6.

1 PENGENALAN EKONOMI MODEN OLEH KUASA BARAT DI NEGARA KITA

1. MODAL

Perlombongan

·    Negeri Melayu: Lombong bijih timah bawah tanah terpanjang dan terdalam dunia di Sungai
Lembing, Pahang 1888. British menggubal enakmen dan undang-undang bagi menguasai industry
bijih timah. Syarikat Malayan Tin Dredging dan Gopeng Consolidated.

·    Sarawak: emas (orang cina di Bau, Syarikat Borneo Berhad), Charles Brooke memberikan hak
monopoli antinomi kepada Syarikat Borneo Berhad di Bau dan Kuching. Arang batu di Sadong. The
Anglo Saxon Petroleum Company 1882. Petroleum di Miri 1910. Kilang manapis minyak di Lutong,
Miri.

·    Sabah: emas (Sungai Segama oleh orang cina. SBUB membawa pemodal Eropah memperkenalkan
teknologo melombong emas. Arang batu(Silimpopon, Sandakan,Labuan oleh Syarikat Cowie Harbour
Coal)

Pertanian komersial

·    Negeri Melayu:lada hitam, buah pala, cengkih di Pulau Pinang, Singapura untuk eksport. Tebu di
Seberang Perai(Pusat pengeluaran gula 1880), Perak. Kopi (1880 eksport Negara)di Perak, Selangor,
Negeri Sembilan, Johor. Kelapa sawit di Kuala Selangor( Perancis 1917), Johor ,Perak. Ubi kayu di
Melaka, Negeri Sembilan, Selangor. Teh Ceylon Cameron Highlands( Sime Darby, Guthrie)

·    Sarawak: lada hitam di Kuching-Serian, Sarikei-Maredong, sagu pokok rumbia di Sungai Igan, Oya,
Mukah, Bintulu

·    Sabah: tembakau di Lahad Datu, Tawau, Kinabatangan, Sandakan, pasaran baik di Eropah, London
Borneo Tobacco Company.

Getah

·    Negeri Melayu: Guthrie, Sime Darby, United Plantations, Harrisons&Crossfield, Boustead Buttery
Estate di Perak, Selangor, Negeri Sembilan, Johor.

·    Sarawak: Brooke tidak menggalakkan pembukaan ladang getah, melindungi ekonomi penduduk
daripada eksploitasi Barat, Syarikat Borneo Berhad diberi kebenaran, tanaman eksport Sarawak
1910.

·    Sabah: Taman Percubaan Kerajaan, Sandakan 1882. SBUB di Bongaya, Sungai Labuk. Jesselton
pusat perdagangan getah. British North Borneo Pra Rubber, British North Borneo Company, Langkon
Borneo Rubber Company Limited.

1
2. TEKNOLOGI

·    Perlombongan: negeri Melayu( 1929, 107 kapal korek milik syarikat Eropah dan perlombongan
hidraulik, mesin gerudi Jumbo Drilling untuk memecahkan batu). Sarawak: kilang melebur antinomy
di Kuching, Bau, dipasarkan ke Singapura. Sabah: Terowong Tanjung Kubong, Labuan tapak
perlombongan arang batu.

·    Pertanian: H.N.Ridley sabagai Pengarah Taman Botanikal Singapura. 1897, teknik torehan sistem
ibedem,tulang ikan kering memanjangkan hayat pokok getah. Teknik membungkus anak pokok
getah dalam arang lembap membolehkannya diangkut ke tempat jauh membolehkan pembukaan
ladang getah.

3. BURUH

·    Perlombongan: negeri Melayu( mengisi kekosongan perlombongan bijih timah) Sarawak: Orang

Cina dibawa masuk mengusahakan lombong emas, antimony Bau. Sabah: kemasukan orang Cina
melombong emas di Sungai Segama

·    Pertanian: negeri Melayu ( orang India buruh di ladang getah)             

Sarawak: Charles Brooke menggalakkan kemasukan orang Cina. 1901, Cina Foochow sebagai buruh
ladang. Orang Jawa di ladang getah.

Sabah: orang Cina ladang tembakau, Lembaga Penasihat Orang Cina di Sandakan 1890 oleh SBUB
menjaga kebajikan orang Cina.

4. Skala besar dan bercirikan eksport

·    Perlombongan: abad 19, penyumbang utama pengeluaran bijih timah dunia(55%)

·    Pertanian: ladang getah negeri Melayu, kelapa, lada hitam, tembakau Sarawak. Abad 20, getah
eksport kedua Sarawak selepas petroleum. Sabah getah 1909.

5. Tanah

·    Kawasan hutan belum diterokai /terpisah daripada petempatan penduduk .

2
6.2 PENTADBIRAN BARAT BERKAITAN DENGAN EKONOMI

PERUNDANGAN

1. Tanah

·    Negeri Melayu: 1913 Majlis Mesyuarat Persekutuan meluluskan Akta Tanah Simpanan Melayu.
Residen boleh mengisytiharkan mana tanah sebagai hak Melayu. Tidak boleh dijual, pajak gadai,
pindah milik kepada bukan Melayu. Sebenarnya bertujuan melindungi kepentingan ekonomi British.
Kebanyakan tanah tidak subur dan tidak sesuai untuk pertanian atau ekonomi perladangan.

·    Sarawak: Land Order hak milik tanah simpanan peribumi 1931, melindungi kepentingan
masyarakat peribumi daripada kuasa pendatang membuka tanah pertanian. 1933, Land Settlement
Order melindungi masyarakat peribumi. Tanah dibahagikan kawsan tanah campuran, tanah
peribumi, tanah adat peribumi, tanah simpanan, tanah pedalaman.

·    Sabah: urus niaga dengan Eropah sebelum 1888 dianggap tidak sah. 1889, Proklamasi III
Perlindungan Hak Peribumi. Segala urus niaga dengan Eropah, ketua peribumi mestilah diberitahu .
Penduduk berhak memohon mendapatkan ganti rugi.Pegawai Daerah bertanggungjawabmenjaga
hak milik tanah peribumi.

2. Buruh

·    Sistem kontrak: buruh China dibawa oleh pihak majikan, tambang perjalanan, makanan, pakaian,
tempat tinggal disediakan oleh majikan.

·    Sistem kangani: bermaksud ketua, tandil, mandur, penyelia di ladang getah. Pemilik menghantar
Kangani ke India, mengurus tambang, perjalanan buruh .

·    Jabatan Hal Ehwal Cina 1887, Ordinan Buruh Kontrak 1882, Tabung Imigran India 1908
memberikan kemudahan belayar percuma dari Madras

JABATAN DAN AGENSI KERAJAAN

·    Jabatan kerja raya 1872, Jabatan pertanian 1905, Institut penyelidikan getah Malaysia 1926,
Jabatan parit dan tali air 1931, Jabatan pos dan telegraf, Jabatan kereta api tanah melayu.

SYARIKAT PERWAKILAN

·    Dikenali juga Gedung Perwakilan, Crown Agent.Memiliki rangkaian sistem kewangan, insurans,
syarikat perkapalan, pusat penyelidikan, perdagangan antarabangsa.

3
SISTEM KEWANGAN DAN INSURANS

·    Mata wang perak Sepanyol diperkenalkan 1580. Lembaga Pesuruhjaya Wang mengeluarkan wang
kertas bawah Ordinan VIII menyebabkan wang kerajaan Melayu terhapus. 1939, Dolar Selat
digantikan dengan Dolar Malaya.

·    Syarikat perkapalan memerlukan insurans maritime untuk melindungi kapal dagang dan muatan
dibawa. Syarikat Royal Insurance Company 1860, Khean Guan Insurance Limited 1885 Pulau Pinang,
Commercial Union 1919 Ipoh. Insurans nyawa, kemalangan, kebakaran, perniagaan, harta.

6.3 KESAN EKONOMI AKIBAT PENTADBIRAN BARAT DI NEGARA KITA

PENGANGKUTAN

·    Kereta api: dibina menghubungkan Bandar, antara utara Tanah Melayu dan selatan apabila
NNMB dibentuk, menghubungkan seluruh Tanah Melyu, mengangkut bahan mentah,penumpang.
Sabah: 1896(Bukau), 1900( Beaufort, Jesselton, Tenom) untuk kegiatan pembukaan ladang getah,
tertumpu di pantai barat. Sarawak: menghubungkan Kuching dan Bau 1917

·    Jalan Raya: Kuala Lumpur dan Pelabuhan Klang(Swettenham). 1902, jalan raya lebih lebar,
peningkatan kenderaan bermotor. 1911, Bandar besar, kawasan sumber ekonomi dan pelabuhan.
1939, seluruh hegeri. Kesannya banyak petempatan dibuka, ladang getah baharu, lombong bijih
timah.

·    Pengangkutan udara dan laut: Syarikat Wearne Air Service 1937 penerbangan domestic
Singapura, Kuala Lumpur dan Pulau Pinang. 1890, Syarikat Straits Stemship Company ditUbuhkan di
Singapura. Kapal susur pantai membawa bekalan makanan, buruh, jentera untuk perlombongan bijih
timah. Sarawak: Singapore and Sarawak Steamship Company. 1924, bandar Kuching dengan
Singapura. Sabah: 1890, Straits Steamship mengangkut barang, penumpang.

KEMUDAHAN PELABUHAN

·    Pulau Pinang, Kuala Sepetang (Port Weld), Port Dickson, Port Swettenham, Melaka, Singapura,
Kuching, Rajang, Miri, Bintulu, Labuan, Kota Kinabalu, Tawau, Lahad Datu, Snadakan.

TELEKOMUNIKASI

·    Negeri Melayu: Telegraf menghubungkan Kuala Lumpur dan Melaka. Pos Kuala Lumpur. Sarawak:
telegraf antara Kuching dan Singapura 1897 bagi melicinkan pentadbiran dan mengurus kegiatan
ekonomi. Sabah: telegraf dan radio.

4
6.4 KESAN SOSIAL AKIBAT PERKEMBANGAN EKONOMI DI NEGARA KITA

PERKEMBANGAN BANDAR

·    Sebagai pusat perniagaan, pusat kewangan, pendidikan, pentadbiran. KL, Seremban, Taiping,
Ipoh. Kuching ibu negeri Sarawak 1841 oleh James Brooke, orang Melayu, Cina. Banyak rangkaian
jalan raya dan bangunan kerajaan. Sibu 1862, Cina menjalankan perdagangan. Miri abad 20
penemuan petroleum 1910. Jesselton pusat perdagangan dan pelabuhan. Jessel Town bersempena
nama Charles Jessel ditukar kepada Kota Kinabalu. Getah, landasan keretapi.

PEMBENTUKAN MASYARAKAT BERBILANG KAUM

·    Melayu kawasan Bandar, pekan. Pertanian, perikanan, perniagaan, perusahaan, harta tanah,
perbankan, pentadbiran, syarikat swasta. Cina kawasan Bandar, pekan.pertanian, perniagaan,
perusahaan, harta tanah, perbankan, kerajaan. India kawasan perladangan. Perladangan,
pengangkutan, swasta, kerajaan.

PERKEMBANGAN  PENDIDIKAN

·    Sekolah Vernakular Melayu: pengetahuan asas membaca, menulis, mengira. Sekolah Vernakular

Cina: Cina membuka sekolah di Bandar, tempat tinggal. Guru, buku, kurikulum sekolah dari China.
Cina lebih cenderung ke sekolah Inggeris. Sekolah Vernakular Tamil: 1912, Ordinan Buruh
mewajibkan majikan ladang mendirikan sekolah Tamil di ladang.

Sekolah Inggeris: Penang Free School Pulau Pinang 1816, Malacca Free School 1826. Lulusan
berpeluang ke luar Negara, dalam bidang pentadbiran dan kejuruteraan, diberi keutamaan jawatan
perkhidmatan kerajaan. Kolej Melayu Kuala Kangsar 1905 menarik anak raja dan bangsawan Melayu
belajar di maktab.

1922, Maktab Perguruan Sultan Idris Tanjung Malim, Perak.

·    Sarawak: Sekolah Abang Kassim Kampung Jawa, Kuching, 1833. Government Lay School Kuching
1903, Madrasah Melayu melatih guru Melayu, Native Officer 1931, Sekolah Cina Bau 1870.

·    Sabah: mubaligh Kristian mendirikan SR St. Mary, Sekolah Lelaki St. Michael, sekolah perempuan,
SBUB sekolah Melayu Papar, Kota Belud.

PERKHIDMATAN KESIHATAN

·    Hospital kerajaan pertama di Taiping 1878. Merawat buruh asing di lombong, estet. Institut
Penyelidikan Perubatan KL 1900. Ditumpukan kepada penyakit tropika: beri-beri, malaria. Masyarakt
menggunakan rawatan moden. Brooke membina hospital di Kuching, Sibu 1913. Sarawak Shell
Oilfields Limited membina di Miri. Hospital Raja Brooke Memorial 1925 tapak penempatan kusta
seluruh Borneo. William Hood Treacher membina di Kota Kinabalu, Sandakan, Beaufort, Tawau,
Kudat. Dispensari di Tambunan, Kota Belud, Sipitang, Keningau, Semporna, Pensiangan, Papar,
Tuaran, Ranau.

5
PEMBINAAN PENJARA

·    Francis Light menjadikannya pusat menempatkan banduan dari India. SHTI menjadikan banduan
sebagai tenaga buruh murah membina pelabuhan, bangunan, jalan raya, landasan kereta api,
penjara. 1790, di Fort of Cornwallis, Pulau Pinang. Penjara Taiping dijadikan pusat penahanan
banduan hukuman lama Perak, Pahang, N.Sembilan, Selangor. Rumah Pasong 1890 ditadbir Pegawai
Daerah Sarawak. The Square Tower Sabah 1879.