2017/11/10

Araştırma ve İçerik

Bilimsel Yöntem •
•
Bilim ve İşlevi
Bilimsel Araştırma
• Araştırma Tipleri
• Bilimin Önemli Kavramları
• Eğitim Araştırmaları ve Önemi

Bilim yaratıcılık gerektiren bir

Bilim ve İşlevi
sosyal etkinliktir!
• Bilim ?
– Nesnel sağlamlığı olan bilgi bütünü
– Neden sonuç ilişkilerinin ifade edildiği sistematik bilgiler birikimi
– İnsanoğlunun biriktirdiği, sistematik bilgi

• Bilimin temel işlevi?

– anlama,
– açıklama ve
– kontrol

3 4
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

Araştırma Nedir?-1 Araştırma Nedir?-2

• Sistematik inceleme, soruşturmadır (Hitchcock &Hughes) • Amaçlı, planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, gruplandırılması,
analizi, sentezi, açıklanması, yorumlanması ve değerlendirilmesi
• Sistematik bir şekilde sorular sorma, sistematik inceleme yöntemidir işlemleriyle problemlere güvenilir çözüm yolları bulma sürecidir
(Bell). (Kaptan)

• Veri toplama ve bu verileri analiz etme sürecidir (Hitchcock and • Bilimsel çözümleme yönteminin formal, sistemli ve dikkatli bir biçimde
Hughes) uygulanmasıdır (Kaptan)

• Arama, öğrenme, bilinmeyeni bilinir hale getirme, karanlığa ışık tutma
sürecidir (Cebeci)
• Bilginin bulunması, geliştirilmesi ve gerçeğe uygun olup olmadığının
kontrol edilmesi için harcanan çabadır (Aslantürk)
• Karşılaşılan bir güçlüğün giderilmesi için bilimsel yöntemin uygulanması
ya da planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, çözümlenişi (analiz),
yorumlanarak sonucun raporlaştırılması ile problemlere güvenilir
çözümler arama sürecidir (Karasar)

5 6
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

1
 2017/11/10

Bilimsel Araştırma Süreci

Araştırma Nedir?-Özet Genel bir Literatür
Teori (kuram)
problem taraması
belirleme oluşturma

Bilimsel Araştırma
Ayrıntılı Kısa ön tarama Sonuçlar çıkarma
Sistematik inceleme tarama sonra yayma ve raporlaştırma

Veri toplama ve analiz etme Araştırma problemi, Veri Verileri Bulguları

sorusu, ve hipotez toplama Analiz etme yorumlama
belirleme
Sonuçlara göre yargılara varma ve
bulguları kullanılabilir hale getirme sürecidir. Araştırma desenine ve İstatistik
Diyagramlar
yönteme karar verme tabloları
7 8
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

Bilimsel Araştırmanın Temel

Araştırma Tipleri
İlkeleri Nelerdir?
• Bilimsel yöntemlerle incelenebilecek önemli sorular sorar,
• Temel (Basic) Araştırmalar:
• Konuyla ilgili teoriler ve mevcut kavramsal yapıyla ilişki kurar,
– Bazen pür olarak da adlandırılırlar.
• Araştırma sorularını cevaplayabilmek için uygun yöntemleri kullanır,
– Bu araştırmalarda amaç anlama, açıklama ve tahmin etmektir.
• Tutarlı, mantıklı, ve derinlemesine akıl yürütme sağlar,
– Bu araştırmaların etkileri uzun zamanda dolaylı yollarla ortaya çıkar.
• Alandaki diğer çalışmalarla karşılaştırma, genelleme veya tekrarlar
sunar,

• Araştırma sonuçları diğer araştırmacıların görüş ve eleştirilerine açılır.

9 10
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

Araştırma Tipleri Araştırma Tipleri

• Uygulamalı (Applied) Araştırmalar: • Değerlendirme (Evaluation)
Araştırmaları:
– Tıbbi araştırmalar, mühendislik, sosyal çalışmalar ve eğitim uygulamaları
bilimsel bilgileri kullanırlar ama kendileri bilim değillerdir. – Bu araştırmalar özel alana yönelik bir uygulamanın o alanın şartları içinde
– değerini ölçmeye yöneliktirler.
– Bu araştırmalar da genellenebilir bilgi üretmeye yöneliktirler.
– Bu yüzden sonuçları genellenebilir değildir.
– Eğitim araştırmaları daha çok deneysel bilgiler ve yapılar üretme peşindedir.
– Eylem araştırmaları bu tip araştırmalardır.

11 12
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

2
 2017/11/10

Araştırma Tipleri ve İşlevleri Araştırma Tipleri ve İşlevleri

Temel Uygulamalı Değerlendirme
Temel Uygulamalı Değerlendirme Somut, Özel bir alan
uygulamasına
Araştırmanın
1. Özel Genel, bir alana özgü
Araştırmanın Fen, davranış ve Tıp, mühendislik Genellene- Soyut, genel
alanlardaki özgü
Konusu sosyal bilimler ve eğitim bilimleri bilirliği
uygulamalar Belli bir merkezde
özel uygulama
1. Özel
1. Teorileri, 1. Çalışılan alanda 1. Özel
uygulamaların iç
kanunları ve teorilerin uygulamaların
amaca ulaşıp 1. Verilen alanla
temel ilkeleri test kullanılışlıklarını araştırmaya dayalı
ulaşmadığını 1. Temel kanun ve ilgili
etmek test etmek ilkelere yeni bilimsel araştırmalara bilgi ekler
değerlendirmek
Araştırmanın bilgiler ekler bilgi ekler
Araştırmanın
Amacı 2. Olaylar 2. Verilen bir alan
2. Özel
Uygulanabi- 2. Özel bir uygulama
arasındaki içinde ilişkileri alanına araştırma ve
uygulamaların lirliği 2. Gelecek araştırma 2.Verilen alanla
deneysel ilişkileri belirlemek ve ve metotları ilgili yöntem bilgisi ekler
değerini geliştirir. araştırmaları
ortaya çıkarmak analitik
(önemini) geliştirir.
ve genellemeler genellemeler 3. Karar vermede
değerlendirmek yardımcı olur
yapmak yapmak

13 14
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

Olgu?
Bilimin Önemli Kavramları
Olgu ve Özellikleri Olgu Örnekleri
• Olgu • Olgu genel olarak, evrende yer
• Terim alan, doğrudan ya da dolaylı
olarak gözlenebilen nesne,  Suyun kaynaması
• Tanım durum veya olaylar olarak
nitelendirilebilir.  Metallerin elektrik iletmesi
• Kavram  Elmasın sert olması
• Bilimsel Teori Olguların;  İnsanların öğrenmesi
• Bilimsel Yasa  Genel geçerlilik,
 Süreklilik,
• Bilimsel Hipotez  Doğrudan ya da dolaylı olarak
gözlenebilirlik
• Bilimin Doğasıyla İlgili Kavram Yanılgıları  Tekrarlanabilirlik
özellikleri bulunmaktadır.

15 16
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

Terim & Tanım?

Kavram?
Terim Tanım
• Olguların • İnsan zihninde • Belirli bir alana has olan • Bilinmeyen, yabancılık
zihnimizdeki anlamlanan olay, sözcüklere denir. çekilen bir kavramın
imajıdır. obje, ve olguların aşina olunan, bilinen
değişebilen ortak • Yani terimler belirli bir kavramlarla
özelliklerini temsil alanın dilini oluşturur. açıklanmasıdır.
eden formudur.

17 18
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

3

Bilimsel Teori (Kuram)-1
Teori Teori Örnekleri
• Bilimsel yöntemin en önemli
kavramı olan teori, doğal
dünyanın olgularını, olgular
arası ilişkilerini, yasalarını
açıklayan, yasaları,
çıkarsamaları ve test edilmiş
hipotezleri içeren iyi
yapılandırılmış kavramsal
yapılardır.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Ernest Rutherford (1871-1937)
Bilimsel Yasa?-2
• Yasalar, teorilerden farklı olarak açıklamadan
daha çok ilişkileri belirtme işlevine sahiptir.
• Örneğin gazlara ait yasalarda basınç, hacim,
sıcaklık ve tanecik sayısı niceliklerinin
birbirleri ile ilişkileri ifade edilirken, gazların
kinetik teorisinde bu ilişkilerin nasıl
oluştuğunun açıklamaları yer alır.
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
2017/11/10
Bilimsel Teori (Kuram)-2
• Bilimsel teoriler, gündelik hayatta boş veya safsata anlamında
 Moleküler kinetik teori
 Atom teorileri
kullanılan teori anlamında kullanılmamalıdır.
 Öğrenme teorileri
 Asit-baz teorileri – Bilimsel teoriler hiçbir zaman ispatlanamaz ancak mevcut kanıtlara dayalı olarak
yapılan açıklamalar arasında en mantıklı olanıdır.
 Belirsizlik teorisi
 Hareketli kıtalar teorisi – Bilimsel teorilerin, açıklama, tahmin ve kontrol olmak üzere üç önemli bileşeni vardır.
 Motivasyon teorileri
– İyi bir teori; gözlemleri iyi açıklama, henüz gözlenmemiş olayları tahmin etme,
sınanmaya açık olma ve yeni bilgiler elde edildikçe gerektiğinde düzeltilebilme gibi
özelliklere sahip olmalıdır.
– Teoriler sayesinde birbiriyle ilişkisiz gibi görünen bir takım olaylar arasındaki ilişkilerin
varlığı tespit edilir.
19 20
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Yasa?-1
Bilimsel Yasa Yasa Örnekleri
• Yasa, olgusal içerikli genellemelerdir.
 Kütlenin korunumu yasası,
• Bilimsel yasalar, belirtilen şartlar  Enerjinin korunumu yasası,
altındaki olgular arası ilişkilerin özlü  Sabit oranlar yasası,
ifadeleridir.  Boyle-Mariotte yasası
 Ohm yasası
“Sabit sıcaklıkta, sabit miktardaki gazın
hacmi, basıncı ile ters orantılıdır.”  Coulomb yasası
Boyle-Mariotte yasası  Yerçekimi yasası vb.
P α 1/V
birçok yasa örneği bulunmaktadır.
22
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
Hipotez?
• Hipotezler, yapılan gözlemleri açıklamaya
yönelik sınanmak üzere ileri sürülen, sınırları
iyi çizilmiş doğrulanmaya veya yanlışlanmaya
açık önermelerdir.
• Bilimsel araştırmalarda hipotezler
araştırılacak konuyu veya çözülecek problemi
sınırlandırarak bilimin seçici olma işlevini
yerine getirirler.
23 24
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri
4
 2017/11/10

Hipotez, teori ve yasa arasında hiyerarşik bir ilişki

yoktur!!!
Hipotez Örnekleri
Hipotez
“Şekerin sudaki çözünme hızı artan sıcaklıkla
Teori
artar.”

“Dünya güneşin etrafında döner” Kopernik’in Yasa

hipotezi  Teoriler yasalara dönüşmeyip, yanlışlanamadıkları sürece, teori olarak,
yasalar da yasa olarak kalırlar.

“Öğrencilerin kümeler konusundaki başarıları  Gazların kinetik teorisinin gaz yasalarından çok sonra ortaya konmuş
açısından İşbirlikçi öğrenme yöntemi etkili bir olması da bu durumu desteklemektedir.
yöntemdir”
25
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

Bilimin doğası ile ilgili yaygın

Neden Eğitim Araştırması?
kavram yanılgıları
• Bilimsel bilgiler değişmez kesin bilgilerdir. • Eğitim sürecini anlayabilme ve doğru kararlar alma ihtiyacı

• Bilim insanları tamamen objektiftirler.

• Eğitimle ilgili olmayan karar mekanizmalarının (ör. Yasa yapıcılar ve
mahkemeler) eğitimde değişiklik yapılması gerektiği yönündeki telkinleri
• Bilimsel hipotezler, teorilere onlarda yeterince doğrulandıklarında yasalara
dönüşürler.
• Sivil toplum ve eğitimle ilgili örgütlerin araştırma ve geliştirmeye katkıda
• Bilimde evrensel olarak kabul edilen tekbir bilimsel yöntem vardır. bulunmaya başlamaları

• Bilim olguların sistematik olarak gözlenmesi işleminden ibarettir. • Mevcut araştırmaların yeniden irdelenmesi

• Bilim bütün sorularımıza cevap bulabilir. • Eğitim araştırmalarına kolaylıkla ulaşılabilmesi

•
• Bilimde sosyal ve kültürel değerlerin bir etkisi yoktur.
• Profesyonel olarak araştırmacı olmamalarına rağmen çok sayıda eğitimcinin
sorunların çözümüne yönelik araştırma yapmaya başlamaları
• Bilim tamamen birikimsel olarak ilerler.

27 28
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri

Eğitim Araştırmalarında Bilgi

Üretme Süreci
Süreç Basamakları
Eğitim
Uygulamaları 1 2 3 4
Önceki Araştırma Deneysel Tekrarlı Araştırmaları
Araştırmalar Problemi Çalışma Çalışmalar Sentezleme

Metodolojik
Adaptasyon ve
Yenilikler 5 Değerlendirme

Gelişen Toplumun Eğitim Sorunlarına

Ancak Bilimsel Yaklaşımlarla Çözümler Bulunabilir.
29
EBE Z Eğitimde Araştırma Yöntemleri