KÜRESEL ULAŞIM HATLARI

NELER ÖĞRENECEKSİNİZ
Bu bölümde ulaşım türlerinin genel
özelliklerini ve dünyadaki önemli
kanal ve boğazları öğreneceksiniz.

Kazanım: 10.3.1. Uluslararası ulaşım

hatlarını bölgesel ve küresel etkileri
açısından analiz eder.
İnsanların, mal veya hizmetlerin bir
yerden başka bir yere taşınmasına
ulaşım veya ulaştırma denir.
 KARA YOLU

DENİZ YOLU
ULAŞIM
TÜRLERİ DEMİR YOLU

HAVA YOLU
 KARA YOLU
Kara yolları kullanılan en eski ulaşım ağıdır. İlk olarak
patika şeklinde görülen bu yollar, zaman içerisinde
tekerlekli araçların kullanılmasıyla geliştirilerek
önemini artırmıştır.

Devletlerin kurulması ve üretimin artmasına bağlı

olarak ilki Roma'da görülen ticaret yolları ortaya
çıkmıştır. Anadolu’daki Kral Yolu, Çin’den Akdeniz ve
Karadeniz kıyılarına kadar uzanan İpek Yolu,
Hindistan’daki baharatı Akdeniz ve Kızıldeniz
kıyılarına ulaştıran Baharat Yolu gibi ticaret yolları İlk
ve Orta çağlarda kullanılan önemli kara yollarıdır. Tarihî Roma yolları
Modern kara yolları, 19. yüzyılda İngiltere'de yapılmış ve zamanla tüm dünyaya yayılmıştır. Sanayi
Devrimi sayesinde demir yollarının gelişmesiyle önemini kaybeden kara yolları, 19. yüzyılın sonlarına
doğru motorlu araçların icadı ve yol yapım tekniklerinin gelişmesiyle tekrar önem kazanmıştır.

Osaka Otoyolu
(Japonya) Günümüz dünyasında kullanılan kara
yollarının uzunluğu ve kalitesi teknoloji ile
birlikte artmıştır. Kara yolu ağının sık ve
gelişmiş olduğu yerlerde nüfus yoğun ve
şehirleşme oranı da yüksektir.
Kara yolu ağının en uzun olduğu ülke ABD,
en sık olduğu yerler ise Batı Avrupa ve
Japonya'dır.
Dünya Kara Yolu Ulaşım Ağı Haritası
 DENİZ YOLU
Deniz yolları, kara yollarından sonra gelişme
gösteren ve daha çok yük taşımacılığında
kullanılan ulaşım ağıdır.
Deniz yolu, günümüzde ürünlerin uzak
mesafelere taşınmasında kullanılan en yaygın
ulaşım ağıdır. Dolayısıyla dünya ticaretinin
büyük bir bölümü bu yolla gerçekleşmektedir.
Tek seferde fazla miktarda yükün taşınması,
yol yapım ve bakım giderlerinin olmaması ve
güzergâhta değişiklik yapılabilmesi gibi
nedenlerle en düşük maliyetli ulaşım sistemi
olarak dikkat çekmektedir.
Sekiz büyük hat olarak gruplanan
dünyadaki deniz yollarının en önemlisi, Batı
Kuzeytik
Avrupa ile Kuzey Amerika'yı birbirine Atlanlu
Yo
bağlayan Kuzey Atlantik Yolu'dur. Bu
durumun asıl nedeni, bu iki bölgenin
dünyanın en önemli üretim ve tüketim
merkezleri olmasıdır.

Kuzey Atlantik’ten sonraki en önemli yol ise Batı

Avrupa’dan başlayıp Akdeniz, Süveyş Kanalı,
Kızıldeniz ve Hint Okyanusu'nu geçerek Asya’nın
doğusuna kadar uzanan güzergâhtır. Bu yol, Orta
Doğu'daki petrolün dünyaya; Batı Avrupa'daki
sanayi ürünlerinin de doğuya aktarılmasında
önem arz etmektedir. Ayrıca bu deniz yolunun en
önemli noktasını Süveyş Kanalı oluşturmaktadır.
Deniz yolları ulaşım sisteminde önemli güzergâh ve bağlantılar

(Tümertekin E., Özgüç N. 2013)

DÜNYADAKİ BOĞAZLAR ve KANALLAR
Kiel
Kanalı
İstanbul ve
Dover Çanakkale
Bering Boğazı
Boğazı Boğazı
Cebelitarık Hürmüz
Boğazı Boğazı
Korint Süveyş
Kanalı Kanalı
Panama Babülmendep
Kanalı Boğazı Malakka
Boğazı

Macellan
Boğazı
 Bering Boğazı Macellan Boğazı Dover Boğazı

Asya ile Amerika kıtaları Güney Amerika’nın güney İngiltere ile Fransa
arasında yer alan Bering ucunda yer alan boğaz arasında yer alan Dover
Boğazı, Büyük Okyanus’u Atlas Okyanusu’nu Büyük Boğazı, Manş Denizi ile
Kuzey Buz Denizi’ne Okyanus’a bağlar. Panama Kuzey Denizi’ni birbirine
bağlar. İşlek deniz Kanalı’nın açılmasından bağlamaktadır.
yollarından değildir. sonra eski önemini
kaybetmiştir.
 Cebelitarık Boğazı
Akdeniz’i Atlas Okyanusu’na
bağlayan bir boğazdır. Fas ile
İspanya arasında yer alır.
Süveyş kanalı açıldıktan
sonra önemi artmıştır.
Boğazın egemenliği
İngiltere’ye aittir.
İstanbul Boğazı Çanakkale Boğazı
Karadeniz ile Marmara Marmara Denizi’ni Ege
Denizi’ni birbirine Denizi’ne bağlar. Asya
bağlayan boğazdır. Asya ve Avrupa kıtalarını
ve Avrupa kıtalarını birbirinden ayırır. Boğaz
birbirinden ayırır. stratejik önemi yüksek
Dünyanın en işlek olan geçitlerdendir.
boğazlarından biridir
Babülmendep Boğazı
Kızıldeniz’i Hint Okyanusu’na
bağlar. Yemen ile Cibuti
arasında yer alır. Stratejik
önemi fazla olan deniz
yollarındandır. Somalili
Korsanlar boğaz için büyük
bir tehdit oluşturmaktadır.
Hürmüz Boğazı Malakka Boğazı
Basra Körfezi’ni Umman Malezya yarımadası ile
Denizi’ne bağlar. Birleşik Endonezya’nın Sumatra
Arap Emirlikleri ile İran adası arasında yer alır.
arasında yer alır. Petrol Hint Okyanusu ile
taşımacılığı açısından son Pasifik Okyanusu’nu
derece önemlidir. birbirine bağlar.
 Kiel Kanalı
Kuzey Denizi ile Baltık Denizi’ni
birbirine bağlar. 98 km
uzunluğundadır. Almanya’da
yer alır. Bu kanal sayesinde
gemiciler Danimarka’nın
etrafını dolaşmaktan
kurtulmuşlardır.
Korint Kanalı
Ege Denizi’ni İyon Denizi’ne
bağlar. Yunanistan’da yer
alır. Uzunluğu 6,3 km olan
bu kanal 1893 yılında
tamamlanmıştır. Orta boy
ve küçük gemilerin geçmesi
için uygundur.
Süveyş Kanalı
Akdeniz’i Kızıldeniz’e
bağlamaktadır. Uzunluğu 163
km’dir. Mısır’da yer alır. 1869
yılında açılmıştır. Bu kanalın
açılmasıyla birlikte Ümit Burnu
eski önemini kaybetmiş, Akdeniz
daha çok önem kazanmıştır.
 BİLGİ NOTU
Süveyş Kanalı'ndaki kaza pahalıya patladı
Senede yaklaşık 19 bin geminin geçtiği Süveyş
Kanalı'nda karaya oturan gemi nedeniyle dünya
ticareti büyük yara aldı. 300’den fazla gemi
kanalda mahsur kaldı. Petrol fiyatları artışa geçti.
LNG sevkiyatlarında aksamalar yaşandı.
Hayvan taşıyan gemilere yem ve tıbbi malzeme
çağrısı yapıldı. Mallar kullanılamaz hale geldi.
Dünya ticareti büyük yara aldı...

www.trthaber.com
 PANAMA KANALI
Orta Amerika’da yer alan Panama Kanalı, Atlas Okyanusu’nu Büyük Okyanus’a bağlar.
Sanayi ve ticari bakımdan önemli merkezleri birbirine bağladığı için yeryüzünün en işlek
deniz yollarındandır. Panama Kanalı, yeryüzünün mühendislik harikası olarak kabul edilir.
1914’te hizmete açılan kanal 77 km uzunluğundadır. Atlas Okyanusu’ndan gelen gemiler
alçalıp yükselen havuz sistemiyle 28 metre yüksekliğindeki Gatun Gölü’ne aktarılmakta,
gölden sonra aynı havuz sistemiyle Büyük Okyanus’a aktarılmaktadır.

Panama Kanalı Panama Kanalı Video

Aşağıdaki haritada dünyada yer alan başlıca boğaz ve kanallar numaralarla gösterilmiştir.
Haritadaki numaralarla aşağıda isimleri verilen boğaz ve kanalları örnekteki gibi eşleştiriniz.
4
5
1
2
10
3
11
12
6
8
7

• St. Petersburg'tan çıkan bir yolcu gemisi, en kısa yoldan İtalya'nın Adriyatik kıyılarında bulunan Venedik şehrine
ulaşabilmek için sırasıyla hangi kanal ve boğazları geçmelidir?
Cevap: Kiel Kanalı – Dover Boğazı – Cebelitarık Boğazı
• Hong Kong Limanı'ndan kalkan bir yük gemisi, taşıdığı elektronik malzemeyi Gürcistan’ın Batum Limanı'na indirmiştir.
Geminin bu iki liman arasındaki en kısa güzergâhta sırasıyla takip ettiği kanal ve boğazların isimlerini yazınız.
Cevap: Malakka Boğazı – Babülmendep Boğazı – Süveyş Kanalı – Çanakkale Boğazı – İstanbul Boğazı
 4
5
1
2
10
3
11
12
6
8
7

• Ham petrol yüklü bir gemi, Katar'ın Doha Limanı'ndan ABD'nin Los Angeles Limanı'na en kısa yoldan ulaşabilmek için
sırasıyla hangi kanal ve boğazları kullanmalıdır?
Cevap: Hürmüz Boğazı – Babülmendep Boğazı – Süveyş Kanalı – Cebelitarık Boğazı – Panama Kanalı
• Hangi ülkeler, diğer deniz ve okyanuslara açılabilmek için İstanbul ve Çanakkale boğazlarını kullanmak zorundadır?
Atlaslarınızdan yararlanarak cevaplayınız.
Cevap: Rusya, Gürcistan, Ukrayna, Romanya, Bulgaristan
 DEMİR YOLU
Demir yolları, kara ve deniz yollarından sonra
Sanayi Devrimi sayesinde buhar gücüne dayalı
makinelerin çalıştırılması ile temelleri atılan
ulaşım sistemidir. Buhar gücüyle çalışan
lokomotifler, yük taşıma aracı olarak ilk kez
İngiltere’de kullanılmıştır. Manchester-Liverpool
arasında 1830 yılında yapılan demir yolu, esas
itibarıyla yük taşımak için tasarlanmış olup
bunun yanında yolcu taşıyan ilk hat olmuştur.
Demir yolları; kara yollarına göre daha düşük maliyetli, hızlı ve güvenli bir ulaşım sistemi olması ve deniz
yolu ile kıyılara getirilen malların iç kesimlere kadar ulaştırılabilmesi bakımından büyük önem arz
etmektedir. 20. yüzyılın başında hem yük hem de yolcu taşımacılığında en önemli bir ulaşım sistemi olan
demir yolu, bu yüzyılın ortalarında diğer ulaşım sistemleri ile rekabet edemeyerek geriledi. Günümüzde ise
özellikle gelişmiş ülkelerde saatteki hızı 300 km’yi bulan hızlı tren hatlarının yapılmasıyla yolcu
taşımacılığındaki önemi yeniden artmış ve kara yolları ile rekabet eder duruma gelmiştir.

Yüksek hızlı tren (Türkiye)

Japonya hızlı tren teknolojisinde çok ileri düzeye ulaşmıştır.
Dünya Demir Yolu Ulaşım Ağı Haritası
Kuzey Amerika, demir yolu ağının en yoğun olduğu
kıtadır. Sanayi ve ticaretin geliştiği ABD’nin doğusu
ile Kanada’nın güneyinde demir yolları
yoğunlaşmıştır. Benzer şekilde Avrupa Kıtası'nın
batısında sık bir demir yolu ağı göze çarparken
doğusunda bu ulaşım ağı oldukça seyrektir.
Himalayalar, Orta Asya ve Sibirya demir yolu
ulaşımının seyrekleştiği yerlerdir. Buna karşılık
Hindistan, Japonya ve Güney Kore demir yollarının
yoğunlaştığı ülkeler olarak dikkat çekmektedir.
Afrika Kıtası genelinde demir yolu ağı seyrektir.
Kıtanın en gelişmiş ülkesi olan Güney Afrika
Cumhuriyeti‘nde ise demir yolu ağı sıktır. Dünyada en fazla demir yolu ağına sahip ülkeler (2014)
 HAVA YOLU
Hava yolları, ilk olarak Fransa'da ticari amaçlı yapılan
seferler şeklinde ortaya çıkmıştır. Hava yolu ulaşımı,
diğer ulaşım sistemlerinden daha geç başlamış ancak
çok hızlı bir gelişme göstermiştir. Hava yolu
ulaşımının tercih edilme nedeni, yüksek hızının yanı
sıra kaza oranının diğer ulaşım araçlarına göre daha
düşük olmasıdır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte
ucuzlayan hava yolu ulaşımı, diğer ulaşım türlerine
göre hâlâ en pahalı ulaşım sistemidir. Daha çok yolcu
taşımacılığında kullanılan bu ulaşım sisteminden yük
taşımacılığında da yararlanılmaktadır.
Kuzey Amerika, Batı Avrupa ve Güneydoğu Asya
Taşınan Yolcu
hava yolu ulaşımının en yoğun olduğu bölgelere Ülkeler
Sayısı
örnek verilebilir. Ülke bazında bakıldığında ise
ABD 822,9 milyon
ABD'nin en gelişmiş ve en yaygın hava yolu
Çin 487,9 milyon
ulaşımına sahip olduğunu söylemek mümkündür.
Birleşik Krallık 145,1 milyon
Hem kıta içi hem de kıtalar arası yolcu
taşımacılığında Avrupa Birliği ülkelerinde de hava İrlanda 125,6 milyon
ulaşımı oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. Almanya 124,7 milyon
Bunun dışında Asya Kıtası'nın güneydoğusunda yer Hindistan 119,5 milyon
alan özellikle Japonya, Güney Kore, Singapur ve Çin Japonya 117,7 milyon
gibi ülkelerde hava ulaşımının oldukça yoğun Türkiye 100,3 milyon
olduğu görülmektedir.
Dünya Hava Yolu Trafiği (2015)
Günümüzde yaşanan ekonomik büyümeye ve teknolojik
gelişmelere bağlı olarak ulaşım sistemleri büyük bir dönüşüm
geçirmektedir. Özellikle bilgi ve iletişim teknolojilerinin
kullanılmasıyla oluşturulan akıllı ulaşım sistemleri sayesinde
ürünlere hızlı ve etkin bir erişim sağlanarak daha verimli bir
küresel ulaşım sistemi meydana getirilmiştir.

Son yıllarda büyük gelişme gösteren ulaşım sistemlerinden

biri de boru hatlarıdır. Boru hatlarının yapılma amacı; bölgeler
arasında ham madde ve enerji kaynağı niteliğindeki katı, sıvı
ve gaz maddelerin (petrol, doğal gaz, su, kömür, maden
cevheri) taşınmasına dayanmaktadır.
 Aşağıdaki haritada Kuveyt ve New York kentleri gösterilmiştir.

2010-YGS

Kuveyt’ten New York’a petrol taşıyacak bir tankerin, en kısa yolu izlemesi için
sırasıyla hangi boğaz ve kanallardan geçmesi gerekir?
A) Hürmüz Boğazı, Panama Kanalı, Macellan Boğazı
B) Hürmüz Boğazı, Malakka Boğazı, Panama Kanalı
C) Babülmendep Boğazı, Macellan Boğazı, Panama Kanalı
D) Hürmüz Boğazı, Süveyş Kanalı, Babülmendep Boğazı, Cebelitarık Boğazı
E) Hürmüz Boğazı, Babülmendep Boğazı, Süveyş Kanalı, Cebelitarık Boğazı
 2012 – LYS3
İzmir’den hareket eden bir yük gemisi, Türkiye’nin aşağıdaki
komşularından hangi ikisinin limanlarına en kısa yoldan
ulaşmak için, başka ülkelerin kara sularından geçmek
zorundadır?
A) İran – Bulgaristan
B) Bulgaristan – Gürcistan
C) Suriye – Irak
D) İran – Irak
E) Gürcistan – Suriye
 2012 – LYS4
Yeryüzünün çeşitli bölgelerini birbirine bağlayan ulaşım
ağlarının bugünkü şekline gelmesinde aşağıdakilerden
hangisinin etkisi diğerlerinden daha azdır?
A) Topoğrafik özelliklerin
B) Ekonomik etkinliklerin
C) İklim özelliklerinin
D) Stratejik konumun
E) Nüfusun dağılışının
2013-YGS

Deniz yolu ulaşımı ile dünyanın farklı yerleri arasında önemli ticari ilişkiler
kurulmaktadır. Bölgeler arası etkileşimin fazla olduğu yerler arasında deniz yolu
ulaşımı da oldukça gelişmiş durumdadır.
Buna göre yukarıdaki haritada gösterilen güzergâhlardan hangisi, en fazla
gelişen deniz yolu güzergâhı durumundadır?
A) I B) II C) III D) IV E)
2014-YGS

Yukarıdaki haritada numaralarla gösterilen yerlerden hangisindeki su yolu,

insan eliyle açılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
 2015 – YGS
Deniz yolu taşımacılığında kanallar oldukça önemli bir yere sahiptir. Kara
içlerine yapılan kanallar sayesinde daha önceleri çok uzun mesafeler
kateden gemilerin yolları kısalmış, zaman ve yakıt giderlerinden büyük
oranda tasarruf sağlanmıştır. Aynı zamanda bu kanallar inşa edildikleri
ülkeler için önemli bir gelir kaynağı da olmuştur.
Buna göre, aşağıdaki ülkelerden hangisi böyle bir gelire sahip değildir?
A) Mısır
B) Panama
C) Yunanistan
D) Almanya
E) İran
2016-YGS

Yukarıdaki haritada numaralandırılarak koyu renkle gösterilen alanların

hangilerinde demir yolu ağı diğerlerine göre daha seyrektir?
A) I ve II
B) I ve IV
C) II ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
 Aşağıdaki haritada, İstanbul limanından hareket ederek Kuveyt ve Hong Kong
limanlarına uğrayan bir geminin rotası gösterilmiştir.

2016-LYS4

Buna göre, haritada numaralandırılan su yolları aşağıdakilerin hangisinde

verilmiştir?
I II III
A) Süveyş Hürmüz Malakka
B) Hürmüz Babülmendep Süveyş
C) Babülmendep Hürmüz Malakka
D) Malakka Babülmendep Hürmüz
E) Süveyş Malakka Hürmüz
 2017 – LYS3
Dünyadaki kültürel gelişim birbirine eklemlenerek günümüze kadar
gelmiştir. Nitekim farklı devletler ve milletler arasındaki ürünlerin
ticaretini sağlayan ulaşım sistemleri kültürel etkileşimin en önemli
ayaklarından birini oluşturur. Özellikle uzunluğu fazla olan kara
yollarının kültürel etkileşimde daha etkili olduğu bilinmektedir.
Aşağıdaki yollardan hangisi bu etkileşime daha fazla katkı sağlamıştır?
A) Baharat Yolu
B) İpek Yolu
C) Kral Yolu
D) Likya Yolu
E) Çay Yolu
 Aşağıdaki haritada, Almanya’da yer alan ve Kuzey Denizi ile Baltık
Denizi arasında ulaşımı sağlayan kanal soru işareti ile gösterilmiştir.

2017-LYS4

Soru işareti “?” ile gösterilen bu kanalın adı nedir?

KİEL
 Petrolün çıkarıldığı alanlardan tüketildiği alanlara taşınırken kullanılan deniz yolu
güzergâhlarında boğazlar ve kanallar önemli bir konuma sahiptir.

2021-AYT

Haritada numaralandırılan boğaz veya kanallardan hangisi önemli petrol

taşıma güzergâhları üzerinde yer almaz?
A) I B) II C) III D) IV E) V
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME
 BOŞLUK DOLDURMA
Hürmüz
…………………………… Boğazı, İran Körfezi’ni Umman Denizi aracılığıyla Hint
Okyanusu’na bağlar.

Kara yolu
Dünya’daki en eski ulaşım sistemi ………………………………….’dur.

Dünyadaki deniz yollarının en önemlisi, Batı Avrupa ile Kuzey Amerika'yı

Kuzey Atlantik
birbirine bağlayan ……………………………………. Yolu'dur.
Panama
Orta Amerika’da yer alan …………………………….. Kanalı, Atlas Okyanusu’nu Büyük
Okyanus’a bağlar.
Hava yolu
Uluslararası yolcu taşımacılığında yaygın olarak ……………....................……..
kullanılmaktadır.
 DOĞRU-YANLIŞ
Büyük denizleri birbirine bağlayan boğazlar daima işlek ulaşım ve
ticaret yollarıdır.

Buhar gücüyle çalışan trenler ilk kez İngiltere’de kullanılmıştır.

Dünyada en gelişmiş ve en yaygın hava ağına sahip ülke Almanya’dır.

Çanakkale Boğazı, Karadeniz ile Marmara Denizi’ni birbirine bağlar. Asya

ve Avrupa kıtalarını birbirinden ayırır.
İnsanların, mal veya hizmetlerin bir yerden başka bir yere taşınmasına
ulaşım veya ulaştırma denir.
 Yandaki Dünya haritasında
önemli boğaz ve kanallar
gösterilmiştir.

1) Haritada taranarak gösterilen boğaz ve kanallar

eşleştirmesinden hangisi yanlış verilmiştir?
A) I - Panama Kanalı
B) II - Bering Boğazı
C) III - Cebelitarık Boğazı
D) IV - Süveyş Kanalı
E) V - Hürmüz Boğazı
• Orta Amerika’da 1915 yılında açılmıştır.
• Mühendislik harikası olarak tanımlanmaktadır.
• Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlayan su yoludur.
2) Özellikleri verilen kanal aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kiel
B) Süveyş
C) Korint
D) Panama
E) Welland
3) Ulaşım sistemleri ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi
yanlıştır?
A) Önemli ulaşım yolları üzerinde bulunan yerleşmeler genellikle yoğun
nüfusludur.
B) Kıtalararası yük taşımacılığında kara yolu ulaşımı diğer ulaşım sistemlerine
göre daha ucuzdur.
C) Batı Avrupa ülkelerinde demir yolu taşımacılığı Orta Asya ülkelerine göre
daha fazla gelişmiştir.
D) Uluslararası yolcu taşımacılığında havayolları kara yoluna göre daha fazla
kullanılmaktadır.
E) Kara ve demir yolları ile bağlantılı olan limanların ticaret kapasitesi diğer
limanlara göre daha geniştir.
Bir ülkede hava yolu taşımacılığı faaliyetleri ile o ülkenin gelişmişlik düzeyi
arasında ilişki kurmak mümkündür. Gelişmiş ülkeler genellikle hava yolu
taşımacılığında da gelişme sağlamışlardır.
4) Buna göre aşağıdaki ülkelerden hangisi hava yolu taşımacılığında
diğerlerine göre daha az gelişmiş ülkedir?
A) Almanya
B) ABD
C) Rusya
D) Nijerya
E) Avustralya
Aşağıda dört farklı yük gemisinin güzergahları hakkında bilgiler verilmiştir.
I. gemi: Ukrayna’dan hareket ederek Arjantin’e yük taşıyacaktır.
II. gemi: Gürcistan’dan hareket ederek Mısır’a ulaşacaktır.
III. gemi: İran’dan hareket ederek Japonya’ya ulaşacaktır.
IV. gemi: İsveç’ten hareket ederek Portekiz’e ulaşacaktır.
5) Bu gemilerden hangileri Çanakkale Boğazı’nı kullanacaklardır?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve III
D) II ve IV
E) III ve IV
 MEB Coğrafya 10
Ders Kitabı, 2021
Yazarlar
KAYNAK Kenan TÜRKEZ
Mutlu KARAKOÇ
Nurullah BALŞEN
Tolga PEKTAŞ
İsmail ÖZDOĞAN