LẶNG LẼ SA PA

1. Vị trí của NTL trong văn học dân tộc .

2. A sáng tác năm nào ? In trong tập ?
3. Tóm tắt A ( gạch đầu dòng ) .
4. Bối cảnh câu chuyện ( ghi dẫn chứng ) .
5. Khái quát về nhân vật anh thanh niên ( gạch đầu dòng ).
6. Vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật anh thanh niên
- Mỗi vẻ đẹp trình bày thành 1 đoạn văn theo trình tự sau :
+ Gọi tên vẻ đẹp .
+ Nêu dẫn chứng .
+ Cảm nhận về vẻ đẹp .
+ Liên tưởng , mở rộng .
7. Nghệ thuật : ngôi kể , xây dựng nhân vật , ngôn ngữ .(Viết đoạn ) .
8. Ý nghĩa tư tưởng ( Viết đoạn ).
9. Lí luận : MB, ý 3, KB
10. Mở rộng
DÀN Ý
1. Mở bài

- Lí luận

- Giới thiệu tác giả Nguyễn Thành Long và tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa

- Khái quát về nhân vật anh thanh niên: đại diện tiêu biểu cho vẻ đẹp của những con
người lao động với công việc thầm lặng.

2. Thân bài

* Khái quát về công việc của anh thanh niên

- Anh thanh niên làm kĩ sư khí tượng thủy văn trên đỉnh Yên Sơn cao 2.600m.

- Nhiệm vụ của anh là đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự
vào việc báo trước thời tiết hằng ngày để phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu.

=> Công việc đầy gian khổ, thách thức, đáng sợ hơn cả là phải đối diện với nỗi cô đơn
"thèm người".

* Luận điểm 1: Anh thanh niên say mê và có trách nhiệm cao trong công việc
- Anh làm việc một mình trên đỉnh núi cao, chấp nhận cuộc sống cô đơn, xa cách với
cộng đồng.

- Mỗi ngày đều phải báo cáo số liệu cụ thể vào 4 mốc thời gian là 4 giờ sáng, 11 giờ
trưa, 7 giờ tối và 1 giờ sáng.

- Anh làm việc trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt:

+ Có mưa tuyết, trời tối đen, "gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra
là ào ào xô tới"

+ “gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung... Những lúc
im lặng lạnh cánh mà lại hừng hực như cháy. Xong việc, trở vào, không thể nào ngủ
được".

-> Nghệ thuật so sánh, liệt kê, nhân hóa được dùng hiệu quả, giúp người đọc cảm nhận
thật rõ về sự khắc nghiệt của thời tiết Sa Pa.

- Thái độ của anh với công việc:

+ Vui vẻ, hồ hởi chia sẻ về công việc của mình rất chi tiết, tỉ mỉ, đầy hào hứng.

+ Dù ở bất cứ hoàn cảnh nào vẫn luôn chăm chỉ, cần mẫn, đều đặn hoàn thành tốt
nhiệm vụ của mình.

=> Anh thanh niên là một người yêu công việc, say mê lao động; có tinh thần trách
nhiệm cao, có lí tưởng sống đẹp và tinh thần vượt khó, sẵn sàng chấp nhận thử thách.

* Luận điểm 2: Anh thanh niên có lẽ sống, lý tưởng sống cao cả đáng trân trọng

- Sống giữa những năm tháng chống Mĩ, anh luôn khát khao được cầm súng ra mặt
trận, anh đã cùng bố viết đơn xin ra lính...

- Ý thức được ý nghĩa thiêng liêng của công việc, anh sẵn sàng vượt bao thử thách,
gian khổ, đặc biệt là nỗi cô đơn để hoàn thành nhiệm vụ.

- Cũng vì ý thức trách nhiệm ấy mà anh không những không cảm thấy chán, không cảm
thấy sợ mà còn đặc biệt yêu nghề, say mê với công việc của mình: "Khi ta làm việc, ta
với công việc là đôi..."

* Luận điểm 3: Anh thanh niên có tâm hồn trẻ trung, yêu đời, yêu cuộc sống

- Là thanh niên, lại sống nơi heo hút, vắng người, nhưng anh không sống buông thả mà
đã biết tổ chức cho mình một cuộc sống khoa học, văn hóa:

+ Căn phòng, nhà cửa gọn gàng ngăn nắp;

+ Trồng hoa tô điểm cho cuộc sống của mình

+ Nuôi gà tăng gia sản xuất, phục vụ cho cuộc sống của chính mình

+ Thỉnh thoảng xuống núi tìm gặp lái xe cùng hành khách để trò chuyện cho vơi nỗi nhớ
nhà.

-> Anh thanh niên có tinh thần lạc quan, yêu đời, sống khoa học.

=> Anh thanh niên đã chiến thắng nỗi cô đơn và tạo cho mình một cuộc sống đẹp đẽ
đầy ý nghĩa với một niềm yêu đời, yêu cuộc sống say mê.

* Luận điểm 4: Anh thanh niên cởi mở, chân thành, hiếu khách, chu đáo.

- Niềm vui được đón tiếp khách dào dạt trong anh, bộc lộ qua từng cử chỉ, nét mặt, lời
nói:

+ Biếu bác lái xe củ tam thất

+ Tặng bó hoa cho cô gái

+ Tặng giỏ trứng gà cho ông họa sĩ

- Anh thanh niên đã bộc bạch nỗi lòng, sẻ chia tâm sự với các vị khách một cách rất cởi
mở, không hề giấu giếm

=> Sự cởi mở, những lời tâm sự chân thành của anh thanh niên đã giúp xóa bỏ khoảng
cách giữa họ, tạo mối tâm giao đầy thân tình, cảm động.

* Luận điểm 5: Anh thanh niên là người rất khiêm tốn, giản dị, lễ phép.

- Khi ông họa sĩ bày tỏ ý muốn phác họa chân dung mình, anh từ chối vì tự thấy mình
không xứng đáng với niềm cảm mến và sự tôn vinh ấy

- Anh giới thiệu cho ông họa sĩ về ông kĩ sư ở vườn rau, nhà khoa học nghiên cứu
sét...

-> Anh chỉ dám nhận phần nhỏ bé, bình thường so với bao nhiêu người khác.

* Đánh giá về nghệ thuật xây dựng nhân vật

- Nhân vật được lí tưởng hóa từ nhiều điểm nhìn, nhiều góc nhìn

- Nhân vật được đặt trong tình huống đặc sắc:

+ Là thanh niên trẻ trung, sôi nổi, yêu đời nhưng lại làm việc ở một nơi heo hút, hẻo
lánh và cô đơn.

+ Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi giữa anh với ông họa sĩ, cô kĩ sư trên đỉnh Yên Sơn đã giúp
người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của anh.

+ Không gọi nhân vật bằng tên cụ thể mà bằng đặc điểm giới tính, nghề nghiệp

+ Khắc họa nhân vật qua những chi tiết nghệ thuật đặc sắc, giàu sức gợi.

3. Kết bài

- Cảm nhận của em về nhân vật anh thanh niên.

- Liên hệ thế hệ trẻ hiện nay.

 Đề bài : Hãy phân tích nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn “lặng lẽ Sa Pa”
của Nguyễn Thành Long. Nhân vật ấy giúp anh/chị hiểu thêm nét đẹp gì ở những
con người lao động?
I – Mở bài:
II – Thân bài:
1. Ý 1
- Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” ra đời năm 1970, là kết quả của chuyến đi
thực tế lên Lào Cai của tác giả. Truyện rút từ tập Giữa trong xanh xuất bản
năm1972.
- Tình huống xuất hiện: Trong tác phẩm, nhân vật anh thanh niên không
xuất hiện từ đầu mà chỉ hiện ra trong cuộc gặp gỡ chốc lát với bác lái xe, ông họa
sĩ và cô kĩ sư trẻ khi xe của họ dừng lại nghỉ ngơi. Chỉ chốc lát nhưng cũng đủ để
các nhân vật khác kịp ghi nhận một ấn tượng, một kí họa chân dung về anh, rồi
dường như anh lại khuất lấp vào giữa mây mù bạt ngàn và cái lặng lẽ muôn thuở
của núi rừng Sa Pa.
- Lai lịch: Tác giả không đặt cho nhân vật một cái tên cụ thể bởi anh là đại
diện cho biết bao con người Việt Nam đang thầm lặng lao động, cống hiến sức
mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.
2. Ý 2
a. Trước hết, nhà văn đã đặt nhân vật vào một hoàn cảnh sống và làm việc thật
đặc biệt.
- Quanh năm suốt tháng, anh sống một mình trên đỉnh núi cao, giữa cỏ
cây và mây mù lạnh lẽo.
- Hơn nữa anh lại phải làm việc trong điều kiện khắc nghiệt.
=> Quả thực, điều kiện sống và làm việc đó là một thử thách lớn đối với tuổi
trẻ vốn sung sức và khát khao hành động. Vậy điều gì đã giúp anh vượt qua được
hoàn cảnh ấy ? Đó là ý chí, nghị lực, những phẩm chất và sức mạnh bên đã giúp
anh vượt lên tất cả để sống một cuộc đời đầy ý nghĩa.
b. Sống trong hoàn cảnh khắc nghiệt, nhưng anh thanh niên có những suy
nghĩ và quan niệm rất đúng đắn về cuộc sống và công việc.
- Lí tưởng sống cao đẹp: Trước hết, anh sống gắn bó với sự nghiệp của
đất nước, có trách nhiệm với cuộc đời. Khi đất nước có chiến tranh, ước nguyện
được cầm súng chiến đấu không thành, anh đã tình nguyện nhận công tác trên núi
cao Yên Sơn. Không ai có thể bắt buộc anh lên cái nơi “khỉ ho cò gáy” này để làm
việc và cống hiến. Trong khi bao nhiêu người sau khi ra trường đã cố tìm cách có
được một nơi làm việc giữa thủ đô thì anh đã khoác ba lô vui vẻ vượt suối băng
rừng để lên công tác ở nơi này. Anh tự nguyện lên đây không phải do sự bốc đồng
nhất thời mà là cả một sự nhận thức chín chắn, sâu sắc nhất. Bởi anh đã tự đặt và
trả lời câu hỏi: “Mình sinh ra là gì? Mình vì ai mà làm việc ?”
- Anh có những suy nghĩ rất đẹp về ý nghĩa của cuộc sống, về hạnh
phúc trong đời. Với anh hạnh phúc là trong công việc. Khi kể lại thành tích nhờ
phát hiện kịp thời đám mây khô, không quân ta đã hạ nhiều máy bay Mĩ ở cầu
Hàm Rồng, anh nói: “kể từ hôm đó, cháu sống thật hạnh phúc”.
- Anh rất yêu công việc của mình.
+ Đối với anh, công việc là niềm đam mê cháy bỏng, là niềm hạnh phúc lớn
nhất. Hơn ai hết, anh hiểu rõ công việc thầm lặng của mình là có ích mọi người, nó
gắn liền anh với cuộc sống chung của đất nước. Anh tâm sự với ông họa sĩ: “Khi
ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được?”.
 + Dù công việc có vất vả nhưng anh không thể sống thiếu nó. Thậm chí,
mặc dù đã sống một mình trên đỉnh núi cao 2600mét nhưng anh vẫn ước được làm
việc ở đỉnh núi cao hơn nữa: Đỉnh Phan xi Păng cao 3143 mét bởi anh nghĩ: “Làm
công tác khí tượng ở độ cao như thế mới là lý tưởng chứ”. Đó là ước vọng được
vươn cao hơn trong công việc để đạt được mục đích tốt đẹp nhất.
=> Những suy nghĩ đẹp ấy khiến anh thêm yêu cuộc sống và con người xung
quanh, “thấy cuộc đời đẹp quá!”, giúp anh có thêm nghị lực để sống một cuộc
sống đẹp, đầy ý nghĩa, gắn bó với mọi người dù một mình đơn độc làm việc trên
núi cao.
- Cũng chính vì có niềm đam mê với công việc mà anh là một người rất có
trách nhiệm:
+ Anh đã đề ra cho mình nhiệm vụ công tác và đã vượt mọi khó khăn thử
thách để đạt được kết quả tốt nhất. Chỉ có một mình ở trạm khí tượng trên núi cao
nhưng anh tự nguyện, tự giác, yên tâm công tác chưa hề để xảy ra một sơ suất
dù nhỏ.
+ Công việc của anh ở nơi đây thật là vất vả và đơn điệu, phải lặp đi lặp lại
những con số nhưng anh không cảm thấy nhàm chán. Anh đã lập ra một thời gian
biểu để thực hiện nó một cách nghiêm ngặt.
c. Anh thanh niên còn có phong cách sống rất đẹp
(chuyển ý: Ngoài ra anh tổ chức cuộc sống của mình ở trạm khí tượng thật ngăn
nắp, phong phú cả vật chất và tinh thần, một cuộc sống chủ động, làm chủ mình
và có ích cho đời.)
* Thói quen sinh hoạt:
- Anh không chỉ biết sống cho sự nghiệp chung lớn lao mà còn biết sống
cho riêng mình. Anh rất yêu cái đẹp: anh trồng hoa, một vườn hoa đầy màu sắc.
Đó là vẻ đẹp của tâm hồn anh và anh đã hào phóng tặng cho mọi người. Gian nhà
của anh sạch sẽ, gọn gàng. Anh chạy về trước là để pha trà, cắt hoa tặng khách chứ
không phải để thu dọn nhà cửa vì khách tới thăm bất ngờ như họa sĩ tưởng. Anh
trồng rau, nuôi gà là để tự cung cấp cho mình thức ăn.
 - Anh còn đọc sách ngoài những giờ làm việc. Sách đã trở thành người
bạn thân thiết của anh. Khi bác lái xe đưa gói sách cho anh, anh “mừng quýnh”
như cầm được vàng. Anh tự lo liệu xoay sở để thường xuyên có sách đọc. Sách
không chỉ giúp anh nâng cao hiểu biết, nâng cao kiến thức, sách còn giúp anh
khuây khoả trong những phút giây rảnh rỗi. Say mê đọc sách là một thói quen, một
đức tính đáng quý ở anh.
*Tính cách
- Không chỉ say mê công việc, say mê đọc sách, anh thanh niên còn là
một con người rất đáng mến ở sự cởi mở, chân thành với mọi người.
+ Anh luôn khao khát được gặp gỡ, trò chuyện với những người khác. Anh
mừng lắm khi gặp được bác tài và càng mừng hơn khi được tiếp bác tài, nhà hoạ sĩ
và cô kỹ sư nông nghiệp trẻ mới ra trường tại nơi làm việc của anh.
+ Chính anh đã nói to lên đầy tiếc rẻ: «Trời ơi, chỉ còn năm phút ». Câu
chuyện của anh tuôn ra như suối khi gặp mọi người. Anh « nói to những điều
người ta chỉ nghĩ và cũng ít nghĩ ». + Lòng hiếu khách của anh được bộc lộ qua
những hành động rất cụ thể, rất ấm áp, chân thành: mời khách uống trà, tặng hoa,
tặng quà (giỏ trứng) cho khách và anh rất lưu luyến với khách khi chia tay. Thái
độ vui vẻ, niềm nở, hiếu khách của anh đã để lại trong lòng mọi người những ấn
tượng khó quên.
- Dù vậy, trong cuộc sống, anh là một người rất khiêm tốn, luôn đề cao
người khác. Thực tâm, anh thấy công việc và sự đóng góp của mình chỉ là nhỏ bé.
Mặc dù ông hoạ sĩ già hết sức khâm phục anh, muốn vẽ chân dung của anh, nhưng
anh một mực từ chối, vì cảm thấy mình không xứng đáng. Anh đã say sưa kể về
những người khác xứng đáng hơn mình như ông kĩ sư vườn rau, hay đồng chí
nghiên cứu sét. Đức tính khiêm tốn ấy của anh đã làm cho ông hoạ sĩ, bác lái xe và
cô gái vô cùng yêu mến và khâm phục.
3. Đánh giá
a. Nghệ thuật xây dựng nhân vật:
- Để làm nổi bật tính cách, phẩm chất của nhân vật, nhà văn đã đặt nhân vật
vào tình huống truyện độc đáo, bất ngờ, khắc họa chân dung nhân vật qua cái nhìn
và cách cảm nhận của các nhân vật khác, từ đó nhân vật hiện ra một cách khách
quan, chân thực.
- Ngôn ngữ kể chuyện rất giàu chất thơ, giọng văn nhẹ nhàng, trầm lắng.
b. Nội dung: Nhân vật anh thanh niên giúp ta hiểu thêm về nét đẹp ở những
con người lao động ở chốn Sa Pa :
- Đó là hình ảnh những con người lao động mới với phong cách sống đẹp,
suy nghĩ đẹp, sống có lý tưởng, quên mình vì cuộc sống chung, vô tư, lặng thầm,
cống hiến hết mình cho đất nước, say mê, miệt mài, khẩn trương làm việc.
- Cuộc sống của họ âm thầm, bình dị mà cao đẹp biết bao.
III – Kết luận:
Những trang viết của Nguyễn Thành Long khiến ta thêm yêu con người và
cuộc sống, thấy được trách nhiệm của mình với sự nghiệp chung của đất nước.
Tâm hồn và những việc làm của anh thanh niên trong truyện đã gieo vào lòng ta
nhiều tình cảm, thôi thúc mỗi chúng ta muốn cống hiến, muốn làm gì đó có ích
cho xã hội như nhà thơ Tố Hữu đã nói: “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”.