व.दा.

सावरकरांचा भाषाशु चा वचार यांना पटला आहे आ ण मराठ तून परक य आ मकांनी लादले या श दांना
कायमचा नरोप मळायला हवा असे वाटते आहे यां यासाठ खालील श दजं ी देत आहे.

फास ,अरबी,पोतुगीज आ ण तुक या भाषांमधून मराठ त आलेल/े लादलेले श द आ ण यात या काही श दांना पयायी
असे सं कृतो व कवा भारतीय भाषांमधले श द सुचवले आहेत.

(इ तहासाचाय व.का.राजवाडे यांनी फास ,अरबी श दांची मराठ तील अतोनात आवक पा न" पणाची कमाल
झाली" असे का हटले होते ते खालील जं ी पा ह यावर कळेल.)

*मराठ त अ ापही ठाण मांडून बसलेले परके श द आ ण पयायी खरेखुरे भारतीय श द*

अक - सार

मदत - सहा य

उमेद - आशा

खुशाल - आनंद

त त - सहासन

दयावद - सारंग

दौलत - संप ी

फ े - यश ी

बहा र - लढव या

शाही - राजसी

हालत - अव ा

हाल - क

यारा - आवडता

खास - वशेष

दा - म

अ मान - आकाश
लाल - तांबडा

ल कर - सै य

मुलुख - ांत

मैदान - डांगण

आबाद - समृ

शहर - नगर

घुमट - कळस

पोलाद - लोखंड

बाजार - ापारपेठ

बारीक - लहान

बारकाई - सू म

ब गचा - उ ान

हवेली - ासाद का

बे ब - तंतोतंत

बरकत - समृ

महाल - ासाद

रोषणाई - दवेशृंगार

इसवी - ता द

अ र - सुगंध

अंमलदार - भावक

अज - वनंतीप

कबूतर - पारवा

कलम - छाटणी

कारकून - ल पक

क ला - गड

क ली - उकल
कंद ल - टांगता दवा

ज स - साम ी

दरवाजा - कवाड , ार

दौरा - संचार

नगारा - डंका

पडदा - आडोसा

यादे - ह तक

बु ज - मनोरा

मेवा - फळ

श का - ठसा

शपाई - सै नक

साहेब - महाशय

खानदान - घराणे

गरीब - द न , साधाभोळा

जंग - महायु

सजा - श ा

चाकरी - सेवा

जमात - समूह

जमाव - घोळका

गद - दाट

नोकर - सेवक

फौज - सै य

याद - जं ी

मालम ा - संप ी

मोचा - आंदोलन

रयत - जा
लवाजमा - थाटमाट

अख यारी - अ धकार े

मुख यार - अ धकार

इ त - मान

अ ू - शील

आजार - रोग

इ त - मान

खा ी - ठाम

खाक - मृ मय

खाक - राख

हमी - व ास

खातरजमा - आ त

टंचाई - भ

तंगी - चणचण

तहकूब - अ न णत

दहशत - गुंड भती

दावा - याय वनंती

धा ती - भती

फ जती - हसे

म ुरी - घमड

मंजुरी - अनुमती

माफ - मा

शारी - तरतरी

खु - वत:

जातीने - वत: न

तमाम - सव
कंगाल - नधन

कफ लक - द र

करारी - धीरगंभीर

करामत - चम कार

कसब - कौश य

कायदा - याय नयम

कमत - मु य

खुश - समाधान

जखम - आघात

दगा - घात

दंगा - उप व

दद - र सक

वारस - उ रा धकारी

हकमती - धाडसी

छान - सुंदर

मजला - माळा

मजकूर - उ लेख

दररोज - दैनं दन

न मा - अधा

जरा - थोडा

खच - य

गंज - त

जोर - बळ

झाडू - केरसुणी

डाग - कलंक

तपास - शोध
ताव - ताप

न कल - ती

पेहराव - वेषभूषा

बदनामी - नदा

बहर - शोभा

बनवणे - नमाण

बछाना - अंथ ण

मुरांबा - मुरवणी

शरम - लाज

सतावणे - ास देणे

नरम - मऊ

लंगडा - द ांग

सद - पडसे

सु ती - आळस

अजमावणे - मतामापन

गुदरणे - गु हारोपण

छाप - मु ण

फमावणे - सुनावणे

बजावणे - न ून सांगणे

शलगावणे - पेटवणे

गमावणे - हरवणे

जमा - साठा

दम - ास

गक - म न

तरबेज - नपुण

फतवणे - गंडवणे
फदा - आस

दखल - न द

गैर - चुक चा

ते(उदा. पुणे ते ठाणे)

देखील - सु ा

नजीक - जवळ

ब ल - संबंधी

बेलाशक - न:संशय

बेकारी - न कामी

बेगुमान - न:संदेह

बेअ ु - अवमा नत

बेजार - ासणे

हैराण - वैतागणे

बे द कत - वनाअडथळा

बेपवा - काळजीहीन

बे फक र - चता वहीन

बेरोजगार - उपजी वका वहीन

बे चराख - सवनाश

बेलगाम - नरंकुश

बेह - असीम

खूप - अ या धक

बचारा - द न

बादशहा - स ाट

बेघर - अ नकेत

बेसावध - अनवधान

बे हशोबी - अग णत
माफक - माणात

माफत - ारा

लाचार - न पाय

लाजवाब - न र

शवाय - वना

अखेर - शेवट

ऐवजी - या ानी

खेरीज - टाळून

ह - सीमा

दाखल - वेशता

बाबत - संबंधी

लायक - पा

सलामत - सुर त

मजल दरमजल -

बरोबर - यो य

सवाई - े

बेशक - न:संशय

जदाबाद - अमर

मुदाबाद - ध कार

शहीद - ता मा

हैदोस - धुडगूस

हाय - काळजी

बलकुल - मुळ च

बेह र - े

बेजार - मुख

शताफ - वेगाने
अला हदा - वेगळा

यंदा - या काळात

अखेर - अं तम

अ जबात - मुळ च

अजून - अ धक

तफा - भुजा

एकाएक - आक मक

अचानक - नकळत

जलद - वेगवान

ह ली - याकाळ

ऐषआराम - वलास

ऊद - धूप

व ताद - श क

च मा - उपने

ऐन - यो य

दरसाल - न यवष

अलबत - साह जक

नखालस - पूणपणे

साफ - व

ज र - अव य

हमखास - न त

फाजील - अ त

यम - हलका

हकनाक - अकारण

अदब - आदर

डौल - नखरा
तोरा - थाट

ह ला - आघात

हवा - वारा

हवाली - सोपवणे

हराम - नीच

हरकत - अडथळा

हलाहल - भयंकर वष

हलवा - सांजा

जालीम - ती

स ला - मागदशन

नशाणी - खूण

तैनात - स

अव लया - चम कारीक

सफर - वास

कवायत - नयमावली

कमाल - वरचा

असामी -

मद - पु ष

कसोशी - नगुतीने

कताब - स मान

खुमारी - वाद

तफावत - तूट

ला ( तीया वभ )

ताक द - न ून

ने तनाबूत - मोडकळ स

श कामोतब - न ती
जक र - वेष

जगरी - जीवाभावाचा

जुलूम - अ याय

फयाद - दोषारोप

फडतूस - न न

तजवीज - स ता

तरतूद - स ता

ह ास - लोभ

वा - आ शवाद

आरास - सुशो भकरण

कै फयत - खंत

त ार - वाद

तगादा - धसा

हरकत - आ ेप

गाशा - अंथ ण

सराई - सोहळा

तसबीर - तमा

म ती - उ माद

रोज नशी - दैनं दनी

अमानत - ठेव

मु ाम - ठरवून

कार ान - कट

चलाखी - धूतपणा

हलाखी - द र

मुलाखत - ओळख

झबले - अंगडे
गहजब - ग धळ

तह - ठराव

ही - वतु

इशारा - संकेत

का फला - गट

दजा - ेणी

परागंदा - पलायन

गायब - अ य

मामला - घटना

मुडदा - ेत

दा गना - अलंकार

क ल - र पात

ज - वेष

ट पा - पायरी

श लक - उव रत

र - गत

ह क - अ धकार

मुलामा - वख

मुदत - कालमयादा

तयारी - स ता

चीजव तू - व तू

तपशील - वणन

कबूल - मा य

शेरा - मत

ताशेरा - परखड मत

गुजराण - उपजी वका

सलोखा - मै ी

फुरसत - सवड

नया - जग

मोबदला - मानधन

मोहीम - यु योजना

र - लांब

श कल - यु

अजब - व च

मजबूत - दणकट

शाबूत - श लक

जेरबंद - पकड

जेरी - शरण

पेच - अडचण

मेज - चौरंग

कैद - बंधन

सैतान - दै य

दो त - म

शरजोर - वरचढ

मौज - आनंद

इलाज - उपाय

कुता - सदरा

रजई - पटे

शकार - भ य

कमकुमवत - ीण

गु हा - दोष

जबरद त - त मत
तीरंदाज - धनुधारी

द तावेज - ठरावप

द तर - कचेरी

मुला हजा - मानस मान

मयत - मृत

गलबत - महाजलयान

जहाज - जलयान

ताकद - श

बडतफ - न का सत

फारकत - रावा

दालन - अंत:पुर

डेरा - मठ

रहदारी - आवकजावक

मजूर - क करी

कार कद - कायकाळ

नफा - व लाभ

फायदा - लाभ

नुकसान - तोटा

नाल ती - नदा

रवानगी - पाठवणी

सनद - पदवी

जवान - त ण

गुलाम - बंधक

कान - वकान

पेशा - वसाय

सफेद - पांढरा
सफाई - व ता

बफ - हम

वाकबगार - न णात

काबीज - ा त

आबाद - जवंत

ताबा - नयं ण

सुमारे - साधारणत:

अंदाज - अनुमान

सुमार - हलका

छानछोक - ीमंती

शक त - पराका ा

फमास - उ कृ

मशाल - दवटा

म गुल - नम न

फरशी - भुमी

बेसुमार - अ नयं त

मोसम - ऋतू

पसंत - आवड

क सा - घटना

नशीब - भा य

हमत - धैय

ताजा - नवीन

सामान - व तू

हक कत - कथानक

सरकार - शासन

रयाज - सराव
अ ू - मान

जाब - कारण

कारभार - कायभार

खुलासा - ीकरण

दरबार - राजसभा

पोशाख - वेष

कामगार - कायकता

गु हेगार - दोषी

दरंगाई - वलंब

पैदास - न मती

बाग - वा टका

म हना - मास

रसद - शधा

हजार - सह

सबब - कारण

खबरदार - सावध

खाशी - चांगली

ल कर - सेना

लगाम - मयादा

मेख - खुंट

मुदत - अवधी

मेहरबानी - कृपा

खंदक - खळगा

खलास - मु

इमारत - भवन

चादर - पांघ ण
अ कल - बु

डावपेच - सापळा

जबरी - दणका

नेक - ामा णकपणा

हमाली - मक

फौजदार - सेना धकारी

म रदाणी - डासदाणी

दगलबाज - घातक

दवाखाना - णालय

मन - श ू

बंदोब त - नयं ण

जमीनदो त - भुईसपाट

इमला - भवन

जना - दादर

ग ी - छत

तलाव - सरोवर

फवारा - कारंजा

खवत - पाठवणी

आजव - याचना

ऐपत - मता

चूप - शांत

चोप - मदन

कारवाई - कृती

त येत - कृती

जबाबदारी - उ रदा य व

मुजरा - नमन
जरायत - पीकशेती

बागायत - उ ानशेती

फायदा - लाभ

वलायत - परदेश

वायदा - भाव न ती

कहर - अ तरेक

तह - ठराव

हयात - जवंत

अदमास - अटकळ

आवाज - वनी

हशील - ा ती

तेजी - चढा

तारीख - दनांक

जखम - आघात

जमीन - धरा

जाहीर -

का हली - ाकूळ

शा ता - शासक

क ा - वाद

चेहरा - मुखचया

मेहनत - म

इमान - त ता

मेहेरबानी - कृपा

ख जना - धनसंप ी

सोबत - सह

बार - दोनदा
नमुना - तकृती

कदर - कौतुक

जरब - धाक

फमान - राजा ा

कुलूप - खोडा

फक र - चता

जबरद ती - मनमानी

इलाखा - ांत

कूम - नदश

फ त- ो ण

म त - आ हादक

जद - दाट

दद - वेदना

फ - केवळ

दलाल - अडते

सराफ - सुवणकार

कुवत - मता

गुलछबू - वलासी

मनुका - सुके ा

मयत - मृ यू

अंमल - भाव

अ सल - खरा

मु काम - थांबा

मुकाबला - सामना

न क - न त

स - काळ
जनावर - ाणी

तोशीस - सुगावा

प ा - र हवास

कु ती - म लयु

शर ता - सवय

ब ीस - पा रतो षक

शाबासक - कौतूक

खलाशी - सारंग

अफवा - कंडी

जागा - ान

त हा - प त

सबुरी - संयम

श त - नयम

खुशाल - आनंद

हालहवाल - प र ती

खबरबात - वृ

म करी - चे ा

रंग - वण

रवाज - परंपरा

वाकबगार - नपुण

बेबंद - मनमानी

बेमुवत - कृत न

नकाशा - रचना

नयत - हेतू

र ता - पथ

बाक - श लक
मशागत - जोपासना

बाब - थाट

बेमालूम - अन भ

बरबाद - उ व त

कमन शबी - अभागी

बदमाश - धट गण

जमा - साठवण

वजाबाक - घट

बेरीज - वाढ

मोफत - वनामू य

बात या - वृ ांत

दर यान - म यंतर

ा - पद

घ ाळ - वेळदशक

पैदा - ज म

मेजवानी - भोजना त य

दाद - तसाद

त - सुधार

हजेरी - उप ती

मालक - वामी , धनी

हवाल दल - गभगळ त

खासदार - सांसद

दौत - मसीपा

ताफा - पथक

सरंजाम - व ा

ह ता - स ताह
चलखत - अंग ण

रोख - नगद

शहारा - काटा

पालखी - मेणा

फतुर - घरभेद

ख रप - उ हाळ

अफलातून - आ यकारक

मौजे - ाम

तालेवार - धनवान

फलाणा - तमुक

शफारस - शंसा /ओळखप

शलेदार - सै नक

हंगाम - ऋतू

शाहीर - वीरकवी

शाई - मसी

अबकारी - राज व

जरतारी - सुवणत तु

क - तथा

तंबू - डेरा

पगडी - शरव

कंगोरा - कडा

त लफ - क

कायम - संतत

जवाहीर - र न

सुभा - ांत

जहाँबाज - भांडकुदळ
जहाँगीर - स ाट

अबकारी - राज व

उ स-ज ा

ग त - पहारा

व शीर - समयशूर

खुद - क न

बु क ये

र बी - पावसाळ

पगार - वेतन

तु ंग - बंधकगृह

नाजूक - कोमल

ग पा- हतगुज

मात बर-महान

फतुर-भेद

बदल-ना व य

पालखी- मेणा

जवाहीर - र न

गफलत - व म

तसद - ास

दलदार - उदार

उफ - अथात

जहरी - वषारी

तुफान - वादळ

र - र हत

ख जना - धन

आफत - आप ी