You are on page 1of 43

TÜRK STANDARDI

TS EN 60079-17
Nisan 2014
TS EN 60079-17: 2008’in yerine

ICS 29.260.20

Patlayıcı ortamlar - Bölüm 17: Elektrik tesisatlarının muayenesi ve


bakımı
(IEC 60079-17: 2013)

Explosive atmospheres - Part 17: Electrical installations inspection and maintenance


(IEC 60079-17: 2013)

Atmosphères explosives - Explosionsgefährdete Bereiche -


Partie 17: Inspection et entretien des Teil 17: Prüfung und Instandhaltung
installations électriques elektrischer Anlagen
(IEC 60079-17: 2013) (IEC 60079-17: 2013)

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ


Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TÜRK STANDARDI TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Milli Önsöz
- Bu standard; kaynağı EN 60079-17: 2014 standardı olan TS EN 60079-17: 2014 Türk standardının Türk
Standardları Enstitüsü Elektrik İhtisas Kurulu’na bağlı TK3 Elektrik, Elektroteknik ve Güvenlik Teknik
Komitesi marifetiyle hazırlanan Türkçe tercümesidir.
- Bu standard, TS EN 60079-17: 2008’in yerini alır.
- Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
- CENELEC resmi dillerinde yayınlanan diğer standard metinleri ile aynı haklara sahiptir.
- Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.
EN, ISO, IEC Adı TS No Adı
vb. No (İngilizce) (Türkçe)
IEC 60079-0 Explosive atmospheres - TS EN Patlayıcı ortamlar - Bölüm 0:
Part 0: Equipment - General requirements 60079-0 Donanım - Genel kurallar
IEC 60079-1 Explosive atmospheres - TS EN Patlayıcı ortamlar - Bölüm 1: ‘d’ tipi
Part 1: Equipment protection by flameproof 60079-1 aleve dayanıklı mahfazalarla
enclosures "d" donanım koruması
IEC 60079-2 Explosive atmospheres - TS EN Patlayıcı ortamlar - Bölüm 2: "p" tipi
Part 2: Equipment protection by pressurized 60079-2 basınçlı mahfazayla donanım
enclosure "p" koruması
IEC 60079-7 Explosive atmospheres - TS EN Patlayıcı ortamlar - Bölüm 7:
Part 7: Equipment protection by increased 60079-7 Artırılmış güvenlik “e” ile donanım
safety "e" koruması
IEC 60079- Explosive atmospheres - TS EN Patlayıcı ortamlar - Bölüm 10-1:
10-1 Part 10-1: Classification of areas – 60079-10-1 Alanların sınıflandırılması-Patlayıcı
Explosive gas atmospheres gaz ortamları
IEC 60079- Explosive atmospheres - TS EN Patlayıcı ortamlar - Bölüm 10-2:
10-2 Part 10-2: Classification of areas - 60079-10-2 Alanların sınıflandırılması – Yanıcı
Combustible dust atmospheres toz ortamlar
IEC 60079-11 Explosive atmospheres - TS EN Patlayıcı ortamlar – Bölüm 11: “i” tipi
Part 11: Equipment protection by intrinsic 60079-11 kendinden korumalı donanım
safety "i"
IEC 60079-14 Explosive atmospheres - TS EN Patlayıcı ortamlar - Bölüm 14:
Part 14: Electrical installations design, 60079-14 Elektrik tesisatlarının tasarımı,
selection and erection seçimi ve kurulumu
IEC 60079-15 Explosive atmospheres - TS EN Patlayıcı ortamlar - Bölüm 15: “n” tipi
Part 15: Equipment protection by type of 60079-15 korumayla donanım koruması
protection "n"
IEC 60079-19 Explosive atmospheres - TS EN Patlayıcı ortamlar - Bölüm 19:
Part 19: Equipment repair, overhaul and 60079-19 Donanım tamir, büyük bakım ve
reclamation çalışır duruma getirme
IEC 60079-31 Explosive atmospheres - TS EN Patlayıcı ortamlar - Bölüm 31: “t” tipi
Part 31: Equipment dust ignition protection 60079-31 mahfazayla toz tutuşmasına karşı
by enclosure "t" korunan donanım
IEC 60364-6 Low voltage electrical installations - Part 6: TS HD Alçak gerilim elektrik tesisatları -
Verification 60364-6 Bölüm 6: Doğrulama

TS EN 60079-17: 2014 standardı, EN 60079-17: 2014 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi’nin
(CENELEC, Avenue Marnix 17 B-1000 Brussels) izniyle basılmıştır.
Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi
(CENELEC) ve üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CENELEC’ten yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
AVRUPA STANDARDI
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014
ICS 29.260.20 EN 60079-17: 2007’nin yerine

Patlayıcı ortamlar –
Bölüm 17:Elektrik tesisatlarının muayenesi ve bakımı
(IEC 60079-17: 2013)

Explosive atmospheres –
Part 17: Electrical installations inspection and maintenance
(IEC 60079-17: 2013)

Atmosphères explosives - Explosionsgefährdete Bereiche -


Partie 17: Inspection et entretien des Teil 17: Prüfung und Instandhaltung
installations électriques elektrischer Anlagen
(CEI 60079-17: 2013) (IEC 60079-17: 2013)

Bu Avrupa standardı CENELEC tarafından 24-12-2013 tarihinde onaylanmıştır. CENELEC üyeleri, bu Avrupa
Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın milli standard statüsü veren koşulları öngören CEN/CENELEC İç
Tüzüğüne uymak zorundadırlar.

Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel listeler ve bibliyografik atıflar, CEN-CENELEC Yönetim Merkezine veya
herhangi bir CENELEC üyesine başvurarak elde edilebilir.

Bu Avrupa standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayınlanmıştır. Başka herhangi bir dile
tercümesi, CENELEC üyesinin sorumluluğundadır ve resmi sürümleri ile aynı statüde olduğu CEN-CENELEC
Yönetim Merkezine bildirilir.

CENELEC üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Büyük Britanya, Çek Cumhuriyeti,
Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda,
Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya,
Slovakya, Slovenya, Türkiye ve Yunanistan’ın milli elektroteknik komiteleridir.

CENELEC
Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi
European Committee for Electrotechnical Standardization
Comité Européen de Normalisation Electrotechnique
Europäisches Komitee für Elektrotechnische Normung

CEN-CENELEC Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B - 1000 Brussels

© 2014 CENELEC - Dünya genelinde herhangi bir şekilde veya herhangi bir yolla
tüm kullanım hakları CENELEC üyelerine saklıdır. Ref. No. EN 60079-17: 2014 E

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Önsöz
IEC/TC 31 “Equipment for explosive atmospheres – Patlayıcı ortamlarda kullanılan donanımlar” teknik
komitesine bağlı SC 31J “Classification of hazardous areas and installation requirements – Tehlikeli alanların
sınıflandırılması ve tesis kuralları” alt komitesi tarafından hazırlanan IEC 60079-17 standardının beşinci baskısı
olan 31J/224/FDIS dokümanının metni IEC-CENELEC paralel oylamasına sunulmuş ve CENELEC tarafından
EN 60079-17 olarak onaylanmıştır.

Aşağıdaki tarihler tespit edilmiştir:

 Özdeş ulusal standard olarak yayınlayarak (dop) 24-09-2014


veya onay duyurusu yaparak EN’nin ulusal
düzeyde uygulamaya konması gereken en
son tarih

 EN ile çelişen ulusal standartların yürürlükten (dow) 24-12-2016


kaldırılması gereken en son tarih

Bu doküman, EN 60079-17: 2007 standardının yerini alır.

EN 60079-17: 2007 standardına göre EN 60079-17: 2014’te yapılan temel değişiklikler aşağıda verilmiştir:

 Genel koruma kavramı çizelgelerini tamamlamak amacıyla armatürler, ısıtma sistemleri ve motorlar
için donanıma özgü muayene çizelgeleri Ek A'ya ilave edilmiştir.
 Doküman, başlangıç muayenesi için EN 60079-14’te yapılan değişiklikleri tamamlamak amacıyla
güncelleştirilmiştir.

Bu dokümanın bazı unsurlarının patent haklarına konu olabileceğine dikkat edilmelidir. Böyle herhangi bir
patent hakkının belirlenmesi durumunda CENELEC [ve/veya CEN] sorumlu tutulamaz.

Onay bilgisi

IEC 60079-17: 2013 uluslararası standardının metni, CENELEC tarafından hiçbir değişiklik yapılmaksızın
Avrupa standardı olarak onaylanmıştır.

Resmi baskıda Kaynaklar için aşağıdaki notların belirtilen standardların altına ilave edilmesi gerekir.

IEC 60079-5 NOT EN 60079-5 olarak uyumlaştırılmıştır.


IEC 60079-6 NOT EN 60079-6 olarak uyumlaştırılmıştır.
IEC 60079-18 NOT EN 60079-18 olarak uyumlaştırılmıştır.
IEC 60079-26 NOT EN 60079-26 olarak uyumlaştırılmıştır.
IEC 60079-28 NOT EN 60079-28 olarak uyumlaştırılmıştır.
IEC 60204-1 NOT EN 60204-1 olarak uyumlaştırılmıştır.

__________

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Ek ZA
(Zorunlu hükümler)
Atıf yapılan uluslararası yayınlar ile bunlara karşılık gelen Avrupa
yayınları
Atıf yapılan aşağıdaki dokümanlar, bu dokümanın uygulaması için zaruridir. Tarihi belirtilen atıflarda yalnızca
belirtilen baskı geçerlidir. Tarih belirtilmeyen atıflarda atıf yapılan dokümanın (tadiller dâhil) son baskısı
geçerlidir.

Not - Uluslararası yayın, (değiştirilmiş) kısaltmasıyla gösterilen ortak değişikliklerle değiştirilirse, buna uygun
EN/HD geçerlidir.
.
Yayın Yıl Başlık EN/HD Yıl
IEC 60079-0 - Explosive atmospheres - EN 60079-0
Part 0: Equipment - General requirements
IEC 60079-1 - Explosive atmospheres - EN 60079-1 -
Part 1: Equipment protection by flameproof
enclosures "d"
IEC 60079-2 - Explosive atmospheres - EN 60079-2 -
Part 2: Equipment protection by pressurized
enclosure "p"
IEC 60079-7 Explosive atmospheres - EN 60079-7
Part 7: Equipment protection by increased
safety "e"
IEC 60079-10- - Explosive atmospheres - EN 60079-10-1 -
1 Part 10-1: Classification of areas - Explosive
gas atmospheres
IEC 60079-10- - Explosive atmospheres - EN 60079-10-2 -
2 Part 10-2: Classification of areas -
Combustible dust atmospheres
IEC 60079-11 Explosive atmospheres - EN 60079-11 -
Part 11: Equipment protection by intrinsic
safety "i"
IEC 60079-14 - Explosive atmospheres - EN 60079-14 -
Part 14: Electrical installations design,
selection and erection
IEC 60079-15 - Explosive atmospheres - EN 60079-15 -
Part 15: Equipment protection by type of
protection "n"
IEC 60079-19 - Explosive atmospheres - EN 60079-19 -
Part 19: Equipment repair, overhaul and
reclamation
IEC 60079-31 - Explosive atmospheres - EN 60079-31 -
Part 31: Equipment dust ignition protection by
enclosure "t"
IEC 60364-6 - Low voltage electrical installations - Part 6: Verification HD 60364-6 -
IEC 61241-4 - Electrical apparatus for use in the presence of EN 61241 -4 -
combustible dust -
Part 4: Type of protection 'pD'

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
® IEC 60079-17

ULUSLARARASI
STANDARD

INTERNATIONAL
STANDARD

NORME
INTERNATIONALE
Patlayıcı ortamlar –
Bölüm 17:Elektrik tesisatlarının muayenesi ve bakımı

Explosive atmospheres –
Part 17: Electrical installations inspection and maintenance

Atmosphères explosives –
Partie 17: Inspection et entretien des installations électriques

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
BU YAYIN, TELİF HAKKI KORUMALIDIR.
Copyright © 2013 IEC, Geneva, Switzerland

Tüm hakları saklıdır. Aksi belirtilmedikçe, bu yayının herhangi bir bölümü herhangi bir şekilde ya da fotokopi ve mikrofilm dahil aşağıda
adresi verilen IEC’den yazılı izin alınmaksızın ya da dokümanı talep edenin ülkesindeki IEC üyesi Ulusal Komitenin yazılı izni
olmaksızın elektronik veya mekanik herhangi bir yolla çoğaltılamaz ya da kullanılamaz. IEC telif hakları ile ilgili herhangi bir sorunuz
olması halinde ya da bu yayınla ilgili ilave haklar konusunda bilgi talebiniz olması halinde, detaylı bilgi için lütfen aşağıdaki adresle
veya IEC üyesi Ulusal Komitenizle temasa geçiniz.

IEC Central Office Tel.: +41 22 919 02 11


3, rue de Varembé Faks : +41 22 919 03 00
CH-1211 Geneva 20 info@iec.ch
Switzerland www.iec.ch

IEC hakkında
Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC), tüm elektrik, elektronik ve ilgili teknolojiler konusunda Uluslararası Standardlar hazırlayan
ve yayınlayan önde gelen (lider) küresel kuruluştur.

IEC yayınları hakkında


IEC yayınlarının teknik muhtevası, IEC tarafından sürekli gözden geçirilmektedir. En son baskıyı aldığınızdan emin olun, bir düzeltme ya
da tadil yayınlanmış olabilir.

Faydalı bağlantılar:

IEC kataloğu - webstore.iec.ch/catalogue Electropedia- www.electropedia.org


IEC Uluslararası Standardlar, Teknik Şartnameler, Teknik 14 ilave dildeki eşdeğer terimlerle birlikte, İngilizce ve Fransızca
Raporlar ve diğer dokümanlar hakkındaki tüm bibliyografik bilgiye 30.000’in üzerinde terim ve tanımı kapsayan dünyanın önde gelen
danışmak için bağımsız uygulama. PC, Mac OS, Android çevrimiçi elektronik ve elektrik terimleri sözlüğü. Online
Tabletler ve iPad için mevcuttur. Uluslararası Elektroteknik Sözlük (IEV) olarak da bilinir.

IEC yayınlarını arama - www.iec.ch/searchpub IEC Sözlüğü - std.iec.ch/glossary


Gelişmiş arama, çeşitli kriterlerle (atıf numarası, metin, teknik 2002 yılından beri yayımlanan IEC baskılarının Terimler ve
komite) arama yapabilmenizi sağlar. Ayrıca projeler, yürürlükten Tarifler bölümünden çıkarılan İngilizce ve Fransızca 55000’den
kaldırılmış ve yerine geçen yayınlar konusunda da bilgi verir. fazla elektroteknik terminoloji kaydedilmiştir. Bazı kayıtlar IEC TC
37, 77, 86 ve CISPR’ın daha önceki baskılarından alınmıştır.

IEC Just Published - webstore.iec.ch/justpublished Müşteri Hizmetleri Merkezi - webstore.iec.ch/csc


Tüm yeni IEC yayınları hakkında bilgi sahibi olun. Just Published, Bu yayınla ilgili düşüncelerinizi iletmek isterseniz ya da daha fazla
yeni çıkan tüm yayınları ayda iki kez detaylı olarak verir. On-line yardıma ihtiyacınız varsa, lütfen Müşteri Hizmetleri Merkezi Sık
ya da e-posta yoluyla da mevcuttur. Sorulan Soruları ziyaret ediniz ya da bizimle temas kurunuz:
csc@iec.ch

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
TS EN 60079-17: 2014-04

® IEC 60079-17
5. Baskı 2013-11

ULUSLARARASI
STANDARD
INTERNATIONAL
STANDARD
NORME
INTERNATIONALE
Patlayıcı ortamlar –
Bölüm 17:Elektrik tesisatlarının muayenesi ve bakımı

Explosive atmospheres –
Part 17: Electrical installations inspection and maintenance

Atmosphères explosives –
Partie 17: Inspection et entretien des installations électriques

ULUSLARARASI
ELEKTROTEKNİK
KOMİSYONU

INTERNATIONAL
ELECTROTECHNICAL
COMMISSION

COMMISSION
ELECTROTECHNIQUE
INTERNATIONALE

W
FİYAT KODU
PRICE CODE
CODE PRIX

ICS 29.260.20 ISBN 978-2-8322-1193-9

Uyarı! Bu yayını yetkili bir dağıtıcıdan temin ettiğinizden emin olunuz.

® Uluslararası Elektroteknik Komisyonu’nun tescilli markasıdır.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

İçindekiler
ÖNSÖZ .............................................................................................................................................................. 5
GİRİŞ ................................................................................................................................................................. 7
1 Kapsam ...................................................................................................................................................... 8
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ................................................................................................. 8
3 Terimler ve tarifler....................................................................................................................................... 9
4 Genel kurallar ........................................................................................................................................... 10
4.1 Dokümantasyon ................................................................................................................................ 10
4.2 Personelin yeterliliği .......................................................................................................................... 11
4.3 Muayeneler........................................................................................................................................ 11
4.3.1 Genel.......................................................................................................................................... 11
4.3.2 Muayene dereceleri ................................................................................................................... 12
4.3.3 Muayene tipleri ........................................................................................................................... 12
4.4 Periyodik muayeneler ........................................................................................................................ 13
4.4.1 Personel ..................................................................................................................................... 13
4.4.2 Sabit tesisatlar ........................................................................................................................... 13
4.4.3 Hareketli donanımlar .................................................................................................................. 13
4.5 Usta personel tarafından yapılan sürekli gözetim ............................................................................. 14
4.5.1 Kavram ....................................................................................................................................... 14
4.5.2 Amaçlar ...................................................................................................................................... 14
4.5.3 Sorumluluklar ............................................................................................................................. 14
4.5.4 Muayene sıklığı .......................................................................................................................... 15
4.5.5 Dokümanlar ................................................................................................................................ 15
4.5.6 Eğitim ......................................................................................................................................... 15
4.6 Bakım kuralları .................................................................................................................................. 16
4.6.1 Donanımlara uygulanan düzeltici tedbirler ve değişiklikler ........................................................ 16
4.6.2 Bükülgen kabloların bakımı........................................................................................................ 16
4.6.3 Hizmet dışı bırakma ................................................................................................................... 16
4.6.4 Sabitleme düzenleri ve aletler .................................................................................................... 16
4.7 Çevre şartları ..................................................................................................................................... 17
4.8 Donanımla ilgili izolasyon .................................................................................................................. 17
4.8.1 Yapısal olarak güvenli devreler dışındaki tesisatlar ................................................................... 17
4.8.2 Yapısal olarak güvenli tesisatlarda canlı bakım ......................................................................... 18
4.9 Topraklama ve eşpotansiyel kuşaklama ........................................................................................... 19
4.10 Özel kullanım şartları ..................................................................................................................... 19
4.11 Hareketli donanımlar ve bağlantıları .............................................................................................. 19
4.12 Muayene programları (Çizelge 1 ila Çizelge 3) ............................................................................. 20
4.12.1 Genel.......................................................................................................................................... 20
4.12.2 İlgili bölgeye ait kurallar ve koruma seviyesine (EPL) uygun donanımlar ................................. 20
4.12.3 Donanım gurubu ........................................................................................................................ 20
4.12.4 Donanımın azami yüzey sıcaklığı .............................................................................................. 20
4.12.5 Donanım devresinin tanıtımı ...................................................................................................... 20
4.12.6 Kablo rakorları ............................................................................................................................ 20
4.12.7 Kablo tipi .................................................................................................................................... 20
4.12.8 Sızdırmazlık ............................................................................................................................... 20
4.12.9 Arıza devresi empedansı veya topraklama direnci .................................................................... 21
4.12.10 Yalıtım direnci ............................................................................................................................. 21
4.12.11 Aşırı yük koruması.................................................................................................................. 21
4.12.12 Lambalar ve aydınlatma armatürleri ....................................................................................... 21
5 Muayene programramları için ilâve kurallar ............................................................................................. 21

2
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

5.1 “d” tipi koruma - Aleve dayanıklı mahfaza (bk. Çizelge 1 ve IEC 60079-1) ...................................... 21
5.2 “e” tipi koruma - Artırılmış güvenlik (bk. Çizelge 1 ve IEC 60079-7) ................................................. 22
5.3 “i” tipi koruma – Yapısal güvenlik (bk. Çizelge 2 ve IEC 60079-11).................................................. 22
5.3.1 Genel.......................................................................................................................................... 22
5.3.2 Dokümantasyon ......................................................................................................................... 22
5.3.3 Etiketleme .................................................................................................................................. 22
5.3.4 Yetkisiz değişiklikler ................................................................................................................... 22
5.3.5 Yapısal olarak güvenli olan ve olmayan devreler arasındaki bağlantı cihazları (güvenlik
arayüzü) 22
5.3.6 Kablolar ...................................................................................................................................... 23
5.3.7 Kablo ekranları ........................................................................................................................... 23
5.3.8 Noktadan-noktaya bağlantılar .................................................................................................... 23
5.3.9 Galvanik olarak yalıtılmamış devrelerde toprak bağlantısının sürekliliği ................................... 23
5.3.10 Yapısal güvenliğin bütünlüğünün muhafaza edilmesi için yapılan toprak bağlantıları .............. 23
5.3.11 Yapısal olarak güvenli devrelerin topraklanması ve/veya yalıtımı ............................................. 23
5.3.12 Yapısal olarak güvenli olan devreler ile yapısal olarak güvenli olmayan devreler arasında
ayırma ................................................................................................................................................... 24
5.4 “p” ve “pD” tipi koruma - Basınçlı mahfaza (bk. Çizelge 3, IEC 60079-2 ve IEC 61241-4)............... 24
5.5 “n” tipi koruma (bk. Çizelge 1 veya Çizelge 2 ve IEC 60079-15) ...................................................... 24
5.5.1 Genel.......................................................................................................................................... 24
5.5.2 Sınırlandırılmış solunumlu mahfazalar ...................................................................................... 24
5.6 “t” ve “tD” tipi koruma – Mahfazayla koruma (bk. Çizelge 1, IEC 60079-31 ve IEC 61241-1) .......... 24
5.7 “m” ve “mD” tipi (kapsülleme), “o” tipi (yağa daldırma), “op” tipi (optik ışıma) ve “q” tipi (toz dolgulu)
koruma ......................................................................................................................................................... 24
6 Muayene çizelgeleri .................................................................................................................................. 25
Ek A (Bilgi için) Periyodik muayeneler için tipik muayene prosedürü .............................................................. 29
Ek B (Zorunlu hükümler) Sorumlu kişilerin, idari görevi olan teknik personelin ve operatörlerin bilgi, beceri ve
yetkinlikleri ....................................................................................................................................................... 30
B.1 Kapsam ............................................................................................................................................. 30
B.2 Bilgi ve beceriler ................................................................................................................................ 30
B.2.1 Sorumlu kişiler ve idari görevi olan teknik personel ................................................................... 30
B.2.2 Operatör / teknisyen (muayene ve bakım)................................................................................. 30
B.3 Yetkinlikler ......................................................................................................................................... 30
B.3.1 Genel.......................................................................................................................................... 30
B.3.2 Sorumlu kişiler ve idari görevi olan teknik personel ................................................................... 31
B.3.3 Operatör/teknisyen..................................................................................................................... 31
B.4 Değerlendirme ................................................................................................................................... 31
Ek C (Bilgi için) Amaca uygunluk değerlendirmesi .......................................................................................... 32
C.1 Genel bilgiler ..................................................................................................................................... 32
C.2 Amaca uygunluk değerlendirmesi ihtiyacı ............................................................................................. 32
C.3 Yaklaşım............................................................................................................................................ 32
C.4 Tutuşturma kaynakları ....................................................................................................................... 32
C.5 Amaca uygunluk değerlendirmesinin içeriği...................................................................................... 32
C.5.1 Genel.......................................................................................................................................... 32
C.5.2 Kapsam ...................................................................................................................................... 32
C.5.3 Donanım ve uygulaması ............................................................................................................ 32
C.5.4 Açıklama .................................................................................................................................... 32
C.5.5 Konumu dâhil ürünün fonksiyonu .............................................................................................. 33
C.5.6 Şartname.................................................................................................................................... 33
C.5.7 Standardlara uygunluk ............................................................................................................... 33

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

C.5.8 Belgeler ...................................................................................................................................... 33


C.5.9 Mamul numunesi ........................................................................................................................ 33
C.5.10 Donanım etiketi ...................................................................................................................... 34
C.5.11 Personelin eğitimi ................................................................................................................... 34
Ek D (Bilgi için) Motor kontrollerine ait örnek .................................................................................................. 35
Kaynaklar ......................................................................................................................................................... 36

Şekil A.1 - Periyodik muayeneler için tipik muayene prosedürü ..................................................................... 29

Çizelge 1 - Ex “d”, Ex “e”, Ex “n” ve Ex“t/tD” tesisat için muayene programı .................................................. 25
Çizelge 2 - Ex “i” tesisatlar için muayene programı ......................................................................................... 27
Çizelge 3 - Ex “p” ve “pD” tesisatlar için muayene programı ........................................................................... 28

4
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

ULUSLARARASI ELEKTROTEKNİK KOMİSYONU

PATLAYICI ORTAMLAR -

Bölüm 17: Elektrik tesisatlarının muayenesi ve bakımı

ÖNSÖZ

1) Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC), tüm ulusal elektroteknik komitelerden (IEC Ulusal Komiteler) oluşan dünya çapında bir
standardizasyon kuruluşudur. IEC’nin amacı, elektrik ve elektronik alanlarda standardizasyonla ilgili tüm sorulara dair uluslararası
işbirliğini desteklemektir. IEC, bu amacı gerçekleştirmek için ve diğer faaliyetlerine ek olarak Uluslararası Standardlar, Teknik
Spesifikasyonlar, Teknik Raporlar, Herkesin Kullanımına Açık Spesifikasyonlar (PAS) ve Rehberler (bundan böyle ‘IEC Yayını/ları’
olarak anılacaktır.) yayınlar. Yayınların hazırlanması görevi teknik komitelere verilmiştir; üzerinde çalışma yapılan konu ile ilgilenen
herhangi bir IEC Ulusal Komitesi, bu hazırlık çalışmasına katılabilir. IEC ile işbirliği içindeki Uluslararası kuruluşlar, kamu kuruluşları
ve sivil toplum kuruluşları da bu hazırlık çalışmalarına katılabilir IEC, iki kuruluş arasındaki anlaşma çerçevesinde belirlenen şartlara
uygun olarak Uluslararası Standardizasyon Kuruluşu (ISO) ile yakın işbirliği içindedir.
2) IEC’nin teknik konulara dair resmi kararları veya mutakabatları, teknik komitelerin konuyla ilgilenen tüm IEC Ulusal Komitelerinden
üyeleri olduğu için, mümkün olduğunca ilgili konulardaki uluslararası fikir birliği anlamına gelir.
3) IEC Yayınları, uluslararası kullanım için tavsiyeler şeklindedir ve IEC Ulusal Komiteleri tarafından da bu anlamda kabul edilirler. IEC
Yayınlarının teknik muhtevasının doğru olmasını sağlamak için her türlü gayret gösterilmiş olsa da, IEC yayınlarının nihai kullanıcı
tarafından kullanım yolları ya da nihai kullanıcıların yanlış yorumlamaları konusunda sorumlu tutulamaz.
4) IEC Ulusal Komiteleri, uluslararası tektipliği desteklemek için IEC yayınlarını kendi ulusal ve bölgesel yayınlarına azami ölçüde şeffaf
bir biçimde uygulamayı taahhüt ederler. .Herhangi bir IEC Yayını ile karşılık gelen ulusal veya bölgesel yayın arasındaki herhangi bir
farklılık, ulusal veya bölgesel yayında açıkça belirtilmelidir.
5) IEC, uygunluk onaylaması yapmaz. Bağımsız belgelendirme kuruluşları uygunluk değerlendirmesi hizmeti verir ve bazı alanlarda IEC
uygunluk markalarını kullanır. IEC, bağımsız belgelendirme kuruluşlarının gerçekleştirdiği herhangi bir hizmetten sorumlu tutulamaz.
6) Tüm kullanıcılar, bu yayının son baskısına sahip olduklarından emin olmalıdırlar.
7) Herhangi bir kişisel yaralanma, mal hasarı ya da herhangi bir diğer hasardan ve bu IEC yayınının ya da diğer herhangi bir IEC yayınının
yayınlanmasından, kullanımdan, ya da buna dayanılmasından kaynaklanan masraflar (yasal ücretler dahil) veya harcamalardan
dolayı IEC ve IEC’nin yöneticileri, çalışanları, hizmetlileri veya teknik komitelerinin üyeleri ve uzmanları ve IEC Ulusal Komiteleri dahil
temsilcileri doğrudan ya da dolaylı olarak sorumlu tutulamaz.
8) Bu yayında verilen Normatif atıflara dikkat edilmelidir. Atıf yapılan yayınların kullanımı, bu yayının doğru uygulaması için kaçınılmazdır.
9) Bu IEC Yayınının bazı unsurlarının patent haklarına konu olma ihtimaline dikkat edilmelidir. IEC bu tür herhangi bir ya da tüm patent
haklarının belirlenmesi durumunda sorumlu tutulamaz.

IEC 60079-17 Uluslararası standardı, IEC 31 ‘Patlayıcı ortamlarda kullanılan donanımlar’ komitesine bağlı SC
31J ‘Tehlikeli alanların sınıflandırılması ve tesis kuralları’ alt komitesi tarafından hazırlanmıştır.

Bu beşinci baskı, 2007 yılında yayınlanan dördüncü baskıyı iptal eder ve yerine geçer ve bir teknik revizyon
oluşturur.

Önceki baskıya göre yapılan önemli teknik değişiklikler aşağıda verilmiştir:

 Genel koruma kavramı çizelgelerini tamamlamak amacıyla armatürler, ısıtma sistemleri ve motorlar
için donanıma özgü muayene çizelgeleri Ek A'ya ilave edilmiştir.
 Doküman, başlangıç muayenesi için EN 60079-14’te yapılan değişiklikleri tamamlamak amacıyla
güncelleştirilmiştir.

Bu standard metni aşağıdaki dokümanlara dayalıdır:

FDIS Oylama raporu


31J/224/FDIS 31J/229/RVD

Bu standardın onaylanması ile ilgili oylamaya dair bilgi, yukarıdaki çizelgede gösterilen oylama raporunda
bulunabilir.

Bu yayın, ISO/IEC Direktifleri, Bölüm 2’ye uygun olarak yazılmıştır.

Bu standardın, IEC 60364-6 ile birlikte kullanılması gereklidir.

5
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

IEC 60079 serisindeki tüm bölümlerin listesi, ‘Patlayıcı ortamlar’ genel başlığı altında IEC web sitesinde
bulunabilir.

Komite, yayınlarla ilgili bilgilerin yer aldığı “http://webstore.iec.ch” web adresinde gösterilen değişmezlik
tarihine kadar, bu yayının muhtevasının değişmemesine karar vermiştir. Bu tarihde, yayın:

• yeniden onaylanır,
• yürürlükten kaldırılır,
• revize bir baskı ile yer değiştirir veya
• tadil edilir.

6
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

GİRİŞ
Tehlikeli alanlardaki elektrik tesisatları, bu tip ortamlarda çalışmak üzere özel olarak tasarımlanan
karakteristiklere sahiptir. Böyle alanlarda güvenlik sebebiyle, söz konusu özel karakteristiklerin bütünlüğünün
bu tip tesisatların ömrü boyunca sürdürülmesi önemlidir. Bu standardda başlangıç muayenesi ve

a) Sonrasında düzenli periyodik muayeneler veya


b) Usta personel tarafından sürekli gözetim

şeklinde yapılan devam eden muayenelerle ilgili ayrıntılar verilmiştir.

Gerektiğinde ayrıca bakıma ihtiyaç duyulabilir.

Tehlikeli alan tesisatlarının işlevsel olarak doğru çalışması, yukarıda belirtilen özel karakteristiklerin
bütünlüğünün sürdürüldüğü anlamına gelmez ve bu durum bu anlamda yorumlanmamalıdır.

Muayeneler bu standarda uygun olarak gerçekleştirilir. Bununla birlikte daha eski tesisatlar için donanım ve
tesisat kurallarıyla ilgili ayrıntılarda kurulum tarihinde uygulanan standartlar referans alınmalıdır.

NOT Kurulum tarihinde uygulanan standartlar IEC standartları olmayabilir.

7
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

PATLAYICI ORTAMLAR -

Bölüm 17: Elektrik tesisatlarının muayenesi ve bakımı

1 Kapsam
EN 60079’un bu bölümü alevlenebilir gazlar, buharlar, sisler, tozlar, elyaflar veya uçuşan parçacıkların
tehlikeye sebep olabileceği tehlikeli alanlar içindeki elektrik tesisatlarının muayene ve bakımı ile doğrudan ilgili
faktörleri kapsar ve bunlarla ilgili kullanıcılara uygulanır.

Bu standard:

• Elektrik tesisatlarıile ilgili diğer temel tesisat ve muayene kurallarını;


• Elektrikli donanımın doğrulanmasını;
• Patlamaya karşı korumalı donanımın tamiri ve çalışır duruma getirilmesini (bk. IEC 60079-19)
kapsamaz.

Bu standard, IEC 60364-6’da belirtilen kuralları tamamlar.

Tozlar, elyaflar veya uçuşan parçacıklar durumunda bakım seviyesi, muayene ve bakım kurallarını etkileyebilir.

Bu standardın, normal atmosfer şartları altında, patlayıcı gaz veya hava ile toz karışımları veya yanıcı toz
tabakalarının mevcut olması nedeniyle bir risk olabilen yerlere uygulanması amaçlanmıştır. Bu standard:

• Yeraltı maden alanlarına,


• Yanma için atmosferik oksijene ihtiyaç duymayan patlayıcı tozlara,
• Piroforik maddelere
uygulanmaz.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar


Aşağıdaki atıf yapılan dokümanlar, bu dokümanın uygulanması için vazgeçilmez unsurlardır. Tarih belirtilen
atıflar için sadece belirtilen tarihli versiyonu uygulanır. Tarihsiz atıflar için atıf yapılan dokümanın en son
versiyonu (Ekleri de dâhil) uygulanır.

IEC 60079-0, Explosive atmospheres - Part 0: Equipment - General requirements (Patlayıcı ortamlar - Bölüm
0: Donanım - Genel kurallar)

IEC 60079-1, Explosive atmospheres – Part 1: Equipment protection by flameproof enclosures "d" (Patlayıcı
gaz ortamlarında kullanılan elektrikli cihazlar-Bölüm 1: ‘d’ tipi aleve dayanıklı mahfazalar)

IEC 60079-2, Explosive atmospheres – Part 2: Equipment protection by pressurized enclosures "p" (Patlayıcı
gaz ortamlarında kullanılan elektrikli cihazlar-Bölüm 2: "p" tipi basınçlı mahfazalar)

IEC 60079-7, Explosive atmospheres – Part 7: Equipment protection by increased safety “e” (Patlayıcı gaz
ortamlarında elektrikli cihazlar - bölüm 7: Artırılmış güvenlik “e”)

IEC 60079-10-1, Explosive atmospheres – Part 10-1: Classification of areas – Explosive gas atmospheres
(Patlayıcı ortamlar- Bölüm 10-1: Alanların sınıflandırılması - Patlayıcı gaz ortamları)

IEC 60079-10-2, Explosive atmospheres – Part 10-2: Classification of areas – Combustible dust atmospheres
(Patlayıcı ortamlar - Bölüm 10-2: Alanların sınıflandırılması - Patlayıcı tozlu ortamlar)

IEC 60079-11, Explosive atmospheres – Part 11: Equipment protection by intrinsic safety "i" (Patlayıcı gaz
ortamları-Bölüm 11 - "i" tipi kendinden korumalı cihazlar)

8
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

IEC 60079-14, Explosive atmospheres – Part 14: Electrical installations design, selection and erection
(Elektrikli cihazlar - Patlayıcı ortamlarda kullanılan - bölüm 14: Elektriksel tesislerin tasarımı, seçimi ve monte
edilmesi)

IEC 60079-15, Explosive atmospheres – Part 15: Equipment protection by type of protection "n" (Elektrikli
cihazlar - Patlayıcı ortamlarda kullanılan-Bölüm 15: “n” tipi koruma ile teçhizatın korunması)

IEC 60079-19, Explosive atmospheres – Part 19: Equipment repair, overhaul and reclamation (Elektrikli
cihazlar - Patlayıcı ortamlarda kullanılan - Bölüm 19: tamir, büyük bakım ve çalışır duruma getirme)

IEC 60079-31, Explosive atmospheres – Part 31: Equipment dust ignition protection by enclosure "t"
(Elektrikli cihazlar - Patlayıcı ortamlarda kullanılan bölüm 31: Donanımın “t” tipi mahfaza ile toz tutuşmasına
karşı korunması)

IEC 60364-6, Low-voltage electrical installations – Part 6: Verification (Alçak gerilim elektrik tesisleri - Bölüm
6: Doğrulama )

IEC 61241-4, Electrical apparatus for combustible dust atmospheres – Part 4: Type of protection "pD"
(Yanıcı toz ortamında kullanılan elektrikli cihazlar - Bölüm 4: "pd" tipi koruma)

3 Terimler ve tarifler
Bu dokümanın amaçları bakımından IEC 60079-0’da verilen terimler ve tarifler aşağıdakilerle birlikte uygulanır:

NOT Patlayıcı ortamlara uygulanan ilave tarifler IEC 60050-426’da bulunabilir.

3.1
Yakın muayene
Gözle muayene kapsamındaki hususları içeren ve ilave olarak sadece erişim donanımının kullanımı ile ortaya
çıkacak olan gevşek cıvatalar gibi kusurların tespit edildiği muayene.

ÖRNEK Merdivenler (gerekli olduğu yerde) ve aletler gibi

Maddeye ait Not 1: Yakın muayenelerde normalde mahfazanın açılması ya da donanımın enerjisiz olması gerekmez.

3.2
Sürekli gözetim
Tesisatın patlamaya karşı koruma özelliklerini yeterli durumda tutmak için özel tesisat ve bu tesisatın çevresi
hususunda deneyime sahip olan usta personel tarafından elektrik tesisatının sıklıkla kontrol edilmesi,
muayenesi, işletilmesi, gerekli dikkatin gösterilmesi ve bakımının yapılması.

3.3
Ayrıntılı muayene
Yakın muayene kapsamındaki hususları içeren ve ilave olarak yalnızca mahfazanın açılmasıyla ve/veya
gerektiğinde aletler ve deney donanımlarının kullanılmasıyla ortaya çıkacak olan gevşek bağlantılar gibi
kusurların tespit edildiği muayene.

3.4
Tehlikeli alan
Donanımın yapılışı, kurulumu ve kullanımı için özel tedbirler alınmasını gerektirecek miktarlarda patlayıcı
ortamın bulunduğu veya bulunmasının beklenebildiği alan.

Maddeye ait Not 1: Bu standardın amaçları bakımında bir alan, üç boyutlu bir bölge veya boşluktur.

3.5
Başlangıç muayenesi
Tüm elektrikli donanımların, sistemlerin ve tesisatların, işletmeye alınmasından önce yapılan muayene.

9
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

3.6
Muayene
Bir öğenin durumuyla ilgili güvenilir sonuçlara erişmek için sökmeden veya ihtiyaca göre kısmen sökerek
gerçekleştirilen, ölçme gibi işlemlerle tamamlanan ve öğenin dikkatle incelenmesini kapsayan bir işlem.

3.7
Bakım
Bir öğenin, ilgili şartnamenin kurallarını karşılayabildiği ve istenen işlevleri yerine getirebildiği şartlarda
tutulması veya bu şartlara tekrar döndürülmesi için gerçekleştirilen tüm işlemlerin birleşimi.

3.8
Canlı bakım
Devreler enerjili iken gerçekleştirilen bakım faaliyetleri.

3.9
Tehlikeli olmayan alan
Donanımın yapılışı, kurulumu ve kullanımı için özel tedbirler alınmasını gerektirecek miktarda patlayıcı ortamın
bulunmasının beklenmediği alan.

3.10
Periyodik muayene
Tüm elektrikli donanım, sistemler ve tesisatlar üzerinde rutin olarak yapılan muayene.

3.11
Numune muayenesi
Elektrikli donanımın, sistemlerin ve tesisatların kendilerini temsil eden bölümleri üzerinde yapılan muayene.

3.12
Usta personel
Çeşitli koruma tipleri ve kurulum uygulamaları, bu standardın kuralları, tesisat için geçerli ilgili milli
düzenlemeler / şirket kuralları ve alan sınıflandırmasıyla ilgili genel ilkeler hakkında bilgi sahibi olacak şekilde
eğitim almış kişiler.

3.13
İdari görevi olan teknik personel
Usta personelin teknik yönetimini sağlayan, patlamalara karşı koruma konusunda yeterli bilgisi olan, bölgesel
şartları ve tesisi yakından tanıyan ve tehlikeli alanlardaki elektrikli donanıma ait muayene sistemlerinin tüm
sorumluluğu ve kontrolü elinde olan kişi.

3.14
Gözle muayene
Eksik civatalar gibi gözle görülebilecek kusurların aletler veya erişim donanımları kullanılmaksızın tespit
edildiği muayene.

4 Genel kurallar
4.1 Dokümantasyon
Muayene ve bakım amacıyla aşağıdaki hususlarla ilgili tüm değişiklik kayıtlarını içeren güncel dokümanlar
(doğrulama dosyası) hazır bulundurulmalıdır:

a) Alanlara ait bölge sınıflandırması ve varsa her bir alan için gerekli olan donanım koruma seviyesi (EPL)
(IEC 60079-10-1 ve IEC 60079-10-2’ye bakılmalıdır),
b) Gazlar için: Donanım grubu (IIA, IIB veya IIC) ve sıcaklık sınıfı,
c) Tozlar için: Donanım grubu (IIIA, IIIB veya IIIC) ve azami yüzey sıcaklığı,

10
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

d) Donanım karakteristikleri (örneğin sıcaklık beyan karakteristikleri, koruma tipi, IP sınıfı, korozyona karşı
dayanıklılık)
e) Patlamaya karşı korumalı donanımın, koruma tipine uygun olarak muhafaza edilmesine imkân verecek
yeterlilikte kayıtlar (IEC 60079-14) (Örneğin donanım listesi ve yeri, yedek parçalar, sertifikalar ve teknik
bilgiler)
f) Önceki muayene kayıtlarının kopyası,
g) IEC 60079-14’te ayrıntılı olarak verilen ilave başlangıç muayenesine ait kayıtların kopyası.

Gerekli olabilen diğer dokümantasyona ait kurallar EC 60079-14 ve IEC 60079-19’da verilmiştir.

4.2 Personelin yeterliliği


Bu standard kapsamındaki tesisatların muayenesi ve bakımı, yalnızca, çeşitli koruma tipleri ve kurulum
uygulamaları, bu standarddaki kuralları, tesisat için uygulanabilen ilgili milli düzenlemeler / şirket kuralları ve
alan sınıflandırmasına ait genel ilkeler hakkında bilgi sahibi olacak şekilde eğitim almış deneyimli personel
tarafından yapılmalıdır (bk. Ek B). Bu personele, düzenli olarak uygun sürekli bir eğitim veya kurs verilmelidir.
Uygun deneyimin ve alınan eğitimin kanıtı dokümante edilmeli ve hazır bulundurulmalıdır.

4.3 Muayeneler

4.3.1 Genel

4.3.1.1 Temel ilkeler


Tesisat veya donanım işletmeye alınmadan önce bir başlangıç muayenesi yapılmalıdır. Tesisatı işletmeye
alma ve başlatma prosedürlerinin bir bölümü olarak, başlangıç muayenesi ile ilgili kurallar ve diğer ilave kurallar
IEC 60079-14’te verilmiştir.

Tesisatın, tehlikeli bir alan içinde sürekli kullanımına imkân verecek şekilde yeterli durumda muhafaza
edilmesini sağlamak için;

a) Düzenli periyodik muayeneler veya


b) Usta personel tarafından sürekli gözetim,

yapılmalı ve gerekirse bakım gerçekleştirilmelidir.

NOT 1 Tozlar, elyaflar veya uçuşan parçacıklar olması durumunda temizlik seviyesi; muayene ve bakım kurallarını etkileyebilir.

Herhangi bir ayarlama, bakım, onarım, yenileme, tadilat veya yenisiyle değiştirme işleminden sonra, söz
konusu donanım veya donanımın ilgili bölümleri Çizelge 1, Çizelge 2 ve Çizelge 3’de ayrıntılı olarak verilen
sütunların ilgili maddelerine göre muayene edilmelidir.

Muayene işlemi, muayene sonucunda elde edilen tüm rapor bulgularının güvenilirliğini etkilemeyecek şekilde
bakım ve / veya diğer işlemlerle ilgili tüm acil taleplerden yeterince bağımsız olmalıdır.
NOt 2 Muayene personelinin harici bağımsız bir kuruluşun üyesi olması gerekmez.

Alan sınıflandırılmasında veya Donanım Koruma Seviyesi kurallarında herhangi bir anda bir değişiklik olması
veya herhangi bir donanımın bir yerden başka bir yere taşınması durumunda koruma tipinin, grup ve yüzey
sıcaklığının, uygun olduğu yerde, değişen şartlara uygun olmasını sağlamak için bir kontrol yapılmalıdır.

Tesisat veya donanım, muayene işlemi sırasında sökülürse, tekrar montaj sırasında koruma tipinin
bütünlüğünün etkilenmemesini sağlayacak tedbirler alınmalıdır.
NOT 3 Tüm artık tozun alınması ve contaların doğru bir şekilde değiştirilmesi bu tedbirler kapsamındadır.

NOT 4 Donanımın bozulmasını etkileyen ana faktörler aşağıda verilmiştir: Korozyona karşı hassasiyet, kimyasal veya çözücü maddelere
maruz kalma, toz veya kirin birikme riski, su girişi riski, aşırı ortam sıcaklığına maruz kalma, mekanik hasar riski, aşırı titreşime maruz
kalma. Diğer işletme faktörleri ise; personelin eğitimi ve tecrübesi, yetkisiz yapılan değişiklikler veya ayarlama riski ve uygun olmayan
bakım riskini (örneğin imalâtçının tavsiyesine uygun olmayan) içerir.

11
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

4.3.1.2 İşaretlenmemiş donanımın doğrulanması


Patlamaya karşı korumalı donanım üzerindeki belgelendirme plakası veya işaretlemelerin eksik veya
okunaksız olması durumunda, özel donanıma ait belgelendirme ayrıntılarının izlenebilirliğini belirlemek için
alternatif yöntemler kullanılabilir. Kullanılan yöntem aşağıdakileri içerebilir: Özgün etiket numaraları, tesisat
veri tabanlarına ait seri numaraları ya da referans numaraları. Etiketlerin takılma ya da sabitlenme yöntemi
donanımın bütünlüğünü azaltmamalıdır.

Patlamaya karşı korumalı donanımları yönetmek için kullanılan envanter ve tanıtım etiketlemesi yöntemi,
donanımın, orijinal donanımlarla ilgili farklı belgelendirme işaretlemeleri ve ayrıntılarına sahip olabilen
değiştirilmiş veya onarılmış donanımlar ile değişimini izleme yeteneğine sahip olmalıdır.

4.3.1.3 Eski tesisatlardaki donanımın kabulü


Tehlikeli bir alanda kullanılmak üzere belgelendirilmiş olduğu tespit edilemeyen mevcut donanımların
kullanımının devamı için uygun olduğunun belirlenmesi gerekir. Donanımın doğru şekilde çalıştırılması ve
bakımının yapılması için, uygun muayene ve bakım kurallarını belirlemek amacıyla özel bir konumda amaca
uygun olduğunun belirlenmesine ve donanımın teknik özelliklerinin doğrulanmasına yönelik bir değerlendirme
yapılması gerekecektir. Bu şartlar altında Ek C'de verilen prosedür takip edilebilir.

NOT Bu değerlendirmenin, belgelendirilmiş elektrik donanımının tehlikeli alanlarda kullanımına yönelik herhangi bir kuralın ortaya
çıkmasından önce yapılan bir tesisattaki öğelere uygulanması amaçlanmıştır.

4.3.2 Muayene dereceleri


Muayene işlemi; gözle, yakın veya ayrıntılı muayene şeklinde derecelendirilebilir. Çizelge 1, Çizelge 2 ve
Çizelge 3’te elektriksel donanımın genel ve özel öğeleri üzerinde yapılan bu üç muayene derecesi için gereken
kontroller ayrıntılarıyla verilmiştir.

Gözle veya yakın muayene, enerjili durumdaki donanımla yapılabilir. Ayrıntılı muayenelerde genellikle
donanımın besleme kaynağından ayrılması gerekir.

Birden fazla koruma tipinin (örneğin, Ex "ed" donanım) kullanıldığı donanım için seçilen muayene derecesi
Çizelge 1, Çizelge 2 ve Çizelge 3’teki ilgili sütunların bir birleşimi olabilir.

4.3.3 Muayene tipleri


Muayenelerin tipleri aşağıda verilmiştir:

a) Seçilen koruma tipinin ve tesisatının ayrıntılı muayenelere göre uygun olduğunun kontrolü için kullanılan
başlangıç muayeneleri. Kurallar IEC 60079-14’te verilmiştir.
b) Çizelge 1, Çizelge 2 ve Çizelge 3’ten veya Madde 5.7’ye göre değiştirilmiş çizelgelerden uygun olanında
verilen gözle, yakın veya ayrıntılı muayene olabilen periyodik muayeneler.
c) Çizelge 1, Çizelge 2 ve Çizelge 3’ten veya Madde 5.7’ye göre değiştirilmiş çizelgelerden uygun olanında
verilen gözle, yakın veya ayrıntılı muayene olabilen numune muayeneleri. Bütün numunelerin boyut ve
düzenlemesi, muayene amacına göre belirlenmelidir.

Numune muayenelerinin, gevşek bağlantılar gibi rastgele meydana gelen doğal arızaları ortaya
çıkartmasının beklenmemesi, ancak çevre şartları, titreşim, tasarımdaki yapısal zayıflıklar ve benzerlerinin
etkilerini izlemek amacıyla kullanılması tavsiye edilir.

d) Çizelge 1, Çizelge 2 ve Çizelge 3’ten veya Madde 5.7’ye göre değiştirilmiş çizelgelerden uygun olanında
verilen gözle veya yakın muayeneleri kullanarak ve Madde 4.5’ e uygun olarak yapılan sürekli gözetim.
Sürekli gözetim imkânı dışında kalması durumunda tesisatın periyodik muayeneye tabi tutulması gerekir.

Bütün muayenelerin sonuçları kaydedilmeli ve muhafaza edilmelidir. Bu sonuçlar ilave işlemlerin yapılması
ihtiyacını ortaya çıkarabilir. Sürekli gözetimle ilgili kurallar Madde 4.5.5’te ayrıntılı olarak verilmiştir.

12
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

4.4 Periyodik muayeneler

4.4.1 Personel
Düzenli periyodik muayenede,
a) Alan sınıflandırma/EPL bilgisine ve bunun incelenen yerdeki etkilerini anlamak için yeterli teknik bilgiye
sahip olması,
b) Tehlikeli alanlarda kullanılan elektriksel donanım ve tesisatlara yönelik teorik ve pratik kurallar hakkında
teknik bilgi ve kavrayışa sahip olması,
c) Tesis edilen donanım ve tesisata bağlı olarak gözle, yakın ve ayrıntılı muayene kurallarını anlaması

kaydıyla ihtiyaç duyulan muayene konusunda uzman personel gereklidir.

NOT Yeterlilikler ve eğitimler, ulusal düzeyde yapılan eğitim ve değerlendirme çerçevesinde belirlenebilir.

4.4.2 Sabit tesisatlar


Muayene derecesi ve periyodik muayeneler arasındaki zaman aralığı; donanımın tipi, varsa imalatçının kılavuz
dokümanları, donanımın bozulması üzerinde etkiye sahip olan faktörler (bk. Madde 4.3.1.1 Not 3), alan
sınıflandırması ve/veya EPL kuraları ve önceki muayenelerin sonuçları dikkate alınarak belirlenmelidir.
Muayene dereceleri ve zaman aralıklarının, benzer donanım, tesisatlar ve çevreler için belirlendiği yerlerde bu
deneyim, muayene stratejisinin belirlenmesinde kullanılmalıdır.

Periyodik muayeneler arasındaki zaman aralıkları, uzman görüşü gerekmeksizin üç yılı aşmamalıdır. Muayene
periyodunun değiştirilmesini gerektiren sebepler dokümante edilmelidir.

Üç yılı aşan periyodik muayeneler arasındaki zaman aralıklarının, ilgili bilgileri içeren bir değerlendirmeye
dayandırılması tavsiye edilir.

Bir zaman aralığı belirlendiğinde, tesisat, önerilen aralık ve muayene derecesini doğrulamak ya da değiştirmek
için ilave geçici numune muayenelerine tabi tutulmalıdır.

Muayeneler arasındaki zaman aralığının ve muayenelerin derecesinin doğrulanması için muayenelere ait
sonuçların devamlı gözden geçirilmesi gerekir.

Ek A'da şematik olarak tipik bir muayene prosedürü gösterilmiştir.

Armatürler, bağlantı kutuları gibi çok sayıda benzer öğenin benzer bir çevrede tesis edilmesi durumunda,
muayene sıklığının yanı sıra birçok numunenin incelemeye tabi tutulması şartıyla, periyodik muayenelerin
numune esasına göre yapılmasına izin verilir. Bununla birlikte tüm öğelerin en azından gözle muayeneye tabi
tutulması tavsiye edilir.

4.4.3 Hareketli donanımlar


Hareketli elektriksel donanımın (elde tutulan, taşınabilir ve nakledilebillir) özellikle hasarlanmaya veya kötü
kullanıma eğilimli olmasından dolayı periyodik muayeneler arasındaki zaman aralığının azaltılması gerekebilir.

Periyodik muayeneler arasındaki zaman aralığı, uzman görüşü alınmadıkça aşağıdaki periyotları aşmamalıdır:

a) Elde tutulan ve taşınabilir donanım açıkça zarar görmediğinden emin olmak için, her kullanımdan önce,
kullanıcı tarafından gözle kontrol edilmelidir,
b) Tüm donanım en azından her 12 ayda bir yakın muayeneye tabi tutulmalıdır,
c) Sık sık açılan mahfazalar (batarya mahfazaları gibi) en az 6 ayda bir ayrıntılı muayeneye tabi tutulmalıdır.

Muayene periyodunun değiştirilmesini gerektiren sebepler dokümante edilmelidir.

13
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

4.5 Usta personel tarafından yapılan sürekli gözetim

4.5.1 Kavram
Bir tesisatın Madde 4.4.1 a), b) ve c)’deki kuralları karşılamasına ilave olarak;

a) Tesisattaki özel donanımın bozulması konusunda proses ve çevresel etkilerin farkında olan,
b) Madde 4.3.1.1’e göre herhangi bir değiştirme veya ayarlamanın bir bölümü olan ayrıntılı muayenelerin
yanısıra normal iş programlarının bir bölümü olarak gözle ve/veya yakın muayeneleri gerçekleştirmesi
gereken

usta personel tarafından normal iş süreci içinde düzenli olarak kontrol edildiği durumlarda, düzenli periyodik
muayeneden vazgeçilmesi ve donanımın bütünlüğünün devam ettiğinden emin olmak için sürekli bulunan usta
personelden faydanılması mümkün olabilir.

Usta personel tarafından sürekli gözetim yönteminin kullanılması, başlangıç ve numune muayeneleriyle ilgili
kuralları ortadan kaldırmaz.

Sürekli gözetim, böyle bir kontrolün sağlanamadığı elektriksel donanım için (örneğin hareketli donanımlar
olması durumunda) uygulanabilir değildir (ayrıca Madde 4.5.4’e bakılmalıdır).

4.5.2 Amaçlar
Sürekli gözetimin amacı, ortaya çıkan arızaların erken tespit edilmesine ve ardından gerekli onarımın
yapılmasına imkân sağlamaktır. Bu hususta normal iş süreçleri içinde (örneğin, montaj işi, değişiklikler,
muayeneler, bakım işi, arızaların kontrolü, temizleme işi, kontrol çalışmaları, anahtarlama çalışmaları, bağlantı
uçlarında bağlantıların yapılması ve kesilmesi, kurulum ve ayarlama işi, işlevsel deneyler, ölçmeler ) tesisatın
bulunduğu ortamda hizmet veren ve ustalıklarını, arızaların ve değişikliklerin erken safhada tespit etmek için
kullanan mevcut usta personelden faydalanılır.

4.5.3 Sorumluluklar
4.5.3.1 İdari görevi olan teknik personel
Her tesisat için idari görevi olan bir teknik personel belirlenmeli ve bu personel aşağıdaki görevleri yerine
getirmelidir:

a) Personelin yeterliliği, ustalığı ve emre amade olması ile belirli bir tesisatla ilgili bu personellerin
deneyimlerini dikkate alarak, sürekli gözetim kavramının uygulanabilirliğini değerlendirmek;
b) Çevre şartları, kontrol etme sıklığı, özel bilgi, iş akışı ve donanımın konumu dikkate alınarak sürekli
gözetim altında bulundurulacak olan donanımın kapsamını tanımlamak;
c) Donanım performansının anlamlı analizine imkân verecek biçimde muayene sıklığı, muayene derecesi ve
rapor içeriğinin belirlemek;
d) Madde 4.1 ve Madde 4.5.5’te atıf yapılan dokümanlara ulaşılabilirliği sağlamak;
e) Usta personelin aşağıdakilere aşina olmasını sağlamak:
1) Raporlama veya analiz işlevine yönelik ihtiyaçlarla birlikte sürekli gözetim kavramı,
2) İlgilendikleri tesisat,
3) Sorumluluk alanları içindeki patlamaya karşı korumalı donanımın envanteri,
f) Aşağıdakilerin doğrulamak için düzenleme yapmak:
1) Sürekli gözetim sürecine bağlı kalındığını,
2) Usta personele, muayeneleri gerçekleştirmek için yeterli sürenin verilmiş olduğunu,
3) Usta personele uygun eğitimin ve tekrar eğitiminin verildiğini,
4) Dokümantasyonun doğru bir şekilde tamamlanmış olduğunu,
5) Usta personelin her zaman ulaşabileceği yeterli teknik desteğin bulunduğunu,
6) Elektrik tesisatının durumunun bilindiğini.

14
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

4.5.3.2 Usta personel


Usta personel, özel bir tesisata uygulanabilecek sürekli gözetim yöntemini içerebilen tüm raporlama veya
analiz fonksiyonlarına yönelik ihtiyaçlarla birlikte sürekli gözetim kavramına aşina olmalıdır.

Bir tesisata ve donanıma sürekli gözetim uygulanırken usta personel, tesisat şartlarını ve olabilecek tüm
değişiklikleri dikkate almalıdır.

4.5.4 Muayene sıklığı


Sürekli gözetimi destekleyen personel bulundurma ve muayenelerin sıklığı, donanımda beklenen bozulma ile
ilişkili özel tesisatın çevresi (bk. Madde 4.3.1.1), kullanım ve deneyim dikkate alınarak belirlenmelidir.

Deneyimler aksini göstermedikçe, patlamaya karşı korumalı donanımın önemli bir envanterine sahip tesisatın
bir bölümü rutin olarak örneğin haftada bir kontrol edilmiyorsa bu durumda sürekli gözetim kavramının içerisine
bunun dâhil edilemeyeceği değerlendirilebilir.

Usta personelin çevrenin durumunda bir değişiklik fark etmesi durumunda (örneğin çözücü varlığında artış
veya artan titreşim) patlamaya karşı korumalı donanımın değişikliğe duyarlı olabilen öğeleri daha sık bir şekilde
kontrol edilmelidir.

NOT Sonuç olarak deneyimler usta personelin, donanımın değişikliğe duyarlı olmayan öğelerini daha az sıklıkta muayene edebileceğini
göstermiştir.

4.5.5 Dokümanlar
Tesisatla ilgili dokümanlarda:

a) Nedenleriyle birlikte bakım faaliyetlerinin bir tarihçesini sağlamak ve,

b) Sürekli gözetim yaklaşımının etkinliğini doğrulamak

için yeterli bilgi bulunmalıdır.

Bulunan kusurlar ve yapılan düzeltici faaliyetlerle ilgili kayıtlar tutulmalıdır.

Dokümantasyon normal bakım dokümantasyonunun bir bölümü olabilir; bununla birlikte sistemlerle ilgili
sorgulama düzenlemeleri yukarıda belirtilen kavramların elde edilmesine uygun olmalıdır.

NOT Usta personelin, sürekli gözetim kavramıyla ilgili ihtiyaçların farkında olduğunun kanıtı, eğitim programlarında bulunabilir. Bu
eğitim biçiminin başka kanıtı da mümkün olabilir.

4.5.6 Eğitim
Madde 4.2’deki kurallara ilâve olarak usta personelin, sorumlu olduğu tesisata aşina olması için yeterli eğitim
alması sağlanmalıdır. Bu eğitim, usta personelin donanımın patlamaya karşı koruması ihtiyaçlarını
kavramasıyla ilgili olan tüm tesisat, donanım, çalışma veya çevresel şartları içermelidir. Proses veya tesisatta
tadilat veya değişiklik yapılması durumunda, bu bilgiler sürekli gözetim sürecinin bir bölümü olarak işlevlerini
destekleyecek şekilde usta personele sağlanmalıdır.

Gerekli olduğu durumlarda sürekli gözetim kavramlarıyla ilgili eğitim, tekrar veya takviye seminerleriyle birlikte
sağlanmalıdır.

İdari görevi olan teknik personelin sahip olması gereken bilgilere ilişkin kurallar, IEC 60079-10-1, IEC
60079-10-2, IEC 60079-14 ve IEC 60079-19 standardlarındaki alan sınıflandırması ve/veya EPL’ler ve
donanımın seçimi, kurulumu, tesisi, onarımı ve iyileştirilmesi ile ilgili olan hükümlerin tam olarak anlaşılmasını
içermelidir.

15
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

4.6 Bakım kuralları

4.6.1 Donanımlara uygulanan düzeltici tedbirler ve değişiklikler


Bütün donanımların genel durumu Madde 4.3’te belirtildiği gibi kaydedilmeli ve gerektiğinde düzeltici tedbirler
alınmalıdır. Bununla birlikte, donanım için sağlanan koruma tipinin bütünlüğünün sürdürülmesine dikkat
edilmelidir. Bu husus imalâtçıya danışılmasını gerektirebilir.

Yenileriyle değiştirilen bölümler uygulanabilir dokümantasyona uygun olmalıdır. Donanımlarda yapılan


değişikliklerin, uygulanabilir dokümantasyonda belirtildiği gibi donanımın güvenliğini olumsuz yönde
etkilemeleri durumunda, bu değişiklikler uygun yetkilendirme olmaksızın gerçekleştirilmemelidir.

Donanımlarda yapılan onarımlar ve iyileştirmeler, IEC 60079-19’a uygun olarak gerçekleştirilmelidir.

Statik elektriğin etkilerinin azaltılması için imalâtçı tarafından kullanılan düzenlerle, girişimin önlenmesine
dikkat edilmelidir.

Aydınlatma armatürlerindeki lambalar değiştirilirken, doğru beyan karakteristikleri ve tipe sahip lambalar
kullanılmalıdır, aksi halde aşırı sıcaklıklar meydana gelebilir.

Aydınlatma armatürünün sıcaklık sınıflandırmasını etkileyebileceğinden dolayı, güvenliği artırılmış


armatürlerde kullanılan lambaların ömrünün sonuna ulaşmadan önce periyodik olarak değiştirilmesine dikat
edilmelidir.

NOT Işığı ileten bölümlerin oyulması, boyanması veya ekranlanması veya aydınlatma armatürlerinin yanlış konumlandırılması, aşırı
sıcaklıklara yol açabilir.

4.6.2 Bükülgen kabloların bakımı


Özellikle bükülgen kablolar, bükülgen borular ve bunların sonlandırma elemanları hasarlanmaya karşı
eğilimlidir. Bunlar, düzenli aralıklar ile muayene edilmeli ve hasarlı veya kusurlu oldukları tespit edilirse
değiştirilmelidir.

4.6.3 Hizmet dışı bırakma


Donanımların ve benzerlerinin bakım amacı ile hizmet dışı bırakılması gerekiyorsa, açıktaki iletkenler;

a) Uygun bir mahfaza içinde doğru biçimde sonlandırılmalı veya


b) Bütün besleme kaynaklarından ayrılmalı ve yalıtılmalı veya
c) Bütün besleme kaynaklarından ayrılmalı ve topraklanmalı
dır.

Donanımın münferit öğeleri kalıcı olarak sökülecek ise, bu öğelerle bağlantılı kablolar bütün besleme
kaynaklarından ayrılmalı ve

a) Çıkarılmalı veya
b) Uygun bir mahfaza içinde doğru biçimde sonlandırılmalı veya
c) Yalnızca bir ucu topraklanmalı ve diğer ucu güvenli yöntemlerle (örneğin ısıyla büzüşen yalıtım elemanları)
yalıtılmalıdır.
NOT Tek başına kendinden yapışkan bandın kullanılması, güvenli yalıtım yöntemi olarak kabul edilmez.

4.6.4 Sabitleme düzenleri ve aletler


Özel civatalar ve diğer sabitleme düzenleri veya özel aletler gerektiğinde, bu öğeler mevcut olmalı ve
kullanılmalıdır.

16
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

4.7 Çevre şartları


Tehlikeli bir alandaki elektriksel donanımlar, kullanıldıkları çevre şartlarından olumsuz yönde etkilenebilirler.
Olumsuz şartların beklenebildiği yerlerde özel muayene kurallarının yanısıra, muayene zaman aralığı, tipi ve
derecesine ilave dikkat gösterilmelidir. Dikkate alınması gereken bazı önemli hususlar aşağıda verilmiştir:

- Aşırı düşük veya yüksek sıcaklıklar;


- Basınç koşulları;
- Aşındırıcı ortam;
- Titreşim, mekanik darbe, sürtünme veya aşınma;
- Rüzgâr;
- Boyama prosesleri;
- Güneş ışıması;
- Kimyasallar;
- Su ve nem;
- Toz ve/veya kir;
- Bitkiler, hayvanlar, böcekler

Metalin korozyonu veya plastik veya elastomerik bileşenler üzerinde kimyasal maddelerin (özellikle
çözücülerin) etkileri, donanıma ait koruma tipi ve derecesini etkileyebilir. Mahfaza veya bileşen ciddi bir şekilde
korozyona uğramış ise ilgili bölüm değiştirilmelidir. Plâstik mahfazalarda mahfazanın bütünlüğünü etkileyebilen
yüzey çatlamaları görülebilir. Donanımlara ait metal mahfazalar üzerine, gerektiğinde, korozyona karşı bir
önlem olarak uygun bir koruyucu kaplama yapılmalıdır. Bu kaplama işleminin sıklığı ve niteliği çevre şartlarına
göre belirlenir.

Elektriksel donanımların, karşılaşılabilecek ortam sıcaklıklarına dayanabilecek şekilde tasarımlandığı


doğrulanmalıdır.

Patlamaya karşı korumalı donanımın işaretlemesinde ortam sıcaklığı aralığı gösterilmemişse, bu donanım
sadece -20 C ila +40 C sıcaklık aralığında kullanılmalı, diğer taraftan bir aralık gösterilmiş ise, donanım
sadece bu aralıkta kullanılmalıdır (IEC 60079-14).

Tesisatların bütün bölümleri temiz tutulmalı ve üzerlerinde, aşırı sıcaklık artışına sebep olabilecek toz ve zararlı
maddeler birikmemelidir.

Donanımların hava şartlarına karşı korumasının devam etiğinden emin olunmalıdır. Hasarlı contalar
değiştirilmelidir.

Solunum, tahliye veya ısıtma elemanları gibi yoğuşmayı önleyen düzenler doğru çalışmalarının sağlanması
için kontrol edilmelidir.

Donanımlar titreşime maruz kalıyorsa, civataların ve kablo girişlerinin sıkı biçimde kalmasının sağlanmasına
özel dikkat gösterilmelidir.

İletken olmayan elektriksel donanımların temizlenmesi sırasında statik elektriğin oluşması engellenmelidir.

4.8 Donanımla ilgili izolasyon

4.8.1 Yapısal olarak güvenli devreler dışındaki tesisatlar


Tehlikeli bir alana yerleştirilen ve gerilimli bölümler içeren elektriksel donanım a), b) veya c) bendlerinde
açıklanan şartlar dışında açılmamalıdır.

a) Gerilimli bölümlere maruziyetin gerekli olduğu çalışmalar, güvenli bir çalışma prosedürü altında, tehlikeli
olmayan bir alanda uygulanacak tedbirlere tabi olarak gerçekleştirilebilir (bk. IEC 60079-14).

17
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Bu işlem, nötr iletkeni dahil olmak üzere tüm giren ve çıkan bağlantıların ayrılmasını gerektirebilir. Bu bağlamda
"ayırma" terimi, sigortalar ve sigorta değiştirme elemanlarının çıkarılması veya ayırıcının veya anahtarın açık
konumda kilitlenmesi anlamına gelir.

Herhangi bir yüzey sıcaklığı veya depolanan elektrik enerjisinin, tutuşmaya neden olamayacak seviyenin
altındaki bir değere kadar düşmesine müsaade etmek için yeterli bir sürenin geçmesine ihtiyaç duyulabilir.

Not 1 Açıldıklarında nem girişi mümkün olmayan Ex "e" ve Ex "n" mahfazaları bu daha az tehlikeli olabilirken Ex “d” mahfazasının
koruma kapasiteleri, mahfazanın açılması ile daima tehlikeye girer.

b) "i" koruma tipine göre korunmayan tüm çıplak gerilimli bölümler, cihazın mahfazası açık olduğunda en
azından IP30 koruma derecesini sağlayan ayrı bir dâhili kapağa sahipse, yapısal olarak güvenli cihazlarıda
içeren artırılmış güvenlikli "e" koruma tipine sahip donanımla ilgili kuralların gevşetilmesine izin verilir.

Bu donanımın, aşağıdaki ifadeyi belirten harici bir etiketle birlikte sağlanması uygundur:

"UYARI – YAPISAL OLARAK GÜVENLİ OLMAYAN DEVRELER ENERJİLİ OLDUĞUNDA AÇMAYINIZ".


Teknik olarak eş değer bir metin kullanılabilir ve birden fazla uyarı birleştirilebilir.

Not 2 Dâhili kapağın amacı, monte edildiğinde, yapısal olarak güvenli devrelerde canlı bakım yapılmasına izin vermek için kısa periyotlar
boyunca mahfaza açıkken, yapısal olarak güvenli olmayan enerjili devrelere erişime karşı kabul edilebilir asgari koruma derecesi
sağlamaktır. Kapağın, elektrik çarpmasına karşı koruma sağlaması amaçlanmamıştır.

c) Bir güvenlik değerlendirmesiyle:

1) Enerjilendirilmiş donanım üzerinde önerilen çalışmanın, tutuşmaya neden olabilecek kıvılcımlar


üretmeyeceğinin,
2) Devrelerin, böyle kıvılcımların üretilmesini engelleyecek bir tasarıma sahip olduğunun,
3) Tehlikeli alan içindeki donanım ve buna bağlı tüm devrelerin, tutuşmaya neden olabilecek herhangi bir
sıcak yüzey içermediğinin

gösterilmesi durumunda, EPL Gc veya Dc gerektiren konumlarda, tehlikeli olmayan bir alanda uygulanacak
tedbirlere tabi olarak çalışma gerçekleştirilebilir.

Bu şartlar karşılanabilirse, sadece bu durumda tehlikeli olmayan bir alanda uygulanacak tedbirlere tabi olarak
çalışma gerçekleştirilebilir.

Güvenlik değerlendirmesinin sonuçları aşağıdaki bilgileri içerecek şekilde dokümanlara kaydedilmelidir:


 Enerjilendirilmiş donanım üzerinde önerilen çalışmanın alabileceği biçim /biçimler,
 Değerlendirme sırasında gerçekleştirilen tüm deneylerin sonuçları dâhil değerlendirme sonuçları,
 Değerlendirme sonucunda gerekli olduğu görülen enerjilendirilmiş donanımın bakımıyla ilgili tüm şartlar.

Donanımı değerlendirenler:
 İlgili bütün standardlardaki kurallara, tüm uygulama esaslarına ait tavsiyelere ve güncel tüm yorumlara
aşina olmalı,
 Değerlendirme yapmak için gerekli bütün bilgilere erişim imkânına sahip olmalı

dır.

4.8.2 Yapısal olarak güvenli tesisatlarda canlı bakım


Donanım içinde birden fazla devrenin olduğu durumda devrelerin uyumsuz çalışmasını engellmek için ilave
dikkat gösterilmesi şartıyla aşağıda ayrıntıları verilen şartlara tabi olarak, enerjili durumdaki yapısal olarak
güvenli donanım üzerinde bakım çalışması gerçekleştirilebilir:

a) Tehlikeli alanlarda bakım çalışması


Bütün bakım çalışmaları:

18
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

1) Elektriksel donanıma ait öğelerin ve kablajın bağlantısının kesilmesi, sökülmesi veya yenileriyle
değiştirilmesi,
2) Elektriksel donanım veya sistemin kalibrasyonu için gerekli bütün kontrol düzenlerinin ayarlanması,
3) Geçmeli tip bütün bileşenlerin veya elemanların sökülmesi ve yenileriyle değiştirilmesi,
4) İlgili dokümanlarda özel olarak izin verilen diğer tüm bakım faaliyetleri,
5) İlgili dokümanlarda belirtilen tüm deney ölçme aletlerinin kullanılması

ile sınırlandırılmalıdır.

Deney ölçüm aletlerinin ilgili dokümanlarda belirtilmemesi durumunda, sadece deneye tabi tutulan devrenin
yapısal güvenliğini etkilemeyecek aletler kullanılabilir.

Yukarıda belirtilen işlevlerin herhangi birini gerçekleştiren kişi, bu işlevlerin herhangi biri tamamlandıktan sonra,
yapısal olarak güvenli sistemin veya kendinden mahfazalı yapısal olarak güvenli donanımların, ilgili
dokümanlardaki kuralları karşılamasını sağlamalıdır.

b) Tehlikeli olmayan bir alanda bulunan yapısal olarak güvenli devreler ve donanım üzerinde bakım çalışması
Tehlikeli olmayan alanlarda bulunan yapısal olarak güvenli devrelere ait bölümler ve ilgili elektrikli cihazlar,
tehlikeli alanlarda bulunan yapısal olarak güvenli sistemlerin bölümleriyle bağlantılı durumda iken bu tür
bölümler veya cihazların bakımı a) maddesinde belirtilenler ile sınırlandırılmalıdır.

Çift topraklama bağlantılarının sağlandığı yerler hariç, güvenlik bariyerinin topraklama bağlantıları, tehlikeli
alan devrelerinin bağlantısı kesilmeden önce sökülmemelidir. Bu durumda toprak direncinin ölçülmesini
kolaylaştırmak için topraklama bağlantılarından biri sökülebilir.

Tehlikeli olmayan alanda monte edilmiş yapısal olarak güvenli bir devrenin bölümleri veya ilgili cihazlar
üzerindeki diğer bakım çalışmaları, yalnızca söz konusu devre bölümleri veya ilgili cihazların tehlikeli
alanda bulunan devre bölümünden ayrılmış olması durumunda yapılmalıdır.

4.9 Topraklama ve eşpotansiyel kuşaklama


Tehlikeli alanlarda bulunan topraklama düzenlerinin ve eşpotansiyel bağlantıların iyi durumda tutulması
sağlanmalıdır (Çizelge 1, B6 ve B7 bendleri, Çizelge 2, B6 ve B7 bendleri ve Çizelge 3 B3 ve B4 bendlerine
bakılmalıdır).

4.10 Özel kullanım şartları


Belge numarasının sonunda “X” işaretlemesi bulunan, belgelendirilmiş patlamaya karşı korumalı donanımın
tüm tiplerine özel kullanım şartları uygulanır. Özel kullanım şartlarını öğrenmek ve bunlara uyulduğunu
belirlemek için belgelendirme dokümanları ve talimatlar incelenmelidir.

4.11 Hareketli donanımlar ve bağlantıları


Hareketli elektrikli donanımların (taşınabilir, nakledilebilir ve elde tutulan) sadece kendi koruma tipine, donanım
grubuna ve yüzey sıcaklığına uygun yerlerde kullanılmasını sağlamak için önlemler alınmalıdır.

Olağan endüstriyel hareketli donanımlar, kaynak donanımları ve benzerlerinin kullanımı, güvenli çalışma
prosedürü (bk. IEC 60079-14) kapsamında yönetilmedikçe ve belirli konum için patlayıcı ortamın
bulunmadığından emin olmak amacıyla değerlendirme yapılmadıkça bu donanımlar, tehlikeli alan içinde
kullanılmamalıdır.

19
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

4.12 Muayene programları (Çizelge 1 ila Çizelge 3)

4.12.1 Genel
Tehlikeli alanlarda boşalmalara neden olabileceğinden dolayı deney donanımını güvenli alanda kullanırken
dikkatli olunmalıdır.

Çizelge 1 ila Çizelge 3’te ve Madde 4.12.2 ila Madde 4.12.11’de tanımlanan hususlar, sadece tehlikeli alan
bütünlüğü ile ilgili gerekli öğelerin ayrıntılarını belirtir. İmalatçının talimatları ve uygulama kurallarından gelen
belirli ayrıntılar ile birlikte diğer öğeler de uygulanabilir. Muayene programlarında, özel tesisat kurallarına uygun
olacak şekilde değişiklikler yapılmalıdır.

Aşağıdaki kurallar IEC 60079-14’te tanımlanan saha dokümantasyonuna göre kontrol edilmelidir.

4.12.2 İlgili bölgeye ait kurallar ve koruma seviyesine (EPL) uygun donanımlar
Donanımlar, kullanılan EPL/bölge seviyesi ile ilgili kuralları karşılar.

4.12.3 Donanım grubu


Donanım grubu doğru olmalıdır.

4.12.4 Donanımın azami yüzey sıcaklığı


Donanımın azami yüzey sıcaklığı doğru olmalıdır.

4.12.5 Donanım devresinin tanıtımı


Bu kuralın amacı, çalışma gerçekleştirileceği her zaman donanımın doğru bir şekilde ayrılmasını
kolaylaştırmaktır. Bu işlem değişik yollarla yapılabilir. Örnekler aşağıda verilmiştir:

a) Donanıma, besleme kaynağını belirten kalıcı bir etiket takılır.


b) Donanıma bir tanıtım numarası yerleştirilir veya kablo, donanımın hemen yakınında bir tanıtım numarasıyla
işaretlenir. Besleme kaynağı, donanım veya kabloya ait tanıtım numarasına bakılarak bir çizim veya plan
üzerinden belirlenebilir.
c) Öğe, besleme kaynağının doğrudan veya dolaylı olarak bir plan yardımıyla belirlendiği çizim üzerinde açık
ve belirsizliğe yer bırakmayacak şekilde gösterilir.
Güvenlik sebebiyle donanım devresinin tanıtımı muhafaza edilmeli ve tüm donanımlar için, periyodik
muayenede kontrol edilmelidir. Gerekli bilginin elde edilebilirliği, tüm donanımlar için periyodik muayenede
kontrol edilmelidir. Bilginin doğruluğunu kontrol etmek için gerekli olan ayrıntılı muayene, diğer ayrıntılı
kontrolleri yapmak için devre, besleme kaynağından ayrıldığında gerçekleştirilmelidir.

4.12.6 Kablo rakorları


Kablo rakorlarının uygunluğu ve bütünlüğünün yakın muyene ile doğrulanamadığı durumda ilave inceleme
veya bir ayrıntılı muayene yapılması gerekir.

Yakın muayenede kablo rakorunun sıkılığı, hava şartlarına karşı koruma sağlayan band veya sargılar
sökülmeksizin elle kontrol edilebilir.

4.12.7 Kablo tipi


Kablonun tipi, saha dokümantasyonuna ve IEC 60079-14’e uygun olmalıdır.

4.12.8 Sızdırmazlık
Kapaklı kanal/kanallar/borular/elektrik boruları ve benzelerinin sızdırmazlığı saha dokümantasyonuna ve IEC
60079-14’e uygun olmalıdır.

20
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

4.12.9 Arıza devresi empedansı veya topraklama direnci


Topraklama devresinin bütünlüğü kontrol edilmelidir. Ölçme, yapısal olarak güvenli direnç ölçme aleti
kullanılarak yapılabilir (imalâtçının belirlediği prosedüre göre). Ayrıntılı numune muayeneleri gerçekleştirilebilir
ve sonuçlar başlangıç muayenesinden elde edilen sonuçlara göre kontrol edilir.

Yapısal olarak güvenli olmayan ölçme donanımı, güvenli çalışma prosedürünün (bk. IEC 60079-14) yürürlüğe
konmuş olduğu ve ateşleyici kıvılcımın meydana gelme ihtimalinin düşük olduğu yerlerde kullanılabilir.

NOT Ateşleyici kıvılcımlar deney yerinden başka konumlarda oluşabilir.

4.12.10 Yalıtım direnci


Yapısal olarak güvenli cihazın ve buna bağlı kabloların yalıtım direnci, 500V a.a. veya 700 V d.a. da ölçülmelidir.
Kullanıcı dokümantasyonunda özellikle belirtilmedikçe yalıtım direnci en az 1,0 MΩ olmalıdır.

NOT Yapısal olarak güvenli olmayan devrelerle ilgili deney kuralları IEC 60364-6’da verilmiştir.

4.12.11 Aşırı yük koruması


Döner elektrik makinalarıyla ilgili olarak IEC 60079-14’e bakılmalıdır. Koruma düzeninin, uygulama için doğru
değere ayarlandığını ve makinanın beyan akımından daha fazla olmadığını kontrol etmek gerekir.

4.12.12 Lambalar ve aydınlatma armatürleri


Aydınlatma armatürleri ve kullanılan lambalar aşırı sıcaklıklara yol açabilen şartlara göre kontrol edilmelidir.
Kontrol edilmesi gereken hususlar aşağıda verilmiştir:

a) Yanlış beyan karakteristikleri, tip ve konum.


b) İletken bir kaplamaya sahip iletken olmayan malzemelerin kullanıldığı lambalar.
c) Ömür sonu (EOL) etkilerini gösteren floresan lambalar (ömür sonu koruması olmaksızın imal edilen
parçalar yönünden).

NOT EOL etkilerinin belirtileri, düşük seviyeli ışık, kırpışma, elektrodun yakınında sarımsı/kırmızımsı boşalma ya da şiddetli uç
kararmasıdır.

5 Muayene programları için ilâve kurallar


5.1 “d” tipi koruma - Aleve dayanıklı mahfaza (bk. Çizelge 1 ve IEC 60079-1)
Aleve dayanıklı mahfazalar yeniden montaj yapılırken, korozyonu engellemek ve hava şartlarına karşı
korumaya yardımcı olmak için bütün ek yerleri tamamen temizlenmelidir, bununla birlikte IEC 60079-14’te
belirtildiği gibi uygun bir yağ ile hafifçe yağlanabilir. Kör vida delikleri yağlanmamalıdır. Flanşların temizlenmesi
için sadece metal olmayan sıyırıcılar ve aşındırıcı olmayan temizleyici akışkanlar kullanılmalıdır (bk. IEC
60079-14).

Aşınma, bozulma, korozyon veya diğer hasar belirtileri olmadıkça geçiş eklerinin, milin, tijlerin ve diş açılmış
eklerin çapsal aralıklarının kontrol edilmesinin normalde gerekli olmadığı kabul edilir, bu belirtilerin olması
durumunda imalâtçının dokümanlarına başvurulmalıdır.

Flanşlı ek yüzeylerinin gözle incelenmesinde boyutların aşılabileceği görülürse, Çizelge 1’deki A16 muayene
kontrollerinin uygulanması gerekir.

Sökülmesi normal olarak mümkün olmayan eklerin, Çizelge 1’deki A13 ve A16 muayene kontrollerine tabi
tutulması gerekmez.

Koruma tipinin bağlı olduğu cıvatalar, vidalar ve benzeri bölümler, sadece imalâtçının tasarımına uygun benzer
bölümlerle değiştirilmelidir.

21
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

5.2 “e” tipi koruma - Artırılmış güvenlik (bk. Çizelge 1 ve IEC 60079-7)
Ex “e” tipi motorların sargıları, işletme sırasında sıcaklık sınırının aşılmamasını sağlamak için (bayılma durumu
dâhil) uygun düzenlerle korunur.

Bu nedenle koruma düzeninin; korunacak motorun IA/IN akım oranı için söz konusu düzenin gecikme
karakteristiğinden belirlenen soğuk açma süresi, azami toleransı + % 20 olmak üzere motorun işaret
plakasında gösterilen tE süresinden daha uzun olmayacak şekilde seçildiğinin kontrol edilmesi gerekir.

Onarılmış motor kullanılması durumunda, tE süresi azaltılabilir, ancak koruma düzeninin ayarları kontrol
edilmelidir (bk. IEC 60079-19).

İşletmedeki açma süresi, başlangıç muayenesinden elde edilen sonuçlara göre kontrol edilmelidir.

NOT Bu, periyodik muayene sırasında açma sürelerini ölçmek için gerekli olabilir veya olmayabilir.

5.3 “i” tipi koruma – Yapısal güvenlik (bk. Çizelge 2 ve IEC 60079-11)
NOT Madde 5.3.1 ila Madde 5.3.11’de verilen hususlar, "ia", "ib" ve "ic" yapısal güvenlik koruma seviyelerinin her üçü için de geçerlidir.

5.3.1 Genel
Sistem içinde yer alan yazılımın, cihaz döngü durumunun sık sık izlenmesine izin vermesi durumunda,
muayene prosedürünün bazı bölümlerinden vazgeçilebilir. Örneğin, sistem özgün bir seri numarasını kontrol
etmek suretiyle belirli bir ölçme aletinin varlığını doğrulayabiliyorsa, etiketi periyodik olarak okumaya gerek
yoktur.

5.3.2 Dokümantasyon
Çizelge 2’de belirtilen dokümantasyonda asgari olarak aşağıdaki ayrıntılar bulunmalıdır:

a) Uygun durumlarda devre güvenlik dokümanları,


b) İmalâtçı, donanımın tipi ve belge numaraları, koruma seviyesi ve gazlarda donanım grubu ve sıcaklık sınıfı,
tozlarda donanım gurubu ve azami yüzey sıcaklığı,
c) Uygun olduğunda kapasitans ve endüktans gibi elektriksel parametreler, kabloların uzunluğu, tipi ve
güzergâhı,
d) Donanım belgesindeki/belgelerindeki özel kurallar ve bu kuralların belirli tesisatta karşılanmasında
kullanılan ayrıntılı yöntemler,
e) Tesisteki her bir öğenin fiziksel konumu.

5.3.3 Etiketleme
Etiketler, gerçekte takıldığı donanımın belirttiği donanımla aynı olduğundan emin olmak için, uygun
dokümantasyonda yer alan kuralları sağladığını ve okunabilir olduğunu doğrulamak amacıyla muayene
edilmelidir.

5.3.4 Yetkisiz değişiklikler


Örneğin bir baskılı devre kartındaki değişikliğin tespiti zor olduğundan “Yetkisiz değişiklikler” yapılmadığını
kontrol amaçlı kuralda bazı sorunlar çıkabilir. Bununla birlikte, bazı yetkisiz değişikliklerin yapılmış olma
olasılığı göz önünde bulundurulmalıdır.

Çoğu onarımlara/değişikliklere bağlı olarak yapılan lehimlemenin orijinali ile aynı tip veya kalitede olmaması
gerçeğinden yararlanılması mümkün olabilir. Devre güvenliğinin bağlı olduğu temel bileşenlerin listesi ile
desteklenen, orijinal kartlara ait fotoğraflar kullanılabilir.

5.3.5 Yapısal olarak güvenli olan ve olmayan devreler arasındaki bağlantı cihazları (güvenlik
arayüzü)
Bağlantı cihazları, tanımlayıcı sistem dokümanına uygun doğru tip ve beyan karakteristiklerine sahip
olduğunun doğrulanması için muayene edilmelidir. Bağlantı cihazlarının, şönt diyotlu güvenlik bariyeri olması

22
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

durumunda, düzenin bütünlüğüyle ilgili toprak bağlantılarının güvenliği kontrol edilmelidir (ayrıca bk. Madde
5.3.9).

5.3.6 Kablolar
Tesisat, dokümantasyona uygun kabloların kullanıldığını doğrulamak için muayene edilmelidir. Birden fazla
yapısal olarak güvenli devre ihtiva eden çok damarlı kablolarda yedek damarlar kullanıldığı duruma ve yapısal
olarak güvenli sistemler içeren kablolar ile diğer kabloların aynı boru, kanal veya kablo tavası içinden geçirildiği
yerlerde sağlanan korumaya özel olarak dikkat edilmelidir.

5.3.7 Kablo ekranları


Tesisat, kablo ekranlarının ilgili dokümantasyona uygun olarak topraklandığının doğrulanması için muayene
edilmelidir. Birden fazla yapısal olarak güvenli sistem ihtiva eden çok damarlı kabloların kullanıldığı tesisata
özel dikkat gösterilmelidir.

5.3.8 Noktadan-noktaya bağlantılar


Bu kontrol sadece başlangıç muayenesinde gereklidir (bk. IEC 60079-14).

5.3.9 Galvanik olarak yalıtılmamış devrelerde toprak bağlantısının sürekliliği


Yapısal olarak güvenli devreler ile toprak noktası arasındaki topraklama bağlantısının direnci başlangıç
muayenesinde ölçülmüş olmalıdır.

Topraklama direncinin ölçülmesi, yapısal olarak güvenli devreyi olumsuz etkileyebilecek olan, tehlikeli olmayan
alanda deneylerin gerçekleştirilmesini veya tehlikeli alanda elektriksel deneylerin gerçekleştirilmesini içeriyorsa,
yapısal olarak güvenli devre üzerindeki etki sadece deney esnasında mevcut olmadıkça ve tehlikeli alan
sorumluları deney süresi boyunca bölgenin patlayıcı (gaz ve toz) ortamdan arındırılmış olacağını garanti
edemedikçe kullanılan deney donanımı, yapısal olarak güvenli devrelerde kullanım için özel olarak
tasarımlanmalıdır.

Bağlantılarda, bütünlüğün potansiyel kaybını gösteren eskime belirtileri görülmesi durumunda, donanımın
bütünlüğünden sorumlu kişi tarafından seçilen, bağlantıları temsil eden bir numune, bağlantılara ait bütünlüğün
devam ettiğinin doğrulanması için periyodik olarak ölçülmeli ve sonuçlar başlangıç muayenesinden elde
edilenlere göre kontrol edilmelidir.

5.3.10 Yapısal güvenliğin bütünlüğünün muhafaza edilmesi için yapılan toprak bağlantıları
Yapısal olarak güvenli sistemin bütünlüğünün muhafaza edilmesi için gerekli toprak bağlantılarının direnci
(örneğin transformatör ekranı topraklaması, bariyerli rölelerin gövde topraklaması) Madde 5.3.9’da belirtildiği
gibi ölçülmelidir. Elektrik çarpmasına karşı koruma amacıyla normal kontrol odası cihazları için gerekli olanların
dışında yapısal olarak güvenli devrelerle bağlantılı olan şebekeden beslenen donanımın topraklama devresine
ait empedansın ölçülmesi için bir kural yoktur. Bazı donanımlarda yapısal güvenlik topraklaması donanım
şasesine dâhili olarak bağlı olması nedeniyle, tüm empedans ölçmeleri (örneğin fişin toprak pini ile donanım
şasesi veya donanım şasesi ile kontrol paneli arasında), yapısal olarak güvenli devrelerde kullanılmak üzere
özel olarak tasarımlanmış bir deney cihazı kullanılarak yapılmalıdır.

5.3.11 Yapısal olarak güvenli devrelerin topraklanması ve/veya yalıtımı


Yapısal olarak güvenli devrelerin yalıtım deneyi, bu devrelerin topraklanmış veya topraktan tamamen yalıtılmış
(orijinal tasarımda bu şartlardan hangisi istenmişse) olduğunun doğrulanması için gereklidir. Bir toprak arızası
kendiliğinden ortaya çıkıyorsa (örneğin bir devre, bir toprak arızasının sonucunda "arızaya karşı güvenli" ise
ya da bu devrede bir toprak kaçağını izleme düzeni kullanıyorsa) bu kural gereksiz olabilir. Yapısal olarak
güvenli sistemlerin veya devrelerin yalıtım deneyleri, sadece bu tip devrelere bağlantı için özel olarak
onaylanan bir deney düzeni kullanılarak yapılmalıdır.

Bu deneylerin yapılması için, bariyer grubuna yapılan ortak toprak bağlantısının ayrılmış olması durumunda,
sadece tesis tehlikesiz durumda ise veya güç, bu ortak toprak bağlantısına bağlı olan bütün devrelerden
tamamen kesilmişse bu deneyler yapılabilir.

Bu deney sadece numune bazında gereklidir.

23
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

5.3.12 Yapısal olarak güvenli olan devreler ile yapısal olarak güvenli olmayan devreler
arasında ayırma
Bağlantı cihazlarını içeren bağlantı kutuları ve mahfazalar, yapısal olarak güvenli olan kablolama ile yapısal
olarak güvenli olmayan kablolama arasındaki ayırımın muhafaza edildiğinin ve sadece içinden geçtiği herhangi
bir sisteme uygun olarak dokümantasyonda belirtilen kablolamayı ihtiva ettiklerinin doğrulanması için muayene
edilmelidir. Ayrıca IEC 60079-14’e bakılmalıdır.

5.4 “p” ve “pD” tipi koruma - Basınçlı mahfaza (bk. Çizelge 3, IEC 60079-2 ve IEC
61241-4)
"p" veya "pD" tipi patlamaya karşı korumalı donanımlar, Çizelge 3 ile birlikte gazlar için IEC 60079-2’ye veya
tozlar için IEC 61241-4’e göre muayene edilmelidir. Ayrıca IEC 60079-14’e bakılmalıdır.

5.5 “n” tipi koruma (bk. Çizelge 1 veya Çizelge 2 ve IEC 60079-15)

5.5.1 Genel
"n", "nC" ve "nR" tipi patlamaya karşı korumalı donanım Çizelge 1’deki "n" sütununa göre muayene edilmelidir.

"nL" tipi patlamaya karşı korumalı donanım Çizelge 2’ye göre muayene edilmelidir (bk. Madde 5.3).

5.5.2 Sınırlandırılmış solunumlu mahfazalar


Rutin kontroller için, düzenekleri bulunan sınırlandırılmış solunumlu mahfazalar, edinilen tecrübelere göre 6 ay
veya daha uzun aralıklarda periyodik basınç deneyi ölçmesine (bk. IEC 60079-15) tabi tutulmalıdır.

5.6 “t” ve “tD” tipi koruma – Mahfazayla koruma (bk. Çizelge 1, IEC 60079-31 ve IEC
61241-1)
"t" ve "tD" tipi patlamaya karşı korumalı donanım Çizelge 1’e göre muayene edilmelidir.

5.7 “m” ve “mD” tipi (kapsülleme), “o” tipi (yağa daldırma), “op” tipi (optik ışıma) ve
“q” tipi (toz dolgulu) koruma
“m”, “mD”, “o”, “op” ve “q” tipi korumalar için muayene kurallarını gösteren çizelgeler henüz hazırlanmamıştır.
Çizelge 1, mahfaza ve içindekiler için uygun şekilde kullanılmalıdır.

NOT "o" tipi koruma için muayene ayrıntıları IEC 60079-6’da inceleme aşamasındadır.

24
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

6 Muayene çizelgeleri
Çizelge 1 - Ex “d”, Ex “e”, Ex “n” ve Ex“t/tD” tesisat için muayene programı

Kontrol edilecekler: Ex“d” Ex“e” Ex“n”


Ex“t/tD”
X= tüm tipler, n = yalnızca “n” tipi, t = yalnızca “t” ve “tD” tipleri için gereklidir. Muayene derecesi
D C V D C VD CV
A GENEL (TÜM DONANIM)
1 Donanım, ilgili yere ait (EPL)/Bölge kurallarına uygundur X X X X X X X XX
2 Donanım gurubu doğrudur X X X X X X
3 Donanımın sıcaklık sınıfı doğrudur (yalnızca gaz için) X X X X n n
4 Donanımın azami yüzey sıcaklığı doğrudur t t
5 Donanımın koruması derecesi (IP sınıfı) koruma / grup / iletkenlik seviyesine uygundur X X X X X X X XX
6 Donanımın devre tanıtımı doğrudur X X X
7 Donanımın devre tanıtımı mevcuttur X X X X X X X XX
8 Mahfaza, cam bölümler ve cam-metal arası sızdırmazlık contaları ve/veya bileşikleri
yeterlidir X X X X X X X XX
9 Hasar veya yetkisiz değişiklikler yoktur X X X
10 Yetkisiz değişikliklere ait hiçbir belirti yoktur X X X X XX
11 Civatalar, kablo giriş düzenleri (doğrudan veya dolaylı) ve tıkama elemanları doğru tipte,
tam ve sıkılıdır.
- Fiziksel kontrol X X X X X X
- Gözle kontrol X X X
12 Mahfazalardaki diş açılmış kapaklar doğru tipte, sıkılı ve güvenlik altına alınmıştır
- Fiziksel kontrol X X
- Gözle kontrol X
13 Ek yüzeyleri temiz ve hasarsızdır ve varsa contalar yeterlidir ve doğru
X
konumlandırılmıştır
14 Mahfaza contalarının durumu yeterlidir X X X
15 IP sınıfına göre mahfaza içinde su veya toz girişine dair hiçbir belirti yoktur X X X
16 Flanşlı ek aralıklarının boyutları: X
- İmalatçının dokümantasyonuna uygun sınırlar içinde veya
- Tesisin tarihindeki ilgili yapı standardında izin verilen azami değerler içinde veya
- Saha dokümantasyonunda izin verilen azami değerler içinde
dir.
17 Elektrik bağlantıları sıkılıdır. X X
18 Kullanılmayan bağlantı uçları sıkılmıştır. X n
19 Mahfazalı kesme ve hermetik olarak sızdırmaz düzenler hasarsızdır n
20 Kapsüllenmiş bileşenler hasarsızdır X n
21 Aleve dayanıklı bileşenler hasarsızdır X n
22 Sınırlandırılmış solunumlu mahfaza yeterlidir – (yalnızca “nR” tipi) n
23 Donatılırsa deney kapısı işlevseldir – (yalnızca “nR” tipi) n
24 Solunum işlemi yeterlidir – (yalnızca “nR” tipi) X X n
25 Solunum ve tahliye düzenleri yeterlidir X X X X n n
DONANIMA ÖZGÜ (AYDINLATMA)
26 Floresanlı lambalar EOL etkileri göstermiyor X X X X XX
27 HID lambalar EOL etkileri göstermiyor X X X X X X X XX
28 Lamba tipi, beyan karakteristikleri, pin konfigürasyonu ve konum doğrudur X X X
DONANIMA ÖZGÜ (MOTORLAR)
29 Motor fanları ile mahfaza ve/veya kapaklar arasında yeterli yalıtma aralığı vardır,
X X X X X X X XX
soğutma sistemleri için hasarsızdır, motor temellerinde çentikler ya da çatlaklar yoktur.
30 Havalandırma sisteminde hava akışı engellenmiyor X X X X X X X XX
31 Motor sargılarının yalıtım direnci (IR) yeterlidir X X X

25
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Çizelge 1 - (devamı)

Kontrol edilecekler: Ex“d” Ex“e” Ex“n”


Ex“t/tD”
X= tüm tipler, n = yalnızca “n” tipi, t = yalnızca “t” ve “tD” tipleri için gereklidir. Muayene derecesi
D C V D C V D C V
B TESİS - GENEL
1 Kablo tipi uygundur X X X
2 Kablolarda bariz hasar yoktur X X X X X X X X X
3 Kapaklı kanalların, kanalların, boruların ve/veya elektrik borularının sızdırmazlığı yeterlidir X X X X X X X X X
4 Durdurucu kutular ve kablo kutuları doğru olarak doldurulmuştur X
5 Elektrik boru sisteminin bütünlüğü ve karışık sistemde ara yüzün devamlılığı sağlanıyor X X X
6 Tamamlayıcı tüm topraklama kuşaklama bağlantıları dâhil topraklama bağlantıları yeterlidir
(örneğin bağlantılar sıkı ve iletkenler yeterli kesitte)
- Fiziksel kontrol X X X
- Gözle kontrol X X X X X X
7 Arıza devresi empedansı (TN sistemleri) veya topraklama direnci (IT sistemleri) yeterlidir X X X
8 Otomatik elektrik koruma düzenleri doğru ayarlanmıştır (Otomatik sıfırlama mümkün değil) X X X
9 Otomatik elektrik koruma düzenleri izin verilen sınırlar içinde çalışıyor X X X
10 Özel kullanım şartlarına (geçerliyse) uyulmuştur X X X
11 Kullanımda olmayan kablolar doğru olarak sonlandırılmıştır X X X
12 Aleve dayanıklı flanşlı ek yelerine komşu engeller IEC 60079-14’e uygundur X X X
13 Değişken gerilimli/frekanslı tesisat dokümantasyona uygundur X X X X X X
TESİSAT – ISITMA SİSTEMLERİ
14 Sıcaklık sensörleri imalatçının dokümanlarına göre çalışıyor X X t
15 Güvenlik kesme düzenleri imalatçının dokümanlarına göre çalışıyor X X t
16 Güvenlik kesmesine ait ayarlar mühür altındadır X X X X
17 Bir ısıtma sistemine ait güvenlik kesmesinin sıfırlanması sadece bir alet ile mümkündür X X X X
18 Otomatik sıfırlama mümkün değildir X X X X
19 Arıza şartları altında güvenlik kesmesinin sıfırlanması önlenmiştir X X
20 Güvenlik kesmesi kontrol sisteminden bağımsızdır X X
21 Gerekliyse seviye anahtarı tesis ediliştir ve doğru olarak ayarlanmıştır X X
22 Gerekliyse akış anahtarı tesis edilmiş ve doğru olarak ayarlanmıştır X X
TESİSAT - MOTORLAR
23 Motor koruma düzenleri, izin verilen tE veya tA süresi sınırları içinde çalışır. X
C ÇEVRE
1 Donanımlar korozyon, hava şartları, titreşim ve diğer olumsuz faktörlere karşı yeterince
korunmuştur X X X X X X X X X
2 Aşırı toz ve kir birikimi yoktur X X X X X X X X X
3 Elektriksel yalıtım temiz ve kurudur X X
(D = Ayrıntılı, C = Yakın, V = Gözle)

26
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Çizelge 2 - Ex “i” tesisatlar için muayene programı

Kontrol edilecekler: Muayene


derecesi
X= gerekli D C V
A DONANIM
1 Devre ve/veya donanım dokümantasyonu EPL/Bölge’ye uygundur X X X
2 Tesis edilen donanım, dokümantasyonda belirtilendir. X X
3 Devre ve/veya donanım kategorisi ve grubu doğrudur X X
4 Donanıma ait beyan edilen IP sınıfı mevcut Grup 3 malzemeye uygundur X X
5 Donanım sıcaklık sınıfı doğrudur X X
6 Cihazların ortam sıcaklığı aralığı tesisat için doğrudur X X
7 Cihazların işletme sıcaklığı aralığı tesisat için doğrudur X X
8 Tesisat açık biçimde etiketlenmiştir X X
9 Mahfaza, cam bölümler ve cam-metal arası sızdırmazlık contaları ve/veya bileşikleri yeterlidir X
10 Kablo rakorları ve tıkama elemanları doğru tipte, tam ve sıkıdır
- fiziksel kontrol X X X
- gözle kontrol
11 Hiçbir yetkisiz değişiklik yoktur X
12 Hiçbir yetkisiz değişik belirtisi yoktur X X
13 Diyotlu güvenlik bariyerleri, galvanik ayırıcılar, röleler ve diğer enerji sınırlama düzenleri onaylanan tipte, X X X
belgelendirme kurallarına göre tesis edilmiş ve gereken yerlerde güvenli olarak topraklanmıştır
14 Mahfaza contalarının durumu yeterlidir X
15 Elektrik bağlantıları sıkı durumdadır X
16 Baskılı devre kartları temiz ve hasarsızdır X
17 Bağantı cihazlarının azami gerilimi (Um) aşılmamıştır X X
B TESİSAT
1 Kablolar dokümantasyona uygun olarak tesis edilmiştir X
2 Kablo ekranları dokümantasyona uygun olarak topraklanmıştır X
3 Kablolarda bariz hasar yoktur X X X
4 Kapaklı kanalların, kanalların, boruların ve/veya elektrik borularının sızdırmazlığı yeterlidir X X X
5 Noktadan noktaya bağlantılar tamamen doğrudur (yalnızca başlangıç muayenesi) X
6 Galvanik olarak ayrılmamış devreler için topraklama sürekliliği yeterlidir (örneğin bağlantılar sıkılmış durumda
X
ve iletkenler yeterli kesittedir)
7 Topraklama bağlantıları koruma tipinin bütünlüğünü sürdürüyor X X X
8 Yapısal olarak güvenli devre topraklaması yeterlidir X
9 Yalıtım direnci yeterlidir X
10 Ortak dağıtım kutuları veya röle panolarında yapısal olarak güvenli olan ve olmayan devreler arasındaki
X
ayırma muhafaza ediliyor
11 Güç beslemesine ait kısa devre koruması dokümantasyona uygundur X
12 Özel kullanım şartlarına (geçerliyse) uyulmuştur X
13 Kullanımda olmayan kablolar doğru şekilde sonlandırılmıştır X
C ÇEVRE
1 Donanımlar korozyon, hava şartları, titreşim ve diğer olumsuz faktörlere karşı yeterince korunmuştur X X X
2 Aşırı harici toz ve kir birikimi yoktur X X X
(D = Ayrıntılı, C = Yakın, V = Gözle)

27
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Çizelge 3 - Ex “p” ve “pD” tesisatlar için muayene programı

Kontrol edilecekler: Muayene derecesi


X= gerekli D C V
A DONANIM
1 Donanım, ilgili yere ait (EPL)/Bölge kurallarına uygundur X X X
2 Donanım grubu doğrudur X X
3 Donanım sıcaklık sınıfı veya yüzey sıcaklığı doğrudur X X
4 Donanım devre tanıtımı doğrudur X
5 Donanım devre tanıtımı mevcuttur X X X
6 Mahfaza, cam bölümler ve cam/metal arası sızdırmazlık contaları ve/veya bileşikleri yeterlidir X X X
7 Hiçbir yetkisiz değişiklik yoktur X
8 Hiçbir yetkisiz değişik belirtisi yoktur X X
9 Lamba tipi, beyan karakteristikleri ve konumu doğrudur X
B. TESİSAT
1 Kablo tipi uygundur X
2 Kabloda bariz hasar yoktur X X X
3 Tamamlayıcı tüm topraklama kuşaklama bağlantıları dâhil topraklama bağlantıları yeterlidir
(örneğin bağlantılar sıkı ve iletkenler yeterli kesittedir)
X X X
- Fiziksel Kontrol
- Gözle Kontrol
4 Arıza devresi empedansı (TN sistemleri) veya topraklama direnci (IT sistemleri) yeterlidir X
5 Otomatik elektrik koruma düzenleri izin verilen sınırlar içinde çalışıyor X
6 Otomatik elektrik koruma düzenleri doğru olarak ayarlanmıştır X
7 Koruyucu gaz giriş sıcaklığı belirtilen azami değerin altındadır X
8 Kanallar, borular ve mahfazalar iyi durumdadır X X X
9 Koruyucu gaz kirletici maddelerden büyük ölçüde arındırılmıştır X X X
10 Koruyucu gaz basıncı ve/veya akışı yeterlidir X X X
11 Basınç ve/veya akış göstergeleri, alarmları ve ara kilitlemeleri doğru şekilde çalışıyor X
12 Tehlikeli alandaki gazı dışarıya atma kanallarındaki kıvılcım ve parçacık engelleyicilerin
X
durumları yeterlidir
13 Özel kullanım şartlarına (geçerliyse) uyulmuştur X
C ÇEVRE
1 Donanımlar korozyon, hava şartları, titreşim ve diğer olumsuz faktörlere karşı yeterince
X X X
korunmuştur
2 Aşırı toz ve kir birikimi yoktur X X X
(D = Ayrıntılı, C = Yakın, V = Gözle)

28
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Ek A
(Bilgi için)

Periyodik muayeneler için tipik muayene prosedürü


Şekil A.1’de periyodik muayeneler için tipik bir muayene prosedürü gösterilmiştir.

Not – Madde 4.3 bakılmalıdır.

* IC, normal çalışmada ateşleme kabiliyetine sahip olma, başka bir deyişle cihazların dâhili bileşenlerinin normal çalışmada, ateşlemeye
sebep olabilecek arklar, kıvılcımlar ve yüzey sıcaklıkları üretebildiği durum.

Şekil A.1 - Periyodik muayeneler için tipik muayene prosedürü

29
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Ek B
(Zorunlu hükümler)

Sorumlu kişilerin, idari görevi olan teknik personelin ve operatörlerin


bilgi, beceri ve yetkinlikleri
B.1 Kapsam
Bu ek bu standard ile ilgili kişilerin bilgi, beceri ve yetkinliklerini kapsar.

B.2 Bilgi ve beceriler


B.2.1 Sorumlu kişiler ve idari görevi olan teknik personel
Patlamaya karşı korumalı donanımın bakım ve muayenesindeki proseslerden sorumlu idari görevi olan
teknik personel ve sorumlu kişiler en azından aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır.

a) İlgili elektrik mühendisliği hususunda genel bilgi;


b) Patlamaya karşı koruma prensipleri ve teknikleri hususunda uygulama bilgisi;
c) Mühendislik çizimlerini okumak ve değerlendirmek için bilgi ve yetenek;
d) Patlamaya karşı korumayla ilgili, özellikle IEC 60079-10-1, IEC 60079-10-2, IEC 60079-14 ve IEC 60079-
19 standardları hususunda bilgi ve çalışma tecrübesi;
e) Denetim prensipleri, dokümantasyon, ölçmenin izlenebilirliği ve ölçme aletlerinin kalibrasyonu dâhil olmak
üzere kalite güvencesiyle ilgili temel bilgi.

Bu kişiler, muayene ve bakım çalışmalarını gerçekleştiren usta personel ve uzman operatörlerin yönetiminde
olmalı ancak uygulama becerileri en azından aşağıdaki Madde B.2.2’de verilen kuralları karşıladığını
doğrulanmadan önce doğrudan çalışmanın içinde olmamalıdırlar.

B.2.2 Operatör / teknisyen (muayene ve bakım)


Operatörler / teknisyenler görevlerini gerçekleştirmek için gerekli olduğu ölçüde aşağıdaki özelliklere sahip
olmalıdır:

a) Patlamaya karşı korumayla ilgili genel prensipler hususunda bilgi;


b) Koruma tipleri ve işaretlemeyle ilgili genel prensipler hususunda bilgi;
c) Koruma kavramını etkileyen donanım tasarımı hususunda bilgi;
d) Belgelendirme ve bu standardın ilgili bölümleri hususunda bilgi;
e) Patlamaya karşı korumayla ilgili sistemlerde ve güvenli ayırmada çalışma izni vermenin ilave önemi
hususunda bilgi;
f) Bu standardda belirtilen donanımın muayene ve bakımında kullanılacak özel tekniklere aşinalık;
g) IEC 60079-14’te belirtilen seçim ve kurulum kuralları hususunda kapsamlı bilgi;
h) IEC 60079-19’da belirtilen onarım ve iyileştirme kuralları hususunda genel bilgi.

B.3 Yetkinlikler
B.3.1 Genel
Yetkinlikler, kişinin dâhil olduğu patlamaya karşı koruma tekniklerinin her birine uygulanmalıdır. Örneğin: Bir
kişinin sadece Ex "i" donanımın muayene ve bakım alanında yetkin olması ve Ex "d" anahtarlama düzeninin
veya Ex "e" motorların muayene ve bakımında tam olarak yetkin olmaması mümkün olabilir. Bu gibi durumlarda,
bu kişinin yönetimi, kendi dokümantasyon sisteminde bu hususu tanımlamalıdır.

30
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

B.3.2 Sorumlu kişiler ve idari görevi olan teknik personel


Sorumlu kişiler ve idari görevi olan teknik personel, yetkinliklerini gösterebilmeli ve kullanılan donanım tipleri
ve/veya koruma tipleri ile ilgili olarak Madde B.2.1’de belirtilen bilgi ve beceri kurallarını elde ettiğine dair bir
kanıt sağlayabilmelidir.

B.3.3 Operatör/teknisyen
Operatörler/teknisyenler yetkinliklerini gösterebilmeli ve kullanılan donanım tipleri ve/veya koruma tipleri ile
ilgili olarak Madde B.2.2’de belirtilen bilgi ve beceri kurallarını elde ettiklerine dair bir kanıt sağlayabilmelidir.

Operatörler/teknisyenler, ayrıca aşağıdaki hususlarda belgeye dayalı kanıtlarla yetkinliklerini gösterebilmelidir:

• Bu standardda Madde 4.1’de belirtilen dökümantasyonun kullanımı;


• İlgili koruma kavramlarının muayene ve bakımı için gerekli uygulama becerileri.
B.4 Değerlendirme
Sorumlu kişiler, idari görevi olan teknik personel ve operatörlerin yetkinliği kişinin aşağıdaki özelilklere sahip
olduğuna dair yeterli kanıta dayalı olarak 5 yılı aşmayan aralıklarla, doğrulanmalı ve vasıflandırılmalıdır:

a) İşin kapsamı için istenen gerekli becerilere sahip olma,


b) Belirtilen faaliyet alanının tamamında yetkin biçimde davranabilme ve
c) Yetkinliğini destekleyen ilgili bilgi ve kavrayışa sahip olma.

31
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Ek C
(Bilgi için)

Amaca uygunluk değerlendirmesi


C.1 Genel bilgiler
Uygunluk belgesinin mevcut olmadığı (veya belgenin orjinalinin doğrulanamadığı) durumda, amaca uygunluk
değerlendirmesi yapılmalıdır. Genellikle bu işlem donanımların tam olarak denetlenmesini ve
değerlendirilmesini, gerekli tüm hesaplamalar, ölçmeler, donanım ve kablo parametreleri ve benzerleri dâhil
olmak üzere tasarım şartnamesinin oluşturulmasını ve donanımın, amacı ve güvenli kullanımına uyacak
şekilde ilgili kararlar alınması ve açıklamalar yapılmasını gerektirir. Deneylerin yapılması gerektiği durumda,
bu deneyler kalibre edilmiş gerekli deney donanımı kullanılarak yetkili bir kişi tarafından yapılmalıdır.

C.2 Amaca uygunluk değerlendirmesi ihtiyacı


Mevcut tesisat içinde eşdeğer güvenlik seviyesini göstermek amacıyla bir risk değerlendirmesi sağlayan kanıt
oluşturmak için, amaca uygunluk değerlendirmesi raporuyla ilgili ihtiyaç, yetersiz bilginin IEC
60079-14:- Madde 4.3’e veya orijinal tesisatın yapıldığı zamanda geçerli tesisat standardının kurallarına
uyumlulukta kullanılabilir olmasına dayanarak belirlenebilir.

C.3 Yaklaşım
Amaca uygunluk değerlendirmesi hazırlanırken bu değerlendirme, donanıma yönelik tutuşturma kaynaklarının
tehlikeli alanlarda kullanılmasının engellenmesiyle ilgili standartların değerlendirmesi esas aılnarak
yapılmalıdır.

C.4 Tutuşturma kaynakları


Donanımın değerlendirilmesinde, ark, kıvılcım veya sıcak yüzeyler gibi tüm olası tutuşturma kaynakları dikkate
alınmalı ve bu kaynakların, normal şartlarda ya da sadece arıza veya olağandışı şartlar altında oluşabilme
ihtimali de dikkate alınmalıdır. Yüksek enerjili ışık kaynakları (lazerler), statik elektrik, sürtünmeden kaynaklı
ısı, iyonize ışıma vb. yanısıra elektriksel donanımlardan kaynaklanan kontak kıvılcımı ve / veya ısıdan dolayı
tutuşma olasılığına dikkat edilmelidir. Bir kontrol biçimi olarak koruyucu donanımlarla ilgili kuralların
kullanılması durumunda bunlar ayrıca değerlendirmeye dâhil edilmelidir.

C.5 Amaca uygunluk değerlendirmesinin içeriği

C.5.1 Genel
Aşağıdaki öğeler, kabul edilmesinden önce tüm amaca uygunluk değerlendirme raporları için tavsiye edilir.

C.5.2 Kapsam
Değerlendirme raporu, makul olarak raporda olması beklenen ancak çıkarılmış olan tüm hususlar ve
değerlendirmelerin bulunduğu bir listeyle birlikte yapılması gereken işin içeriğini açıkça gösterir.

Patlamaya karşı koruma yöntemlerinin ayrıntıları, koruma tipleri ve diğer karateristikler, değerlendirme için
kullanılan her bir münferit standardın ayrıntıları ile birlikte belirtilir.

C.5.3 Donanım ve uygulaması


Donanım, donanımın uygulaması, fonksiyonu ve konumu tam olarak tanımlanmalıdır.

C.5.4 Açıklama
Açıklamada, değerlendirilen öğenin özgün kimliğini oluşturan tüm özel değişimler veya ilaveler dâhil olmak
üzere tip ve modeli ile donanım yeterli biçimde tanımlanır. Bu açıklama, tarif ve/veya fotoğraflarla olabilen
görünüm, malzemeler ve benzerlerine ilişkin karakteristikleri içermelidir.

32
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

C.5.5 Konumu dâhil ürünün fonksiyonu


Donanımın amacı ve kullanımı, konumu, çevre şartları ve tehlikeli alan parametrelerinin tüm detayları
sağlanmalıdır.

C.5.6 Şartname
Donanıma ait imalatçının elektriksel performans şartnamesi değerlendirilme için gereklidir. Bu özelliklerin, ayrı
olarak sağlanması yerine rapora eklenmesi tercih edilir. Böylece tam bir kaydın sağlanması donanım için
muhafaza edilir.

Sağlanmışsa imalatçı tarafından yapılan herhangi bir tehlikeli alan şartnamesi (veya tehlikeli alan için uygunluk
talebi) değerlendirmeye dâhil edilmelidir. Bu özelliklerin, ayrı olarak sağlanması yerine rapora eklenmesi tercih
edilir. Böylece tam bir kaydın sağlanması donanım için muhafaza edilir.

Donanımın, değerlendirmeyi etkileyen yönlerini açıkça tanımlayan donanımın çizimleri rapora dâhil edilir. Bu
çizimler imalatçı tarafından veya amaca uygunluk değerlendirme raporunu hazırlayan değerlendiren kişi
tarafından sağlanabilir ve gerekirse taslak biçiminde sunulabilir. Çizimlerle ilgili kurallar hakkındaki kılavuz
IECEx OD 017’den elde edilebilir.

Mümkün olduğu durumda koruma tipine ilişkin ana bileşenler için kullanılan malzemeleri tanımlayan bir
malzeme listesi dâhil edilmelidir. İdeal olarak açıklama fotoğraflarla desteklenir.

C.5.7 Standardlara uygunluk


Tüm değerlendirmeler IEC standardlarına göre yapılmalıdır. Donanım, belirlenen IEC standardlarına ait tüm
kuralların karşılanmasının ve ikinci olarak değerlendiren kişinin standardlara uygunluğun elde edilmiş
olduğunu göstermesi ve belgelendirilmesini sağlaması amacıyla değerlendirilir ve/veya deneye tabi tutulur.

Öğenin değerlendirildiği referans standardlar listesi ve çapraz atıf yapılan standardlar, amaca uygunluk
değerlendirme raporuna dâhil edilir.

Amaca uygunluk değerlendirme raporunun IEC dışındaki başka standardları esas alması durumunda, rapor,
herhangi bir muayene, bakım, iyileştirme veya onarım değişiklikleri dâhil mamülün tesisi ve kullanımı ile ilgili
IEC standardlarında verilenlere göre herhangi bir uygulanabilir değişiklikle ilgili tam doğrulama ve bilgi
içermelidir. IEC 60079-0’a göre imalatçının tüm dokümantasyonunun elde edilmesi için her türlü çaba
sarfedilmeli ve bu dokümantasyon rapora dâhil edilmelidir.

Değerlendirme ve deneyler, değerlendirilmekte olan donanım için uygulanabilir olduğu belirlenen standardlara
göre yapılır. Standardın ilgili her bir maddesi, amaca uygunluk değerlendirme raporunun bir bölümünü
oluşturması gereken değerlendirme ve deney raporunda dikkate alınır ve raporlanır.

Uygun olduğu kabul edilmeyen her bir madde için, bir risk değerlendirmesi kullanılarak, değerlendiren kişi
tarafından bir risk seviyesi belirlenir (örneğin, IS0 31000’de belirtilenler gibi metodolojiler veya diğer kabul
görmüş prensipler ve prosedürler).

C.5.8 Belgeler
Değerlendirmeye yönelik bir delil olarak kullanılan, imalatçı tarafından sağlanan veya değerlendiren kişi
tarafından geliştirilen belgeler listelenir ve amaca uygunluk değerlendirilmesine eklenir. Asgari olarak belgeler,
değerlendiren kişinin değerlendirmesini ve deney raporunu, şartnamenin tamamlanması için değerlendiren kişi
tarafından sağlanan tüm ilave bilgilerle desteklenen imalatçı şartnamelerini, çizimleri ve fotoğrafları, etiket
bilgisini vb. içerir. Her bir belgenin gerçek olup olmadığı, yayınlayıcı kuruluş tarafından veya değerlendiren kişi
tarafından onaylanmalıdır.

C.5.9 Mamul numunesi


Değerlendirmesi yapılan donanım numunesinin, değerlendirme veya deney işleminde patlamaya karşı koruma
bütünlüğünü bozacak şekilde hasar görmemesine veya değişime uğramamasına dikkat edilmelidir. Hasara
neden olma olasılığına dayanarak bir deney yapılmazsa, bu bilgi deney raporuna dâhil edilir. Aynı tipte çoklu
donanım öğeleri tesis edilirse tüm bu öğelerin özdeş olduğunun belirlenebilmesi şartıyla tek bir öğe
değerlendirilebilir ve/veya deneye tabi tutulabilir aksi takdirde münferit veya kısmi bir değerlendirme yapılması
gerekir.
33
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

C.5.10 Donanım etiketi


Değerlendiren kişi, donanımın değerlendirilmiş olduğunu ve raporun tamamının doğrulama dosyasına dâhil
edildiğini açıkça göstermek için donanıma takılan kalıcı bir etiket biçiminde tüm tanıtım detaylarını sağlamalıdır.
Bu etiket bilgisinde donanımın uygunluk belgesine sahip olduğu şeklinde yanlış bir sunum yapılmamalıdır aksi
takdirde donanımın uygunluk belgesine sahip olduğu çıkarımı yapılabilir.

Kullanım şartlarının donanıma uygulanabilir olması durumunda değerlendiren kişi ayrıca rapor numarasına ve
etikete bir X ilave edebilir. Bu tür şartların tüm ayrıntıları raporda yer almalıdır.

Tipik etiket A.R. ACHUTZ A.G. TİP 5 CD


Değerlendirme: Ex de IIB T3
‘Diğer ilgili tanıtıcılar
Amaca uygunluk değerlendirmesi Rapor No: 07.0000X

C.5.11 Personelin eğitimi


Bu donanım ile çalışan personelin eğitimi için donanıma özgü tüm kurallar amaca uygunluk değerlendirme
raporuna dâhil edilir. Bu kurallar, yedek parçalar, iyileştirme ve onarım dâhil montaj, muayene ve bakımla ilgili
kuralları içeren donanımın güvenli kullanımını dikkate alır.

34
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Ek D
(Bilgi için)

Motor kontrollerine ait örnek


Düzenli muayene kontrolleriyle ilgili kurallar motor imalatçısı tarafından sağlanan belgelerde detaylı olarak
verilebilir. Aşağıdaki örnekler, çevreleyen patlayıcı ortam için bir tutuşturma kaynağı haline gelebilen motor
arızalarını önlemek amacıyla imalatçının tüm kurallarını desteklemek amacıylaverilmiştir:

Kontrollere ait örnekler:


• Motor sorunsuz çalışıyor ve olağandışı sesler çıkarmıyor.
• Yağ seviyesi ve kovanlı yatakların durumu yeterlidir.
• Yatakların yağlanması veya yatak yuvalarına yağ akışı yeterlidir.
• İzin verilebilen yatak sıcaklıklarının aşılmadığı kontrol edilir.
• Kovanlı yatak için, NDE yatak yalıtımının ve şase üzerindeki yatak kabuğunun oturma yerine ait küresel
yüzeylerin yeterli olduğu kontrol edilir.
• Koruyucu ve kontrol donanımının tesis edildiği ve çalışır durumda olduğu kontrol edilir.
• Tüm kapaklar yerinde ve uygun biçimde tespit edilmiştir.
• Stator sargısı, rotor sargısı, çekirdek, fırçasız uyartım, fırçasız ve toplayıcı bileziklerin (bu donanımla birlikte
sağlanan makineler için) muayenesi yeterlidir.
• Temizlik veya yeniden boyamanın ardından tüm motor cıvataları doğru döndürme momenti ile yeniden
sıkılmıştır.
• Yoğuşma tahliye deliklerinde korozyon yoktur.
• Harici düzenler (örneğin sıcak pompalar) tarafından yayılan ısı belirtileri yoktur.
• Yatakların gürültü ve titreşim seviyeleri yeterlidir.
• Yatak yalıtımının ve yatağın iç ve dış bileziğindeki olukların (frekans dönüştürücüyle beslenen motorlar için)
durumunun kontrolleri yeterlidir.
• Dönüştürücüyle beslenen motorların bağlantı ucu kutusu için toprak bağlantısı yeterlidir.
• Yatak, sargı ve şase titreşimi ve sıcaklıkları gibi izleme düzenlerinin ölçümleri kaydedilir.
• Tüm ısıtma/ soğutma/yağlama sistemlerinin hava/yağ /su filtreleri temizdir.
• Motor soğutma veya yağlama yardımcı sistemlerine ait hava/hava veya hava/su ısı eşanjör tüpleri
temizlemiştir.

35
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
ICS 29.260.20 TS EN 60079-17: 2014-04
EN 60079-17: 2014

Kaynaklar
IEC 60050 (all parts), International Electrotechnical Vocabulary (available at http://www.electropedia.org)

IEC 60079-5, Explosive atmospheres – Part 5: Equipment protection by powder filling "q"

IEC 60079-6, Explosive atmospheres – Part 6: Equipment protection by oil immersion "o"

IEC 60079-18, Explosive atmospheres - Part 18: Equipment protection by encapsulation "m"

IEC 60079-26, Explosive atmospheres – Part 26: Equipment with equipment protection level (EPL) Ga

IEC 60079-28, Explosive atmospheres – Part 28: Protection of equipment and transmission systems using
optical radiation

IEC 60204-1, Safety of machinery – Electrical equipment of machines – Part 1: General requirements

IS0 31000, Risk management – Principles and guidelines

36
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
*iSTANBUL TEKNiK ÜNiVERSiTESi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.07.2020
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.

You might also like