Διάλεξη 2

Δ.Ι.Ε.Κ.
Χαλανδρίου
 Ειδικότητα: «Τεχνικός Εφαρμογών Πληροφορικής»
 Μάθημα: «Βάσεις Δεδομένων Ι»
 Ακαδημαϊκό Εξάμηνο: 2022Α΄
 Εξάμηνο κατάρτισης: Β΄
 Ώρες: Θεωρία (2)
 Εκπαιδευτής: Τζιωρτζίδης Παναγιώτης
02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 1

Δ.Ι.Ε.Κ. Χαλανδρίου
 Μάθημα: «Βάσεις Δεδομένων Ι»
 Διάλεξη 2η: «Εννοιολογικός Σχεδιασμός των Βάσεων
Δεδομένων και το Μοντέλο Οντοτήτων –
Συσχετίσεων»

Σκοπός – Μαθησιακά Αποτελέσματα
 Σκοπός του μαθήματος είναι να κατανοήσει ο
σπουδαστής την κατάλληλη εννοιολογικής και λογική
δομή των δεδομένων του συστήματος των Βάσεων
Δεδομένων.

Η φάση του Εννοιολογικού Σχεδιασμού
Ανάλυση σκοπιμότητας –
Ορισμός του Συστήματος
Συλλογή και Ανάλυση των

Απαιτήσεων του
Συστήματος
Σχεδιασμός
Εννοιολογικός Σχεδιασμός
Σχεδιασμός
Τα τρία πρώτα στάδια του εννοιολογικού σχεδιασμού

Αρχές Εννοιολογικού Σχεδιασμού
 Ο εννοιολογικός σχεδιασμός έχει ως σκοπό τη
δημιουργία μιας περιεκτικής απεικόνισης των
πληροφοριών της βάσης δεδομένων
 Η απεικόνιση αυτή πρέπει να είναι υψηλού επιπέδου
 Θα πρέπει να είναι εκφρασμένη με περιεκτικό τρόπο,
δηλαδή με διαγράμματα.

Το μοντέλο του Εννοιολογικού Σχεδιασμού
 Στο μοντέλο του εννοιολογικού σχεδιασμού
εφαρμόζουμε πάντα το μοντέλο Οντοτήτων –
Συσχετίσεων.

Απαιτήσεις από μία Βάση Δεδομένων
 Σε μια εφαρμογή «Εκπαιδευτικό Ίδρυμα» μας ενδιαφέρει να κρατάμε πληροφορίες
για τα τμήματα, τους καθηγητές και τους σπουδαστές.
 Για κάθε τμήμα μας ενδιαφέρει η ονομασία του και το έτος ίδρυσής του.
 Για κάθε σπουδαστή μας ενδιαφέρει ο αριθμός μητρώου, το όνομα, το επώνυμο, το
πατρώνυμο και το εξάμηνο φοίτησης. Ο αριθμός μητρώου είναι μοναδικός για κάθε
σπουδαστή. Επίσης ο συνδυασμός ονόματος, επώνυμου και πατρώνυμου είναι
μοναδικός για κάθε σπουδαστή.
 Για κάθε καθηγητή μας ενδιαφέρει ο κωδικός, το όνομα, το επώνυμο, η βαθμίδα, η
διεύθυνση και το τηλέφωνο.
 Κρατάμε πληροφορίες για τα μαθήματα που διδάσκονται και συγκεκριμένα τον
κωδικό μαθήματος, τον τίτλο και τις διδακτικές μονάδες του.
 Μας ενδιαφέρουν επίσης και τα συγγράμματα που έχουν γράψει οι καθηγητές του
ιδρύματος (και όχι τα υπόλοιπα συγγράμματα). Για κάθε σύγγραμμα κρατάμε τον
τίτλο, τον κωδικό συγγράμματος και τον αριθμό σελίδων.
 Τέλος, η Βάση Δεδομένων πρέπει να κρατά πληροφορίες για τους κηδεμόνες των
σπουδαστών. Για κάθε κηδεμόνα κρατούμε το όνομα, το επώνυμο και τη διεύθυνσή
02/03/2022 του. Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 7
Οντότητες και Κατηγορήματα
 Στο μοντέλο Οντοτήτων – Συσχετίσεων, οντότητα είναι
η αναπαράσταση μιας αυτόνομης ύπαρξης του
πραγματικού κόσμου με φυσική ή άυλη υπόσταση, για
την οποία υπάρχει η απαίτηση να συμπεριληφθεί στο
σχεδιασμό
 Π.χ. Ο σπουδαστής «Παπαδόπουλος» και το μάθημα
«Εισαγωγή στις Βάσεις Δεδομένων».

Κατηγορήματα – Γνωρίσματα Οντότητας
 Μια οντότητα έχει κάποια συγκεκριμένα
χαρακτηριστικά ή ιδιότητες που την περιγράφουν
 Π.χ. ο σπουδαστής Παπαδόπουλος διαθέτει τα
χαρακτηριστικά: Αριθμό Μητρώου, Όνομα, Επώνυμο,
Πατρώνυμο και Εξάμηνο Φοίτησης
 Το μάθημα Εισαγωγή στις Βάσεις Δεδομένων διαθέτει
τα χαρακτηριστικά: Κωδικός Μαθήματος, Τίτλος και
Διδακτικές Μονάδες.

Κατηγορήματα – Γνωρίσματα Οντότητας
 Κατηγορήματα ή γνωρίσματα μιας οντότητας
ονομάζονται όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που
περιγράφουν την οντότητα και πρέπει να
συμπεριληφθούν στο σχεδιασμό με βάση τις
απαιτήσεις.

Είδη Γνωρισμάτων
 Απλά και σύνθετα
 Απλό γνώρισμα είναι όταν αποτελείται από ένα μόνο πεδίο
ενώ το σύνθετο αποτελείται από περισσότερα πεδία.
 Π.χ. το επώνυμο ενός σπουδαστή είναι απλό ενώ η
διεύθυνσή του είναι σύνθετο γιατί μπορεί να αποτελείται
από διεύθυνση οδού, πόλη, ταχυδρομικός κώδικας.
 Μονότιμα και πλειότιμα
 Μονότιμο όταν παίρνει μόνο μία τιμή και πλειότιμο όταν
μπορεί να έχει ταυτόχρονα δύο τιμές.
 Π.χ. το εξάμηνο ενός σπουδαστή (μονότιμο) το χρώμα ενός
αυτοκινήτου (πλειότιμο) γιατί το αυτοκίνητο μπορεί να έχει
δυο ή περισσότερα χρώματα (συγχρόνως).
Τύποι Οντοτήτων
 Τύπος οντοτήτων είναι ένα σύνολο οντοτήτων που
έχουν κοινά κατηγορήματα. Κάθε τύπος οντοτήτων
περιγράφεται από ένα όνομα και μια λίστα από
κατηγορήματα
 Π.χ. «Σπουδαστής» με κατηγορήματα Αριθμό Μητρώου,
Όνομα, Επώνυμο, Πατρώνυμο και Εξάμηνο Φοίτησης
 «Μάθημα» με κατηγορήματα Κωδικός Μαθήματος,
Τίτλος και Διδακτικές Μονάδες.

Τύποι Οντοτήτων
 Για λόγους απλότητας θα αναφερόμαστε:
 Σε οντότητες
Π.χ. Σπουδαστής, Μάθημα κ.λ.π.
 Σε στιγμιότυπα οντοτήτων
Π.χ. Παπαδόπουλος, Λογιστική Ι
Γεωργίου, Στατιστική κ.λ.π.

Οι Οντότητες Σπουδαστής και Μάθημα
Οντότητες: Σπουδαστής Μάθημα
Αριθμός Μητρώου, Κωδικός μαθήματος, Τίτλος

Όνομα, Επώνυμο, Πατρώνυμο, μαθήματος, Διδακτικές
Κατηγορήματα:
Εξάμηνο σπουδών Μονάδες
 Σ1  Μ1
1453, Νικόλαος ΠΛΗ-10, Εισαγωγή στις ΒΔ, 4
Παπαδόπουλος, Ευθύμιος, 6
 Σ2  Μ2
Στιγμιότυπα: 1554, Γεώργιος ΔΕΟ-11, Μικροοικονομική
Βασιλόπουλος, Δημήτριος, 4 Θεωρία, 4
 Σ3  Μ3
1655, Δημήτριος Γεωργίου, ΣΤΑΤ-20, Επαγωγική
Γεώργιος, 2 Στατιστική, 5

Υποψήφια και Πρωτεύοντα Κλειδιά
 Υποψήφιο κλειδί μιας οντότητας ονομάζεται ένα
κατηγόρημα ή ένα σύνολο κατηγορημάτων που
προσδιορίζουν με μοναδικό τρόπο κάθε στιγμιότυπο
της οντότητας
Π.χ. Ο αριθμός μητρώου (ΑΜ) και ο συνδυασμός
ονόματος, επώνυμου και πατρώνυμου για την
οντότητα Σπουδαστής
 Το πρωτεύον κλειδί μιας οντότητας επιλέγεται μεταξύ
των υποψηφίων κλειδιών της οντότητας.
Π.χ. το κατηγόρημα Αριθμός Μητρώου (ΑΜ) για την
οντότητα Σπουδαστής.
Ισχυρές και Ασθενείς Οντότητες
 Οι κανονικές ή ισχυρές οντότητες διαθέτουν
πρωτεύον κλειδί
 Οι ασθενείς οντότητες δεν διαθέτουν πρωτεύον κλειδί
 Τα στιγμιότυπα που ανήκουν σε μια ασθενή οντότητα
προσδιορίζονται σε αντιστοιχία με τα στιγμιότυπα
κάποιος άλλης ισχυρής οντότητας, που ονομάζεται
οντότητα ιδιοκτήτης.

 Ένας κηδεμόνας (δηλ. ένα στιγμιότυπο της οντότητας
«Κηδεμόνας») μπορεί να προσδιοριστεί με σαφήνεια,
μόνο σε συνδυασμό με το αντίστοιχο στιγμιότυπο του
σπουδαστή, του οποίου είναι κηδεμόνας
 Η οντότητα «Κηδεμόνας» είναι μια ασθενής οντότητα
και έχει ως ιδιοκτήτη την ισχυρή οντότητα
«Σπουδαστής».

 Επίσης ο συνδυασμός των κατηγορημάτων (όνομα,
επώνυμο) μπορεί να διαχωρίζει τους κηδεμόνες του
ίδιου σπουδαστή, αλλά όχι τους κηδεμόνες
διαφορετικών σπουδαστών
 Ο συνδυασμός των κατηγορημάτων (Όνομα, Επώνυμο)
ονομάζεται μερικό κλειδί

Οι Οντότητες και Κατηγορήματα
 Εφαρμογής «Εκπαιδευτικό Ίδρυμα»
 Τμήμα
 Σπουδαστής
 Καθηγητής
 Μάθημα
 Σύγγραμμα

Οι Οντότητες και Κατηγορήματα
 «Τμήμα»: Ονομασία, Έτος Ίδρυσης
 «Σπουδαστής»: Αριθμός Μητρώου, Όνομα, Επώνυμο,
Πατρώνυμο, Εξάμηνο Φοίτησης
 «Καθηγητής»: Κωδικός Καθηγητή, Όνομα, Επώνυμο,
Βαθμίδα, Διεύθυνση, Τηλέφωνο
 «Μάθημα»: Κωδικός Μαθήματος, Τίτλος Μαθήματος,
Διδακτικές Μονάδες
 «Σύγγραμμα»: Τίτλος Συγγράμματος, Κωδικός
Συγγράμματος, Αριθμός Σελίδων
 «Κηδεμόνας»: Όνομα, Επώνυμο, Διεύθυνση
Συνέχεια Απαιτήσεων Εφαρμογής
«Εκπαιδευτικό Ίδρυμα»
 Η Βάση Δεδομένων που θα υποστηρίζει την εφαρμογή, θα
πρέπει να δίνει και ένα σύνολο πληροφοριών που σχετίζονται
με τα προηγούμενα. Συγκεκριμένα πρέπει να δίνει:
 Το τμήμα που ανήκει ο κάθε σπουδαστής.
 Τα μαθήματα που διδάσκει ο κάθε καθηγητής.
 Τα μαθήματα που παρακολουθεί ο κάθε σπουδαστής και το
ημερολογιακό εξάμηνο που έχει παρακολουθήσει το καθένα (π.χ.
εαρινό 2003). Για λόγους απλότητας δεχόμαστε πως ένα μάθημα
επιτρέπεται να παρακολουθείται από ένα σπουδαστή μόνο ένα
εξάμηνο.
 Τα συγγράμματα που έχει συγγράψει ο κάθε καθηγητής.
 Τον καθηγητή – προϊστάμενο του κάθε τμήματος.
 Τους κηδεμόνες του κάθε σπουδαστή.
Συσχετίσεις και Στιγμιότυπα Συσχετίσεων
 Ισχύουν τα εξής:
 Ένας σπουδαστής ανήκει σε ένα μόνο τμήμα.
 Ένας καθηγητής μπορεί να διδάσκει πολλά μαθήματα αλλά ένα μάθημα
μπορεί να διδάσκεται από ένα μόνο καθηγητή.
 Ένας σπουδαστής μπορεί να παρακολουθεί πολλά μαθήματα.
 Ένα τμήμα έχει έναν μόνο προϊστάμενο που είναι καθηγητής και ένας
καθηγητής-προϊστάμενος μπορεί να προΐσταται ενός μόνο τμήματος. Κάθε
τμήμα του εκπαιδευτικού ιδρύματος έχει οπωσδήποτε ένα προϊστάμενο.
 Ένας καθηγητής μπορεί να συγγράψει πολλά συγγράμματα.
 Ένα σύγγραμμα μπορεί να έχει περισσότερους από ένα συγγραφείς.
 Ένας σπουδαστής μπορεί να έχει πολλούς κηδεμόνες αλλά ένας κηδεμόνας
είναι υπεύθυνος για ένα μόνο σπουδαστή.
 Διαπιστώθηκε πως ο συνδυασμός των κατηγορημάτων (όνομα, επώνυμο) ή
(όνομα, επώνυμο, διεύθυνση) διαχωρίζει μεταξύ τους, τους κηδεμόνες του
ίδιου σπουδαστή αλλά όχι και τους κηδεμόνες διαφορετικών σπουδαστών.
 Η βάση δεδομένων θα πρέπει να δίνει και ένα σύνολο
πληροφοριών που σχετίζονται με τα προηγούμενα
 Συγκεκριμένα πρέπει να δίνει τα μαθήματα που
παρακολουθεί ο κάθε σπουδαστής…»

 Μια συσχέτιση μεταξύ δυο ή περισσοτέρων οντοτήτων
προσδιορίζει ένα σύνολο συνδέσεων/αντιστοιχιών
μεταξύ των στιγμιότυπων των παραπάνω οντοτήτων.
Οι συνδέσεις αυτές ονομάζονται στιγμιότυπα
συσχετίσεων
 Βαθμός μιας συσχέτισης είναι ο αριθμός των
οντοτήτων που συμμετέχουν στη συσχέτιση.

 Υπάρχει πάντα μια συσχέτιση που συνδέει μια ασθενή
οντότητα με την οντότητα ιδιοκτήτη
 Αυτή η συσχέτιση ονομάζεται προσδιορίζουσα
συσχέτιση ή συσχέτιση ταυτοποίησης.

Οντότητα: Σπουδαστής Συσχέτιση: Παρακολουθεί
Οντότητα: Μάθημα
Σ1: Π1
Μ1:
1453, Νικόλας
ΠΛΗ-10, Εισαγωγή
Παπαδόπουλος,
στις ΒΔ, 4
Ευθύμιος, 6
Π2
Μ2:
Σ2:
ΔΕΟ-11,
1554, Γεώργιος
Μικροοικονομική
Βασιλόπουλος,
Θωρία, 4
Δημήτριος, 4 Π3
Μ3:
Σ3:
ΣΤΑΤ-20, Επαγωγική
1655, Δημήτριος
Στατική, 5
Γεωργίου, Γεώργιος, 2 Π4

Συσχετίσεις 1:1 (ένα προς ένα)
 Μια δυαδική συσχέτιση είναι είδους 1:1 όταν ένα
στιγμιότυπο της πρώτης οντότητας μπορεί να
συσχετισθεί μόνο με ένα στιγμιότυπο της δεύτερης
οντότητας και αντίστροφα, ένα στιγμιότυπο της
δεύτερης οντότητας μπορεί να συσχετισθεί μόνο με
ένα στιγμιότυπο της πρώτης οντότητας
 Π.χ. «…ένα τμήμα έχει έναν μόνο προϊστάμενο που
είναι καθηγητής και ένας καθηγητής - προϊστάμενος
μπορεί να προΐσταται ενός μόνο τμήματος…»

Οντότητα: Καθηγητής Συσχέτιση: Προΐσταται Οντότητα: Τμήμα
Κ1: Π1
Τ1:
Κ2:
Π2
Τ2:
Κ3:
Π3
Τ3:
Κ4

Συμμετοχή μιας Συσχέτισης
 Ολική συμμετοχή, μιας οντότητας σε μια συσχέτιση,
έχουμε όταν κάθε ένα από τα στιγμιότυπα της
οντότητας συμμετέχουν σε ένα τουλάχιστον
στιγμιότυπο της συσχέτισης
 Παράδειγμα ο κάθε φοιτητής ανήκει σε ένα τμήμα
 Μερική συμμετοχή, μιας οντότητας σε μια συσχέτιση,
έχουμε όταν είναι δυνατόν κάποια στιγμιότυπα της
οντότητας να μη συμμετέχουν στη συσχέτιση.
 Παράδειγμα: Κάποιοι καθηγητές προΐστανται σε κάποια
τμήματα.

Δυαδικές Συσχετίσεις 1:Ν (ένα προς πολλά)
 Μια δυαδική συσχέτιση είναι είδους 1:Ν όταν ένα
συσχετισθεί με πολλά στιγμιότυπα της δεύτερης
δεύτερης οντότητας μπορεί να συσχετισθεί μόνο με
ένα στιγμιότυπο της πρώτης οντότητας.
 Π.χ. «ένας σπουδαστής ανήκει σε ένα μόνο τμήμα» και
«ένα τμήμα έχει πολλούς σπουδαστές».

Δυαδικές Συσχετίσεις 1:Ν (ένα προς πολλά)
Οντότητα: Σπουδαστής Συσχέτιση: Ανήκει Οντότητα: Τμήμα
Σ1: Α1
Τ1:
Σ2: Α2
Σ3:
Τ2:
Α3
Σ4
Α4
Τ3:
Σ5 Α5

Δυαδικές Συσχετίσεις Μ:Ν (πολλά προς πολλά)
 Μια δυαδική συσχέτιση είναι είδους Μ:Ν όταν ένα

συσχετισθεί με πολλά στιγμιότυπα της δεύτερης
δεύτερης οντότητας μπορεί να συσχετισθεί με πολλά
στιγμιότυπα της πρώτης οντότητας
 Π.χ. «ένας καθηγητής μπορεί να συγγράψει όσα
συγγράμματα θέλει και ένα σύγγραμμα μπορεί να έχει
περισσότερους από ένα συγγραφείς».

Δυαδικές Συσχετίσεις Μ:Ν (πολλά προς πολλά)
Οντότητα: Καθηγητής Συσχέτιση: Συγγράφει Οντότητα: Σύγγραμμα
Κ1: ΣΥ1
Β1:
Κ2: ΣΥ2
Κ3:
Β2:
ΣΥ3
Κ4
ΣΥ4
Β3:
Κ5 ΣΥ5

Πίνακας Καθηγητής
Π_Καθηγητής
Κωδ_Κ Όνομα Επώνυμο Βαθμίδα Διεύθυνση Τηλέφωνο
32 Αλέξης Αλεξάνδρου Καθηγητής Μεσογείων 156 2106006925
53 Βασίλειος Βασιλείου Αν. Καθηγητής Ελικώνος 6 2102530664
Αργυρουπόλεως
74 Γεώργιος Γεωργίου Επίκουρος Καθηγητής 2109028664
123
99 Δημήτρης Δημητρίου Καθηγητής Ηλιουπόλεως 80 2109762335
45 Ηλίας Ηλιάδης Αν. Καθηγητής Χίου 145 2106005845
90 Χρήστος Χρήστου Επίκουρος Καθηγητής Πάρου 23 2114228661

Πίνακες Σύγγραμμα και Συγγράφει
Π_Σύγγραμμα Π_Συγγράφει
Κωδ_ΣΥ Τίτλος Συγγράμματος Αρ. Σελίδων Κωδ_Κ Κωδ_ΣΥ
205 Λογιστικό Σχέδιο 268 32 112
52 Νέες Τεχνολογίες 452 53 773
74 52
112 Marketing 362
99 112
Εισαγωγή στις Βάσεις
773 250
Δεδομένων 99 205
89 Διοίκηση Επιχειρήσεων 236 99 773

Κατηγορήματα Συσχετίσεων
 «…τα μαθήματα που παρακολουθεί ο κάθε
σπουδαστής και το ημερολογιακό εξάμηνο που έχει
παρακολουθήσει το καθένα (π.χ. εαρινό 2022)…»
 Το χαρακτηριστικό «ημερολογιακό εξάμηνο
παρακολούθησης ενός μαθήματος» είναι ένα
κατηγόρημα που δεν αναφέρεται ούτε στην οντότητα
«Σπουδαστής» ούτε στην οντότητα «Μάθημα».
 Αντίθετα χαρακτηρίζει τα στιγμιότυπα της συσχέτισης
«παρακολουθεί» και είναι κατηγόρημα της
συγκεκριμένης συσχέτισης».
Συσχετίσεις και Κατηγορήματα της Εφαρμογής
 Μια συσχέτιση θα περιγράφεται στο εξής ως:
 Όνομα συσχέτισης (όνομα οντοτ1, όνομα οντοτ2) είδος
συσχέτισης.

 1. Ανήκει (Σπουδαστής, Τμήμα) Ν:1. Είναι είδους Ν:1
γιατί ένας σπουδαστής μπορεί να ανήκει σε ένα τμήμα
και ένα τμήμα μπορεί να περιέχει πολλούς σπουδαστές
 2. Διδάσκει (Καθηγητής, Μάθημα) 1:Ν. Είναι είδους 1:Ν
γιατί ένας καθηγητής μπορεί να διδάσκει πολλά
μαθήματα και ένα μάθημα μπορεί να διδάσκεται από
ένα καθηγητή
 3. Παρακολουθεί (Σπουδαστής, Μάθημα) Μ:Ν. Είναι
είδους Μ:Ν γιατί ένας σπουδαστής μπορεί να
παρακολουθεί πολλά μαθήματα και ένα μάθημα μπορεί
να παρακολουθείται από πολλούς σπουδαστές…
 4. Προΐσταται (Καθηγητής, Τμήμα) 1:1. Είναι 1:1 γιατί ένας καθηγητής
μπορεί να προΐσταται ενός μόνο τμήματος και ένα τμήμα μπορεί να έχει
έναν προϊστάμενο. Το «Τμήμα» έχει ολική συμμετοχή στη συσχέτιση
 5. Συγγράφει (Καθηγητής, Σύγγραμμα) Μ:Ν. Είναι είδους Μ:Ν γιατί ένας
καθηγητής μπορεί να συγγράφει πολλά συγγράμματα και ένα
σύγγραμμα μπορεί να συγγράφεται από πολλούς καθηγητές. Το
«Σύγγραμμα» έχει ολική συμμετοχή στη συσχέτιση
 6. Έχει (Σπουδαστής, Κηδεμόνας) 1:Ν. Είναι είδους 1:Ν γιατί ένας
σπουδαστής μπορεί να έχει πολλούς κηδεμόνες και ένας κηδεμόνας
μπορεί να είναι υπεύθυνος για ένα μόνο σπουδαστή. Είναι μια
συσχέτιση μεταξύ μιας ισχυρούς και μιας ασθενούς οντότητας.
 Κατηγόρημα διαθέτει μόνο η συσχέτιση «Παρακολουθεί» και είναι η

ημερομηνία παρακολούθησης.

Τα Διαγράμματα Οντοτήτων – Συσχετίσεων
 Τα Διαγράμματα Οντοτήτων – Συσχετίσεων (ΔΟΣ)

προσφέρουν ένα γραφικό τρόπο εννοιολογικής
μοντελοποίησης των δεδομένων.
 Με τη χρήση τους μπορούμε να έχουμε μία εποπτική
εικόνα των πληροφοριών που περιέχονται στη Βάση
Δεδομένων.

Εναλλακτικοί συμβολισμοί μια οντότητας με τα
κατηγορήματά της
Οντότητα: Τμήμα
Ονομασία,
Έτος Έτος
Ονομασία
Ίδρυσης Ίδρυσης
Τμήμα Τμήμα

Αναπαράσταση ασθενούς οντότητας με μερικό
κλειδί
Ασθενής Οντότητα (Μη ισχυρή οντότητα): Κηδεμόνας
Όνομα, Επώνυμο,
Διεύθυνση
Κηδεμόνας

Αναπαράσταση δυαδικής συσχέτισης Μ:Ν με
κατηγορήματα
Συσχέτιση Μ:Ν
ΑΜ, Όνομα,
Επώνυμο, Κ_Μαθήματ
Πατρώνυμο, ος, Τίτλος,
Εξ. Δ.Μ.
Φοίτησης
Μ Ν
Σπουδαστής Παρακολουθεί Μάθημα
Εξ.
Παρακολούθησης

Σχεδίαση Διαγράμματος Οντοτήτων–Συσχετίσεων
Συσχέτιση Μ:Ν
ΑΜ, Όνομα,
Επώνυμο, Εξαμ. Κ_Μαθ.,
Πατρ., Εξ. Φοίτ. Παρακολ. Τίτλος, Δ.Μ.
Μ Παρακολο Ν
Σπουδαστής Μάθημα
υθεί
Ν Ν
Ονομασία,
Ανήκει Έτος Ίδρυσ. Διδάσκει
Κωδ._Κ,
1 Όνομα,
1 Επώνυμο,
1 1 Βαθμίδα
Τμήμα Προΐσταται Καθηγητής
1
Τίτλος,
Κωδ_ΣΥ,
Ανήκει Μ Αρ. Σελ.
Όνομα, Ν
Κηδεμόνας Επώνυμο, Συγγράφει Σύγγραμμα
Ν Δνση

Οι Τριαδικές Συσχετίσεις
 Ένας σπουδαστής μπορεί να παρακολουθεί ένα συγκεκριμένο

μάθημα σε πολλές αίθουσες. Το είδος της συσχέτισης από την
πλευρά της οντότητας «Αίθουσα» είναι Μ
 Ένα μάθημα μπορεί να παρακολουθείται σε μια συγκεκριμένη
αίθουσα από πολλούς σπουδαστές. Το είδος της συσχέτισης
από την πλευρά της οντότητας «Σπουδαστής» είναι Ν
 Ένας σπουδαστής μπορεί να παρακολουθεί σε μια
συγκεκριμένη αίθουσα πολλά μαθήματα. Το είδος της
συσχέτισης από την πλευρά της οντότητας «Μάθημα» είναι Μ

Αναπαράσταση Τριαδικής Συσχέτισης
Αίθουσα
Μ Ν
Σπουδαστής Παρακολου Μάθημα
θεί

Αναπαράσταση Τριαδικής Συσχέτισης
Εταιρεία
Παραγωγής
Ταινιών
Ν Μ
Ηθοποιός Συμβόλαιο Ταινία

Οι αντίστοιχες Δυαδικές Συσχετίσεις
Μ Ν
Σπουδαστής Παρακολου Μάθημα
θεί
Μ Ν
Παρακολου Ν Μ
Αίθουσα Διδάσκεται
θεί_σε

Σύγκριση Δυαδικών με Τριαδικές Συσχετίσεις
 «Ο Παπαδόπουλος παρακολουθεί το μάθημα Βάσεις

Δεδομένων»
 «Ο Παπαδόπουλος παρακολουθεί μαθήματα στην
αίθουσα Κ1»
 «Το μάθημα Βάσεις Δεδομένων διδάσκεται στην
αίθουσα Κ1»
 Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε
πως :
 «Ο Παπαδόπουλος παρακολουθεί το μάθημα Βάσεις
Δεδομένων στην αίθουσα Κ1» (;;;).
Κλάσεις και Υποκλάσεις
 Ας θεωρήσουμε τους εργαζόμενους στην εφαρμογή
«Εκπαιδευτικό Ίδρυμα». Ένας εργαζόμενος μπορεί να
ανήκει:
 Στο εκπαιδευτικό προσωπικό ή
 Στο τεχνικό προσωπικό ή
 Στο διοικητικό προσωπικό.
 Δηλαδή ένα οποιοδήποτε στιγμιότυπο της οντότητας
«Εργαζόμενος» μπορεί να ανήκει σε μια από τις τρεις
παραπάνω ομάδες εργαζομένων.

Κλάσεις και Υποκλάσεις
 Η οντότητα «Εργαζόμενος» συνιστά μια κλάση
 Οι ομάδες «Εκπαιδευτικό προσωπικό», «Τεχνικό
προσωπικό», «Διοικητικό προσωπικό» συνιστούν τρεις
αντίστοιχες υποκλάσεις
 Κάθε υποκλάση μπορεί να αντιμετωπιστεί σαν μια
οντότητα που συνδέεται με την κλάση της, με μια
ειδική συσχέτιση κλάσης/υποκλάσης
 Ένα στιγμιότυπο που ανήκει σε μια υποκλάση θα
ανήκει επίσης και στην αντίστοιχη κλάση.

Ιδιότητα Κληρονομικότητας
 Η οντότητα «Εργαζόμενος» διαθέτει τα γνωρίσματα:
 Κωδικός, Όνομα, Επώνυμο, Διεύθυνση, Τηλέφωνο
Η οντότητα «Καθηγητής» μπορεί να έχει ως
γνωρίσματα τη Βαθμίδα και την Ημερομηνία
απόκτησης διδακτορικού τίτλου.
 Η οντότητα-υποκλάση «Καθηγητής» με βάση την
ιδιότητα της κληρονομικότητας, τελικά διαθέτει τα
γνωρίσματα:
 Κωδικός, Όνομα, Επώνυμο, Διεύθυνση, Τηλέφωνο,
Βαθμίδα, Ημερομηνία.
Συσχετίσεις είδους Is-A
 Η συσχέτιση κλάσης/υποκλάσης αναφέρεται από πολλούς ως συσχέτιση
είδους Is-A.
 Ακολουθείται top-down λογική
 Ορίζουμε υποκλάσεις μιας οντότητας που έχουν ορισμένα εξειδικευμένα
χαρακτηριστικά.
 Οι υποκλάσεις αυτές γίνονται ξεχωριστές οντότητες με γνωρίσματα που
συμμετέχουν σε συσχετίσεις που δε συμμετέχει η υπερκλάση τους:
 Π.χ., PAINTING is-A ART-OBJECT, DRAWING is-A ART-OBJECT
 Το βασικό πλεονέκτημα αυτού είναι η ιδιότητα της ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

(Inheritance) των Γνωρισμάτων
 Ενδεικτικά, κρατάμε Γνωρίσματα που είναι κοινά για όλα τα ART-OBJECT
και δεν χρειάζεται να τα επαναλάβουμε για τα PAINTINGS και
DRAWINGS.
Συσχετίσεις είδους Is-A
Κωδ._Ε, Όνομα,
Εργαζόμενος Επώνυμο,
Διεύθυνση
Τεχν. Διοικητικό
Καθηγητής
Προσωπικό Προσωπικό
Βαθμίδα,
Ειδίκευση Κλιμάκιο
Ημερομηνία

Εξειδίκευση και Γενίκευση Οντοτήτων
Η εξειδίκευση επιτρέπει τον προσδιορισμό ενός
συνόλου υποκλάσεων μιας οντότητας
 Η εξειδίκευση επιτυγχάνεται θεωρώντας τα διαφορετικά
χαρακτηριστικά των στιγμιότυπων μιας κλάσης
 Mια κλάση μπορεί να εξειδικευτεί σε πάνω από μια
κατηγορίες υποκλάσεων, π.χ. η κλάση «Εργαζόμενος»
περιέχει τις υποκλάσεις
 «Καθηγητής», «Τεχνικό προσωπικό», «Διοικητικό
προσωπικό» αλλά και τις
 «Μόνιμος», «Συμβασιούχος», «Εξωτερικός Συνεργάτης»

 Η γενίκευση είναι η αντίστροφη διαδικασία κατά την
οποία ξεκινώντας από ένα σύνολο Οντοτήτων –
Υποκλάσεων οι οποίες παρουσιάζουν κάποια κοινά
χαρακτηριστικά, δημιουργούμε μια νέα Οντότητα –
Κλάση που θα έχει ως κατηγορήματα τα κοινά
χαρακτηριστικά των υποκλάσεων.
 Οι διαδικασίες της γενίκευσης και ειδίκευσης είναι
διαφορετικές, όμως τελικά έχουν το ίδιο αποτέλεσμα.

 Κατά τη διαδικασία της εξειδίκευσης, οι υποκλάσεις που θα
προκύψουν μπορεί να είναι επικαλυπτόμενες (overlap) ή μη
επικαλυπτόμενες (disjoint)
 Επικαλυπτόμενες είναι οι υποκλάσεις οι οποίες μπορεί να
περιέχουν κοινά στιγμιότυπα
 Μη επικαλυπτόμενες λέγονται οι υποκλάσεις που είναι ξένες
μεταξύ τους, ως προς τα στιγμιότυπα που περιέχουν
 Οι επικαλυπτόμενες ειδικεύσεις συμβολίζονται με το γράμμα
o, ενώ οι μη επικαλυπτόμενες συμβολίζονται με το γράμμα d.
 Το παραπάνω είναι γνωστό ως περιορισμός επικάλυψης.

 Ένας δεύτερος περιορισμός αναφέρεται στην ολική ή
μερική συμμετοχή της κλάσης στην εξειδίκευση
 Κατά την ολική συμμετοχή, όλα τα στιγμιότυπα της
κλάσης ανήκουν σε τουλάχιστον μια υποκλάση
 Κατά την μερική συμμετοχή είναι δυνατόν κάποια
στιγμιότυπα της κλάσης να μην ανήκουν σε καμιά
υποκλάση
 Ο περιορισμός αυτός είναι γνωστός ως περιορισμός
συμμετοχής της κλάσης.

Sources – Links
 Εκπαιδευτικές σημειώσεις του μαθήματος «Εισαγωγή στις
Βάσεις Δεδομένων», του καθηγητού Τσακνάκη Π.,
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.
 «Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων και Εφαρμογές
τους στο Διαδίκτυο», Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών,
Αθήνα 2017, Εκδόσεις ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ.
 «Σχεσιακές Βάσεις Δεδομένων Θεωρία και Εργαστηριακές
Ασκήσεις», Κεχρής, Ε.
 «Πλήρης Οδηγός της Access 2002», Γκλαβά Μαίρη, Αθήνα
2002, Εκδόσεις Γκιούρδας.

Ερωτήσεις

Διάλεξη 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Διάλεξη 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Δ.Ι.Ε.Κ.

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 1

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 2

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 3

Συλλογή και Ανάλυση των

Τα τρία πρώτα στάδια του εννοιολογικού σχεδιασμού

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 4

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 5

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 6

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 8

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 9

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 10

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 12

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 13

Αριθμός Μητρώου, Κωδικός μαθήματος, Τίτλος

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 14

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 16

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 17

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 18

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 19

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 23

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 24

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 25

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 26

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 27

Οντότητα: Καθηγητής Συσχέτιση: Προΐσταται Οντότητα: Τμήμα

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 28

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 29

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 30

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 31

 Μια δυαδική συσχέτιση είναι είδους Μ:Ν όταν ένα

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 32

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 33

Κωδ_Κ Όνομα Επώνυμο Βαθμίδα Διεύθυνση Τηλέφωνο

32 Αλέξης Αλεξάνδρου Καθηγητής Μεσογείων 156 2106006925

53 Βασίλειος Βασιλείου Αν. Καθηγητής Ελικώνος 6 2102530664

99 Δημήτρης Δημητρίου Καθηγητής Ηλιουπόλεως 80 2109762335

45 Ηλίας Ηλιάδης Αν. Καθηγητής Χίου 145 2106005845

90 Χρήστος Χρήστου Επίκουρος Καθηγητής Πάρου 23 2114228661

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 34

Κωδ_ΣΥ Τίτλος Συγγράμματος Αρ. Σελίδων Κωδ_Κ Κωδ_ΣΥ

205 Λογιστικό Σχέδιο 268 32 112

52 Νέες Τεχνολογίες 452 53 773

89 Διοίκηση Επιχειρήσεων 236 99 773

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 35

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 37

 Κατηγόρημα διαθέτει μόνο η συσχέτιση «Παρακολουθεί» και είναι η

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 39

 Τα Διαγράμματα Οντοτήτων – Συσχετίσεων (ΔΟΣ)

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 40

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 41

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 42

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 43

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 44

 Ένας σπουδαστής μπορεί να παρακολουθεί ένα συγκεκριμένο

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 45

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 46

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 47

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 48

 «Ο Παπαδόπουλος παρακολουθεί το μάθημα Βάσεις

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 50

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 51

 Το βασικό πλεονέκτημα αυτού είναι η ιδιότητα της ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑΣ

02/03/2022 Διάλεξη 2η - Εννοιολογικός Σχεδιασμός ΒΔ - Τζιωρτζίδης Π. 54