Nguyên Lý Phát Triển

I. Các khái niệm cơ bản

1. Nguyên lý là gì
_Nguyên lý là những luận điểm về học thuyết lý luận mà tính
chân lý của chúng là hiển nhiên , không cần chứng minh được
xác định trong tư duy của con người có chức năng lý giải mọi
sự vật hiện tượng.
VD: Trái đất tự xoay quanh trục của nó

2. Khái niệm về sự phát triển

a, Theo quan điểm PP siêu hình
_ Theo quan điểm siêu hình phát triển chỉ là sự tăng lên, giảm
thuần túy về lượng, không có sự thay đổi gì về mặt chất của
sự vật; hoặc nếu có sự thay đổi nhất định về chất thì sự thay
đổi ấy cũng chỉ diễn ra theo một vòng khép kín, chứ không có
sự sinh thành ra cái mới với những chất mới. Những người
theo quan điểm siêu hình xem sự phát triển như là một quá
trình tiến lên liên tục, không có bước quanh co, phức tạp.
_ Phát triển cũng là quá trình phát sinh và giải quyết mâu
thuẫn khách quan vốn có của sự vật, hiện tượng; là quá trình
thống nhất giữa phủ định các nhân tố tiêu cực và kế thừa,
nâng cao nhân tố tích cực từ sự vật, hiện tượng cũ trong hình
thái của sự vật, hiện tượng mới.
b, Theo quan điểm PP biện chứng
- Theo quan điểm duy vật biện chứng:
+phát triển là một quá trình biến đổi từ thấp lên cao, từ đơn
giản đến phức tạp. Đó là quá trình tích lũy dần về lượng, dẫn
đến sự thay đổi về chất, là quá trình nảy sinh cái mới trên cơ
sở cái cũ, do sự đấu tranh giữa các mặt đối lập nằm ngay
trong bản thân sự vật, hiện tượng.
+thế giới không phải là thể hỗn loại của các đối tượng mà là
hệ thống các liên hệ đối tượng.
+tính thống nhất vật chất của thế giới là cơ sở cho mọi liên hệ
nhờ vậy các đối tượng không thể tồn tại cô lập, mà luôn có sự
tác động qua lại, chuyển hóa lẫn nhau.
=>các sự vật, hiện tượng, quá trình khác nhau vừa tồn tại độc
lập, vừa liên hệ, quy định, vừa chuyển hóa lẫn nhau.
VD: tác phẩm nguồn gốc của muôn loài có nói đến ở một xứ
sở có một loài hoa, loài hoa này phát triển mạnh hay không là
nhờ vào loài ong, số lượng ong lại phụ thuộc vào loài chuột
bởi vì loài chuột này rất thích phá tổ ong lấy nhộng, loài chuột
này có phát triển hay không lại phụ thuộc vào mèo.=> như
vậy mọi sự vật ở đây đều tác động qua lại lẫn nhau, chúng
quy định chuyển hóa lẫn nhau.
=>đây là quan điểm rất đúng đắn đối với mối quan hệ phổ
biến

II. Tính chất và đặc điểm cảu sự phát triển

1 . Đặc trưng của sự phát triển
_ Tùy theo các lĩnh vực khác nhau mà sự vận động, phát triển
của sự vật, hiện tượng trong thế giới có thể là vận động từ
thấp lên cao, vận động từ đơn giản đến phức tạp và vận động
từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. Đặc điểm chung của
sự phát triển là tính tiến lên theo đường xoáy ốc, có kế thừa,
có sự dường như lặp lại sự vật, hiện tượng cũ nhưng trên cơ
sở cao hơn. Quá trình đó diễn ra vừa dần dần, vừa có những
bước nhảy vọt...làm cho sự phát triển mang tính quanh co,
phức tạp, có thể có những bước thụt lùi tương đối trong sự
tiến lên. Trong phép biện chứng duy vật, phát triển chỉ là một
trường hợp đặc biệt của vận động, nó chỉ khái quát xu hướng
chung của vận động là vận động đi lên của sự vật, hiện tượng
mới trong quá trình thay thế sự vật, hiện tượng cũ. Tuỳ thuộc
vào hình thức tồn tại của các tổ chức vật chất cụ thể, mà “phát
triển” thể hiện khác nhau. Theo quan điểm của chủ nghĩa duy
vật biện chứng thì sự phát triển gồm 4 tính chất sau đây: + Sự
phát triển mang tính khách quan + Sự phát triển mang tính
phổ biến + Sự phát triển có tính kế thừa + Sự phát triển có
tính đa dạng và phong phú

Phần slide :
 Thứ nhất, cái mới đó phải có cấu trúc đa dạng, phức
tạp hơn
 Thứ hai, cái mới đó phải có chức năng chuyên biệt
hơn
 Thứ ba, cái mới đó phải tăng cường được khả năng
tự điều chỉnh để tồn tại trong trạng thái cân bằng hệ
thống.

2 . Phát triển mang tính phổ biến

 Tính phổ biến của sự phát triển được thể hiện ở các quá
trình phát triển diễn ra trong mọi lĩnh vực tự nhiên, xã hội
và tư duy; trong tất cả mọi sự vật và hiện tượng; trong mọi
quá trình, mọi giai đoạn của sự vật hiện tượng đó và kết quả
 là cái mới xuất hiện. Trong mỗi quá trình biến đổi đã có thể
bao hàm khả năng dẫn đến sự ra đời phù hợp với quy luật
khách quan. 
+ Trong tự nhiên : Tăng cường khả năng thích nghi cơ thể
trước sự biến đổi của môi trường 
Ví dụ: Người ở Miền Nam ra công tác làm việc ở Bắc thời
gian đầu với khí hậu thay đổi họ sẽ khó chịu nhưng dần họ
quen và thích nghi.
+ Trong xã hội: Nâng cao năng lực chinh phục tự nhiên, cải
tạo xã hội, tiến tới mức độ ngày càng cao trong sự nghiệp giải
phóng con người.
Ví dụ:  Mức sống của dân cư xã hội sau lúc nào cũng cao hơn
so với xã hội trước.
+ Trong tư duy : Khả năng nhận thức ngày càng sâu sắc, đầy
đủ, đúng đắn hơn với tự nhiên và xã hội.
Ví dụ: Trình độ hiểu biết của con người ngày càng cao so với
trước đây
3. Phát triển mang tính đa dạng , phong phú
Sự vật hiện tượng tồn tại phát triển ở các trạng thái, quá trình
khác nhau vì vậy sự phát triển của sự vật rất phong phú, đa
dạng. Quá trình phát triển của sự vật, hiện tượng không hoàn
toàn giống nhau, ở những không gian và thời gian khác nhau,
chịu sự tác động của nhiều yếu tố và điều kiện lịch sử cụ thể.
VÍ DỤ
 Không thể đồng nhất tính chất, phương thức phát triển của
giới tự nhiên với sự phát triển của xã hội loài người.
 Sự phát triển của giới tự nhiên thuần tuý tuân theo tính tự
phát, còn sự phát triển của xã hội loài người lại có thể diễn ra
một các tự giác do có sự tham gia của nhân tố ý thức.

 Ngày nay trẻ em phát triển nhanh hơn cả về thể chất lẫn trí
tuệ so với trẻ em ở các thế hệ trước do chúng được thừa hưởng
những thành quả, những điều kiện thuận lợi mà xã hội mang
lại.

4. Phát triển mang tính phức tạp

Theo quan điểm PP biện chứng PT không theo đường thẳng
tắp đơn giản , không theo vòng tròn khép kín , mà nó biểu hiện
rất phức tạp , quanh co,theo đường xoắn ốc.
5. Phát triển mang tính kế thừa
 Sự PT có tính tiến lên, kế thừa, dường như lặp lại
nhưng trên cơ sở cao hơn.

III. Ý nghĩa phương pháp luận

 Thứ nhất, khi nghiên cứu, cần đặt đối tượng vào sự vận
động, phát triển : phát hiện xu hướng biến đổi của nó để
 không chỉ nhận thức nó ở trạng thái hiện tại mà còn dự báo
được khuynh hướng phát triển của nó trong tương lai.
 Thứ hai, cần nhận thức được rằng phát triển là quá trình trải
qua nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn có đặc điểm, tính chất
hình thức khác nhau nên cần tìm hình thức, phương pháp
tác động phù hợp để thúc đẩy hoặc kìm hãm sự phát triển
đó.
 Thứ ba, phải sớm phát hiện và ủng hộ đối tượng mới hợp
quy luật, tạo điều kiện cho nó phát triển, chống lại quan
điểm bảo thủ, trì trệ, định kiến.
 Thứ tư, trong quá trình thay thế đối tượng cũ bằng đối
tượng mới phải biết kế thừa các yếu tố tích cực từ đối
tượng cũ và phát triển sáng tạo chúng trong điều kiện mới.

PHẦN SLIDE:
 Đặt đối tượng vào sự vận động, phát triển.
 Phân chia quá trình phát triển thành những giai đoạn để
nhận thức và tác động phù hợp.
 Sớm phát hiện và ủng hộ đối tượng mới hợp quy luật, tạo
điều kiện phát triển, chống lại quan điểm bảo thủ.
 biết kế thừa các yếu tố tích cực từ đối tượng cũ và phát
triển sáng tạo chúng trong điều kiện mới