Professional Documents
Culture Documents
หน้าที่ 1
หน้าที่ ก
คานา
ชุ ด กิ จ กรรมการเรี ย นรู้ วิ ท ยาศาสตร์ เรื่ อ ง ไฟฟ้ า น่ า รู้ กลุ่ ม สาระการเรี ย นรู้ วิ ทยาศาสตร์
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนปทุมวิไล จัดทาขึ้นให้สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน
พุทธศักราช 2551 และสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ สาระที่ 5 พลังงาน โดยมีจุดประสงค์เพื่อใช้เป็น
เครื่องมือ พัฒนาให้ผู้เรีย นสามารถเกิดการเรียนรู้และมี ผ ลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสู งขึ้น ส่งเสริมให้
นักเรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนรู้ มีกิจกรรมการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสาคัญ และยังส่งเสริมการ
พัฒนาศักยภาพของนักเรียนเป็นรายบุคคลได้โดยนักเรียนสามารถศึกษาเนื้อหาได้ด้วยตนเองตาม
ขั้นตอนที่กาหนดไว้อย่างมีคุณภาพ และเป็นสื่อแนวใหม่ที่มุ่งสนับสนุนการปฏิรูปการศึกษาของไทย
และเป็ น เครื่ อ งมื อ ส าหรั บ ครู ผู้ ส อน เพื่ อ ใช้ เ ป็ น แนวทางในการด าเนิ น กิ จ กรรมและส่ ง เ สริ ม
ประสบการณ์ให้แก่ผู้เรียนได้เรียนรู้อย่างมีคุณภาพ
ขอขอบคุณผู้ อานวยการโรงเรียนปทุมวิไล คณะครูและผู้ เชี่ยวชาญทุกท่านที่ได้กรุณาให้
คาปรึ กษาเสนอแนะแนวทางการแก้ไขข้อบกพร่องต่าง ๆ ด้ว ยความเอาใจใส่ อย่างดียิ่ง ตลอดจน
ให้กาลังใจแก่ผู้จัดทาด้วยดีเสมอมา ผู้จัดทาขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูงมา ณ โอกาสนี้
ผู้ จั ดท าหวังว่าชุด กิจ กรรมการเรีย นรู้ เรื่อง ไฟฟ้า น่ารู้ กลุ่ มสาระการเรี ยนรู้ วิ ทยาสาสตร์
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนปทุมวิไล จะเป็นประโยชน์กับผู้ที่สนใจสามารถนาไปใช้ประโยชน์ได้จริง
จิตตกาญจน์ เอี่ยมอนงค์
สารบัญ
เรื่อง หน้า
คานา ก
สารบัญ ข
คาชี้แจง 1
คาชี้แจงสาหรับครู 2
คาชี้แจงสาหรับนักเรียน 3
ลาดับขั้นตอนการใช้ 4
สาระและมาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วดั 5
สาระสาคัญ 5
จุดประสงค์การเรียนรู้ 6
รายการสื่อและวัสดุอุปกรณ์ 7
แบบทดสอบก่อนเรียน 8
กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรียน 11
ใบความรู้ 1 เรื่อง กระแสไฟฟ้า 12
กิจกรรมการทดลองที่ 1 เรื่อง การวัดกระแสไฟฟ้า 25
ใบกิจกรรมที่ 1 เรื่อง กระแสไฟฟ้า 28
ใบความรู้ที่ 2 เรื่อง ความต่างศักย์ไฟฟ้า 30
กิจกรรมการทดลองที่ 2 เรื่อง การวัดความต่างศักย์ไฟฟ้า 33
ใบกิจกรรมที่ 2 เรื่อง ความต่างศักย์ไฟฟ้า 36
ใบความรู้ที่ 3 เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า 38
กิจกรรมการทดลองที่ 3 เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า 42
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
สารบัญ (ต่อ)
เรื่อง หน้า
ภาคผนวก 59
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน 60
เฉลยกิจกรรมการทดลองที่ 1 เรื่อง การวัดกระแสไฟฟ้า 61
เฉลยใบกิจกรรมที่ 1 เรื่อง กระแสไฟฟ้า 62
เฉลยกิจกรรมการทดลองที่ 2 เรื่อง การวัดความต่างศักย์ไฟฟ้า 64
เฉลยใบกิจกรรมที่ 2 เรื่อง ความต่างศักย์ไฟฟ้า 66
เฉลยกิจกรรมการทดลองที่ 3 เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า 68
เฉลยใบกิจกรรมที่ 3 เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า 69
เฉลยใบกิจกรรมที่ 4 เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างความต่างศักย์ไฟฟ้าและกระแสไฟฟ้า 71
เกณฑ์การพิจารณาคะแนนและประเมินผล 74
บันทึกผลการเรียน 76
เอกสารอ้างอิง 80
คาชี้แจงการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
เฉลยใบกิจกรรมและแบบทดสอบวัดผลก่อนการเรียนและหลังเรียน
หน้าที่ 2
คาชี้แจงสาหรับครู
ชุด กิ จ กรรมการเรีย นรู้วิ ทยาศาสตร์ เรื่ อง ไฟฟ้ า น่ า รู้ กลุ่ ม สาระการเรี ย นรู้
วิ ท ยาศาสตร์ ชั้ น มั ธ ยมศึ ก ษาปี ที่ 3 มี เ นื้ อ หาเกี่ ย วกั บ ไฟฟ้ า เบื้ อ งต้ น ประกอบด้ ว ย
ชุดกิจกรรม ทั้งหมด 6 ชุด ครูผู้สอนควรปฏิบัติกิจกรรมการเรียนการสอน ดังนี้
1. ศึกษาส่วนประกอบของชุดกิจกรรมอย่างละเอียด
2. ครูแนะนาการใช้งานชุดกิจกรรมกับนักเรียน
3. ศึกษาชุดกิจกรรมให้เข้าใจก่อน
4. ครูจัดกิจกรรมนาเข้าสู่บทเรียนทบทวนความรู้เดิมของนักเรียนตามที่กาหนด
ในแผนการจัดการเรียนรู้ ด้วยการสนทนา ซักถาม ร้องเพลง เล่นเกม หรือยกตัวอย่าง
5. ครูแจกชุดกิจกรรมกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ให้นักเรียนเป็น
6. ให้นักเรียนทาแบบทดสอบก่อนเรียนของชุดกิจกรรมก่อนเรียนทุกครั้ง
7. ให้นักเรียนศึกษาและสืบค้นความรู้จากชุดกิจกรรม แล้วทาแบบฝึกตามลาดับ
8. นานักเรียนสรุปความรู้ที่ได้จากการศึกษาชุดกิจกรรมกลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์
9. ให้นักเรียนทาแบบทดสอบหลังเรียนของชุดกิจกรรม หลังเรียนทุกครั้ง
เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียน
10. ครูประเมินผลนักเรียนพร้อมกับให้คาแนะนาในการปรับปรุงแก้ไขข้อบกพร่อง
และอธิบายเพิ่มเติมความรู้ให้กับนักเรียนทุกครั้งที่เรียนรู้ โดยใช้ชุดกิจกรรม
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
หน้าที่ 3
คาชี้แจงสาหรับนักเรียน
ลาดับขัน้ ตอนการใช้
อ่านคาชี้แจง
ทาแบบทดสอบก่อนเรียน
ศึกษาใบความรู้/ปฏิบัติกจิ กรรมระหว่างเรียน
ทาใบกิจกรรม
ทาแบบทดสอบหลังเรียน ไม่ผ่านเกณฑ์การประเมิน
ผ่านเกณฑ์การประเมิน
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ชุดถัดไป
หน้าที่ 5
สาระและมาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด
สาระที่ 5 พลังงาน
มาตรฐาน ว 5.1 เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างพลังงานกับการดารงชีวิต การเปลี่ยน
รูปพลังงานปฏิสัมพันธ์ระหว่างสารและพลังงาน ผลของการใช้พลังงานต่อชีวิตและ
สิ่งแวดล้อม มีกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ สื่อสารสิ่งที่เรียนรู้และนาความรู้ไปใช้
ประโยชน์
ตัวชี้วัด
ว 5.1 ม.3/2 ทดลองและอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างความต่างศักย์ กระแสไฟฟ้า
ความต้านทาน และนาความรู้ไปใช้ประโยชน์
สาระสาคัญ
ความต่างศักย์ไฟฟ้า กระแสไฟฟ้า และความต้านทานมีความสัมพันธ์กันตามกฎ
ของโอห์ม ซึ่งการต่อวงจรไฟฟ้านั้นควรต่อให้เหมาะสมกับการใช้งาน
การต่อวงจรไฟฟ้ามี 3 แบบ คือ การต่อวงจรไฟฟ้าแบบอนุกรม แบบขนาน และ
แบบผสม ซึ่งสามารถนาความรู้เกี่ยวกับกฎของโอห์มไปใช้วิเคราะห์วงจรไฟฟ้าเพื่อเกิด
ประโยชน์
สาระการเรียนรู้
- กระแสไฟฟ้า
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
- ความต่างศักย์ไฟฟ้า
- ความต้านทานไฟฟ้า
- ความสัมพันธ์ระหว่างความต่างศักย์กับกระแสไฟฟ้า
หน้าที่ 6
จุดประสงค์การเรียนรู้
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. ด้านความรู้ (Knowledge : K)
1.1 อธิบายการเกิดกระแสไฟฟ้าได้
1.2 บอกชนิดของกระแสไฟฟ้าได้
1.3 บอกเครื่องมือที่ใช้วัด หน่วย และสัญลักษณ์ของกระแสไฟฟ้าได้
1.4 อธิบายความหมายของความต่างศักย์ไฟฟ้าได้
1.5 บอกชนิดของความต่างศักย์ไฟฟ้าได้
1.6 บอกเครื่องมือที่ใช้วัด หน่วย และสัญลักษณ์ของความต่างศักย์ไฟฟ้าได้
1.7 บอกปัจจัยที่มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้าได้
1.8 อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างความต่างศักย์กับกระแสไฟฟ้าได้
1.9 บอกการนาความรู้เกี่ยวกับกฎของโอห์มไปใช้ประโยชน์ได้
2. ด้านกระบวนการ (Process : P)
2.1. ทดลองและสรุปผลการทดลองเกี่ยวกับปริมาณกระแสไฟฟ้าได้
2.2 เปรียบเทียบความสว่างของหลอดไฟที่ได้จากการต่อถ่านไฟฉาย 1 ก้อน
และ 2 ก้อนได้
2.3 ทดลองต่อวงจรไฟฟ้าและวัดค่าความต่างศักย์ไฟฟ้าได้
2.4 สามารถวัดและอธิบายความต้านทานไฟฟ้าได้
2.5 มีกระบวนการทางานกลุ่ม
3. ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (Attitude : A)
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
รายการสื่อและวัสดุอุปกรณ์
มีจานวน 13 รายการดังนี้
1. แบบทดสอบก่อนการเรียน (Pre-Test) ชุดที่ 1 เรื่อง ไฟฟ้าเบื้องต้น
2. ใบความรู้ที่ 1 เรื่อง กระแสไฟฟ้า
3. กิจกรรมการทดลองที่ 1 เรื่อง การวัดกระแสไฟฟ้า
4. ใบกิจกรรมที่ 1 เรือ่ ง กระแสไฟฟ้า
5. ใบความรู้ที่ 2 เรื่อง ความต่างศักย์ไฟฟ้า
6. กิจกรรมการทดลองที่ 2 เรื่อง การวัดความต่างศักย์ไฟฟ้า
7. ใบกิจกรรมที่ 2 เรื่อง ความต่างศักย์ไฟฟ้า
8. ใบความรู้ที่ 3 เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า
9. กิจกรรมการทดลองที่ 3 เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า
10. ใบกิจกรรมที่ 3 เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า
11. ใบความรู้ที่ 4 เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างความต่างศักย์ไฟฟ้า
และกระแสไฟฟ้า
12. ใบกิจกรรมที่ 4 เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างความต่างศักย์ไฟฟ้า
และกระแสไฟฟ้า
13. แบบทดสอบหลังการเรียน (Post-Test) ชุดที่ 1 เรื่อง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
หน้าที่ 8
แบบทดสอบก่อนเรียน
1. เครื่องมือที่ใช้วัดความต่างศักย์ไฟฟ้า คือข้อใด
ก. แอมมิเตอร์
ข. โวลต์มิเตอร์
ค. โอห์มมิเตอร์
ง. แคลมป์มิเตอร์
2. โวลต์มิเตอร์มีวิธีการต่อกับสิ่งที่ต้องการวัดในวงจรไฟฟ้าแบบใด
ก. ต่อแบบคร่อมขั้วแบตเตอรี่
ข. ต่อแบบอนุกรมกับสิ่งที่จะวัด
ค. ต่อระหว่างขั้นบวกและขั้วลบ
ง. ต่อแบบขนานเข้ากับสิ่งที่จะวัด
3. ข้อใดกล่าวถึงกฎของโอห์มได้ถูกต้อง
ก. กระแสไฟฟ้าแปรผกผันกับความต้านทานไฟฟ้า
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ข. กระแสไฟฟ้าแปรผันตรงกับความต้านทานไฟฟ้า
ค. กระแสไฟฟ้าแปรผันตรงกับความต่างศักย์ไฟฟ้า
ง. กระแสไฟฟ้าแปรผกผันกับความต่างศักย์ไฟฟ้า
หน้าที่ 9
พิจารณาข้อความต่อไปนี้
1. ชนิดของลวดตัวนา 2. อุณหภูมิของลวดตัวนา
3. ความยาวของลวดตัวนา 4. พื้นที่หน้าตัดของลวดตัวนา
4. ปัจจัยที่มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้าของลวดตัวนา คือข้อใด
ก. ข้อ 1. และ 3.
ข. ข้อ 2. และ 3.
ค. ข้อ 1., 2. และ 3.
ง. ทุกข้อมีผลต่อความต้านทานไฟฟ้าของลวดตัวนา
5. ข้อใดต่อไปนี้กล่าวได้ถูกต้อง
ก. แอมมิเตอร์ใช้วัดกระแสไฟฟ้าและต่อแบบขนานเข้ากับวงจร
ข. โวลต์มิเตอร์ใช้วัดกระแสไฟฟ้าและต่อแบบขนานเข้ากับวงจร
ค. แอมมิเตอร์ใช้วัดความต่างศักย์ไฟฟ้าและต่อแบบอนุกรมเข้ากับวงจร
ง. โวลต์มิเตอร์ใช้วัดความต่างศักย์ไฟฟ้าและต่อแบบขนานคร่อมจุดสองจุด
ที่ต้องการวัด
6. กระแสไฟฟ้าที่ใช้ตามอาคารบ้านเรือน เป็นกระแสไฟฟ้าชนิดใด
ก. ไฟฟ้ากระแสสลับ
ข. ไฟฟ้ากระแสตรง
ค. ไฟฟ้ากระแสตรงและกระแสสลับ
ง. ไฟฟ้ากระแสตรงที่ได้จากเซลล์ไฟฟ้า
7. ความแตกต่างระหว่างระดับพลังงานไฟฟ้าระหว่างจุด 2 จุด ในวงจรไฟฟ้าใด ๆ
คือข้อใด
ก. ประจุไฟฟ้า
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ข. กระแสไฟฟ้า
ค. ความต่างศักย์ไฟฟ้า
ง. ความต้านทานไฟฟ้า
หน้าที่ 10
กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรียน
ข้อ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
คะแนนเต็ม 10 คะแนน
คะแนนที่ได้....................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
หน้าที่ 12
ใบความรู้ที่ 1
เรื่อง กระแสไฟฟ้า
คุณครูคะ..ไฟฟ้าเกิดขึ้นได้อย่างไรคะ แล้วมา
จากที่ใดได้บ้างคะ
ไฟฟ้า ถือเป็นพลังงานรูปแบบหนึ่งที่เปลี่ยนแปลงมาจากพลังงาน
ชนิดอื่น เช่น พลังงานจากน้า พลังงานจากลม หรือพลังงานจากการเผาไม้
เชื้อเพลิงชนิดต่าง ๆ แม้ว่าพลังงานไฟฟ้าจะถูกเปลี่ยนแปลงมาจากพลังงาน
ชนิดอื่น แต่พลังงานไฟฟ้าก็ยังสามารถเปลี่ยนไปเป็นพลังงานอื่น ๆ ได้โดย
ผ่านเครื่องใช้ไฟฟ้าที่เราใช้ในปัจจุบัน
ไฟฟ้าเกิดขึ้นได้หลายวิธี
ต่อไปเรามาเรียนรู้เกี่ยวกับวงจรไฟฟ้า
เบื้องต้นกันนะคะ ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
แหล่งกาเนิดไฟฟ้า
ก. แบตเตอรี่ ข. เซลล์แสงอาทิตย์หรือเซลล์สุริยะ
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ค. ไดนาโม
ภาพที่ 2 แหล่งกาเนิดไฟฟ้า
ที่มา https://en.indotrading.com/product/alternator-atau-dinamo-p248825.aspx
หน้าที่ 15
กระแสไฟฟ้ า เกิ ด จากการเคลื่ อ นที่ ข องอนุ ภ าคที่ มี ป ระจุ ไ ฟฟ้ า เป็ น กระแส
ต่อเนื่องกัน ตัวน าแต่ละชนิด จะเกิ ดการนาด้วยประจุไฟฟ้าแตกต่างกั น เช่น ตัวนาที่ มี
สถานะเป็นของแข็ง กระแสไฟฟ้าเกิดการไหลของอิเล็กตรอน โดยอิเล็ กตรอนจะเคลื่อนที่
จากขั้วลบไปขั้วบวกเสมอ ถ้าสารที่มีสถานะเป็นของเหลวและแก๊ส กระแสไฟฟ้าเกิดจาก
การเคลื่อนที่ของอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้ าบวกและประจุไฟฟ้าลบ ซึ่งประจุไฟฟ้าบวกจะ
เคลื่อนที่เข้าหาขั้วลบและประจุไฟฟ้าลบจะเคลื่อนที่เข้าหาประจุไฟฟ้าบวก
ภาพที่ 3 ลักษณะการเคลื่อนที่ของกระแสไฟฟ้า
ที่มา http://webhtml.horhook.com/wbi/ec/1circuit-02.htm
เครื่องมือที่ใช้วัดกระแสไฟฟ้าในวงจรไฟฟ้า
เรียกว่า แอมมิเตอร์ (Ammeter) มีหน่วยการวัด
คือ แอมแปร์ (Ampere) ใช้ตัวย่อแทนกระแสไฟฟ้า
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ภาพที่ 5 การต่อแอมมิเตอร์ในวงจรไฟฟ้า
ที่มา http://www.leonics.co.th/html/th/aboutpower/elec_knowledge03.php
ปัจจุบันมีเครื่องมือที่ใช้วัดกระแสไฟฟ้า
และแรงดันไฟฟ้ากระแสสลับ โดยการคล้อง
ส่ว นของมิ เตอร์ เข้ าไว้ กั บสายไฟฟ้ า ซึ่ง เรี ย ก
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
เครื่องมือนี้ว่า แคลมป์มิเตอร์
ภาพที่ 6 แคลมป์มิเตอร์
ที่มา : http://hiokiusa.com/hioki-launches-ac
หน้าที่ 17
กระแสไฟฟ้าแบ่งออกเป็น 2 ชนิด
2. ไฟฟ้ากระแสสลับ (Alternating
Current : AC) เป็นกระแสไฟฟ้าที่มีทิศ
ทางการไหลของกระแสไฟฟ้ากลับไป-มา
อย่างรวดเร็ว ทาให้ศักย์ไฟฟ้าของขั้วไฟฟ้า
สูง-ต่า สลับกันตลอดเวลา เช่น กระแสไฟฟ้า
ที่ใช้ตามอาคารบ้านเรือน กระแสไฟฟ้าที่เกิด
จากไดนาโมบางชนิด
ภาพที่ 8 ไฟฟ้ากระแสสลับ
ที่มา : https://sites.google.com/
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
site/kandeinsayfifaphayniban
หน้าที่ 18
การผลิตกระแสไฟฟ้า
การผลิตกระแสไฟฟ้าในปัจจุบันมีความสาคัญมาก สาเหตุมาจากความต้องการใช้
ไฟฟ้ามากขึ้นเรื่อย ๆ จึงได้มีการคิดค้นวิธีที่จะผลิตกระแสไฟฟ้าให้เพียงพอกับความ
ต้องการและมีต้นทุนต่า เช่น การผลิตกระแสไฟฟ้าจากพลังงานลม พลังงานแสงอาทิตย์
พลังงานนิวเคลียร์ พลังงานจากเซลล์ไฟฟ้าเคมี หรือพลังงานจากไดนาโม เป็นต้น
ภาพที่ 9 การผลิตกระแสไฟฟ้า
ที่มา : http://acesolarstore.com
1. การผลิตกระแสไฟฟ้าจากเซลล์ไฟฟ้าเคมี
2-
มี H+ (aq) , SO4 (aq) และน้า
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ภาพที่ 10 ส่วนประกอบของเซลล์ไฟฟ้าเคมี
ที่มา https://www.youtube.com/watch?v=JU4iD9BsRQs
หน้าที่ 20
ส่วนประกอบของเซลล์ไฟฟ้าเคมี ได้แก่
1. ขั้วไฟฟ้า (Electrode) 2 ขั้ว ซึ่งเป็นโลหะต่างชนิดกับโลหะชนิดหนึ่งที่ให้
อิเล็กตรอนได้ดีกว่า จะทาหน้าที่ให้อิเล็กตรอน ส่วนโลหะอีกชนิดหนึ่งให้อิเล็กตรอนได้ไม่ดี
จึงทาหน้าที่รับอิเล็กตรอน จากภาพที่ 10 โลหะสังกะสีให้อิเล็กตรอนได้ดีกว่าโลหะทองแดง
อิเล็กตรอนจึงเคลื่อนที่จากแผ่นสังกะสีไปยังแผ่นทองแดง
2. อิเล็กโทรไลต์ (Electrolyte) ได้แก่ สารละลายที่ตัวละลายแตกตัวให้ไอออนบวก
และไอออนลบ สารละลายกรดซัลฟิวริก (H2SO4) แตกตัวให้ไฮโดรเจนไอออน (H+)
จานวน 2 ไอออน และซัลเฟตไอออน (SO42-) 1 ไอออน ได้ดังนี้
หลักการทางานของเซลล์ไฟฟ้าเคมี
อิเล็กตรอนจะเคลื่อนที่ผ่านลวดตัวนามายังขั้วทองแดง เข็มของเครื่องวัด
กระแสไฟฟ้า คือ แอมมิเตอร์ จึงเบนเข้าหาขั้วโลหะที่เป็นทองแดง ส่วนสังกะสีไอออน
(Zn2+) จะอยู่ในสารละลายอิเล็กโทรไลต์ ในสารละลายอิเล็กโทรไลต์มีไฮโดรเจนไอออน
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ประเภทของเซลล์ไฟฟ้าเคมี
เซลล์ไฟฟ้าเคมี แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ
1. เซลล์ปฐมภูมิ (Primary Cell)
เมื่อใช้แล้วสารเคมีจะหมดไป และเมื่อใช้
กระแสไฟฟ้าหมดแล้ว ไม่สามารถนาไป
ประจุไฟฟ้าเพื่อนากลับมาใช้ใหม่ได้อีก เช่น
ถ่านไฟฉาย เซลล์แอลคาไลน์ เป็นต้น
ภาพที่ 11 ส่วนประกอบของถ่านไฟฉาย
ที่มา http://www.myfirstbrain.com/student_view.aspx?ID=74295
ส่วนประกอบของถ่านไฟฉาย
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ภาพที่ 12 ถ่านนาฬิกา
ที่มา http://www.nakhamwit.ac.th
ภาพที่ 13 ส่วนประกอบของเซลล์สะสมไฟฟ้าแบบตะกั่ว
ที่มา http://scimathayom3.blogspot.com
2. กระแสไฟฟ้าจากการเหนี่ยวนา
กระแสไฟฟ้าจากการเหนี่ยวนา เกิดจากตัวนาหรือขดลวดตัวนาเคลื่อนที่ตัด
สนามแม่เหล็ก หรือเมื่อสนามแม่เหล็กที่ผ่านตัวนาเกิดการเปลี่ยนแปลง จะทาให้เกิด
กระแสไฟฟ้าเหนี่ยวนา เรียกเครื่องกาเนิดไฟฟ้าชนิดนี้ว่า ไดนาโม หรือ เครื่องกาเนิด
ไฟฟ้า
ภาพที่ 14 ไดนาโมหรือเครื่องกาเนิดไฟฟ้า
ที่มา http://thaiwindmill.com/?p=4542
ปริมาณกระแสไฟฟ้าที่เกิดขึ้นจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปัจจัยต่อไปนี้
จานวนรอบของขดลวดตัวนา
กาลังขั้วของแท่งแม่เหล็ก
ความเร็วของการเคลื่อนที่ของขดลวดตัวนา หรือแท่งแม่เหล็ก
พื้นที่หน้าตัดของขดลวดตัวนา ถ้ามีพื้นที่มากก็จะเกิดกระแสไฟฟ้า
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ได้มาก
หน้าที่ 24
ประเภทของไดนาโม
ไดนาโม มี 2 ชนิด คือ
1. ไดนาโมกระแสตรง มีวงแหวนเดียวโดยแบ่งเป็น 2 ซีกไม่ติดกัน แต่ละซีก
ต่อกับปลายขดลวดคนละข้าง เรียกวงแหวนนี้ว่า “คอมมิวเทเตอร์”
ภาพที่ 15 ไดนาโมกระแสตรง
ที่มา https://jiraporn07.wordpress.com
ภาพที่ 16 ไดนาโมกระแสสลับ
ที่มา https://jiraporn07.wordpress.com
หน้าที่ 25
ใบกิจกรรมการทดลองที่ 1
เรื่อง การวัดกระแสไฟฟ้า
ชื่อกลุ่ม...........................................................................................................
สมาชิก 1. ......................................................................... เลขที่ ................
2. ......................................................................... เลขที่ ................
3. ......................................................................... เลขที่ ................
4. ......................................................................... เลขที่ ................
5. ......................................................................... เลขที่ ................
คาชี้แจง
จุดประสงค์
1. ทดลองและสรุปผลการทดลองเกี่ยวกับปริมาณกระแสไฟฟ้าได้
2. เปรียบเทียบความสว่างของหลอดไฟที่ได้จากการต่อถ่านไฟฉาย 1 ก้อนและ 2
ก้อนได้
วัสดุและอุปกรณ์
1. สายไฟต่อกับปากหนีบจระเข้ 1 ชุด
2. ถ่านไฟฉายขนาดใหญ่ 2 ก้อน
3. เครื่องวัดกระแสไฟฟ้า 1 ตัว
4. กล่องใส่ถ่านไฟฉาย 1 ชุด
วิธีการทดลอง
ภาพที่ 17 การทดลองการวัดกระแสไฟฟ้า
ที่มา https://coggle.it/diagram/WKQYsvHuhQABT_P8
หน้าที่ 27
ตารางบันทึกผลการทดลอง
ผลการเปลี่ยนแปลง
วิธีการทดลอง
ความสว่างของหลอดไฟ แอมมิเตอร์
1
2
สรุปผลการทดลอง
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
คาถามท้ายการทดลอง
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
หน้าที่ 28
ใบกิจกรรมที่ 1
เรื่อง กระแสไฟฟ้า
1. กระแสไฟฟ้าเกิดจากอะไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
2. เครื่องมือที่ใช้วัดกระแสไฟฟ้า เรียกว่า .......................................
มีหน่วยการวัด คือ .......................................
สัญลักษณ์ของกระแสไฟฟ้า คือ .......................................
สัญลักษณ์ของแอมมิเตอร์คือ คือ .......................................
3. แอมมิเตอร์ที่ดีควรมีลักษณะอย่างไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
4. กระแสไฟฟ้า แบ่งได้เป็น 2 ชนิด คืออะไรบ้าง
4.1 ........................................................................
4.2 ........................................................................
5. ไฟฟ้ากระแสตรง หมายถึงอะไร
...........................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
หน้าที่ 29
6. ไฟฟ้ากระแสสลับ หมายถึงอะไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
7. การผลิตกระแสไฟฟ้า มี 2 วิธี คืออะไรบ้าง
7.1 ...........................................................................
7.2 ...........................................................................
8. เซลล์ไฟฟ้าเคมี แบ่งได้ 2 ชนิด คือ
8.1 ....................................... ตัวอย่าง ...................................................................
8.2 ....................................... ตัวอย่าง ...................................................................
9. กระแสไฟฟ้าที่เกิดจากการเหนี่ยวนาเกิดขึ้นได้อย่างไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
10. ปริมาณกระแสไฟฟ้าจากการเหนี่ยวนาจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปัจจัยใดบ้าง
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
หน้าที่ 30
ใบความรู้ที่ 2
เรื่อง ความต่างศักย์ไฟฟ้า
ความต่างศักย์ไฟฟ้า
ความต่างศักย์ไฟฟ้า คือ ค่าความแตกต่างของศักย์ไฟฟ้าระหว่างจุด 2 จุด
ในสนามไฟฟ้าหรือในวงจรไฟฟ้า เช่นเดียวกับความแตกต่างของระดับน้าระหว่างจุด 2 จุด
การที่วงจรไฟฟ้ามีกระแสไฟฟ้าในวงจรได้นั้นจะต้องมีความต่างศักย์ไฟฟ้าระหว่าง
จุด 2 จุดในวงจรไฟฟ้า ความต่างศักย์ไฟฟ้าจึงมีความสัมพันธ์กับแรงดันไฟฟ้า โดยความ
ต่างศักย์ ไฟฟ้าระหว่างขั้ว เซลล์เป็ นแรงดัน ไฟฟ้าที่ส ามารถดั นให้กระแสไฟฟ้า ไหลจาก
ขั้วบวกผ่านความต้านทานภายนอกไปสู่ขั้วลบของเซลล์ในวงจรไฟฟ้า
ภาพที่ 18 ความต่างศักย์ของไฟฟ้าระหว่างจุดสองจุด
ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=kDzRuP_HwQU
ความต่ า งศั ก ย์ ไ ฟฟ้ า ระหว่ า งจุ ด สองจุ ด เปรี ย บเที ย บได้ กั บ การไหลของน้ า
ซึ่งน้าจะไหลจากที่สูงลงสู่ที่ต่า และการไหลจะหยุดลงเมื่อน้ามีระดับเท่ากัน
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ภาพที่ 19 ความต่างศักย์ของไฟฟ้าระหว่างจุดสองจุดเปรียบได้กับการไหลของน้าจากที่สูงลงสู่ที่ต่า
ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=kDzRuP_HwQU
หน้าที่ 31
ภาพที่ 20 โวลต์มิเตอร์เครื่องมือวัดความต่างศักย์ไฟฟ้าในวงจร
ที่มา : https://www.enasco.com/product/SB26365M
วิธีใช้โวลต์มิเตอร์
ให้ต่อแบบขนานในวงจรไฟฟ้า ซึ่งเป็นการต่อแบบคร่อมขั้ว เริ่มจากแบตเตอรี่
โดยต่ อ ขั้ ว บวกของแบตเตอรี่ เ ข้ า กั บ ขั้ ว บวกของโวลต์ มิ เ ตอร์ แ ละขั้ ว ข้ า งหนึ่ ง ของ
หลอดไฟ ต่ อขั้ วลบของแบตเตอรี่เข้า กับ ขั้ วลบของโวลต์ มิเตอร์แ ละขั้ว ที่เหลื อของ
หลอดไฟ
ภาพที่ 21 การต่อโวลต์มิเตอร์ในวงจรไฟฟ้า
ที่มา https://utitpo.blogspot.com/p/blog-page_22.html
หน้าที่ 32
โวลต์มิเตอร์ที่ดีต้องมีความต้านทานมาก ซึ่งจะวัดค่าความต่างศักย์ไฟฟ้าได้
ถูกต้องมากกว่าโวลต์มิเตอร์ที่มีความต้านทานน้อย
ค่าความต่างศักย์ไฟฟ้ามีความแตกต่างกัน เช่น ถ่านไฟฉาย 1 ก้อน มีความต่าง
ศักย์ไฟฟ้า 1.5 โวลต์ แบตเตอรี่รถยนต์มีความต่างศักย์ไฟฟ้า 12 โวลต์ และค่าความ
ต่างศักย์ของวงจรไฟฟ้าในบ้านเท่ากับ 220 โวลต์
ชนิดของความต่างศักย์ไฟฟ้า
ใบกิจกรรมการทดลองที่ 2
เรื่อง การวัดความต่างศักย์ของไฟฟ้า
ชื่อกลุม่ ...........................................................................................................
สมาชิก 1. ......................................................................... เลขที่ ................
2. ......................................................................... เลขที่ ................
3. ......................................................................... เลขที่ ................
4. ......................................................................... เลขที่ ................
5. ......................................................................... เลขที่ ................
คาชี้แจง
จุดประสงค์ ทดลองต่อวงจรไฟฟ้าและวัดค่าความต่างศักย์ไฟฟ้าได้
วัสดุและอุปกรณ์
1. เครื่องวัดความต่างศักย์ไฟฟ้าอย่างง่าย 1 เครื่อง
2. ถ่านไฟฉาย ขนาดใหญ่ 1 ก้อน
ขนาดกลาง 1 ก้อน
ขนาดเล็ก 1 ก้อน
3. สายไฟต่อพร้อมคลิปปากจระเข้ 2 เส้น
วิธีการทดลอง
1. ต่อเครื่องวัดความต่างศักย์ไฟฟ้าอย่างง่ายเข้ากับถ่านไฟฉายขนาดใหญ่ 1 ก้อน
อ่านค่าความต่างศักย์ บนหน้าปัดของโวลต์มิเตอร์ สังเกตและบันทึกผล
ภาพที่ 23 การต่อเครื่องวัดความต่างศักย์ไฟฟ้าอย่างง่ายเข้ากับถ่านไฟฉาย
ที่มา http://1.179.134.197/sciencelab/middle/item04/lab20/lab20.php
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ตารางบันทึกผลการทดลอง
สรุปผลการทดลอง
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
คาถามท้ายการทดลอง
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
3. จานวนของถ่านไฟฉายมีผลต่อความต่างศักย์ไฟฟ้าหรือไม่ อย่างไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
หน้าที่ 36
ใบกิจกรรมที่ 2
เรื่อง ความต่างศักย์ไฟฟ้า
1. ความต่างศักย์ไฟฟ้าหมายถึงอะไร (1 คะแนน)
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
2. จงตอบคาถามต่อไปนี้ (2 คะแนน)
เครื่องมือที่ใช้วัดความต่างศักย์ไฟฟ้า เรียกว่า .......................................
มีหน่วยการวัด คือ .......................................
สัญลักษณ์ของความต่างศักย์ไฟฟ้า คือ .......................................
สัญลักษณ์ของโวลต์มิเตอร์ คือ .......................................
3. ความต่างศักย์ไฟฟ้ามีการทางานสัมพันธ์กับสิ่งใด (1 คะแนน)
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
4. ความต่างศักย์ไฟฟ้าระหว่างจุดสองจุดเปรียบเทียบได้กับการไหลของน้าได้อย่างไร
(1 คะแนน)
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
5. จงอธิบายการใช้โวลต์มิเตอร์ในวงจรไฟฟ้า (2 คะแนน)
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
หน้าที่ 37
6. โวลต์มิเตอร์ที่ดีมีลักษณะอย่างไร (1 คะแนน)
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
7. ความต่างศักย์ไฟฟ้ามีกี่ชนิด อะไรบ้าง จงอธิบาย (2 คะแนน)
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
ใบความรู้ที่ 2
เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า
ความต้านทานไฟฟ้า
ความต้านทานไฟฟ้า เป็นสมบัติของตัวนาไฟฟ้าที่ยอมให้กระแสไฟฟ้าผ่านไปได้
มากหรือน้อยต่างกัน ถ้ากระแสไฟฟ้าผ่านไปได้มากแสดงว่าตัวนาไฟฟ้ามีความต้านทาน
ไฟฟ้าน้ อย ถ้ ากระแสไฟฟ้ าผ่านได้น้อยแสดงว่ าตัวน าไฟฟ้า มีความต้านทานไฟฟ้ ามาก
เปรียบเทียบได้กับท่อน้าขนาดเล็กกับขนาดใหญ่ ท่อขนาดใหญ่จะให้น้าไหลผ่านได้มากกว่า
ขนาดเล็ก นั่นคือท่อน้าขนาดใหญ่มีความต้านทานน้อยกว่าท่อขนาดเล็ก
ความต้านทานไฟฟ้ามีความสัมพันธ์กับค่าของกระแสไฟฟ้าและความต่างศักย์ไฟฟ้า
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ปัจจัยที่มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้า
ภาพที่ 25 ภาพแสดงการเปรียบเทียบชนิดของลวดตัวนา
ที่มาภาพ : https://www.youtube.com/watch?v=c7K0G8l9LxM
(ก) ภาพแสดงการเปรียบเทียบขนาดของลวดตัวนาที่มีขนาดเล็กและขนาดใหญ่
หน้าที่ 40
(ข) ภาพแสดงการเปรียบเทียบขนาดของลวดตัวนาที่สั้นและยาว
ภาพที่ 26 แสดงการเปรียบเทียบขนาดของลวดตัวนา
ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=c7K0G8l9LxM
3. อุณหภูมิกับความต้านทานไฟฟ้า
3.1 ตัวนาที่เป็นโลหะบริสุทธิ์ เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น ค่าความต้านไฟฟ้าของตัวนา
จะเพิ่มขึ้น เช่น เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น เงินและทองแดงจะมีค่าความต้านไฟฟ้าเพิ่มขึ้น
3.2 ตัวนาที่เป็นโลหะผสม เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น ค่าความต้านทานของโลหะผสม
จะเพิ่มขึ้นแต่เพิ่มน้อยกว่าโลหะบริสุทธิ์
3.3 ตัวนาที่เป็นสารกึ่งตัวนา เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นค่าความต้านไฟฟ้าของตัวนา
จะลดลง เช่น คาร์บอนและซิลิคอน เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นค่าความต้านทานไฟฟ้าจะลดลง
การอ่านค่าความต้านทานไฟฟ้า
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ชวนให้รู้
ความนาไฟฟ้า เป็นสมบัติเฉพาะตัวของลวดตัวนาแต่ละเส้นที่มีความสามารถ
ในการนาไฟฟ้าได้แตกต่างกัน ความนาไฟฟ้าจะเป็นส่วนกลับกับความต้านทานไฟฟ้า
โลหะที่นาไฟฟ้าได้ดีจะมีความต้านทานไฟฟ้าได้ไม่ดี เช่น เงินนาไฟฟ้าได้ดีที่สุด จึงมี
ความต้านทานไฟฟ้าน้อย
ความต้ า นทานไฟฟ้า เป็ น สมบั ติ เฉพาะตั ว ของสารที่ ย อมไม่ ย อมให้ ไ ฟฟ้ า
ไหลผ่าน มีหน่วยเป็นโอห์ม ความต้านทานไฟฟ้าขึ้นอยู่กับชนิด ความยาว พื้นที่หน้าตัด
ของตัวนาไฟฟ้า และอุณหภูมิ
ตัวนายิ่งยวด เป็นวัสดุที่มีประสิทธิภาพ ในการนากระแสไฟฟ้าตรงได้ 100%
เนื่องจากไม่มีการสูญเสียพลังงานความร้อน ที่เกิดจากการต้านทานไฟฟ้า ตัวนายิ่งยวด
ที่เป็นที่ รู้จั กกั นในปัจจุ บัน แบ่งเป็น ตั วน ายิ่ งยวด ที่ อุณหภู มิสู ง และตั วน ายิ่ งยวดที่
อุณหภูมิ ต่า ซึ่ง ทั้ง 2 ชนิดจะต้องทาให้เย็น ตัวลง ถึงอุณหภูมิเฉพาะตัวที่ ต่ามาก
เพื่อทีจ่ ะแสดงสมบัติของตัวนายิ่งยวด
ใบกิจกรรมการทดลองที่ 3
เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า
ชื่อกลุ่ม...........................................................................................................
สมาชิก 1. ......................................................................... เลขที่ ................
2. ......................................................................... เลขที่ ................
3. ......................................................................... เลขที่ ................
4. ......................................................................... เลขที่ ................
5. ......................................................................... เลขที่ ................
คาชี้แจง
จุดประสงค์ วัดและอธิบายความต้านทานไฟฟ้าได้
วัสดุและอุปกรณ์
1. แอมมิเตอร์
2. สายไฟและปากหนีบจระเข้
3. ถ่านไฟฉาย
4. ตัวต้านทานไฟฟ้าขนาด 100 โอห์ม 200 โอห์ม และ 300 โอห์ม
วิธีการทดลอง
1. นาแอมมิเตอร์มาต่อเข้ากับถ่านไฟฉาย แล้วนาตัวต้านทานไฟฟ้า
ขนาด 100 โอห์ม มาต่อให้ครบวงจร อ่านค่าและบันทึกผลแอมมิเตอร์
2. เปลี่ยนตัวต้านทานไฟฟ้าขนาด 200 และ 300 โอห์ม ตามลาดับนามาต่อ
ให้ครบวงจร อ่านค่าและบันทึกผลแอมมิเตอร์
ตารางบันทึกผลการทดลอง
สรุปผลการทดลอง
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
หน้าที่ 44
ใบกิจกรรมที่ 3
เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า
1. ความต้านทานไฟฟ้า คืออะไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
2. หน่วยของความต้านทานไฟฟ้า คือ .......................................
สัญลักษณ์ของความต้านทานไฟฟ้า คือ .......................................
สัญลักษณ์ที่แสดงตัวต้านทานไฟฟ้าบนอุปกรณ์ไฟฟ้า คือ .......................................
3. ความต้านทานไฟฟ้ามีความสัมพันธ์กับค่าของกระแสไฟฟ้าและความต่างศักย์ไฟฟ้า
อย่างไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
4. ปัจจัยที่มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้า มีอะไรบ้าง
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
...........................................................................................................................................
5. ความต้านทานไฟฟ้า 1 โอห์ม คืออะไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
หน้าที่ 45
6. ชนิดของลวดตัวนา มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้าอย่างไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
7. ขนาดของลวดตัวนา มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้าอย่างไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
8. ลวดตัวนาที่มีขนาดเท่ากันแต่มีความสั้นยาวต่างกัน มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้าหรือไม่
อย่างไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
9. ความนาไฟฟ้า คืออะไร
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
ใบความรู้ที่ 4
เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างความต่างศักย์กับกระแสไฟฟ้า
กฎของโอห์ม
R = หรือ V = IR
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ข้อควรรู้
วิธีการจาสูตรง่ายๆ ให้ใช้รูปต่อไปนี้
ให้หาค่า V ปิด V ไว้ จะได้ V = IR
V
ให้หาค่า I ปิด I ไว้ จะได้ I = I R
ให้หาค่า R ปิด R ไว้ จะได้ R =
ภาพที่ 20 กราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่างกระแสไฟฟ้าและความต่างศักย์
และความต่างศักย์ไฟฟ้าของตัวนาชนิดต่างๆ
ที่มา http://www.vcharkarn.com/lesson/1208
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
จะเห็นว่า เมื่ออุณหภูมิคงตัวกฎของโอห์มใช้ได้
กับตัวนาที่เป็นโลหะเท่านั้น
หน้าที่ 48
ตัวอย่าง
จงคานวณค่าปริมาณกระแสไฟฟ้าของวงจรไฟฟ้าที่มีความต่าง
ศักย์ขนาด 550 โวลต์ และมีค่าความต้านทานของวงจร 50 โอห์ม
วิธีทา จากสูตร V = IR
แทนค่า 500 = I x 50
550
I =
50
= 11 แอมแปร์
ตอบ ค่าปริมาณกระแสไฟฟ้าของวงจรไฟฟ้าเท่ากับ 11 แอมแปร์
1. การต่อแบบอนุกรม เป็นการต่อเรียงเป็นเส้นเดียวกันผลที่เกิดขึ้นในวงจรเป็น
ดังนี้
1.1 ความต้านทานไฟฟ้ารวมภายในวงจรหาได้จาก
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
Rรวม = R1 + R2 +R3+…+Rn
เมื่อ n คือจานวนตัวต้านทานไฟฟ้า
หน้าที่ 49
1.2 กระแสไฟฟ้าที่ไหลผ่านตัวต้านทานไฟฟ้าแต่ละตัวมีค่าเท่ากันหมด
Iรวม = I 1 = I 2 = I 3
1.3 ความต่างศักย์ไฟฟ้ารวมเท่ากับผลบวกของความต่างศักย์ไฟฟ้าคร่อมตัว
ต้านทานไฟฟ้าแต่ละตัว
Vรวม = V 1 + V 2 + V 3
1.4 ถ้าสายไฟที่ต่อตัวต้านทานไฟฟ้าตัวใดตัวหนึ่งขาดจะไม่มีกระแสไฟฟ้า
ไหลในวงจร
ตัวอย่าง
จากรูปจงหาค่ากระแสไฟฟ้ารวมในวงจร หากกาหนดให้
ความต่างศักย์ไฟฟ้ารวมในวงจร คือ10V และตัวต้านทานไฟฟ้าแต่ละตัวมีค่าดังรูป
2Ω 3Ω 5Ω 6Ω
10
10 =
16
= 0.62 แอมแปร์
ตอบ ค่ากระแสไฟฟ้ารวมในวงจรเท่ากับ 0.62 แอมแปร์
หน้าที่ 50
ภาพที่ 22 การต่อความต้านทานไฟฟ้าแบบขนาน
ที่มา https://wiki.stjohn.ac.th
2.1 ความต้านทานไฟฟ้ารวมภายในวงจรหาได้จาก
= + + + … +
รวม
เมื่อ n คือจานวนตัวต้านทานไฟฟ้า
2.2 กระแสไฟฟ้ารวมทั้งหมดจะเท่ากับผลบวกของกระแสที่ไหลผ่าน
ตัวต้านทานไฟฟ้าแต่ละตัว
2.3 ความต่างศักย์ไฟฟ้าระหว่างขั้วทั้งสองของตัวต้านทานไฟฟ้าแต่ละตัว
จะเท่ากันหมด
2.4 ถ้าสายไฟฟ้าที่ต่อตัวต้านทานไฟฟ้าตัวใดตัวหนึ่งขาดจะไม่มีผลกระทบ
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ต่อวงจรและยังมีกระแสไฟฟ้าไหลในวงจร
หน้าที่ 51
ตัวอย่าง
จงหาค่าความต้านทานไฟฟ้ารวมในวงจร เมื่อกาหนดให้
R1 = 15 Ω และ R2 = 5 Ω ตามลาดับ
R1
R2
6V
+ -
E
วิธีทา จากสูตร = + + + … +
รวม
= +
5 5
−3 4
= =
5 5
4
Rรวม = 5
= 3.75 แอมแปร์
ตอบ ค่าความต้านทานไฟฟ้ารวมในวงจรเท่ากับ 3.75 แอมแปร์
3. การต่อแบบผสม เป็นการต่อแบบอนุกรมและแบบขนานรวมอยู่ใน
ภาพที่ 23 การต่อความต้านทานไฟฟ้าแบบผสม
ที่มา https://wiki.stjohn.ac.th
หน้าที่ 52
ใบกิจกรรมที่ 4
เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างความต่างศักย์กับกระแสไฟฟ้า
1. จากรูป จงหาค่ากระแสไฟฟ้ารวมในวงจร
วิธีทา
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
หน้าที่ 53
2.
เครื่ อ งใช้ ไ ฟฟ้ า ชนิ ด หนึ่ ง มี ค วามต้ า นทาน ไฟฟ้ า 11 โอห์ ม เมื่ อ เปิ ด
เครื่องใช้ไฟฟ้ามีกระแสไฟฟ้าไหลผ่าน 20 แอมแปร์ อยากทราบว่าเครื่องใช้ไฟฟ้านี้
ต่อเข้ากับความต่างศักย์ไฟฟ้ากี่โวลต์
วิธีทา
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
วิธีทา
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
หน้าที่ 54
4.
หม้ อหุ ง ข้าวไฟฟ้ามี ความต้ า นทานไฟฟ้ า 55 โอห์ ม ต่ อเข้ ากั บไฟฟ้า ในบ้ า น
เมื่อเปิดใช้งานจะมีกระแสไฟฟ้าไหลผ่านเท่าใด
วิธีทา
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
5.
เตารีดเครื่ องหนึ่งมีความต้านทานไฟฟ้า 22 โอห์ม ต่อเข้ากับความต่างศักย์
ไฟฟ้า 220 โวลต์ เมื่อเปิดใช้งานจะมีกระแสฟ้าไหลผ่านเท่าใด
วิธีทา
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
หน้าที่ 55
แบบทดสอบหลังเรียน
1. วัตถุในข้อใดเป็นตัวนาไฟฟ้าทั้งหมด
ก. คาร์บอน ทองแดง ตะกั่ว เงิน
ข. พลาสติก เชือกฟาง เหล็ก ผ้า
ค. ทองแดง เหล็ก สังกะสี อากาศ
ง. ทองแดง ตะกั่ว สังกะสี ยางรถยนต์
2. ข้อใดต่อไปนี้กล่าวได้ถูกต้อง
ก. แอมมิเตอร์ใช้วัดกระแสไฟฟ้าและต่อแบบขนาดเข้ากับวงจร
ข. โวลต์มิเตอร์ใช้วัดกระแสไฟฟ้าและต่อแบบขนานเข้ากับวงจร
ค. แอมมิเตอร์ใช้วัดความต่างศักย์ไฟฟ้าและต่อแบบอนุกรมเข้ากับวงจร
ง. โวลต์มิเตอร์ใช้วัดความต่างศักย์ไฟฟ้าและต่อแบบขนานคร่อมจุดสองจุดที่
ต้องการวัด
3. เครื่องมือที่ใช้วัดความต่างศักย์ไฟฟ้า คือข้อใด
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ก. แอมมิเตอร์
ข. โวลต์มิเตอร์
ค. โอห์มมิเตอร์
ง. แคลมป์มิเตอร์
หน้าที่ 56
ค. 5.1 แอมแปร์
ง. 60 แอมแปร์
หน้าที่ 57
8. โวลต์มิเตอร์มีวิธีการต่อกับสิ่งที่ต้องการวัดในวงจรไฟฟ้าแบบใด
ก. ต่อแบบคร่อมขั้วแบตเตอรี่
ข. ต่อแบบอนุกรมกับสิ่งที่จะวัด
ค. ต่อระหว่างขั้นบวกและขั้วลบ
ง. ต่อแบบขนานเข้ากับสิ่งที่จะวัด
9. กระแสไฟฟ้าที่ใช้ตามอาคารบ้านเรือน เป็นกระแสไฟฟ้าชนิดใด
ก. ไฟฟ้ากระแสสลับ
ข. ไฟฟ้ากระแสตรง
ค. ไฟฟ้ากระแสตรงและกระแสสลับ
ง. ไฟฟ้ากระแสตรงที่ได้จากเซลล์ไฟฟ้า
พิจารณาข้อความต่อไปนี้
1. ชนิดของลวดตัวนา 2. อุณหภูมิของลวดตัวนา
3. ความยาวของลวดตัวนา 4. พื้นที่หน้าตัดของลวดตัวนา
10. ปัจจัยที่มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้าของลวดตัวนา คือข้อใด
ก. ข้อ 1. และ 3.
ข. ข้อ 2. และ 3.
ค. ข้อ 1., 2. และ 3.
ง. ทุกข้อมีผลต่อความต้านทานไฟฟ้าของลวดตัวนา
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
หน้าที่ 58
กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลังเรียน
ข้อ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
คะแนนเต็ม 10 คะแนน
คะแนนที่ได้....................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
หน้าที่ 59
ภาคผนวก
หน้าที่ 60
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน
เรื่อง ไฟฟ้าเบื้องต้น
แบบทดสอบก่อนเรียน แบบทดสอบหลังเรียน
1. ข 1. ก
2. ง 2. ง
3. ค 3. ข
4. ง 4. ค
5. ง 5. ค
6. ก 6. ก
7. ค 7. ข
8. ข 8. ง
9. ก 9. ก
10. ก 10. ง
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
หน้าที่ 61
ใบกิจกรรมการทดลองที่ 1
เรื่อง การวัดกระแสไฟฟ้า
ตารางบันทึกผลการทดลอง
ผลการเปลี่ยนแปลง
วิธีการทดลอง
หลอดไฟ แอมมิเตอร์
1 สว่างน้อย เบนน้อย
2 สว่างมาก เบนมาก
สรุปผลการทดลอง
ปริมาณกระแสไฟฟ้าขึ้นอยู่กับจานวนถ่านไฟฉายที่ใช้
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
คาถามท้ายการทดลอง
...........................................................................................................................................
2. เมื่อเปลี่ยนถ่านไฟฉายจาก 1 ก้อน เป็น 2 ก้อน ผลการเปลี่ยนแปลงของหลอดไฟ และ
เข็มของ แอมมิเตอร์เหมือนเดิมหรือไม่ เพราะเหตุใด
หลอดไฟจะสว่างมากขึ้น และเข็มของแอมมิเตอร์จะเบนไปมากกว่าครั้งแรก เพราะ
...........................................................................................................................................
ได้รับพลังงานไฟฟ้าเพิ่มขึ้นจึงมีกระแสไฟฟ้าผ่านในวงจรมากกว่าเดิม
...........................................................................................................................................
มากขึ้น จึงมีกระแสไฟฟ้ าผ่ านในวงจรมากกว่ าเดิม
หน้าที่ 62
ใบกิจกรรมที่ 1
เรื่อง การวัดกระแสไฟฟ้า
1. กระแสไฟฟ้าเกิดจากอะไร
เกิดจากการเคลื่อนที่ของอิเล็กตรอนจากบริเวณหนึ่งไปอีกบริเวณหนึ่ง ตัวนาแต่ละชนิด
...........................................................................................................................................
จะเกิดการนาด้วยประจุไฟฟ้าแตกต่างกัน
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
แอมมิเตอร์
2. เครื่องมือที่ใช้วัดกระแสไฟฟ้า เรียกว่า .......................................
แอมแปร์
มีหน่วยการวัด คือ .......................................
(I)
สัญลักษณ์ของกระแสไฟฟ้า คือ .......................................
สัญลักษณ์ของแอมมิเตอร์ คือ .......................................
3. แอมมิเตอร์ที่ดีควรมีลักษณะอย่างไร
มีความต้านทานน้อย เพื่อให้กระแสไฟฟ้าในวงจรไหลผ่านตัวแอมมิเตอร์ให้มากที่สุด
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
4. กระแสไฟฟ้า แบ่งได้เป็น 2 ชนิด คืออะไรบ้าง
ไฟฟ้ากระแสตรง
4.1 ........................................................................
ไฟฟ้ากระแสสลับ
4.2 ........................................................................
5. ไฟฟ้ากระแสตรง หมายถึงอะไร
กระแสไฟฟ้าที่ไหลในทิศทางเดียวกัน โดยปกติกระแสไฟฟ้าจะไหลจากจุดที่มีศักย์ไฟฟ้า
...........................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
สูงกว่าไปยังจุดที่มีศักย์ไฟฟ้าต่ากว่า หรือจากขั้วบวกผ่านวงจรไปยังขั้วลบทางเดียว
...........................................................................................................................................
ตลอดเวลา
...........................................................................................................................................
หน้าที่ 63
6. ไฟฟ้ากระแสสลับ หมายถึงอะไร
กระแสไฟฟ้าที่ไหลกลับทิศไปมา โดยกระแสไฟฟ้าจะไหลจากขั้วบวกไปยังขั้วลบ และ
...........................................................................................................................................
ไหลจากขั้วลบไปยังขั้วบวกสลับกัน
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
7. การผลิตกระแสไฟฟ้า มี 2 วิธี คืออะไรบ้าง
กระแสไฟฟ้าจากเซลล์ไฟฟ้าเคมี
7.1 ...........................................................................
กระแสไฟฟ้าจากการเหนี่ยวนา
7.2 ...........................................................................
8. เซลล์ไฟฟ้าเคมี แบ่งได้ 2 ชนิด คือ
เซลล์ปฐมภูมิ
8.1 ....................................... ถ่านไฟฉาย เซลล์แอลคาไลน์
ตัวอย่าง ...................................................................
เซลล์ทุติยภูมิ
8.2 ....................................... แบตเตอรี่
ตัวอย่าง ...................................................................
9. กระแสไฟฟ้าที่เกิดจากการเหนี่ยวนาเกิดขึ้นได้อย่างไร
กระแสไฟฟ้าที่เกิดจากการเหนี่ยวนา เกิดจากตัวนาหรือขดลวดตัวนาเคลื่อนที่ตัด
...........................................................................................................................................
สนามแม่เหล็ก หรือเมื่อสนามแม่เหล็กที่ผ่านตัวนาเกิดการเปลี่ยนแปลง จะทาให้เกิด
...........................................................................................................................................
กระแสไฟฟ้าเหนี่ยวนา
...........................................................................................................................................
10. ปริมาณกระแสไฟฟ้าจากการเหนี่ยวนาจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับปัจจัยใดบ้าง
- จานวนรอบของขดลวดตัวนา
...........................................................................................................................................
- กาลังขั้วของแท่งแม่เหล็ก
...........................................................................................................................................
- ความเร็วของการเคลื่อนที่ของขดลวดตัวนา หรือแท่งแม่เหล็ก
...........................................................................................................................................
- พื้นที่หน้าตัดของขดลวดตัวนา ถ้ามีพื้นที่มากก็จะเกิดกระแสไฟฟ้าได้มาก
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
หน้าที่ 64
ใบกิจกรรมการทดลองที่ 2
เรื่อง การวัดความต่างศักย์ของไฟฟ้า
ตารางบันทึกผลการทดลอง
สรุปผลการทดลอง
ค่าความต่างศักย์ไฟฟ้ามีความแตกต่างกัน โดยถ่านไฟฉายขนาดใหญ่จะ
...........................................................................................................................................
มากกว่าขนาดกลาง และขนาดเล็กมีค่าความต่างศักย์ไฟฟ้าน้อยที่สุด
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
คาถามท้ายการทดลอง
ขนาดของถ่านไฟฉาย โดยถ่านไฟฉายขนาดใหญ่จะมีค่าความต่างศักย์มากกว่า
...........................................................................................................................................
ถ่านไฟฉายขนาดเล็ก
...........................................................................................................................................
หน้าที่ 65
2. ค่าความต่างศักย์ไฟฟ้าของถ่านไฟฉายที่วัดได้เกิดขึ้นได้อย่างไร
เกิดจากความต่างศักย์ไฟฟ้าระหว่างขั้วเซลล์เป็นแรงดันไฟฟ้าที่สามารถดันให้
...........................................................................................................................................
กระแสไฟฟ้าไหลจากขั้วบวกผ่านความต้านทานภายนอกไปสู่ขั้วลบของเซลล์ใน
...........................................................................................................................................
วงจรไฟฟ้า
...........................................................................................................................................
3. จานวนของถ่านไฟฉายมีผลต่อความต่างศักย์ไฟฟ้าหรือไม่ อย่างไร
จานวนของถ่านไฟฉายมีผลต่อความต่างศักย์ไฟฟ้า คือเมื่อเพิ่มจานวนถ่านไฟฉาย
...........................................................................................................................................
ค่าความต่างศักย์ไฟฟ้าก็จะเพิ่มขึ้นด้วย
...........................................................................................................................................
ใบกิจกรรมที่ 2
เรื่อง ความต่างศักย์ไฟฟ้า
1. ความต่างศักย์ไฟฟ้าหมายถึงอะไร (1 คะแนน)
ค่าความแตกต่างของศักย์ไฟฟ้าระหว่างจุด 2 จุดในสนามไฟฟ้าหรือในวงจรไฟฟ้า
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
2. จงตอบคาถามต่อไปนี้ (2 คะแนน)
โวลต์มิเตอร์
เครื่องมือที่ใช้วัดความต่างศักย์ไฟฟ้า เรียกว่า .......................................
โวลต์
มีหน่วยการวัด คือ .......................................
(V)
สัญลักษณ์ของความต่างศักย์ไฟฟ้า คือ .......................................
สัญลักษณ์ของโวลต์มิเตอร์ คือ .......................................
3. ความต่างศักย์ไฟฟ้ามีการทางานสัมพันธ์กับสิ่งใด (1 คะแนน)
ความดันไฟฟ้า
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
4. ความต่างศักย์ไฟฟ้าระหว่างจุดสองจุดเปรียบเทียบได้กับการไหลของน้าได้อย่างไร
(1 คะแนน)
น้าจะไหลจากที่สูงลงสู่ที่ต่า และการไหลจะหยุดลงเมื่อน้ามีระดับเท่ากัน
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
5. จงอธิบายการใช้โวลต์มิเตอร์ในวงจรไฟฟ้า (2 คะแนน)
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
6. โวลต์มิเตอร์ที่ดีมีลักษณะอย่างไร (1 คะแนน)
ต้องมีความต้านทานมาก ซึ่งจะวัดค่าความต่างศักย์ไฟฟ้าได้ถูกต้องมากกว่าโวลต์มิเตอร์
...........................................................................................................................................
ที่มีความต้านทานน้อย
...........................................................................................................................................
7. ความต่างศักย์มีกี่ชนิด อะไรบ้าง จงอธิบาย (2 คะแนน)
1. ความต่างศั กย์ไฟฟ้าภายนอกเซลล์ หรือความต่างศักย์ไฟฟ้าระหว่างภายนอก
...........................................................................................................................................
ขั้ ว เซลล์ คื อ พลั ง งานหรื อ งานที่ ใ ช้ ใ นการเคลื่ อ นที่ ห รื อ ถ่ า ยเทประจุ 1 หน่ ว ย
...........................................................................................................................................
จากขั้วบวกผ่านความต้านทานภายนอกเซลล์ไปยังขั้วลบ
...........................................................................................................................................
2. ความต่ า งศั ก ย์ ไ ฟฟ้ า ภายในเซลล์ หรื อ ความต่ า งศั ก ย์ ร ะหว่ า งภายใน
...........................................................................................................................................
ขั้วเซลล์ คือ พลังงานหรืองานที่ใช้ในการเคลื่อนที่หรือถ่ายเทประจุ 1 หน่วย จากขั้วลบ
...........................................................................................................................................
ไปยังขั้วบวก
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
ใบกิจกรรมการทดลองที่ 3
เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า
ตารางบันทึกผลการทดลอง
สรุปผลการทดลอง
ใบกิจกรรมที่ 3
เรื่อง ความต้านทานไฟฟ้า
1. ความต้านทานไฟฟ้า คืออะไร
สมบัติของตัวนาไฟฟ้าที่ยอมให้กระแสไฟฟ้าผ่านไปได้มากหรือน้อยต่างกัน
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
โอห์ม
2. หน่วยของความต้านทานไฟฟ้า คือ .......................................
Ω
สัญลักษณ์ของความต้านทานไฟฟ้า คือ .......................................
สัญลักษณ์ที่แสดงตัวต้านทานไฟฟ้าบนอุปกรณ์ไฟฟ้า คือ ....................................
3. ความต้านทานไฟฟ้ามีความสัมพันธ์กับค่าของกระแสไฟฟ้าและความต่างศักย์ไฟฟ้า
อย่างไร
ถ้าความต้านไฟฟ้ามากขึ้น ค่าความต่างศักย์ไฟฟ้าจะมากขึ้นด้วย และค่าของ
...........................................................................................................................................
กระแสไฟฟ้าจะแปรผกผันกับค่าความต้านทานไฟฟ้า เช่น ค่าความต้านทานเพิ่มขึ้น
...........................................................................................................................................
ค่าของกระแสไฟฟ้าจะลดลง
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
4. ปัจจัยที่มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้า มีอะไรบ้าง
1. ชนิดของลวดตัวนา
...........................................................................................................................................
2. ขนาดของลวดตัวนา
...........................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
3. อุณหภูมิกับความต้านทานไฟฟ้า
...........................................................................................................................................
5. ความต้านทาน 1 โอห์ม คืออะไร
ความต้านไฟฟ้าของตัวนาเมื่อต่อปลายทั้งสองข้างของตัวนาเข้ากับความต่าง
...........................................................................................................................................
ศักย์ไฟฟ้า 1 โวลต์ มีกระแสไฟฟ้าไหลผ่าน 1 แอมแปร์
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
หน้าที่ 70
6. ชนิดของลวดตัวนา มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้าอย่างไร
ตัวนาต่างชนิดกันที่มีขนาดเท่ากัน จะมีค่าความต้านทานไฟฟ้าแตกต่างกัน
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
7. ขนาดของลวดตัวนา มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้าอย่างไร
ตัวนาชนิดเดียวกันที่มีขนาดต่างกัน จะมีความต้านทานไฟฟ้าแตกต่างกัน โดยตัวนาที่
...........................................................................................................................................
มีขนาดใหญ่จะมีค่าความต้านทานน้อยกว่าตัวนาที่มีขนาดเล็ก
...........................................................................................................................................
8. ลวดตัวนาที่มีขนาดเท่ากันแต่มีความสั้นยาวต่างกัน มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้าหรือไม่
อย่างไร
มีผลต่อความต้านทานไฟฟ้า คือ ตัวนาที่สั้นกว่าจะมีค่าความต้านทานน้อยกว่าตัวนาที่
...........................................................................................................................................
ยาวกว่า
...........................................................................................................................................
9. ความนาไฟฟ้า คืออะไร
เป็นสมบัติเฉพาะตัวของลวดตัวนาแต่ละเส้นที่มีความสามารถในการนาไฟฟ้าได้
...........................................................................................................................................
แตกต่างกัน ความนาไฟฟ้าจะเป็นส่วนกลับกับความต้านทานไฟฟ้า โลหะที่นาไฟฟ้าได้
...........................................................................................................................................
ดีจะมีความต้านทานไฟฟ้าได้ไม่ดี
...........................................................................................................................................
ใบกิจกรรมที่ 4
เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างความต่างศักย์กับกระแสไฟฟ้า
1. จากรูป จงหาค่ากระแสไฟฟ้ารวมในวงจร
วิธีทา
จากสูตร V = IR
..................................................................................................................................
แทนค่า 100 = I x ( 20 + 30 + 50 )
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
00
I = = 1 แอมแปร์
..................................................................................................................................
00
..................................................................................................................................
ตอบ ค่ากระแสไฟฟ้ารวมในวงจรเท่ากับ 1 แอมแปร์
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
หน้าที่ 72
2.
เครื่ อ งใช้ ไ ฟฟ้ า ชนิ ด หนึ่ ง มี ค วามต้ า นทาน ไฟฟ้ า 11 โอห์ ม เมื่ อ เปิ ด
เครื่องใช้ไฟฟ้ามีกระแสไฟฟ้าไหลผ่าน 20 แอมแปร์ อยากทราบว่าเครื่องใช้ไฟฟ้านี้
ต่อเข้ากับความต่างศักย์ไฟฟ้ากี่โวลต์
วิธีทา
จากโจทย์ R = 11 โอห์ม
..................................................................................................................................
I = 20 แอมแปร์
..................................................................................................................................
V = ?
..................................................................................................................................
จากสูตร V = IR
..................................................................................................................................
แทนค่า V = 20 × 11
..................................................................................................................................
V = 220
..................................................................................................................................
ตอบ เครื่องใช้ไฟฟ้าเครื่องต่อเข้ากับความต่างศักย์เท่ากับ 220 โวลต์
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
วิธีทา
จากโจทย์ V = 220 โวลต์
..................................................................................................................................
I = 10 แอมแปร์
..................................................................................................................................
R = ?
..................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
..................................................................................................................................
จากสูตร R =
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
220
แทนค่ า R = = 22 โอห์ม
..................................................................................................................................
0
ตอบ เตาไฟฟ้ามีความต้านทานเท่ากับ 22 โอห์ม
..................................................................................................................................
หน้าที่ 73
4.
หม้ อหุ ง ข้าวไฟฟ้ามี ความต้ า นทานไฟฟ้ า 55 โอห์ ม ต่ อเข้ ากั บไฟฟ้า ในบ้ า น
เมื่อเปิดใช้งานจะมีกระแสไฟฟ้าไหลผ่านเท่าใด
วิธีทา
จากโจทย์ R = 55 โอห์ม
..................................................................................................................................
V = 220 โวลต์
..................................................................................................................................
I = ?
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
จากสูตร I =
..................................................................................................................................
แทนค่า I =
220
= 4 แอมแปร์
55
..................................................................................................................................
ตอบ มีกระแสไฟฟ้าไหลผ่านเท่ากับ 4 แอมแปร์
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
5.
เตารี ด เครื่ อ งหนึ่ ง มี ค วามต้ า นทานไฟฟ้ า 22 โอห์ ม ต่ อ เข้ า กั บ ความต่ า ง
ศักย์ไฟฟ้า 220 โวลต์ เมื่อเปิดใช้งานจะมีกระแสฟ้าไหลผ่านเท่าใด
วิธีทา
จากโจทย์ R = 20 โอห์ม
..................................................................................................................................
V = 220 โวลต์
..................................................................................................................................
I = ?
..................................................................................................................................
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
..................................................................................................................................
จากสูตร I =
..................................................................................................................................
220
แทนค่ า I = = 10 แอมแปร์
..................................................................................................................................
20
ตอบ มีกระแสไฟฟ้าไหลผ่านเท่ากับ 10 แอมแปร์
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
หน้าที่ 74
เกณฑ์การพิจารณาคะแนนและประเมินผล
ใบกิจกรรมที่ 1
ใบกิจกรรมที่ 2
ใบกิจกรรมที่ 3
ใบกิจกรรมที่ 4
เกณฑ์การประเมินผล
คะแนน เกณฑ์การพิจารณาคาตอบ
นักเรียนทาใบกิจกรรมได้คะแนนร้อยละ 70 ขึ้นไป ถือว่าผ่าน
7 - 10
เกณฑ์การประเมิน
นักเรียนทาใบกิจกรรมได้คะแนนต่ากว่าร้อยละ 70 ถือว่า ไม่ผ่าน
0-6
เกณฑ์การประเมิน
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
หน้าที่ 76
บันทึกผลการเรียน
ด้านความรู้ (K)
1. แบบทดสอบก่อน – หลังเรียน
เกณฑ์การประเมิน
ประเมินผล คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้
ผ่าน ไม่ผ่าน ระดับคุณภาพ
ก่อนเรียน 10
หลังเรียน 10
เกณฑ์การประเมิน
นักเรียนทาแบบทดสอบก่อน – หลังเรียน ได้คะแนนร้อยละ 70 ขึ้นไป ถือว่า ผ่านเกณฑ์
การประเมิน
2. ใบกิจกรรม
เกณฑ์การประเมิน
ประเมินผล คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้
ผ่าน ไม่ผ่าน ระดับคุณภาพ
ใบกิจกรรมที่ 1 10
ใบกิจกรรมที่ 2 10
ใบกิจกรรมที่ 3 10
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
ใบกิจกรรมที่ 4 10
รวม 40
เกณฑ์การประเมิน
นักเรียนทาแบบฝึกหัดได้คะแนนร้อยละ 70 ขึ้นไป ถือว่า ผ่านเกณฑ์การประเมิน
หน้าที่ 77
ด้านทักษะ/กระบวนการ (P)
กระบวนการทางานกลุ่ม
ระดับคุณภาพ
รายการประเมิน
ดีมาก (4) ดี (3) พอใช้ (2) ปรับปรุง (1)
ทางานที่ได้รับ ทางานที่ได้รับ ทางานที่ได้รับ ไม่รับผิดชอบงาน
มอบหมายอย่างเต็ม มอบหมายอย่างเต็ม มอบหมายและ ที่ได้รับมอบหมาย
ความรับผิดชอบ ความสามารถและ ความสามารถและ แก้ปัญหาด้วย ทาให้งานเสร็จ
ในการทางาน พยายามแก้ปัญหา พยายามแก้ปัญหา ตนเองผลงาน ล่าช้าผลงานไม่มี
ด้วยตนเองทุกครั้ง ด้วยตนเองผลงานมี พอใช้ คุณภาพ
ผลงานมีคุณภาพ คุณภาพ
ร่วมแสดงความ ร่วมแสดงความ ร่วมแสดงความ ไม่ร่วมแสดงความ
คิดเห็นและยอมรับ คิดเห็นและยอมรับฟัง คิดเห็นและยอมรับ คิดเห็นแต่ยอมรับ
ยอมรับฟังความ
ฟังความคิดเห็น ความคิดเห็น ฟังความคิดเห็น ฟังความคิดเห็น
คิดเห็นของผู้อื่น
ของกลุ่มอย่างมี ของกลุ่มอย่างมี ของกลุ่มเป็น ของกลุ่ม
เหตุผลทุกครั้ง เหตุผล บางครั้ง
ให้ความร่วมมือและ ให้ความร่วมมือและ ให้ความร่วมมือ หลีกเลี่ยงและไม่
ความร่วมมือ ทางานกับสมาชิกใน ทางานกับสมาชิกใน และทางานกับ ร่วมมือไม่แสดง
ในการทางาน กลุ่มด้วยความเต็ม กลุ่มด้วยความเต็มใจ สมาชิกในกลุ่ม ความคิดเห็น
ใจทุกครั้ง บางครั้ง
มีการวางแผนและ มีการวางแผนและ มีการวางแผน ไม่มีการวางแผน
กระบวนการ
ปฏิบัติตามขั้นตอน ปฏิบัติตามขั้นตอน และปฏิบัติงานแต่ กาปฏิบัติงาน
ทางาน
อย่างเคร่งครัด ล่าช้า ไม่เป็นระบบ
ผลงานถูกต้อง ผลงานถูกต้องชัดเจน ผลงานถูกต้อง ผลงานผิดเป็น
จับใจความสาคัญ ชัดเจนครบทุก ครบทุกประเด็น ชัดเจนครบทุก ส่วนมากสื่อสาร
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ
ระดับคุณภาพ ช่วงคะแนน
ดีมาก (4) 10 – 12 คะแนน
ดี (3) 7 - 9 คะแนน
พอใช้ (2) 4 - 6 คะแนน
ปรับปรุง (1) 1 - 3 คะแนน
เกณฑ์การผ่าน ผ่านประเมินต้องได้คะแนนตั้งแต่ระดับคุณภาพดี (3) ขึ้นไป
ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (A)
รายการ ระดับคุณภาพ
ประเมิน ดีมาก (4) ดี (3) พอใช้ (2) ปรับปรุง (1)
มีวินัย ปฏิบัติตนตาม ปฏิบัติตนตาม ปฏิบัติตนตาม ไม่ปฏิบัติตนตาม
ข้อตกลง กฎเกณฑ์ ข้อตกลง กฎเกณฑ์ ข้อตกลง กฎเกณฑ์ ข้อตกลง กฎเกณฑ์
ระเบียบข้อบังคับ ระเบียบข้อบังคับ ระเบียบข้อบังคับ ระเบียบข้อบังคับ
ของครอบครัว ของครอบครัว ของครอบครัว ของครอบครัว
โรงเรียนและสังคม โรงเรียนและสังคม โรงเรียนและสังคม โรงเรียนและสังคม
ไม่ละเมิดสิทธิของ ตามคาแนะนา
ผู้อื่น
ใฝ่เรียนรู้ - เข้าเรียนตรงเวลา - เข้าเรียนตรงเวลา - เข้าเรียนตรงเวลา - ขาด ลา มาสาย
ตั้งใจเรียน ตั้งใจเรียน ไม่ตั้งใจเรียน เป็นประจา ไม่ตั้งใจ
- เอาใจใส่และมี - เอาใจใส่และมี - เอาใจใส่และมี เรียน
ความเพียร พยายาม ความเพียร พยายาม ความเพียร พยายาม - ไม่เอาใจใส่และมี
ในการเรียนรู้ มีส่วน ในการเรียนรู้ มีส่วน ในการเรียนรู้ มีส่วน ความเพียร พยายาม
ช ุดที่ 1 เรือ่ ง ไฟฟ้าเบื้องต้น
รายการ ระดับคุณภาพ
ประเมิน ดีมาก (4) ดี (3) พอใช้ (2) ปรับปรุง (1)
มุ่งมั่นใน ตั้งใจและรับผิดชอบ ตั้งใจและ ตั้งใจและ ไม่ตั้งใจปฏิบัติ
การทางาน ในการปฏิบัติหน้าที่ที่ รับผิดชอบใน รับผิดชอบในการ หน้าที่ที่ได้รับ
ได้รับมอบหมายให้ การปฏิบัติหน้าที่ ปฏิบัติหน้าที่ มอบหมาย
สาเร็จเป็นอย่างดี ที่ได้รับมอบหมาย ที่ได้รับมอบหมาย
ปรับปรุงและ ให้สาเร็จ ปรับปรุง ให้สาเร็จเป็นอย่างดี
พัฒนาการทางานให้ และพัฒนาการ ปรับปรุงและ
ดีขึ้นได้ด้วยตนเอง ทางานได้ พัฒนาการทางาน
ได้ตามคาแนะนา
เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ
ระดับคุณภาพ ช่วงคะแนน
ดีมาก (4) 7 – 8 คะแนน
ดี (3) 5 – 6 คะแนน
พอใช้ (2) 3 – 4 คะแนน
ปรับปรุง (1) 1 – 2 คะแนน
เกณฑ์การผ่าน ผ่านประเมินต้องได้คะแนนตั้งแต่ระดับคุณภาพดี (3) ขึ้นไป
เอกสารอ้างอิง