ชุดกิจกรรมการเรียนรูว้ ท

ิ ยาศาสตร์
รายวิชา เคมี3 รห ัสวิชา ว 32221

ั้ ัธยมศก
ระด ับชนม ึ ษาปี ที่ 5
(สำหร ับน ักเรียน)

ชุดที่ 2 กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

นางสาววนิดา ศริ เิ ขียว

ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะครูชำนาญการ
กลุม
่ สาระการเรียนรูว้ ท
ิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี
 ก

คำนำ
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติได้
จัดขึน
้ โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อใช้ประกอบกิจกรรมการเรียนการสอน กลุ่ม
สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ระดับชัน
้ มัธยมศึกษาปี ที่ 5 รายวิชา เคมี
3 (ว 32221) เนื้อหาประกอบไปด้วย กฎของอาโวกาโดรสามารถใช้
คำนวณและอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างปริมาตร และจำนวนโมล หรือ
มวลของแก๊สที่ภาวะต่าง ๆ กฎแก๊สอุดมคติสามารถใช้คำนวณและอธิบาย
ความสัมพันธ์ระหว่างปริมาตร ความดัน อุณหภูมิ และจำนวนโมลของ
แก๊สที่ภาวะต่าง ๆ
ซึ่งในกิจกรรมการเรียนรู้ประกอบด้วยกิจกรรมการเรียนรู้และสื่อ
การเรียนรู้ที่หลากหลาย รวมทัง้ ส่งเสริมให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ด้วย
ตนเอง ส่งผลให้เกิดพัฒนาการเรียนรู้ที่ดียิ่งขึน
้ โดยชุดกิจกรรมการเรียนรู้
ประกอบด้วย คำแนะนำในการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ บทบาทองครู
บทบาทองนักเรียน สาระสำคัญ สาระการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้
 ข

และตัวชีว้ ัด จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน บัตรเนื้อหา

บัตรกิจกรรม บัตรเสริมทักษะ แบบทดสอบหลังเรียน
ผู้จัดทำหวังเป็ นอย่างยิ่งว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ชุดนีจ
้ ักก่อ
ประโยชน์ให้แก่นักเรียน ได้ทงั ้ ในด้านการเรียน และด้านทักษะ
กระบวนการ ซึง่ เป็ นประโยชน์สูงสุดในการพัฒนาการเรียนรู้ให้แก่
นักเรียนต่อไป

วนิดา ศิริเขียว
ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนสามัคคี
วิทยาคม
 สารบัญ
หน้
า
คำนำ ก
สารบัญ ข
ขัน
้ ตอนการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ 1
คำแนะนำการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ 2
บทบาทนักเรียน 3
โครงสร้างชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ 4
แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดที่ 2 เรื่องกฎอาโวกาโดรและ 6
กฎแก๊สอุดมคติ
บัตรกิจกรรมที่ 1 เรื่องการทดลองศึกษาความสัมพันธ์ 10
ระหว่างปริมาตรและจำนวน โมลของแก๊ส
บัตรความรู้ที่ 1 เรื่องหลักของอาโวกาโดร 12
บัตรเสริมทักษะที่ 1 เรื่องหลักของอาโวกาโดร 13
บัตรความรู้ที่ 2 เรื่องกฎแก๊สอุดมคติ 14
บัตรเสริมทักษะที่ 2 เรื่องกฎแก๊สอุดมคติ 15
บัตรความรู้ที่ 3 เรื่องความดันย่อยของแก๊ส 16
บัตรเสริมทักษะที่ 3 เรื่องความดันย่อยของแก๊ส 18
แบบทดสอบหลังเรียน ชุดที่ 2 เรื่องกฎอาโวกาโดรและ 19
กฎแก๊สอุดมคติ
เอกสารอ้างอิง 23
1 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

ชุดที่ 2 กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ
2 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

คําแนะนําการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
เรื่อง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ
บทเรียนที่นักเรียนใช้อยู่นเี ้ รียกว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้รายวิชา
เคมี 3 (ว 32221) สําหรับนักเรียนชัน
้ มัธยมศึกษาปี ที่ 5 เรื่อง แก๊สและ
สมบัติของแก๊ส ซึ่งชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ชุดนี ้ เป็ นชุดกิจกรรมการเรียนรู้
เรื่อง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ เป็ นบทเรียนที่ สร้างขึน
้ เพื่อให้
นักเรียนสามารถศึกษาได้ด้วยตนเอง โดยมีจุดประสงค์เพื่อสร้างความ
เข้าใจ และ สามารถแก้ปัญหาจากสถานการณ์ที่กําหนดให้อย่างมีขน
ั ้ ตอน
โดยนักเรียนจะได้รับประโยชน์จากชุด กิจกรรมการเรียนรู้ตามจุดประสงค์
ที่ตงั ้ ไว้ ด้วยการปฏิบัติตามคําแนะนําต่อไปนีอ
้ ย่างเคร่งครัด ให้ นักเรียน
ปฏิบัติตามขัน
้ ตอน ดังนี ้
1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
2. แบ่งกลุ่ม ๆ ละ 4-5 คน โดยคละเพศของนักเรียนในกลุ่มเป็ น
หญิง และชาย
3. อ่านคําแนะนําการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ขัน
้ ตอนการเรียนรู้
โดยใช้ชุดกิจกรรม การเรียนรู้ให้เข้าใจก่อนลงมือศึกษาชุดกิจกรรมการ
เรียนรู้
4. ศึกษาสาระการเรียนรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ และ
จุดประสงค์การเรียนรู้
5. ทําแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง กฎอาโว
กาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ จํานวน 10 ข้อ เพื่อตรวจสอบความรู้พ้น
ื ฐาน
บันทึกผลคะแนนที่ได้ลงในแบบบันทึกคะแนน
3 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

6. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้นส
ี ้ ําหรับศึกษาด้วยตนเอง นักเรียนต้องดํา
เนินกิจกรรมตามที่ กําหนดไว้ในเอกสารสําหรับนักเรียนจนครบขัน
้ ตอน
7. นักเรียนต้องอ่านเนื้อหาไปตามลําดับทีละหน้าต่อเนื่องกันไป
เรื่อย ๆ ตัง้ แต่หน้าแรกจน หน้าสุดท้าย จะข้ามหน้าใดหน้าหนึ่งไม่ได้
8. ถ้ามีคําสัง่ ใบงานหรือใบกิจกรรม นักเรียนต้องปฏิบัติตามที่กํา
หนดไว้ ขณะปฏิบัติกิจกรรม นักเรียนช่วยกันระดับความคิด ร่วมกันแสดง
ความคิดเห็น ซักถามแลกเปลี่ยนเรียนรู้อย่างอิสระ มีเหตุมีผล ยอมรับฟั ง
ความคิดเห็นของคนอื่น และสามารถขอคําแนะนําจากครู
9. ตรวจสอบความถูกต้องของแต่ละกิจกรรมเมื่อนักเรียนปฏิบัติจน
ครบทุกกิจกรรมแล้วให้ นักเรียนทําแบบทดสอบหลังเรียนชุดกิจกรรมการ
เรียนรู้ เรื่อง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ จํานวน 10 ข้อ
10. ตรวจคําตอบจากเฉลยแบบทดสอบหลังเรียน พร้อมบันทึกผล
คะแนนที่ได้ เพื่อตรวจสอบ ความก้าวหน้าทางการเรียน ซึ่งนักเรียนต้อง
ทําแบบทดสอบหลังเรียนได้ร้อยละ 80 ขึน
้ ไปจึงจะผ่าน เกณฑ์ ถ้า
นักเรียนไม่ผ่านเกณฑ์ตามที่กําหนดให้ทบทวนเนื้อหา แล้วให้ทําแบบ
ทดสอบหลังเรียน อีกครัง้

บทบาทนักเรียน
4 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

1. อ่านคําแนะนําการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้รายวิชาเคมี 3
(ว 32221) กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ และบทบาทนักเรียน ให้
เข้าใจก่อนลงมือศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้
2. นักเรียนรับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ คนละ 1 ชุด
3. ทําแบบทดสอบก่อนเรียนจํานวน 10 ข้อ โดยใช้เวลา 10 นาที
เพื่อประเมินความรู้เดิม ของนักเรียน
4. นักเรียนศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้และทํากิจกรรมตามขัน
้ ตอน
ที่ระบุไว้
5. ทําแบบทดสอบหลังเรียน จํานวน 10 ข้อ โดยใช้เวลา 10 นาที
เพื่อทราบความก้าวหน้า ในการเรียนของนักเรียนหลังจากทํากิจกรรม
เสร็จเรียบร้อยในแต่ละชุด
6. บันทึกคะแนนแบบทดสอบหลังเรียนทุกชุดลงในแบบบันทึกผล
การประเมินด้านความรู้ จากการทํากิจกรรมตามชุดกิจกรรมการเรียนรู้
เพื่อสรุปคะแนน
7. หลังจากทํากิจกรรมเสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้นักเรียนเก็บวัสดุ
อุปกรณ์ประกอบชุดกิจกรรมการเรียนรู้ให้เรียบร้อย
8. ในการทํากิจกรรมตามชุดกิจกรรมการเรียนรู้ทุกชุด ขอให้นก
ั
เรียนทําด้วยความตัง้ ใจ ให้ความร่วมมือ และมีความซื่อสัตย์ต่อตนเองให้
มากที่สุด
9. หากนักเรียนคนใดเรียนไม่ทันหรือเรียนยังไม่เข้าใจ ให้รับชุด
กิจกรรมการเรียนรู้ไปศึกษา เพิ่มเติมนอกเวลาเรียนเพื่อให้เข้าใจมากยิ่ง
ขึน
้
5 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

โครงสร้างชุดกิจกรรมการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์
ชุดที่ 2 เรื่อง กฎอาโวกาโดรและกฎ
แก๊สอุดมคติ
มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ว 5.3 เข้าใจหลักการทำปฏิบัติการเคมี การวัดปริมาณ
สาร หน่วยวัดและการเปลี่ยนหน่วย การคำนวณปริมาณของสาร ความ
เข้มข้นของสารละลาย รวมทัง้ การบูรณาการความรู้และทักษะในการ
อธิบายปรากฏการณ์ในชีวิตประจำวันและการแก้ปัญหาทางเคมี

ผลการเรียนรู้
มีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับสมบัติของแก๊ส และคำนวณหา
ปริมาณที่เกี่ยวข้องโดยใช้กฎต่าง ๆ เกี่ยวกับแก๊สได้
6 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

จุดประสงค์การเรียนรู้
1 ด้านความรู้ ( Knowledge ; K )
1.1 อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างปริมาตรและจำนวนโมลของแก๊ส
โดยใช้ความสัมพันธ์ตาม กฎของอาโวกาโดร
1.2 คำนวณปริมาตร ความดัน อุณหภูมิ จำนวนโมล หรือมวลของ
แก๊ส จากความสัมพันธ์ตามกฎอาโวกาโดร
1.3 คำนวณปริมาตร ความดัน อุณหภูมิ จำนวนโมล หรือมวล
ของแก๊ส จากความสัมพันธ์ตามกฎแก๊สอุดมคติ
2 ด้านทักษะกระบวนการ (Process ; P)
2.1 การทดลองศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปริมาตรและจำนวน
โมลของแก๊ส
3 ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์(Attribute ; A)
3.1 ใฝ่ เรียนรู้

สาระสำคัญ
กฎของอาโวกาโดรสามารถใช้คำนวณและอธิบายความสัมพันธ์
ระหว่างปริมาตร และจำนวนโมล หรือมวลของแก๊สที่ภาวะต่าง ๆ ได้
กฎแก๊สอุดมคติสามารถใช้คำนวณและอธิบายความสัมพันธ์ระหว่าง
ปริมาตร ความดัน อุณหภูมิ และจำนวนโมลของแก๊สที่ภาวะต่าง ๆ ได้

สาระการเรียนรู้
7 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

1. กฎอาโวกาโดร
2. กฎแก๊สอุดมคติ
8 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดที่ 2
เรื่อง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ
คำชีแ
้ จง
1. แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดที่ 2 เรื่อง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊ส
อุดมคติ เป็ นแบบปรนัย 4 ตัวเลือก จำนวน 10 ข้อ ข้อละ 1 คะแนน ใช้
เวลา 10 นาที
2. ให้นักเรียนเลือกข้อที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียวแล้วทำเครื่องหมาย
กากบาท (X) ลงในกระดาษคำตอบ

1. ปริมาตรของแก๊สจะมีจำนวนโมเลกุลเท่ากันถ้าอยู่ภายใต้ความดันที่เท่า
กันและมีอุณหภูมิเท่ากัน ความสัมพันธ์ดังกล่าวนีเ้ รียกว่า
ก. กฎของบอยล์
ข. กฎของชาร์ล
ค. กฎของเกย์-ลูสแซก
ง. กฎของอาโวกาโดร
2. การเติมแก๊สไนโตรเจนในยางรถยนต์ที่มีความจุ 12 ลิตรให้มีความดัน
29.4 ปอนด์ต่อตารางนิว้ (pai) ที่อุณหภูมิ 27 องศาเซลเซียส ต้องใช้
แก๊สไนโตรเจนกี่กรัม
ก. 22 g
ข. 24 g
ค. 26 g
ง. 28 g
3. แก๊สชนิดหนึ่งมีมวล  0.5 กรัม มีปริมาตร  0.25 ลิตร  ที่ความดัน 0.9
O
บรรยากาศ และอุณหภูมิ 24 C
จงหามวลโมเลกุลของแก๊สนี ้
9 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

ก. 54.12 g/mol
ข. 64.22 g/mol
ค. 76.43 g/mol
ง. 88.66 g/mol
3
4. จงคํานวณหาจํานวนโมลของแก๊สชนิดหนึ่งปริมาตร 7.60 dm ที่ 626
o
torr ที่อุณหภูมิ 40 C
ก. 0.24 atm
ข. 0.34 atm
ค. 0.44 atm
ง. 0.54 atm

5. เมื่อบรรจุแก๊สอาร์กอนจำนวน 3.0 โมลในกระบอกสูบที่มีก้านกระบอก

สูบเคลื่อนที่ได้จะมีปริมาตร 9.0 ลิตร ถ้าเติมแก๊สอาร์กอนเพิ่มไปอีก 10.0
โมล ปริมาตรของแก๊สในกระบอกสูบจะเป็ นกี่ลิตร กำหนดให้อุณหภูมิและ
ความดันของแก๊สไม่เปลี่ยนแปลง
ก. 22 L
ข. 28 L
ค. 34 L
ง. 39 L
6. บรรจุแก๊สออกซิเจน 0.8 กรัม ไว้ในถังเหล็กกล้าซึ่งมีปริมาตร 400
มิลลิลิตร จงคำนวณความดันของแก๊สออกซิเจนในถังนีท
้ ี่อุณหภูมิ 21
องศาเซลเซียส (O=16)
10 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

ก. 1.5 atm
ข. 2.3 atm
ค. 4.8 atm
ง. 5.6 atm
7. แก๊สออกซิเจน 1.0 โมล ที่อุณหภูมิ 62 องศาเซลเซียส ความดัน 3.45
บรรยากาศ มีความหนาแน่นเท่าใด
(O=16)
ก. 2 g/L
ข. 4. g/L
ค. 6 g/L
ง. 8 g/L
8. แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์(CO2) 2.34 g มีปริมาตรเท่าใดที่อุณหภูมิ 30
o
C ความดัน 0.987 atm
กำหนดให้มวลอะตอมของ C = 12.0, O = 16.0
ก. 0.133 L
ข. 1.34 L
ค. 59.0 L
ง. 136 L
o
9. แก๊สชนิดหนึ่งมีความหนาแน่น 1.28 g/L ที่อุณหภูมิ 25 C ความดัน
560 mmHg แก๊สชนิดนีม
้ ีมวลต่อโมลเท่าใด
ก. 55.2 g/mol
ข. 15.5 g/mol
ค. 42.5 g/mol
ง .54.5 g/mol
11 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

10. แก๊ส A 1 โมลมีมวล 4.0 กรัม แก๊ส A ซึง่ มีปริมาตร 200 cm3 ที่
o
อุณหภูมิ 27.0 C และความดัน 2.0 atm จะมีมวลเท่าใด
ก. 0.0041 g
ข. 0.016 g
ค. 0.065 g
ง. 0.72 g
12 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ
13 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ
14 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

บัตรกิจกรรมที่ 1
เรื่อง การทดลองศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปริมาตรและจำนวนโมล
ของแก๊ส

กิจกรรม 7.4 การทดลองศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปริมาตรและจำ

นวนโมลของแก๊ส
จุดประสงค์การทดลอง ทดลองและอธิบายความสัมพันธ์ระหว่าง
ปริมาตรและจำนวนโมลของแก๊ส
วัสดุและอุปกรณ์
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...

วิธีการทดลอง
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
15 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...

ผลการทดลอง
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...

สรุปผลการทดลอง
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...

คำถามท้ายการทดลอง
1. สมการเคมีของปฏิกิริยาระหว่าง NaHCO3 และ HCl เป็ นอย่างไร
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
16 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

2. คำนวณ จำนวนโมลของ NaHCO3 HCl และ CO2 ในลูกโป่ งแต่ละ

หมายเลข
ลูกโป่ งหมายเลข 1
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
ลูกโป่ งหมายเลข 2
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
ลูกโป่ งหมายเลข 3
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
17 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

บัตรความรู้ที่ 1 เรื่อง กฎของอาโวกาโดร

ความสัมพันธ์ระหว่างปริมาตร ความดัน อุณหภูมิ และจำนวนโมลของ

แก๊ส

อาเมเดโอ อาโวกาโดร นักวิทยาศาสตร์สาขาเคมี

ชาวอิตาลี ได้สร้างสมมุติฐานที่เรียกในเวลาต่อมาว่า “ก
ฎอาโวกาโดร” ดังกล่าว ที่ว่า ปริมาตรของแก๊สจะมี
จำนวนโมเลกุลเท่ากันถ้าอยู่ภายใต้ความดันที่เท่ากันและมีอุณหภูมิเท่า
กัน

1.5 หลักของอาโวกาโดร ภายใต้สภาวะที่อุณหภูมิและความดันคงที่

ก๊าซที่มีปริมาตรเท่ากันจะมีจำนวนอนุภาคเท่ากัน หรือที่อุณหภูมิและดัน
คงที่ ปริมาตรของก๊าซใด ๆ จะแปรผันโดยตรงกับจำนวนโมลของก๊าซนัน
้
18 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

V∝n T คงที่
V/n = k โดย k เป็ นค่าคงที่
5 5
เมื่ออุณหภูมิและความดันของแก๊สคงที่ ปริมาตรของแก๊สจะแปรผันตรง
กับจำนวนโมลของแก๊ส
V /n = V /n = V /n = …= V/n = k5
1 1 2 2 3 3

บัตรเสริมทักษะที่ 1 เรื่อง กฎของอาโวกาโดร

19 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

จุดประสงค์การเรียนรู้ ข้อที่ 5 อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างปริมาตร

และจำนวนโมลของแก๊ส และคำนวณปริมาตรหรือจำนวนโมลโดยใช้
ความสัมพันธ์ตามกฎของอาโวกาโดร
ข้อที่ 1 เมื่อบรรจุแก๊สอาร์กอนจำนวน 2.0 โมลในกระบอกสูบที่มีก้าน
กระบอกสูบเคลื่อนที่ได้ จะมีปริมาตร 3.0 ลิตร ถ้าเติมแก๊สอาร์กอนเพิ่ม
ไปอีก 1.0 โมล ปริมาตรของแก๊สในกระบอกสูบจะเป็ นกีล
่ ิตร กำหนดให้
อุณหภูมิและความดันของแก๊สไม่เปลี่ยนแปลง
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
ข้อที่ 2 เรือเหาะลำหนึ่งจะลอยขึน
้ สู่อากาศได้เมื่อมีแก๊สฮีเลียมบรรจุ
อยู่ 5500 ลิตร ถ้าแก๊สฮีเลียม 110 โมลมีปริมาตร 2620 ลิตร จะต้องเติม
ฮีเลียมอีกกี่โมลเพื่อทำให้เรือเหาะนีล
้ อยได้ถ้าอุณหภูมิและความดันขณะ
เติมคงที่
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
20 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...

บัตรความรู้ที่ 2 เรื่องกฎแก๊สอุดมคติ

2. กฎแก๊สอุดมคติ และความดันย่อย
2.1 The Ideal gas law (กฎแก๊สอุดมคติ) : ไม่มีปริมาตร,ไม่มีแรงยึด
เหนี่ยวระหว่างโมเลกุล
เมื่อพิจารณาความสัมพันธ์ระหว่าง
กฎของบอยล์ V ∝ 1/P เมื่อ n และ T คงที่
กฎของชาร์ลส์ V ∝ T เมื่อ n และ P คงที่
หลักของอาโวกาโดร V∝n เมื่อ T และ P คงที่
21 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

V∝ P V = n R T ( กฎของแก๊ สอุดมคติ )

nT/P

เมื่อ T = อุณหภูมิเคลวิน ( K )
R = ค่าคงที่ของแก๊ส ( เป็ นค่าคงที่ มีค่าได้หลายแบบ )

ถ้าใช้ R = 0.0821 Lit . atm / mol . ถ้าใช้ R = 8.314 N . m / mol . K

K
จะต้องใช้ P คือความดันแก๊สในหน่วย นิว

จำนวนโมลแก๊ส(n) อาจหาค่าได้จาก
23
n = g/ Mw= N/6.02x10
เมื่อ g = มวลแก๊สในหน่วยเป็ นกรัม , M = มวล

ตัวอย่างที่ 1 การเติมแก๊สไนโตรเจนในยางรถยนต์ที่มีความจุ 12
ลิตรให้มีความดัน 29.4 ปอนด์ต่อตารางนิว้ (pai) ที่อุณหภูมิ 27 องศา
เซลเซียส ต้องใช้แก๊สไนโตรเจนกี่กรัม
วิธีทำ PV = nRT
PV
n = RT
1atm
(29.4 psi x )(12 L)
14.7 psi
n = atm
(0.0821 L. . K )(27+273 K )
mol

n = 1.0 mol
คำนวณมวลของ N2 (m) ได้ดงั นี ้
28.02 g
m = 1.0 mol x 1 mol

= 28 g
ดังนัน
้ ต้องใช้แก๊สไนโตรเจน 28 g
22 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

บัตรเสริมทักษะที่ 2 เรื่องกฎแก๊สอุดมคติ

จุดประสงค์การเรียนรู้ ข้อที่ 6 คำนวณปริมาตร ความดัน หรืออุณหภูมิ

จำนวนโมล หรือมวลของแก๊ส โดยใช้ความสัมพันธ์ตามกฎ แก๊สอุดมคติ
ข้อที่ 1 แก๊สชนิดหนึ่งมีมวล  0.5 กรัม มีปริมาตร  0.25 ลิตร  ที่ความดัน
O
0.9 บรรยากาศ และอุณหภูมิ 24
จงหามวลโมเลกุลของแก๊สนี ้
วิธีทำ              
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
ข้อที่ 2 ยางรถยนต์เส้นหนึ่งมีปริมาตร 10 ลิตร อัดอากาศจนมีความดัน
32 ปอนด์ต่อตารางนิว้ ที่อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส เมื่อใช้งานไประยะ
หนึ่งพบว่า ความดันลดลงเหลือ 28 ปอนด์ต่อตารางนิว้ ที่อุณหภูมิ
เดียวกัน จำนวนโมลของอากาศที่รั่วออกจากยางรถยนต์เป็ นเท่าใด เมื่อ
กำหนดให้ยางรถยนต์มีปริมาตรคงที่
วิธีทำ          
23 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
ข้อที่ 3 ภาชนะใบหนึ่งมีขนาด 5.0 ลิตร บรรจุแก๊สชนิดหนึ่ง 3.25 กรัม ที่
ความดัน 1.0 บรรยากาศ อุณหภูมิ 27 องศาเซลเซียส มวลต่อโมลของ
แก๊สชนิดนีเ้ ป็ นเท่าใด
วิธีทำ              
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
24 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

บัตรความรู้ที่ 3 เรื่องความดันย่อยของแก๊ส

2.2 ความดันย่อยของแก๊ส

กฎความดันย่อยของดอลตัน (Dalton’s Law of

partial pressure)
กล่าวว่า “ความดันรวมของแก๊สผสมที่ไม่ทำปฏิกิริยา
เคมีต่อกันจะเท่ากับผลรวมของความย่อยของแก๊สต่างๆ ที่
เป็ นองค์ประกอบของแก๊สผสมนัน
้ ๆ”

 กรณีที่แก๊สไม่ทำปฏิกิริยากัน

ความดันรวม = ผลรวมของความดัน
ย่อย
จะได้ว่า PTotal = PA + PB +…..
Pt Vt = P1V1 + P2V2 +…
25 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

3
ตัวอย่างที่ 1 นำเอาแก๊สออกซิเจน 100 cm  ซึง่ มีความดัน 360 mmHg
3
และแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ 150 cm  ซึ่งมีความดัน 300 mmHg
3
มาใส่ไว้รวมกันในขวดจุ 200 cm อุณหภูมิเท่ากันโดยตลอด จงหาความ
ดันรวมของแก๊สออกซิเจนและแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ในขวดใบนัน
้
วิธีทำ ตามกฎของบอยล์ ความดันของก๊าซออกซิเจน =
3
360 mmHg x 100 cm
200 cm3

                                                                   = 180

mmHg

                              ความดันคาร์บอนไดออกไซค์ =

300 mmHg x 150 cm3
200 cm3
26 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

                                                                   = 225

mmHg

ความดันรวม = ความดันออกซิเจน + ความดันคาร์บอนไดออก

ไซค์
                    = 180 + 225 = 405 mmHg

เมือ
่ น ักเรียนเข้าใจแล้ว
ลองทำบ ัตรเสริมท ักษะดูนะจ้า

                      
27 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

บัตรเสริมทักษะที่ 3 เรื่องความดันย่อยของแก๊ส

จุดประสงค์การเรียนรู้ ข้อที่ 7 คำนวณความดันย่อยหรือจำนวนโมลของแก๊สใน

แก๊สผสม
ข้อที่ 1 ที่อุณหภูมิคงที่แก๊ส A บรรจุในถัง 1 ลิตร ความดัน 2 atm แก๊ส
B บรรจุในถังขนาด 3 ลิตร ความดัน 4 atm ถ้าต่อท่อทัง้ สองให้แก๊ส A
และ B ผสมกัน จงหาความดันรวมที่เกิดขึน
้
วิธีทำ          
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
ข้อที่ 2 แก๊ส H2 หนัก 0.10 กรัม บรรจุในถังขนาด 400 มิลลิลิตร
อุณหภูมิ 27 องศาเซลเซียส แก๊ส CO2
หนัก 0.11 กรัม บรรจุในถังอีกใบหนึ่งขนาด 200 มิลลิลิตร อุณหภูมิเท่า
กัน เมื่อต่อท่อให้แก๊สทัง้ สองชนิดผสมกันโดยไม่เกิดปฏิกิริยาต่อกัน เเละ
หลังการผสมอุณหภูมิไม่เปลี่ยนแปลงความดันรวมของแก๊สผสมเป็ นกี่
บรรยากาศ
วิธีทำ          
28 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
ข้อที่ 3 ถ้าผสมแก๊สไฮโดรเจน 1.00 กรัม แก๊สฮีเลียม 2.60 กรัม และ
แก๊สอาร์กอน 11.19 กรัม ในภาชนะ 10.0 ลิตร ที่อุณหภูมิ 25 องศา
เซลเซียส จงคำนวณความดันรวมของแก๊ส
วิธีทำ          
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………
29 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

แบบทดสอบหลังเรียน ชุดที่ 2
เรื่อง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ
คำชีแ
้ จง
1. แบบทดสอบหลังเรียน ชุดที่ 2 เรื่อง กฎอาโวกาโดรและกฎ
แก๊สอุดมคติ เป็ นแบบปรนัย 4 ตัวเลือก จำนวน 10 ข้อ ข้อละ 1
คะแนน ใช้เวลา 10 นาที
2. ให้นักเรียนเลือกข้อที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียวแล้วทำ
เครื่องหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษคำตอบ

1. ปริมาตรของแก๊สจะมีจำนวนโมเลกุลเท่ากันถ้าอยู่ภายใต้ความดันที่เท่า
กันและมีอุณหภูมิเท่ากัน ความสัมพันธ์ดังกล่าวนีเ้ รียกว่า
ก. กฎของบอยล์
ข. กฎของชาร์ล
ค. กฎของเกย์-ลูสแซก
ง. กฎของอาโวกาโดร
2. การเติมแก๊สไนโตรเจนในยางรถยนต์ที่มีความจุ 12 ลิตรให้มีความดัน
29.4 ปอนด์ต่อตารางนิว้ (pai) ที่อุณหภูมิ 27 องศาเซลเซียส ต้องใช้
แก๊สไนโตรเจนกี่กรัม
ก. 22 g
ข. 24 g
ค. 26 g
ง. 28 g
3. แก๊สชนิดหนึ่งมีมวล  0.5 กรัม มีปริมาตร  0.25 ลิตร  ที่ความดัน 0.9
O
บรรยากาศ และอุณหภูมิ 24 C
จงหามวลโมเลกุลของแก๊สนี ้
ก. 54.12 g/mol
ข. 64.22 g/mol
30 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

ค. 76.43 g/mol
ง. 88.66 g/mol
3
4. จงคํานวณหาจํานวนโมลของแก๊สชนิดหนึ่งปริมาตร 7.60 dm ที่ 626
o
torr ที่อุณหภูมิ 40 C
ก. 0.24 atm
ข. 0.34 atm
ค. 0.44 atm
ง. 0.54 atm

5. เมื่อบรรจุแก๊สอาร์กอนจำนวน 3.0 โมลในกระบอกสูบที่มีก้านกระบอก

สูบเคลื่อนที่ได้จะมีปริมาตร 9.0 ลิตร ถ้าเติมแก๊สอาร์กอนเพิ่มไปอีก 10.0
โมล ปริมาตรของแก๊สในกระบอกสูบจะเป็ นกี่ลิตร กำหนดให้อุณหภูมิและ
ความดันของแก๊สไม่เปลี่ยนแปลง
ก. 22 L
ข. 28 L
ค. 34 L
ง. 39 L
6. บรรจุแก๊สออกซิเจน 0.8 กรัม ไว้ในถังเหล็กกล้าซึ่งมีปริมาตร 400
มิลลิลิตร จงคำนวณความดันของแก๊สออกซิเจนในถังนีท
้ ี่อุณหภูมิ 21
องศาเซลเซียส (O=16)
ก. 1.5 atm
ข. 2.3 atm
31 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

ค. 4.8 atm
ง. 5.6 atm
7. แก๊สออกซิเจน 1.0 โมล ที่อุณหภูมิ 62 องศาเซลเซียส ความดัน 3.45
บรรยากาศ มีความหนาแน่นเท่าใด
(O=16)
ก. 2 g/L
ข. 4. g/L
ค. 6 g/L
ง. 8 g/L
8. แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์(CO2) 2.34 g มีปริมาตรเท่าใดที่อุณหภูมิ 30
o
C ความดัน 0.987 atm
กำหนดให้มวลอะตอมของ C = 12.0, O = 16.0
ก. 0.133 L
ข. 1.34 L
ค. 59.0 L
ง. 136 L
o
9. แก๊สชนิดหนึ่งมีความหนาแน่น 1.28 g/L ที่อุณหภูมิ 25 C ความดัน
560 mmHg แก๊สชนิดนีม
้ ีมวลต่อโมลเท่าใด
ก. 55.2 g/mol
ข. 15.5 g/mol
ค. 42.5 g/mol
ง .54.5 g/mol
32 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

3
10. แก๊ส A 1 โมลมีมวล 4.0 กรัม แก๊ส A ซึง่ มีปริมาตร 200 cm ที่
o
อุณหภูมิ 27.0 C และความดัน 2.0 atm จะมีมวลเท่าใด
ก. 0.0041 g
ข. 0.016 g
ค. 0.065 g
ง. 0.72 g
33 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ

เอกสารอ้างอิง

วิทยาศาสตร์กับการสอนตามคู่มือครู. ปริญญานิพนธ์ กศ.ม. (การ

มัธยมศึกษา). กรุงเทพฯ :
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 2543. ถ่าย
เอกสาร.
ชัยยงค์ พรหมวงศ์. สื่อการสอนกับนักเรียนมัธยมศึกษา. เอกสาร
ประกอบการสอนวิชาสื่อการสอน
ระดับมัธยมศึกษา. กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบค
ุ คลสาม
เจริญพานิช, 2525.
ทบวงมหาวิทยาลัย. เคมี เล่ม 2. กรุงเทพ ฯ: อักษรเจริญทัศน์, 2541.

____. เคมี เล่ม 2. กรุงเทพ ฯ: อักษรเจริญทัศน์, 2541.

นิพนธ์ ตังคณานุรักษ์ และคณิตา ตังคณานุรักษ์. คู่มือเคมี เล่ม 2 ว
036. กรุงเทพ ฯ. สำนักพิมพ์
แม็ค จำกัด, มปป.
____. คู่มือการสร้างเครื่องมือวัดภาคปฏิบัติวิชาวิทยาศาสตร์ ระดับ
มัธยมศึกษา. กรุงเทพฯ:
โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว, 2539.
____. หลักการเขียนข้อสอบ. เอกสารอัดสำเนาประกอบการประชุม
ปฏิบัติการพัฒนา
แบบวัดมาตรฐาน เพื่อประเมินคุณภาพทางการศึกษา ระดับ
ภูมิภาค, 2540.
34 ชุดที่ 2 เรือ
่ ง กฎอาโวกาโดรและกฎแก๊สอุดมคติ