Η ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ: ΟΙ

ΕΡΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΩΝ

ΕΙΚΟΝΩΝ (ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ)
Α. ΟΡΙΣΜΟΣ, ΠΡΩΤΕΡΓΑΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
Τι ήταν η εικονομαχία και ποια περίοδο
εξελίχθηκε;
Εικονομαχία ονομά ζουμε τη διαμά χη που ξέσπασε
στο Βυζά ντιο από τις αρχές του 8ου ως τα μέσα του
9ουαιώ να σχετικά με το αν η λατρεία των εικό νων
είναι σύ μφωνη με τις παραδό σεις της Ορθοδοξίας ή
ό χι.
Ποιοι αυτοκράτορες ήταν πρωτεργάτες της
εικονομαχίας;
Πρωτεργά τες της εικονομαχική ς κίνησης υπή ρξαν οι
(Ίσαυροι)   αυτοκρά τορες Λέων Γ΄ (717-741) και
Κωνσταντίνος Ε΄ (741-775).
Ποιες ήταν οι αιτίες της εικονομαχίας; Πώς
ερμηνεύονται οι ανεικονικές αντιλήψεις* των
πρωτεργατών αυτοκρατόρων;
α) Ο Λέων, ο οποίος καταγό ταν από την Γερμανίκεια
της Β. Συρίας, και ο γιος του φαίνεται ό τι είχαν
επηρεαστεί από τις ανεικονικές (αντίθετες στη
λατρεία των εικό νων) αντιλή ψεις της ιουδαϊκή ς και
της ισλαμική ς θρησκείας και γι’ αυτό απέρριπταν τη
λατρεία των εικό νων ως εκδή λωση ειδωλολατρική .
β) Οι ανεικονικές αντιλή ψεις ή ταν πολύ διαδεδομένες
στους αγρό τες της γειτονική ς με το Ισλά μ Μ. Ασίας,
που σή κωναν το κύ ριο βά ρος της ά μυνας κατά των
Αρά βων. Οι Ίσαυροι είχαν κά θε λό γο να ευνοή σουν
(υποστηρίξουν) τους πληθυσμού ς αυτού ς.
γ) Άλλοι παρά γοντες που οδή γησαν στην
απαγό ρευση των εικό νων ή ταν πιθανώ ς:
 οι δεισιδαιμονίες και οι υπερβολές, που είχαν

εκδηλωθεί γύ ρω από τη λατρεία των εικό νων,

 η επιθυμία των Ισαύ ρων να περιορίσουν την

επιρροή των μοναχώ ν

 και η ιδέα ό τι οι επιτυχίες των εχθρώ ν του

Βυζαντίου, προέρχονταν από τη δίκαιη οργή του

Θεού  για ό ,τι συνέβαινε στο χώ ρο της λατρείας.
Β. ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ
 Α΄ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ (726-787)
Ποια γεγονότα συνδέονται με την α΄φάση της
εικονομαχίας (726-787)
 Η πρώ τη φά ση της Εικονομαχίας (726-787) ά ρχισε

με την απομά κρυνση της εικό νας του Χριστού από

την Χαλκή Πύ λη της Πό λης, πρά ξη που προκά λεσε
τις διαμαρτυρίες του λαού της πρωτεύ ουσας.
 Το πρώ το αυτοκρατορικό διά ταγμα κατά της

λατρείας των εικό νων δημοσιεύ τηκε το 730.

Οι εικονό φιλοι, ό πως ονομά στηκαν οι οπαδοί των
εικό νων, τιμωρή θηκαν με εξορίες, φυλακίσεις και
δημεύ σεις περιουσιώ ν.
 Η ένταση της διαμά χης των δύ ο παρατά ξεων

κορυφώ θηκε επί Κωνσταντίνου Ε΄, που εξαπέλυσε

εκστρατεία τρομοκρά τησης των μοναχώ ν και
καταστροφή ς των μονώ ν που ή ταν προπύ ργια
εικονολατρίας.
Πώς τελειώνει η α΄φάση της εικονομαχίας (726-
787) ;
Η πρώ τη φά ση τερματίστηκε με την Ζ’ Οικουμενική
Σύ νοδο (787). Η σύ νοδος αυτή , η οποία συγκλή θηκε
με πρωτοβουλία της αυτοκρά τειρας Ειρή νης της
Αθηναίας, αποκατέστησε πανηγυρικά τις εικό νες,
διευκρινίζοντας ό τι στις εικό νες απονέμεται
μό νο τιμητική προσκύ νηση.
Ποιος θεολόγος υπερασπίστηκε με τα
συγγράμματά του τις εικόνες;
Την υπό θεση των εικονολατρώ ν υπερασπίστηκε
θεωρητικά ο μεγαλύ τερος θεολό γος της εποχή ς του, ο
Ιωά ννης Δαμασκηνό ς, που έζησε στην επικρά τεια του
αραβικού Χαλιφά του και πέθανε γύ ρω στα 750.
Β΄ΦΑΣΗ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ (815-843)
Ποια περίοδο εξελίχθηκε η Β΄φάση της
εικονομαχίας, πώς ξεκίνησε και πώς τελείωσε;
Η δεύ τερη φά ση (815-843), η οποία δεν είχε τη
διά ρκεια ού τε και την ένταση της πρώ της
εγκαινιά στηκε από τον Λέοντα Ε΄ τον Αρμένιο. Αυτό ς
απέδωσε στην εικονολατρία τις ή ττες των
Βυζαντινώ ν στα πεδία των μαχώ ν.
Και αυτή η φά ση τερματίστηκε από μια
αυτοκρά τειρα, αυτή τη φορά από την αυγού στα
Θεοδώ ρα, μητέρα του ανή λικου Μιχαή λ Γ΄.  Η
σύ νοδος του 843 προχώ ρησε στην οριστική και
πανηγυρική  αποκατά σταση και αναστή λωση των
εικό νων.
Γ. ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΗΤΤΑΣ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΟΚΛΑΣΤΩΝ
Ποιες συνέπειες είχε η αποκατάσταση των
εικόνων;
 Η αποκατά σταση των εικό νων θεωρείται ως νίκη

της ελληνική ς πνευματική ς παρά δοσηςπου

 ευνοού σε την από δοση της θείας μορφή ς πά νω
στην ανεικονική  ασιατική παρά δοση.
 Η αναστή λωση των εικό νων τερμά τισε τις

θρησκευτικές διαμά χες και εγκαινίασε

περίοδο γό νιμης συνεργασίας του κρά τους με την
εκκλησία, που αφοσιώ θηκε στο ιεραποστολικό της
έργο.
 Τα μοναστή ρια ά ρχισαν να πολλαπλασιά ζονται και

να πλουτίζουν.
 Παρά λληλα ό μως περιορίστηκαν και οι υπερβολές

στη λατρεία των εικό νων και των λειψά νων.

Δ. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ
Ποιες ήταν οι συνέπειες της εικονομαχίας στην
εξωτερική πολιτική του Βυζαντίου;
Η Εικονομαχία δίχασε τον βυζαντινό λαό και είχε
ολέθριες συνέπειες στους τομείς της εξωτερικής
πολιτικής και του πολιτισμού. Η Εκκλησία της
Ρώμης δυσαρεστημένη από τους εικονομά χους
αυτοκρά τορες, «γύ ρισε την πλά τη» στο
Βυζά ντιο, απομακρύνθηκε από αυτό και αναζή τησε
στή ριξη στους ηγεμό νες των Φρά γκων, αναδυό μενη
τό τε πολιτική δύ ναμη της Δυτική ς Ευρώ πης.
Ποιες ήταν οι συνέπειες της εικονομαχίας στον
πολιτισμό του Βυζαντίου;
Στη διά ρκεια της εικονομαχίας απαγορεύτηκε η
αναπαράσταση θείων προσώπων στους τοίχους
των εκκλησιώ ν και η ανά ρτηση εικό νων και
διατά χθηκε η καταστροφή τους. Πολλά έργα τέχνης
καταστρά φηκαν τό τε και οι εκκλησίες
διακοσμή θηκαν με ζώ α, φυτά και διακοσμητικά
μοτίβα. Συγχρό νως υποχώ ρησε η ενασχό ληση με τα
γρά μματα, ενώ , μετά τη νίκη των εικό νων,
καταστρά φηκαν πολλά σημαντικά κείμενα των
εικονομά χων.
ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ
Εικονοκλά στης είναι  ο εικονομά χος
Η Οικουμενική Σύ νοδος είναι
μία σύ νοδος εκκλησιαστικώ ν αξιωματού χων και
θεολό γων που συγκεντρώ νονται για να συζητή σουν
και να επιλύ σουν ζητή ματα εκκλησιαστικού
δό γματος και πρακτική ς, στην οποία αυτοί που έχουν
δικαίωμα ψή φου συγκαλού νται απ’ ό λο τον κό σμο
(οικουμένη).
Ανεικονική αντίληψη: η καλλιτεχνική τά ση, σύ μφωνα
με την οποία στις παραστά σεις δεν παριστά νεται
ανθρώ πινη μορφή .
Τι θα έλεγες για ένα μικρό τεστ γνώ σεων; Πά τα τον
σύ νδεσμο…
http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9137