การเขียน

จดหมายกิจธุระ
กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย รายวิชา ภาษาไทย (ท ๒๒๑๐๑) ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๒
 ความหมายของ
จดหมาย
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒
ให้ความหมาย “จดหมาย” ไว้ว่า หมายถึง
“หนังสือทีส่ ่งไปมาถึงกัน”
การเขียนจดหมาย
จดหมาย คือ หนังสือทีส่ ่งไปมาถึงกัน แบ่งออกเป็ น

๑. ๒.
จดหมายส่ววนตั
จดหมายส่ นตัวว จดหมายธุวนตั
จดหมายส่ รกิจว
๓. ๔.
จดหมายกิวจนตั
จดหมายส่ ธุรวะ จดหมายราชการ
จดหมายส่ วนตัว
 ความหมายของ
จดหมายกิจธุระ เพื่อแจ้งกิจธุระ

จดหมายกิจธุระ หมายถึง จดหมายที่เขียนติดต่อกับบุคคลหรือองค์กรต่าง ๆ

เช่น บริษัท ห้างร้าน สมาคม เพื่อติดต่อกิจธุระต่าง ๆ เช่น การเขียนจดหมายขอลาหยุดเรียน
เมื่อเจ็บป่ วย หรือมีกิจธุระจาเป็ น จดหมายเชิญวิทยากรมาบรรยาย จดหมายขอเข้าชม
กิจกรรมของสถานประกอบการต่าง ๆ จดหมายขอความช่วยเหลือ หรือความร่วมมือ
จดหมายขอบคุณ เป็ นต้น
การเขียนจดหมายกิจธุระ ต้องใช้ภาษากะทัดรัดตรงประเด็น เพื่อสื่อสารให้ผอู้ า่ น
เข้าใจตรงกัน โดยมีรูปแบบ เช่นเดียวกับหนังสือราชการ
รูปแบบของจดหมายกิจธุระ มี ๒ รูปแบบ คือ

เต็มรู ปแบบ

การเขียนแบบทางการ
ใช้ภาษาทางการ
 แบ่งออกเป็ น
รูปแบบของจดหมายกิจธุระ ๒ รูปแบบ คือ

ไม่เต็มรู ปแบบ
การเขียนจดหมายกิจธุระ
ส่วนตัว ใช้ภาษากึ่งทางการ
หรือทางการ
รูปแบบของจดหมายกิจธุระ ไม่เต็มรู ปแบบ
ประเภทของจดหมายกิจธุระ

๑ จดหมายทีบ่ ริษัทห้างร้านเขียนติดต่อกันด้วยเรื่องธุรการงาน

 จดหมายติดต่อสอบถาม
 จดหมายนัดหมาย
 จดหมายบอกขายของ
 จดหมายเตือน, ทวงถาม
ประเภทของจดหมายกิจธุระ

๒ จดหมายทีบ่ ุคคลเขียนติดต่อกับบุคคลหรือองกรณ์ต่าง ๆ

 จดหมายสมัครงาน
 จดหมายขอบคุณ
 จดหมายเชิญ
ประเภทของจดหมายกิจธุระ

๓ จดหมายทีห่ น่วยงานติดต่อกับหน่วยงาน

 จดหมายเชิญวิทยากร
 จดหมายขอเข้าชมกิจการสถานประกอบการ
ต่าง ๆ ฯลฯ
หลักการเขียนจดหมายกิ จ
Infographicธุ ร ะ
๑. เขียนให้ถกู ต้องตามรูปแบบของจดหมาย

๒. ใช้คาขึน้ ต้นและคาลงท้ายที่เหมาะสมกับผูร้ บั สาร

๓. ใช้ถอ้ ยคาสานวนภาษาที่ชดั เจน กระชับ สุภาพ

๔. สะกดคาให้ถกู ต้องตามหลักภาษา ถูกต้องตามระดับภาษา กาลเทศะ และบุคคล

๕. พิมพ์หรือเขียนด้วยลายมือที่อา่ นง่าย เรียบร้อย สะอาดตา

มารยาทในการเขี ย นจดหมายกิ
Infographic จ ธุ ร ะ
๑ ใช้กระดาษสีขาวหรือสีอ่อน ไม่ควรมีลวดลายมากนัก ซองควรเป็ นขนาดทีไ่ ปรษณียก์ าหนด เป็ นสีอ่อน
ไม่มีลวดลายจนทาให้การจ่าหน้าซองไม่ชัดเจน ผนึกดวงตราไปรษณียากรตรงมุมขวาด้านบนให้เรียบร้อย

๒ ควรเขียนด้วยหมึกสีเดียวกันตลอดและมีสีเข้มอ่านง่าย เช่น สีน้าเงินหรือสีดา

ไม่สอดธนบัตรหรือสิ่งของมีค่าอื่น ๆ แม้เป็ นของเล็ก ๆ เพราะจะไม่สะดวกต่อการประทับตรา

๓ การสอดธนบัตรหรือสิ่งของมีค่าอื่น ๆ จะทาให้หายได้ ถ้าจะส่งเป็ นเงินหรือสิ่งของควรส่งธนาณัติ
หรือพัสดุไปรษณีย ์

๔ ควรเขียนคานาหน้าชื่อให้ถูกต้องตามความนิยมหรือความเหมาะสม
 มารยาทในการเขี ย นจดหมายกิ
Infographic จ ธุ ร ะ
๕ ไม่ควรเขียนจดหมายกล่าวร้ายผู้อ่นื โดยไม่ลงชื่อ (ซึง่ เรียกว่า บัตรสนเท่ห)์

๖ ถ้าจะเขียนข้อความเพิม่ เติมหลังจากจบจดหมายแล้วให้เขียน ปล. (ปั จฉิมลิขิต) ข้อความทีย่ ังเหลือใน

ตอนท้ายซึง่ อาจจะลืมเขียนตกหล่นอยู่

๗ เมื่อได้รับจดหมายควรรีบตอบทันที
๘ ในการคัดแยกและจัดส่งถึงผู้รับ การเขียนรหัสไปรษณียค์ วรเขียนด้วยเลขสากล (อารบิก)
การจ่าหน้าซองจะต้องเขียนชื่อ ทีอ่ ยู่ ให้ชัดเจน ใส่รหัสไปรษณียใ์ ห้ถูกต้องครบถ้วนเพือ่ ความสะดวก
 มีลกั ษณะเหมือจดหมายทั่วไป
ส่วนประกอบของจดหมายกิจธุระ ประกอบด้วยส่วนสาคัญ ๓ ส่วน คือ

ส่วน ๑ ส่วน ๒ ส่วน ๓

ส่วนหัว ส่วนเนื้อเรื่อง ส่วนลงท้าย
ส่วน ๑
 เลขทีข่ องจดหมาย  ย่อหน้าแรก : ทีม่ าของเรื่อง  คาลงท้าย
 ทีอ่ ยู่ (หน่วยงานทีส่ ่งจดหมาย)  ลายมือชื่อ (ผู้ขยี นจดหมาย)
 ย่อหน้าทีส่ อง :
ส่วน ๒  ชื่อเต็ม (ผู้ขยี นจดหมาย)
 วัน เดือน ปี วัตถุประสงค์/รายละเอียด  ตาแหน่ง (ผู้ขยี นจดหมาย) *ถ้ามี
 เรื่อง  ย่อหน้าทีส่ าม : สรุ ปความ  ที่อยู่หรือหมายเลขติดต่อ
ส่วน ๓
 เรียน (หน่วยงานทีอ่ อกจดหมาย)

 สิ่งทีส่ ่งมาด้วย
เนือ้ หาของจดหมายกิจธุระ
เข้าเนือ้ หา (ขึน้ ต้นย่อหน้าแรก) สรุ ปความ (ย่อหน้าสุดท้าย)
ติดต่อครั้งแรก จึงเรียนมาเพื่อขอความอนุเคราะห์
 ด้วย จึงเรียนมาเพื่อทราบ/โปรดพิจารณา
 เนื่องด้วย จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณา
 เนื่องจาก จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณาอนุมัติ
ติดต่อครั้งต่อไป จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณาสั่งการ
 ตาม……นั้น จึงเรียนมาเพื่อขอได้โปรด
 ตามที่……นั้น
 ตาม…..ความละเอียดแจ้ง
แล้ว นั้น
คาขึน้ ต้น-ลงท้าย ของจดหมายกิจธุระ
บุคคล คาขึน้ ต้น คาลงท้าย
ประธานองคมนตรี
นายกรัฐมนตรี กราบเรียน ขอแสดงความนับถืออย่างยิง่
ประธานรัฐสภา
ประธานวุฒสิ ภา
ประธานศาลฎีกา
ราชการอื่น ๆ / บุคคลทั่วไป เรียน ขอแสดงความนับถือ
พระภิกษุสงฆ์ นมัสการ ขอนมัสการด้วยความเคารพ
อย่างสูง
ส่วน ๑

ส่วน ๒

ส่วน ๓

โทร ๐ ๕๕๕๕ ๕๕๕๕

 ส่วน ๑
เลขเฉพาะของ
ที่อยู่ (หน่วยงานทีส่ ่งจดหมาย)
ระบุรายละเอียด
๒ ส่วนหัว
หน่วยงานนัน้ ๆ อย่างครบถ้วน
๑. เลขที่ของจดหมาย
๑ เลขที่ของจดหมาย ๒. ที่อยู่ (หน่วยงานที่ส่งจดหมาย)
๓. วัน เดือน ปี
เลขฉบับ
ขอได้ท่ีงานสารบรรณ
วัน เดือน ปี
ไม่ใส่คาว่าวันเดือนปี
๓ ๔. เรื่อง
๕. เรียน
๖. สิ่งที่ส่งมาด้วย

๔ เรื่อง ระบุจดุ ประสงค์

๕ เรียน คำขึน้ ต้นที่เหมำะสมที่สุด คือ “เรียน” ตามด้วยชื่อนามสกุล ยศ/ตาแหน่งของผูร้ บั

๖ สิ่งที่ส่งมาด้วย สิ่งของที่ส่งไปพร้อมกับ
จดหมำยฉบับนัน้ (ถ้ำมี)

ซ้าย กลาง ขวา

 ส่วน ๒ ย่อหน้าแรก : ทีม่ าของเรือ่ ง
๗
ส่วนเนือ้ เรื่อง ย่อหน้าที่สอง : วัตถุประสงค์/รายละเอียด
๘ ย่อหน้าที่สาม : สรุ ปความ
๗ ย่อหน้ำแรกและ
ย่อหน้ำที่สอง
สำมำรถรวมอยูใ่ น
ย่อหน้ำเดียวกันได้

สรุปควำมต้องกำร
ให้ชัดเจนว่ำ
ต้องกำรให้ผู้รับ
ปฏิบัติอย่ำงไร
ทีม่ าของเรื่อง/สาเหตุ
ติดต่อครั้งต่อไป
๘
ติดต่อครั้งแรก
 ด้วย  ตาม……นั้น
 เนื่องด้วย  ตามที… ่ …นั้น
 เนื่องจาก  ตาม…..ความละเอียด
แจ้งแล้ว นั้น
 ส่วน ๓
ส่วนลงท้าย

๙. คาลงท้าย
๑๐. ลายมือชื่อ (ผู้ขยี นจดหมาย)
๑๑. ชื่อเต็ม (ผู้ขยี นจดหมาย)
๙ คาลงท้าย

๑๒. ตาแหน่ง (ผู้ขยี นจดหมาย) ๑๐ ลายมือชื่อ

๑๓. ที่อยู่หรือหมายเลขติดต่อ ๑๑ ชื่อเต็ม
(หน่วยงานทีอ่ อกจดหมาย)

๑๒ ตาแหน่ง

โทร ๐ ๕๕๕๕ ๕๕๕๕

๑๓ ที่อยู่หรือหมายเลขติดต่อ

ซ้าย กลาง ขวา

ส่วน ๑

ส่วน ๒

ส่วน ๓
ฝึ กคิด ถามตอบ
 จดหมายกิวจนตั
จดหมายส่ ธุรวะ ขวา กด ๑
ซ้าย กด ๒

หัวจดหมาย ส่วนทีเ่ ป็ นชือ่ องค์กรหรือ

หน่วยงานและทีอ่ ยู่อยู่ทาง ............

ลาดับทีข่ องจดหมาย ใช้คาว่า “ทีต่ ามด้วยเลขเฉพาะของ

หน่วยงานและฉบับทีข่ องจดหมาย มีเครื่องหมาย / (อ่านว่าทับ)
คั่นกลาง เช่น ที่ ศธ ๐๕๓๒๑.๐๑/๒๔๖ อยู่ทาง ............
 จดหมายกิวจนตั
จดหมายส่ ธุรวะ ถูก กด ๑
ผิด กด ๒

วัน เดือน ปี เริ่มเขียนจากกลางกระดาษไปทางขวา

เช่น วันที่ ๑๓ เดือนตุลาคม พ.ศ.๒๕๕๙
เรื่อง เป็ นข้อความระบุจุดประสงค์หรือสาระสาคัญ

คาขึน้ ต้น นิยมใช้คาว่า ถึงท่าน.........

 จดหมายกิวจนตั
จดหมายส่ ธุรวะ ถูก กด ๑
ผิด กด ๒

คาลงท้าย ใช้คาว่า ขอแสดงความนับถือ อยู่ตรงกับวันที่

หมายเลขโทรศัพท์ พิมพ์ไว้เป็ นลาดับสุดท้ายชิดขอบ

จดหมายด้านซ้ายจดหมายของจดหมายออก
 จดหมายกิวจนตั
จดหมายส่ ธุรวะ ถูก กด ๑
ผิด กด ๒

จดหมายต้องมี ๒ ย่อหน้าเป็ นอย่างน้อย

ย่อหน้าแรก = บอกสาเหตุ ทีม่ า วัตถุประสงค์
กรณีเป็ นจดหมายติดต่อฉบับแรกให้ขนึ้ ต้นด้วยคาว่า ด้วย เนื่องด้วย เนื่องจาก
ลงท้ายย่อหน้าสอง = สรุปความบอกจุดประสงค์ + การขอบคุณ
 จับผิด
จดหมายกิจธุระ
 จับผิด
จดหมายกิจธุระ
จบ