Sorularla Öğrenelim

ADL102U - HUKUK DİLİ VE ADLİ YAZIŞMALAR

Ünite 3: Sözleşmeler ve Noterlik Belgeleri

Sözleşmelerde Şekil

1. Gerçek veya tüzel kişiler arasındaki özel hukuk ilişkileri dü​zenlenirken, uyulması gereken bazı kuralları düzenleyen yazılı kaynakla​rın
başında ne gelmektedir?
Cevap: Gerçek veya tüzel kişiler arasındaki özel hukuk ilişkileri dü​zenlenirken, uyulması gereken bazı kurallar bulun​maktadır. Bu
kuralları düzenleyen yazılı kaynakla​rın başında 04.02.2011 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak 01.07.2012’de yürürlüğe giren 6098
sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) gelmektedir.

Sözleşmeler

2. Hukuksal so​nuç doğuran insan davranışlarına ise ne denir?

Cevap: Hukuksal so​nuç doğuran insan davranışlarına ise hukuki fiil adı verilmektedir. Hukuki fiil; kişinin başkasını yara​laması, ona
hakaret etmesi, satın aldığı telefonun bedelini ödememesi gibi hukuka aykırı bir davranış biçiminde gerçekleşebilir.

3. Türk Borçlar Kanunu’ndaki (TBK) sözleşme tipleri nelerdir?

Cevap: TBK’de yer alan sözleşme tipleri ise şu şekilde sınıflandırılabilir: Mülkiyetin devri amacını güden sözleşme​ler: Bu kapsamda
satış, bağışlama, mal de​ğişimi (trampa) sözleşmeleri Kullandırma ve yararlandırma amacını gü​den sözleşmeler: Bu kapsamda kira, kul​‐
lanım ödüncü (ariyet), tüketim ödüncü (karz) sözleşmeleri İş görme amacını güden sözleşmeler: Bu kapsamda hizmet, eser, vekâlet,
yayım, ko​misyonculuk, simsarlık sözleşmeleri Saklama amacını güden sözleşmeler: Bu kapsamda genel saklama sözleşmesi Teminat
sağlama amacını güden sözleşme​ler: Bu kapsamda kefalet sözleşmesi, garanti sözleşmesi Sonuçları talih ve tesadüfe bağlı sözleşme​ler:
Bu kapsamda sigorta sözleşmesi, ölün​ceye kadar bakma sözleşmesi Ortaklık sözleşmeleri: Bu kapsamda adi or​taklık sözleşmesi

4. Satış Sözleşmesi nedir?

Cevap: Satış Sözleşmesi; TBK 207. maddeye göre satış sözleşmesi; satıcının, satılanın zilyetlik ve mülkiyetini alıcıya devretme, alıcının
ise buna karşılık bir bedel ödeme borcunu üstlendiği sözleşmedir.

5. Taşınmaz satışı sözleşmesi nasıl yapılmalıdır?

Cevap: Taşınmaz satışı sözleşmesi, Tapu Sicil Müdürlüğün​de resmî şekle bağlı olarak yapılmalıdır

6. Kiracının kira sözleşmesinden doğan borçları nelerdir?

Cevap: Kiracının kira sözleşmesinden doğan borçları ise şunlardır: Kira bedelini ödeme borcu Özenle kullanma ve komşulara saygı
gösterme borcu Temizlik ve bakım giderlerini ödeme borcu Ayıpları, kiraya verene bildirme borcu Ayıpların giderilmesine ve
kiralananın gösterilmesine katlanma borcu

7. Kefalet sözleşmesi hangi durumlarda geçerli olmaz?

Cevap: TBK’nin 583. maddesi gereğince kefalet sözleşmesi, geçerliliği bakımından şekil şartına tabi kılınmıştır. Buna göre kefalet
sözleşmesi, yazılı şekilde yapılmadıkça ve kefilin sorumlu olacağı azami miktar ile kefalet tarihi belirtilmedikçe geçerli olmaz.

8. Kefalet sözleşmesinde sonradan yapılan ve kefilin sorumluluğunu artıran değişiklikler, hangi şartlarda hüküm doğurmaz?
Cevap: Kefalet sözleşmesinde sonradan yapılan ve kefilin sorumluluğunu artıran değişiklikler, kefalet için öngörülen şekle uyulmadıkça
hüküm doğurmaz.

9. Türk Borçlar Kanunu’na göre evli olan kişiler nasıl kefil olabilmektedir?
Cevap: TBK’nin 584. maddesinde, evli olan kişilerin ancak eşlerinin rızasıyla kefil olabilecekleri hüküm altına alınmıştır.

Noterlik Belgeleri

10. Noterler hangi amaçla işlemleri belgelendirme ve kanunlarla verilen başka görevleri yapmakla yükümlü tutulmuşlardır?
Cevap: Noterler, hukuki güvenliği sağlamak ve anlaşmazlıkları önlemek için işlemleri belgelendirme ve kanunlarla verilen başka
görevleri yapmakla yükümlü tutulmuşlardır.

11. Noter olabilmek neler gerekmektedir?

Cevap: Noter olabilmek için 1 yıllık noterlik stajını tamamlamak ve noterlik belgesini almak gerekir.
12. Noterlik stajına kabul edilebilmek için neler gerekmektedir?
Cevap: Noter olabilmek için 1 yıllık noterlik stajını tamamlamak ve noterlik belgesini almak gerekir. Bu staja kabul edilebilmek için
hukuk fakültesi mezunu olmanın yanında, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, kesinleşmiş bir ceza veya disiplin kararı sonucunda
hâkim, savcı, memur ya da avu​katlık yapma niteliğini kaybetmiş bulunmamak, noterlik mesleğine yaraşmayacak tutum ve davra​nışları
çevresince bilinmiş olmamak, noterlikle ve noter stajyerliği ile birleşmeyen bir işle uğraşma​mak, mahkeme kararı ile kısıtlanmış
olmamak gibi başkaca şartlar da aranmaktadır.

13. Noterlere gerekli görüldüğü takdirde verilebilecek disiplin cezaları nelerdir?

Cevap: Noterlikler, Adalet Bakanlığının ve Türkiye Noterler Birliğinin gözetim ve denetimi altında çalışmaktadır (Noterlik Kanunu 121.
m). Çeşitli aralıklarla teftiş edilir ve gerekli görüldüğü takdir​de haklarında soruşturma yapılır. Verilecek disiplin cezaları ise Noterlik
Kanunu’nun 126. maddesinde belirtilmiştir. Buna göre; Uyarma cezası, notere görevinde daha dik​katli davranması gerektiğininin yazı ile
bil​dirilmesidir. Kınama cezası, görevinde veya davranışında kusurlu sayıldığının yazı ile notere bildiril​mesini ifade eder. Para cezası,
çeşitli nedenler ile 250 TL - 5000 TL aralığında öngörülmüştür. Geçici olarak işten çıkarma cezası, kişinin noterlik sıfatı saklı kalmak
şartıyla, bir ay​dan altı aya kadar görevinden uzaklaştırıl​masıdır. Meslekten çıkarma cezası ise Kanun’da be​lirtilen çeşitli nedenlerin
varlığı hâlinde no​terin, bir daha atanmamak üzere noterlik​ten çıkarılmasıdır.

14. Noterin yasaklı olduğu işlemler nelerdir?

Cevap: Kendisi bizzat ilgili ise veya bir ilgili onun vekili olarak hareket ediyorsa, Aralarında evlilik birliği kalmamış olsa bile
ilgililerden birinin karı veya kocası ise İlgililerden biri ile aralarında sıhri dahi olsa hısımlık bulunması hâlinde, usul veya füru veya kan
hısımlığında üçüncü, sıhri hısım​lıkta ikinci derecede (bu dereceler dâhil), ci​var hısımlığı ya da evlat edinme ilişkisi varsa, İlgililerden biri
noterin kâtip veya hizmetli​si ise, İlgililerden biri, aralarında yukarıdan iki, üç ve dördüncü durumda yazılı ilişki bulunan bir şahsın vekili
olarak hareket ediyorsa, Noterlik işlemi, kendi yararına veya ara​larında yukarıdan iki, üç ve dördüncü durumda yazılı ilişki bulunan bir
kimse yararına bir tasarrufu kapsıyorsa, noter bu işlemlere katılamaz.

Noterlik İşlem Formülleri

15. İlgili kişinin işitme, konuşma veya görme engelli olduğunu anlaşıldığı durumda noterlik işlemi nasıl yapılır?
Cevap: Noter, ilgilinin işitme, konuşma veya görme engelli olduğunu anlarsa, işlemler engellinin isteğine bağ​lı olmak üzere iki tanık
huzurunda yapılır.

Noterlik Belgeleri

16. Maktu harç nedir?

Cevap: Yapılacak işlemin özelli​ğine göre önceden kesin olarak belirlenmiş harca maktu harç denir.

Noterlik İşlem Formülleri

17. Nisbi harç nedir?

Cevap: Yapılacak işlemin özelli​ğine göre yapılacak işlemlerden değer veya ağır​lık ölçüsüne göre oransal olarak belirlenen harca ise
nisbi harç adı verilmektedir.

18. 492 Sayılı Harçlar Kanunu’nda noterlik harçları dışındaki harçlar nelerdir?
Cevap: 492 Sayılı Harçlar Kanunu’nda sadece noterlik harçları düzenlenmemiştir. Bunların yanında yargı harçları, tapu ve kadastro
harçları, konsolosluk harçları, pasaport, ikamet tezkeresi, çalışma izni, çalışma izni muafiyeti harçları, vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdik
harçları, gemi ve liman harçları, trafik harçları gibi harçlar da bu Kanun’da yer almaktadır.

19. Hukuki işlemlerin noter tarafından düzenlenmesi için hazırlanan tutanakta hangi hususlar vardır?
Cevap: Hukuki işlemlerin noter tarafından düzenlenmesi, bir tutanak ile yapılır. Bu tutanakta bulunması gereken hususlar şunlardır;
Noterin adı ve soyadı ile noterliğin ismi, İşlemin yapıldığı yer ve tarihi (rakam ve yazı ile), İlgilinin ve varsa tercüman, tanık ve
bilirkişinin kimlik ve adresleri ile ayrıca ilgilinin vergi kimlik numarası, İlgilinin hakiki arzusu hakkındaki beyanı, İşleme katılanların
imzaları ile noterin imza ve mührü

20. İş kâğıdının aslı nerede saklanır?

Cevap: Kâğıdının aslı, noterlik dairesinde saklanır ve örneği ilgilisine verilir.

21. Noterlik işlemleri nelerdir?

Cevap: Noter tarafından yapılan işlemler, Noterlik Kanunu’nda düzenleme (84. vd. m.), onaylama (90. vd. m.), örnek verme (94. vd. m.)
ve diğer işlemler (100. vd. m.) olarak dörde ayrılmaktadır.
22. Noterlik işlemleri nasıl yürütülür?
Cevap: Noterlik Kanunu’nun 200. maddesine göre noter odalarının ve Maliye Bakanlığının mütalaası alınarak, Türkiye Noter​ler Birliği
Yönetim Kurulu tarafından hazırlanan ve Ada​let Bakanlığınca onaylandıktan sonra Türkiye Noterler Birliğince bütün noterliklere
dağıtılan formüllere göre yürütülür

23. Noter tarafından onaylama işlemi nasıl gerçekleştirilir?

Cevap: Noter tarafından onaylama işlemi, hukuki işlemlerin altındaki imzanın onaylanması, imzayı atan şahsa ait olduğunun bir şerhle
belgelendirilmesi şeklinde yapılır.

24. Onaylama şerhinin neleri içermesi gerekir?

Cevap: Onaylama şerhinin; İşlemin yapıldığı yer ve tarihi (rakam ve yazı ile), İlgilinin kimliği, adresi ve vergi kimlik numarasını, Noter
ilgiliyi tanımıyorsa, kimliği hakkında gösterilen ispat belgesini, İmza huzurda atılmışsa bu yöndeki beyanı, imza dışarda atılıp da ilgili
kişi huzurda, imzanın ken​disine ait olduğunu kabul etmiş ise bu husustaki beyanı ve İşleme katılanların imzaları ile noterin imza ve
mührünü taşıması gereklidir.

25. Noterler tarafından yapılan işlemlerin örnekleri kimlere verilir?

Cevap: Noterlik Kanunu’nun 94. maddesine göre noterler tarafından yapılan işlemlerin örnekleri, ancak ilgili​lerine, kanuni mümessil
veya vekillerine ya da mirasçılarına verilir.

Sıra-(Soruid) 1-(3027539) 2-(3027540) 3-(3027541) 4-(3027542) 5-(3027543) 6-(3027544) 7-(3027545) 8-(3027546) 9-(3027547) 10-(3027548) 11-(3027549) 12-(3027550) 13-(3027551) 14-(3027552) 15-(3027563) 16-
(3027553) 17-(3027554) 18-(3027555) 19-(3027556) 20-(3027560) 21-(3027561) 22-(3027562) 23-(3027557) 24-(3027559) 25-(3027558)