NOTERLERİN YÜKÜMLÜLÜK, HAK

VE GÖREVLERİ

• Noterlerin Yükümlülükleri AVUKATLIK VE

İÇİNDEKİLER

• Noterlerin Hakları NOTERLİK HUKUKU

• Noterlerin Görevleri
BİLGİSİ

Arş. Gör. Ömer UĞUR

• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

HEDEFLER

• Noterliğe kabulde aranan koşullar,

noterlik stajına kabul ve noterlik
stajı süreci ile noterliğe atama
hakkında bilgi sahibi
olabileceksiniz.

ÜNİTE

12
© Bu ünitenin tüm yayın hakları Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’ne aittir. Yazılı izin alınmadan
ünitenin tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, yayımı, çoğaltımı ve
dağıtımı yapılamaz.
Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

Çalışma saatleri

Defter tutma
yükümlülüğü
NOTERLERİN YÜKÜMLÜLÜK, HAK VE GÖREVLERİ

Yükümlülükleri
Aidat ödeme
yükümlülüğü

Diğer hususlar

İzin

Hakları

Hastalık hâli

Genel görevleri

Görevleri

Özel görevleri

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

 Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

GİRİŞ
Noterlerin, noterlik mesleğinin ifasından kaynaklanan yükümlülük, hak ve
görevleri vardır. Noterin yükümlülükleri yasaklı olduğu işleri yapmamak, çalışma
saatlerine uymak, zorunlu defterleri tutmak, noterlik aidatını ödemek şeklinde
sayılabilir. Noterin haklarında izin ve hastalık durumları düzenlenmiştir. Noterin
görevleri ise genel olarak yapacakları işler, özel olarak yapacakları işler olarak ikiye
ayrılarak incelenecektir.
Tutulması zorunlu defterler yevmiye defteri, emanet defteri, tescil defteri,
muvazene defteri, teftiş defteri, muhabere ve zimmet defterleri, personel sicil ve
izin defteri, demirbaş eşya defteridir. Noterlerin aidat ödeme zorunlulukları da
vardır.
Noterlerin genel olarak yapacağı işler yapılması kanunla başka bir makam,
merci veya şahsa verilmemiş olan her nevi hukuki işlemleri düzenlemek,
kanunlarda resmî olarak yapılmaları emredilen ve mercileri belirtilmemiş olan
bütün hukuki işlemleri Noterlik Kanunu hükümlerine göre yapmak, Gayrimenkul
satış va'di sözleşmesi yapmak, Noterlik Kanunu’na uygun olarak dışarıda yazılıp
getirilen kağıtların üzerindeki imza, mühür veya herhangi bir işareti veya tarihi
Noterlik dairesinde onaylamak, Noterlik Kanunu hükümlerine göre yapılan işlemlerin dairede kalan
günlük çalışma, o
asıl veya örneklerinden veya getirilen kağıtlardan örnek çıkarıp vermek, belgeleri
yerdeki diğer resmî
dairelerle birlikte bir dilden diğer dile veya bir yazıdan başka bir yazıya çevirmek, protesto,
başlar. ihbarname ve ihtarname göndermek ve kanunen tescili gereken işlemleri tescil
etmek şeklinde sayılmaktadır.
Sayılan genel işlerin yanında özel olarak yapabileceği tespit işleri, emanet
işleri, defter onaylatma, vasiyetname ve ölüme bağlı tasarruflarla ilgili işler,
tebligat işleri, iş cetvelleri verilmesi bulunmaktadır.

NOTERLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE HAKLARI

Noterlik Görevi ile Birleşmeyen ve Noterlerin Yapmaktan
Yasaklı Oldukları İşler
Hiçbir hizmet ve görev noterlikle birleşemez; ancak yargı mercilerinin
vereceği işlerle, ilim ve hayır kuruluşları başkan ve üyelikleri, hakemlik, vasiyeti
tenfiz memurluğu ayrıktır. Yine noterler borsa oyunu oynamak, 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu’nun 28’inci maddesinin 1’inci fıkrasındaki anlamda ticaret
yapmak, c, kendilerine ait ücretlerden herhangi bir şekilde indirim yapmak, aracı
6 Nisan 2019 tarihi kullanmak, reklam ve rekabet niteliğinde bir eylemde bulunmak ve her ne suretle
itibarıyla "Nöbetçi olursa olsun noterlik ücreti hususunda kendi aralarında sözlü veya yazılı anlaşma
Noterlik Uygulaması" yapmaktan yasaklıdırlar.
başlatılmıştır.
Noterlerin Çalışma Saatleri
Noterlik dairesinde günlük çalışma, o yerdeki diğer resmî dairelerle birlikte
başlar. Noter odaları, odada üye bulunan noterliklerin günlük çalışma ve tatil
saatini odanın her yılki olağan genel kurul toplantısında, bir yıl süre ile uygulanmak

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

 Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

üzere tespit eder ve Türkiye Noterler Birliği ile Adalet Bakanlığına bildirir. Şu kadar
ki, noterlik dairesindeki iş kabulü süresi o yerdeki diğer resmî dairelerden en çok
bir saat daha fazla olabilir. Noter, günlük çalışma süreleri dışında iş kabul edemez.
52’nci madde hükümleri saklıdır. 52. maddeye göre ise noterler tatil günlerinde ve
iş günlerinin tatil saatlerinde ancak vasiyetname tanzim ve tasdiki veya
gecikmesinde zarar umulan noterlik işlemlerini yapabilirler. Tatil gün ve
saatlerinde iş yapılması sebebinin evrakta gösterilmesi ve bu işlemin yevmiye
defterinin tatilden sonraki ilk numarasına kaydedilmesi zorunludur.
Öte yandan 6 Nisan 2019 tarihi itibarıyla "Nöbetçi Noterlik Uygulaması"
başlatılmıştır. İlk olarak İstanbul, Ankara ve İzmir’de başlatılan uygulamanın
Türkiye geneline yayılması beklenmektedir.

•Yeni uygulama kapsamında, nöbetçi noterlikler ülke genelinde

cumartesi ve pazar günleri 09.00-17.00 saatlerinde hizmet
Örnek

vereceklerdir. Buna göre, hafta sonları 2'si Anadolu, 2'si Avrupa

yakasında olmak üzere İstanbul'da 4, Ankara ve İzmir'de 2'şer, diğer
illerde de birer noter nöbet tutacak, bu noterliklerde bütün
işlemlerin yapılması sağlanacaktır.

Tutulması Zorunlu Olan Defterler

Noterliklerde bazı defterlerin tutulması zorunludur. Bunlar; yevmiye defteri,
emanet defteri, tescil defteri, muvazene defteri, teftiş defteri, muhabere defteri,
Zimmet defteri, personel sicil defteri, izin defteri ve demirbaş eşya defteridir.
Noterliklerde tutulacak bu defterler kullanılmadan önce bağlı bulundukları
hâkimliğe tasdik ettirilir.

Yevmiye defteri
Yevmiye defteri iki sayfalı bir defterdir. Defterin sol tarafında; yevmiye sıra
numarası işin niteliği, ilgililer, harç, damga vergisi, kontrato resmî ve değerli
kağıtlar, sağ sayfada diğer gelirler adı altında: noter ücreti (kanunlarında harç,
vergi ve resimden bağışık olduğu yazılı işlemler dâhil), düzenleme yazı (bildirim
yazı ücreti dâhil), çevirme, karşılaştırma, tescil, emanetlerin saklanması, defter
onaylama, yol ödeneği, aracılık ücreti, memur vasıtası ile tebliği ve sair ücretleri ile
ücretler yekûnu ve genel yekûn sütunlarını kapsar.
Yevmiye defterine, gelen iş kâğıtları geliş sırasına göre numara alır ve
Emanet defteri,
noterliklere verilen her deftere işlenir. Her iş günü bitiminde günlük işlerin kalem kalem yekûnleri alınır.
türlü emanetlerin kayıt Bir günkü yekûnun altına varsa bir evvelki gün veya günler yekûnu yazılır. 15 gün
defteridir. toplamı birinci dönem yekûnu olmuş olur. Maliyeye verilen beyanname yekûnu
bu miktarı ihtiva eder.

Emanet defteri
Noterliklere verilen her türlü emanetlerin kayıt defteridir. Defter karşılıklı iki
sayfalı olarak kullanılır. Sol tarafa, emanet tutanağının tarih ve numarası ile

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

emaneti verenin adı, soyadı, baba adı, doğum tarihi, adresi ve adına yatırılanın adı,
soyadı (biliniyorsa) baba adı, doğum tarihi, adresi açık olarak yazılır. Bu sayfaya
lehine emanet yatırılan kimseye tutanağın bir örneğinin tebliğ edildiği tarih ve
emanetin miktar ve cinsi, varsa özel vasıfları yazılır. Sağ tarafa, emanetin ilgiliye
verilmesi işlemi yazılır. Emanetin verildiğini gösteren tutanağın tarih ve numarası,
para ise çekin tarih ve numarası yazılır ve imzası alınır.

Tescil defterleri
Kanunlara göre tescilleri gereken işlemlerin yazıldığı defterlerdir. Tescil
defterine, tescili gerekli işlemler sıra numarası, işlemin tarih ve numarası, ilgililerin
adı soyadı, işlemin niteliği yazılmak suretiyle tescil edilir. Tescilde işlem aynen
yazılabileceği gibi özet hâlinde de yazılabilir. Kanunlarında gösterilen sair şekiller
saklıdır.
Noterliklerde tutulacak tescil defterleri şunlardır:

• Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışların tesciline alt defter,

• Kanunların tescilini emrettiği akit ve işlemlerin kadına mahsus tescil
defteri.
Ayrıca, noterler dairelerinde yapılan vasiyetname ve sair ölüme bağlı
tasarruf işlemlerini, vasiyette veya tasarruf ta bulunan ilgilinin soyadına göre
tutulacak bir fihrist defterine işlem tarih ve numarasını da belirtmek suretiyle
kaydederler.

Muvazene defteri
Noterliklerin aylık gelir ve giderlerinin kaydedildiği defterdir. Karşılıklı iki
sayfa olarak kullanılır. Sol sayfasına yevmiye def terinde gösterilen kaynaklarına
göre aylık gelirler, sağ sayfasına da aylık giderler yazılır.

Teftiş defteri
Adalet Müfettişlerinin teftişleri sonunda yapacakları tenkit ve tavsiyelerin
işlenmesine mahsus defterdir.

Muhabere ve zimmet defterleri

Muhabere defteri, noterlik dairesine gelen ve noterlik ten gönderilen
yazıların kaydedildiği defterdir. Bir yaprağına gelen, diğer yaprağına giden yazılar
kaydedilir. Gelen ve giden yazılar için ayrı ayrı iki defter de tutulabilir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

 Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

Zimmet defteri, noterlik dairesinden gönderilen evrakın personel aracılığı ile

diğer tarafa verilmesi hâlini tespit eden defterdir. Bu defter bir tane olabileceği
gibi, kambiyo senetleri protesto evrakının teslimi ve sair yazışmalar için ayrı olmak
üzere birden fazla da olabilir.
Personel sicil ve izin Personel sicil ve izin defteri
defteri noterlik
dairesinde çalışan Noterlik dairesinde çalışan personele ait bilgilerin kaydedildiği defterdir. Bu
personele ait bilgilerin defterde her kâtip ile aday ve hizmetli için karşılıklı iki sayfa ayrılır. Sayfanın sol baş
kaydedildiği defterdir. tarafına ilgilinin fotoğrafı yapıştırılır. Defterde adı soyadı, doğum tarihi ve yeri,
baba ve anasının adı, öğrenim durumu, sicil numarası, iş yeri numarası, sigorta sicil
numarası, işe giriş tarihi, ücreti, ücretindeki değişiklikler işten ayrılma nedeni ve
tarihi, geldiği iş yeri ve görevler, bu noterlikte aldığı disiplin cezaları, daha önce
aldığı disiplin cezaları sütunları bulunur. İş Kanunu’na göre ayrıca ücretli izin
defteri tutulur.

Demirbaş eşya defteri

Demirbaş eşya defteri özel kanuna göre tutulur. Mesleki faaliyetin ifası için
noterin zati eşyası ile noter tarafından daire hizmetine tahsis edilmiş taşınır ve
sabit eşya ve malzemenin tümü bu deftere yazılır. Bu eşyalardan amortismana tabi
olanlar ayrı bir bölüme, amortismana tabi olmayanlar ise ayrı bir bölüme
kaydedilir.
Bu defterin ayrı bir bölümüne noterlikte kullanılan mühür, başlık, kaşe gibi
malzemelerin kaydedilmesi zorunludur. Bunların iptali hâlinde yenileri kaydolunur.
İptal olunanların karşısına iptal edildiği yazılar ve iptal olunanlar imha edilmek
üzere noter odasına gönderilir.

Noterlik Aidatı Ödeme Zorunluluğu

Noterlik aidatının yasal süresi içinde Türkiye Noterler Birliğine gönderilmesi
zorunludur. Ödeme, Birlik tarafından gösterilen banka hesaplarına veya aynı
bankaların şubelerine yatırılmak suretiyle yapılır. Çek veya başka suretlerle
gönderilmesinden dolayı paranın Birlik hesaplarına anılan süreden geç intikal
etmesi hâlinde aidat zamanında yatırılmamış sayılır ve bu nedenle doğacak faiz ve
masraflarla diğer sorumluluklar notere ait olur.

Noterlikler ortak cari hesabı

Her noter odası, kendi bölgesinde birden çok noter olan yerlerde,
noterlikler tarafından Noterlik Kanunu’nun 109’uncu maddesi kapsamında
yapılacak işlerden alınacak gelirlerin yatırılması için millî bankalardan birisinde
(Noterlikler Ortak Cari Hesabı) açtırır ve bunu bölgesindeki noterliklere duyurur.
Durum ayrıca Türkiye Noterler Birliğine de bildirilir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

 Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

Ortak cari hesaba giren işlemlerde örnek verme

Noterlik Kanunu’nun 109’uncu maddesi kapsamına giren işlerden işlemin
yapıldığı sırada fazla örnek İstenmesi hâlinde bu örnekler aynı gün ve yevmiye
numarası altında verilir. Ancak başka bir gün örnek istenirse esas işlemden ayrı
tarih ve yevmiye alacağı cihetle işlem yalnız örnek işlemi olarak kabul edilir, hasıl
olan noterlik geliri işlemi yapan notere ait olur.
Ortak Cari Hesaba giren
işlemi yapan noterler, Uyulması gereken kurallar
aldıkları her türlü ücreti Noterlikler, Noterlik Kanunu’nun 109 uncu maddesi kapsamında yaptıkları
Noterlikler Ortak Cari işleri, yevmiye defterine yevmiye sıra numarasına göre işlerler ve bu Yönetmeliğin
Hesabı'na yatırır.
47/8 inci maddesindeki şekilde işlem yaparlar.
Noterin bu kapsamdaki iş için iş sahibinden tahsil edeceği kesin giderden
Devlete ait harç, damga vergisi, değerli kâğıt bedeli ayrıldıktan sonra geriye kalan
her çeşit ücret (Noter ücreti, yazı, karşılaştırma, düzenleme ücreti, yol ödeneği
gibi) ile harç ve damga vergisinden ve değerli kâğıttan dolayı noter hissesi
tutarının tamamının (Noterlikler Ortak Cari Hesabı)'na işlemi takip eden beş iş
günü içinde yatırılması zorunludur.
Ortak Cari Hesaba giren işlemi yapan noterler, aldıkları her türlü ücreti
(Noterlikler Ortak Cari Hesabı)'na yatırdıktan sonra alacağı iki nüsha makbuzun
birisini en kısa zamanda hesabına işlenmek üzere bağlı bulunduğu odaya gönderir,
diğer nüshasını kendi dosyasında saklar.
Ortak cari hesaba giren işlemi yapan noterlerce, o ay içinde noterlikler ortak
cari hesabına yatırılan miktarlar muvazene defterine gider olarak kaydedilir.
Noterlikler ortak cari hesabından üç ayda bir yapılan dağıtımdan noterlik hissesine
düşen miktar, dağıtımın yapıldığı ay itibarıyla muvazene defterine gelir
kaydolunur.

Çeşitli Hususlar
Noterlerin tatilde iş yapmak yasaklığı ve ayrık hâller
Noterler tatil günlerinde ve iş günlerinin tatil saatlerinde ancak vasiyetname
tanzim ve tasdiki veya gecikmesinde zarar umulan noterlik işlemlerini yapabilirler.
Tatil gün ve saatlerinde iş yapılması sebebinin evrakta gösterilmesi ve bu işlemin
yevmiye defterinin tatilden sonraki ilk numarasına kaydedilmesi zorunludur.

Emredici hükümlere uyma zorunluğu

Noterler, kanunların emredici hükümlerine aykırı hususlarda işlem
yapamazlar. Bu hüküm, imza onaylaması yapılan işlemlerin münderecatı hakkında
da uygulanır.

Meslek sırrı
Noter ve noterlik katipleri, görevleri dolayısıyla öğrendikleri sırları,
kanunların emrettiği hâller dışında açıklayamazlar.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

 Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

Evrak ve defterlerin gizliliği

Noterlik evrak ve defterleri mahkeme, sorgu hâkimliği ve Cumhuriyet
savcılıklarınca veya resmî daireler tarafından, konusu da belirtilmek suretiyle,
noterlikte soruşturmaya yetkili kılınan kimselerce incelenebilir. Noterlik evrak ve
defterlerinin daire dışına çıkarılabilmesi, mahkemenin veya sorgu hâkiminin
kararıyla mümkündür.
Noter ve noterlik
katipleri, görevleri Mahkeme veya sorgu hâkimi evrakın dava sonuna kadar dosyada kalmasına
dolayısıyla öğrendikleri karar verirse, bu takdirde evrakın bir örneği çıkartılıp aslına uygunluğu
sırları, kanunların onaylanarak, aslının yerinde saklanmak üzere notere verilir. Noterin bulunduğu
emrettiği hâller dışında yerde inceleme imkânı bulunmaması sebebiyle evrakın başka bir yere
açıklayamazlar. gönderilmesi gerekiyorsa, noterin bulunduğu yer hukuk hakimliğinin onaylayacağı
örnek, aynı şekilde saklanır.
Soruşturma yetkisi bulunan kişilerle Cumhuriyet savcılarının isteyecekleri
örnekler noterlik ücretine tabi değildir. Diğer resmî mercilere verilecek örneklerden
yalnız yazı ücreti alınır.

Yaş tahdidi
Noterler 65 yaşını tamamladıklarında, yaş tahdidine tabi tutulurlar. Yaşın
hesabında Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun hükümleri kıyasen
uygulanır.

İzin ve Hastalık
Noterlerin izni
Noterlerin yıllık izin süresi, hizmeti altı aydan 10 yıla kadar (On yıl dâhil)
olanlar için 30, daha fazla hizmeti olanlar için de 40 gündür. Bu sürelere, gidiş ve
dönüş süreleri dâhildir. Yıllık izin Adalet Bakanlığı tarafından verilir.
Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Bu takdirde önceki yıllara ait
kullanılmamış izin hakları düşer. Haklı bir engeli bulunmak şartıyla noterlere,
noterliğin bulunduğu yer Cumhuriyet savcısı tarafından, gidiş geliş dâhil olmak ve
10 günü geçmemek üzere, mazeret izni verilebilir. Bu şekilde alınan izinler toplamı
20 günü aştığı takdirde aşan miktar yıllık izinden düşülür.
Şu kadar ki, Türkiye Noterler Birliği organlarında çalışmak yahut Türkiye
Noterler 65 yaşını
Noterler Birliği veya Adalet Bakanlığınca verilen görevler dolayısıyla işinin
tamamladıklarında, yaş
başından ayrılmak zorunluğunda kalan noter, cumhuriyet savcısına haber vermek
tahdidine tabi
tutulurlar. şartı ile işin gerekli kıldığı süre için izinli sayılır. Bu izinler hiçbir suretle yıllık izinden
indirilemez. Noterlik Kanunu’nun 57. maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralar
hükmüne göre verilen izinler derhâl Adalet Bakanlığına bildirilir.
İzin süresinin geçirilmesi
Haklı bir engeli olmaksızın, iznini 15 gün geçirenler istifa etmiş sayılırlar.
İznini bu süreden az geçirmiş veya görevinden izinsiz olarak ayrılmış olanlar
hakkında disiplin cezası uygulanır. Şu kadar ki, bu sebeple ilk defasında en çok
kınama cezası verilebilir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

 Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

Noterlerin hastalıkları hâlinde yapılacak işlem

Noterler, hastalıkları nedeniyle alacakları rapor üzerine, hizmet sürelerine
göre aşağıdaki esaslar dâhilinde izinli sayılırlar:
• Beş yıla kadar (Beş yıl dâhil) hizmeti olanlara üç aya kadar,
• Beş yıldan on yıla kadar (On yıl dâhil) hizmeti olanlara altı aya kadar,
• On yıldan daha çok hizmeti olanlara bir yıla kadar izin verilir.
Bu süreler sonunda hastalıklarının devam ettiği, resmî sağlık kurullarının
raporu ile belgelendirilen noterlerin izinleri, iki katı kadar daha uzatılabilir. Bu
sürelerin sonunda da iyileşemeyen noterlerin görevlerine Adalet Bakanlığınca son
verilir.

NOTERLERİN GÖREVLERİ
Noterlerin Genel Olarak Yapacakları İşler
Noterlerin genel olarak görevleri aşağıdakiler gibidir:
• Yapılması kanunla başka bir makam, merci veya şahsa verilmemiş olan her
nevi hukuki işlemleri düzenlemek,
• Kanunlarda resmî olarak yapılmaları emredilen ve mercileri belirtilmemiş
olan bütün hukuki işlemleri bu kanun
hükümlerine göre yapmak,
• Gayrimenkul satış va'di sözleşmesi yapmak,
• Bu kanuna uygun olarak dışarıda yazılıp getirilen kağıtların üzerindeki
imza, mühür veya herhangi bir işareti veya tarihi onaylamak,

Gayrimenkul satış va'di • Bu kanun hükümlerine göre yapılan işlemlerin dairede kalan asıl veya
sözleşmesi yapmak örneklerinden veya getirilen kağıtlardan örnek çıkarıp vermek,
noterlerin genel olarak
• Belgeleri bir dilden diğer dile veya bir yazıdan başka bir yazıya çevirmek,
yapabilecekleri
işlerdendir. • Protesto, ihbarname ve ihtarname göndermek,
• Kanunen tescili gereken işlemleri tescil etmek,
• Bu ve diğer kanunlarla verilmiş sair işleri yapmak.

Noterlerin Özel Olarak Yapacakları İşler

Tespit işleri
Noterler bir şeyin veya bir yerin hâl ve şeklini, kıymetini, ilgili şahısların
kimlik ve ifadelerini tespit ederler ve davet edildiklerinde piyango ve özel
kuruluşların kur'a, seçim ve toplantılarında hazır bulunarak durumu
belgelendirirler.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

 Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

Emanet işleri
Noterler, saklanmak veya bir şahsa verilmek üzere getirilen emanetleri,
aşağıdaki hükümlere göre muhafaza ederler. Tutanağın bir örneğini emaneti veren
alır; bir örneği de emanet kimin için yatırılmışsa ona tebliğ olunur.

Emanetin saklanması
Emanetler, noter tarafından uygun şekilde saklanır. İlgili isterse, emanet bir
muhafazaya konulup, kendisi ile noter tarafından mühürlenerek millî bir bankada,
banka bulunmayan yerlerde demir kasa veya sağlam bir dolapta saklanır.

Emanetin para olması

Emanet para olduğu takdirde, noter bu parayı en geç ertesi gün bankadaki
Noterler, saklanmak noterlik emanet cari hesabına hak sahibinin adı, soyadı ve adresini de göstermek
veya bir şahsa verilmek suretiyle yatırır. Emanet paranın tahsil ve ödenmesinde makbuz kullanılır. Tahsilat
üzere getirilen
makbuzu iki, ödeme makbuzu bir nüsha olarak düzenlenir. Tahsilat makbuzunun
emanetleri, ilgili
ilk nüshası emaneti yatırana verilir. Para hak sahibine, noterlikçe verilecek çek
hükümlere göre
muhafaza ederler. karşılığında bankaca ödenir. Noter, emanet paraya ait giderler ödendikçe, bankaya
ihbarda bulunur. Bu hâlde zamanaşımı kesilir.

Emanetlerin zamanında alınmaması veya giderlerinin ödenmemesi

hâlinde yapılacak işlem
Emanetin, saklanma süresinin sonunu takip eden bir yıl içinde alınmaması
veya harç ve giderlerin ödenmemesi hâlinde noter, emanetin alınmasını veya harç
ve giderlerin ödenmesini tevdi edene, ona tebligat mümkün değilse kanuni
haleflerine yahut varsa emanet lehine yatırılmış olan kimseye tebliğ eder.
Tebliğden itibaren bir ay içinde ilgilisi notere başvurarak harç ve giderleri
vermediği takdirde, noter, emaneti belediye müzayede yerinde, belediye veya
müzayede yeri yoksa elverişli bir yerde satarak durumu bir tutanakla tespit eder.
Satış tutarından, emanet sebebiyle o güne kadar işleyen noterlik giderleri ile satış
giderleri tutarları alıkonulduktan sonra kalanı bankaya yatırılır.

Emanetin hazineye intikali

Emanet, değersiz veya satış masrafını korumayacak ise, 65’inci maddenin
birinci fıkrası uyarınca yapılan tebliğin semeresiz kalması hâlinde Hazineye
devredilir. Noterler tarafından emanet olarak veya 65’inci maddenin son fıkrası
hükmünün uygulanması sonunda bankaya yatırılan para zamanaşımının
dolmasından sonra Hazineye aktarılır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

 Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

Emanetlerde hak sahibi

Emanetlerin tutanakta yazılı şartlar dışında bir kimseye verilebilmesi,
tarafların muvafakatine veya mahkeme kararına bağlıdır.

Emanetlerin tutanakta
yazılı şartlar dışında bir
kimseye verilebilmesi,
tarafların muvafakatine
veya mahkeme kararına
bağlıdır.
Defter onaylamak
Noterler Türk Ticaret Kanunu ve diğer kanunlar hükümlerine göre tutulması
gereken defterleri bu kanunlar uyarınca onaylarlar. Anılan defterlerin
onaylanmasından sonra noter, onayladığı defterin nev’ini, ait olduğu yılı, sayfa
sayısını, sözü geçen kanunların emrettiği şekilde mercilerine, tek tek veya liste
hâlinde taahhütlü mektupla bildirir. Bunun için noter, ücret tarifesinde gösterilen
yazı ücretini ve kanunun tek tek bildirmeyi zorunlu kıldığı hâllerde ayrıca posta
giderini de ilgilisinden alır.
Vasiyetname ve ölüme bağlı tasarruflarla ilgili işler
Noterler açık veya kapalı olarak verilen vasiyetnameleri saklarlar ve buna
dair bir tutanak düzenlerler. Gerek bu suretle saklanan vasiyetnameleri gerek
noterler tarafından düzenlenen sair ölüme bağlı tasarrufları yapanların ölümü
hâlinde bilgi verilmesi için, durumu bunların kayıtlı oldukları nüfus dairelerine yazı
ile bildirirler.
Noterler, nüfus idaresi tarafından ölümün ihbarı veya resmî bir belge ile
ispatı hâlinde, yetkili sulh hâkimine verilmek üzere, dairelerinde saklı bulunan
vasiyetnamelerin ve noterlikçe düzenlenmiş ölüme bağlı tasarruf senetlerinin
onaylı örneklerini Cumhuriyet Savcılığına tevdi ederler.

Tebligat işleri
Tebliği istenen her nevi kâğıt, Tebligat Kanunu hükümlerine göre
muhatabına tebliğ olunur. Tebliğ tutanağı dairedeki nüshaya bağlanır. Tebliğin
yapıldığı veya yapılamadığı ilgilisine verilecek nüshasına yazılıp onaylanır.

Aylık ve yıllık iş cetvelleri verilmesi

Noterler, her ayın en geç onuna kadar, bir evvelki ay içinde dairelerine gelen
ve çıkan işlerin niteliğini ve sayısını ve bunlardan aldıkları ücret, harç, vergi ve
diğer resimlerin miktarını ve giderlerini gösterir bir cetvel düzenleyerek Türkiye
Noterler Birliğine gönderirler. Notere vekâlet hâlinde vekil, birinci fıkrada
Noterler her yılın mart gösterilen hususlardan başka, kendisine ödenen ücret tutarı ile 34’üncü madde
ayı sonuna kadar, geçen gereğince noterlik gelirinden alıkoyduğu ve notere ödediği kısımları ve alıkonulan
yıla ait gelir, gider ve
parayı yatırdığı bankanın isim ve hesap numarasını da cetvelde gösterir.
teminat tutarını
gösteren bir cetvel Noterler ayrıca her yılın mart ayı sonuna kadar, geçen yıla ait gelir, gider ve
düzenlerler. teminat tutarını gösteren bir cetvel düzenleyerek, Adalet Bakanlığına ve Türkiye
Noterler Birliğine gönderirler.

Noterlerin Yapabilecekleri Diğer İşlemler ve Usul

Aşağıda belirtilen işlemler noterler tarafından da yapılabilir:
• Terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

• Mirasçılık belgesi verilmesi.

Bu işlemlerde uygulanacak usul şu şekildedir:
Noterler, ilgilinin yazılı veya sözlü başvurusu üzerine, talep edilen işlemle ilgili bir
tutanak düzenler. İşlemler yapılırken, o işlemlerle ilgili özel kanunlarındaki usuller
de gözetilir. Talebin konusu bir belge düzenlenmesini gerektiriyorsa noter, ilgilisine
bu belgeyi de düzenleyerek verir.
Noterler, bu Kanunun 71/A maddesinde belirtilen işlemleri bizzat yaparlar.
Ancak, noterlik dairesinde imza yetkisi verilmiş hukuk fakültesi mezunu görevli
veya noter stajyeri mevcut ise bu işlemler onun tarafından da yapılabilir. Mirasçılık
belgesi verilmesinin yargılamayı gerektirmesi, nüfus kayıtlarının mirasçılık belgesi
verilmesi konusunda yeterli olmaması veya mirasçılık belgesinin yabancılar
tarafından talep edilmesi durumunda, mirasçılık belgesi noterler tarafından
verilemez.
Bu Kanunun 71/A maddesinde yer alan işlemlere ilişkin taleplerde noterler
tarafından alınacak ücret Noterlik Ücret Tarifesinde ayrıca gösterilir. Bu işlemlere
ilişkin düzenlenen kâğıtlar değerli kâğıt bedellerinden istisnadır.
Noterlerin verdikleri mirasçılık belgesi hakkında, menfaati ihlal edilenler
tarafından sulh hukuk mahkemesine itirazda bulunulabilir. Sulh hukuk mahkemesi,
itiraz üzerinde verdiği kararın bir örneğini ilgili notere ve Türkiye Noterler Birliğine
bildirir.

• "Noterlerin tatilde iş yapma yasaklılığı hakkında

Bireysel Etkinlik

düşünceleriniz nelerdir?"

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

•NOTERLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE HAKLARI

•Noterlik Görevi İle Birleşmeyen ve Noterlerin Yapmaktan Yasaklı
Özet Oldukları İşler
•Hiçbir hizmet ve görev noterlikle birleşemez; ancak yargı mercilerinin
vereceği işlerle, ilim ve hayır kuruluşları başkan ve üyelikleri, hakemlik,
vasiyeti tenfiz memurluğu ayrıktır.
•Noterlerin Çalışma Saatleri
•Noterlik dairesinde günlük çalışma, o yerdeki diğer resmî dairelerle
birlikte başlar. Noter odaları, odada üye bulunan noterliklerin günlük
çalışma ve tatil saatini odanın her yılki olağan genel kurul toplantısında,
bir yıl süre ile uygulanmak üzere tespit eder ve Türkiye Noterler Birliği
ile Adalet Bakanlığına bildirir. Şu kadar ki, noterlik dairesindeki iş
kabulü süresi o yerdeki diğer resmî dairelerden en çok bir saat daha
fazla olabilir. Noter, günlük çalışma süreleri dışında iş kabul edemez.
•Öte yandan 6 Nisan 2019 tarihi itibarıyla "Nöbetçi Noterlik Uygulaması"
başlatılmıştır. İlk olarak İstanbul, Ankara ve İzmir’de başlatılan
uygulamanın Türkiye geneline yayılması beklenmektedir. Yeni
uygulama kapsamında, nöbetçi noterlikler ülke genelinde cumartesi ve
pazar günleri 09.00-17.00 saatlerinde hizmet vereceklerdir.
•Tutulması Zorunlu Olan Defterler
•Noterliklerde bazı defterlerin tutulması zorunludur. Bunlar; yevmiye
defteri, emanet defteri, tescil defteri, muvazene defteri, teftiş defteri,
muhabere defteri, Zimmet defteri, personel sicil defteri, izin defteri ve
demirbaş eşya defteridir. Noterliklerde tutulacak bu defterler
kullanılmadan önce bağlı bulundukları hâkimliğe tasdik ettirilir.
•Noterlik Aidatı Ödeme Zorunluluğu
•Noterlik aidatının yasal süresi içinde Türkiye Noterler Birliğine
gönderilmesi zorunludur. Ödeme, Birlik tarafından gösterilen banka
hesaplarına veya aynı bankaların şubelerine yatırılmak suretiyle yapılır.
•Noterlikler ortak cari hesabı
•Her noter odası, kendi bölgesinde birden çok noter olan yerlerde,
noterlikler tarafından Noterlik Kanununun 109 uncu maddesi
kapsamında yapılacak işlerden alınacak gelirlerin yatırılması için millî
bankalardan birisinde (Noterlikler Ortak Cari Hesabı) açtırır ve bunu
bölgesindeki noterliklere duyurur. Durum ayrıca Türkiye Noterler
Birliğine de bildirilir.
•Noterlikler, Noterlik Kanununun 109 uncu maddesi kapsamında
yaptıkları işleri, yevmiye defterine yevmiye sıra numarasına göre
işlerler ve bu Yönetmeliğin 47/8 inci maddesindeki şekilde işlem
yaparlar.
•Noterlerin tatilde iş yapmak yasaklığı ve ayrık hâller
•Noterler tatil günlerinde ve iş günlerinin tatil saatlerinde ancak
vasiyetname tanzim ve tasdiki veya gecikmesinde zarar umulan noterlik
işlemlerini yapabilirler. Tatil gün ve saatlerinde iş yapılması sebebinin
evrakta gösterilmesi ve bu işlemin yevmiye defterinin tatilden sonraki
ilk numarasına kaydedilmesi zorunludur.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

•Emredici hükümlere uyma zorunluğu

•Noterler, kanunların emredici hükümlerine aykırı hususlarda işlem
Özet (devamı)yapamazlar. Bu hüküm, imza onaylaması yapılan işlemlerin
münderecatı hakkında da uygulanır.
•Meslek sırrı
•Noter ve noterlik katipleri, görevleri dolayısıyla öğrendikleri sırları,
kanunların emrettiği hâller dışında açıklayamazlar.
•Evrak ve defterlerin gizliliği
•Noterlik evrak ve defterleri mahkeme, sorgu hâkimliği ve Cumhuriyet
savcılıklarınca veya resmî daireler tarafından, konusu da belirtilmek
suretiyle, noterlikte soruşturmaya yetkili kılınan kimselerce
incelenebilir. Noterlik evrak ve defterlerinin daire dışına
çıkarılabilmesi, mahkemenin veya sorgu hâkiminin kararıyla
mümkündür.
•Yaş tahdidi
•Noterler 65 yaşını tamamladıklarında, yaş tahdidine tabi tutulurlar.
Yaşın hesabında Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun
hükümleri kıyasen uygulanır.
•Noterlerin izni
•Noterlerin yıllık izin süresi, hizmeti altı aydan 10 yıla kadar (On yıl
dâhil) olanlar için 30, daha fazla hizmeti olanlar için de 40 gündür. Bu
sürelere, gidiş ve dönüş süreleri dâhildir. Yıllık izin Adalet Bakanlığı
tarafından verilir.
•NOTERLERİN GÖREVLERİ
•Noterlerin Genel Olarak Yapacakları İşler
•Noterin görevleri ise genel olarak yapacakları işler, özel olarak
yapacakları işler olarak ikiye ayrılır. Noterlerin genel olarak görevleri;
yapılması kanunla başka bir makam, merci veya şahsa verilmemiş olan
her nevi hukuki işlemleri düzenlemek, bu kanuna uygun olarak
dışarıda yazılıp getirilen kağıtların üzerindeki imza, mühür veya
herhangi bir işareti veya tarihi onaylamak, bu kanun hükümlerine göre
yapılan işlemlerin dairede kalan asıl veya örneklerinden veya getirilen
kağıtlardan örnek çıkarıp vermek, belgeleri bir dilden diğer dile veya
bir yazıdan başka bir yazıya çevirmek, protesto, ihbarname ve
ihtarname göndermek şeklinde örneklendirilebilir.
•Noterlerin Özel Olarak Yapacakları İşler
•Sayılan genel işlerin yanında özel olarak yapabileceği tespit işleri,
emanet işleri, defter onaylatma, vasiyetname ve ölüme bağlı
tasarruflarla ilgili işler, tebligat işleri, iş cetvelleri verilmesi
bulunmaktadır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Aşağıdakilerden hangisi noterlikle bağdaşan işlerden değildir?
a) Yargı mercilerinin vereceği işler
b) Kefil olmak
c) İlim ve hayır kuruluşları başkan ve üyelikleri
d) Hakemlik
e) Vasiyeti tenfiz memurluğu

2. Aşağıdakilerden hangisi noterlerin tutmak zorunda olduğu defterlerden

değildir?
a) Yevmiye defteri
b) Emanet defteri
c) Tescil Defteri
d) Demirbaş eşya defteri
e) Envanter defteri

3. Gelen iş kâğıtları geliş sırasına göre numara alınarak aşağıdaki hangi

deftere işlenir?
a) Tescil defteri
b) Emanet defteri
c) Yevmiye defteri
d) Muvazene defteri
e) Muhabere defteri

4. Aşağıdakilerden hangisi noterlerin aylık gelir ve giderlerinin kaydedildiği

defterdir?
a) Muvazene defteri
b) Teftiş defteri
c) Muharebe defteri
d) Tescil defteri
e) Zimmet defteri

5. Noterler aşağıdakilerden hangisinde yaş tahdidine tabi tutulur?

a) 50 yaş
b) 55 yaş
c) 60 yaş
d) 65 yaş
e) 70 yaş

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15

Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

6. Noterlerin izni ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

a) Noterlerin yıllık izin süresi hizmeti 6 aydan 10 yıla kadar olanlar için
30 gündür.
b) 10 yıldan daha fazla hizmet süresi olan noterlerin yıllık izin süresi 40
gündür.
c) Yıllık izin Adalet Bakanlığı tarafından verilir.
d) Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilemez.
e) Yıllık izin sürelerine gidiş ve dönüş süreleri de dâhildir.

7. Noterlerin hastalıkları ile ilgili yapılacak işlemlerden aşağıdakilerden

hangisi söylenemez?
a) 5 yıla kadar hizmeti olanlara 3 aya kadar izin verilebilir.
b) 5 yıldan 10 yıla kadar hizmeti olanlara 6 aya kadar izin verilebilir.
c) 10 yıldan daha çok hizmeti olanlara 9 aya kadar izin verilebilir.
d) Bu süreler sonunda hastalıklarının devam ettiği, resmî sağlık
kurullarının raporu ile belgelendirilen noterlerin izinleri, iki katı kadar
daha uzatılabilir.
e) Bu sürelerin sonunda da iyileşemeyen noterlerin görevlerine Adalet
Bakanlığınca son verilir.

8. Aşağıdakilerden hangisi noterlerin genel olarak yapacakları işlerden

değildir?
a) Gayrimenkul satış va'di sözleşmesi yapmak
b) Protesto, ihbarname ve ihtarname göndermek
c) Kanunen tescili gereken işlemleri tescil etmek
d) Belgeleri bir dilden diğer dile veya bir yazıdan başka bir yazıya
çevirmek
e) Bir şeyin veya bir yerin hâl ve şeklini, kıymetini, ilgili şahısların kimlik
ve ifadelerini tespit etmek

I. Tutanağın bir örneğini emaneti veren alır; bir örneği de emanet kimin
için yatırılmışsa ona tebliğ olunur.
II. Banka bulunmayan yerlerde demir kasa veya sağlam bir dolapta
saklanır.
III. Emanet para olduğu takdirde, noter bu parayı en geç ertesi gün
bankadaki noterlik emanet cari hesabına hak sahibinin adı, soyadı ve
adresini de göstermek suretiyle yatırır.
IV. Tahsilat makbuzu iki, ödeme makbuzu bir nüsha olarak düzenlenir.
9. Noterlerin özel olarak yaptıkları işlerden olan emanet işleriyle ilgili
yukarıdakilerden hangileri söylenebilir?
a) I-II-III
b) I-III-IV
c) II-III-IV
d) I-III
e) I-II-III-IV

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16

Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

10. Noterlerin mirasçılık belgesi vermesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi

söylenemez?
a) Noterin kendisi ve o noterlikte çalışanların birinci derede akrabaları
için mirasçılık belgesi veremez.
b) Noterler, ilgilinin yazılı veya sözlü başvurusu üzerine, talep edilen
işlemle ilgili bir tutanak düzenler.
c) Noterlik dairesinde imza yetkisi verilmiş hukuk fakültesi mezunu
görevli veya noter stajyeri mevcut ise bu işlemler onun tarafından da
yapılabilir.
d) Mirasçılık belgesinin yabancılar tarafından verilmesi durumunda
noter mirasçılık belgesi veremez.
e) Noterlerin verdikleri mirasçılık belgesi hakkında, menfaati ihlal
edilenler tarafından sulh hukuk mahkemesine itirazda bulunulabilir

Cevap Anahtarı
1.b, 2.e, 3.c, 4.a, 5.d, 6.d, 7.c, 8.e, 9.e, 10.a

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 17

Noterlerin Yükümlülük, Hak ve Görevleri

YARARLANILAN KAYNAKLAR
[1] Akıllıoğlu, T. (1999). Noterlik Hukuku Açısından Kamu Hizmeti ve İdari Vesayet
Kavramı, Noterlik Hukuku Sempozyumu III‐IV‐V, Ankara.
[2] Bilgin, İ. (1992). Noterlerin Hukuki Sorumlulukları, TNBHD., S. 74 (Özel Sayı)
[3] Erhürman, T. (1997). Adalet Bakanlığının Noterlik Hizmeti Konusundaki
Yetkilerinin Hukuksal Niteliği, Noterlik Hukuku Sempozyumu I‐II, Ankara
[4] Nart, S. (2010). Noterlerin Hukukî Sorumluluğu. DEÜHFD, Prof. Dr. Bilge
Umar’a Armağan, 2009/Özel Sayı. İzmir
[5] Özbek, M. (2013). Noter Senetlerinde Sahtelik, B.2, Ankara.
[6] Şişman, G. (2001). Noter ve Noterlik Nedir, TNBHD., S.110
[7] Tanju, F. (1979). Noterliklerin Sınıflandırılması, TNBHD., S. 22,
[8] Tanrıver, S. (2001). Noterlik Açısından Vekâlet (Temsil), B. 2, Ankara.
[9] Tanrıver, S. (2011). Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Noterleri İlgilendiren
Hükümlerinin Tespiti ve Değerlendirilmesi (Noterlik Hukukuna
İlişkin İncelemeler,1993‐2011, Ankara; TAAD 2011/2).
[10] Tokdemir, S. H. (1975). Noterlerin Mesleki Kuruluşları, TNBHD., S. 5, Türkiye
Noterler Birliği.
[11] Ulukapı, Ö. (2003). Noterlik Mesleği, Noterlerin Hak ve Yükümlülükleri, Konya.
[12] Ulukapı, Ö. /Atalı, M. (2001). Noterlik Hukuku, B. 2, Konya.
[13] Yılmaz, E. (1997). Noterlik İşlemlerinin Hukuk Davalarındaki ve İcra‐İflâs
Takiplerindeki Önemi, Noterlik Hukuku Sempozyumu I‐II, Ankara

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 18