AVUKATLIK MESLEĞİNE KABUL

ŞARTLARI

• Avukatlık Yapabilmek İçin

Temel Şartlar
AVUKATLIK VE
İÇİNDEKİLER

• Avukatlık Stajı NOTERLİK HUKUKU

• Avukatın Yerleşim Yeri
BİLGİSİ
• Avukatlığa Engel Durumlar AVUKATLIK VE
• Yemin Prof. Dr. M. Refik
NOTERLİK HUKUKU
KORKUSUZ
Prof. Dr. M. Refik KORKUSUZ

• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

•Avukatlık yapabilmek için
temel şartların neler olduğunu
HEDEFLER

bilecek,
•Avukatlık stajını öğrenecek,
•Avukatlığa engel ve avukatlıkla
bağdaşan durumlardan
haberdar olacak,
•Avukatlık için müracaat
prosedürünü öğrenecek,
•Avukatlık ruhsatnamesi
hakkında bilgi sahibi
olabileceksiniz. ÜNİTE

2
© Bu ünitenin tüm yayın hakları Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi’ne aittir. Yazılı izin alınmadan
ünitenin tümünün veya bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, yayımı, çoğaltımı ve
dağıtımı yapılamaz.
Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

AVUKATLIK MESLEĞİNE KABUL ŞARTLARI Avukatlık Stajı

İkamet Yeri

Engel Durumun Bulunmaması

Yemin

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

GİRİŞ
Avukatlık mesleğinin saygın ve onurlu bir meslek olduğuna birinci ünitede
değinilmişti. Bu mesleği yapabilmek için aranan koşullar da elbette mesleğin
niteliğiyle uyumludur. Buna göre avukatlık mesleğini yapabilmek için kanunda
sayılmış olan bazı temel şartlar vardır.
Bu şartların mevcut sistem bakımından en önemlisi avukatlık stajını
tamamlamaktır. Her ne kadar yıllardır tartışma konusu olsa da ve yakın zamanda
açıklanan yargı reformu stratejisinde de yer alsa da henüz avukat olmak için bir
avukatlık sınavı uygulaması başlamamıştır. Bu nedenle hukuk fakültesi mezunları
herhangi bir sınava tabi olmadan kaydolmak istedikleri baroya başvurmak
suretiyle yasal avukatlık stajına başlayabilmektedir. Yine ikamet yeri ve yemine
ilişkin diğer şartlar da bulunmaktadır.
Avukatlık stajı avukatlar için önemli bir aşamadır. Bu stajın usulü ve
süreçlerine aşağıda detaylı şekilde yer verilmiştir. Avukat adayı, öngörülen süreç
içerisinde stajı usulüne göre tamamlayarak avukatlık mesleğine başlayabilecektir.
Bu temel şartların yanında avukatlık mesleğini engelleyen durumlar da söz
konusudur. Bu durumların bazısı avukatlık mesleğinin icrasını sürekli olarak
Avukatlık yapmak için engellerken bazıları ise özel durum niteliğine sahip ve bu durumun devamınca
öncelikle Türk vatandaşı mesleğin icrasını engellemektedir.
olmak gerekir. Avukatlık yapabilmek için aranan koşulları taşıyan kişiler avukatlık için
Yabancıların bu haktan aranan prosedürü takip ederek barodan avukat ruhsatnamesi alabilecektir.
yararlanmaları, sınırlı
istisnalar dışında AVUKATLIK YAPABİLMEK İÇİN TEMEL ŞARTLAR
mümkün değildir.
Avukatlık mesleği, kamu niteliği taşıyan bir meslek olduğu için kanun koyucu
tarafından bazı şartlar aranmıştır. Bunun için;
• Avukatlık stajını bir yıl boyuncu kesintisiz bir şekilde yapmak,
• Avukatlık yapmak istediği baro çevresinde ikamet etmek.
• Avukatlık mesleğine icra etmeye engel durumu olmamak ve avukatlığa
kabul için kanunun öngördüğü kısıtlamalara, meslek yaşamı süresince,
maruz kalmamak.
• Avukatlık ruhsatnamesini almak ve yemin etmek.

AVUKATLIK MESLEĞİ İÇİN ÖN ŞART; AVUKATLIK STAJI

Avukatlık yapmak için öncelikle Türk vatandaşı olmak gerekir. Yabancıların
bu haktan yararlanmaları, sınırlı istisnalar dışında bugün için mümkün değildir.
Türk hukuk fakültelerinden birinden mezun olmak veya bu fakülteler ile
denkliğinin kabul edilmesi de şartlar arasında yer almaktadır.
Bunların dışında, aşağıda ayrıntılı şekilde belirtileceği üzere, fiili olarak bir
yıl sürecek avukatlık stajını da fasılasız olarak, ikmal etmek gerekir. Bu nedenle,
hukukumuzda, avukatlık stajı çok önemlidir.

Staj Başlangıcı

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

Stajın amacı, Avukatlık Staj Yönetmeliği’nde şöyle belirtilmiştir; “Avukatlık

stajının hukuk bilgilerini bilimsel verilerden ayrılmaksızın ve bilimin yöntemlerini
kullanarak somut olaylara uygulayabilen, yargılama süresince yargılama
faaliyetinin yönetimine ve kararın oluşumuna etkin biçimde katılabilen, meslek
ilke ve kurallarına bağlı, hak arama özgürlüğünün yaşama geçmesi için uğraş
veren, insan haklarına saygılı, demokrasi ve hukukun üstünlüğünden ayrılmayan,
bağımsız ve özgür avukatların yetişmesi için hukuksal, sanatsal, eğitsel olanakların
sağlanmasıdır. (m.1).
24/10/2019 yürürlüğe giriş tarihli 7188 Sayılı Kanunun 3. Maddesi avukatlık
stajına başlayabilmek için Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavında başarılı olunması
şartını getirmiştir. 24/10/2019 yürürlüğe giriş tarihli 7188 Sayılı Kanun 3.
Maddesine göre Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavında başarılı olan hukuk fakültesi
öğrencileri diğer şartları da taşımaları halinde avukatlık stajına başlayabilecektir.
Avukatlık stajında, yasadaki hükümler uyarınca ilk altı ayı mahkemelerde ve
kalan altı ayı da en az beş yıl kıdemi olan (bu beş yıllık kıdem hesabına Kanunun
4’üncü maddesinde yazılı hizmette geçen süreler de dâhildir.) bir avukat yanında
yapılır.
Baro başkanı, yapılan
staj başvurusu üzerine, Stajın hangi mahkeme ve adalet dairelerinde, ne surette yapılacağı
öncelikle baroya bağlı yönetmelikte gösterilir (Avk. K. m.15).
avukatlardan birini, Avukatlık için gerekli koşulları taşıyan ve Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavında
başvuru yeterliliği başarılı olanlardan, stajyer olarak sürekli staj yapmalarına engel işleri ve 5’inci
konusunda bir rapor maddede yazılı engelleri bulunmayanlar, staj yapacakları yer barosuna bir dilekçe
düzenlemek üzere ile başvururlar.
görevlendirir.
Dilekçeye eklenecek belgeler:
Baroya verilecek dilekçeye, aşağıda gösterilen belgeler eklenir.
• Kanunun aradığı şartlara ilişkin belgelerin asılları ile onanmış ikişer örneği,
• Adayın avukatlık yapmak için gerekli nitelikleri taşıdığı,
• Yanında staj göreceği avukatın yazılı muvafakati,
• Adayın ahlak durumu hakkında, o baroya yazılı iki avukat tarafından
düzenlenmiş tanıtma kâğıdı.
Bu belgelerin birer örneği ilgili baro başkanı tarafından onaylanarak Türkiye
Barolar Birliği’ne gönderilir. Diğer örnek veya asılları barodaki dosyasında saklanır.
Avk. K. 22’nci maddenin 2 ve 3’üncü fıkralarında yazılı hâllerde, adayın yanında
staj göreceği avukatın yazılı muvafakatine ait belge aranmaz.
Staj isteminde bulunan tarafından verilen bildiri kağıdının hilafı ortaya çıktığı
takdirde; aday hakkında Kabahatler Kanunu’na göre ceza verilir.
Adayın istemi, yukarıdaki maddede yazılı hususlarla birlikte, istem
tarihinden itibaren on gün içinde baronun ve adalet dairesinin uygun bir yerinde
on beş gün süre ile asılarak ilan olunur.
Her avukat veya stajyer yahut diğer ilgililer, bu süre içinde, adayın stajyer
listesine yazılmasına itirazda bulunabilirler. Şu kadar ki itirazın incelenebilmesi,
açık delil veya vakıaların gösterilmiş olmasına bağlıdır (Avk. K. m.18).

Staja Başlama ve Stajyerin Ödevleri

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

Staj yapılması için gerekli başvuru usulu ve değerlendirilmesi

Baro başkanı, yapılan staj başvurusunu, öncelikle baroya bağlı avukatlardan
birini, adayın gerekli nitelikleri taşıyıp taşımadığını ve avukatlıkla birleşmeyen bir
işle uğraşıp uğraşmadığını araştırarak bir rapor düzenlemek üzere görevlendirir.
Görevlendirilen avukat, raporu en geç on beş gün içinde baroya vermekle
yükümlüdür (Avk. K. m.19). Daha sonra gelen rapora göre, “Başvurma dilekçesinin
kabulü ve işlemlerin tamamlanmasından sonra stajyer adayının isteği ilan edilir.
İlanın, işlemlerin tamamlanmasından itibaren en geç on gün içinde yapılması
gerekir. İlan süresi on beş gündür. İlan, fotoğraflı bir yazının Baronun ve Adalet
Komisyonu’nun bulunduğu adliye binasının uygun bir yerine asılmak suretiyle
yapılır. İlanın asıldığı ve indirildiği günler baro tarafından bir tutanakla tespit edilir.
(Staj Yönt., m. 7)” Baro, staj istemine ilişkin yazıyı on beş gün süre ilan eder.
Adayın stajyer listesine yazılma istemine karşı, her avukat veya stajyer yahut
diğer ilgili kişiler itiraz edebilirler (Staj Yönt., M.8).
Baro yönetim kurulu, itiraz süresinin bitmesinden itibaren bir ay içinde,
19’uncu maddede yazılı raporu da göz önünde tutarak, adayın stajyer listesine
Staj; Baronun, yazılıp yazılmaması hakkında gerekçeli bir karar verir. Karar ilgiliye tebliğ edilmekle
Cumhuriyet Savcısının beraber, bir örneği de incelenmek üzere dosyası ile birlikte o yer cumhuriyet
ve Hâkimin
savcılığına verilir (Staj Yönt. M.9).
denetiminde yapılır.
Bu karar aleyhine baro yönetim kurulunun kararın kendisine tebliğ edildiği
tarihten itibaren on beş gün içinde Türkiye Barolar Birliği’ne itiraz edebilirler.
Baro yönetim kurulunca, belirtilen süre içinde bir karar verilmemiş olması
hâlinde talep reddedilmiş sayılır. Bu takdirde, bir aylık sürenin bitiminden itibaren
on beş gün içinde aday TBB’ye itiraz edebilir.
TBB’nin itiraz üzerine verdiği kararlar Adalet Bakanlığına ulaştığı tarihten
itibaren iki ay içinde bakanlıkça karar verilmediği veya karar onaylandığı takdirde
kesinleşir. Ancak Adalet Bakanlığı uygun bulmadığı kararları bir daha görüşülmek
üzere, gösterdiği gerekçesiyle birlikte Türkiye Barolar Birliğine geri gönderir.
Adalet bakanlığı tarafından geri gönderilen bu kararlar, TBB yönetim
kurulunca üçte iki çoğunlukla aynen kabul edildiği takdirde onaylanmış, aksi hâlde
onaylanmamış sayılır; sonuç Türkiye Barolar Birliği tarafından Adalet Bakanlığına
bildirilir (Staj Yönt.m.9).
Adalet Bakanlığının yukarıdaki fıkra uyarınca verdiği kararlara karşı, TBB,
aday ve ilgili baro; Adalet Bakanlığının onaylamayıp geri göndermesi üzerine
TBB’in verdiği kararlara karşı ise, Adalet Bakanlığı, aday ve ilgili baro idari yargı
mercisine başvurabilir (Avk. K. m. 20; Staj Yönt. M. 9/son).

Staj yapma usulü

Staj; Baronun, cumhuriyet savcısının ve hâkimin denetiminde yapılır.
Stajyer, staj eğitim programını aksatmadan; duruşmalarda, keşiflerde,
soruşturmalarda, kararın görüşülmesinde ve yazılmasında hazır bulunur. Kendisine
verilen dosya ve kararları inceler ve rapor hazırlar.
Stajyerler kendilerine verilen işlerden sorumludur. Ancak stajda, kalem
görevlileri, stajyerler ve iş sahipleri arasındaki ilişkilerde karşılıklı saygı esastır.
Stajyer meslek onurunu zedeleyecek davranışlardan kaçınmak zorundadır.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

Adliyede yapılan staj dönemi için mahkeme ve adalet dairelerinde

stajyerlere ayrılmış bir staj defteri ile devam çizelgesi bulunur. Staj devam çizelgesi
stajyer tarafından her gün imzalanır. Staj eğitim çalışmaları veya baroca
düzenlenen konferans, panel, sempozyum gibi etkinlikler nedeniyle staj devam
çizelgesine imza atamayan stajyer, özrünü belgelemek koşuluyla imza
TBB, memur iken, bir yükümlülüğünden kurtulur. Staj sonunda devam çizelgesi Cumhuriyet savcısı veya
sene ücretsiz izin alan hâkim tarafından devam yönünden onaylanır.
bir memurun bile, Staj kesintisiz olarak yapılır. Stajyerin haklı nedenlerle devam edemediği
avukatlık stajı yapma günler Avukatlık Kanunu’nun 23’üncü maddesinde belirtildiği şekilde
hakkının bulunmadığını tamamlattırılır. Haklı nedenlerin kanıtlanması stajyerin yükümlülüğündedir.
düşünmektedir.
Stajın yapıldığı yere göre Adalet Komisyonu Başkanı ve Baro başkanı haklı
bir engelin bulunması hâlinde, yanında staj yaptığı avukatın da görüşünü alarak
stajyere otuz günü geçmemek üzere izin verebilir. (Staj Yönt. M. 13).

Staj süresince yanında staj yapılan yükümlülükleri

Avukatlık stajının kalan altı ayı, staj yapılan baro levhasına kayıtlı, meslekte
en az beş yıl kıdemli (bu beş yıllık kıdem hesabına Avukatlık Kanunu’nun 4’üncü
maddesinde yazılı hizmette geçen süreler dâhildir) ve bağımsız bürosu olan bir
avukat yanında yapılır. Avukatlık ortaklıklarında, bu yönetmelikteki koşulları
taşıyan ortak avukat bulunması hâlinde staj yapılabilir (Staj Yönt. M.14).
• Yanında staj yapılan avukat, stajyerini hukukun üstünlüğü ilkesine, meslek
ilke ve kurallarına bağlı, hukuk bilgilerini somut olaylara uygulayabilecek
nitelikte, bağımsız ve özgür bir avukat olarak yetiştirmekle yükümlüdür.
• İlgili avukat, stajyeri Avukatlık Kanunu’nun 23’üncü maddesinde belirtilen
duruşmalara ve cezaevi görüşmelerine birlikte gitmek, mahkemeler ve
idari makamlardaki işleri takip etmek, dava dosyalarını ve yazışmaları
düzenlemek imkânını sağlayarak eğitir. Stajyere bu işler dışında bir iş
yüklenemez.
• Avukat, stajyerin baro eğitim çalışmalarına katılmasını, devamını ve
başarısını denetlemekle yükümlüdür (Staj Yönt. M. 17).

Staj dönemine ara verilmesi hâlinde yapılacak işlemler

Avukatlık stajı, bir yıl boyunca kesintisiz yapılır. Staj konusunda, barolar ve
TBB çok sıkı durmaktadır. Staj süresinde herhangi bir işle iştigal ettiği tespit
edilenlerin veya stajını aksattığı resmî kayıtlarla belirlenenlerin stajı derhal iptal
edilmekte veya avukatlık ruhsatnamesi esnasında TBB tarafından tespit
edildiğinde, ruhsatname verilmemektedir. TBB, memur iken, bir sene ücretsiz izin
alan bir memurun bile, avukatlık stajı yapma hakkının bulunmadığını
düşünmektedir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

•Staj süresinde herhangi bir işle iştigal ettiği tespit edilenlerin veya

Örnek
stajını aksattığı resmî kayıtlarla belirlenmesine örnek: yurt dışına
gitme hâli.

Stajyerin stajı sırasında haklı nedenlere dayanarak devam edemediği

günlerin olabileceği tabiidir. Bu hususlar, çok sınırlı olarak kabul edilmektedir.
Askerlik, hastalık ve diğer yasal zorunluluklar nedeniyle stajdan ayrı kalma hâlleri
zorunlu durumlar olarak kabul edilmektedir. Stajyer avukat, staja engelin
kalkmasından sonraki bir ay içinde başvurması hâlinde; mahkemelerde staj
sırasında Adalet Komisyonu Başkanının ve avukat yanında staj sırasında ise Baro
Yönetim Kurulu’nun kararı ile tamamlattırılır. Ayrıca Baro Başkanı, haklı nedenlerin
bulunması hâlinde, yanında staj yaptığı avukatın ve staj kurulunun da görüşünü
alarak stajyere otuz günü aşmamak üzere izin verebilir.
Erkek stajyerlerin askerlik görevi, yasal zorunlu bir hâl olarak
düşünüldüğünden, askerlik sonrasında kaldığı yerden başlamak üzere, staja ara
verme imkânı sağlayan bir durumdur. Stajyer askerlik görevini yaptığı sırada, izinli
olarak kıtasından ayrılması hâlinde sivil kıyafetle stajına kaldığı yerden devam
edebilir (Staj Yönt. M. 18).
Her baro, kendi örgütsel oluşumu içinde, stajyerin, özgür, bağımsız, meslek
Stajyerler, avukat
yanında staja ilkelerine bağlı, uygulamada karşılaştığı sorunları hukuk devleti ilkelerine ve
başladıktan sonra, kural hukukun üstünlüğü kurallarına uygun olarak çözümleyebilecek, adil ve etkin bir
olarak staj yapma ve yargılamaya ulaşmak amacıyla yargının kurucu bir öğesi olarak görev yapan
Baronun vereceği avukatlar yetiştirmek için staj eğitimi çalışmaları yapar.
eğitimin dışında hiçbir iş Barolar, Avukatlık Kanunu ve Yönetmelik hükümleri ile kendilerine verilen
yapamaz. staj eğitim görevinin; bilimsel ilkelere uygun ve sürekli olarak yerine getirilmesi
amacıyla staj eğitim birimleri oluşturabilirler. Bu birimlerin kuruluşu, işleyişi, yetki
ve sorumlulukları ile benzeri konular her baronun kendi genel kurulunca bu
yönetmelikteki ilkelere göre kabul edeceği iç Yönetmeliklerle belirlenir (Staj Yönt.
M.22). Uygulamada da hemen her Baro’nun yönetmeliğin ilgili hükümleri
gereğince, baro staj komisyonu kurduğu gözlenmektedir.

Avukatlık Stajı Yapma Zorunluluğu Bulunmayan Kimseler

• Adli, idari ve askerî yargı hâkimlik ve savcılıklarında, Anayasa Mahkemesi
raportörlüklerinde dört yıl çalışanlar,
• Danıştay üyeliklerinde dört yıl çalışanlar,
• Üniversiteye bağlı fakültelerin hukuk bilimi dersleri dalında profesörlük,
doçentlik, yardımcı doçentlik görevlerinde asgari olarak dört yıl çalışanlar,
• Kamu kurum ve kuruluşlarının hukuk müşavirliği görevinde asgari olarak,
on yıl çalışanlar için staj yapma koşulu aranmaz. (Avk. K. m. 4)
• Türk vatandaşları ve Türk uyruğuna kabul olunanlardan yabancı hukuk
fakültelerinden mezun olup da Türk hukuk fakülteleri programlarına göre

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

noksan kalan derslerden usulüne uygun olarak yapılan sınavlarda başarı

göstermiş ve ayrıca Türkçe’yi iyi bilir oldukları da bir sınavla anlaşılmış
olmak kaydıyla, geldikleri yerde mahkemelerin her derecesinde hâkimlik,
savcılık veya avukatlık yapmış ve avukatlığı meslek edinmiş bulunanlardan,
bu işlerde asgari, dört yıl çalışanlar, staj yapma koşulu aranmaz
• Birinci ve ikinci fıkrada gösterilenlerin baro levhasına yazılmasında, Avk. K.
17’nci maddenin (1) ve (2) numaralı bentlerinde yazılı belgelerden başka
sicil özetlerinin onanmış bir örneğinin de verilmesi gereklidir.

Staj ile Bağdaşabilen İşler

Stajyerler, avukat yanında staja başladıktan sonra, kural olarak staj yapma
ve baronun vereceği eğitimin dışında hiçbir iş yapamaz. Ancak, yanında staj
yapmış olduğu avukatın yazılı muvafakati ile ve onun gözetimi ile sorumluluğu
altında olmak üzere;
• Stajın son üç ayında sulh hukuk mahkemeleri, sulh ceza mahkemeleri ile
icra tetkik mercilerinde avukatın takip ettiği dava ve işlerle ilgili
duruşmalara girebilir ve icra müdürlüklerindeki işleri yürütebilirler.
• Yanında staj yaptığı avukatın yazılı oluru ile her zaman dava dosyalarından
fotokopi ve benzeri yollarla örnek alabilirler.
• Ayrıca vekaletname veya yazılı olur olmaksızın, dava ve takip dosyalarını
inceleyebilirler.
TBB, stajyerlerin sosyal • Staj dönemi boyunca, baroların hazırlamış olduğu staj eğitimine yönelik
ve sağlık yardımları
programlara katılma (bu durum aynı zamanda bir zorunluluktur), staj ile
konusunda, Sosyal
Yardım ve Dayanışma bağdaşan hususlardan biri olarak kabul edilmiştir.
Yönergesi kabul • Bu yetki, staj bitim belgesinin verilmesi veya staj listesinden silinme ile
etmiştir. sona erer (Avk. K. m.26).

Stajyerlere Barolarca Yapılacak Yardımlar

Sosyal yardımlar
Hukuk fakültesini bitirdikten sonra en az bir yıl sürecek bu dönem içinde
herhangi bir işte çalışmayacak olan stajyerlerin, özellikle ailesinden destek
almaktan mahrum olanlarının, ekonomik sıkıntıya düşecekleri bilinen bir gerçektir.
Bu nedenle, TBB, stajyerlerin sosyal ve sağlık yardımları konusunda, Sosyal Yardım
ve Dayanışma Yönergesi kabul etmiştir. Fon kapsamında sağlanan sosyal
yardımlardan, kural olarak, avukatlar yararlanmakla birlikte, stajyerler de Sosyal
Yardım Fonu Yönetim Kurulu kararı ile yararlanabilecektir. Buna göre;
• Avukatın bakmakla yükümlü olduğu eşi ve çocukları,
• Çalışmayan avukat,
• Çalışmayan avukatın bakmakla yükümlü olduğu eşi ve çocukları,
• Stajyer avukatlar (TBB Sosyal Yardım Yönt. M. 16). Böylece, staj
döneminde, çalışamadığı ve öğrenciliği de sona erdiği için her türlü sağlık
yardımlarından mahrum olan stajyerlere aşağıda belirtilen konularda,
yardım yapılabilecektir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

Buna göre;
a) Genel sağlık yardımları
• Sağlık yardımları: Tıbbi bakım, tedavi ve cerrahi müdahaleyi gerektirecek
bedenî rahatsızlıkla karşılaşılması durumunda üyelerin sağlığını koruma,
çalışma ve kendi ihtiyaçlarını görme kabiliyetini yeniden kazandırma
amacına yönelik ayakta ve/veya yatarak tedavi edilmesini kapsar.
• Geçici iş göremezlik yardımı: Bu yardım, hastalık, analık ve olağan dışı
hâller nedeniyle yapılır.
• Hastalık sebebiyle yapılacak geçici iş göremezlik yardımı: Avukatın
hastalık, ameliyat gibi sağlık sorunları veya uğradığı kaza sonucu mesleki
çalışmasını sürdürememesi ve bu sürenin yirmi gün üzerinde olduğunu
sağlık kuruluşundan alacağı raporla belgelemesi durumunda, geçici gelir
Kredinin miktarı, kayıplarının karşılanabilmesi için yapılacak olan yardımdır.
her yıl ocak ayında, staj • Analık sebebiyle yapılacak geçici iş göremezlik yardımı: Sadece bayan
kredi fonundan avukata verilmek üzere, doğum yapmasından ötürü yapılacak olan
stajyerlere verilecek
yardımdır.
kredinin miktarı,
Türkiye Barolar Birliği • Olağan dışı hâller nedeniyle yapılacak yardımlar: Kaza, organ yetmezliği,
Yönetim Kurulunca kanser ve kalp rahatsızlıkları gibi uzun süreli tedaviyi gerektiren ve güç
belirlenir. çareli hastalıklarda, durumun sağlık raporuyla belgelenmesi şartıyla (1)
numaralı alt bentte belirtilen yirmi günlük süre aranmaksızın Yönetim
Kurulu tarafından belirlenecek miktarda yardım yapılabilir.
b) Parasal yardımlar
• Avukatın yangın, sel, deprem ve benzeri olaylar nedeniyle bürosu ve/veya
meskeninin kullanılamayacak hâle gelmiş olması ve bunun barosunca
hazırlanacak zarar tespit tutanağı ile belgelemesi durumunda ve ayrıca
Yürütme Kurulunca lüzum görülen hâllerde olağanüstü yardım yapılabilir.
c) Cenaze yardımı
• Avukatın, çalışmayan avukatın ve stajyer avukatın, vefatı hâlinde, cenaze
masraflarının karşılanabilmesi için yapılacak yardımdır.
d) Munzam emeklilik yardımı
• Avukatlık hizmetlerinden emekli olanlara munzam emeklilik yardımı
yapılabilir. Munzam emeklilik yardımı, Fonun kaynakları yeterli olduğunda,
üyelerin sağlayacağı dayanışma aidatı ve katılım payları da dikkate alınarak
yapılır (TBB Sosyal Yardım Yönt. M. 17).

Stajyere borç para (kredi) verme

Avukatlık stajı süresince dileyen stajyerlere, yönetmelikte belirtilen usul ve
esaslarda, TBB’ce kredi verilir. Bu kredi ile herhangi bir geliri bulunmayan
stajyerlere, borç olarak para vermek ve avukatlık stajının hitamından 24 ay içinde
geri tahsil etme imkânı getirilmiştir.
Stajyer avukatlara, staj süresince kredi vermesini öngören, Avk. K. 27.
maddesinin hükümlerinin uygulanması için TBB tarafından staj kredi yönetmeliği
kabul edilmiştir. Buna göre söz konusu stajyerlere kredi verilmesine ilişkin
yönetmeliğin amacı; kredinin ilke ve koşulları, kimlere verileceği, miktarı, geri
ödeme şekli, geri ödemeden gelen paralarla ilgilidir (TBB Staj Kredi Yönt. m. 1).

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

Yönetmelik, Stajyerlere verilecek kredinin kaynağı olan Staj Kredi Fonu

(SKF), avukatlara veya dava vekili ve dava takipçilerine verilecek vekâletname
pulundan toplanan paralardan oluşur (TBB Staj Kredi Yönt. m. 4, 5).
Kredi ödemelerinden arta kalan miktar, meslektaşlara destek ve meslekte
gelişmeyi sağlamakta kullanılır.
Pul bedelleri ile geri ödemeden gelen paralar ve bunların gelirleri, kredi
ödemelerinden arta kalan miktarın dağıtımı ve sarfı, her yıl Adalet Bakanlığı
tarafından ek 4’üncü maddedeki esas ve usullere göre denetlenir (Avk. K. m. 27).
Kredinin miktarı, her yıl ocak ayında, staj kredi fonundan stajyerlere
verilecek kredinin miktarı, Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunca belirlenir.
Miktarın belirlenmesinde; barolarda staj yapan stajyerlerin sayısı, fonda toplanan
para miktarı göz önünde bulundurulur.
Belirlenecek yeni miktar, belirleme tarihinden sonra staj eğitimine
başlayanlara uygulanır. Belirlenen yeni miktarın önceki dönemden fazla olması
durumunda kredi alan stajyer, kredi alma için öngörülen biçimsel koşulları yerine
getirmesi hâlinde aradaki farktan yararlandırılır (TBB Staj Kredi Yönt. m.8).
Stajyerin krediden yararlandırılması için doğal olarak şahsi olarak veya vekili
aracılığı ile başvuruda bulunması gerekir. Krediden yararlanabilmek için herhangi
bir baronun staj listesine yazılmış olmak ve stajyerin, ailesinin mal varlığı ve aylık
gelir durumuna göre, ailesinin katkısıyla stajını yapamayacak mali durumda olması
gerekir. Kredi süresi yasal staj süresini geçemez. Stajın uzatılması durumunda,
kredi süresi uzatılmaz. Kredi almak isteyen stajyer, kredi başvuru formunu
Stajyere aylık olarak
ödenen kredi, ödeme doldurarak diğer belgelerle (kredi sözleşmesi dâhil olmak üzere) birlikte listesine
tarihleri itibarıyla yazılı olduğu baroya başvurur. Baro, başvuru dosyasını ekleri ile birlikte, Türkiye
stajyerin hesabına borç Barolar Birliğine ivedilikle gönderir (TBB Staj Kredi Yönt. m.9).
olarak yazılır. Kredi tahsis edilen stajyer için TBB’de bir dosya açılır ve krediden yararlanan
stajyer ile ilgili kayıt ve ödemeler bu dosyada saklanır. Uyumsuzluk ve uyuşmazlık
durumunda bu dosya içeriği esas alınır. Kredi başvurusu kabul edilen stajyere kredi
tahsis numarası verilir (TBB Staj Kredi Yönt. m. 13).
Stajyerin, stajını bir başka baroya nakletmesi hâlinde kredi ödemeleri
devam eder. Nakli yapan ve nakil istemini kabul eden barolar, nakil ve kabul
tarihlerini TBB‘ne en seri iletişim araçları ile bildirirler.
TBB, kredi ödemelerine, nakli yapılan stajyerin Barosunun bulunduğu
yerdeki bir bankada açılacak yeni hesapta devam eder (TBB Staj Kredi Yönt. m.
14).
Kredi almakta olan stajyerin, bir başka baroya nakil dışındaki nedenlerle
adının staj listesinden silinmesi, staja başlama anındaki niteliklerini yitirmesi, kredi
isteminde bulunurken yaptığı başvurunun veya beyanlarının aksinin ortaya
çıkması, stajyerin baronun düzenlediği eğitim çalışmalarına katılmaması, Avukatlık
Kanunu ve bu kanun gereği çıkartılan yönetmelikler ile meslek kurallarında
gösterilen esaslara uyulmadığının tespiti ve verilen görevlerin yerine getirilmemesi
gibi durumlarda, kredi ödemesine son verilir. Bu durumda kredi borcunun tamamı
ihtar çekilmesine gerek kalmadan otuz gün sonra muaccel hâle gelir. Bu borç,
yasal faiziyle borçludan ve kefillerinden müştereken ve müteselsilen tahsil edilir.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

Stajyere aylık olarak ödenen kredi, ödeme tarihleri itibarıyla stajyerin

hesabına borç olarak yazılır. Stajyerin kredi borcu, staj bitim tarihinden itibaren
yirmi dört ay sonra muaccel hâle gelir. Bu Yönetmeliğin 18 inci maddesi uyarınca
hesaplanan toplam borç, muacceliyet tarihinden itibaren on iki aylık taksitle geri
ödenir. Toplam borcun muacceliyet tarihinden önce tamamen geri ödenmesi
durumunda herhangi bir faiz talep edilmez.
Kredi borcundan, kefiller de müştereken ve müteselsilen sorumludur.
Avukatlık Kanunu’nun 25 inci maddesi nedeniyle uzatılan staj süreleri, kredi geri
ödeme başlangıç tarihinin belirlenmesinde dikkate alınmaz (TBB Staj Kredi Yönt.
m.19). Geri ödeme miktarı, muacceliyet tarihindeki borç miktarına faiz ilave
edilerek tespit edilir ve tespit edilen bu toplam borç miktarı stajyere ve kefillerine
bildirilir.
Kredi borçlusunun, arka arkaya 3 ay borç taksitlerini belirlenen sürelerinde
ödememesi halinde borcun tamamı muaccel hale gelir. Bu borç muacceliyet
tarihinden başlayacak yasal faiziyle birlikte borçlu ve kefillerinden müştereken ve
Avukatlık mesleği, çok müteselsilen tahsil edilir (TBB Staj Kredi Yönt. m. 20).
fazla güvene dayanan Stajı sırasında veya geri ödeme süresi içinde vefat eden ya da çalışamayacak
bir meslektir. Kanuni derecede sakat kalmış olduğu, tam teşekküllü bir hastanenin sağlık kurulu
usul ve esasların tarafından belgelenen borçluların ödenmeyen kredi borçları Türkiye Barolar Birliği
belirlediği şekilde Yönetim Kurulu tarafından silinir. Bu silinmeden kefilleri de yararlanır. (TBB Staj
yapılmak zorundadır. Kredi Yönt. m. 21).

LEVHASINA YAZILMAK İSTENEN BARO BÖLGESİNDE

YERLEŞİM YERİ BULUNMAK
Avk. K. M. 3/e her avukatın “levhasına yazılmak isteği baro bölgesinde
ikametgâhı bulunmak” zorunluluğunu getirmiş bulunmaktadır. Medeni Kanun’un
19. Maddesine göre, “bir kimsenin sürekli kalma niyeti ile oturduğu yer”,
“yerleşim yeri” sayılmaktadır. Avukatlık Kanunu’nda yer alan “ikametgâh”
deyiminin 4721 sayılı Medeni Kanun ile yerleşim yeri olarak değişmesi sonucu
avukat olacak kişinin baro levhasına yazılacağı yerde sürekli kalma niyeti ile
oturması gerekmektedir.

AVUKATLIĞA ENGEL BİR DURUMUN OLMAMASI

Avukatlık mesleği, her meslek ile yapılması mümkün olmayan bir meslektir.
Bu nedenle, hangi meslekler veya konumlarla bağdaştığı veya bağdaşmadığı
kanunda açıkça belirtilmiştir.

Avukat Mesleğini Engelleyen Durumlar

Avukatlık mesleğinin icrasını sürekli olarak engelleyen hâller
Avukatlık mesleği, çok fazla güvene dayanan bir meslektir. Kanuni usul ve
esasların belirlediği şekilde yapılmak zorundadır. Yasa, avukatlık yapacak kişinin
saygın bir kişi olmasını, hapis cezası ile mahkûm edilmemiş olmasını istemektedir.
5728 sayılı yasa ile yapılan değişiklik ile aşağıda yazılı durumlardan birinin varlığı
hâlinde, avukatlık mesleğine kabul istemi reddolunur.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

• Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü maddesinde belirlenen süreler geçmiş olsa

bile;
• Kasten işlenen herhangi bir suçtan dolayı iki yıldan fazla süreyle hapis
cezasına mahkûm olanlar.
• Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine
karşı suçlardan süresi ne olursa olsun mahkûm olanlar.
• Zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik gibi yüz kızartıcı
suçlatan dolayı süresi ne olursa olsun ceza alanlar.
• Güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına
fesat karıştırma ve kaçakçılık suçlarından kaynaklanan malvarlığı
değerlerini aklamadan dolayı süresi ne olursa olsun suç işleyenlerin
cezaları süreye bakılmadan avukatlığa engel durum teşkil eder.
Öte yandan Ceza Muhakemesi sistemimize 15.07.2005 tarihinde giren
“hükmün geri bırakılması” kurumu ile verilen cezaların mahiyeti ve avukatlık ile
bağdaşıp bağdaşmadığı zaman zaman tartışmalara neden olmaktadır. Hükmün
Ceza kovuşturmasının açıklanmasının geri bırakılmasına karar verildiğinde, kurulan hüküm, sanık
sonucu ne olursa olsun hakkında hiçbir hukuki sonuç doğurmamaktadır (CMK m.231/5). Bu yasa kuralına
avukatlığa kabul göre, ceza yargılamasında sanık konumunda olan avukat hakkında hükmün
isteğinin geri çevrilmesi açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş ise, kurulan hükümdeki avukatlığa
gereken hâllerde, sonuç engel cezalandırma meslek yaşamına etkili olmayacak, belli sürenin geçmesi
beklenmeden istek
öngörülen kurallara uyması hâlinde avukat için kurulan hükümle verilen ceza
karara bağlanır.
avukatlığa girişte ve devamında herhangi bir olumsuzluk yaratmayacaktır.
• Kesinleşmiş bir disiplin kararı sonucunda hâkim, memur veya avukat olma
niteliğini kaybetmiş olmak.
• Özellikle, Avk. K. M. 74’ e göre; cezai ve disipline ilişkin bir kesinleşmiş
karar sonucunda meslekten çıkarılan avukatların ruhsatnamesi, baro
yönetim kurulu tarafından geri alınarak iptal ve adları bir daha yazılmamak
üzere baro levhasından silinmesine karar vermesi gerekir. Bu hükmün
uygulanması için avukat tarafından yargıya gidilmesi hâlinde, yargı
kararının kesinleşmesi gerekir.
• Avukatlık mesleği ile birleşemediği kanunda belirtilen bir işle uğraşmak.
• Mahkeme kararı ile kısıtlanmış olmak.
• İflas etmiş olup da itibarı iade edilmemiş bulunmak (Taksiratlı ve hileli
müflisler itibarları iade edilmiş olsa dahi kabul olunmazlar),
• Hakkında aciz vesikası verilmiş olup da bunu kaldırmamış bulunmak,
• Avukatlığı sürekli olarak gereği gibi yapmaya engel vücut veya akılca malul
olmak.
• Adayın yasada yazılı cezalardan birini gerektiren bir suçtan kovuşturma
altında bulunması hâlinde, avukatlığa alınması isteği hakkındaki kararın bu
kovuşturmanın sonuna kadar bekletilmesine karar verilebilir.
Şu kadar ki ceza kovuşturmasının sonucu ne olursa olsun avukatlığa kabul
isteğinin geri çevrilmesi gereken hâllerde, sonuç beklenmeden istek karara
bağlanır (Avk. K. m.5).

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

Öte yandan avukatlık mesleği ile özel olarak bağdaşması mümkün olmayan
işler, yasada şu şekilde belirlenmiştir.
• Aylık, ücret, gündelik veya kesenek gibi ödemeler karşılığında görülen
hiçbir hizmet ve görev,
• Sigorta prodüktörlüğü,
• Tacirlik ve esnaflık
• Meslekin onuru ile bağdaşması mümkün olmayan her türlü iş avukatlıkla
da birleşemez (Avk. K. m.11).

Bazı özel durumlar nedeniyle avukatlık mesleğinin icrasını

engelleyen hâller
Avukatın hâkim ve savcı ile aynı mahkemeye bakamaması
Bir hâkim veya cumhuriyet savcısının eşi, sebep veya nesep itibarıyla usul ve
füruundan veya ikinci dereceye kadar (bu derece dâhil) hısımlarından olan avukat,
o hâkim veya cumhuriyet savcısının baktığı dava ve işlerde avukatlık edemez (Avk.
Anayasa mahkemesi K. M. 13).
üyeleri ve yüksek
Bazı görevlerden ayrılanların bazı yerlerde avukatlık yapamaması
mahkeme hâkimlerinin,
mahkemelerden • Emeklilik ve istifa gibi sebeplerle görevlerinden ayrılan adlî, idarî ve
ayrılma tarihinden • askerî yargı hâkim ve savcıların son beş yıl içinde hizmet gördükleri
itibaren iki yıl süre ile
mahkeme veya dairelerin yargı çevresinde görevden ayrılma tarihinden
avukatlık mesleğini icra
etmeleri yasaktır. itibaren iki yıl süre ile avukatlık yapmaları yasaktır. Bu durumda olanlar,
son beş yıl içinde iki ay bile görev yapılan yerlerde, avukat olunduğu
tarihten itibaren iki yıl süre ile avukatlık yapamayacaklardır.
• Yüksek yargı ve bölge mahkemeleri hâkim ve savcıları ile raportörlerinin
son beş yıl içinde münhasıran hizmet gördükleri mahkeme veya
dairelerde, buralardan ayrılma tarihinden itibaren iki yıl süre ile avukatlık
mesleğini icra etmeleri yasaktır.
• Anayasa mahkemesi üyeleri ve yüksek mahkemeler hâkimler de, son 5 yıl
içinde görev yaptıkları bu mahkemelerden, ayrılma tarihinden itibaren iki
yıl süre ile avukatlık mesleğini icra etmeleri yasaktır.(Avk. K. M.12).
• Devlet, belediye, il özel idare ve Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında 233
Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamına giren iktisadi Devlet
Teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşları ve bunların müessese, bağlı
ortaklık ve iştiraklerinde çalışanlar, buralardan ayrıldıkları tarihten itibaren
iki yıl geçmeden ayrıldıkları idare aleyhine dava alamaz ve takipte
bulunamazlar.
• Emekli bürokratlarla ilgili yasak, görev yapıp ayrıldıkları idare aleyhine
dava alamama ve takip yapamama yasağıdır. Süre yönünden de fark
vardır. Bürokratlar geriye dönük son beş yıl görev yaptıkları idare gibi bir
kısıtlamaya tabi tutulmadan sadece son görev yaptıkları idareye karşı dava
alamazlar ve takip yapamazlar.

Avukatlık ile Bağdaşabilen Hâller

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13

 Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

Aşağıda, sayılan işler Avk. K. 11’inci madde hükmünün getirdiği kısıtlamaya

tabi değildir. Bir başka anlatımla, bu durumdaki kimseler yapmakta oldukları
işlerle birlikte avukatlık mesleğini de icra edebilirler.
• İl genel meclisi ve belediye meclisi üyeliği,
Kanun’da belirtilen • Hukuk alanında profesör ve doçentlik,
şartlara haiz olan • Özel hukuk tüzel kişilerinin hukuk müşavirliği ve sürekli avukatlığı ile bir
avukat adayı, ilgili baro avukat yazıhanesinde ücret karşılığında avukatlık,
başkanlığına, gereken
• Hakemlik, arabuluculuk, tasfiye memurluğu, yargı mercilerinin veya adli
diğer belgeleri de ilave
ederek, ruhsatname bir dairenin verdiği herhangi bir görev veya hizmet,
alma sürecini başlatır. • Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında 233 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnamede başka iş veya hizmetle uğraşmaları yasaklanmamış
bulunmak şartıyla;
• Kanun Hükmünde Kararnamenin kapsamına giren İktisadi Devlet
Teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları ve bunların müesseseleri, bağlı
ortaklıkları ve iştirakleri ve iktisadi Devlet Teşekkülleri ile Kamu İktisadi
kuruluşları dışında kalıp sermayesi Devlete ve diğer kamu tüzel kişilerine
ait bulunan kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği, denetçiliği,
• Anonim, limited, kooperatif şirketlerin ortaklığı, yönetim kurulu başkanlığı,
üyeliği ve denetçiliği ve komandit şirketlerde komanditer ortaklık,
• Hayrî, ilmî ve siyasi kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği ve
denetçiliği,
• Gazete ve dergi sahipliği veya bunların yayım müdürlüğü,
Milletvekilleri hakkında, 3069 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyeliği ile
Bağdaşmayan İşler Hakkında Kanun hükümleri saklıdır. Buna göre, Milletvekilliği
süresince, avukatlık sıfatı ve baroya karşı yükümlülükleri devam etmekle birlikte,
bu durumda olan kişilerin fiilen avukatlığını kullanması, özel yasa hükmü ile
engellenmiştir.
Avk. K. özel olarak sayılan ve yukarıda 5. bentte görev yapanlar; hazinenin,
belediye ve özel idarelerin, il ve belediyelerin yönetimi ve denetimi altında
bulunan daire ve kurumların, köy tüzel kişiliklerinin ve kamunun hissedar olduğu
Baro yönetim şirket ve kuruluşların aleyhinde; il genel meclisi ve belediye meclisi üyelerinin de
kurulunun, avukatlığı bağlı bulundukları tüzel kişilerin ve yüksek öğretimde görevli profesör ve
kabul isteminin reddi doçentlerin yüksek öğretim kurum ve kuruluşları aleyhindeki dava ve işleri takip
veya kovuşturma
etmeleri yasaktır.
sonuna kadar
beklenmesi hakkındaki Bu yasak, avukatların ortaklarını ve yanlarında çalıştırdıkları avukatları da
kararları, süresi içinde kapsar.
itiraz edilmediği Bir kadroya bağlı olarak aylık veya ücreti Devlet, il veya belediye
takdirde hukuken bütçelerinden yahut Devlet, il veya belediyelerin yönetimi ve denetimi altındaki
kesinleşir. daire ve müessese yahut şirketlerden verilen müşavir ve avukatlar, yalnız bu daire,
müessese ve şirketlere ait işlerde avukatlık yapabilirler (Avk. K. m.12).

AVUKATLIK İÇİN MÜRACAAT PROSEDÜRÜ VE

RUHSATNAME

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 14

Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

Kanun’da belirtilen şartlara haiz olan avukat adayı, ilgili baro başkanlığına,
kanunda ve yönetmelikte yazılı diğer belgeleri de ilave ederek, ruhsatname alma
sürecini başlatır. Adayın yapmış olduğu başvuruya, baro yönetimi olumlu cevap
verebileceği gibi olumsuz cevap ya da hiç cevap da vermemiş olabilir.

Baro Yönetimince Süresinde Karar Verilmesi Hâlinde

Avukatlık için gerekli koşulları taşıyanlar başvurdukları yer barosunun
levhasına yazılmalarını dilekçe ile isteyebilirler. Başvuru üzerine; baro yönetim
kurulu, levhaya yazılma istemi hakkında başvurma dilekçesinin varış tarihinden
itibaren bir ay içinde gerekçeli olarak karar vermekle ödevlidir. Baronun olumlu
karar vermesi hâlinde, yönetim kurulunun kararı ile avukat, ilgili baronun
levhasına yazılır.
Baro Yönetim Kurulu, avukatlığa kabul istemini reddettiği veya kovuşturma
sonuna kadar beklenmesine karar verdiği takdirde bunun dayanağı olan yasal
durumu ve fiili gerekçelerini ilgili kararında göstermek zorundadır. Bu istisnai
durumun dışında, kural olarak yasal şartları tutan avukatlık adayına, barolar
müspet bakmakta ve başvurularını olumlu değerlendirmektedirler.

Baro Yönetimince Olumsuz Karar Verilmesi veya

Hiç Karar Verilmemesi Hâlinde
Baro yönetimince; talebin reddine veya kovuşturma sonuna kadar
beklenmesine dair karara karşı, aday, bu karara karşı, tebliğ tarihinden itibaren on
beş gün içinde, kararı veren baro vasıtasıyla Türkiye Barolar Birliğine itiraz edebilir.
Baro tarafından adaya, itiraz tarihini tespit eden bir belge verilir. Bu belge hiçbir
vergi, harç ve resme tabi değildir. Aynı şekilde, baroların yapılan başvuruyu bir ay
içinde değerlendirmek zorunda olmalarına karşılık, bu süreyi cevap vermeden de
geçiştirmiş olabilirler. Bu sürenin cevap verilmeden geçirilmesini talebin reddi
olarak değerlendirmek gerekir.
Baro yönetim kurulunun adayın levhaya yazılması hakkındaki kararları, karar
tarihinden itibaren on beş gün içinde Türkiye Barolar Birliğine gönderilir. Türkiye
Barolar Birliği kararın kendisine ulaştığı tarihten itibaren bir ay içinde uygun bulma
veya bulmama kararını ve itirazın kabul veya reddi hakkındaki kararlarını
onaylamak üzere karar tarihinden itibaren bir ay içinde Adalet Bakanlığına
gönderir. Bu kararlar Adalet Bakanlığına ulaştığı tarihten itibaren iki ay içinde
Bakanlıkça karar verilmediği veya karar onaylandığı takdirde idari anlamda
kesinleşir. Ancak Adalet Bakanlığı uygun bulmadığı kararları bir daha görüşülmek
üzere, gösterdiği gerekçesiyle birlikte TBB‘ne geri gönderir. Geri gönderilen bu
kararlar, TBB Yönetim Kurulunca üçte iki çoğunlukla aynen kabul edildiği takdirde
onaylanmış, aksi hâlde onaylanmamış sayılır; sonuç Türkiye Barolar Birliği
tarafından Adalet Bakanlığına bildirilir.
Baro yönetim kurulunun, avukatlığı kabul isteminin reddi veya kovuşturma
sonuna kadar beklenmesi hakkındaki kararları, süresi içinde itiraz edilmediği
takdirde hukuken kesinleşir.
Adalet Bakanlığının dördüncü fıkra uyarınca verdiği kararlara karşı, TBB,
aday ve ilgili baro; Adalet Bakanlığının uygun bulmayıp bir daha görüşülmek üzere

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 15

Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

geri göndermesi üzerine TBB‘ce verilen kararlara karşı ise, Adalet Bakanlığı, aday
ve ilgili baro idari yargı mercisine başvurabilir.
Barolar, kesinleşen kararları derhal yerine getirmeye mecburdurlar.
Avukatlık meslekine kabul edilmek için baroya başvuran bir adayın bu
isteminin reddine veya kovuşturma sonuna kadar beklenmesine dair kararlar
kesinleşince, ilgili baro, adayın adını diğer barolara ve TBB‘ne bildirir. Bu hâlde, ret
ve bekleme sebepleri ortadan kalkmadıkça, hiçbir baro o kimseyi levhasına
yazamaz (Avk. K. m.10).

Avukatlık Ruhsatnamesi ve Yemin

Avukatlık meslekine kabul edilen adaya, ilgili baro tarafından bir
ruhsatname verilir ve baro levhasına kaydolunur. Avukatlığa kabul, ruhsatnamenin
verildiği andan itibaren hüküm ifade eder.
Aday böylece avukatlığa kabul edildikten sonra “Avukat unvanı”nı
kullanmak hakkını kazanır. Durum TBB‘ne bildirilir.
Ruhsatnameler ve avukat kimlikleri TBB tarafından tek tip olarak bastırılır ve
düzenlenir. Avk. K. 8’inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen şekilde Türkiye
Barolar Birliği Yönetim Kurulunca uygun bulma kararı verildiğinde ruhsatnameler
Birlik Başkanı ve ilgili Baro Başkanı tarafından imzalanır. Ant içen avukata TBB
tarafından tek tip olarak bastırılan ve barolardan gelen bilgilere göre düzenlenen
avukatlık kimliği verilir. Avukatın kimliği resmî belge niteliğindedir. Avukat
kimlikleri, tüm resmî ve özel kuruluşlar tarafından kabul edilecek resmî kimlik
hükmündedir.
Mesleğe kabul edilen avukata ruhsatname verilirken, baro yönetim kurulu
önünde ant içtirilir. Savunma mesleğinde, tarihinin ilk yıllarından bu yana, mesleğe
başlamadan önce ant gerekli görülmüştür. Tarih boyunca toplumun önemli
katmanlarında, yargıda, yargının ayrılmaz bütünü savunma mesleğinde ant, kutsal
bir görevin başlangıcı yasalara ve iş sahibine bağlılık andı olarak
değerlendirilmiştir. Ant töreni, törensel ortamda yapılabileceği gibi, salt ant metni
okunarak da yapılmak suretiyle yasal yükümlülük ifa edilebilir 1.
“Hukuka, ahlaka, mesleğin onuruna ve kurallarına uygun davranacağıma
namusum ve vicdanım üzerine ant içerim.”
Avukatın ant içtirildiği, andın metnini de kapsayan bir tutanağa bağlanır ve
ilgilinin dosyasında saklanır. Tutanak baro yönetim kurulu üyeleri ile birlikte ant
içen avukat tarafından imzalanır (Avk. K. m.9).

• Memurların ücretsiz izin sırasında avukatlık stajı

Bireysel Etkinlik

yapamaması hakkında görüşlerinizi belirtiniz.

1
Çelik, Adil Giray, Savunma Mesleğinde Yemin, ABD, Y. 200, S. 4, s.130 ; Güner, s.203.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 16

Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

•AVUKATLIK YAPABİLMEK İÇİN TEMEL ŞARTLAR

•Avukatlık mesleği, kamu niteliği taşıyan bir meslek olduğu için kanun
koyucu tarafından bazı şartlar aranmıştır. Bunlar; avukatlık stajını bir yıl
boyuncu kesintisiz bir şekilde yapmak, avukatlık yapmak istediği baro
Özet çevresinde ikamet etmek, avukatlık mesleğine icra etmeye engel durumu
olmamak ve avukatlığa kabul için kanunun öngördüğü kısıtlamalara, meslek
yaşamı süresince, maruz kalmamak ve son olarak avukatlık ruhsatnamesini
alarak yemin etmektir.
•Avukatlık Stajı
•Avukatlık yapmak için öncelikle Türk vatandaşı olmak gerekir. Yabancıların
bu haktan yararlanmaları, sınırlı istisnalar dışında bu gün için mümkün
değildir. Türk hukuk fakültelerinden birinden mezun olmak veya bu
fakülteler ile denkliğinin kabul edilmesi de şartlar arasında yer almaktadır.
• Bunların dışında, aşağıda ayrıntılı şekilde belirtileceği üzere, fiili olarak bir
yıl sürecek avukatlık stajını da, fasılasız olarak, ikmal etmek gerekir. Bu
nedenle, hukukumuzda, avukatlık stajı çok önemlidir.
•Avukatlık stajında, yasadaki hükümler uyarınca ilk altı ayı mahkemelerde ve
kalan altı ayı da en az beş yıl kıdemi olan (bu beş yıllık kıdem hesabına
Kanunun 4 üncü maddesinde yazılı hizmette geçen süreler de dâhildir.) bir
avukat yanında yapılır.
•Staj; Baronun, Cumhuriyet Savcısının ve Hâkimin denetiminde yapılır.
Stajyer, staj eğitim programını aksatmadan; duruşmalarda, keşiflerde,
soruşturmalarda, kararın görüşülmesinde ve yazılmasında hazır bulunur.
Kendisine verilen dosya ve kararları inceler ve rapor hazırlar.
•Adliyede yapılan staj dönemi için mahkeme ve adalet dairelerinde
stajyerlere ayrılmış bir staj defteri ile devam çizelgesi bulunur. Staj devam
çizelgesi stajyer tarafından her gün imzalanır.
•Staj kesintisiz olarak yapılır. Stajyerin haklı nedenlerle devam edemediği
günler Avukatlık Kanununun 23 üncü maddesinde belirtildiği şekilde
tamamlattırılır. Haklı nedenlerin kanıtlanması stajyerin yükümlülüğündedir.
•Kanunda sayılan koşulları taşıyan kişilerin avukatlık stajı yapmasına gerek
olmaksızın avukatlık yapabilmesi de mümkündür.
•Levhasına Yazılmak İstenen Baro Bölgesinde Yerleşim Yeri Bulunmak
•Avk. K. M. 3/e her avukatın “levhasına yazılmak isteği baro bölgesinde
ikametgâhı bulunmak” zorunluluğunu getirmiş bulunmaktadır. Medeni
Kanunun 19. Maddesine göre, “bir kimsenin sürekli kalma niyeti ile
oturduğu yer”, “yerleşim yeri” sayılmaktadır. Avukatlık Kanununda yer alan
“ikametgâh” deyiminin 4721 sayılı Medeni Kanun ile yerleşim yeri olarak
değişmesi sonucu avukat olacak kişinin baro levhasına yazılacağı yerde
sürekli kalma niyeti ile oturması gerekmektedir.
•Avukatlığa Engel Bir Durumun Olmaması
•Avukatlık mesleği, çok fazla güvene dayanan bir meslektir. Kanuni usul ve
esasların belirlediği şekilde yapılmak zorundadır. Yasa, avukatlık yapacak
kişinin saygın bir kişi olmasını, hapis cezası ile mahkûm edilmemiş olmasını
istemektedir. 5728 sayılı yasa ile yapılan değişiklik ile yazılı durumlardan
birinin varlığı hâlinde, avukatlık mesleğine kabul istemi reddolunur.
•Öte yandan avukatlık mesleği ile özel olarak bağdaşması mümkün olmayan
işler, yasada şu şekilde belirlenmiştir: Aylık, ücret, gündelik veya kesenek
gibi ödemeler karşılığında görülen hiçbir hizmet ve görev; sigorta
prodüktörlüğü; tacirlik ve esnaflık; meslekin onuru ile bağdaşması mümkün
olmayan her türlü iş.
•Bazı özel durumlarda da avukatlar, meslekleri icra edemezler. Örneğin, Bir
hâkim veya cumhuriyet savcısının eşi, sebep veya nesep itibarıyla usul ve
füruundan veya ikinci dereceye kadar (bu derece dâhil) hısımlarından olan
avukat, o hâkim veya cumhuriyet savcısının baktığı dava ve işlerde avukatlık
edemez.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 17

Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Aşağıdakilerden hangisinin avukatlık stajı yapma zorunluluğu
bulunmamaktadır?
a) Üniversiteye bağlı fakültelerin hukuk bilimi dersleri dalında
profesörlük, doçentlik, yardımcı doçentlik görevlerinde asgari olarak
dört yıl çalışanlar.
b) Danıştay üyeliklerinde iki yıl çalışanlar.
c) Adli, idari ve askerî yargı hâkimlik ve savcılıklarında, Anayasa
Mahkemesi raportörlüklerinde üç yıl çalışanlar.
d) Kamu kurum ve kuruluşlarının hukuk müşavirliği görevinde asgari
olarak, beş yıl çalışanlar.
e) Hukuk alanlarında yüksek lisans yapmış olan hukuk fakültesi
mezunları.

2. Aşağıdakilerden hangisi avukatlık stajı ile bağdaşan işlerden değildir?

a) Stajın son üç ayında sulh hukuk mahkemeleri, sulh ceza mahkemeleri
ile icra tetkik mercilerinde avukatın takip ettiği dava ve işlerle ilgili
duruşmalara girmek.
b) Yanında staj yaptığı avukatın yazılı oluru dava dosyalarından fotokopi
ve benzeri yollarla örnek almak.
c) Vekaletname veya yazılı olur olmaksızın, dava ve takip dosyalarını
inceleyebilmek
d) Memur olarak çalışmak.
e) Staj dönemi boyunca, baroların hazırlamış olduğu staj eğitimine
yönelik programlara katılmak

3. Aşağıdakilerden hangisi avukatlık mesleği ile bağdaşan işlerden değildir?

a) Hukuk alanında profesör ve doçentlik
b) Anonim, limited, kooperatif şirketlerin ortaklığı, yönetim kurulu
başkanlığı, üyeliği ve denetçiliği ve komandit şirketlerde komanditer
ortaklık
c) Hâkimlik
d) Hayri, ilmi ve siyasi kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği ve
denetçiliği
e) Gazete ve dergi sahipliği veya bunların yayım müdürlüğü

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 18

Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

4. Aşağıdakilerden hangisi avukatlık yapabilmek için temel şartlardan

değildir?
a) Avukatlık yapmak istediği baro çevresinde ikamet etmek
b) Avukatlık ruhsatnamesini almak ve yemin etmek
c) Avukatlık mesleğine icra etmeye engel durumu olmamak ve
avukatlığa kabul için kanunun öngördüğü kısıtlamalara, meslek
yaşamı süresince, maruz kalmamak
d) Bir avukatın yanında bir yıl boyunca çalışmak
e) Avukatlık stajını bir yıl boyuncu kesintisiz bir şekilde yapmak

I. Baro başkanı, yapılan staj başvurusunu, baroya bağlı avukatlardan

birini, adayın gerekli nitelikleri taşıyıp taşımadığını araştırarak bir
rapor düzenlemek üzere görevlendirir
II. Görevlendirilen avukat, raporu en geç 1 ay içinde baroya vermekle
yükümlüdür.
III. Gelen rapora göre başvurma isteğinin kabulü ve işlemlerin
tamamlanmasından sonra stajyer adayın isteği ilan edilir.
IV. Adayın stajyer listesine yazılma istemine karşı, sadece avukatlar veya
stajyerler itiraz edebilirler.
5. Yukarıdaki staj başvuru sürecinde yapılması gereken işlemlerden hangileri
doğrudur?
a) I, II,III
b) I,III,IV
c) I,III
d) II,III
e) Yalnız IV

6. Aşağıdakilerden hangisi stajyerlerin yapabileceği işlemlerden değildir?

a) Kendisine verilen dosya ve kararları inceler ve rapor hazırlar.
b) Sulh hukuk mahkemelerinde dava ve duruşmalara girebilir.
c) Dava ve takip dosyalarını inceleyebilirler.
d) Dava dosyalarından fotokopi veya örnek alabilirler.
e) Müvekkillerinden vekalet alıp tüm hukuki işlerini takip edebilirler.

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 19

Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

I. 1 sene ücretsiz izin alan bir memur o bir sene zarfında stajını
tamamlayabilir.
II. Zorunlu durumun ortadan kalmasından sonra stajyer avukat staja
engelin kalkmasından sonraki 15 gün içinde başvurması hâlinde stajını
tamamlattırabilir.
III. Baro Başkanı, haklı nedenlerin bulunması hâlinde, yanında staj yaptığı
avukatın ve staj kurulunun da görüşünü alarak stajyere otuz günü
aşmamak üzere izin verebilir.
IV. Stajyer askerlik görevini yaptığı sırada, izinli olarak kıtasından
ayrılması hâlinde sivil kıyafetle stajına kaldığı yerden devam edebilir.
7. Stajyer avukatın izinleri ile ilgili yukarıdakilerden hangileri söylenebilir?
a) III-IV
b) I-II
c) I-III-IV
d) I-II-III
e) II-III

8. Aşağıdakilerden hangisi baroların verdiği sosyal yardımlardan

faydalanamaz?
a) Çalışmayan avukat
b) Avukatın anne ve babası
c) Çalışmayan avukatın bakmakla yükümlü olduğu eşi ve çocukları
d) Stajyer Avukat
e) Avukatın bakmakla yükümlü olduğu eşi ve çocukları

9. Aşağıdakilerden hangisi baroların verdiği sosyal yardımlar arasında

yer almaz?
a) Hastalık sebebiyle iş göremezlik yardımı
b) Analık sebebiyle yapılacak geçici iş göremezlik yardımı
c) Cenaze yardımı
d) Munzam emeklilik yardımı
e) Evlilik sebebiyle maddi destek

10. Aşağıdakilerden hangisi Avukatlık mesleği ile bağdaşmayan

mesleklerdendir?
a) Sigorta prodüktörlüğü
b) İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi üyeliği
c) Özel hukuk alanında profesörlük ve doçentlik
d) Hakemlik, tasfiye memurluğu, yargı mercilerinin veya adli bir
dairenin, verdiği herhangi bir görev veya hizmet
e) Gazete ve dergi sahipliği veya bunların yayım müdürlüğü

Cevap Anahtarı
1.a, 2.d, 3.c, 4.d, 5.c, 6.e, 7.a, 8.b, 9.e, 10.a

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 20

Avukatlık Mesleğine Kabul Şartları

YARARLANILAN KAYNAKLAR
Centel, Nur (1984). Ceza Muhakemesi Hukukunda Müdafi. İstanbul: Kazancı
Yayınları
Erem, Faruk (1995). Avukatın İşi Reddetme Hakkı, Avukatlık Mesleği, Sorunlar-
Çözüm Perspektifleri. Antalya: İstanbul Barosu Başkanlığı, Sempozyumu 25-
29 Ekim 1995
Gören, Ömer (2010). Karşılaştıralı Avukatlık-Noterlik Hukuku, Ankara: Adalet
Yayınları
Günday, Metin(1998). İdare Hukuku. Ankara
Güner, Semih(2009). Avukatlık Hukuku. İzmir: Seçkin Yayınları.
Günergök, Özcan (2009). Avukatlık Sözleşmesi. Ankara: Seçkin yayınları, 2. Baskı
Korkusuz, Refik Mehmet (2005). Uluslararası Belgelerde ve Türk Anayasalarında
Temel Hak ve Özgürlükler. İzmir: AB DİHEP Yayını
Metin, Hulusi (1995). Savunma Sanatı ve Görevi Üzerine Düşünceler, Avukatlık
Mesleğinin Geleneksel Rolünün Güçlendirilmesi, Demokratikleşme, İnsan
Hakları ve Hukuk Devleti Bağlamında Avukatlık Mesleği, Sorunlar-Çözüm
Perspektifleri. Antalya: İstanbul Barosu Başkanlığı, Sempozyum
Özkan Sungurtekin, Meral (2006). Avukatlık Hukuku. İzmir: Fakülteler Barış
Kitabevi
Sungurtekin, Meral (1999). Avukatlık Mesleği, Avukatın Hak ve Yükümlülükleri.
İzmir: Barış Yayınları
Uluer, Yıldırım (1998). Anayasa Hukukunda ve idare Hukukunda Kamu Hizmeti,
Anayasa yargısı. Ankara

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 21