Sorularla Öğrenelim

ADL102U - HUKUK DİLİ VE ADLİ YAZIŞMALAR

Ünite 5: Hukuk ve Ceza Muhakemesinde Tutanaklar

Tutanak Kavramı

1. Tutanak kavramı nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap: Meclis, kurul, mahkeme vb. yerlerde söylenen sözlerin olduğu gibi yazıya ge-çirilmesi, tutulga, zabıt, zabıtname. 2.
Belgelenmesi gereken bir durumu tespit edenler tarafından imzalanan belge, zabıt varakası. 3. Birçok kimsenin imzaladığı rapor,
mazbata.” olarak tanımlanmak-tadır

2. HMK kapsamında tutanakta bulunması gereken unsurlar nelerdir?

Cevap: HMK kapsamında bir tutanakta olması gereken hususlar şunlardır:• Mahkemenin adı, duruşmanın açıldığı yer, gün ve saat,•
Hâkim, zabıt kâtibi, hazır bulunan taraflar ve varsa vekilleri, kanuni temsilcileri, fer’î müdahil ve tercümanın ad ve soyadları, •
Yargılamanın aleni ya da gizli yapıldığı,• Beyanda bulunana okunmak ve imzası alın-mak kaydıyla ikrar, yeminin edası, davanın geri
alınmasına muvafakat, davadan fera-gat, davayı kabule ilişkin beyanlar ve sulh müzakereleri ile sonucu,• Beyanda bulunana okunmak
kaydıyla taraf, tanık, bilirkişi veya uzman kişi beyanı,• Duruşma dışında yapılan işlemlerin özeti,• Tarafların sundukları belgelerin neler
olduğu,• Tarafların soruşturmaya ilişkin istekleri ile diğer kanunların tutanağa yazılmasını emrettiği konular,• Ara kararlar ve hükmün
sonucu,• Karar veya hükmün açıklanma biçimi.

3. Ceza yargılamasında tutanak kimler tarafından imzalanır?

Cevap: Tutanak, mahkeme başkanı veya hâkim ile zabıt kâtibi tarafından imzalanır.

Hukuk Mahkemelerinde Düzenlenen Tutanaklar

4. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na göre yargılamanın aşamaları nelerdir?

Cevap: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre yargılamanın aşamaları şunlardır: • Dilekçeler (HMK 118-136. m.), • Ön İnceleme
(HMK 137-142. m.), • Tahkikat (HMK 143-183. mad; ispat ile ilgili hükümler HMK 187-293. m.), • Sözlü Yargılama (HMK 184-186.
m.), • Hüküm (HMK 294-306. m.)

5. Hukuk yargılamasında davanın açılmasıyla dilekçeler aşamasının başında tutulan tutanağa ne ad verilir?
Cevap: Davanın açılmasıyla birlikte dilekçeler aşamasının başında“tensip tutanağı” düzenlenmektedir.

6. Tensip tutanağı neye göre hazırlanmaktadır?

Cevap: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yönetmeliği’nin ekinde tensip tutanağı örneği bulunmamaktadır. Uygulamada ilgili Yönetmeliğin
40. maddesinde belirtilen hususlara göre tensip tutanağı hazırlanmaktadır.

7. Ön inceleme aşamasında yapılamayacak işlemler nelerdir?

Cevap: Bu aşamada tanık dinleme, belge inceleme, bilirkişi görüşü alma, keşif yapma ve yemin teklif etme gibi tahkikat işlemleri
yapılamaz.

8. Dilekçelerin karşılıklı verilmesinden (dilekçeler aşamasından) sonra başlayıp tahkikata kadar süren aşamaya ne ad verilmektedir?
Cevap: Dilekçelerin karşılıklı verilmesinden (dilekçeler aşamasından) sonra başlayıp tahkikata kadar süren aşamaya, ön inceleme adı
verilir. Ön inceleme aşamasının sonundaise bir “ön inceleme tutanağı” düzenlenir (HMKY 41. m.).

9. Ön inceleme aşamasında mahkeme tarafından yapılan iş ve işlemler nelerdir?

Cevap: Ön inceleme aşamasında mahkemece tarafından yapılan iş ve işlemler şunlardır;• Dava şartları ve ilk itirazların incelenmesi, •
Uyuşmazlık konularının tam olarak belir-lenmesi, • Hazırlık işlemlerinin tamamlanması, • Tarafların delillerini sunmaları ve
delillerintoplanması için gereken işlemlerin yapılması,• Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği davalarda ilgililerin sulhe veya
arabuluculuğa teşvik edilmesi. Mahkeme bu hu-susları tutanağa geçirir (HMK 1-37/1. m.). Tarafları sulhe teşvik ederek uyuşmazlığın
çözüme kavuşturulmasının sağlanması, ön inceleme aşamasının önemli amaçlarından biridir.

10. Hukuk yargılamasında duruşma tutanağını imzalayamayanların durumu nasıl düzenlenmiştir?

Cevap: Tutanağa imza atamayacak durumda olan kişilerin ise parmak izi alınır ve bu izin hangi parmağa ait olduğu belirtilir. Elinde
parmak bulunmayan kişiler, imza yerine mühür veya özel işaret kullanabilir (HMK 155. m.).

Ceza Muhakemesinde Düzenlenen Tutanaklar

11. Ceza yargılamasında iddianın mahkemeye taşınması, olayın suç unsuru taşıyıp taşımadığının tespiti kim tarafından yapılmaktadır?
Cevap: İddianın mahkemeye taşınması, olayın suç unsuru taşıyıp taşımadığının tespiti ile mümkündür. Bu konuda tek yetkili makam,
cumhuriyet savcılığıdır.

12. Ceza yargılamasının konusu nedir?

Cevap: Ceza muhakemesi hukuku genel olarak, bir suçun işlenip işlenmediğinin belirlenmesi sürecindeki süjeleri, mahkeme, iddia ve
savunma makamlarının yetki ve yükümlülükleri ile tesis edilecek işlemlerin özelliklerini ele alır.

13. Ceza yargılaması hangi evrelerden oluşmaktadır?

Cevap: Ceza yargılaması, soruşturma ve kovuşturma olmak üzere iki evreden oluşmaktadır. Yetkili mercilerce suç şüphesinin
öğrenilmesinden, iddianamenin kabulüne kadar geçen evreye soruşturma, iddianamenin kabulüyle başlayıp hükmün kesinleşmesine
kadar geçen evreye ise kovuşturma denilmektedir (CMK 2. m.).

14. Soruşturma evresi ne demektir?

Cevap: Soruşturma evresi, Cumhuriyet savcısı tarafından suç haberinin alınmasından sonra başlayan ve devamında bu haberin
doğruluğunun araştırılması kapsamında ilgili kişilerin ifadelerinin alınması, koruma tedbirlerine başvurulması, delillerin toplanması ve
nihayetinde gerekiyorsa dava açılması gibi birçok işlemin sonucunda karara bağlanan bir süreçtir. (CMK 158/1. m.).

15. İfade tutanağında yer alacak hususlar nelerdir?

Cevap: İfade alma işleminin yapıldığı yer ve tarih,• İfade alma sırasında hazır bulunan kişilerin isim ve sıfatları ile ifade veren kişinin
açık kimliği,• İfade alma sırasında, CMK’nin 147. maddesinin ve YGİAY‘ın 23. maddesindeki işlemlerin yerine getirilip getirilmediği,
bu işlemler yerine getirilmemiş ise nedenleri, utanak içeriğinin ifade veren ile hazır olan müdafi tarafından okunduğu, imzaları ve
imzadan çekinme hâlinde bunun nedenleri yer almalıdır (CMK 147/1 – i. m., YGİAY 23. m.).

16. Soruşturma evresinde şüpheli olan kişi kovuşturma evresinde nasıl nitelendirilir?
Cevap: İdianamenin kabulüyle birlikte, kamu davasının açılmasıyla soruşturma evresinde “şüpheli” olan kişi, kovuşturma aşamasında
“sanık” konumuna geçer.

17. Kovuşturma evresi kendi içinde kaç aşamadan oluşmaktadır?

Cevap: Kovuşturma evresi; duruşma hazırlığı, duruşma ve hüküm verilmesi olarak üç aşamadan oluşmaktadır.

18. Kovuşturma evresi ne demektir?

Cevap: Kovuşturma evresi, soruşturma neticesinde şüpheli hakkında düzenlenen iddianamenin kabulü kararıyla başlayıp hükmün
kesinleşmesine kadar geçen evreyi ifade eder. Kovuşturma evresi, mahkeme tarafın-dan yürütülür. Kovuşturma, soruşturmanın aksine
kural olarak herkese açık, sözlü ve duruşmalı yapılır. Kovuşturma evresi; duruşma hazırlığı, duruşma ve hüküm verilmesi olarak üç
aşamadan oluşmaktadır

19. Ceza yargılamasında duruşmaya kimlerin katılması zorunludur?

Cevap: Duruşmada, hükme katılacak hâkimler ve cumhuriyet savcısı ile zabıt kâtibinin ve Kanun’da öngörülen hâllerde müdafinin
(avukatın) hazır bulunması zorunludur. Kural olarak sanığın duruşmada hazır bulunması mecburidir. Sanığın duruşmada hazır
bulunmaya mecbur tu-tulmasının en önemli nedeni, sanığın savunma hakkını kullanabilmesidir. Bununla birlikte, anılan kurala CMK’de
bazı istisnalar getirilmiş ve sanık olmadan da duruşmanın yapılabildiği hâllere izin verilmiştir.

20. Ceza yargılamasında duruşmanın amacı nedir?

Cevap: Duruşmanın amacı iddia ve savunma makamlarının dinlenilmesi, delillerin ortaya konulması ve tartışılmasıdır. Tüm bu
değerlendirmeler neticesinde son söz sanığa verilerek, duruşma tamamlanıp hüküm verilir (CMK 216. m.)

Sıra-(Soruid) 1-(3027564) 2-(3027565) 3-(3027566) 4-(3027567) 5-(3027568) 6-(3027569) 7-(3027571) 8-(3027570) 9-(3027572) 10-(3027573) 11-(3027575) 12-(3027574) 13-(3027576) 14-(3027577) 15-(3027578) 16-
(3027580) 17-(3027581) 18-(3027579) 19-(3027582) 20-(3027583)