DREAMLIGHT EDUCATION MÔN TOÁN – LỚP 5

CHUYÊN ĐỀ:
Họ và tên: ............................................... SO SÁNH PHÂN SỐ
Lớ p: .......................................................... Ngày ......... tháng ......... năm .........

A. KIẾN THỨC CẦN NHỚ: CÁC CÁCH SO SÁNH PHÂN SỐ

1. Cách 1: Quy đồng mẫu số
So sá nh hai phâ n số có cù ng mẫ u số
- Hai phâ n số có cù ng mẫ u số : PS nà o có mẫ u số lớ n hơn thì lớ n hơn và ngượ c lạ i.

khi a > b và ngượ c lạ i (m # 0)

- Nếu hai phâ n số khô ng cù ng mẫ u số : trướ c hết phả i quy đồ ng mẫ u số rồ i so sá nh.

+ Ví dụ : So sá nh hai phâ n số và (b, d # 0)

Quy đồ ng mẫ u số :

Nếu a × d > b × c thì . Suy ra >

2. Cách 2: Quy đồng tử số

So sá nh hai phâ n số có cù ng tử số :
- Hai phâ n số có cù ng tử số : PS nà o có mẫ u số lớ n hơn thì bé hơn và ngượ c lạ i.

khi m < n và ngượ c lạ i (m, n # 0)

- Nếu hai phâ n số khô ng cù ng tử số : trướ c hết phả i quy đồ ng tử số rồ i so sá nh.

3. Cách 3: So sánh phần hơn (lớn hơn 1 bao nhiêu)

Ví dụ : So sá nh hai phầ n hơn so vớ i đơn vị củ a mỗ i phâ n số .
Phần hơn với đơn vị của phân số là hiệu của phân số đó và 1.
Trong hai phân số, phân số nào có phần hơn lớn hơn thì phân số đó lớn hơn.

Nếu thì (b, d # 0)

(HƠN CÀ NG NHIỀ U THÌ PHÂ N SỐ CÀ NG LỚ N)

2001 2002
Ví dụ : So sá nh hai phầ n hơn vớ i đơn vị củ a mỗ i phâ n số : So sá nh: 2000 và 2001
Bước 1: Tìm phầ n hơn
2001 1 2002 1
1  1 
Ta có : 2000 2000 2001 2001

Bước 2: So sá nh phầ n hơn củ a đơn vị, kết luậ n hai phâ n số cầ n so sá nh.
1 1 2001 2002
 
Vì 2000 2001 nên 2000 2001
 * Chú ý: Đặ t C = tử 1 - mẫ u 1
D = tử 2 - mẫ u 2
Cá ch so sá nh phầ n hơn đượ c dù ng khi C = D. Nếu trong trườ ng hợ p C  D ta có thể
sử dụ ng tính chấ t cơ bả n củ a phâ n số để biến đổ i đưa về hai phâ n số mớ i có hiệu
giữ a tử số và mẫ u số củ a hai phâ n số bằ ng nhau.
2001 2003
Ví dụ: So sá nh hai phâ n số sau: 2000 và 2001
2001 2001  2 4002
 
Bước1: Ta có : 2000 2000  2 4000

4002 2 2003 2
1  1 
4000 4000 2001 2001
2 2 4002 2003 2001 2003
  
Bước 2: Vì 4000 2001 nên 4000 2001 hay 2000 2001

4. Cách 4: So sánh phần bù (cần bù bao nhiêu để tới 1)

Ví dụ : So sá nh hai phầ n bù vớ i đơn vị củ a mỗ i phâ n số .
Phần bù với đơn vị của phân số là hiệu giữa 1 và phân số đó.
Trong hai phân số, phân số nào có phần bù lớn hơn thì phân số đó nhỏ hơn và
ngược lại.

Nếu thì (b, d # 0)

(BÙ CÀ NG NHIỀ U THÌ PHÂ N SỐ CÀ NG BÉ )

Ví dụ : So sá nh cặ p phâ n số sau: So sá nh cá c phâ n số sau bằ ng cá ch thuậ n tiện nhấ t.
2000 2001
2001 và 2002

Bước 1: (Tìm phầ n bù )

Ta có  :
Bước 2: (So sá nh phầ n bù vớ i nhau, kết luậ n hai phâ n số cầ n so sá nh)
1 1 2000 2001
 
Vì 2001 2002 nên 2001 2002
* Chú ý: Đặ t A = Mẫ u 1 - tử 1
B = Mẫ u 2 - tử 2
 Cá ch so sá nh phầ n bù đượ c dù ng khi A = B. Nếu trong trờ ng hợ p A  B ta có thể
sử dụ ng tính chấ t cơ bả n củ a phâ n số để biến đổ i đưa về 2 phâ n số mớ i có hiệu giữ a
mẫ u số và tử số củ a hai phâ n số bằ ng nhau:
2000 2001
Ví dụ: 2001 và 2003 .
2000 2000  2 4000
 
+) Ta có : 2001 2001  2 4002

4000 2 2001 2
 
1 - 4002 4002 1- 2003 2003
2 2 4000 2001 2000 2001
  
+)Vì 4002 2003 nên 4002 2003 hay 2001 2003

5. Cách 5: Sử dụng phân số trung gian

So sá nh phâ n số bằ ng cách so sá nh cả hai phâ n số vớ i phâ n số trung gian.
Trong mộ t số trườ ng hợ p đơn giả n có thể chọ n phâ n số trung gian là nhữ ng phâ n số dễ

tìm đượ c như:

So sá nh 2 phâ n số và (b, d # 0) qua phâ n số trung gian (n # 0)

Nếu và thì >

- Ví dụ :
3 4
+ Ví dụ 1: So sá nh 5 và 9
Bước 1: Ta có :
3 3 1 4 4 1
   
5 6 2 9 8 2
3 1 4 3 4
  
Bước 2: Vì 5 2 9 nên 5 9

19 31
+ Ví dụ 2: So sá nh 60 và 90
Bước 1: Ta có :
19 20 1 31 30 1
   
60 60 3 90 90 3
 19 1 31 19 31
  
Bước 2: Vì 60 3 90 nên 60 90
101 100
Ví dụ 3: So sá nh 100 và 101
101 100 101 100
1  
Vì 100 101 nên 100 101

B. BÀI TẬP

Bài 1: So sá nh cá c phâ n số vớ i 1.
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

Bài 2: Sắ p xếp cá c phâ n số sau theo thứ tự từ bé đến lớ n

a)
.............................................................................................................................................................

b)
.....................................................................................................................................................

c) ...........................................................................................................................................................

d) ............................................................................................................................................................

Bài 3: So sá nh cá c cặ p phâ n số sau:

a) b)
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

c) d)
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
Bài 4: So sá nh cá c cặ p phâ n số sau:

a) b)
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

c) d)
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

e) f)
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

Bài 5: So sá nh cá c phâ n số sau:

a)
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

b)
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
 1999 2003
c) 2000 ; 2004
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

1997 1995
d) 2000 ; 1998
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

e)
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

f)
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

Bài 6: Hã y viết:

a) 5 phâ n số nằ m giữ a 2 phâ n số và

......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

b) 4 phâ n số nằ m giữ a 2 phâ n số và

......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

c) Cá c phâ n số có tử số là 3 và nằ m giữ a hai phâ n số và

......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

d) Cá c phâ n số có tử số là 4 và nằ m giữ a hai phâ n số và

......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................

Bài 7: So sá nh cá c phâ n số sau vớ i 1: (HS trình bày vào vở)

a)

b)

c)

Bài 8: So sá nh, biết: (HS trình bày vào vở)

1  3  5  2  6  10  4  12  20  7  21  35 308
1  5  7  2  10  14  4  20  28  7  35  49 vớ i 708

Bài 9: So sá nh A và B, biết: (HS trình bày vào vở)

11  13  15  33  39  45  55  65  75  99  117  135
A = 13  15  17  39  45  51  65  75  85  117  135  153
1111
B = 1717

Bài 10: So sá nh:

a) M = và N =

b) D = và N =