Professional Documents
Culture Documents
Cümleni̇n Ögeleri̇-1
Cümleni̇n Ögeleri̇-1
Cümle: Herhangi bir duygu, düşünce, istek ya da olayı Fabrikaya geç gidince patronunu kızdırdı.
karşımızdakine aktarmaya yarayan; anlam (bağdaşıklık), Zarf-fiil grubu (Zarf tümleci)
yapı ve görev(bağlaşıklık) ilgisiyle bütünleşen söz
öbeklerine cümle denir. Her cümle bir yargı bildirir. UYARI: Bir cümlede söz dizimi bakımından en önemli ve
Örneğin “Bekleyin” aynı zamanda bir cümledir. Çünkü bu en vurgulanan öge yükleme en yakın olan ögedir.
ifade bir yargı bildirir ve cümlenin iki temel ögesi olan
özne ve yüklemi barındırır. Örnek:
Sözcüklerin ya da söz öbeklerinin cümlede anlamsal Yusuf, bütün kitapları tek tek inceledi.
işlevi bir de görevi vardır. Sözcüklerin ya da söz Durum zarfı (Zarf tümleci)
öbeklerinin cümledeki görev adlarına cümlenin ögeleri
denir. Cümleyi oluşturan ögeler, temel ve yardımcı Yusuf, tek tek bütün kitapları inceledi.
ögeler olmak üzere ikiye ayrılır. Sıfat grubu (Belirtili nesne)
A) Temel Ögeler: Bir cümlenin oluşabilmesi için gerekli Bütün kitapları tek tek Yusuf inceledi.
olan yargı (yüklem) ve o yargıdan sorumlu olan varlığı İsim (Özne)
gösteren(Özne) ögelerdir. Cümlenin iki temel ögesi
vardır: UYARI: Cümlede özne, tümleç, dolaylı tümleç, nesne
tümleci açıklayıcısıyla birlikte kullanılabilir. Açıklayıcı olan
1- Yüklem
ara sözlerin başına ve sonuna virgül (,) ya da kısa çizgi (-)
2- Özne
konur.
Evin bodrum katında küçük bir atölyesi vardı. Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak.
Tamlama grubu (Dolaylı tümleç) Zarf-fiil/Durum zarfı (Zarf tümleci)
Çözüm: Yukarıdaki cümle zarf tümleci, özne ve Her iki yanı ağaçlarla kaplı bir ırmağın ve gitgide silinen
yüklemden oluşmaktadır. Yukarıda ögelerine ayrılan gecenin kıyısında sessiz sedasız yürüdük.
cümleler A şıkkında “Özne – zarf tümleci -dolaylı tümleç
ve yüklem” ; B şıkkında “Özne ve yüklem” ; C şıkkında Dinlemeyle ilgili bütün incelemeler, dinleyicinin, mesajın
“Özne – zarf tümleci – belirtili nesne ve yüklem” ; E içeriğine odaklanmasının önemine işaret eder.
şıkkında “özne ve yüklem ”den oluşmaktadır. D şıkkı ise
“Zarf tümleci -özne ve yüklem “den oluşmaktadır. 1.Yukarıdaki cümleleri ögelerine ayırınız.
Sorunun doğru cevabı D şıkkıdır. ………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
ETKİNLİK ………………………………………………………………………………………
İnsan ilişkilerinin pek çoğu akılla kavranamayacak, ………………………………………………………………………………………
kavransa bile açıklanamayacak kadar karmaşıktır.
Hayranlık, nefret, sevgi ve kıskanma gibi duygularla
biçimlenen ilişkileri; sebebi ve sonucuyla 2.Yukarıdaki cümlelerden hangisi öge sayısı bakımından
açıklayamıyoruz. Bu konuyla ilgili olarak hemen her dilde diğerlerinden farklıdır?
ve kültürde pek çok eser yazıldı, pek çok değerlendirme ………………………………………………………………………………………
yapıldı. Ne var ki okuduklarımızın ve dinlediklerimizin ………………………………………………………………………………………
çoğu, kişisel bir görüş olmaktan öteye gitmiyor. Tüm ……………………………………………………………………………………..
kültürlerde bunları tanımlayan ve sınıflayan değer
yargıları oluşmadan söylenenlerin hiçbirini geçerli
sayamayız. 3.Yukarıdaki cümlelerin hangisinde vurgulanan öge
diğerlerinden farklıdır?
1.Metni oluşturan cümleleri öge sayısı bakımından ………………………………………………………………………………………
büyükten küçüğe doğru sıralayınız. ………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………