Dien Va Tu Huynh Truc Phuong Chuong1 Baigiang Dien Tu 2015 Dien Truong Tinh Trong Chan Khong (Cuuduongthancong - Com)

BÀI GIẢNG
ĐIỆN VÀ TỪ
HUỲNH TRÚC PHƯƠNG

Email: htphuong.oarai@gmail.com
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
NỘI DUNG
 Chƣơng 1: Điện trƣờng tĩnh trong chân không
 Chƣơng 2: Vật dẫn
 Chƣơng 3: Điện môi
 Chƣơng 4: Dòng điện không đổi
 Chƣơng 5: Từ trƣờng trong chân không
 Chƣơng 6: Cảm ứng từ
 Chƣơng 7: Điện -Từ trƣờng
HỌC ĐỂ TRƯỞNG THÀNH
CHƯƠNG 1
TĨNH ĐIỆN TRƯỜNG TRONG CHÂN KHÔNG
1.1. Điện tích

1.2. Định luật Coulomb
1.3. Điện trường
1.4. Điện thông – Định luật Gauss.
1.5. Điện thế
1.6. Mối liên hệ giữa E và V
HỌC ĐỂ BIẾT
1.1. ĐIỆN TÍCH
1. Các khái niệm
Franklin (1706 – 1790)

 Có 02 loại điện tích: DƢƠNG (+) và ÂM (-)
 Hai điện tích cùng dấu thì đẩy nhau và khác dấu thì hút nhau.
 Trong một hệ cô lập, điện tích luôn bảo toàn.
1.1. ĐIỆN TÍCH
Robert Millikan (1868 – 1953):

 Điện tích của một vật bị lƣợng tử hóa: q = Ne.
 e = 1,6.10-19C: điện tích cơ bản
 Điện tích của một vật bất kỳ: q = (n1 – n2)e.
1.1. ĐIỆN TÍCH
1.1. ĐIỆN TÍCH
2. Sự phân bố điện tích của một vật mang điện
a) Điện tích điểm dq
ds
b) Điện tích dài
dq
Mật độ điện dài: (C/m) (C)
ds
c) Điện tích mặt

dq dq
Mật độ điện mặt: (C/m2) dS
dS (S)
d) Điện tích khối
dq
Mật độ điện khối: (C/m3) dq
dV
dV
1.2. ĐỊNH LUẬT COULOMB
1. Thực nghiệm
Lực tĩnh điện:

• Tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách,
• Tỉ lệ thuận với tích số độ lớn của 2 điện tích,
• Hai điện tích cùng dấu thì hút nhau, khác dấu
thì đẫy nhau.
Cân xoắn
2. Định luật Coulomb
Hai điện tích điểm q1 và q2 cách nhau một khoảng

r, chúng tƣơng tác nhau bởi một lực, F, có:
o Góc: tại điện tích bị tác dụng
o Phƣơng: nằm trên đƣờng nối dài hai điện tích
o Chiều: nhƣ hình vẽ

o Độ lớn: F F k
q1 q 2
2
r
1 9 2 2
k
4
9 . 10 N .m /C Hằng số Coulomb
0
0 8 , 85 . 10
12
(F / m ) Hằng số điện
Biểu diễn dƣới dạng vector:

 q 1q 2 
F k er
2
r
Trong không gian:

   
F Fx i Fy j Fz k
Sự khác nhau và giống nhau của lực

tĩnh điện và lực hấp dẫn?
Lực tĩnh điện có tác dụng trong khoảng
nào?
Hằng số hấp dẫn:

G = 6,67.10-11 Nm2/kg2
3. Lực tĩnh điện do một hệ điện tích điểm tác dụng lên một điện tích điểm
q1
r1
q0
q2 r2
rN
    N 
F F1 F2 ...... FN Fi
qN
i 1
Các ví dụ?
3. Lực tĩnh điện do một hệ điện tích điểm tác dụng lên một điện tích điểm
4. Lực tĩnh điện do một đường phân bố điện tích đều tác dụng lên một
điện tích điểm

dF
  q 0 dq  q 0 ds 
r
dq q0 F dF k
2
er k
2
er
ds r r
(C ) (C ) (C )
(C) >0 q0
Ví dụ 1:
B A
l a O
Tính F do thanh AB tác dụng lên q0?
4. Lực tĩnh điện do một đường phân bố điện tích đều tác dụng lên một
điện tích điểm
y
Ví dụ 2: >0
Tính F do cung AB tác dụng lên q0
tại O?
R B
A x
O q0
5. Lực tĩnh điện do một mặt phẳng phân bố điện tích đều tác dụng lên
một điện tích điểm 
q0 d F
dq r   q 0 dq  q0 dS 
F dF k er k er
2 2
dS r r
(S ) (S ) (S )
(S)
1.3. ĐIỆN TRƯỜNG
1. Vectơ cường độ điện trường
q1 q2
Môi trƣờng trung gian

ĐIỆN TRƯỜNG F
q0
Q Q
Điện trƣờng Điện trƣờng

 qq 0  q 
Từ định luật Coulomb, ta có: F k er q0 k er
2 2
r r
 q 
Đặt: E k er Vectơ cƣờng độ điện trƣờng
2
r
  

F q0E VẬY: E
F
q0
Vectơ cường độ điện trường là một đại lượng vật lí đặc

trưng cho điện trường về phương diện lực tác dụng
Một điện tích q trong chân không tạo ra

điện trƣờng E tại một điểm P cách q một
khoảng r, có:
 Góc: tại P
 Phƣơng: nằm trên phƣơng nối q và P
 Chiều: phụ thuộc vào q>0 hay q<0
(nhƣ hình vẽ)
 q
 Độ lớn: E k
2
r
Đơn vị: N/C hay V/m
1. Vectơ cường độ điện trướng
2. Điện trường của một hệ điện tích điểm
q1 N
    
r1 M E E1 E2 ...... EN Ei
i 1
q2 r2
rN Trong không gian:
qN    
E Exi Ey j E zk
2. Điện trường của một hệ điện tích điểm
3. Điện trường của một đường phân bố điện tích đều


dE
  dq  ds 
r
dq M E dE k
2
er k
2
er
ds r r
(C ) (C ) (C )
(C)
3. Điện trường của một đường phân bố điện tích đều
4. Điện trường của một mặt phẳng phân bố điện tích đều

M dE
dq r   dq  dS 
E dE k er k er
2 2
dS r r
(S ) (S ) (S )
(S)
Ví dụ: Mặt phẳng rộng vô hạn

M
E
x 2 0
Tính E tại M?
O Điện trƣờng đều

>0
4. Điện trường của một mặt phẳng phân bố điện tích đều
Hai mặt phẳng rộng vô hạn đặt song song nhau:
Tại O:
E E E
P 0
O
Q Tại P và Q:
- + E E E 0
1.4. ĐIỆN THÔNG – ĐỊNH LÝ GAUSS
1. Đường sức của điện trường
dN
E
dS
2. Điện thông  
n E Theo định nghĩa:
 
d e E .d S E .dS . cos
(S) dS
 
e E .d S E .dS . cos
(S ) (S )
Nếu E đều: e E .S . cos

 
E .d S E .dS . cos
Nếu E không đều: e
(S ) (S ) Đơn vị: [V.m]
 
Nếu mặt phẳng kín: e E .d S E .dS . cos
(S ) (S )
2. Điện thông
3. Định lý Gauss
q
e
0
e 0
qi
 
i
e EdS
0
(S )
3. Định lý Gauss
4. Ứng dụng Định lý Gauss
1.5. ĐIỆN THẾ
1. Công của lực điện trường
N N
 
A MN Fd s Fds cos
M M
q0
Đổi biến tích phân:
rB
qq 0 1 1
A AB k dr kqq 0
2 rA rB
r
rA
Chỉ phụ thuộc vào vị trí đầu và vị trí cuối mà

không phụ thuộc vào hình dạng đường đi.
Nếu rA rB thì AAB = 0
1.5. ĐIỆN THẾ
2. Thế năng tương tác (thế năng điện)

qq 0 qq 0
Nếu đặt: W eA k và W eB k
rA rB
Khi đó, công của q0 di chuyển từ A -> B: A AB W eA W eB
Vậy, nếu q0 nằm trong điện trƣờng do q tạo ra thì đại lƣợng:
qq 0
We k Thế năng tƣơng tác Đơn vị: Jun (J)
r
Nếu qq0 > 0 thì We > 0 Đối với một hệ điện tích điểm:
Nếu qq0 < 0 thì We < 0 n
Nếu r  thì We = 0 We W e1 W e2 ... W en W ei

i 1
n
q iq 0
We k
ri
i 1
1.5. ĐIỆN THẾ
3. ĐIỆN THẾ q0 W e0
r q1 W e1
Nhận thấy
q qn W en
Tỉ số: W e0 W e1
......
W en
const . Chỉ phụ thuộc q và r
q0 q1 qn
Là đại lượng vật lí đặc

Đặt: q We
V k ĐIỆN THẾ V trưng cho điện trường
r q0 về phương diện năng
lượng tác dụng
Khi đó: Thế năng điện là We q0V
Công của lực điện trƣờng: A AB q 0 VA VB q 0 U AB
UAB = VA - VB Hiệu điện thế giữa hai điểm A và B
1.5. ĐIỆN THẾ
3. ĐIỆN THẾ
M
(a) Điện thế do một hệ điện tích điểm q1
n
V V1 V2 .... Vn Vi
i 1
q2
qn
1.5. ĐIỆN THẾ
3. ĐIỆN THẾ
(b) Điện thế do một đƣờng phân bố điện tích liên tục
ds
V k
r r
(c) M
ds
dq
(c)
1.5. ĐIỆN THẾ
3. ĐIỆN THẾ
(b) Điện thế do một đƣờng phân bố điện tích liên tục
ds
V k
r r
(c) M
ds
dq
(c)
1.5. ĐIỆN THẾ
3. ĐIỆN THẾ
(c) Điện thế do một mặt phẳng phân bố điện tích đều
dS
V k r
r dS
(c) M
dq
(S)
1.6. MỐI LIÊN HỆ GIỮA E VÀ V
1. Mặt đẳng thế
Quĩ tích các điểm trên cùng một mặt phẳng có điện thế bằng nhau
được gọi là mặt đẳng thế 
E
V = CONST. ds
(S) M N
Công của điện tích q0 di chuyển từ M đến N trên mặt đẳng thế
N
 
A MN q0 Eds q 0 VM VN 0
M
    Đường sức của điện trường luôn

Eds 0 E ds vuông góc với mặt đẳng thế.
1. Mặt đẳng thế
Mặt đẳng thế Mặt đẳng thế
2. Mối liên hệ giữa E và V


 
E dA q0Eds q0 V (V dV ) q 0 dV
ds  
Eds E x dx E y dy E z dz
En q0
V V V
dV dx dy dz
x y z
V V + dV
V V V
Ex ; Ey ; Ez
x y z
Tổng quát: Er
dV
Hình chiếu của vectơ E trên một phƣơng bất
dr kỳ bằng độ giảm điện thế trên phƣơng đó
Chiều của E hƣớng theo chiều giảm của V

dV
 Khi biết V ta tính đƣợc E nhƣ sau: Er
dr
Ví dụ: V = 3x2y + y2 + yz. Hãy viết biểu thức của E

V2 r2
 Khi biết E ta tính đƣợc V nhƣ sau: dV E r dr dV E r dr

V1 r1
Ví dụ: R2
Q2
>0 R1
M N
d a Q1
O
Tính điện thế tại M. Chọn góc điện thế tại N Tính hiệu điện thế giữa 2 mặt cầu

Dien Va Tu Huynh Truc Phuong Chuong1 Baigiang Dien Tu 2015 Dien Truong Tinh Trong Chan Khong (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dien Va Tu Huynh Truc Phuong Chuong1 Baigiang Dien Tu 2015 Dien Truong Tinh Trong Chan Khong (Cuuduongthancong - Com)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BÀI GIẢNG

HUỲNH TRÚC PHƯƠNG

HỌC ĐỂ TRƯỞNG THÀNH

1.1. Điện tích

1. Các khái niệm

Franklin (1706 – 1790)

1. Các khái niệm

Robert Millikan (1868 – 1953):

1. Các khái niệm

2. Sự phân bố điện tích của một vật mang điện

a) Điện tích điểm dq

c) Điện tích mặt

Lực tĩnh điện:

2. Định luật Coulomb

Hai điện tích điểm q1 và q2 cách nhau một khoảng

2. Định luật Coulomb

Biểu diễn dƣới dạng vector:

Trong không gian:

Sự khác nhau và giống nhau của lực

2. Định luật Coulomb

Hằng số hấp dẫn:

Tính F do thanh AB tác dụng lên q0?

1. Vectơ cường độ điện trường

Môi trƣờng trung gian

Điện trƣờng Điện trƣờng

1. Vectơ cường độ điện trường

Vectơ cường độ điện trường là một đại lượng vật lí đặc

1. Vectơ cường độ điện trường

Một điện tích q trong chân không tạo ra

Đơn vị: N/C hay V/m

1. Vectơ cường độ điện trướng

2. Điện trường của một hệ điện tích điểm

2. Điện trường của một hệ điện tích điểm

3. Điện trường của một đường phân bố điện tích đều

3. Điện trường của một đường phân bố điện tích đều

Ví dụ: Mặt phẳng rộng vô hạn

O Điện trƣờng đều

Hai mặt phẳng rộng vô hạn đặt song song nhau:

1. Đường sức của điện trường

Nếu E đều: e E .S . cos

4. Ứng dụng Định lý Gauss

4. Ứng dụng Định lý Gauss

4. Ứng dụng Định lý Gauss

1. Công của lực điện trường

Chỉ phụ thuộc vào vị trí đầu và vị trí cuối mà

2. Thế năng tương tác (thế năng điện)

Khi đó, công của q0 di chuyển từ A -> B: A AB W eA W eB

Nếu r  thì We = 0 We W e1 W e2 ... W en W ei

Là đại lượng vật lí đặc

Công của lực điện trƣờng: A AB q 0 VA VB q 0 U AB

UAB = VA - VB Hiệu điện thế giữa hai điểm A và B

1. Mặt đẳng thế

    Đường sức của điện trường luôn

1. Mặt đẳng thế

Mặt đẳng thế Mặt đẳng thế

2. Mối liên hệ giữa E và V

Chiều của E hƣớng theo chiều giảm của V

2. Mối liên hệ giữa E và V

Ví dụ: V = 3x2y + y2 + yz. Hãy viết biểu thức của E

 Khi biết E ta tính đƣợc V nhƣ sau: dV E r dr dV E r dr

2. Mối liên hệ giữa E và V

You might also like