05 JAARGANG 23

MEI
2020
AL 22 JAAR HET MEEST PRAKTISCHE COMPUTERBLAD!

BLIJF RANSOMWARE VOOR

BACK-UP ÉN
HERSTEL AL JE DATA
VEILIG!
NU OP CHROMIUM
IN PC OF NAS
SIMPEL SCHIJF EDGE
VERVANGEN HELEMAAL
IN HET
MET BITLOCKER NIEUW
VERSLEUTEL
JE BESTANDEN MET
AUTOHOTKEY
CHECKLIST AUTOMATISEER
AUTONAVIGATIE WINDOWS
MAAK WINDOWS PERSOONLIJK
EDITIE 05 • MEI 2020 • € 5,50

02005

PRECIES ZOALS JIJ HET WILT 8 718226 104274

 <1KG
Swift 5

< 1kg metalen behuizing en slechts 14,95 mm dun1

Tot 12 uur batterijduur1
Tot 10e generatie Intel® Core™ i7 processor1
NVIDIA® GeForce® MX 250 grafische kaart1

1- Specificaties kunnen variëren afhankelijk van het model en de regio.

Alle modellen zijn onder voorbehoud van beschikbaarheid.
REDACTIE Hoofdredactie: Dick van de Schraaf
Eindredactie: José Pauty, Eelko Rol, Theske Slijkerman,
Ed Wiggemans
E-mail: redactie@tipsentrucs.nl
MEDEWERKERS Rens Blom, Robbert Brus, Toon van Daele,
Maikel Dijkhuizen, Mark Gamble, Dennis Gandasoebrata,
Martin Gijzemijter, Dirk Schoofs, Emke Slijkerman,
Ap de Smits
VORMGEVING LEFT Graphic Design
ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Michiel Kramer, Danny
Thijssing en Raymond Ullers. Telefoon: +31 (0)23-5430000
MARKETING Joep Preijde en Marjolein Sturk (manager)
PRODUCTIE Marco Verhoog
TECHNISCHE REALISATIE EN DISTRIBUTIE Senefelder
Misset, Doetinchem (druk); Betapress (distributie
Nederland); Imapress (distributie België)
EDITORIAL DIRECTOR Remco de Graaf
CONTACT KLANTENSERVICE EN REDACTIE
Telefoon: +31 (0)23-5364401
Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem
ABONNEMENT TIPS & TRUCS
Een jaarabonnement (12 edities print én digitaal) Tips & Trucs kost € 54,- in
Nederland. Een digitaal jaarabonnement kost € 42,50. Een los nummer kost
€ 5,50 en een dubbelnummer € 6,95. Voor verzending buiten Nederland
worden extra kosten gerekend. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële
afhandeling voor Reshift Digital B.V. Na de eerste abonnementsperiode
wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd en
betaalt u de reguliere abonnementsprijs. Vanaf dat moment is het op-
zegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. U kunt de
Klantenservice bereiken via klantenservice@reshift.nl of op maandag t/m
donderdag tussen 9 en 12 uur via +31 (0)23–5364401.
Nieuw?
Sommige mensen denken dat ik als hoofdredacteur
van een computertijdschrift altijd werk met het
nieuwste van het nieuwste op hardwaregebied. Dat is
niet zo. Weliswaar test ik met enige regelmaat nieuwe
apparaten, maar thuis (en ook op kantoor) moet ik
het doen met wat de portemonnee aan kan. En dat is
– je herkent het waarschijnlijk – áltijd minder dan het
begerige oog zou willen. Mijn thuis-pc is alweer een
paar jaar oud en hoewel ie nog redelijk functioneert,
wil ik ’m ergens in het komende jaar gaan vervangen.
Als het er echt op aankomt, heeft ie namelijk steeds
net te weinig vermogen om alle opdrachten vlot en
soepel te verwerken. Ik dub nog wel of ik onderdelen
van mijn huidige machine moet meenemen. De ssd
en de harde schijf zijn bijvoorbeeld nog prima, dus die
hoeven eigenlijk niet te worden vervangen. Misschien
kan ik nog wat ideeën opdoen uit de workshop over het vervangen van een schijf. Maar voordat
ik daaraan ga knutselen, maak ik eerst een back-up van mijn hele systeem, op een externe
schijf. Met als handleiding de workshop over back-uppen in deze Tips & Trucs. Het is welis-
waar wat werk, maar als ik al computerend door de jaren heen iets geleerd heb, dan is het wel
dat een goede back-up, liefst op meerdere plekken bewaard, goud waard is in geval van nood.

VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Veel lees- en doeplezier.

Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift
Digital, de uitgever van Tips & Trucs. Nadat u zich hebt geregistreerd, kunt u
Dick van de Schraaf
voortaan inloggen met uw e-mailadres en wachtwoord.
Hoofdredacteur
PERSOONSGEGEVENS dvdschraaf@reshift.nl
Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een
gegevensbestand. De verwerking van uw gegevens voeren wij uit conform de
bepalingen in de Algemene Verordening gegevensbescherming. De gegevens
worden gebruikt voor de uitvoering van afgesloten overeenkomsten, zoals de
abonnementenadministratie en, indien u daar toestemming voor hebt gegeven,
om u op de hoogte te houden van interessante informatie en/of aanbiedingen.
Tipniveaus!
U kunt uw persoonsgegevens opvragen om inzicht te krijgen in welke
gegevens wij van u hebben, deze te corrigeren of, na beëindiging van de Niveau 1: erg eenvoudig
abonnee-overeenkomst, te laten verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan
Reshift Digital, afd. klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem of
Bijzonder eenvoudige tips waarbij geen enkele ervaring of computerkennis is vereist.
een e-mail naar klantenservice@reshift.nl.

Wanneer u boven een artikel de aanduiding #brandedcontent ziet staan, is

Niveau 2: gemakkelijk en snel
dit gemaakt door de afdeling Branded Content van uitgeverij Reshift, die apart Eenvoudige tips die iedere computergebruiker kan uitvoeren, ongeacht het kennisniveau.
van de reguliere redacties opereert. Deze artikelen komen tot stand in overleg
met commerciële partners. Reshift vindt het belangrijk dat deze artikelen dui-
delijk herkenbaar zijn, vandaar de speciale header #brandedcontent.
Niveau 3: meer dan standaardhandelingen
Tips die ‘iets verder gaan’ en waarbij dieper in de materie wordt gedoken.
DISCLAIMER
Hoewel uiterste zorg is besteed aan Tips & Trucs, aanvaardt de redactie
noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door even-
Niveau 4: moeilijk maar begrijpelijk
tuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere di- Tips waarin geavanceerde software-opties worden behandeld.
gitale versie van Tips & Trucs. Alle in Tips & Trucs genoemde prijzen zijn
onder voorbehoud (van wijzigingen en typfouten). Auteursrechten: © 2020
by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is
Niveau 5: voor de expert
alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Tips voor wie het maximale uit de pc wil halen en niet terugdeinst voor complexe handelingen.

05 | 2020 3
 Raak bestanden nooit
meer kwijt
Met het cursusboek én de online cursus leer je hoe
jouw gegevens bij een crash behouden blijven.

50%
korting
code: t&t
€ 69,90
voor
€ 34,95

Cursusbundel: Back-up & Herstel

Bestel op techacademy.id.nl

Voorkom ellende: Automatiseer je Volledig herstelplan

stel alles veilig. back-ups. voor al je apparaten.
 Inhoud
14 Ontdek de nieuwe Edge
Recycle systeem en data
Edge, de standaardbrowser van Windows 10, heeft
een gloednieuwe versie. Wat kun je ermee? Naast back-ups zijn er meer
handige functies en tools om je
20 Harde schijf vervangen bestanden niet te verliezen. We
Hoe kun je een harde schijf vervangen? En dan kijken naar tools die automa-
natuurlijk het liefst met behoud van al je data? tisch en op de achtergrond voor
snapshots van je systeem
26 Beveilig je data met BitLocker
of van je data kunnen
BitLocker is de ingebouwde versleuteling van zorgen.
Windows, waarmee je je gegevens beter beveiligt. Zo
ga je snel en verantwoord aan de slag met BitLocker.
Pagina 8
34 Presenteren met html5
Maak in plaats van een PowerPoint-presentatie eens
gebruik van een van deze html5-alternatieven!

60 Windows, de datasprokkelaar
Welke data logt Windows en wat kun je daarmee? En
Scripten met AutoHotkey
ook belangrijk: hoe houd je het privacyvriendelijk?
AutoHotkey geeft je Windows pas echt
66 Syncen zonder cloud vleugels! Met één toets(combinatie)
Wil je jouw data wel aan een online dienst toe- voeg je een reeks woorden toe, geef je
vertrouwen? Met Syncthing synchroniseer je data de klembordinhoud aan Google door
zonder de tussenkomst van een online server.
of start je meerdere programma’s
70 Pas het Windows-uiterlijk aan op. Je verbeelding is daarbij de enige
beperking. En het mooie is: je hoeft
Windows heeft tal van onderdelen in huis waarmee
hiervoor echt geen pro-
je je werkomgeving écht persoonlijk kunt maken. Al
moet je even weten waar je de juiste instellingen – grammeur te zijn.
soms goed verborgen – aantreft.
Pagina 38
123: Snel resultaat in 3 stappen

Beveilig je smartphone
25 Regelnummers in Word
31 Geluidskwaliteit verbeteren
43 Groeperen met Tekenpapier
49 Bijlage in Word

Kwaadwillenden maken eenvoudig

misbruik van zwakke wachtwoorden,
openbare wifi, oudere software en
3 Voorwoord/colofon
slecht beveiligde toestellen. Alle
6 Lezerspost reden dus om de beveiliging van
je smartphone(gebruik) te
32 Word abonnee! verbeteren door de tips
in dit artikel ter harte te
44 Checklist: Autonavigatie
nemen.
54 Freeware
Pagina 50

05 | 2020 5
 LEZERSPOST
ONDER REDACTIE VAN MARK GAMBLE
Lezerspost
Vragen en opmerkingen van lezers
De afgelopen maand ontvingen we weer
veel vragen. We kunnen de vragen helaas
niet allemaal persoonlijk beantwoorden.
De interessantste vragen selecteerden we
en hebben we voorgelegd aan onze experts.
Heb je zelf ook een vraag? Stuur hem naar
redactie@tipsentrucs.nl.
Vraag 01: Schijfcontrole
Bij het opstarten van mijn pc start automatisch een
schijfcontrole. Als ik niet snel genoeg ben, gaat deze
aan en duurt het soms meer dan tien minuten voor-
dat Windows opstart. Hoe kan ik voorkomen dat de
schijfcontrole automatisch opstart?
Dirk
01 Het opstarten van de schijfcontrole kan verschil-
lende oorzaken hebben. Zo wordt schijfcontrole
bijvoorbeeld gestart als de pc niet goed is afgesloten.
Mail ons!
Heb je een vraag of een opmerking? Mail hem
naar redactie@tipsentrucs.nl. Voor vragen of
opmerkingen over je abonnement of de bezorging
van Tips & Trucs kun je contact opnemen met
onze klantenservice (023-5364401). Iedere maand
ontvangen we een mailbox vol vragen. Graag
zouden we ze allemaal persoonlijk beantwoorden,
maar we moeten noodgedwongen kiezen.
Neem ook eens een kijkje op de uitgebreide
website van ons zusterblad Computer!Totaal
(www.computertotaal.nl). Daar kun je ook vragen
stellen.
6 05 | 2020
Sluit de computer altijd af via Start / Afsluiten en
zet ’m nooit zomaar uit. De schijfcontrole kan ook
duiden op problemen met de harde schijf, zoals
beschadigde sectoren. Als tijdens de controle ook
reparaties worden uitgevoerd, is dat een teken dat
je de gezondheid van de schijf eens zou moeten
inspecteren. Met het gratis tooltje CrystalDiskInfo
(www.tiny.cc/crysdisk) kun je gemakkelijk zien of
een schijf nog goed functioneert. Een laatste oorzaak
kan een virus of malware zijn die het bestandsysteem
schaadt. Laat de computer ook eens grondig scannen
door een antivirus- of malwareprogramma. Hoewel
een schijfcontrole niet kan worden voorkomen bij een
fout aan het bestandssysteem, kun je wel voorkomen
dat het automatisch wordt opgestart bij het verkeerd
afsluiten van de computer. Ga naar Opdrachtprompt
en geef de volgende opdracht: chkntfs /x c:. Let wel:
gebruik deze opdracht alleen als je zeker weet dat de
harde schijf geen fouten (meer) bevat. (RB)
Vraag 01 Met
het programma
CrystalDiskInfo
kun je achterhalen
of je schijf nog wel
goed functioneert.
Vraag 02: 3,5inch-schijfbehuizing
Ik wil mijn oude harde schijf op mijn nieuwe laptop
aansluiten. De schijf komt uit een pc en heeft een
formaat van 3,5 inch. Ik wil het liefst een behuizing
met een kabel en niet een waar ik nog een extra
kabel in het stopcontact moet stoppen. Nu kan ik
geen behuizing vinden voor deze schijf die direct op
de usb-poort kan zonder extra stekkers.
Roelof van Ommen

Vraag 02 Een
externe behuizing
van 3,5 inch zal
altijd over een
12volt-aansluiting
beschikken
02 Een 3,5inch-schijf heeft naast de 5 volt, dat
geleverd kan worden via de usb-poort, ook nog 12
volt nodig om te functioneren. Dat is de reden dat bij
3,5inch-behuizingen een extra stroomadapter wordt
geleverd. Een harde schijf van 2,5 inch heeft slechts
5 volt nodig en werkt daarom ook zonder een extra
stroomvoorziening. (RB)
Vraag 03: Wifi-bereik vergroten
Mijn wifi thuis werkt enorm slecht. Als ik op de bank
zit, zit ik nog geen twee meter van het modem af,
maar is het bereik op mijn telefoon al heel zwak
en erg traag. Vaak zet ik het wifi dan maar uit en
gebruik ik op mijn smartphone 4G. Maar hierdoor
is mijn bundel na twee weken alweer op. Ik heb al
geprobeerd het modem te verplaatsen van de kast
naar de woonkamer, maar het heeft totaal geen
effect op het bereik. Het gekke is dat de laptop
wel prima bereik heeft en mijn smartphone het op
andere wifi-verbindingen ook gewoon goed doet. Ik
ben ten einde raad.
Eelco Wubbeling
03 Vaak komt een zwakke verbinding doordat ver-
schillende wifi-modems elkaars signaal verstoren.
Met de app Wi-Fi Analyzer (voor Android en iOS)
LEZERSPOST
krijg je snel en gemakkelijk een beter beeld van
de wifi-verbindingen in je omgeving. Als meerdere
buren op hetzelfde wifi-kanaal zitten, verstoren
zij elkaars verbinding. In de app vind je de optie
Kanaalbeoordeling, hier zie je hoeveel verbindingen
er op hetzelfde kanaal zitten. Op een 2,4GHz-band
heb je de keuze uit dertien verschillende kanalen.
Zoek een kanaal dat het minst bezet is en stel deze
in op het modem. Grote kans dat het probleem daar-
mee verholpen is.
Vraag 04: Windows 7 upgraden
Nu Windows 7 geen updates meer krijgt, ben ik sim-
pelweg gedwongen om over te stappen op Windows
10. Als ik via internet een sleutel koop, kan ik dan
nog upgraden of moet ik een hele nieuwe instal-
latie uitvoeren? Ik wil namelijk niet alle bestanden
overzetten.
Ton Schrooten
04 Upgraden naar Windows 10 kan nog steeds
als de hardware op de pc dat toestaat. Hoewel de
gratis upgrade-actie officieel voorbij is, werkt het
nog steeds door de upgradetool te gebruiken. Die
vind je op de website www.tiny.cc/win10down. Klik
daar op de knop Update nu om de bewuste tool te
downloaden. Vraag 04 Upgra-
Eventueel kun je er ook nog voor kiezen om een den kan nog steeds
schone installatie van Windows 10 uit te voeren via de Windows
met de Media Creation Tool, te vinden op dezelfde 10-updateassistent,
website via de knop Hulpprogramma nu down- het is niet bekend
loaden. Als Windows 7 namelijk op je computer is wanneer Microsoft
geactiveerd, kun je probleemloos Windows 10 als definitief stopt met
schone installatie uitvoeren, omdat je computer al het aanbieden van
bij Microsoft geregistreerd is als een computer met de gratis upgrade
een geldige licentie. (RB) naar Windows 10.
05 | 2020 7
 DATAHERSTEL

DOOR: TOON VAN DAELE

Recycle systeem en data

Terugdraaien maar!
De beste strategie om gegevensverlies LOKALE OPSLAG
te vermijden of ongewenste wijzigingen Tip 01: Systeemherstel
ongedaan te maken, blijft het maken De systeemherstelfunctie is al sinds Windows ME
van back-ups. Dat neemt niet weg dat een vast ingrediënt. Aanvankelijk behelsde die
weinig meer dan een filter
er ook handige functies en tools zijn die dat specifieke bestandsexten-
sies monitorde en kopi-
automatisch en op de achtergrond voor eerde voordat die bestanden
werden overschreven. Sinds
snapshots van je systeem of van je data Vista is de functie slim-
mer geworden: met behulp
kunnen zorgen. Want als het even fout van de Volume Shadow
Copy-service (VSC) worden
loopt, keer je daar maar al te graag naar van beschermde volumes
terug. datakopieën op blokniveau
gemaakt en laat de functie
zich ook vanuit de Windows
herstelomgeving aanspreken.
Je doet er goed aan na te
kijken of de functie wel is ge-
activeerd, ook na elke grote
Windows-update. Druk op de
Windows-toets en tik her-
stelpunt in. Kies Een her-
stelpunt maken, selecteer
bij Beveiligingsinstellingen
alvast je systeemschijf en klik
Wat gaan we doen? op Configureren. Selecteer
Systeembeveiliging
inschakelen en leg via de
schuifknop vast hoeveel
schijfruimte deze functie mag innemen. Bevestig Tip 01 Con-
met OK en selecteer eventueel nog andere stations troleer (na elke
waarvoor je systeemherstel wilt activeren. grote update) of het
systeemherstel nog
Tip 02: Herstelpunt maken wel actief is.

Windows zal nu op geregelde tijdstippen en bij sys-

We laten je enkele functies en tools zien waar-
mee je snapshots van je systeem of van belangrijke
bestanden kunt maken en vertellen je hoe je snap-
shots kunt terugzetten.
teemgebeurtenissen een systeemherstelpunt maken,
zoals bij de installatie van een nieuw stuurpro-
gramma, maar je kunt ook op elk moment zelf een
herstelpunt maken.

8 05 | 2020
 DATAHERSTEL

door deze operatie zullen worden verwijderd en

welke er mogelijk worden hersteld. Je kunt dan zo
nodig voorzorgsmaatregelen nemen voordat je het
systeemherstel daadwerkelijk laat uitvoeren.

Tip 02 Een chro- Open opnieuw het venster van Een herstelpunt Tip 03 Hoe ouder
nologisch overzicht maken en druk op de knop Maken. Tik een beschrij- het teruggezette
van de beschikbare ving in en bevestig met Maken. Windows maakt herstelpunt, hoe
herstelpunten. meteen een herstelpunt voor de stations waarvoor je meer risico op
systeembeveiliging had ingeschakeld, een proces dat complicaties.
pakweg een halve minuut duurt.
Om na te gaan of het herstelpunt is gelukt, druk je
in hetzelfde venster op de knop Systeemherstel of Ga eerst goed na welke programma’s
op Windows-toets+R en voer je de opdracht rstrui.
exe uit. Hier selecteer je Een ander herstelpunt
worden beïnvloed als je een
selecteren en druk je op Volgende. Als het goed herstelpunt terugzet
is, vind je het herstelpunt nu boven aan de lijst met
herstelpunten. Om ook oudere herstelpunten te
zien, plaats je een vinkje bij Meer herstelpunten Tip 04: Troubleshooten
weergeven.
Wat als Windows niet meer doorstart, waardoor
Tip 03: Terugzetten je langs de normale weg geen herstelpunt kunt
terugzetten? Schakel dan de pc in, en zodra het
Je bent gelijk op de plek beland van waaruit je een Windows-logo verschijnt houd je de aan-uitknop
herstelpunt kunt terugzetten. Dat kun je overwegen net zo lang ingedrukt tot de pc zichzelf uitschakelt.
als er bijvoorbeeld bij de installatie van een pro-
gramma of driver of na een registeringreep iets fout
is gelopen. Besef wel dat er hierbij geen gegevens-
bestanden worden hersteld of overschreven.
In principe hoef je weinig meer te doen dan het
gewenste herstelpunt te selecteren en op Volgende
/ Voltooien / Ja te klikken. Onderbreek de proce-
dure niet.
Als het goed is, zal je systeem na enige tijd herstar- Tip 04 Het
ten en zijn de problemen weer hersteld. Maar let op, terugzetten van
voor je hiermee aan de gang gaat, kun je het best een herstelpunt
eerst op de knop Zoeken naar programma’s die laat zich weer
worden beïnvloed drukken. Er verschijnt dan een ongedaan maken
venster waarin je afleest welke (stuur)programma’s als het moet.

05 | 2020 9
 DATAHERSTEL
Herhaal deze procedure iets van twee keer tot van-
zelf de melding Automatisch herstel voorbereiden
verschijnt. Vervolgens selecteer je Geavanceerde
opties / Problemen oplossen / Geavanceerde
opties / Systeemherstel / Volgende. Je belandt
nu in het inmiddels vertrouwde venster van het
systeemherstel en kunt het gewenste herstelpunt
terugzetten.
Overigens, mocht je een zojuist teruggezet her-
stelpunt alsnog weer ongedaan willen maken: als
je het systeemherstel opstart, komt in dat geval
ook de optie Systeemherstel ongedaan maken
beschikbaar.
Tip 05: Rollback Rx
Wil je wat meer mogelijkheden dan het standaard
Windows Systeemherstel, dan valt de tool Rollback
Rx te overwegen. De gratis Home-editie kun je welis-
waar nog downloaden en gebruiken, maar wordt
jammer genoeg niet langer doorontwikkeld. Dat is
wel het geval voor de betaalde Pro-editie (circa 117
euro, maar we zagen ook prijzen van 41 euro voor-
bijkomen). Voor deze versie is een gratis demoversie
beschikbaar. De verschillen tussen de edities lees je
op www.tiny.cc/rollback-compare.
Tijdens de installatie kun je het systeemherstel laten
uitschakelen (wat ruimte bespaart) en geef je aan
of je over een multibootsysteem beschikt. Je moet
tevens aanduiden welke partities je wilt beschermen.
Na een verplichte herstart vind je Rollback Rx terug
10 05 | 2020
Tip 05 Rollback
Rx voert zijn red-
dingswerk netjes
op de achtergrond
uit.
via een pictogram in het Windows-systeemvak. Met
een klik op Rollback Computer keert je systeem te-
rug naar een eerder gemaakt snapshot waarbij je de
gelegenheid krijgt mappen of bestanden uit te sluiten.
Snapshots maak je via de knop New Snapshot of
laat je automatisch en incrementeel creëren vanuit
de rubriek Task Scheduler.
Via de rubriek Instant Restore kun je met Recover
Files naar specifieke bestanden zoeken om terug
te zetten, of je klikt op Explore Snapshot om een
snapshot als een virtueel station te benaderen. Is je
systeem zo in de knoop geraakt dat je niet meer bij
bij Rollback Rx kunt komen, druk dan kort na het
inschakelen, als er een melding in beeld verschijnt,
op de Home-toets. De Rollback Rx-console duikt dan
op, van waaruit je alsnog snapshots kunt terugzetten.
Zelfs als Windows niet meer opstart,
kun je Rollback Rx nog een snapshot
laten terugzetten
Tip 06: Systeemback-up
Toegegeven, Rollback Rx integreert zich slim in
Windows, maar je kunt ook altijd nog een ‘klassieker’
pad bewandelen: een ingeplande incrementele sys-
teemback-up. EaseUS Todo Backup Free leent zich
daar uitstekend toe (www.tiny.cc/EaseUSinstall).

Installeer de tool en start hem op. Druk op de knop
System Backup en geef een bestemmingslocatie op.
Klik hier op Schedule: Off en geef een gepaste fre-
quentie op, bijvoorbeeld Daily - de betaalde variant
laat je ook toe een back-up te maken bij acties als
aanmelden of afsluiten. Backup method stel je bij
voorkeur in op Incremental , vooral omdat dat snel-
ler en ruimtebesparend is.
Om een back-up van je systeempartitie terug te zet-
ten, selecteer je hem in het overzicht en kies je voor
Recovery, waarna je weinig meer hoeft te doen dan
de schijf(partitie) aan te duiden. Het is ook mogelijk
slechts afzonderlijke data terug te halen. Klik daar-
toe op Tools en kies Mount/Unmount . Druk op de
knop Mount bij de gewenste back-up, selecteer de
beoogde partitie, klik op Proceed en even later staat
de inhoud in Verkenner voor je klaar in de vorm van
een virtueel station.
EaseUS Todo Backup beschikt weliswaar niet over
een geïntegreerde console, zoals Rollback Rx wel
heeft, maar je kunt er wel een handig reddings-
medium mee samenstellen. Druk op de knop Tools
en kies Create Emergency Disk . Laat bij voorkeur
Tip 06 Kies voor Create WinPE emergency disk geselecteerd,
een incrementele omdat je met deze versie ook losse bestanden kunt
back-up, dit is de terugzetten. Geef tevens aan of je voor een usb-stick
snelste en meest dan wel een dvd als bootmedium kiest en bevestig
ruimtebesparende met Create. Bewaar het medium vervolgens op een
methode. veilige plaats.
Tip 07: Bestandsgeschiedenis
Ben je op zoek naar een tool die zich specifiek
richt op het ophalen van eerdere versies van
databestanden, dan is de ingebouwde functie
Bestandsgeschiedenis het voor de hand liggende
DATAHERSTEL
gereedschap. Druk op Windows-toets+I en kies
Bijwerken en beveiliging / Back-up. Zet zo nodig
de schuifknop bij Automatisch back-up maken van
mijn bestanden op Aan en klik vervolgens op Meer
opties. Scrol tot je bij Verwante instellingen komt
en klik op Zie Geavanceerde instellingen. Klik op
Station selecteren en duid een geschikt station aan,
of klik eventueel op Netwerklocatie toevoegen en
verwijs naar een gedeelde map. Bevestig je keuze
en druk op de knop Inschakelen. Sluit het venster
zodat je opnieuw in het venster Back-upopties
belandt.
Via de knop Een map toevoegen in de rubriek
Back-up maken van deze bestanden kun je nu zelf
datamappen aan de lijst toevoegen. Windows maakt
hiervan dan automatisch back-ups. Bij Back-up Tip 07 Allereerst
maken van mijn bestanden stel je de gewenste geef je een geschikt
back-upfrequentie in (van Elke 10 minuten tot station op voor de
Dagelijks) en bij Mijn back-ups behouden bepaal bestandsgeschie-
je de retentietijd (van 1 maand tot Voor altijd). denis.
Tip 08: Data terughalen
Een functie als datageschiedenis heeft natuurlijk
weinig zin als je eerdere, wellicht per ongeluk
overschreven, bestandsversies niet kunt terugha-
len. Het terughalen kan op verschillende manieren.
Open opnieuw de geavanceerde instellingen van de
bestandsgeschiedenis en klik links op Persoonlijke
bestanden terugzetten. Er verschijnt een ven-
ster waar je met de pijlknoppen onderaan door de
verschillende tijdstippen kunt navigeren. Je hoeft nu
enkel de gewenste items te selecteren en de herstel-
operatie te starten met de groene knop.
Er is ook een andere manier om eerdere versies
van specifieke bestanden terug te halen: klik in
Verkenner met de rechtermuisknop op een map of
bestand en kies voor Vorige versies terugzetten
of houd de Alt-toets ingedrukt terwijl je dubbelklikt
op het item. Op het tabblad Vorige versies krijg je
05 | 2020 11
 DATAHERSTEL
nu een chronologisch overzicht van de beschikbare
versies te zien. Selecteer een versie en druk op de
knop Terugzetten om hem op dezelfde locatie terug
te zetten, of druk op Openen en kopieer het item zelf
naar een geschikte plek.
Mocht je de interface van de functies
Bestandsgeschiedenis of Vorige versies niet zo
handig vinden, je vindt in ShadowExplorer (www.
shadowexplorer.com) een handig, zij het al wat
ouder alternatief. Deze tool werkt als een verken-
ner voor de data die met behulp van de VSC-service
worden bewaard. Rechtsklik hier op het item dat je
terug wilt halen en klik op Export .
Tip 08 De functie
Vorige versies kan
een levensredder
zijn wanneer je per
ongeluk een be-
stand hebt over-
schreven.
Tip 09: AutoVer
Gebruik je Bestandsgeschiedenis liever niet, dan valt
ook nog het gratis AutoVer te overwegen (http://
beanland.net.au/autover). Deze al wat oudere
opensource-tool werkt nog prima onder Windows
10. Je kunt het zien als een persoonlijke beheerder
voor bestandsversies: eenmaal instellen en je hebt
er verder geen omkijken naar.
Start de tool op en druk op de knop Add new
Watcher. Benoem de taak, laat het vinkje staan bij
Enabled en stel Watch folder in op de map waar-
van je alle gewijzigde data wilt bewaren. Bij Backup
to verwijs je naar de doelmap voor deze databack-
ups. Deze doellocatie kan ook een ftp-server zijn,
maar die moet je dan wel eerst definiëren op het
tabblad FTP.
12 05 | 2020
Plaats desgewenst een vinkje bij Create initial
backup (zodat alle actuele data in de bronmap
meteen al worden geback-upt) en bij Show alert
on errors.
Op het tabblad Advanced kun je onder meer
bestandstypes en mappen in- of uitsluiten en
een maximum bestandsgrootte instellen. Op het
tabblad Versioning leg je vast hoeveel versies je
maximaal wilt maken en wat er met versies ouder
dan een x-aantal dagen moet gebeuren: Nothing ,
Delete of Zip. Op dezelfde manier kun je nog extra
bronmappen toevoegen en configureren.
Tot slot vind je in het hoofdvenster een knop om
de bronmap onmiddellijk en volledig te synchroni-
seren met de doelmap, evenals de knop Explorer Tip 09 Belang-
Backups for the Selected Watcher om snel door rijke bestands-
de verschillende bestandsversies te kunnen blade- mappen kun je
ren. Vanuit het contextmenu kun je een geselec- door AutoVer laten
teerde versie dan terugzetten. bewaken.
Met AutoVer bepaal je zelf welke
mappen je wilt bewaken en hoeveel
bestandsversies je wilt bijhouden
CLOUDOPSLAG
Tip 10: Google Drive
Cloudopslag is intussen erg populair geworden
en de kans is groot dat ook jij gegevens bij een of
andere cloudopslagprovider bewaart. We bekijken
kort hoe de drie populairste clouddiensten de versie-
geschiedenis geregeld hebben.

Tip 12 Bij som-
mige documenten
kun je ook in
Dropbox eerst een
voorvertoning
bekijken.
Tip 10 Google Te beginnen met Google Drive. Meld je aan via
Drive laat je stan- https://drive.google.com. Selecteer het bestand
daard tot honderd waarvan je een vorige versie wilt terughalen en klik
bestandsversies rechtsboven op het knopje met de drie puntjes, kies
gedurende maxi- Versies beheren. Selecteer de beoogde versie en
maal dertig dagen klik weer op het knopje met de drie puntjes, waarna
bewaren. je dat bestand kunt Downloaden, Verwijderen of
Altijd bewaren. Met deze laatste optie vermijd je dat
deze versie na dertig dagen of nadat er honderd ver-
sies zijn opgeslagen, automatisch wordt verwijderd.
Bestandsversies die je op deze manier permanent
bewaart, telt Google wel mee voor je opslagquotum.
Tip 11: OneDrive
Voor Microsoft OneDrive meld je je aan bij https://
onedrive.live.com of https://office.com, waar
je de rubriek OneDrive opent. Klik met rechts op
het bestand waarvan je een oudere versie wilt
terughalen en kies Versiegeschiedenis. Ben je bij
OneDrive aangemeld met een Microsoft-account,
dan wordt het bestand nu in een viewer geopend
waarna je de geselecteerde versie kunt Herstellen
of Downloaden. Ben je aangemeld met een werk-
of schoolaccount (met Office 365), dan opent het
venster Versiegeschiedenis, waar je de gewenste
DATAHERSTEL
Tip 11 Ook
OneDrive stelt je
in staat oudere
bestandsversies
snel terug te zetten.
versie kunt selecteren. Je kunt nu kiezen tussen
Herstellen (en dus het huidige bestand met deze
versie laten overschrijven), Verwijderen of Openen.
In dit laatste geval kun je het uiteraard ook altijd op
een andere plaats bewaren.
Tip 12: Dropbox
Hoelang vorige bestandsversies in Dropbox worden
bewaard, blijkt afhankelijk van je abonnement. Bij
Basic- en Plus-accounts is dat maximaal 30 dagen,
terwijl de retentieperiode bij de duurdere accounts
180 dagen bedraagt.
De terughaalprocedure is vergelijkbaar aan die van
Google Drive en OneDrive. Meld je aan bij Dropbox
(www.dropbox.com) en klik op Bestanden om
naar het gewenste bestand te zoeken. Selecteer
dit, druk op het knopje met de drie puntjes en kies
Versiegeschiedenis. Je krijgt nu een chronolo-
gisch overzicht van de versies. Klik op een versie
om een voorvertoning te zien en druk op de knop
Terugzetten als je het actuele document door deze
versie wilt vervangen. Via de pijlknop kun je het
bestand overigens ook downloaden.
05 | 2020 13
 MICROSOFT EDGE
DOOR: MAIKEL DIJKHUIZEN
Ontdek de nieuwe Edge
Microsoft stapt over naar Chromium
Edge staat bekend als de standaard-
browser van Windows 10. Dit programma
had lange tijd weinig functies in huis, maar
sinds kort is er een gloednieuwe versie met
(veel) meer mogelijkheden. Sterker nog:
Microsoft gooide rigoureus het roer om,
waardoor Edge een heuse metamorfose
heeft ondergaan.
Wat gaan we doen?
We laten zien hoe je de nieuwste versie van Edge
op een computer en mobiel apparaat installeert.
Verder lees je welke slimme functies je in deze
browser kunt gebruiken.
14 05 | 2020
Tip 01: Edge op een pc
Gebruikers van Windows 10 ontvangen op den duur
via Windows Update vanzelf de nieuwe versie van
Edge. Microsoft rolt de kersverse browser langzaam
uit, waarbij een beperkte groep gebruikers het
programma eerst grondig test. Pas zodra alle kin-
derziektes zijn verholpen, is de reguliere Windows-
gebruiker aan de beurt. Dat duurt naar verwachting
algauw enkele maanden. Wil je niet zo lang wachten
en ben je benieuwd naar Microsofts nieuwste
paradepaardje? Installeer Edge dan handmatig. Surf
naar de Engelstalige website www.microsoft.com/
en-us/edge en klik op de blauwe knop Download.
Het programma werkt op computers met Windows
10/8/7 en macOS. Via Accepteren en downloaden
ga je akkoord met de voorwaarden, waarna je het Tip 01 De
installatiebestand uitvoert. Edge downloadt nu de kersverse editie
resterende onderdelen. Is de oude versie van de van Edge is gratis
browser nog op het systeem actief? Klik dan op beschikbaar op de
Sluiten en doorgaan om de installatie af te ronden. Microsoft-website.
Tip 02: Eerste begin
Zodra Edge opstart, stelt de browser eerst het
nieuwe logo aan je voor. Klik binnen het introductie-
venster op Aan de slag en geef aan of je gegevens
 MICROSOFT EDGE

uit een andere browser wilt importeren. Op deze

manier neem je onder meer favoriete websites (blad-
wijzers), opgeslagen wachtwoorden en de browse-
geschiedenis van bijvoorbeeld Google Chrome over.
Klik op Meer opties voor importeren en beslis
welke gegevens je in Edge wilt gebruiken. Maak een
keuze en bevestig met Toepassen. Via Volgende
kies je tussen drie indelingen voor de openingspa-
gina. Op deze pagina staan onder meer de websites
die je veel bezoekt en het laatste nieuws. Selecteer
een indeling en bepaal via Volgende of je Edge-
gegevens met meerdere apparaten wilt synchroni-
seren. Dat is handig wanneer je de browser ook op
een laptop, tablet en smartphone gaat gebruiken.
Voorwaarde is wel dat je bent ingelogd met een
Microsoft-account (zie tip 4). Tijdens de installatie
heeft Edge mogelijk al inloggegevens van Windows
10 overgenomen. Bepaal met Ja of Nee of je de syn-
chronisatiefunctie wilt activeren. Klik op Volgende.
Microsoft verzamelt graag data om bijvoorbeeld en enkele snelkoppelingen naar je favoriete websites. Tip 03 Voeg een
persoonlijke advertenties, zoekresultaten en andere Desgewenst kun je een specifieke website aan de eigen website aan
Microsoft-services te verbeteren. Zet de schakelaar openingspagina toevoegen. Klik op het pictogram Een de openingspagina
op Aan of Uit en sluit het venster met Bevestigen. site toevoegen (plusteken) en typ de naam van de van Edge toe.
website. Achter URL vul je het bijbehorende webadres
in, waarna je bevestigt met Toevoegen.

Nieuwe broncode

Microsoft stapte voor zijn nieuwe versie van

Tip 02 Als Edge over naar een andere broncode, name-
je op ieder ap- lijk Chromium. Hierdoor voelt de browser heel
paraat toegang anders aan. Bovendien is de gebruikersomgeving
tot bijvoorbeeld op de schop gegaan. Ook veel andere bekende
favoriete websites browsers zijn op deze zogeheten engine geba-
wenst, zet je de seerd, zoals Google Chrome, Opera en Vivaldi.
synchronisatie- Chromium staat bekend om zijn snelle laadtijden
functie aan. en minimalistische gebruikersomgeving.

Tip 03: Openingspagina

Als je alle stappen van het introductievenster hebt

doorlopen, verschijnt het nieuwbakken hoofdven-
ster van Edge. Vergeleken met de oude versie ziet de
gebruikersomgeving er anders uit. Edge stelt nu eerst
de belangrijkste functies aan je voor. Neem alle infor-
matie vrijblijvend even door. Open met het plusteken
linksboven een nieuw tabblad en maak kennis met de Vanwege de
openingspagina van Edge. In de vorige tip bepaalde overstap naar
je hiervan al de indeling. Via het tandwielpictogram Chromium is Edge
rechtsboven kun je naderhand de indeling nog in feite een volledig
aanpassen. Je vindt op deze pagina een zoekfunctie nieuwe browser.

05 | 2020 15
 MICROSOFT EDGE
Tip 04: Persoonlijk profiel
Mogelijk ben je in Edge automatisch al met een
Microsoft-account ingelogd. In dat geval bevindt zich
rechtsboven een profielafbeelding. Ben je niet inge-
logd? Klik dan rechtsboven op het grijze poppetje en
kies Aanmelden. Selecteer Microsoft-account en
bevestig met Doorgaan. Heb je al een account, typ
hiervan dan het e-mailadres en klik op Volgende.
Vul vervolgens het bijbehorende wachtwoord in
en bevestig met Aanmelden. Vanuit dit venster
kun je eventueel ook een nieuw account aanma-
ken. Microsoft vraagt nu of je je gegevens tussen
verschillende apparaten wilt uitwisselen. Lijkt dat
je handig? Klik dan op Synchroniseren. Misschien
ben je ook wel geïnteresseerd in welke persoonlijke
gegevens Edge allemaal bewaart. Klik daarvoor
rechtsboven op het pictogram Instellingen (drie
puntjes) en kies wederom voor Instellingen. Via
Wachtwoorden zie je welke inloggegevens Edge
Tip 04 Privacy- allemaal heeft verzameld. Neem ook een kijkje bij
gevoelige inlog- Betalingsgegevens en Adressen. Wil je bepaalde
gegevens kun je op gegevens uit de browser wissen? Klik achter het
ieder moment uit bewuste item op het pictogram met de drie puntjes
Edge wissen. en kies voor Verwijderen.
Tip 05: Privacyprofielen
Microsoft heeft het aantal privacyfuncties in Edge
behoorlijk opgeschroefd. Ga vanuit het hoofdven-
ster van Edge naar Instellingen / Instellingen /
Privacy en services. Online adverteerders probe-
ren met speciale volgbestanden (tracking cookies)
informatie over je surfgedrag te verzamelen. Na
16 05 | 2020
analyse van deze data schotelen ze vervolgens
persoonsgerichte advertenties voor. Verder doen
bijvoorbeeld ook webwinkels een beroep op cookies.
Hiermee onthoudt een webshop bijvoorbeeld de
inloggegevens en de inhoud van het digitale win-
kelmandje. Edge bevat drie profielen die bepalen
in hoeverre de browser cookies opslaat. Met Basis
zie je weliswaar persoonsgerichte advertenties
voorbijkomen, maar je hebt dan geen last van slecht
werkende websites. Als je liever niet wilt dat online Tip 05 Kies uit
adverteerders je surfgedrag monitoren, kies je voor een van de drie
het profiel Gebalanceerd. Ook hierbij werken de privacyprofielen en
meeste websites naar behoren. Tot slot kun je ook bepaal daarmee
kiezen voor het profiel Strikt . Je weet daarmee in hoeverre online
vrijwel zeker dat je geen persoonsgerichte reclame adverteerders
te zien krijgt, maar je moet er wel rekening mee je online mogen
houden dat bepaalde functies dan niet werken. volgen.
Voorkom dat nieuwsgierige online
adverteerders je surfgedrag in de
gaten houden
Tip 06: Website-apps
Een interessante functie van Edge is dat je een
website als ‘app’ kunt installeren. Deze app opent
in een eigen gebruikersomgeving zonder dat de
typische kenmerken van een browser zichtbaar zijn,
zoals de de adresbalk en menu’s. Verder nestelt een
website-app zich in het startmenu van Windows 10.
Surf naar een website die je vaak bezoekt en klik op

Instellingen / Apps / Deze site installeren als
Tip 06 Installeer een app. Bedenk daarna een toepasselijke naam en
een website als bevestig met Installeren. De website verschijnt nu in
app en gebruik het een nieuw venster. Zo’n website-app kun je later ge-
buiten de reguliere woon weer verwijderen. Ga in Edge naar Instellingen
gebruikersomge- / Apps / Apps beheren en klik achter de betreffende
ving van Edge. toepassing op het kruisje. Kies dan voor Verwijderen.
Tip 07: Extensies
Met extensies voeg je eenvoudig specifieke functies
aan Edge toe. Dat kan van alles zijn, denk bijvoor-
beeld aan een spelletje, wachtwoordmanager of
chatclient. Navigeer naar Instellingen / Extensies
en klik aan de linkerkant op Extensies uit de
Microsoft Store installeren. Er opent een nieuwe
webpagina met beschikbare uitbreidingen. Gebruik
Tip 07 Gebruik de categorieën of de zoekfunctie aan de linkerzijde
extensies om het om interessante hulpjes voor Edge te vinden. Heb je
aantal functies van een zinvolle uitbreiding op het oog? Door op de titel
Edge uit te breiden. te klikken, kun je alle details lezen. Als je de uitbrei-
MICROSOFT EDGE
ding definitief wilt installeren, klik je rechtsboven op
Kopen / Extensie toevoegen. Hoewel iedere exten-
sie een koopknop bevat, hoef je normaal gesproken
niets af te rekenen. Veel uitbreidingen bevinden zich
na de installatie als pictogram rechtsboven naast de
adresbalk.
Alle extensies uit de uitgebreide
Chrome Web Store werken ook in
Microsoft Edge
Tip 08: Chrome-extensies
Heel prettig is dat Edge ook het gebruik van Chrome-
extensies ondersteunt. Hiervoor dien je wel een instel-
ling te wijzigen. Ga naar Instellingen / Extensies en
activeer linksonder de schakelaar achter Sta extensie
van andere winkels toe. Bevestig met Toestaan.
Je opent de Chrome Web Store door naar https://
chrome.google.com/webstore te surfen. Kijk eens
Netflix in 4K
Edge heeft bij Netflix kennelijk een streepje voor.
Dit is namelijk de enige browser waarmee je
films en series in 4K (3840 × 2160 pixels) kunt
streamen. Voorwaarde is wel dat de gebruikte
pc-monitor of laptop met deze resolutie over-
weg kan. Verder is er een tamelijk recente Wil je 4K-titels
Intel-processor of Nvidia-videokaart vereist. Tot van Netflix op de
slot hebben alleen Netflix Premium-abonnees computer afspelen,
toegang tot 4K-materiaal. Dit abonnement kost dan kun je niet om
13,99 euro per maand. Edge heen.
05 | 2020 17
 MICROSOFT EDGE
rustig rond. Klik je een nuttige extensie aan, dan kun
je via Toev. Aan Chrome / Extensie toevoegen de
installatie in Edge uitvoeren.
Tip 08 Snuffel Tip 09: Google Chromecast
rond in de Chrome
Web Store en haal Edge herkent een Google Chromecast binnen
de beste uitbreidin- het netwerk. Daardoor kun je via deze weg web-
gen binnen. pagina’s naar een televisie doorsluizen. Handig als
je bijvoorbeeld een online filmpje of presentatie
in groot formaat wilt bekijken. Vereist is wel dat
de Chromecast aangesloten en geconfigureerd is.
Open in Edge eerst de gewenste webpagina en klik
achtereenvolgens op Instellingen / Meer hulp-
programma’s / Media op apparaat weergeven.
Tip 09 Stuur Er verschijnt bovenaan een rechthoek met drie
vanuit Edge een verbindingsstreepjes. Wellicht ontdekt Edge extra
webpagina naar afspeelopties, want veel smart-tv’s en sommige
een Chromecast mediaspelers hebben tegenwoordig een geïnte-
en bekijk hem op greerde Chromecast-functie. Klik op het apparaat
televisie. waarop je de website wilt openen.
18 05 | 2020
Tip 10: Pdf’jes openen
Je kunt tegenwoordig ook rechtstreeks pdf-bestanden
in Edge openen; een specifiek programma als Adobe
Reader is dus niet meer nodig. Het werkt eenvoudig.
Zoek op de computer een pdf-bestand en klik erop
met de rechtermuisknop. Kies in het contextmenu
Openen met / Microsoft Edge, waarna het docu-
ment in een browservenster verschijnt. Linksboven
zie je hoeveel pagina’s het pdf’je omvat. Afhankelijk
van de documenteigenschappen kun je mogelijk ook
aantekeningen maken. Klik rechtsboven op Tekenen
en maak met ingedrukte muisknop een aantekening.
Via Wissen haal je de krabbels weer weg. Klik rechts-
boven op Save (diskettepictogram) om een gewijzigd
document op te slaan. Wil je dat pdf’jes voortaan
standaard in Edge geopend worden? Klik dan met de
rechtermuisknop op een pdf-bestand en kies Openen
met / Kies een andere app. Selecteer Microsoft
Edge en vink vervolgens onderaan de optie Altijd
deze app gebruiken voor het openen van .pdf-
bestanden aan. Bevestig met OK .
Tip 11: Edge op mobiel
Wens je ook op een smartphone of tablet toegang
tot je favoriete websites? Installeer Edge dan op
je mobiele toestel. Zoek de browser op in de App
Store (iPhone/iPad) of Play Store (Android). Na de
installatie vraagt Edge direct naar je inloggegevens. Tip 11 Bepaal na
Tik op Aanmelden met een Microsoft-account de installatie van
en typ eerst het e-mailadres. Via Volgende vul de Edge-app of je je
je het bijbehorende wachtwoord in, waarna Edge favoriete websites
veiligheidshalve verzoekt om je account te verifiëren. en wachtwoorden
Dat is noodzakelijk om de wachtwoorden tussen wilt synchroni-
de verschillende apparaten te synchroniseren. Tik seren.
op Verifiëren. Wanneer je mobiele
telefoonnummer bij Microsoft bekend is,
stuurt het bedrijf per sms een code. Vul
de laatste vier cijfers van het telefoon-
nummer in en tik op Code verzenden.
Neem de zeven cijfers uit het sms-
bericht over en sluit af met Bevestigen.
Er verschijnt een venster waarin
Microsoft vraagt om je surfgegevens
te delen. Nadat je een beslissing hebt
genomen, tik je in het hoofdvenster van
de Edge-app op Nu synchroniseren
/ Bevestigen. Neem even de tijd om
de mobiele versie van Edge onder de
knie te krijgen, want de gebruikersom-
geving verschilt nogal met die van het
desktopprogramma.
 Leer alles over Word, Excel
en PowerPoint!
Met het cursusboek én de online cursus leer je
stap voor stap alle belangrijke functies te gebruiken.

50%
korting
code: t&t
€ 69,90
voor
€ 34,95

Cursusbundel: Word, Excel & PowerPoint

Bestel op techacademy.id.nl

Voor beginners als Extra uitleg met Geschikt voor Office

gevorderden. handige video’s. 2016, 2019 en Office 365.
 HARDWARE
DOOR: TOON VAN DAELE
Andere schijf
Dringend aan vervanging toe!
We kunnen twee redenen bedenken
waarom je een harde schijf in een pc of nas
door een andere wilt vervangen. Je bent
toe aan een groter of sneller exemplaar of
– minder leuk – je oude schijf is (op sterven
na) dood. Hoe ga je in zulke situaties het
best te werk, en als het enigszins kan, mét
behoud van data?
Wat gaan we doen?
We laten je zien hoe je een schijf vervangt, zowel
in een desktop of laptop als in een nas. We gaan
uit van twee scenario’s: de oude schijf nog is intact
(maar te traag of te krap) of de schijf is (bijna)
kapot.
20 05 | 2020
COMPUTER
Tip 01: Schone installatie
We gaan er allereerst van uit dat je de systeemschijf
op je computer wilt vervangen, de schijf waarop
Windows is geïnstalleerd. Is die schijf defect, dan
zit er weinig anders op dan een ‘schone’ Windows-
installatie op je nieuwe schijf te zetten, tenzij je
recent een schijfkopiebestand had gemaakt vóórdat
de schijf de geest gaf (zie ook tip 2). Maar zelfs in dat
geval blijft de zuiverste aanpak die van een nieuwe Tip 01 Bij een de-
Windows-installatie. Je vermijdt hiermee dat je je fecte systeemschijf
nieuwe schijf al meteen opzadelt met datacorruptie zit er vaak weinig
of andere softwareproblemen die zich wellicht op anders op dan een
je oude schijf voordeden. In tip 5 tonen we je hoe je schone Windows-
zo’n schone Windows-installatie aanpakt. installatie.
Tip 02: Systeemmigratie
Is je oude schijf nog intact en zie je op tegen een
schone Windows-installatie op de nieuwe schijf, dan
kun je systeemmigratie overwegen. Hierbij stop je
dus zowel data, geïnstalleerde programma’s als
Windows zelf in de verhuiswagen. Je kunt in principe
twee kanten op: of je kloont de schijf of je maakt een
schijfkopiebestand.
Ga je klonen, dan moet je zowel je oude als je nieuwe
schijf gelijktijdig aan je systeem hangen. Bij een
desktop is dat doorgaans niet zo moeilijk (zie ook tip

3), bij een laptop heb je twee moge-
lijkheden. Je kunt de harde schijf of
ssd uit de laptop halen en tijdelijk
aan een desktop-pc hangen, samen
met de nieuwe schijf. Of je schaft
een usb-naar-sata-adapter aan
(vanaf zo’n tien euro), waarmee
je de schijf tijdelijk extern aan je
laptop hangt.
Kies je voor een schijfkopiebestand,
dan kun je dat bijvoorbeeld op een
externe usb-schijf zetten waarna
je dat met een live-medium, zoals
een usb-stick of een dvd, naar
je nieuw geprepareerde schijf
overbrengt. Met de meeste back-
upsoftware kun je trouwens zo’n
bootmedium maken, zoals het
gratis EaseUS Todo Backup Free
(www.tiny.cc/todobu) en Macrium
Reflect Free (www.macrium.com/
reflectfree).
Het is overigens niet uitgesloten
dat je bij aanschaf van een ssd al
kloonsoftware krijgt meegeleverd.
Tip 02 EaseUS Tip 03: Desktop
Todo Backup biedt
opties voor zowel Voor je de schijf uit je desktop-pc haalt, onderbreek
schijfback-ups als je eerst de stroomtoevoer. Raak een geaard metalen
klonen. voorwerp aan of, beter nog, doe een antistatische
polsband om. Verwijder het zijpaneel door de
schroeven achteraan los te draaien. Ontkoppel ver-
volgens de stroom- en sata-kabel van je schijf; mo-
gelijk moet je de sata-connector eerst wat induwen.
Tip 03 Maak de Let er wel op dat je bij het lostrekken van de kabels
stroom- en sata- geen andere componenten losmaakt of beschadigt.
connectoren los Schroef dan de schijf los van de behuizing.
van de oude schijf. Je kunt de vervangende schijf nu met dezelfde
HARDWARE
connectoren verbinden. Let hierbij wel op de kleine
uitsparing aan de zijkant van de connectoren: past
een connector niet, dan moet je hem wellicht 180°
draaien. Schroef de schijf op dezelfde manier weer
vast.
Wil je de oude schijf naar de nieuwe klonen (zie tip
2), bevestig dan het nieuwe exemplaar aan een extra
stroom- en sata-kabel. Na het kloonproces verwissel
je beide sata-aansluitingen.
Een schone installatie van Windows
verdient de voorkeur boven
systeemmigratie
Tip 04: Laptop
Een schijf in een laptop vervangen kan wat lastiger
zijn. Hoe je dat aanpakt, hangt af van het model. Je
zult in elk geval minstens één schroefje moeten ver-
wijderen. Zit er een garantiesticker op zo’n schroef,
dan zit er weinig anders op dan die te scheuren. Dat
houdt in theorie in dat je geen aanspraak meer op
garantie kunt maken, maar tenzij je zelf schade
berokkent, blijft de garantie doorgaans wel geldig.
Eventueel neem je hiervoor eerst contact op met
de leverancier of producent. Een ‘leerzaam’ artikel
hierover, weliswaar gericht op de VS, vind je via
www.tiny.cc/wvoid.
Na het verwijderen van de bodemplaat kun je
de schijf losmaken, mogelijk ook weer door het
losdraaien van enkele schroefjes, of via een klik- of
schuifsysteem. In dit laatste geval moet je de schijf Tip 04 Schrikt de
dan eerst voorzichtig optillen. Normaliter kun je voor garantiesticker je
je nieuwe exemplaar ook weer dezelfde aansluitingen af? Neem dan eerst
en schroefgaatjes gebruiken. Zodra je alles mooi hebt contact op met de
vastgeschroefd, kun je de behuizing weeer sluiten. leverancier.
05 | 2020 21
 HARDWARE
Sata-modus
Ga je aan de slag met een ouder apparaat,
controleer dan of de sata-modus wel optimaal
staat ingesteld in het bios. Misschien staat het
namelijk nog op een oudere (Native , Legacy of
Standard) ide-modus ingesteld, in plaats van op
het beter presterende AHCI. Je vindt deze optie in
een rubriek als SATA Configuration, Integrated
Peripherals of Onboard SATA Mode. Let wel,
wanneer je de ahci-modus inschakelt bij een
Met deze truc gekloonde schijf zal Windows wellicht weigeren
krijg je Windows op te starten, aangezien die schijf is gebaseerd
alsnog aan de op een systeem dat nog in de ide-modus draaide.
praat na een plotse Met de instructies via www.tiny.cc/w10ahci kom
omschakeling naar je normaal gesproken toch uit deze impasse en
de ahci-modus. kan Windows alsnog doorstarten.
Tip 05: Schone installatie
Heb je voor een schone installatie gekozen (zie tip
1) en dus niet voor een systeemmigratie (zie tip 2),
dan moet je Windows nog op je nieuwe schijf zien te
krijgen.
Dat gaat wellicht het makkelijkste met de
Microsoft Media Creation Tool. Ga op een wille-
keurige pc naar www.tiny.cc/w10mct en klik op
Hulpprogramma nu downloaden. Start de tool
op en kies Installatiemedia (USB-stick, dvd of
ISO-bestand) voor een andere pc maken, waarna
je aangeeft welke Windows 10-versie je precies wilt
downloaden. Tenzij je over een aangepaste product-
code beschikt, kies je hier voor dezelfde instellingen
als in je oude Windows 10.
In de volgende stap kies je het bootmedium, bij
voorkeur een USB-flashstation (van minstens 8
GB). Na afloop kun je je pc met deze stick booten en
Windows installeren nadat je de gewenste taal, tijd,
valuta en toetsenbord hebt ingesteld. Gewoonlijk
22 05 | 2020
wordt er nu om je productcode gevraagd. Voer je de
installatie echter uit op een pc waarop je Windows
10 al eerder succesvol hebt geïnstalleerd en geacti- Tip 05 Op een
veerd, dan kun je ook rustig klikken op Ik heb geen gloednieuwe schijf
productcode , waarna het setup-proces alsnog vind je normaal ge-
verdergaat. Als het goed is, zal Windows zichzelf sproken nog geen
later automatisch activeren. partities terug.
NAS
Tip 06: Eerste stappen
Ook bij een nas vervang je een schijf doorgaans
alleen als je de opslagcapaciteit wilt vergroten of
bij (aangekondigde) problemen. We gaan even uit
van dit laatste scenario. We focussen ons hier op
een Synology-nas, maar andere fabrikanten bieden
vergelijkbare opties.
Bij problemen geeft je nas meestal een geluids-
signaal of een knipperend rood ledlampje, en
mogelijk stuurt de nas je ook een e-mail. Meld je in
dit geval zo snel mogelijk aan bij je nas en con-
troleer de meldingen en het logboek. Open tevens
het Opslagbeheer en noteer de specifieke opslag-
informatie. Ga onder meer na over hoeveel opslag-
capaciteit de betreffende schijf beschikt. Immers, je
vervangende schijf moet minstens even groot zijn
als het exemplaar dat er nu in zit. Laat de informatie
verder ongemoeid.
Belangrijk is ook de inrichting van de opslagruimte
die met de diverse schijven beschikbaar komt. Blijkt
dat jbod (Just A Bunch Of Disks) of raid0 te zijn, dan
is er geen sprake van fouttolerantie of gegevens-
bescherming. Eén defecte schijf betekent dan verlies
van alle data! Gaat het echter om raid1 of raid5 of
om een andere raid-variant, dan hoeft een defecte
schijf niet noodzakelijk tot dataverlies te leiden (zie
ook het kader ‘Raid-configuraties’). Dat houdt met-

een in dat je je schijven desgewenst – maar welis-
Tip 06 Via het waar één voor één – door nieuwe of grotere schijven
opslagbeheer no- kunt vervangen.
teer je de configu- Controleer tevens de S.M.A.R.T.-status van de
ratie-instellingen afzonderlijke schijven: met wat geluk detecteert die
en controleer je de aankomende problemen en kun je dus tijdig ingrij-
S.M.A.R.T.-status. pen door die schijf te vervangen.
Tip 07: Back-ups
Constateer je inderdaad schijfproblemen, ver-
mijd dan schrijfactiviteit op je nas: geen updates
of nieuwe installaties dus, geen overtollige data
verwijderen en ook niet snel nog even die leuke
film streamen. Beschik je niet over een (recente)
gegevensback-up, dan zul je een afweging moeten
maken. Een back-up maken vereist namelijk
intense leesoperaties en die kunnen ook net de
doodsteek betekenen voor je instabiele schijf. In
zo’n geval beperk je de back-ups wellicht het best
tot je cruciale data.
Natuurlijk, is er niets aan de hand met je schijf en
wil je alleen de opslagcapaciteit uitbreiden, dan
Tip 07 Zowat
alle nas’en komen
met een of meer
back-uppakketten
of laten je die ach-
teraf installeren.
HARDWARE
kun je probleemloos nog gewoon back-ups maken
van alle gewenste gegevens. Er zijn voldoende
tools en nas-pakketten waarmee je gerichte back-
ups kunt maken. Bovendien leveren zowat alle nas-
fabrikanten softwarepakketten mee voor het maken
van back-ups. Het bewaren van de back-ups doe je
op een externe schijf of eventueel in de cloud.
Raid-configuraties
Raid staat voor Redundant Array Of Inexpensive
(of: Independent) Disks en is een technologie
waarbij meerdere schijven tot een enkele logische
opslagruimte worden gecombineerd. Er zijn
verschillende opslagtechnieken mogelijk, zoals
striping, parity, mirroring of een slimme combi-
natie hiervan.
Bij raid0 worden bestanden over meerdere
schijven uitgesplitst, wat dus geen gegevens-
bescherming biedt. Bij raid1 gaat het om ‘spiege-
ling’: je bestanden worden netjes gekopieerd op
andere schijven. Gaat hierbij één schijf verloren,
dan heb je alle data nog op de andere. Er zijn ook
meer complexe varianten, zoals raid5. De variant
is beschikbaar vanaf drie schijven. Je data worden
dan verdeeld over meerdere schijven, maar dan
inclusief pariteitsinformatie, waardoor je data een
schijfcrash kunnen overleven.
Producenten van nas-apparatuur komen ook met
eigen raid-opties, waarbij op basis van het aantal
schijven en capaciteitsverschillen de optimale
raid-configuratie wordt berekend. Bij Synology
heet dat SHR (Synology Hybrid Raid). Doorgaans In dit geval komt
betekent dit raid1 met twee schijven en raid5 met SHR neer op raid1
drie of vier schijven. met twee schijven.
05 | 2020 23
 HARDWARE

Tip 08: Schijf verwijderen je ze ongeveer op hetzelfde moment als de defecte

Onvermijdelijk volgt het het moment waarop je de
oude schijf moet verwijderen. Voor je dat doet, ga
even na of jouw nas-model ‘hot swapping’ onder-
steunt. Dat betekent dat je een schijf eruit kunt halen
zonder eerst de nas uit te schakelen. Is dat niet het
geval, dan moet je eerst inloggen op de webinterface
van je nas zodat je hem netjes uit kunt zetten. In de
handleiding of bij de specificaties van je nas-model
kun je waarschijnlijk wel vinden of je schijven daad-
werkelijk hot-swappable zijn.
schijf had gekocht. Misschien doe je er dan beter aan
om preventief alle schijven te vervangen.
Begint de nas niet automatisch aan het herstel van
de opslag, dan kun je dat ook zelf starten vanuit de
webinterface. Bij Synology gaat dat via Hoofdmenu Tip 10 Herstellen
/ Opslagbeheer / Opslagpool / Actie / Herstellen. zit er op onze nas
Het is tevens een goed idee een S.M.A.R.T.-test op je niet bij. Logisch,
nieuwe schijf uit te voeren – ook dat kan vanuit de want alles is mo-
nas-interface. menteel nog goed.

Tip 09: Uitbreiden

We gaan eerst uit van het meest ‘comfortabele’ sce-

nario: dat je een nog intacte schijf door een exem-
plaar met meer opslagcapaciteit wilt vervangen.
Gaat het om een jbod- of raid0-opstelling, dan
verlies je zoals gezegd alle data op de nas zodra
je er een schijf uithaalt. Vervolgens kun je het
grotere exemplaar in je nas plaatsen. Dat kunnen
trouwens ook meerdere schijven zijn. Aangezien je
toch alle data kwijt bent, kun je beter meteen van
de gelegenheid gebruikmaken om deze keer wel
voor een schijfopstelling te kiezen die gegevens-
bescherming biedt, zoals raid 1 of hoger. Houd er
dan wel rekening mee dat je totale opslagcapaciteit
hierdoor wellicht zal verminderen. Via www.tiny.
cc/rekenraid vind je voor Synology een calculator
waarmee je het opslagverlies bij raid-configuraties
kunt berekenen.
Is je nas all met raid1 of hoger ingericht, dan
raak je waarschijnlijk geen data kwijt. Wel is het
belangrijk dat je slechts één schijf tegelijk vervangt.
Pas nadat je een schijf hebt vervangen én de nas
de raid-opstelling opnieuw heeft opgebouwd – een
klus die soms vele uren kan duren – mag je de
volgende schijf eruit halen en vervangen! Hebben
je vervangschijven niet allemaal dezelfde opslag-
capaciteit, begin dan met het kleinste exemplaar.
In Windows
Wil je een instabiele nas-schijf via een sata-
connectie of dockingstation aan een Windows-pc
koppelen om hem nader te onderzoeken en om
er zo nodig nog data af te halen, dan heb je extra
software nodig. Nagenoeg alle nas-schijven zijn
namelijk met een indeling geformatteerd die je
vaak in Linux-omgevingen aantreft, zoals ext4
of btrfs, en daar kan Windows niet zomaar mee
overweg. Speciale software maakt dat wel moge-
lijk. We denken bijvoorbeeld aan het gratis Linux Raid corrupt en
Reader (www.diskinternals.com/linux-reader) data foetsie? Haal
voor afzonderlijke data of aan meer specifieke er dan een pro-
hersteltools die tevens met raid overweg kunnen, fessionele data-
zoals UFS Explorer (www.ufsexplorer.com). hersteltool bij.

Tip 10: Herstellen

Een defecte schijf herstellen pak je ongeveer op de-

zelfde manier aan als het vervangen van een intacte
schijf door een groter exemplaar (zie tip 9).
Ook hier geldt dat je bij jbod en raid0 niet op enige
genade hoeft te rekenen: niet-geback-upte data ben
je voorgoed kwijt! Let er verder op dat de vervan-
gende schijf minstens even groot moet zijn als de te
vervangen schijf. Houd er ook rekening mee dat de
andere schijven wellicht ook hun einde naderen als

24 05 | 2020

Regelnummers regelen
Kijk eens naar regel 124!
Wanneer je met anderen samenwerkt aan
een Word-document kan het handig zijn om
regelnummers toe te voegen aan de tekst,
zodat je eenvoudig kunt verwijzen naar
regels waar je de aandacht op wilt vestigen.
Deze nummering kun je weer verbergen
wanneer het document klaar is voor gebruik.
Stap 1: Nummering
In een geopend Word-document zie je in het tabblad
Indeling de knop Regelnummers. Standaard staat
deze ingesteld op Geen. Kies je voor Doorlopend,
dan begint Word met nummeren vanaf de eerste
regel en voorziet het ook de witregels van een num-
mer. In lange teksten kan die nummering daardoor
behoorlijk oplopen. Kies je in het drop-downmenu
voor Elke pagina opnieuw beginnen of Elke sectie
Dit is het resul- opnieuw beginnen, dan wordt het wat overzichte-
taat als we elke lijker, omdat iedere pagina of sectie dus met regel
pagina opnieuw 1 begint. Met de optie Onderdrukken voor huidige
met de nummering alinea zal Word de alinea waar de muisaanwijzers
beginnen. staat overslaan als het de regels gaat nummeren.
Stap 2: Tellen per ...
Onderaan in het uitklapmenu Regelnummers vind
je de functie Regelnummeropties. Hiermee kom
SNEL RESULTAAT IN 3 STAPPEN
DOOR: DIRK SCHOOFS
je in het venster Pagina-instelling terecht. Klik
daarin rechtsonder op de knop Regelnummers om
aan te kunnen geven bij welk getal de nummering
moet starten. Hier bepaal je ook – tot op de mil-
limeter nauwkeurig – de afstand van de nummers
tot het begin van de tekst. Ook interessant is
de optie Tellen per. Als je daar bijvoorbeeld de
waarde 5 ingeeft, zal niet iedere regel genummerd
worden, maar alleen de vijfde, tiende, vijftiende
enzovoort.
Stap 3: Stijlen
Standaard heeft de nummering dezelfde stijl als de
gewone tekst, maar je kunt dit aanpassen. In het
tabblad Start klik je rechtsonder in de groep Stijlen
op het kleine pijltje dat schuin naar beneden wijst.
In het deelvenster dat opent, klik je rechts onder-
aan op de knop Opties zodat je bovenaan een vakje
Selecteer weer te geven stijlen te zien krijgt. Kies
daar voor Alle stijlen en klik op OK. Hiermee maak Je kunt de stijl
je het onderdeel Regelnummers zichtbaar. Via Stijl van de regelnum-
wijzigen kun je nu een ander lettertype, andere mering naar wens
lettergrootte of andere kleur vastleggen. aanpassen.
Niveau stappenplan
Van beginner tot expert. Beginner Expert
Hiernaast kunt je de
moeilijkheidsgraad van
het stappenplan zien.
05 | 2020 25
 BITLOCKER
DOOR: DENNIS GANDASOEBRATA
Achter slot en grendel
Aan de slag met BitLocker
Misschien heb je er weleens van gehoord:
BitLocker. BitLocker is de ingebouwde
versleuteling van Windows en helpt je je
gegevens beter te beveiligen. Maar hoe ga
je snel en verantwoord aan de slag met
BitLocker en haal je het meest uit deze
slimme versleutelingssoftware?
Wat gaan we doen?
We beveiligen de persoonlijke gegevens op de
computer met BitLocker, zodat de kans op gege-
vensverlies bij het kwijtraken of diefstal van je
computer flink wordt verkleind. Ook leggen we je
uit hoe je BitLocker optimaal instelt.
26 05 | 2020
BITLOCKER
Tip 01: Kennismaking
BitLocker gaat al een tijdje mee. De versleutelings-
techniek werd in al 2007 geïntroduceerd in onder
meer Windows Vista. Het is een uitvinding van
Microsoft die ervoor zorgt dat de gegevens op de
harde schijf versleuteld worden opgeslagen. Zet
je je computer aan, dan heb je de juiste aanmeld-
gegevens nodig om de gegevens leesbaar te maken.
Maak je hiervan gebruik, dan is dat slecht nieuws Tip 01 Een
voor eventuele dieven die je gegevens willen versleutelde
ontfutselen. De techniek bestaat uit een combinatie BitLocker-schijf
van je aanmeldingsgegevens en de hardware van je wordt herkenbaar
computer. In de loop der jaren is BitLocker verbeterd getoond in Win-
en zijn de mogelijkheden uitgebreid. dows Verkenner.
Helaas is BitLocker alleen voor Windows
Professional beschikbaar. De meestgebruikte versie
van Windows, Windows Home, bevat deze functie
dus niet. Toch wordt BitLocker wel door Windows
10 Home ondersteund. Sluit je bijvoorbeeld een ver-
sleutelde externe harde schijf aan op een computer
met de Home-versie, dan kun je de bestanden na
het opgeven van de juiste aanmeldgegevens gewoon
bekijken en zelfs aanpassen. Het verschil tussen
de Professional- en de Home-versie schuilt dan
ook vooral in het voor het eerst aanmaken van een
BitLocker-schijf en het aanpassen van bestaande
BitLocker-instellingen: beide mogelijkheden kunnen
alleen met de Professional-editie.
 BITLOCKER

Tip 02: Eisen bij opstarten. Dubbelklik hierop en kies in het

nieuwe venster voor Ingeschakeld (linksboven in
Om gebruik te kunnen maken van BitLocker moet je het venster). Kies bij Opties voor BitLocker zonder Tip 03 Via
eerst weten over welke Windows-versie je beschikt. een compatibele TPM toestaan (vereist een Groepsbeleid stel
Weet je dat niet uit je hoofd, druk dan op de toets- wachtwoord of een opstartsleutel op een USB- je in dat BitLocker
combinatie Windows-toets+I en ga naar Bijwerken flashstation). Klik op OK en start de computer nu ook werkt zonder
en beveiliging / Activering. Onder het kopje opnieuw op. TPM-chip.
Editie zie je welke Windows-versie er op je pc staat.
Naast de software worden er ook eisen gesteld aan
de hardware. Zij het niet verplicht: BitLocker heeft
wel graag dat je pc gebruikmaakt van de Trusted
Platform Module, kortweg TPM: een chip op het
Tip 02 Contro- moederbord van je computer. Deze fysieke chip
leer in de instel- bevat een geheime sleutel en controleert samen met
lingen van welke BitLocker of er niet is gerommeld met de computer.
Windows-versie je Dat is bijvoorbeeld wel het geval als kwaadwillenden
gebruikmaakt. toegang proberen te krijgen tot de computer.

Tip 04: Inschakelen

Nu alles juist is ingesteld, is het tijd om

BitLocker in te schakelen. Zoek via Start op
configuratiescherm. Hiermee open je het klas-
sieke Configuratiescherm, zoals bekend uit vorige
Windows-versies. Kies voor Systeem en beveiliging.
Hierna klik je op BitLocker-stationsversleuteling.
Tenzij BitLocker al door de fabrikant is ingescha-
In Windows 10 Home kun je een keld, zie je bij Station met besturingssysteem

externe BitLocker-schijf wel bekijken dat de beveiliging nog niet actief is. Kies daarom
voor BitLocker inschakelen. Windows contro-
en aanpassen, maar niet aanmaken leert nu eerst of de computer geschikt is voor de
versleuteling.
Is BitLocker ingeschakeld, dan moet je de computer Tip 04 BitLocker
Tip 03: Geen TPM iedere keer ontgrendelen als je ’m opstart. Voor het kent meerdere op-
ontgrendelen zijn verschillende opties. Optie 1 is ties om de compu-
Heeft je pc geen TPM-chip, dan is dat gelukkig een lege usb-stick van 1 GB gebruiken. Steek deze ter te ontgrendelen.
geen belemmering om met BitLocker aan de slag
te gaan. Uiteraard is de bescherming hiermee wel
minder hoog dan in combinatie met de chip. Om
BitLocker alsnog te laten werken, moet je een
aantal instellingen in Windows aanpassen. Druk op
Windows-toets+R, typ Gpedit.msc en druk op Enter.
Hiermee open je het onderdeel Groepsbeleid. Met
dit onderdeel pas je de geavanceerde instellingen
van Windows aan. Zoek aan de linkerkant van het
venster naar Beleid voor lokale computer. Klap
deze sectie uit en kies voor Computerconfiguratie
/ Beheersjablonen / Windows-onderdelen
/ BitLocker-stationsversleuteling /
Systeemstations. In het rechtervenster zoek je
vervolgens naar Extra authenticatie vereisen

05 | 2020 27
 BITLOCKER

in de computer en kies voor Een USB-flashstation worden uiteraard automatisch versleuteld.

plaatsen. Optie 2 is gebruikmaken van een
wachtwoord. Kies dan voor Geef een wachtwoord
op. Het wachtwoord moet bestaan uit kleine letters,
hoofdletters en vreemde tekens. Belangrijk is dat je
voor een sterk wachtwoord zorgt!
Staan er al veel bestanden op je
Als de computer al langer in gebruik is – en daar-
mee waarschijnlijk al aardig wat bestanden bevat –
dan is het beter om BitLocker de volledige schijf te
laten versleutelen. Dat kost meer tijd, maar zorgt er
wel voor dat de gehele inhoud wordt versleuteld, in- Tip 05 Bepaal
clusief restjes van eerder verwijderde bestanden die welke gedeelte
mogelijk nog op de harde schijf aanwezig zijn. Deze van de harde schijf
optie, Volledige schijf versleutelen, geniet dan ook moet worden

computer, laat BitLocker dan de onze voorkeur. versleuteld.

volledige schijf versleutelen

Tip 05: Schijfruimte bepalen

Nadat je BitLocker ingeschakeld hebt, kun je gaan
bepalen welke gegevens je straks wilt versleute-
len. Heb je de computer net in gebruik genomen,
bijvoorbeeld omdat je hem nieuw hebt aangeschaft
of heb je er net een schone installatie opgezet, dan
kun je ervoor kiezen om alleen de bestaande gege-
vens te versleutelen. Klik dan op Alleen gebruikte
schijfruimte versleutelen. Toekomstige gegevens

Herstel bij nood

Tip 06: Smaak

Een ongeluk schuilt in een klein hoekje. Want Er zijn verschillende ‘versies’ van BitLocker actief.
wat als je onverhoopt je wachtwoord of usb-stick Welke je kiest, is afhankelijk van de manier waarop
bent vergeten? Dan kom je ook zelf je computer je met de versleutelde gegevens wilt werken. Kies
niet meer in. Microsoft biedt namelijk geen voor Nieuwe versleutelingsmodus als je gebruik
mogelijkheden om de computer weer toegan- wilt maken van de nieuwste variant van BitLocker Tip 06 Kies
kelijk te maken als je BitLocker zelf niet meer en van plan bent om deze alleen te gebruiken in welke modus van
kunt ontgrendelen. Hoewel dit niet verplicht combinatie met Windows 10. Heb je echter plan- BitLocker moet
wordt gesteld, is het dus wel verstandig om de nen om de gegevens ook te gebruiken met andere worden gebruikt.
herstelopties in te schakelen en gebruik te maken
van een herstelsleutel. Je hebt hiervoor vier
opties. Je kunt de herstelsleutel online opslaan
(in je Microsoft-account). Voordeel hiervan is dat
je de sleutel vanaf elke computer met internet-
verbinding kunt ophalen. Je kunt ook kiezen
om de herstelsleutel zelf te bewaren. Kies dan
voor Opslaan op een USB-flashstation om de
sleutel naar een usb-stick te schrijven. De derde
manier is om de sleutel op te slaan als bestand.
Je bepaalt hiermee zelf de uiteindelijke locatie,
op een andere computer, in OneDrive of Dropbox
of in een netwerkmap. Wil je niet afhankelijk zijn
van een digitale vluchtroute, kies dan voor De
herstelsleutel afdrukken en berg het papiertje
op een veilige plaats op.

28 05 | 2020

Tip 07 De wizard
is doorlopen en
BitLocker is klaar
om de gegevens
op je schijf te
versleutelen.
computers, bijvoorbeeld via een externe harde schijf?
Kies dan voor Compatibele modus. Deze versie van
BitLocker is ook geschikt voor computers met eer-
dere Windows-versies (zoals Windows 8.1). Ook als
je niet zeker weet op welke computers de gegevens
uiteindelijk worden gebruikt, kies je het best voor
deze modus.
Tip 07: Versleutelen
Je hebt de wizard nu doorlopen. BitLocker is hiermee
gereed om de computer te versleutelen. Kies nog
wel even in het laatste venster van de wizard voor
BitLocker-systeemcontrole uitvoeren. Je zorgt
hiermee voor optimale bescherming, want Windows
controleert hiermee eerst of alle sleutels in orde zijn
en zal pas erna beginnen met het versleutelen van
de harde schijf. Klik op Doorgaan. Prettig is dat je
tijdens het versleutelen gebruik kunt blijven maken
van je computer: het proces vindt plaats op de
achtergrond. Het versleutelen kan tot enige uren in
beslag nemen. Dit is afhankelijk van de hoeveelheid
bestaande gegevens die moet worden versleuteld en
van de versleutelingsmodus die je hebt gekozen.
Tip 08: BitLocker herstellen
In het kader ‘Herstel bij nood’ lees je meer over het
maken van een herstelsleutel. Wil je op een later
moment de herstelsleutel ook op een andere manier
opslaan? Open dan het startmenu en typ configu-
BITLOCKER
ratiescherm, gevolgd door Enter. Kies Systeem en Tip 08 Heb je
beveiliging / BitLocker-stationsversleuteling de herstelsleutel
/ BitLocker beheren / Back-up maken van uw online opgeslagen,
herstelsleutel . Kies nu de gewenste manier om een dan heb je er
extra back-up te maken van de herstelsleutel. Komt meestal snel weer
het dan ooit zo ver dat je BitLocker moet herstellen, toegang tot in
omdat je het wachtwoord bent vergeten? Kies dan geval van nood.
voor Herstelsleutel gebruiken. Logischerwijs ge-
bruik je een andere computer om de herstelsleutel
op te halen, je hebt tenslotte geen toegang meer tot
je eigen pc. In dit voorbeeld gaan we ervan uit dat je
de sleutel online hebt opgeslagen, waardoor je deze
makkelijk kunt ophalen via een andere computer
met internetverbinding. Open een browser en ga
naar de website https://account.microsoft.com.
Kies in het hoofdvenster onder de sectie Apparaten
voor Alle apparaten en klik op de computer waarop
je BitLocker hebt ingesteld. Kies nu voor Beheren
zodat er een nieuwe pagina wordt geopend. Ga naar
de sectie BitLocker-gegevensbescherming en haal
hier de herstelsleutel op.
05 | 2020 29
 BITLOCKER

Tip 09 VeraCrypt
is een krachtig pro-
gramma waarmee
je je de vaste schijf
kunt versleutelen.

encrypted file container. Wil je de volledige schijf

Vergelijkbaar met BitLocker: of partitie versleutelen, kies dan voor Encrypt a

VeraCrypt, om je bestanden en non-system partition/drive. Volg de stappen in de

wizard om de bestanden te versleutelen.
mappen te versleutelen
Tip 10: Eerst proberen

ALTERNATIEF: VERACRYPT Zorg ervoor dat je volledig vertrouwd raakt met

VeraCrypt voordat je bestanden en mappen daad-
Tip 09: VeraCrypt werkelijk versleutelt. Maak voor de zekerheid ook
eerst een back-up van de bestanden (niet-versleu- Tip 10 Maak
Wil je BitLocker niet gebruiken of maak je gebruik teld) en sla deze op een veilige plaats op. Heb je de een testmap met
van Windows Home waardoor je geen ondersteuning werking van VeraCrypt onder de knie, dan kun je die bestanden aan
van BitLocker hebt? Een ander goed programma back-up weer verwijderen. Ook handig: je kunt een om de werking
waarmee je persoonlijke bestanden en mappen testmap aanmaken met een aantal bestanden en op van VeraCrypt te
achter slot en grendel kunt zetten, is het gratis die manier leren hoe VeraCrypt werkt. ontdekken.
VeraCrypt. Haal het programma binnen via www.
tiny.cc/veracrypt . VeraCrypt maakt gebruik van
een wachtwoord en versleutelingsalgoritme om de
bestanden en mappen voor derden onleesbaar te
maken. Prettig is dat je zelf kunt aangeven welke
bestanden moeten worden versleuteld, bijvoor-
beeld een specifieke partitie of specifieke map. De
bestanden komen dan terecht in een Encrypted
File Container waar alleen jij toegang tot hebt. Alle
bestanden die je hierna in de map plaatst, worden
automatisch versleuteld. Wil je een kluis aanma-
ken, kies in het hoofdvenster van VeraCrypt dan
voor Create Volume. Geef in de wizard aan welke
gedeelten van de schijf moeten worden versleuteld.
Voor een specifiek gedeelte kies je voor Create an

30 05 | 2020
 SNEL RESULTAAT IN 3 STAPPEN

DOOR: DIRK SCHOOFS

Audio zoals het hoort

Verbeter de kwaliteit met FxSound
Heb je het gevoel dat je zelfs met een knop. FxSound kost eenmalig 39,99 dollar, maar je
kunt het zeven dagen op proef gebruiken. De tool is
dure koptelefoon en een hoogwaardige niet goedkoop, maar toch zijn we onder de indruk
van de geluidsverbetering als we op Power klikken.
streaming-instelling in Spotify of Deezer Plots klinkt het namelijk alsof we in de studio zitten.
toch niet de volle muziekkwaliteit te De bassen klinken dieper, de stemmen zijn duide-
lijker, en zelfs met een middenklasse koptelefoon
horen krijgt? Wellicht zijn goedkope hebben we het gevoel dat we van topkwaliteit geluid
genieten.
componenten in je pc of compressie van
Stap 2: Preset
muziekbestanden de oorzaak. Speciale
De tool werkt met presets. Over smaak valt niet
software, zoals FxSound, kan dit te twisten, maar wij zijn gek op de instelling
Studio Quality. Met de voorinstelling Volume
kwaliteitsverlies compenseren. Boost lijkt alles nog een tikkie krachtiger. Vocal
Boost zorgt ervoor dat de stem sterker klinkt en
Stap 1: Power on Dialoog Boost levert winst op bij het beluisteren
van audiobooks. Verder kun je Bass Boost, Heavy
FxSound is audioverbeteringssoftware voor Windows. Ambience, Nightclub en zowat ieder muziekgenre
Het optimaliseert de geluidskwaliteit wanneer je als preset kiezen. Heb je een preset gekozen, dan
muziek afspeelt, naar een audioboek of streaming- kun je traploos allerlei effecten zoals 3D-surround,
dienst luistert, spelletjes speelt of films kijkt. Een Dynamic Boost of Bass regelen.
speciaal stuurprogramma zorgt dat het geluid dat
het systeem via deze software verwerkt, beter klinkt. Stap 3: Equalizer
Na de installatie vanaf www.fxsound.com open je
FxSound vanuit het systeemvak met de linkermuis- Zelfs op een goedkoop audiosysteem kun je de
audiokwaliteit opkrikken door middel van de
software. FxSound heeft namelijk ook een equalizer
waarmee je het frequentiebereik van het uitgevoerde
geluid kunt aanpassen. Selecteer daarvoor eerst een
preset en stel daarna via de schuifjes van de equali-
zer de kwaliteit in tot je helemaal tevreden bent. Heb
je zo veel aangepast dat je de weg een beetje kwijt
bent, dan kun je met één klik op de knop Reset terug
naar de standaardinstellingen.

Niveau stappenplan

Van beginner tot expert. Beginner Expert

Hiernaast kunt je de
Iedere preset kun moeilijkheidsgraad van
je aanpassen via de het stappenplan zien.
equalizer.

05 | 2020 31
Welk abonnement
past bij jou?
Misschien wil je wel een abonnement op Tips & Trucs,
maar wil je je niet meteen vastleggen voor een heel jaar.
Gelukkig hoeft dat niet: bij ons bepaal je zélf wat voor
abonnement je neemt. Eén jaar, een half jaar of een maand:
jij kiest wat het beste bij je past!

1 EEN JAAR LANG

12 edities Tips & Trucs
voor maar
€ 54,00 (€ 4,50 per editie)
VOORDELIGSTE KEUZE

2 EEN HALFJAAR LANG

6 edities Tips & Trucs
voor maar
€ 29,50 (€ 4,92 per editie)
3 IEDERE MAAND
Een editie Tips & Trucs
voor maar per maand
€ 5,50
Meest flexibzeelgbeaaker) uze
(maandelijks op

Regel het direct op

www.tipsentrucs.nl/abonneren
 PRESENTEREN
DOOR: DIRK SCHOOFS
Presenteren met html5
Dynamische diashows
Waarschijnlijk heb je wanneer een
spreker zijn laptop openklapt ook al
eens stiekem gebeden: laat dit alsjeblieft
geen PowerPoint-presentatie zijn!
Verder geen slecht woord over deze
presentatiesoftware, de dodelijke verveling
is immers vooral te wijten aan inefficiënt
gebruik. Moet jij een presentatie geven
en wil je desinteresse vermijden, maak
dan gebruik van een van deze html5-
alternatieven.
Wat gaan we doen?
We bekijken enkele tools waarmee je dynami-
sche presentaties kunt maken. Presentaties die
je publiek niet vervelen maar interesseren en die
gebaseerd zijn op html5.
34 05 | 2020
FOCUSKY
Tip 01: 3D-trip
Met Focusky (www.focusky.com) vertrek je van een
oneindig canvas. Op dat canvas plaats je de elementen
die je tijdens de presentatie achtereenvolgens bezoekt
door te zoomen en te pannen. Deze op html5 geba-
seerde presentatiemaker stapt dus af van het traditio-
nele dia-na-dia-kijken. Het eindproduct is dan ook een
3D-trip waarbij de klemtoon ligt op het verhaal dat
de spreker brengt. Of het thema nou financiën betreft,
onderwijs, wetenschap, zaken of natuur … Focusky Tip 01 Je bepaalt
heeft voor alle onderwerpen een collectie kwaliteits- zelf hoe de bezoe-
volle sjablonen waar je je multimedia-inhoud in kunt
plaatsen; vormen, tekst, afbeeldingen, video, flash en
ker van het ene
gezichtspunt naar
muziek, je kunt het er allemaal op kwijt. het andere reist.
Tip 02: Multimedia
Interessant is de online bibliotheek met meer dan
5.000 royaltyvrije vectorfiguren, de video-achtergron-
den en de honderden grafiek- en diagramthema’s
waarmee je ontzettend mooie presentaties maakt. Je
kunt gebruikmaken van Hand Draw Animation zodat
het lijkt alsof iemands hand ter plekke de inhoud op
de presentatie tekent. Ook is het mogelijk om een
voice-over op te nemen of om even zelf voor de camera
te gaan zitten van de schermrecorder. Op die manier
maak je in de presentatie instructievideo’s zonder dat je
gebruik hoeft te maken van externe opnamesoftware.

Tip 03: Publiceren
Wil je een bestaande PowerPoint-presentatie nieuw
leven inblazen, dan heeft Focusky een wizard die de
bestaande dia’s in het Focusky-project integreert. De
applicatie is beschikbaar voor Windows en macOS en
komt met een uitgebreide set instructiefilmpjes. Je
kunt het programma gratis gebruiken, maar dan zal je
presentatie wel een watermerk dragen. Wil je niet dat
je presentatie een watermerk bevat, dan kost dit 9,90
dollar per maand en dan heb je uiteraard meer moge-
lijkheden. Is je presentatie af, dan kun je het opslaan in
het html-, exe-, zip-, app-, mp4- of pdf-formaat, of je
uploadt het naar het Focusky cloudplatform, waar je
met een gratis account tot 10 GB opslagruimte hebt.
PREZI
Tip 04: Betaalmuur
Prezi is een populaire oplossing voor niet-lineaire
presentaties waarbij je de toehoorders meeneemt
in de stroombeweging van wat er op het scherm
gebeurt. Prezi (www.prezi.com) heeft een gratis,
een educatief en een betaald abonnement dat start
vanaf 5 dollar en oploopt tot 59 dollar per maand.
Het delen van presentaties is uiterst eenvoudig, je
hoeft alleen de link van de presentatie door te geven.
Dit zorgt er ook voor dat je tijdens het bewerken een
heel team aan bijdragers kunt verzamelen.
Prezi is een online tool met een kleine duizend
Tip 04 Prezi sjablonen. Wanneer je de presentatie ook offline
helpt je op weg wilt kunnen bewerken of moet kunnen presenteren,
aan de hand van ben je genoodzaakt een betaald abonnement aan
een hele reeks te schaffen. Ook voor het maken van notities in de
instructiefilmpjes. presentatiemodus moet je een abonnement hebben.
PRESENTEREN
Lineair versus niet-lineair
PowerPoint toont een processie van dia’s waar-
van de volgorde vastligt. Als de onderwerpen
rechtstreeks op elkaar aansluiten is dit een goede
optie. Focusky en Prezi werken met een open
canvas vanwaar ingezoomd wordt op onderwer- In een niet-
pen naar keuze. De niet-lineaire aanpak helpt het lineaire presentatie
publiek om het groter geheel te zien en toont hoe schakel je naar het
alle elementen met elkaar verbonden zijn. In een onderdeel dat je op
niet-lineaire presentatie kun je dieper ingaan op dat moment wilt
elk onderwerp dat je interessant lijkt. bekijken.
Tip 05: Overkill
Met een beetje creativiteit kun je met de ontwerp-
tools zelfs de saaiste onderwerpen boeiend en inter-
actief maken. Ben je bang dat je al snel de structuur
in je verhaallijn kwijtraakt, maak dan gebruik van de
functie om je presentatie op te bouwen in verhaal-
blokken. Verder heeft ook Prezi tools in huis om
oude PowerPoint-presentaties, animaties, video’s
en tabellen in te voegen en beschikt het over een
heleboel effecten. Trap echter niet in de val om van
álle effecten gebruik te willen maken, want ook in
een niet-lineaire presentatie is er dan al snel sprake
van overkill en smeekt het publiek alsnog heimelijk
om het aloude PowerPoint.
Tip 06: Live video
Prezi heeft een nieuw videoplatform (www.prezi.
com/video) ontwikkeld waarbij je als spreker live in
beeld komt tussen de elementen die je in de presen-
tatie hebt geplaatst. Net als bij een nieuwsuitzending
praat je tegen de kijkers, terwijl verder gewoon de
informatie van de presentatie getoond wordt. Op die
manier maak je internetvideo’s of videoconferenties,
05 | 2020 35
 PRESENTEREN
gebaseerd op een van de vijftig websjablonen. De
dienst werkt vlot op Windows en macOS, maar wees
je ervan bewust dat je soms enkele instellingen in de
privacyinstellingen van je besturingssysteem moet
aanpassen. Daarbij krijg je wel hulp van Prezi.
HI SLIDER
Tip 07: Hi Slider
Waarschijnlijk ben je op webpagina’s of op Facebook
weleens online slideshows tegengekomen waarin
reizen, producten of oplossingen worden voorgesteld.
Met Hi Slider (www.hislider.com) bouw je door mid-
del van WYSIWYG, zonder codetaal dus, zo’n interac-
tieve banner. Hi Slider kent verschillende templates
en een aantal leuke skins die de achtergrond, over-
Tip 07 Het resul- gangen en navigatieknoppen regelen. Wij probeerden
taat van Hi Slider Hi Slider V1.0.4 waarin je niet alleen afbeeldingen,
is een interactieve maar ook YouTube- en Vimeo-filmpjes in de kunt
presentatie waar- laten passeren. Het resultaat, de auto-slideshow, is
van je iedere slide responsive, wat wil zeggen dat de bannerpresentatie
kunt vergroten. zich aanpast aan de afmetingen van het scherm. Hi
Adieu Flash
Toen Prezi in 2009 uitkwam, viel deze software op
door zoom-overgangen en de filmische stijl. Het
oorspronkelijke Prezi draaide echter op Adobe
Flash, een technologie om animaties te laten
werken die helaas aanhoudend werd geteisterd
door beveiligingsproblemen. Daarom begonnen
Chrome, Firefox en Edge de ondersteuning van
Flash af te bouwen, en ook Apple weigerde deze
technologie op zijn mobiele toestellen. Dit jaar
trekt Adobe zelf de stekker uit Flash en daarom is
Prezi overgestapt op het veilige html5 met Prezi
Next. Wie nog oude Prezi-presentaties heeft, kan
ze nog wel lokaal afspelen op zijn/haar desktop
of laptop. Volg daarvoor de instructies van Prezi.
36 05 | 2020
Slider is Windows-software, de gratis versie laat een
watermerk zien, de commerciële editie kost 49 dollar.
SLIDES
Tip 08: Slides
Slides.com (www.slides.com), het vroegere Slid.es,
is een webgebaseerd alternatief voor PowerPoint.
Je hoeft dus niets te installeren. Deze tool moet het
hebben van zijn minimalistische werkomgeving, wat
ook maakt dat Slides op geen enkele manier pro-
beert om PowerPoint te imiteren. Desondanks is het
toch een volwaardig alternatief. Slides biedt online
opslagruimte zodat je je presentaties op het internet
kunt publiceren. Bij een gratis abonnement (250 MB) Tip 08 Je kunt
blijft de inhoud openbaar zichtbaar, vanaf 5 euro per door het verhaal
maand (lite-versie) beschik je over 1 GB opslag en navigeren met de
kun je je presentaties ook offline presenteren. pijltjestoetsen.
Net zoals in alle Google Docs-
producten kun je in Presentaties
realtime samenwerken met anderen
GOOGLE PRESENTATIES
Tip 09: Realtime samenwerken
Ook Google Presentaties (www.docs.google.
com/presentation) groeit als favoriete tool voor
presentaties. Als je ooit een PowerPoint-presentatie
hebt gemaakt, kun je ook overweg met deze gratis
tool, want de functies en knoppen zijn gemakkelijk
te herkennen. Je vertrekt van een Master Slide ,
waarna je de grafische elementen en tekst toevoegt.
 PRESENTEREN

Vraag en antwoord

Google Presentaties heeft ook een vraag-en-

antwoord-functie. Als je die aanzet, krijgt het
publiek een url te zien. Via die link kunnen ze met
hun smartphone vragen stellen die voor iedereen
zichtbaar worden. Sommige mensen stellen hun
vraag gemakkelijker op die manier dan dat ze
de kwestie hardop in de groep gooien. De rest In de presen-
van het publiek kan ondertussen stemmen op de tatiemodus kan
gestelde vragen. Hoe meer stemmen een vraag de spreker het
krijgt, hoe hoger hij op de ranglijst komt. Op die publiek vragen
manier weet je als presentator welke vraag je laten typen via hun
Tip 09 Ieder- Niet alleen de cloudfunctionaliteit en het gebruiks- eerst moet beantwoorden. smartphone.
een die ooit met gemak zijn interessant, maar net zoals in alle Google
PowerPoint heeft Docs-producten kun je realtime samenwerken met
gewerkt, kan zeker anderen. Klik daarvoor op de knop Delen om per
weten ook met mail of link de anderen uit te nodigen.
Google Presenta-
ties overweg. Tip 10: Cijfers bijwerken

Heb je een grafiek in je presentatie staan, dan kan

het voorkomen dat de cijfers daarvan wijzigen. Dan
wil je natuurlijk niet iedere keer de nieuwe versie in
je presentatie moeten zetten, want dat ga je geheid
een keer vergeten. Via het menu Invoegen ga je naar
Diagram en kies je Uit Spreadsheets. Vervolgens
vink je de optie Link naar spreadsheet aan. Wanneer social media. Ook kun je een gemaakte presentatie
je later de gegevens in dit rekenblad aanpast, wordt je downloaden om offline te weergeven. Bijzonder is
grafiek in de presentaties automatisch bijgewerkt. dat je je presentatie leuk kunt vormgeven: naast de
standaard diavoorstelling kun je hem er ook als een
Tip 11: Typen met je stem game, video of microsite uit laten zien. Aan Genially-
presentaties kun je online video’s, hyperlinks, tekst
Tot slot heeft Presentaties nog een andere handige en afbeeldingen toevoegen, waarbij je ieder element Tip 12 Met de
functie voor het toevoegen van notities. Je kunt je interactief kunt maken. Voor thuisgebruikers vol- gratis versie van
sprekersnotitie namelijk toevoegen door de tekst staat de gratis versie, maar er zijn ook versies voor Genially kun je
simpelweg uit te spreken. Daarvoor kies je in het professioneel en educatief gebruik, met onder meer prachtige presen-
menu Extra de functie Sprekernotities spraak- een sjabloon voor het maken van digitale lessen. taties maken.
gestuurd typen. Via de microfoonknop selecteer je
de taal die Google Presentaties moet herkennen. De
interpunctie voeg je toe door bijvoorbeeld ‘komma’
en ‘punt’ te zeggen. Je kunt zo’n presentatie offline
presenteren, maar je kunt het project ook publiceren
op internet of insluiten in een website.

GENIALLY

Tip 12: Sterk visueel

Met Genially (www.genial.ly) maak je interactieve
afbeeldingen, presentaties, infographics, posters en
ook presentaties die je kunt delen, bijvoorbeeld op

05 | 2020 37
 AUTOHOTKEY
DOOR: TOON VAN DAELE
Scripten met AutoHotkey
Automatiseren van taken in Windows
Met batchbestanden en macrofuncties
kun je weliswaar al een en ander
automatiseren, maar de mogelijkheden
zijn beperkt. AutoHotkey geeft je
Windows pas echt vleugels! Met één
toets(combinatie) voeg je een reeks
woorden toe, geef je de klembordinhoud
aan Google door of start je meerdere
programma’s op. Je verbeelding is bij
wijze van spreken de enige beperking. En
het mooie is: je hoeft hiervoor echt geen
programmeur te zijn.
Wat gaan we doen?
We laten je zien hoe de gratis scriptingtool
AutoHotkey werkt en hoe je met eenvoudige scripts
allerlei zaken in Windows en in willekeurige toe-
passingen automatiseert.
38 05 | 2020
Tip 01: Installatie
We gaan dus scripts maken en uitvoeren. Om zulke
scripts aan te maken, heb je eigenlijk voldoende
aan een simpele teksteditor (zie tip 2). Maar om de
scripts uit te kunnen voeren, heb je een zogenoemde
interpreter nodig. Dat wordt dus AutoHotkey. Die
vind je op www.autohotkey.com/download.
Met Download AutoHotkey Installer haal je
de recentste versie op. We raden je aan voor een
Custom installation te gaan, al was het maar om
op diverse tabbladen de verschillende opties te kun- Tip 01 Tenzij je
nen bekijken. Tenzij je gecompileerde scripts (zie tip specifieke redenen
5) ook op een 32bit-systeem moet kunnen draaien, hebt, kun je deze
kies je bij voorkeur voor Unicode 64-bit . De andere
instellingen kun je in principe ongemoeid laten.
standaardinstel-
lingen ongemoeid
Bevestig met Install . laten.
Tip 02: Editor
Je merkt niet veel na de installatie van AutoHotkey:
wanneer je het programma opstart, krijg je al-
leen maar de ingebouwde helpfunctie te zien. Die
is best wel interessant – want het bevat links naar
tutorials, een showcase, index en meer – maar veel
kun je er niet mee. Een script moet je namelijk zelf
‘schrijven’ en daar heb je dus een editor voor nodig.
Hoewel je al met Kladblok aan de slag kunt, geven
 AUTOHOTKEY

wij de voorkeur aan een geavanceerdere editor zoals

Scite4AutoHotkey (www.fincs.ahk4.net/scite4ahk ;
ook portable). Deze tool is weliswaar al wat ouder,
maar werkt ook prima in Windows 10. Eventuele
updates laat je het best meteen installeren.
Standaard laadt de editor al bij de eerste opstart een
Tip 02 De editor voorbeeldscript in (testsuite.ahk ). Leuk als eerste
Scite4AutoHotkey kennismaking en je ziet meteen dat deze editor heel
met een eenvoudig wat meer in zijn mars heeft dan Kladblok, met han-
testscript in de dige functies als syntaxinkleuring, auto-aanvullen,
aanslag. in- en uitklapbare scriptdelen, tabbladen enzovoort.

De Test-knop toont je het resultaat. Ben je tevreden, Tip 03 Je

druk dan op Insert in SciTe om de bijbehorende ontwerpt je
code in je script op te nemen. pop-upvensters
moeiteloos in een
Tip 04: Tekstmacro’s grafische editor.

Zo’n boodschap in pop-upvenster is wel leuk, maar

Tip 03: Pop-upvenster
Handig aan Scite4AutoHotkey is ook dat je van
hieruit de interpreter aan het werk kunt zetten. Druk
maar eens op het knopje met het blauwe pijltje
terwijl het tabblad met TestSuite.ahk geopend is. Er
duikt dan een pop-upvenster op met de boodschap
‘Hello World’ – een programmeursgrapje. Dat kun-
nen wij dus ook!
Ga naar File / New en tik in het lege tabblad voor de
aardigheid in:
MsgBox Hallo wereld!
Kies File / Save om het ahk-script in een (bij voor-
keur aparte) map te bewaren en druk op het blauwe
pijltje.
We kunnen ons voorstellen dat je ook het uiterlijk
en de knoppen van zo’n pop-upvenster wilt aanpas-
sen. Daar bestaan weliswaar de nodige parameters
voor, maar het kan makkelijker. Scite4AutoHotkey
bevat namelijk een grafische ontwerpmodule voor
pop-upvensters. Druk in de knoppenbalk op het
knopje MsgBox Creator. Vervolgens hoef je maar
de venstertitel en de boodschap in te vullen, en aan
te geven welke knoppen en welk pictogram je wenst.
het zou nog veel handiger zijn als je na het intik-
ken van een paar letters een complete tekststring
in een willekeurige applicatie of document kunt
laten verschijnen. Dat regel je met een script als het
volgende:
::tt::
Send, Tips & Trucs
Return
Zodra je dit script bewaart en uitvoert, volstaat het
ergens in een willekeurig document de letters tt
plus een spatie in te tikken om deze initialen door
de volledige naam te laten vervangen. Hiermee heb
je meteen je eerste tekstmacro, oftewel hotstring,
in AutoHotkey gedefinieerd. Je kunt deze methode
trouwens ook gebruiken om (een reeks) veelgemaak-
te typfouten te vermijden, bijvoorbeeld als volgt:
::Andorid::Android
::marc o’s::mac ro’s
Return
Zulke hotstrings laten zich ook aan functietoetsen of
andere speciale toetsen koppelen en het is boven-
dien mogelijk om meerdere koppelingen in één
script op te nemen:
^T::Send, Tips & Trucs
#A::Send, Richard Holkade {Enter}
Haarlem
!R::Send, Reshift
Return
Hierbij staat ^T voor Control+T, #A voor Windows-

05 | 2020 39
 AUTOHOTKEY

toets+A en !R voor Alt+R.

Overigens is deze laatste code er medeverantwoor-
delijk voor dat het niet helemaal goed gaat met een
tekstmacro als:
^T::Send, Tips & Trucs!
Je zult merken dat het uitroepteken niet getoond
wordt, omdat het dus als een speciaal besturings-
teken wordt beschouwd. Wil je toch een uitroep-
teken op het scherm, dan plaats je er accolades
Tip 04 Maak omheen:
snel je eigen tekst- ^T: Send, Tips & Trucs{!}
macro’s, voor In ons script zorgt {Enter} er overigens voor dat exe-bestand voor je klaar. Tip 05 Van script
zowat alle moge- de cursor naar de volgende regel gaat (een harde Het kan gebeuren dat zo’n (al dan niet gecompi- naar uitvoerbaar
lijke applicaties. return). leerd) script voor onverwachte problemen zorgt bestand in nauwe-
en bijvoorbeeld een vaste toetscombinatie in lijks meer dan een
Microsoft Word heeft gekaapt. Vervelend, maar muisklik.
niet dramatisch. Het volstaat het systeemvak van
Windows te openen, met de rechtermuisknop op het
scripticoontje te klikken en Suspend Hotkeys (of
desnoods Exit) te selecteren.

Eigen pictogram

Je maakt best wel indruk als je zo’n handig

exe-programma aan andere gebruikers geeft
(zie tip 5), maar nog leuker wordt het als je je
eigen pictogram aan zo’n programma koppelt.
Open daartoe de programmagroep AutoHotkey
in het Windows-startmenu en kies Convert
In een knip maak je van je script een .ahk to .exe. Met de Browse-knoppen verwijs
heus programma! je zowel naar je bronscript als naar het uitvoer-
pad. Met de onderste Browse-knop kun je er
een eigen pictogram aan koppelen. Dat kun je
Tip 05: Compiler trouwens ook zelf maken, bijvoorbeeld met een Zo oogt het hele-
gratis tool als GreenFish Icon Editor Pro (www. maal professioneel:
Het is natuurlijk wat frustrerend als je telkens greenfishsoftware.org). Ten slotte druk je op de eigen programma,
opnieuw SciTE4AutoHotkey moet openen, je script knop Convert om het script te compileren. eigen pictogram!
moet inladen en op het pijltje moet drukken om het
script te kunnen uitvoeren. Nog vervelender wordt
dit wanneer je je script wilt delen: de ontvangers
moeten dan zelf ook AutoHotkey geïnstalleerd
hebben.
Het kan anders, want AutoHotkey komt met een
heuse compiler. Die zet het script om in een uitvoer-
baar exe-bestand waarin AutoHotkey geïntegreerd
zit. Even dubbelklikken op zo’n exe en het script gaat
van start. Dat gaat als volgt.
Open Verkenner en navigeer naar het gewenste ahk-
bestand. Klik hier met rechts op en kies Compile
Script (zie dat hier ook de opties Run Script en
Edit Script staan). Even later staat het resulterende

40 05 | 2020
 AUTOHOTKEY

Tip 06: Toetsfuncties SetNumLockState, on ; met off zet je

AutoHotkey kan nog op andere manieren het toet-
senbord manipuleren. Zo kun je een programma of
een website aan een toets(combinatie) koppelen:
F1::Run "%WINDIR%\notepad.exe"
^T::run "C:\Program Files (x86)\Google\
Chrome\Application\chrome.exe" https://
www.tipstrucs.nl
Return
Met de bovenste scriptregel start je Kladblok via F1 en
met de tweede scriptregel opent de browser Chrome de
website van Tips & Trucs na het indrukken van Ctrl+T.
Of wat dacht je van het aanpassen van het volume:
^+Left::SoundSet,-5 ; geluid telkens
met 5% verlagen
^+Right::SoundSet,+5
Pause::Send {Volume_Mute}
Return
Met Ctrl+Shift+linkerpijlttoets verlaag je het volume
telkens met 5% en met Ctrl+Shift+rechterpijltoets
verhoog je het weer. Met de Pause-toets zet je het
geluid uit of aan. Na een puntkomma kun je een
commentaarregel in je script opnemen.
Je kunt zelfs ook bepaalde toetsen uitschakelen
of omwisselen. Dat is bijvoorbeeld handig als die
toetsen storend zijn tijdens het gamen of als je de
toetsenbordaansturing liever anders ingevuld ziet.
Met de instructie $CapsLock::Return bijvoorbeeld
Tip 06 Met één schakel je de werking van de Caps Lock-toets (tij-
toetsaanslag start delijk) uit en je gaat op dezelfde manier te werk om
je voortaan je ScrollLock en NumLock uit te zetten. Je kunt overi-
favoriete tool of gens ook zelf de status van zulke toetsen bepalen,
website op. bijvoorbeeld met het commando:
NumLock uit
Toetsfuncties herdefiniëren kan net zo goed, zoals bij
$LWin::Send {^Tab}
Dit commando zorgt ervoor dat je met de linker
Windows-toets naar het volgende tabblad in je
browser gaat (normaliter gaat dat met Ctrl+Tab).
Tip 07: Klembord
AutoHotkey kan ook het Windows-klembord mani-
puleren en ook dat biedt leuke mogelijkheden. Wat
dacht je bijvoorbeeld van de volgende handigheid:
^+g::
Send ^c
Sleep 50
Run "http://www.google.com/
search?q=%clipboard%"
Return
Na het uitvoeren van dit script druk je op
Ctrl+Shift+G, waarna de tekst die je eerder in een
willekeurige applicatie had geselecteerd of ge-
markeerd, dankzij de sneltoets Ctrl+C richting het
Windows-klembord gaat en na 50 milliseconden
via de variabele %clipboard% als zoekstring aan
Google wordt doorgegeven. Of misschien verkies je
een andere zoekmachine, zoals Wikipedia:
Run "http://nl.wikipedia.org/wiki/
Special
:Search?search=%clipboard%"

Tip 07 Een
sneltoets stuurt
een geselecteerde
string direct naar
je favoriete zoek-
machine.

05 | 2020 41
 AUTOHOTKEY

Of nog anders, je kunt een stukje tekst aan de al

bestaande inhoud van het klembord toevoegen, in
plaats van dat te vervangen zoals standaard gebeurt:
Insert::
oud = %clipboard%
Send, ^c
clipboard = %oud%`r`n%clipboard%
Return
Zodra je de Insert-toets indrukt wordt de huidige
inhoud van het klembord in de container (variabele)
met de naam oud gestopt. Vervolgens wordt de
tekststring die momenteel is geselecteerd naar het
klembord gestuurd en dat wordt ten slotte aan de
inhoud van het zonet bewaarde klembord gekop-
peld. Om te vermijden dat dit letterlijk tegen elkaar
wordt geplakt voegen we er de code `r`n aan toe. Die
zorgt ervoor dat het daaropvolgende deel van het
klembord mooi op een nieuwe regel begint. Let op: Tip 08 Ben je
die tekens zijn ‘escape tekens’ die aangeven dat wat Kant-en-klaar al dat geklik met
volgt anders dan normaal dient te worden geïnter- de muis zat? Een
preteerd. In dit geval is het de accent grave, ` (op de sneltoets neemt het
toets onder de tilde, ~). Hoewel het best leerzaam kan zijn, hoef je natuurlijk van je over.
niet altijd het wiel opnieuw uit te vinden. Immers,
Tip 08: Muis en venster er bestaan al heel wat kant-en-klare scripts die je
hooguit zelf nog even moet compileren. Eén voor-
Ook met muisklikken en programmavensters weet beeld slechts: het script dat je vindt via www.tiny.
AutoHotkey het uitstekend te vinden. Een eenvoudig cc/ahk-gui, je plakt het zo in SciTe. Met de snel-
voorbeeld geeft je al een idee waar het naartoe gaat. toets die in regel 58 wordt vastgelegd (Ctrl+Alt+A)
Stel, je gebruikt een bepaalde toepassing waar je roep je een venster op waarmee je vervolgens mak-
heel regelmatig dezelfde menu-optie nodig hebt. Die kelijk je eigen hotstrings maakt en beheert.
kun je natuurlijk telkens zelf aanklikken, maar dat En voor wie zich afvraagt hoe je een grafische
valt ook met een sneltoets te regelen: interface in AutoHotkey maakt: je vindt uitste-
^k:: kende hulp via het SciTe-knopje SmartGUI
Click Left 200,50 Creator. Deze module laat je met bouwblokken
Click Left 250,85 de gewenste interface opzetten. Met F9 krijg je
Return het (tussentijdse) resultaat te zien en met File /
Deze code laat zich makkelijk ontrafelen. Na het Save Script and Exit giet je het in een ahk-script,
indrukken van Ctrl+K beweegt de muiscursor naar de klaar voor verdere bewerking.
schermcoördinaten 200,50 en genereert daar een druk
op de linkermuisknop zodat een uitklapmenu wordt ge-
opend. Vervolgens schuift de cursor op naar coördina-
ten 250,85 om het gewenste menu-item te selecteren.
Het lastigste lijkt misschien nog het vinden van de
juiste coördinaten, maar ook daar heeft het tooltje
SciTe aan gedacht. In de knoppenbalk druk je
hiervoor op het knopje Active Windows Info. Zodra
je nu de muiscursor boven het programmavenster
beweegt, lees je allerlei informatie af, waaronder de
schermcoördinaten. Er zijn best veel
En wat te denken van deze handige oneliner, waar- kant-en-klare
mee je met Ctrl+Spatiebalk het huidige venster altijd AutoHotkey-scripts
de focus geeft (en ook weer ontneemt): te vinden. Hooguit
^Space::Winset, AlwaysOnTop, , A nog even compi-
leren.

42 05 | 2020

Groepeerhulp in Word
Verzamelen op tekenpapier
Wanneer je een stroomdiagram of een
tekening die uit verschillende onderdelen
bestaat in een Microsoft Word-document
aanbrengt, kan het lastig zijn om ze
te verplaatsen. Je kunt de elementen
natuurlijk groeperen, maar gemakkelijker
is het om gebruik te maken van de functie
Nieuw tekenpapier.
Stap 1: Nieuw tekenpapier
Word beschikt over een functie met de nogal ver-
warrende naam: Nieuw tekenpapier. Het beste kun
je deze functie vergelijken met een container, een
verzamelbak voor grafische elementen. Je plaatst
deze container via het menu Invoegen / Illustraties
/ Vormen. Je ziet in eerste instantie een overzicht
van alle vormen die Microsoft Word voor je klaar
heeft staan, maar helemaal onderaan zie je de woor-
den Nieuw tekenpapier.
Stap 2: Tekstterugloop
Het je zo’n tekenpapier aangemaakt, dan verschijnt
er een kader met handvaten die je kunt gebruiken
om het tekenpapier groter of kleiner te maken. Wil
je het verplaatsen, ga dan met de muisaanwijzer
Om het teken-
papier vrij te
kunnen bewegen,
moet je de juiste
tekstterugloop
ingesteld hebben.
SNEL RESULTAAT IN 3 STAPPEN
DOOR: DIRK SCHOOFS
naar de rand van het tekenpapier zodat de cursor in
een kruisje verandert. Lukt dat niet en lijkt het alsof
het tekenpapier vastzit, pas dan de tekstterugloop
aan, via de knop rechtsboven aan dit vak. Om het
tekenpapier volledig onafhankelijk van de tekst te
laten bewegen, moet je de tekstterugloop namelijk
op Voor tekst of Achter tekst ingesteld hebben.
Stap 3: Vullen en aanpassen
Op het tekenpapier kun je alles plaatsen wat je
maar wilt: tekstvakken, afbeeldingen, vormen en
illustraties, het tekenpapier houdt alles bij elkaar.
Standaard heeft het tekenpapier geen rand of
achtergrond, maar dit kun je uiteraard wel aanbren-
gen, zoals bij ieder grafisch element. Bovendien kun
je het tekenpapier verkleinen zodat het netjes om
alle elementen heen past, maar je niet zo ver dat
een element buiten het kader zou vallen. Ook kun je
via kopiëren en plakken steeds nieuwe elementen op Vul het teken-
het tekenpapier aanbrengen. Tekenpapier heeft wel papier met elemen-
één nadeel, je kunt het tekenpapier zelf niet met een ten die je bij elkaar
ander element groeperen, zoals een bijschrift. wilt houden.
Niveau stappenplan
Beginner Expert
Van beginner tot expert.
Hiernaast kunt je de
moeilijkheidsgraad van
het stappenplan zien.
05 | 2020 43
 CHECKLIST

DOOR: MARTIN GIJZEMIJTER

Checklist: Autonavigatie
Navigeer naar het juiste model
Het is alweer bijna twintig jaar geleden dat TomTom het eerste navigatie-
apparaat voor in de auto lanceerde. Sindsdien is er veel veranderd. De
apparaten zijn beter, sneller en uitgebreider geworden, maar zijn er ook vele
andere merken bijgekomen die eveneens fantastische apparaten maken. Hoe
vind je tussen al die apparaten het meest geschikte model? Wij helpen je erbij.

Tip 01: Smartphone afgeleid wordt door allerlei andere zaken die op je
smartphone binnenkomen. Maar natuurlijk kun je
Waarschijnlijk vraag je je nu direct af: is een stand- er altijd voor kiezen om gewoon je smartphone te
alone navigatie-apparaat niet ernstig achterhaald gebruiken. Qua navigatie doen smartphone-apps
als we tegenwoordig ook gewoon navigatie hebben echt niet meer onder voor gespecialiseerde navigatie
op onze smartphones? Het is zeker waar dat smart- en als je een flinke databundel hebt, kan een smart-
phones prima in staat zijn om als navigatie-apparaat phone een uitstekend alternatief zijn.
te dienen, maar daar hebben ze in de meestal wel
een constante internetverbinding voor nodig. Een
aantal apps kunnen de kaarten wel downloaden,
maar dan heb je weer geen toegang tot bijvoor-
Tip 01 Is navi- beeld de live verkeersinformatie. Daarnaast is het
gatie op de smart- misschien wel prettig om een apparaat te hebben
phone niet een veel dat slechts bedoeld is voor één ding: zorgen voor
betere optie? de juiste route. Voordeel is dat je dan ook niet meer

Tip 02: Inbouwen Tip 02 Je kunt

tegenwoordig rela-
Wanneer je een nieuwe auto koopt, zit daar waar- tief eenvoudig een
schijnlijk al een navigatiesysteem in. Heb je een wat navigatiesysteem
oudere auto, dan is dat waarschijnlijk niet het geval, in je auto laten
maar dan zit je niet meteen vast aan een losstaand inbouwen.
navigatiesysteem. Tegenwoordig zijn ze namelijk
relatief eenvoudig in te bouwen in bestaande auto’s.
Uiteraard betaal je daar meer voor dan voor een

44 05 | 2020
 CHECKLIST

losstaand navigatiesysteem, maar je hebt er daarna
geen omkijken meer naar. Bovendien kun je dan
bijvoorbeeld ook kiezen voor een systeem dat Apple
Play of Android Auto ondersteunt, zodat je optimaal
kunt profiteren van de mogelijkheden van je smart-
phone gecombineerd met je navigatiesysteem. Een
kleine kanttekening: kijk wel even goed naar de
licentie van de kaarten, meer daarover lees je in tip
11.
verschillen in schermgrootte zijn aanzienlijk, want er
zijn modellen te koop met een beelddiagonaal van Tip 04 De
4,3 inch, maar ook modellen met een beelddiagonaal schermgrootte is
van 7 inch. Ter illustratie, 4,3 inch is iets groter dan belangrijk, zeker
het scherm van een iPhone 4S en 7 inch is iets klei- wanneer je het niet
ner dan het scherm van een iPad Mini. Dat kan dus alleen met audio
behoorlijk schelen in het gebruiksgemak. af kan.

Tip 03: Auto, motor of fiets

Wil je het navigatiesysteem ook gebruiken voor

andere vervoersmiddelen, dan schaf je een model
aan dat al deze mogelijkheden ondersteunt. Het
meest eenvoudig is dan om alsnog je smartphone te
gaan gebruiken, omdat je daar alleen nog maar de
juiste apps op hoeft te installeren. Maar er zijn ook
daadwerkelijk navigatiesystemen die specifiek be-
Tip 03 Is het doeld zijn voor de auto, de motor, de fiets, de camper
navigatiesysteem of de benenwagen. Bij de meeste sites die navigatie-
alleen bedoeld systemen verkopen kun je filters instellen waaraan
voor in de auto, of het systeem moet voldoen. Filter in dit geval op het
wil je het ook voor minst logische onderdeel, bijvoorbeeld fietsen of Onderschat het belang van de
andere vervoers-
middelen kunnen
motor. Het is namelijk gemakkelijker om een motor-
navigatiesysteem te vinden die ook geschikt is voor
schermgrootte niet; je veiligheid
gebruiken? de auto dan andersom. staat tenslotte voorop

Tip 05: Kaartdekking

Je zult niet de eerste zijn die een navigatiesysteem Tip 05 Kijk

zoekt, een goedkoop model tegenkomt en meteen goed welk model
toehapt, om later te ontdekken dat die prijsstelling je koopt, later
vooral kwam doordat er een paar kaarten op ont- kaarten bij moeten
braken. Dit is geen oplichterij, de meeste fabrikanten kopen is een dure
hebben nu eenmaal verschillende modellen met grap.

Tip 04: Schermgrootte

De schermgrootte van het apparaat moet je zeker

niet onderschatten. Voorop staat dat autorijden veilig
moet zijn. Ben je iemand die niet alleen op de audio
kan rijden, dan is een voldoende groot display van
belang, zodat je je ogen ook op de weg kunt houden
als je navigatiesysteem je een aanwijzing geeft. De

05 | 2020 45
 CHECKLIST

Tip 06 Er zijn
verschillende
manieren om ver-
keersinformatie
te ontvangen, de
een is sneller en
uitgebreider dan de
ander.
verschillende kaartdekking. Het is ook niet zo dat je
met je rug tegen de muur staat en niets meer aan Haal je blik niet van de weg
je navigatiesysteem hebt als je een kaart mist, maar
aan het bijkopen van kaarten zitten soms flinke (te-
en bedien je navigatiesysteem
rugkerende) kosten verbonden, waardoor je dus net simpelweg met je stem
zo goed een duurder model had kunnen aanschaffen.
Denk ook goed vooruit voordat je eventueel bewust
bezuinigt door, bijvoorbeeld, een model te kopen dat Wel zitten daar soms abonnementskosten aan ver-
alleen kaarten van Europa bevat. Weet je zeker dat bonden. Het is dus belangrijk om uit te zoeken welk
je nooit buiten Europa met de auto op pad gaat? Je systeem bij je behoeften past én of je bereid bent om
kunt je navigatiesysteem gewoon meenemen op va- extra te betalen voor meer functionaliteit.
kantie, dus het is het overwegen waard om iets meer
uit te geven voor een systeem dat de hele wereld Tip 07: Connectiviteit
dekt. Tegelijkertijd: als je zeker weet dat je Europa Tip 07 Contro-
(of zelfs Nederland) nooit zult verlaten, is het zonde Wie de opkomst van de navigatiesystemen heeft mee- leer hoe draadloos
om te betalen voor iets dat je nooit zult gebruiken. gemaakt, kan zich vast nog wel herinneren dat je het je navigatiesysteem
apparaat mee naar binnen moest nemen om aan te is. Kun je de kaar-
Tip 06: Verkeersinformatie sluiten op de computer zodat je de firmware en kaar- ten draadloos
ten kon bijwerken. We kennen geen enkel systeem bijwerken?
Een jaar of twintig geleden gebruikten we auto-
navigatiesystemen alleen maar om de weg naar
onze bestemming te vinden. Tegenwoordig zijn de
meeste systemen ook uitgerust met de mogelijkheid
verkeersinformatie te ontvangen. De manier waarop
kan echter verschillen: via Traffic Message Channel
(TMC) of Digital Audio Broadcasting (DAB+). Zowel
DAB als TMC maken gebruiken van het radiosignaal-
netwerk, maar de verversingssnelheid van DAB is
een stuk sneller is dan die van TMC. In tip 1 gaven
we al aan dat een smartphone vrijwel altijd een
mobiele dataverbinding nodig heeft, maar er zijn ook
navigatiesystemen voor in de auto die gebruikmaken
van mobiele dataverbindingen om je van zeer ac-
tuele en uitgebreide verkeersinformatie te voorzien.

46 05 | 2020

meer dat het tegenwoordig nog op deze manier doet,
al zijn er nog wel systemen die alleen te updaten zijn
met behulp van een sd-kaart waarop je de firmware
en de nieuwe kaarten laadt. Geen onoverkomelijk pro-
bleem, maar het is ook niet echt meer van deze tijd.
Zoek daarom naar een navigatiesysteem dat beschikt
over draadloos internet, zodat je de firmware en de
kaarten via die draadloze verbinding kunt updaten.
Als dan blijkt dat – ergens op een zandweggetje in
Drenthe – je kaart niet up-to-date is, kun je door je
smartphone te koppelen alsnog je kaart updaten.
Tip 08: Stembediening
In een ideale situatie stel je je navigatiesysteem
enkel in wanneer je op een parkeerplaats staat of
op een andere plek waar het niet vereist is dat je op
het verkeer let. In werkelijkheid wil het nog weleens
gebeuren dat je soms op een knop moet drukken.
Bijvoorbeeld omdat je plannen zijn veranderd en
Tip 08 Niet je afgeleid wordt door het navigatiesysteem dat je
iedereen wordt steeds naar de vorige bestemming probeert te leiden.
enthousiast van In zulke gevallen is het fijn als je een navigatiesys-
stembediening, teem hebt met stembediening. Dan hoef je je blik niet
maar het is on- meer van de weg te halen en kun je alles met je stem
derweg wel echt instellen of annuleren. Niet iedereen vindt stembedie-
veiliger. ning prettig, maar het is wel een stuk veiliger.
Tip 09: Batterij
Als we een smartphone kopen, is de accuduur één
van de eerste dingen waar we op letten, omdat we
onder geen beding zonder telefoon willen komen te
zitten. Bij navigatiesystemen zijn we daar vaak een
CHECKLIST
stuk minder alert op, terwijl het ook daarvoor toch
wel heel belangrijk is. Natuurlijk kun je je navigatie-
systeem aansluiten op de usb-poort in je auto, maar
wat als je een keer in een auto rijdt die dat niet Tip 09 Een accu
heeft? En wat dacht je van die oplaadkabel langs heb je niet altijd
het stuur? Lang niet alle fabrikanten hebben daar nodig in je naviga-
een goede oplossing voor. Kortom, het is ook fijn als tiesysteem, maar
je gewoon een flinke tijd kunt rijden zonder dat het je wilt ook niet dat
navigatiesysteem uitvalt. Controleer daarom goed het apparaat leeg
hoelang de batterij meegaat zonder opladen, zodat is op het moment
je onderweg niet voor verrassingen komt te staan. suprême.
Minder dan levenslang is
onacceptabel als het gaat om
kaartupdates
Tip 10: Accessoires
De meeste hardware is vandaag de dag van zo’n
goed niveau dat je zelfs met een heel goedkoop
navigatiesysteem heel wat jaren uit de voeten kunt.
Valt je keuze op een goedkoper systeem, ga dan
wel nog even na of er voldoende accessoires voor
beschikbaar zijn. We vergelijken het even met een
andere markt, namelijk die van actioncamera’s. Ga je
voor een merk als GoPro, dan heb je toegang tot een
gigantisch assortiment aan accessoires die precies
voor jouw actioncamera gemaakt zijn. Een ander
merk heeft die accessoires wellicht niet waardoor
je soms een beroep moet doen op accessoires van
andere merken die vaak lang niet zo goed passen.
Hetzelfde geldt voor navigatiesystemen. Je wilt zo’n
apparaat wel zodanig in je auto bevestigen dat hij
05 | 2020 47
 CHECKLIST
niet halverwege de rit naar beneden komt vallen.
Bij de meeste navigatiesystemen zit wel een houder
of standaard inbegrepen, maar wat als je deze kwijt
Tip 10 Controleer bent of stukgaat? Kun je dan een nieuwe bestellen?
welke accessoires Daar wil je niet pas achter komen als het zover is.
er beschikbaar zijn
voor het navigatie-
systeem van je
keuze.
Tip 11: Kaartupdates
In tip 5 hebben we het al even gehad over de
kaartdekking en dat het behoorlijk wat gedoe (en
kosten) met zich mee kan brengen als de kaarten
niet alles bieden wat je nodig hebt. Er is echter nog
iets waar je rekening mee moet houden en dat is
de licentieduur. De meeste navigatiesystemen van
grote merken bieden je kaartlicenties gedurende de
levensduur van het apparaat. Er zijn echter ook nog
steeds merken die je voor bepaalde (goedkopere)
modellen slechts een licentie geven voor een paar
jaar. Dit geldt vaak ook voor situaties waarin je een
navigatiesysteem in je auto laat inbouwen. Dat kan
je met gemak een paar tientjes per jaar kosten en
dat is natuurlijk zonde als je het kunt voorkomen
door van tevoren even te bekijken hoe het zit met de
licenties.
Tip 11 Controleer
hoelang je recht
hebt op updates.
Minder dan levens-
lang is eigenlijk
niet acceptabel.
48 05 | 2020
Kooptips
Autonavigatiesystemen zijn er in alle soorten en
maten, maar vooral ook prijsklassen. We noemen
een instapmodel, een model uit het middenseg-
ment en een topmodel, ieder met een bijpassend
prijskaartje.
Mio Pilot 15 LM Europa
Prijs: € 85,99
Mio laat zien dat je niet altijd de hoofdprijs hoeft
te betalen voor een degelijk navigatiesysteem.
Deze Pilot heeft een schermdiagonaal van 5
inch, een resolutie van 272 bij 480 pixels en een
antireflecterend display. Het systeem beschikt
over handige functies als rijbaanbegeleiding en
een flitspaalverklikker (met abonnement), en
ook stembediening is mogelijk. De kaarten zijn
wel beperkt tot Europa. Je kunt ze wel uitbreiden,
maar dat moet dan via een geheugenkaartje,
want dit navigatiesysteem kan niet bijgewerkt
worden via wifi.
TomTom GO Essential 5 Europa
Prijs: € 176,99
Voor deze TomTom GO betaal je een stuk meer
dan voor de Mio. Het verschil zit hem overi-
gens niet in het scherm, want dat is even groot
en heeft ook dezelfde resolutie. Wel verschaft
dit navigatiesysteem je verkeersinformatie via
de dataverbinding van je smartphone, wat de
meest uitgebreide en snelste manier hiervoor is.
Een extraatje is dat je via TripAdvisor direct de
gebruikersbeoordelingen ziet van plaatsen die je
wilt bezoeken.
TomTom GO 5200 World
Prijs: € 259,95
Heb je nog meer te besteden, dan is deze
TomTom GO een aanrader. Ten eerste het enige
navigatiesysteem in dit rijtje met kaarten van de
hele wereld, maar daarnaast biedt het ook wifi-
ondersteuning, zodat je je kaarten en de firmware
gewoon kunt bijwerken terwijl het apparaat aan
je dashboard hangt. Verder houdt dit systeem
je altijd op de hoogte van de actuele verkeers-
situatie. Ook dit display is trouwens 5 inch,
het zijn vooral merken als Garmin die grotere
schermen in hun assortiment hebben.

Bijlage in Word
Tekst met bestanden als bijlagen
Wanneer je een rapport schrijft, wil je
soms andere bestanden bijvoegen, zoals
een pdf-document of een Excel-bestand.
Wist je dat je deze externe bestanden aan
het Word-document kunt toevoegen, zodat
de tekst en de bijbehorende documenten
samenblijven?
Stap 1: Object invoegen
Een extern bestand aan Word toevoegen is niet
alleen praktisch omdat het document daarmee
één geheel blijft, het bespaart je ook tijd, omdat je
de inhoud van die bijlage niet over hoeft te nemen.
Zorg dat het bestand dat je wilt toevoegen op de
harde schijf staat. Ga vervolgens in je Word-bestand
naar het tabblad Invoegen en klik in de groep
Tekst op de knop Object. In het keuzevenster klik
je op het tabblad Bestand gebruiken. Navigeer via
Bladeren naar het bestand dat je wilt bijvoegen. Als
het gaat om een pdf-bestand zul je merken dat de
eerste pagina van het bijgevoegde bestand in de
Word-tekst zal verschijnen. Hoef je niet de volledige
tekst (of een deel) van het toegevoegde bestand in
je Word-document te zien, vink dan voordat je het
Je kunt al-
lerlei bestanden
toevoegen aan het
Word-document.
SNEL RESULTAAT IN 3 STAPPEN
DOOR: DIRK SCHOOFS
bestand aan je Word-document toevoegt, de optie
Als pictogram weergeven aan, zodat je alleen maar
een pictogram te zien krijgt die aangeeft dat er in de
tekst een object is toegevoegd.
Stap 2: Aanpassen
Voordat je het toe te voegen bestand daadwerkelijk
aan je document toevoegt, heb je ook de optie om
een koppeling te maken naar het bestand. Vink je dit
aan, dan zal Word alle wijzigingen toepassen die je
in het originele bestand aanbrengt.
Het bestand dat je als een object toevoegt, kun je net
als een gewone afbeelding naar een andere plaats
in het Word-document slepen. Ook kun je de grootte
van de miniatuurweergave aanpassen. Wat niet kan,
is de naam van het bestand aanpassen, en ook is er
geen enkele opmaakfunctie beschikbaar (als je met
de rechtermuisknop op het object klikt).
Stap 3: Openen
Door op het ingesloten object te dubbelklikken,
zal het juiste programma dit bestand openen.
Voorwaarde is wel dat er op je systeem een
compatibele applicatie staat. De opmaak van zo’n
toegevoegd bestand past zich logischerwijs niet aan
je huidige document aan. Dat zorgt niet bepaald
voor een eenduidige uitstraling. Mede daarom is het
soms verstandiger om slechts een pictogram van het
document toe te voegen. Houd er ook rekening mee
dat de bestandsgrootte van het Word-bestand flink
toeneemt als je er bestanden aan toevoegt. Wanneer
je het Word-bestand bijvoorbeeld naar iemand
doorstuurt via e-mail, zal de geadresseerde ook de
aangehechte bestanden ontvangen.
Niveau stappenplan
Van beginner tot expert. Beginner Expert
Hiernaast kunt je de
moeilijkheidsgraad van
het stappenplan zien.
05 | 2020 49
 BEVEILIG JE SMARTPHONE

DOOR: RENS BLOM

Beveilig je smartphone
Voorkomen is beter dan genezen
Bijna iedereen heeft een smartphone, maar
de kans is groot dat je je toestel niet op de
juiste manieren beveiligt. Digitale gevaren
liggen op de loer. Kwaadwillenden maken
misbruik van zwakke wachtwoorden,
openbare wifi, oudere software en
slecht beveiligde toestellen. Verbeter de
beveiliging van je smartphone(gebruik)
met onderstaande tips.

Wat gaan we doen? Tip 01: Schermvergrendeling Tip 01 Je kunt

je smartphone
Als je je telefoon om welke reden ook verliest, wil je bijvoorbeeld be-
niet dat iemand zomaar je foto’s, WhatsApp-berichten veiligen met een
en andere informatie kan bekijken. Gebruik daarom lastige pincode.
een methode om het scherm te beveiligen. Een
zescijferige pincode of lastig patroon is een goede Tip 02 Je kunt
keuze, maar je vingerafdruk is nog veiliger. Nieuwere een kopie van je
iPhones hebben geen vingerafdrukscanner, maar Android-smart-
geavanceerde gezichtsbeveiliging genaamd Face phone opslaan in
ID. Dit is ook erg veilig. Andere smartphones bieden Google Drive.
gezichtsbeveiliging aan via de selfiecamera, maar dit
is relatief onveilig en daarom niet aan te raden.

In dit artikel geven we je veertien tips om je Tip 02: Back-up en wissen

Android-smartphone of iPhone beter te beveiligen.
Op de twee tips over WhatsApp na, kun je alle aan-
bevelingen ook gebruiken voor je Android-tablet Schakel de back-upfunctie op je smartphone in, zodat
en iPad. je contactpersonen, documenten en foto’s automatisch

50 05 | 2020

ook opgeslagen worden in de cloud van Google (Drive)
of Apple (iCloud). Dit voorkomt dat je belangrijke data
kwijtraakt als je toestel stukgaat of gestolen wordt.
Ga op Android naar Instellingen / Google en kies
Back-up maken. Op iOS kies je Instellingen, klik je
op je naam en iCloud. Daarna selecteer je iCloud-
reservekopie. Omdat je back-up belangrijke gegevens
bevat, is het van groot belang dat je je account van
deze back-updienst goed beveiligt. Gebruik naast een
ingewikkeld wachtwoord ook tweestapsverificatie.
Tip 03: Tweestapsverificatie
Tip 03 Met Met tweestapsverificatie beveilig je je online
tweestapsverifi- accounts met een extra code. Die moet je invullen
catie maak je het nadat je je gebruikersnaam en wachtwoord hebt in-
kwaadwillenden gevuld. Omdat de code via een sms’je, app of fysieke
veel lastiger om je sleutel wordt doorgegeven, kan een hacker veel en
accounts over te veel lastiger inbreken op je account. Schakel daarom
nemen. tweestapsverificatie in. Op www.twofactorauth.org
Tip 04 Beveilig
zie je welke apps en websites tweestapsverificatie
ondersteunen. De bekendste vorm van tweestaps-
WhatsApp met verificatie gaat via een sms’je. Dit is voor velen goed
een zelfgekozen genoeg, maar het kan veiliger. Wil je een veiligere
pincode voor extra vorm van tweestapsverificatie, schaf dan een fysieke
veiligheid. beveiligingssleutel van Yubico aan, of gebruik een
BEVEILIG JE SMARTPHONE
app als Authy of Google Authenticator. Wij prefere-
ren Authy vanwege de synchronisatiefunctie.
Tip 04: Tweestaps WhatsApp
WhatsApp doet tweestapsverificatie op een andere
manier, namelijk door naar een door jouw gekozen
code te vragen als je de app (op)nieuw installeert
op je smartphone. Tweestapsverificatie verkleint de
kans dat iemand je WhatsApp overneemt aanzien-
lijk, maar is gek genoeg standaard uitgeschakeld.
Schakel de functie in door WhatsApp te openen en
op Instellingen / Account / Verificatie in twee
stappen te klikken. Kies een code van zes cijfers en
bevestig die. Voer je e-mailadres in zodat WhatsApp
je een link kan sturen als je je code vergeten bent.
Zo voorkom je dat je nooit meer in je WhatsApp kunt.
Met tweestapsverificatie verklein
je de kans dat iemand je accounts
overneemt aanzienlijk
Tip 05: App-rechten
Apps en games zijn hartstikke handig en leuk op
je smartphone, maar soms willen ze toegang tot
uiteenlopende rechten. Een zaklamp-app heeft
uiteraard toegang nodig tot je camera (die werkt met
de flitser), maar toegang tot je contactpersonen of
mobiele dataverbinding is absoluut niet nodig. Op
Android controleer je de rechten van apps door naar
Instellingen te gaan en op Apps te klikken. Je kunt
per app de rechten aanpassen. Voor iOS geldt het-
zelfde, al ga je hiervoor naar Instellingen / Privacy.
Tip 06: Beveilig apps
Je kunt apps beveiligen zodat iemand op jouw
smartphone ze niet zomaar kan openen. Gek genoeg
kan dit in zowel Android als iOS nog steeds niet
op een officiële manier. iOS-gebruikers kunnen de
Schermtijd-functie gebruiken om apps te beveiligen
met een code, al is deze methode niet waterdicht.
Bezoek www.tiny.cc/appscode voor een stap-
penplan. Wie een Android-smartphone of -tablet
heeft, kan één van de speciale apps installeren uit
de Google Play Store. Eén van de bekendste apps
is AppLock van de ontwikkelaar DoMobile Lab.
AppLock kan je apps afschermen met een pincode,
wachtwoord of je vingerafdruk.
05 | 2020 51
 BEVEILIG JE SMARTPHONE

zijn. Zo’n update dicht beveiligingslekken in het

besturingssysteem en maakt je telefoon dus veiliger.
Op Android en iOS kun je inschakelen dat je een
melding krijgt als er een update is, zodat je hem
direct kunt installeren.

Neem alsjeblieft een wachtwoord-

beheerder zodat je nooit meer je
wachtwoorden vergeet

Tip 09: Wachtwoordbeheerder

Neem alsjeblieft een wachtwoordbeheerder zodat je Tip 07 Met

nooit meer je wachtwoorden vergeet. Onze favoriete vingerafdrukbe-
apps zijn 1Password, Dashlane en LastPass. Zo’n app veiliging kunnen
slaat al je wachtwoorden heel veilig op, waarschuwt anderen niet in
je voor zwakke en hergebruikte wachtwoorden WhatsApp snuf-
en kan heel sterke wachtwoorden voorstellen. felen.
Daarnaast kan een wachtwoordbeheerder je wacht-
woorden invullen in apps en op websites. Omdat de Tip 08 Door je
dienst de url van de website controleert, vult hij je apps te updaten,
Rabobank-inloggegevens niet in op phishing-web- verklein je de kans
sites als rabobank.inloggen.com. Heel belangrijk op narigheid.

Tip 05 Je krijgt Tip 07: Scherm WhatsApp af

duidelijk inzicht
in welke apps WhatsApp heeft een ingebouwde functie om de app
toegang hebben te ontgrendelen met je vingerafdruk. Deze func-
tot bijvoorbeeld je tie werkt uiteraard alleen op Android-toestellen
adresboek. met een vingerafdrukscanner en iPhones met een
vingerafdrukscanner (Touch ID) of gezichtsbevei-
Tip 06 Gebruik liging (Face ID). Open WhatsApp op je Android-
een app om je telefoon, tik op de drie bolletjes rechts bovenin en
gevoelige apps af klik op Instellingen. Kies nu Account / Privacy
te schermen. en selecteer Vingerafdrukvergrendeling. Schakel
deze in. Je kunt instellen hoe snel WhatsApp
om je vingerafdruk vraagt. Op de iPhone acti-
veer je de beveiligingsfunctie door WhatsApp te
openen en Instellingen / Account / Privacy /
Schermbeveiliging aan te klikken. Schakel Vraag
om Touch ID / Face ID in.

Tip 08: Update je software

Veel hacks en datalekken zijn te herleiden naar

verouderde software. Het is daarom erg belangrijk
dat je je smartphone up-to-date houdt. Ga naar de
Google Play Store of Apple App Store, en schakel het
automatisch updaten van apps in.
Installeer systeemupdates ook zodra ze beschikbaar

52 05 | 2020
 BEVEILIG JE SMARTPHONE

is dat je het wachtwoord voor je wachtwoordbe-

heerder ergens opschrijft en goed bewaart. Zonder
dit wachtwoord kom je niet meer in je digitale
wachtwoordkluis.

Tip 10: Zin/onzin antivirus

Op je iPhone hoef je geen antivirussoftware te instal-

leren omdat het iOS-besturingssysteem goed bevei-
ligd is en de Apple App Store praktisch alleen veilige
apps bevat. Het Android-besturingssysteem is minder
veilig. Je toestel zo veilig mogelijk houden doe je door
apps en games alleen te installeren via de Google
Play Store. Google houdt toezicht op de app- en
gamewinkel. Je kunt apps en games ook installeren
via allerlei websites, maar dan weet je niet of er een
virus in is verstopt. Voor extra beveiliging kun je een
Android-virusscanner installeren van bijvoorbeeld
Bitdefender of ESET (allebei tien euro per jaar).

Tip 11: Onveilige wifi

Verbind je smartphone liever niet met onbekende

wifi-netwerken. Een onbeveiligd wifi-netwerk, bijvoor-
beeld die in de trein of op stations, is voor iedereen
toegankelijk en daarom niet veilig. Wie technisch wat
slimmer is en foute bedoelingen heeft, kan gedetail-
leerd zien wat mensen op zo’n openbaar wifi-netwerk
doen. Een onbekend wifi-netwerk dat beveiligd is met
een wachtwoord, is ook niet per se veilig. Je weet vaak
namelijk niet wie de beheerder van het netwerk is. De
beheerder kan zien wat er op dit netwerk gebeurt, en
jij weet niet of diegene dat wel of niet doet.
Tip 12: Gebruik je databundel
Mijd onbekende wifi-netwerken zoveel mogelijk en kies
liever je mobiele databundel. Je kunt de databundel
van je telefoon via de met een wachtwoord beveiligde
hotspot-functie ook delen met andere apparaten.
Denk aan je laptop of tablet, omdat je in de trein aan
het werk wilt. Moet je toch gebruikmaken van een
onbekend wifi-netwerk, bijvoorbeeld omdat je in het
buitenland bent en geen mobiel internet hebt? Schakel
dan bij voorkeur een vpn (virtual private network) in
voordat je je toestel met een wifi-netwerk verbindt. Een
vpn creëert als het ware een digitale tunnel tussen je
apparaat en het internet voor extra beveiliging.
Tip 13: Een usb-condoom
Verbind je smartphone liever niet zomaar met een
onbekende oplader, bijvoorbeeld een usb-poort in de
bus of op het vliegveld. Een usb-poort kan gevaarlijk Tip 10 ESET
zijn omdat hij naast stroom ook data kan doorgeven. is een goede
Via zogeheten ‘juice jacking’ kan een geïnfecteerde antivirus-app voor
usb-poort je telefoon besmetten met een virus of Android-smart-
stiekem gegevens kopiëren. Dat klinkt misschien als phones.
een ver-van-mijn-bed-show, maar het gebeurt – ook
in Nederland. Gebruik liever een powerbank of stop je Tip 12 Een eigen,
oplader in een normaal stopcontact. Als je een onbe- beveiligde hotspot
kende usb-poort wilt gebruiken, kun je een zoge- is veiliger dan een
naamd usb-condoom tussen je snoer en de usb-poort onbekend wifinet-
stoppen. Zo’n gadget laat alleen stroom door en werk.
blokkeert eventuele doorgifte van data, en dus virus-
sen en malware. Wij raden de Original USB Condom
(ca. zeven euro) of SynStop (ca. elf euro) aan.
Tip 14: Zoek en wis je toestel
Mocht je smartphone een keer gestolen worden of
kwijtraken, dan wil je ’m natuurlijk snel terugvinden.
Activeer daarom vandaag nog een app waarmee je
je smartphone kunt zoeken via (mobiel) internet en
gps. Google biedt de Vind mijn apparaat-app aan
voor Android, Apple heeft de Zoek mijn-app voor
iOS. Met beide apps kun je je telefoon (of tablet)
lokaliseren, vergrendelen en op afstand wissen. Deze
apps zijn gratis.

05 | 2020 53
 FREEWARE

DOOR: AP DE SMITS

Freeware
Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet
programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets
te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en
handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe
versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Verdraaid!

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Een slangenmens heet in het Engels een
‘contortionist’, wat afgeleid is van het werkwoord ‘to
contort’ dat ‘verdraaien’ betekent. Logisch dan ook
dat je je programma waarin je afbeeldingen kunt
verdraaien, Contort noemt.
Met Contort kun je een kader om een deel van een
afbeelding plaatsen zodat je daar allerlei vervormin-
gen op los kunt laten: verbuigen, verdikken, verdun-
nen ... Zulke technieken gebruik je niet vaak, maar
ze lenen zich prima voor het maken van karikaturen.
Het verdraaien van afbeeldingen is echter maar een
klein deel van de grafische trukendoos van het pro-
gramma. Je kunt met Contort namelijk ook elemen-
ten van de ene foto naar de andere foto verplaatsen.
Voorzie bijvoorbeeld een hond van een kattenkop
of vervang de torenspits van de Amsterdamse Tip 2: Letterbak Tip 02 Beheer je
Tip 01 Vervorm Westerkerk door die van de Groningse Martinikerk. lettertypen en houd
je foto’s tot surrea- Tot slot bevat Contort allerlei effecten om foto’s om Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10 de Windows-map
listische meester- te toveren tot een pointillistisch schilderij of tekening. Voor de meeste doeleinden heb je aan een handjevol opgeschoond.
werken. Contort, www.graphicutils.com/contort lettertypen genoeg en de collectie die bij Windows
wordt geleverd, voldoet doorgaans dan ook uitste-
kend. Dat wordt een ander verhaal wanneer je zelf
nieuwsbrieven, wenskaarten of affiches ontwerpt;
dan heb je al snel behoefte aan specifieke letter-
typen om het gewenste resultaat te bereiken. Op
internet vind je een gigantisch aanbod aan gratis
moois, maar als je dat allemaal gaat installeren,
loopt binnen de kortste keren je bewerkings-
programma vast, omdat het van al die lettertypen
een voorvertoning moet downloaden. Je kunt dan
beter de lettertypen die je maar een enkele keer
gebruikt na gebruik terugzetten in een aparte map.
Dat gaat het eenvoudigst met een zogeheten font-

54 05 | 2020

manager. NexusFont is voor dit doel een uitstekende
keuze. Open je een map met externe lettertypen dan
kun je vanuit het contextmenu een font installeren
naar de Windows-map en open je de Windows-map
dan kun je op dezelfde manier het omgekeerde doen.
Daarnaast kun je van elk lettertype vooraf de zoge-
heten character-map bekijken; dat zijn alle tekens
die het lettertype bevat. Iets wat je vooral doet als je
iets in niet-Westers schrift wilt maken, omdat lang
niet elk lettertype alle Unicode-symbolen aanbiedt.
NexusFont, www.xiles.net
System Information X geeft zelfs
weer hoeveel stroom de aangesloten
usb-apparaten gebruiken
Tip 03: Inzichtelijk
Geschikt voor: Windows XP, Vista, 7, 8.x, 10
Wil je echt het naadje van de kous weten wat betreft
informatie over je pc en toebehoren, dan heb je waar-
schijnlijk niet genoeg aan de gegevens die Windows
zelf verstrekt. System Information X is in dat geval
een zeer interessant programma. Het geeft je na-
Tip 03 System melijk een uitgebreid overzicht van alle aanwezige
Information X hardware, verzamelt informatie over de geïnstal-
biedt enorm veel leerde Windows-versie en over de programma’s op je
systeeminformatie, systeem. De hardware-afdeling geeft de gebruikelijke
met onder meer informatie over de processor, het geheugen, de harde
een uitgebreid schijven enzovoort. Maar één onderdeel springt hier
overzicht van eruit: de gedetailleerde informatie over usb-poorten
aangesloten usb- en de daarop aangesloten apparaten. Het geeft
apparaten. namelijk ook weer hoeveel stroom die apparaten
FREEWARE
gebruiken. En die informatie kan weer cruciaal zijn
wanneer de poort regelmatig niet goed werkt, bij-
voorbeeld dus door een te zwakke voeding.
Bij de Windows-informatie vind je onder andere de
aloude ‘experience index’ die vertelt hoe goed je sys-
teem presteert. En tot slot de software-informatie, deze
bevat gegevens over actieve processen, geïnstalleerde
programma’s en onderdelen die automatisch opstarten.
System Information X, www.mitec.cz/msi.html
Tip 04: Meezingen
Geschikt voor: Chrome, IE, Firefox, Safari, Opera, Maxthon
Het klassieke Beatles-album Sgt. Pepper’s Lonely
Hearts Club Band (1967) was de eerste lp waarop de
Gevaarlijk?
Bij sommige freeware kun je een enge waarschu-
wing van je beveiligingsprogramma verwach-
ten. Laat je niet afschrikken, maar lees goed
wat er aan de hand is en of je dit logisch vindt.
Programma’s maken bijvoorbeeld verbinding met
internet. Deze actie kan al een reactie uitlokken
bij je beveiliger. Ook voor software die relatief
nieuw is of wordt aangeduid als ‘zeldzaam’ kan je
beveiliger een waarschuwing geven. Vertrouw je
de download? Laat het programma dan uitvoe-
ren. Voel je twijfel? Laat je download onderzoeken
door www.virustotal.com, dat doen wij ook. Deze Laat je niet
dienst controleert je programma met meer dan direct afschrikken
vijftig beveiligingsprogramma’s. Zo zie je snel door waarschuwin-
of je te maken hebt met een risico, of met een gen van je beveili-
overijverig beveiligingsprogramma. gingssoftware.
05 | 2020 55
 FREEWARE

songteksten stonden afgedrukt. Maar op een gege-
ven moment werden lp’s cd’s waarbij de songteksten
in een boekje achter de cover kwamen te staan, en
vervolgens gingen we streamen waarbij er helemaal
geen hoesjes of boekjes meer aan te pas kwamen.
Maar de behoefte om te willen weten wat de artiest
zingt, is natuurlijk niet opeens verdwenen.
Lyrics Here is een browserplug-in en werd in eerste
instantie gemaakt om door middel van woorden uit
het muzieknummer op YouTube de bijbehorende
song te vinden, maar het ondersteunt steeds meer
diensten, zoals de webversie van Spotify, Google
Music, Last.fm, Deezer en AccuRadio. Je kunt Lyrics
Here zo instellen dat het programma automatisch
teksten zoekt bij muziek die het herkent. Dit wordt
dan in een pop-upvenster getoond. Je kunt er ook
Tip 04 Met Lyrics voor kiezen de pop-up pas na een klik op het picto-
Here heb je altijd gram van de plug-in te laten verschijnen. Lyrics
de juiste songtekst Here ondersteunt heel veel sites met songteksten.
bij de hand als Kan het een nummer toch niet vinden, dan verschijnt
je online muziek er een link om er zelf op Google naar te zoeken.
luistert. Lyrics Here, www.robwu.nl/lyricshere
gen en is er een whiteboard waarop je kunt tekenen.
Het ontstaan van die tekening kun je vervolgens als Tip 05 Leg je
gif-bestand opslaan. scherm vast in ge-
ScreenToGif, www.screentogif.com animeerde gifjes.
Tip 06: Boompje opzetten
Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10
We hebben allemaal als kind ooit weleens een boom
moeten tekenen. Naar gelang je tekentalent leek het
resultaat wel of niet op de werkelijkheid. Maar zelfs
de slechtste tekenaars vinden het schetsen van een
boom vele malen simpeler dan het maken van een
3D-model daarvan. Gelukkig is er Arbaro dat de klus
voor ons kan klaren.
Bomen zijn vrij goed te vangen in een wiskun-
dige beschrijving, omdat dezelfde patronen vaak
terugkeren in kleinere vorm (takken die zich keer
op keer vertakken). Maar van die theorie hoef je
niets te weten om met Arbaro te kunnen werken.
Het programma biedt een aantal voorbeelden van Tip 06 Ontwerp
bomen en struiken en door met de schuifjes voor de je eigen 3D-boom.

Tip 05: Gevangen

Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10

Wie eens een keer een gifje wil maken, komt er-
achter dat Windows daar eigenlijk helemaal geen
mogelijkheden toe biedt. Het externe programma
ScreenToGif daarentegen is hier meester in. Zoals
de naam al doet vermoeden, legt dit programma de
beelden vast in een gif-bestand, en dat betekent dat
het zowel bruikbaar is voor stilstaande als bewe-
gende beelden. Je kunt in ScreenToGif een gebied
aangeven dat je wilt vastleggen en met hoeveel
beeldjes per seconde. De gemaakte opnamen kun je
daarna aanpassen. Je kunt de editor zelfs gebrui-
ken om geanimeerde gifjes uit andere bronnen te
bewerken. Verder biedt het programma een speciale
module om het venster van een webcam vast te leg-

56 05 | 2020

verschillende detailniveaus te spelen, kun je die naar
je hand zetten. Vervolgens kun je het model expor-
teren naar allerlei 3D-softwareformaten, en koppel
je ook nog een render-programma aan Arbaro, dan
kun je de boom zelfs in volle glorie bekijken.
Arbaro, https://sourceforge.net/projects/arbaro
Tip 07: Kunstmuziek
Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10
Al vele eeuwen lang worden muziekstukken in
notenschrift opgeschreven. Met de komst van de
computer kwam daar ineens een heel scala aan
mogelijkheden bij. Niet alleen kunnen we nu noten
schrijven in speciale software, maar er zijn ook
programma’s waarin we de toonhoogte en duur van
noten kunnen invoeren op een zogeheten pianorol.
Het briljante programma ChucK gaat echter nog
een stap verder. Het is een programmeertaal waarin
je via korte opdrachten klanken kunt afspelen
op een virtuele machine. Die virtuele machine
kan bovendien meerdere stukjes code tegelijk en
synchroon afspelen en je kunt ’m ook nog eens live
aanpassen. Voeg daarbij de mogelijkheid om geluid
niet alleen af te spelen via de pc, maar ook via een
Tip 07 ChucK externe synthesizer en je kunt je wel indenken dat je
is een unieke zo enorm complete en hoogwaardige muziekstukken
programmeertaal kunt maken. ChucK wordt dan ook gebruikt door een
om muziek mee te actieve gemeenschap van audiokunstenaars.
maken. ChucK, https://chuck.cs.princeton.edu
FREEWARE
Tip 08: Letterlijk
Geschikt voor: elk systeem
CapsLock: een toets die je vaak per ongeluk indrukt.
Tekstverwerkers bevatten altijd wel een functie om
dat snel te corrigeren, zonder dat je de volledige
tekst opnieuw moet typen. Maar dat geldt lang niet
voor elk programma. Typ je bijvoorbeeld een tekst
in kaptitalen op Facebook, dan moet je echt opnieuw
beginnen – anders denkt iedereen dat je boos bent.
De website Convert Case biedt hier uitkomst: kopieer
je tekst naar deze site en hij maakt er met één
muisklik kleine letters van die je weer terug kunt
kopiëren. Dat is echter nog maar het begin van de
vele mogelijkheden. Convert Case kent ook trucjes
die je in een tekstverwerker tevergeefs zult zoeken,
zoals het op zijn kop zetten van tekst (kun je bijvoor- Tip 08 Of je een
beeld gebruiken om antwoorden op dezelfde pagina tekst nu achterste-
van een vraag te ‘verstoppen’), het achterstevoren voren of onderste-
plaatsen van tekst, het uitrekken van tekst en zelfs boven wilt zetten,
het omtoveren van tekst tot morsecode. Convert Case kan
Convert Case, www.convertcase.net het allemaal.
Nemp kan automatisch nummers
die je vaak afspeelt van een hogere
waardering voorzien
Tip 09: Speels
Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10
Er is geen enkele reden om van de muziekspeler van
Windows af te stappen wanneer je er tevreden over
bent, maar veel mensen willen meer. En als er één
programma is dat ‘meer’ in overvloed in de praktijk
brengt, dan is het wel Nemp, dat staat voor Noch ein
Mp3-Player. Nemp is allereerst een muziekspeler en
het programma klaart die klus dan ook met verve.
Je kunt zelfs allerlei leuke audio-effecten toevoegen
en Nemp biedt ook een goede equalizer. Tot zover
niets bijzonders. Het programma fungeert echter
ook als muziekdatabase. Je begint met het toevoe-
gen van je (getagde) muziek aan de database van
05 | 2020 57
 FREEWARE

Tip 10 Automa-
tiseer klussen op
je iOS-apparaat
en roep ze op met
spraak.

Tip 09 Nemp is
een zeer veelzijdige
muziekspeler.

Nemp en vervolgens kun je van daaruit nummers

op een playlist zetten. Het programma kan daarbij
automatisch nummers die je vaak afspeelt van een
hogere waardering voorzien en ontbrekende hoesjes
ophalen voor het onderdeel Coverflow. Ook biedt
Nemp een webserver zodat je je collectie vanuit een
browser kunt benaderen wanneer je onderweg bent.
Nemp, www.gausi.de/nemp-en.html

Tip 10: Auto-maatje

Geschikt voor: iOS
Gebruikers van iPhones en iPads kunnen allerlei
spraakcommando’s aan Siri geven zodat ze bijvoor-
beeld in de auto netjes hun handen aan het stuur
kunnen houden – wel zo veilig! Apples spraakassis-
tent kan nog veel meer en dat potentieel kun je toe-
gankelijk maken met de toepasselijk genaamde app
Opdrachten. Je kunt hierin allerlei taken definiëren
die Siri kan uitvoeren, al moet je je daarvoor wel
eerst in de materie verdiepen. Vind je dat te veel
moeite kosten, dan kun je ook gewoon aan de slag
met de honderden taken die al in de app zijn opgeno-
men. In feite zijn Opdrachten een soort macro’s die je
met één vingertik of spraakcommando kunt starten.
Hiermee kun je bijvoorbeeld snel de route naar huis
opvragen en tegelijk automatisch aan degene thuis
laten weten hoe laat je er bent. Of maak een pdf van
een webpagina of app-scherm en laat deze automa-
tisch mailen of delen. Het aantal mogelijkheden is
vrijwel onbeperkt – je kunt het zo gek niet bedenken!
Opdrachten, www.tiny.cc/opdrachten
De uitdrukking ‘steken laten vallen’
niet kunnen vertalen, dat is pas een
steek laten vallen!
Tip 11: Omzetter
Geschikt voor: Windows 7, 8.x, 10
Er bestaan ontzettend veel programma’s om
bestanden van het ene naar het andere type om
te zetten, maar een van de toppers is toch wel
Konvertor. Konvertor fungeert als een alterna-
tief voor Verkenner en dat betekent dat je op de
vertrouwde manier met je bestanden kunt werken.
Het programma voegt ten opzichte van Verkenner
echter heel wat mogelijkheden toe. Konvertor
heeft namelijk viewers aan boord om 3D, e-books,
archiefbestanden, afbeeldingen, audiobestanden,
videobestanden enzovoort te kunnen bekijken.
Daarbij zitten ook allerlei antieke en minder be-
kende formaten waardoor je ook de meest obscure

58 05 | 2020
 FREEWARE

bestanden kunt openen. Bestanden die Konvertor

kan lezen, kan het programma ook naar een van de
vele andere formaten converteren, dat is tenslotte
de hoofdfunctie van het programma. Speciale
vermelding verdient de afbeeldingsviewer die is
Tip 11 Wat volgestopt met een grote hoeveelheid bijzondere
Konvertor kan filters en allerlei opties om bijvoorbeeld kleuren te
lezen, kan het ook manipuleren.
converteren. Konvertor, www.logipole.com/konvertor-en.htm

Tip 12: Vertaling
Geschikt voor: elk systeem
Al tientallen jaren wordt er gewerkt aan systemen die
de computer in staat stellen om automatisch teksten
te vertalen. Voor losse woorden was dat al snel geen
probleem, maar voor zinnen is het veel lastiger. Toch
worden ook daarin inmiddels grote stappen gezet.
Google Translate is de grote bekende, maar de
onlinedienst DeepL levert vertalingen op die door-
gaans net wat natuurlijker aanvoelen. Beiden laten
weliswaar nog steken vallen, maar zeker de teksten
van DeepL zijn vaak verbluffend nauwkeurig.
Wanneer we bovenstaande zinnen aan beide diensten
aanbieden, zijn er merkbare verschillen, zo kan
Google bijvoorbeeld niets met de uitdrukking ‘steken
laten vallen’. Bijkomend voordeel van DeepL is dat je
er ook Word- en PowerPoint-documenten mee kunt
laten vertalen (natuurlijk gebruik je het niet voor
privacygevoelige zaken!). DeepL ondersteunt voorals-
nog alleen Nederlands, Duits, Engels, Frans, Spaans,
Portugees, Italiaans, Pools en Russisch. Dat valt in
het niet bij de tientallen exotische talen die Google
ondersteunt, maar de meesten van ons zullen de
minder gebruikte talen hooguit nodig hebben tijdens
de vakantie, en voor dat doeleinde voldoet de Google
vertaal-app prima. Voor het vertalen van grote stuk-
ken tekst naar onze buurtalen kiezen wij liever voor
DeepL.
DeepL, www.deepl.com
Tip 12 DeepL is
Niet te snel klikken doorgaans een zeer
nauwkeurig online
vertaalsysteem.
We zien het helaas te vaak en het zou verboden
moeten worden: installatieprocedures die extra
programma’s bundelen en zomaar aanpas-
singen doen. Je probeert een programma uit en
voor je het weet is de homepage van je browser
aangepast en ben je een aantal ongewenste
programma’s rijker. Deze handelswijze heet in de
volksmond ‘achterbaks’, maar de nette aanduiding
is ‘potentially unwanted program’ (pup). Steeds
meer beveiligingsprogramma’s letten hierop
als je iets probeert te installeren. Wij gebruiken
Unchecky (www.unchecky.com) om ‘verkeerde
vinkjes’ op te merken. Je kunt de extra’s ook zelf Wees altijd
voorkomen. Download een programma bij- alert tijdens de
voorbeeld alleen via de website van de makers. installatie van
Kies altijd voor de geavanceerde of aangepaste programma’s om
installatie. Zo kun je goed nakijken welke opties er ongewenste extra
actief zijn. Verwijder de vinkjes bij aanpassingen/ software en/of
programma’s die je als ongewenst beschouwt of aanpassingen te
keur de aanpassing op een andere manier af. voorkomen.

05 | 2020 59
 WINDOWS
DOOR: TOON VAN DAELE
Van logs tot telemetrie
Windows als grote datasprokkelaar
Windows logt ontzettend veel data. Handig,
want sommige informatie kan je helpen
bij het troubleshooten van je systeem of
zorgt ervoor dat je efficiënter aan de slag
kunt. Maar er is ook een keerzijde: heel wat
informatie stroomt namelijk ook richting
Microsoft en dat is minder leuk voor wie op
zijn privacy is gesteld.
Wat gaan we doen?
We laten je zien welke informatie Windows zoal
bijhoudt en wat je met deze informatie (denk aan
logboeken en bestandsgeschiedenis) kunt doen.
Daarna focussen we ons op privacygevoelige
informatie en tonen we je hoe je die ongewenste
informatiestroom enigszins kunt inperken.
60 05 | 2020
Tip 01: Forensische analyse
Om je al meteen een idee te geven van de hoeveel-
heid informatie die Windows bijhoudt over je compu-
tergebruik halen we er graag een paar externe tools
bij. Een ervan is het gratis LastActivityView (www.
tiny.cc/lastav). Zodra je het portable programma
hebt opgestart, somt het een hele reeks activiteiten
op inclusief tijdstempel, waaronder connecties die
je met draadloze netwerken hebt opgezet, taken en
toepassingen die je hebt uitgevoerd of geïnstalleerd,
mappen die je hebt bekeken, de tijdstippen waarop je
het systeem hebt opgestart en afgesloten, enzovoort.
Nog meer informatie onthult de forensische tool
OSForensics (www.osforensics.com; gratis geduren-
de 30 dagen). Als je de hoofdrubriek User Activity
opent, Live Acquisition of Current Machine aan-
vinkt en op de Scan-knop drukt, verschijnen na enige
tijd alle gedetecteerde sporen in duidelijke subrubrie-
ken. Kijk ook eens in de andere hoofdrubrieken, zoals
Deleted File Search en Passwords. Je merkt al
snel dat Windows ontzettend veel gegevens bijhoudt. Tip 01 Na een
Waar al deze data precies worden opgeslagen, kun snelle scan vond
je deels achterhalen aan de hand van de kolommen OSForensics zo’n
Gegevensbron in LastActivityView en Location in kwart miljoen
OSForensics. Wil je zulke opgeslagen informatie ver- sporen van gebrui-
wijderen, bezoek dan de website van LastActivityView, kersactiviteit terug
die geven daar concrete tips voor. op ons testsysteem.
 WINDOWS

Tip 02 Windows
logt alle relevante
gebeurtenissen van
het systeem en de
applicaties.

Tip 02: Logboeken

LastActivityView en OSForensics
De zogenoemde Windows-logboeken zijn zonder
twijfel de meest uitgebreide logbestanden van
halen ontstellende hoeveelheden
het besturingssysteem en bevatten informatie die informatie naar boven
absoluut nuttig kan zijn tijdens het troubleshooten.
Je bereikt deze logboeken via Windows-toets+R waar-
na je eventvwr.msc uitvoert. Open in het linker- mogelijkheid is gebruik te maken van Google. Voer
gedeelte van het venster de rubriek Logboeken ook daar het id en de bron in als zoektermen.
(lokaal). In het midden zie je daardoor een beknopt Laat je trouwens niet overdonderen door het aantal
overzicht van de belangrijkste beheergebeurtenissen, fouten of waarschuwingen dat je wellicht in de log-
geordend volgens gebeurtenistype zoals Kritiek , boeken tegenkomt. Focus je alleen op het trouble-
Fout , Waarschuwing en Informatie. Tijdens het shooten van problemen waar je daadwerkelijk last
troubleshooten ben je waarschijnlijk vooral in de van hebt en niet op ‘problemen’ waar je toch geen
eerste twee types geïnteresseerd. De verschillende last van hebt.
kolommen, zoals Afgelopen uur en 24 uur maken
je duidelijk hoeveel items er wanneer werden vast-
gelegd. Met een dubbelklik zoom je in op de bijho-
rende gebeurtenissen, die standaard in omgekeerd
chronologische volgorde worden getoond. Dubbelklik
je op een specifiek item, dan open je daarmee extra
informatie (op het tabblad Algemeen).

Tip 03: Feedback

In het venster met feedback vind je ook de link Help

online. Die brengt je naar een Microsoft-service,
maar jammer genoeg levert dit zelden bruikbare
informatie op. Dan kun je beter de database op www. Tip 03 Een fout
eventid.net aanspreken. Vul hier de (gebeurtenis-)Id in de logboeken?
in bij Search Windows event id en eventueel ook de Zoeken in een data-
Bron bij Event source (optional) en druk op Search. base als EventID of
Al snel duiken er dan reacties van medegebruikers op Google helpt je
op en die zijn vaak wel goed bruikbaar. Een andere snel op weg.

05 | 2020 61
 WINDOWS

Tip 04: Weergave

Standaard krijg je in de logboeken dus een samen-

vatting van de meest recente beheergebeurtenissen
te zien, maar ben je slechts geïnteresseerd in een
specifieke gebeurtenis, maak dan een eigen weer-
gave. Rechtsklik daarvoor in het linkerdeelvenster op
Aangepaste weergaven en kies Aangepaste weer-
gave maken. Stel eventueel een tijdsperiode in bij
Geregistreerd, duid de relevante niveaus aan en geef
aan of je Op logboek dan wel Op bron wilt zoeken.
Kies je voor Op logboek dan vind je hier de belang-
rijkste logboeken van Windows terug. De kans is groot
dat het logboek Systeem de interessantste gebeurte-
nissen heeft verzameld. Gaat het echter om specifieke
prestatieproblemen, zoals een trage opstart, dan
kun je beter neuzen in Logboeken Toepassingen
en Services / Microsoft / Windows / Diagnostics-
Performance, waarbij je je eventueel focust op de
gebeurtenissen-id’s 100-110. Bevestig met OK , geef je
weergave een naam en voltooi met OK .

Privacy / Activiteitsgeschiedenis, waar je een vinkje Tip 05 De vraag

Tip 04 Maak een
aangepaste weer-
gave om je beter op
specifieke gebeur-
tenissen te kunnen
focussen.
Tip 05: Activiteitsgeschiedenis
Nieuw vanaf Windows 10 versie 1803 is de
Activiteitsgeschiedenis. Deze archiveerfunctie kan best
handig zijn omdat je hiermee sneller de draad van
eerder gemaakte documenten kunt oppikken – zelfs
op andere pc’s, maar tegelijkertijd kan er op deze
manier ook heel wat informatie in de cloud belan-
den. Je schakelt de functie in of uit via Instellingen /
plaatst of weghaalt bij Mijn activiteitengeschiede- is of je de lijst met
nis bewaren op dit apparaat en eventueel ook bij uitgevoerde acti-
Mijn activiteitengeschiedenis verzenden naar viteiten ook in de
Microsoft. Deze laatste optie houdt in dat gegevens cloud wilt bewaren.
over bezochte websites en je gebruik van apps en
services naar Microsoft-servers worden gestuurd
(indien je bent aangemeld met een Microsoft-account).
Je kunt hier ook aangeven voor welke accounts je die
activiteiten (niet) wilt bijhouden.
Via Activiteitsgegevens van mijn Microsoft-
account beheren kom je terecht op https://account.
microsoft.com/privacy, waar je op het tabblad
Activiteitenoverzicht selectief gegevens kunt verwij-
deren met Wissen. Of je selecteert hier een gegevens-
type, zoals Apps en services of Locaties, en klikt op
Activiteit wissen om de bijhorende data weg te halen.
Heb je de functie Activiteitsgeschiedenis op je pc inge-
schakeld staan, dan krijg je na enige tijd een chronolo-
gisch overzicht van de uitgevoerde activiteiten te zien,
zoals de geopende websites en documenten. Gebruik
daarvoor de toetscombinatie Windows-toets+Tab of
klik aan de linkerkant op de Windows-taakbalk op het
knopje Taakweergave.
Tip 06: Pottenkijkers
Er zijn nog wel andere data die Windows bij elkaar
sprokkelt waar je je misschien niet zo lekker bij

62 05 | 2020

voelt – al was het maar omdat je zulke informatie
liever verborgen houdt voor potentiële pottenkijkers.
Zo houdt Windows standaard een overzicht bij van
de recent geopende apps en andere items. Om dat
te voorkomen, open je Instellingen / Persoonlijke
instellingen / Start en verwijder je de vinkjes bij
Meestgebruikte apps weergeven en Recent ge-
opende items weergeven in Jumplists […].
Om veelgebruikte applicaties sneller op te kunnen
starten, maakt Windows gebruik van de zogenoemde
prefetch-functie. Druk maar eens op Windows-
toets+R en voer %systemroot%\Prefetch uit: de
lijst met recent en frequent gebruikte apps wordt
hiermee zichtbaar. Als je deze functie wilt uit-
schakelen, start je Regedit op en navigeer je naar
de sleutel HKEY_LOCAL_MACHINE\System\
CurrentControlSet\Control\Session Manager\
Tip 06 De Memory Management\Prefetchparameters. Klik
Prefetch-functie daar op EnablePrefetcher in het rechterpaneel en
schakel je uit door wijzig de standaardwaarde 3 in 0.
in het register de Vergeet niet voor de zekerheid een systeemherstel-
waarde op 0 te punt te maken voordat je wijzigingen in het register
zetten. door gaat voeren.
Windows houdt standaard een
overzicht bij van de recent geopende
apps en andere items
Tip 07: Privacyinstellingen
Wanneer je Windows 10 installeert of een grote
update uitvoert, komen enkele vragen voorbij die zo-
maar eens je privacy zouden kunnen aantasten. Het
betreft onder meer het delen van je locatiegegevens,
het toestaan van een reclame-id voor gepersonali-
seerde advertenties en tot in hoeverre je ‘diagnosti-
sche gegevens’ naar Microsoft wilt sturen.
WINDOWS
Wil je naderhand nog eens terugkomen op een of
meer van deze vragen, open dan weer de Windows-
instellingen en ga naar de categorie Privacy. Loop
beide grote rubrieken Windows-machtigingen en
App-machtigingen grondig door en maak afge- Tip 07 Je kunt
wogen keuzes. Het is trouwens geen slecht idee dat zelfs per app
proces na iedere grote update opnieuw te doorlopen instellen of die je
– je weet tenslotte nooit welke instellingen Microsoft locatie mag bij-
weer stiekem heeft gewijzigd. houden.
Tip 08: Gegevensstroom
Ook verdient een van de onderdelen in de rubriek
Windows-machtigingen je nadere aandacht:
Diagnostische gegevens en feedback . Dit heeft al-
les te maken met telemetrie, wat letterlijk betekent
‘meten op afstand’. Microsoft verzamelt namelijk
heel regelmatig op de achtergrond allerlei gegevens
via een ingebouwde telemetriemodule. Dit gaat niet
alleen over de aangesloten hardware of hoe vaak
een bepaalde applicatie wordt gebruikt, maar ook
om het surfgedrag van de gebruiker (via Edge) en de
inhoud van teksten die met elektronische pen zijn
geschreven. Microsoft gebruikt deze informatie om
problemen op te lossen, gebruikers van de juiste
updates te kunnen voorzien, producten en diensten
te verbeteren, én om gepersonaliseerde advertenties
te kunnen tonen. In principe kun je deze diagnos-
tische gegevens zelf bekijken door de schakelknop
05 | 2020 63
 WINDOWS
Tip 08 Microsoft
is dol op allerlei
telemetrische
gegevens.
bij Diagnostische gegevens weergeven op Aan
te zetten en vervolgens te klikken op de knop De
viewer voor diagnostische gegevens openen.
Nadat je de tool gedownload en geïnstalleerd hebt,
krijg je een xml-weergave van de gegevens te zien.
Hecht je veel belang aan je privacy, dan wil je in dit
venster wellicht ook de opties Ervaringen op maat
en Handschrift en typen verbeteren op Uit zetten
en bij Diagnostische gegevens de optie Basis
aanklikken (in plaats van Volledig). Door voor
Basis te kiezen, beperk je deels de informatiestroom
die richting Microsoft gaat. Deels, want volgens een
Duits onderzoek zouden met de optie Basis nog
steeds circa 500 traceerprocessen actief zijn!
Tip 09: Telemetrie-stop
In het venster Diagnostische gegevens en feedback
zie je weliswaar ook nog een optie om de reeds verza-
melde gegevens te wissen, maar daarmee is het niet
mogelijk de telemetriestroom compleet stop te zetten.
In Windows 10 Education en Enterprise zit echter een
extra modus waarmee je de traceerprocessen tot zo’n
13 stuks reduceert. Heb je een van beide versies, druk
dan weer op de Windows-toets+R en voer gpedit.msc
uit. Navigeer naar Computerconfiguratie /
Beheersjablonen / Windows-onderdelen /
Gegevensverzameling en preview-versies. In het
rechterdeelvenster dubbelklik je op Telemetrie toe-
staan. Klik op Ingeschakeld en kies 0 – Beveiliging.
Bevestig met OK . Kies je hier voor Uitgeschakeld,
64 05 | 2020
dan val je terug op de instelling die je in de categorie
Privacy hebt ingesteld: Basis of Volledig.
Navigeer vervolgens ook nog binnen de rubriek
Windows-onderdelen naar Inhoud van de cloud,
dubbelklik daar op de functie Ervaringen voor
Microsoft-consumenten uitschakelen om deze
juist in te schakelen.
In Windows 10 Home of Professional kun je de
telemetrische informatiestroom als volgt blokkeren.
Druk ook op Windows-toets+R, voer services.msc
uit en dubbelklik op Connected User Experiences
and Telemetry-service. Klik op Stoppen en stel
het Opstarttype in op Uitgeschakeld. Bevestig met
OK . Open vervolgens de Taakplanner en navigeer
naar Task Scheduler-bibliotheek / Microsoft /
Windows / Customer Experience Improvement
Program. Selecteer Consolidator en klik aan de Tip 09 Het kost
rechterkant op Beëindigen. Bevestig met Ja . Herhaal wat moeite, maar
dit (desgewenst) voor de taak UsbCeip. dan heb je wel
Bedenk je wel dat het heel goed kan zijn dat Microsoft de telemetrische
deze service of taak weer activeert bij de eerstvol- informatie geblok-
gende (grote) update. keerd.
Tip 10: Privacytool
Vanuit de rubriek Privacy zijn er, zoals je
ziet, behoorlijk wat privacygevoelige instel-
lingen aan te passen, maar er zijn er nog
veel meer. Die zitten soms diep in Windows
verstopt, maar een gratis tool als DebotNet
(www.mirinsoft.com/ms-apps/debotnet) haalt ze
naar boven. Mocht DebotNet je om een of andere
reden niet bevallen: er zijn nog heel wat andere
vergelijkbare tools (zie ook www.tiny.cc/winprito).
DebotNet is portable en hoeft dus niet geïnstalleerd

Tip 10 Debotnet
bestaat uit zo’n
honderd scripts die
je selectief kunt
laten uitvoeren.
te worden. De tool bevat zo’n honderd onderdelen
die je kunt selecteren. Je beslist zelf welke items je
aanvinkt, maar je kunt ook Select / recommended
selecteren om de suggesties van de makers te zien.
Ben je zeker van je keuze druk dan op de Run-knop.
Goed om weten: achter elk onderdeel huist een
script dat je via de optie Code zichtbaar kunt maken,
zodat je weet om welke bestanden, services of regis-
tersleutels het gaat. Als je dat wilt, kun je de code
zelf(s) aanpassen en bewaren met Save.
Met de optie Backup kun je voor een aantal gese-
lecteerde scripts (28 in totaal) een registerbestand
laten creëren in de map van DebotNet. Dubbelklik
je op dat reg-bestand, dan kun je de wijzigingen van
dat script ongedaan maken. We raden je echter hoe
dan ook aan eerst een systeemherstelpunt te maken
voor je met DebotNet aan de slag gaat. Een van de
scripts is trouwens Create a System Restore Point ,
waardoor je DebotNet niet eens hoeft te verlaten.
Tip 11: Microsoft-account
Je bij Windows aanmelden met een Microsoft-
account biedt weliswaar enkele voordelen, zoals
ingebouwde synchronisatie met OneDrive, gemakke-
lijker toegang tot de Microsoft Store of een gesyn-
chroniseerde activiteitsgeschiedenis, maar je geeft
er ook behoorlijk wat privacy mee prijs. In de laatste
Windows-edities is het echter nagenoeg onmogelijk
WINDOWS
Tip 11 Makkelijk
is anders, maar je
kunt je nog altijd
met een lokaal
account bij Win-
dows aanmelden.
Het lijkt onmogelijk om je met een
lokaal account aan te melden bij
Windows, maar het kan wel
gemaakt om je tijdens de installatie met een ‘lokaal
account’ aan melden.
Toch kun je het bijna verplichte gebruik van een
Microsoft-account omzeilen. Verbreek daarvoor aan
het begin van de installatie je internetverbinding.
Bij de melding ‘U gaat verbinding maken met een
netwerk’ klik je dan op Ik heb geen internet /
Doorgaan met beperkte instellingen. Je kunt je
internetverbinding ook alleen verbreken op het mo-
ment dat je gevraagd wordt een Microsoft-account
aan te maken. Er verschijnt dan een foutmelding, die
je kunt negeren met Overslaan.
Heb je al een Microsoft-account, maar wil je daar lie-
ver vanaf en over naar een lokaal account, dan kan
dat ook achteraf nog. Ga hiervoor naar Instellingen
en kies Accounts / Gezin en andere gebruikers
/ Iemand anders aan deze pc toevoegen. Klik op
Ik beschik niet over de aanmeldgegevens van
deze persoon en op Gebruiker zonder Microsoft-
account toevoegen en volg de verdere instructies.
05 | 2020 65
 DATA SYNCHRONISEREN
DOOR: MAIKEL DIJKHUIZEN
Syncen zonder cloud
Op ieder apparaat toegang tot je privédata
Synchronisatie via cloudopslag is handig,
maar er zijn ook nadelen. Zo rekenen
aanbieders als Microsoft (OneDrive), Apple
(iCloud) en Google (Drive) maandelijks
kosten voor gebruikers die veel data online
willen opslaan. Bovendien is de vraag
gerechtvaardigd of je privacygevoelige
data wel aan dergelijke megabedrijven wilt
toevertrouwen. Syncthing is een waardig
alternatief. Synchroniseer rechtstreeks
gegevens met verschillende apparaten
zonder tussenkomst van een online server.
Wat gaan we doen?
We laten zien hoe je Syncthing gebruikt onder
Windows en Android. Na het lezen van dit artikel
heb je op ieder (mobiel) apparaat toegang tot de
gewenste bestanden, zonder dat er hierbij persoon-
lijke data op een online server achterblijft.
66 05 | 2020
Tip 01: Syncthing
Syncthing is een uitstekend tooltje wanneer je een
map met meerdere apparaten wilt synchroniseren.
Door de applicatie op iedere gewenste computer,
laptop, tablet en smartphone te installeren, heb je
altijd de beschikking over belangrijke bestanden. Denk
bijvoorbeeld aan je dierbare fotocollectie of admi-
nistratie. Een verschil met populaire clouddiensten
als Dropbox, Microsoft OneDrive en Google Drive is
dat Syncthing voor dataopslag geen centrale server
gebruikt. In plaats daarvan staan apparaten recht-
streeks in verbinding met elkaar en wisselen ze zonder
omweg data uit. Dat gebeurt via het thuisnetwerk of
op andere plekken met een actieve internetverbinding.
Syncthing zorgt ervoor dat op ieder apparaat dezelfde
gegevens beschikbaar zijn, zonder dat je hiervoor
ingewikkelde (router)instellingen hoeft te wijzigen.
Bedenk wel dat deze applicatie alle gegevens lokaal
bewaart. Kortom: zorg op iedere computer en mobiel
apparaat voor voldoende opslagcapaciteit. Syncthing
is beschikbaar voor de besturingssystemen Windows,
macOS, Android en diverse Linux-distributies. We
gaan eerst aan de slag met de Windows-versie.
Surf naar www.syncthing.net/downloads en klik
bovenaan op SyncTrayzor. Scrol een stukje omlaag, Tip 01 Download
waarna je SyncTrayzorSetup-x64.exe (64 bit) of de juiste versie van
SyncTrayzorSetup-x86.exe (32 bit) aanklikt. De het programma.
 DATA SYNCHRONISEREN

keuze hangt af van het gebruikte systeem (zie kader

‘32 of 64 bit?’). Download het juiste exe-bestand naar
alle computers waarop je Syncthing wilt installeren,
bijvoorbeeld een pc en laptop.

Tip 02: Installatie

De installatie van het synchronisatieprogramma

heeft weinig om het lijf. Accepteer de voorwaarden
en klik viermaal op Next / Install / Finish. De
gebruikersomgeving van Syncthing verschijnt in
beeld. Om de synchronisatie van gegevens dadelijk
te testen, is het slim om Syncthing parallel op twee
machines te installeren. Gebruik bijvoorbeeld een
pc en laptop eerst even naast elkaar. Wanneer je
het programma voor de eerste keer opent, komt
er mogelijk een beveiligingsmelding van Windows plaatsen. Op die manier is deze locatie gemakkelijk Tip 03 Syncthing
tevoorschijn. Bepaal met Toegang toestaan dat bereikbaar. Open Windows Verkenner en gebruik het voegt tijdens de
het programma gegevens via het thuisnetwerk mag pad uit Syncthing om de juiste locatie te vinden. Klik installatie automa-
Tip 02 Syncthing delen. Verder wil Syncthing door middel van een met de rechtermuisknop op de Sync-map en kies tisch een synchro-
gebruikt anonieme versleuteld rapport anonieme data over het pro- Kopiëren naar / Bureaublad (snelkoppeling ma- nisatiemap aan
gebruikers- grammagebruik verzamelen. Maak met Ja of Nee ken). Overigens staat het je ook vrij om in Syncthing Windows toe.
statistieken om zijn zelf een keuze. De gebruikersomgeving staat als het een eigen synchronisatiemap aan te wijzen. Klik in
programma’s te goed is al ingesteld op Nederlands. Zo niet, klik dan dat geval op Map toevoegen en vul de benodigde
verbeteren. rechtsboven op het wereldbolletje en kies Dutch. gegevens in.

32 of 64 bit?

Voor de installatie van Syncthing is het belangrijk

om te weten of je de 32bit- of 64bit-versie nodig
hebt. Dat hangt af van het gebruikte systeem. Duik in de
Ga in Windows 10 achtereenvolgens naar Start Windows-instellin-
/ Instellingen (tandwielpictogram) / Systeem gen en achterhaal
/ Info. Achter Type systeem zie je of je een of je een 32bit- of
Syncthing is handig als je een 32bit- of 64bit-versie van het besturingssysteem 64bit-versie van

map met meerdere apparaten wilt gebruikt. Met deze informatie download je het
juiste exe-bestand van de Syncthing-website.
Syncthing nodig
hebt.
synchroniseren

Tip 03: Synchronisatiemap

Voordat je de uitwisseling van gegevens start,

geef je eerst aan welke map(pen) je met andere
apparaten wilt synchroniseren. Merk op dat het
programma hiervoor al een standaardmap heeft
aangemaakt. Klik op Default Folder en achter-
haal bij Maplocatie welk pad Syncthing hiervoor
heeft gereserveerd. Als je de standaardmap voor je
synchronisatie wilt gebruiken, is het slim om hier-
van even een snelkoppeling op het bureaublad te

05 | 2020 67
 DATA SYNCHRONISEREN

Tip 04: Apparaat toevoegen programma even een eerste ‘zetje’ nodig. Herstarten
helpt vrijwel altijd. Klik binnen Syncthing hiervoor Tip 05 Vanuit
Nadat je de synchronisatiemap(pen) hebt aangewe- rechtsboven op Acties / Opnieuw starten. Zodra je Syncthing start
zen, koppel je de computer aan een andere machine bestanden naar de synchronisatiemap sleept, staan ze je eenvoudig een
met Syncthing. Een voorwaarde is dat beide syste- binnen luttele seconden op het gekoppelde systeem. synchronisatietaak.
men verbonden zijn met internet. Klik rechtsonder op
Extern apparaat toevoegen. Syncthing vraagt naar
het apparaat-ID van de computer die je wilt kop-
pelen. Die achterhaal je eenvoudig. Ga op het andere
apparaat naar Acties / ID weergeven en neem de
lange code binnen Syncthing op de oorspronkelijke
computer over. Nuttig is dat het programma via het
thuisnetwerk vaak automatisch al de apparaat-ID’s
van andere systemen ophaalt. Onder de zin U kunt
ook een van deze apparaten in de buurt selecte-
ren hoef je in dat geval alleen maar op de weergege-
ven code te klikken. Geef het toegevoegde apparaat
Tip 04 Met een een handige naam en sluit het venster met Opslaan.
apparaat-ID koppel De verbonden computer verschijnt nu onder het Tip 06: Instellingen
je verschillende kopje Externe apparaten. Ga nu naar Syncthing op
Syncthing-syste- het tweede systeem en ga via Apparaat toevoegen / Het loont de moeite om de instellingen van
men aan elkaar. Opslaan akkoord met het koppelverzoek. Syncthing eens goed te bekijken. Zo komt het
programma na elke succesvolle synchronisatietaak
met een luid hoorbare melding op de proppen. Op
den duur is dat wellicht irritant. Gelukkig pas je het
gedrag van Syncthing naar eigen wens aan. Klik op

Tip 05: Synchronisatie

Het is nu hoog tijd om de synchronisatie te starten!

Klik onder Externe apparaten op het systeem waar-
mee je de inhoud van de synchronisatiemap wilt uit-
wisselen. Via Bewerken / Delen zie je onder Mappen
delen met apparaat de synchronisatiemap(pen)
staan. Vink de gewenste map(pen) aan en bevestig
met Opslaan. Op het tweede systeem verschijnt
er een melding dat er een nieuwe gedeelde map
beschikbaar is. Bevestig met Delen. Houd er rekening Tip 06 In de
mee dat het soms even duurt voordat deze melding instellingen scha-
verschijnt. Op het tweede systeem gebruik je voor kel je de meldingen
synchronisatiedoeleinden eveneens de standaardmap voor gegevensover-
(dit is beschreven in tip 3). Synchroniseert Syncthing dracht eenvoudig
vooralsnog geen gegevens? In dat geval heeft het uit.

68 05 | 2020
 DATA SYNCHRONISEREN

Bestand / Instellingen en geef in het uitrolmenu
achter Systeemvakpictogram animeren aan in
hoeverre je deze meldingen wilt ontvangen. Met
Nooit laat Syncthing je met rust. Werp ook even
een blik op de overige instellingen. Zo kun je het
programma bijvoorbeeld naar het systeemvak mini-
maliseren, waardoor er meer ruimte overblijft op de
taakbalk. Verder geeft het programma aan wanneer
er een nieuwe versie van het programma beschik-
baar is en waarschuwt het tooltje bij conflicterende
bestanden. Sluit het instellingenvenster via Opslaan.
tik je op Zet uit voor Syncthing / Toestaan. Je
gaat nu eerst een ander systeem koppelen. Ga
naar Apparaten / Apparaat toevoegen en vul bij
Apparaat-ID de benodigde code van bijvoorbeeld
een pc of laptop in. Bevestig met Toevoegen. Er ver-
schijnt een koppelverzoek op de bewuste computer. Tip 08 De of-
Klik op Apparaat toevoegen. Het is nu mogelijk om ficiële Android-app
data te synchroniseren. In de Android-app wijs je bij bevat een mengel-
Mappen de gewenste locatie(s) aan. Tik op de map moes van Neder-
en activeer de schakelaar achter de computernaam lands en Engels.

Tip 07: Koppeling verbreken

Misschien wil je op den duur de koppeling met

het tweede systeem verbreken. Nuttig als je
bijvoorbeeld een laptop verkoopt of aan een ander
gezinslid geeft. Om te voorkomen dat Syncthing
Tip 07 Binnen actief blijft en persoonlijke bestanden blijft syn-
een paar muisklik- chroniseren, verbreek je de koppeling. Klik onder
ken verbreek je de Externe apparaten op de naam van het tweede
koppeling met het systeem en kies voor Bewerken. Bevestig daarna
tweede systeem. met Verwijderen / Ja .

SyncTrayzor

Misschien was het je al opgevallen, maar met de

instructies in dit artikel heb je het programma
SyncTrayzor geïnstalleerd. Dit is een gebruiks-
vriendelijke schil van Syncthing. Het oorspron-
kelijke programma laat zich bedienen in een
browser en heeft een hogere moeilijkheidsgraad.
Om die reden kozen we ervoor om de synchroni-
satiedienst aan de hand van het desktopprogram- Het eigenlijke
ma SyncTrayzor te bespreken. Wil je toch eens de programma van
browserversie ervaren? Klik binnen SyncTrayzor Syncthing heeft een
Tip 08: Android-app op Syncthing / In externe browser openen. webinterface.

In tegenstelling tot iOS (iPhone en iPad) bestaat er

voor Android wél een Syncthing-app. Gunstig, want
je kunt dus ook persoonlijke bestanden tussen een
computer en mobiel toestel uitwisselen. Installeer
Syncthing vanuit de Google Play Store en start de
app op. Er verschijnt een blauw introductievenster.
Zodra je tikt op Verder vraagt Syncthing toegang tot
het toestelgeheugen. Bevestig met Grant permis-
sion / Toestaan / Verder. De app wil ook graag
je locatie weten, al is dat voor synchronisatiedoel-
einden niet nodig. Tik op Voltooien. Android sluit
applicaties op de achtergrond soms af om de batterij
te ontlasten. Hierdoor stopt mogelijk de uitwisseling
van gegevens in Syncthing. Om dat te voorkomen,

05 | 2020 69
 WINDOWS PERSONALISEREN
DOOR: DENNIS GANDASOEBRATA
Ander Windows-uiterlijk
Als een tweede huid
Windows heeft tal van onderdelen in huis
waarmee je je werkomgeving zowel visueel
als functioneel écht persoonlijk kunt
maken. Al moet je even weten waar je de
juiste instellingen – soms goed verborgen
– aantreft. We laten je zien hoe je van jouw
Windows-omgeving een tweede huis kunt
maken.
Wat gaan we doen?
We nemen geen genoegen met de standaard-
werkomgeving van Windows 10, maar zorgen voor
een computer die aan onze persoonlijke wensen is
aangepast, niet alleen qua uiterlijk maar ook qua
functies. We gaan in dit artikel uit van de meest
recente versie van Windows 10 op het moment van
schrijven: versie 1909.
70 05 | 2020
Tip 01 Pas het
startmenu zodanig
aan dat het aan
jouw wensen
voldoet.
Tip 01: Startmenu
Het startmenu wordt met elke nieuwe uitgave
van Windows 10 verder verfijnd en onder handen
genomen. Het kan daarmee ook zomaar zijn dat het
niet meer helemaal jouw smaak is. In dat geval is
het hoog tijd om het startmenu naar je eigen hand
te zetten. Open daarvoor het instellingenvenster
via Windows-toets+I. Waar we verder in dit artikel
over het instellingenvenster spreken, kun je het met
Windows-toets+I snel openen. Het startmenu grijpt
steeds verder terug op eerdere Windows-versies
(zoals Windows Vista en 7) doordat het steeds meer
inkrimpt, maar ben je net gewend aan de tegels,
weet dan dat je er meer kwijt kunt dan Windows
standaard laat zien. In het instellingenvenster kies
je voor Persoonlijke instellingen / Start . Activeer
de instelling Meer tegels weergeven in Start . Is
dit nog niet goed genoeg voor je, dan kun je ook nog
kiezen voor de optie Start in volledig scherm ge-
bruiken. Hiermee geef je Windows écht het uiterlijk
van voorheen.

Verder toont het startmenu linksonder een aan-
tal mappen en locaties, zoals Instellingen en
Documenten. Ook kun je hier enigszins bepalen wat
er getoond wordt. Klik daarvoor in hetzelfde venster
onderaan op Kiezen welke mappen in Start
worden weergegeven. Bepaal voor de verschillende
locaties/mappen of je het schuifje op Aan of Uit zet.
FancyZones zorgt ervoor dat
programma’s automatisch over je
beeldscherm verdeeld worden
Tip 02: Lay-out
Over het algemeen zul je meerdere vensters naast
elkaar geopend hebben. Vensters die je iedere
keer handmatig moet ordenen. Maar wist je dat er
ervoor kunt zorgen dat Windows die indeling kan
onthouden en vervolgens telkens automatisch kan
toepassen? Hiervoor moet je wel gebruikmaken van
een extern programma, PowerToys voor Windows
10. Ga naar www.tiny.cc/powertoys en haal hier
de PowerToy FancyZones binnen. Open het venster
en kies voor Edit Zones. Je kunt een eigen indeling
maken, maar ook kiezen voor een al bestaande
indeling. Het aantal vensters bepaal je door te
klikken op het plusteken, dat je rechtsboven vindt.
De ruimte tussen de vensters onderling stel je in
via Space around zones waarna je aan kunt geven
Tip 02 Maak
je eigen venster-
indeling zodat
je simpel en snel
bepaalde pro-
gramma’s al netjes
ingedeeld kunt
openen.
WINDOWS PERSONALISEREN
Tip 03 Maak je
eigen werkbalk
om snel toegang te
krijgen tot je favo-
welke programma’s aan de vensters moeten worden riete programma’s.
toegekend. Heb je een programma geopend, sleep
dan met ingedrukte Shift-toets het venster naar het
vak in FancyZones waar je het programmavenster
wilt plaatsen. Herhaal deze stappen voor alle
programma’s die je in het grid wilt opnemen. Voorzie
de indeling van een geschikte naam en klik op Save
and apply.
Tip 03: Eigen werkbalk
Het wordt relatief weinig gebruikt, maar is wel
degelijk bijzonder interessant als je een volledig
persoonlijke werkomgeving wilt: een eigen werk-
balk. Een eigen werkbalk bevat alleen bestanden,
programma’s en andere items die jij hieraan hebt
toegevoegd. Maak eerst in Verkenner een nieuwe
map aan en vul deze met snelkoppelingen naar je
favoriete programma’s, bestanden en andere items
die je op de werkbalk wilt hebben. Klik vervolgens
met de rechtermuisknop op de Windows-taakbalk
en kies in het menu voor Werkbalken / Nieuwe
werkbalk . Wijs de zojuist gemaakte map aan. Klik
op Map selecteren. De nieuwe map is nu toege-
voegd aan de Windows-taakbalk, links naast het
systeemvak. Om je eigen werkbalk gemakkelijker te
kunnen gebruiken, klik je weer met de rechtermuis-
knop op de taakbalk en haal je het vinkje weg bij de
optie Taakbalk vergrendelen. Nu kun je de balk
uittrekken, zodat je de icoontjes van de programma’s,
bestanden en/of instellingen te zien krijgt en je ze
gemakkelijk kunt openen.
Tip 04: Thema synchroniseren
Als je meerdere apparaten gebruikt, bijvoorbeeld
een desktop en laptop, kun je op elke computer
Geen badges!
Een nieuw e-mailbericht, vijf nieuwe voicemail-
berichten, drie contactpersonen online: als je niet
meer wilt worden afgeleid door binnenkomende
berichten en statussen, kun je deze badges
uitschakelen. Klik met rechts op de taakbalk en
kies Taakbalkinstellingen. Zet de optie Badges
weergeven op taakbalkknoppen uit.
05 | 2020 71
 WINDOWS PERSONALISEREN
Tip 04 Bij
gebruik van meer-
dere pc’s wordt het
uiterlijk van Win-
dows standaard
gesynchroniseerd.
Bij gebruik van meerdere monitoren
kun je per beeldscherm een andere
achtergrond instellen
hetzelfde thema toepassen. Denk hierbij aan zaken
als de vensterkleuren en bureaubladachtergrond.
Wil je juist alles gescheiden houden, dan kun je
deze synchronisatieoptie, die gebruikmaakt van je
Microsoft-account, ook gewoon uitschakelen. In
het instellingenvenster kies je voor Persoonlijke
Hoeveel ruimte?
Merk je dat je computer vol begint te lopen en
ben je benieuwd naar de hoeveelheid schijfruimte
die de apps afzonderlijk in beslag nemen? Open
het instellingenvenster en ga naar Apps / Apps
en onderdelen. Kies rechts voor Sorteren op
Grootte om per app te zien hoeveel ruimte er in
wordt ingenomen. De lijst bevat ook Windows-
programma’s die je niet zelf via de Store hebt
geïnstalleerd.
72 05 | 2020
instellingen / Achtergrond. Kies voor Uw instel-
lingen synchroniseren. Zet de schuif op Uit bij
Instellingen synchroniseren.
Tip 05: Achtergrond
Het veranderen van de bureaubladachtergrond is
heel eenvoudig en veronderstellen we als bekend.
Gebruik je echter meerdere beeldschermen en ben
je uitgekeken op het gebruik van één achtergrond
voor alle beeldschermen? Dan kun je relatief simpel
aan iedere monitor afzonderlijk een achtergrond
toekennen. In het instellingenvenster kies je voor
Persoonlijke instellingen / Achtergrond. Bij Kies
uw afbeelding klik je op Bladeren om de eerste
gewenste afbeelding te kiezen. Daarna klik je met
de rechtermuisknop op deze afbeelding en kies je
voor Instellen voor monitor 1 of Instellen voor
monitor 2 . Het aantal opties is afhankelijk van het
aantal beeldschermen dat is aangesloten. Herhaal
deze stap voor elk beeldscherm. Weet je niet wat Tip 05 Eindelijk
Windows als beeldscherm 1 en 2 ziet, dan kun je dat kun je ieder beeld-
achterhalen via het instellingenvenster. Kies daar scherm van een
voor Systeem / Beeldscherm. Klik op Detecteren. eigen achtergrond
Windows toont nu een nummer op elk beeldscherm. voorzien.
Tip 06: Actiecentrum
Het Actiecentrum, dat je opent door rechtsonder in
het scherm te klikken op het pictogram Meldingen
(herkenbaar aan het dialoogballonnetje), is handig
om alle meldingen centraal te tonen. Bovendien
heb je via de knoppen onderin (snelle acties)
toegang tot veelgebruikte opties, ware het niet dat
je de standaard ingestelde opties misschien niet

jouw veelgebruikte opties zijn. Maak het onderdeel
bruikbaar door alleen de knoppen op te nemen die
je daadwerkelijk gebruikt. Open het Actiecentrum
en klik met de rechtermuisknop op een willekeurige
knop. Kies voor Snelle acties bewerken. Verwijder
eerst de knoppen die je niet nodig hebt: klik op de
Tip 06 Bepaal punaise rechtsboven in de hoek van elke knop die
welke opties jij in je wilt losmaken. Klik hierna op Toevoegen om
het Actiecentrum eventueel nieuwe knoppen aan het overzicht toe te
wilt zien, zodat voegen. Bepaal tot slot de volgorde van de knoppen
ook dit onderdeel door ze te verslepen naar de gewenste positie. Klik
bruikbaar wordt. op Gereed om de nieuwe indeling te bewaren.
Tip 07: Snelle toegang
In de praktijk vormt Verkenner een belangrijk on-
derdeel voor het beheer van bestanden en mappen.
Een onderdeel dat je in de praktijk ontzettend veel
gebruikt. Juist daarom kan het handig zijn dit te
personaliseren. Open Verkenner (eventueel met de
toetscombinatie Windows-toets+E). Links in het ven-
ster vind je het onderdeel Snelle toegang: hier vind
je de veelgebruikte mappen en de mappen waarmee
je onlangs hebt gewerkt terug. Als je een map uit
de lijst wil verwijderen, klik je op de punaise. Wil je
er juist een map aan toevoegen, blader dan naar de
map, klik er met de rechtermuisknop op en kies voor
Aan Snelle toegang vastmaken. De onderlinge
WINDOWS PERSONALISEREN
volgorde van de mappen bepaal je door ze gewoon
naar de juiste plek te slepen.
Heb je er geen behoefte aan om mappen te zien die
je onlangs geopend hebt, dan kun je dat uitscha- Tip 07 Gebruik
kelen. Klik met de rechtermuisknop op Snelle Snelle toegang al-
toegang en kies Opties. Op de tab Algemeen bij leen voor mappen
Privacy verwijder je de vinkjes bij Recentelijk ge- die je echt regel-
bruikte bestanden weergeven in Snelle toegang matig gebruikt en
en Recentelijk gebruikte mappen weergeven in bewaar hiermee
Snelle toegang. Klik op OK . het overzicht.
Snelle toegang maakt zijn naam
waar als je er de mappen aan
vastpint die je veel gebruikt
Tip 08: Verkenner
Via de werkbalk Beeld (in het lint) in Verkenner
kun je zowel het uiterlijk als de functionaliteit
van Verkenner aanpassen. Zo worden stan-
daard alle systeembestanden verborgen, net als
bestandsextensies. Wil je dat Verkenner geen
bestanden en mappen meer achterhoudt, open dan
het tabblad Beeld en plaats vinkjes bij de opties
Bestandsnaamextensies en Verborgen items in
de sectie Weergeven/verbergen.
Ook kun je de indeling van Verkenner zelf aanpas-
sen via de sectie Deelvensters. Klik, nog steeds op
het tabblad Beeld, aan de linkerkant op de knop
Navigatievenster en kies voor Alle mappen weer-
geven als je de mappen bijvoorbeeld standaard uit-
geklapt wilt zien. Uiterst rechts zie je de knop Opties.
05 | 2020 73
 WINDOWS PERSONALISEREN
Als je hierop klikt, het tabblad Weergave opent en
Tip 08 Verkenner het gedeelte Geavanceerde instellingen bekijkt,
beschikt over een zie je nog veel meer opties. Zoals een optie dat
behoorlijk aantal Verkenner altijd het volledige pad naar de map of
opties waarmee het bestand in de adresbalk moet tonen (standaard
je het onderdeel uitgeschakeld) en dat Verkenner geen miniatuur-
prima naar je hand voorbeelden van bestanden mag weergeven, maar
kunt zetten. altijd pictogrammen moet tonen.
Tip 09: Vergrendelingsscherm
Het vergrendelingsscherm van Windows is nor-
maal gesproken niet meer dan een mooi plaatje
met een wachtwoordregel (of een spiedend oogje
bij Windows Hello), maar ook dit scherm valt naar
eigen inzicht aan te passen. In het instellingen-
venster kies je voor Persoonlijke instellingen /
Vergrendelingsscherm. We willen wel meer infor-
matie op het vergrendelingsscherm zien. Bepaalde
apps kunnen namelijk kernachtige informatie op
het scherm tonen, denk aan komende afspraken, de
weersvoorspelling en binnenkomende berichten.
Blader naar Kies welke apps de snelle status op
het vergrendelingsscherm weergeven. Klik nu
op een lege knop met het plusteken. Een overzicht
74 05 | 2020
van ondersteunde apps verschijnt. Kies de gewenste
app, bijvoorbeeld Alarmen en klok of Berichten.
Herhaal deze stap voor elke app die je wilt toevoe-
gen. Vervolgens kun je één app selecteren die meer
ruimte krijgt om informatie te tonen. Voor een app
als de Agenda komt dit goed van pas: zo kun je Tip 09 Windows
ook de inhoud van je komende afspraken zien. Je kan kernachtig
selecteert deze app bij de optie Kies één app om informatie op het
de gedetailleerde status op het vergrendelings- vergrendelings-
scherm weer te geven. scherm laten zien.
Donkere modus
Je kunt er inmiddels niet meer omheen: de
donkere modus. Vooral populair bij telefoons,
maar ook op het beeldscherm van de computer
werkt de donkere modus prettig voor je ogen. In
de recente edities van Windows 10 is deze modus
dan ook opgenomen. In het instellingenven-
ster kies je voor Persoonlijke instellingen /
Kleuren. Bij Kies uw kleur selecteer je Donker.
Bovendien kun je in hetzelfde venster ook kiezen
voor een donkere accentkleur, zodat de omgeving
een volledig donker uiterlijk krijgt. Je vindt deze
instelling in het onderste deel van het venster.
Geef ook aan dat de gekozen kleur moet worden
toegepast op de menu’s en werkbalken: onder
in het venster kies je voor Accentkleur weer-
geven op de volgende oppervlakken: Start,
taakbalk en actiecentrum en Titelbalken en
vensterranden.