Our Lady of Fatima University

Quezon City

FILP-213 LECTURE

SOSYEDAD AT
LITERATURA/
PANITIKANG
PILIPINO
Step Five

Rose Ann C. Lacuarin

Academician Head
 MIDTERMS

Week 9

Panitikan hinggil sa sitwasyon

ng mga pangkat minorya

Week 7

Panitikan hinggil sa isyung

pangmanggagawa at
pangmagsasaka

Week 10

Panitikan hinggil sa sitwasyon

ng mga pangkat minorya

Week 8

Panitikan hinggil sa isyung

pangkasarian

Week 11

Panitikan hinggil sa migrasyon

Rose Ann C. Lacuarin

Academician Head
 Week 7
Panitikan hinggil sa isyung
Ilang mahahalagang karapatan ng mga
pangmanggagawa at pangmagsasaka
manggagawa sa ilalim ng batas
A. Pagbuo ng samahan (labor union)
1. Mangagawang Pisikal
Tinatawag ding Blue collar job
Lahat ng mangagawa ay may
2.Mangagawang Mental
Tinatawag ding White Collar job karapatan bumuo ng kanilang
sariling samahan
Ang kasapi ng samahan (labor
union) ay hindi dapat patawan ng
labis na kabayaran.
Ang mga namumuno ng samahan
ay dapat magbigay ng kompletong
report ukol sa kaperahan ng
samahan.
Ang mga kasapi mismo ang dapat
makapagpili ng kanilang opisyal at
kasama na namumuno sa national
union o pederasyon.
Dapat makapagpasiya ang mga
Ang mga magsasaka at mangagawa ang
gulugod ng lipunan. kasapi sa mga alituntunin ng
kanilang samahan sa pamamagitan
Ang mga magsasaka ay itinuturing na: ng secret ballot

Hindi dapat makialam ang mga

Pangunahing puwersa sa lipunan
employer sa pagbuo ng samahan ng
Pinagkakautangan natin ng lahat ng mga
pagkain sa ating hapag-kainan kaniyang mga mangagawa.
Sumisigurong masuplayan ng pagkain ang
mga restawran B. Ugnayan ng Management at Labor
Pinauunlad nila ang mga sakahan at ang 1. May karapatan ang mga
produksiyon umuukupa ng pinakamalaking mangagawa na makilahok sa
bilang ng populasyon pagbuo ng mga alituntunin ng
Isa sa mga pinaka masipag na mga ta sa kompanya na nakaaapekto sa
mundo
kanilang karapatan, benepisyo at
Mapagpalayang bahagi ng lipunan
kaayusan.
Naitakda nila ang pag unlad o maging ang
2. Maaaring bumuo ng isang Labor
magbagsak ng ekonomiya
Management Council (LMC) para sa
Pumapanday ng buong bansa sa
layuning ito na ang mga kinatawan
pamamagitan ng pagtatayo ng
ng mga mangagawa.
matatayog na mga gusali ng negosyo at
komersiyo, paaralan, parke, shopping
malls, simbahan at maging ang buong
sibilisasyon ng mundo

Rose Ann C. Lacuarin

Academician Head
 Week 7
C. Karapatan magwelga Ang pagbayad sa pakyaw o piece
May karapatan magwelga ang mga work ay ibinabatay sa pag aaral ng
manggagawa pagkatapos magbigay ng DOLE o sa bunga n pagsangguni sa
30 araw na paunawa liban lang kung
samahan ng mga mangagawa at
nagwewelga dahil sa pagbubuwag ng
mga employer.
unyon na hindi kailangan magbigay ng
Ang sahod ay dapat bayaran ng hindi
paunawa.
lalampas ng kinsenas.
Bawal tanggihan sa trabaho ang mga
Hindi dapat bawasan and suweldo ng
mangagawa dahil sa ilegal na pagsasara
mangagawa liban sa (a)
ng kompanya o dahil sa welga na legal.
pagbabayad ng insurance para sa
Bawal hadlangan ang mga mapayapang
mangagawa (b) bayad sa unyan , at
welga
(c) ibang mga kabayaran na

D. Pagtatalaga sa trabaho nakasaad sa batas o ayon sa mga

Hindi maaaring tanggalin sa trabaho ang
isang manggagawa kung walang tamang
dahilan
Ang empleadong tinanggal sa trabaho
kahit walang tamang dahilan ay ibabalik
sa kaniyang dating puwesto kasama ang
mga seniority rights at pagbayad ng
naantalang sahod at mga benepisyo na
epekto ng kaniyang pag-alis sa trabaho.
utos ng DOLE.
F. Maternity Leave - Expanded maternity
Leave Law - RA 11210
May karapatan sa maternity leave ng
105 days para sa normal delivery at
caesarean ng mga buntis na empleada
simula 11 marso 2019

E. Kalagayan sa trabaho/suweldo

Ang karaniwang oras ng trabaho ay walo

(8) oras bawat araw at limang (5) araw 105 araw (paid leave for live
bawat linggo. Ang panahon ng pagkain ay birth)
60 minuto at hindi ito kabilang sa walong 7 araw (leave transferable to
oras.
fathers)
Ang oras ng trabahong pang gabi ay 10:00
15 araw (additional leave for
ng gabi hanggang 6:00 ng umaga
solo parents under RA 8972)
May dagdag na bayad na hindi liliit sa 10%
na tinatanggap na sahod 30 araw (additional leave
Ang sahod para sa overtime ay ang mga without pay -optional)
sumusunod (a) regular weekdays = 25% 60 araw (paid leave for
(b) holidays/rest day = 130% sa miscarriage & emergency
tinatanggap na sahod termination of pregnancy)
Ang minimum na sahod ay itinatalaga ng
Regional Tripartite Wagers and productivity
boards.

Rose Ann C. Lacuarin

Academician Head
 Week 7
Sa maraming lipunan sa daigdig,
BATAS NA NANGANGALAGA SA
maging sa mga bansa sa
MGA MANGGAGAWA
kaunlaran, ang usapin ng
kasarian ay isang mapagsiyang
Batas Republika blg, 1933
bahagi ng indibidwal na
- WALONG ORAS NA PAGGAWA
kakanyahan o identidad.
Batas ng Pangulo blg. 442
Mayroon itong malalim na
- KODIGO NG PANGGAWA
impluwensiya sa ating buhay
mula pa man noong tayo'y
Batas Republika blg. 679
ipanganak, hanggang sa maisalin
- MATERNITY LEAVE
na natin ito sa iba't ibang
kahulugan - mula ma sa
Batas Republika blg. 8187
intrapsychic na level tungo sa
- PATERNITY LEAVE
legal at politikal (CASTANEDA AT
BURNS GLOVER,2004).
Batas Republika blg. 772
- WORKING COMPENSATION
Ayon naman kay (BELL AT
CARVER,1980), mula pa man
Senate Bill 1826
noong kapanganakan , ang mga
- PAGBABAWAL NG KONTRAKTWALISASYON O
tao ay itinatrato batay sa
ENDO
genitalia.
Batas Republika blg. 1131
Ang panitikan ay itinuturing na
- PAGBABAWAL SA PAGTANGGAP NG WALA
simbolikong representasyon (o
PANG 18 TAONG GULANG
salamin) ng mga nagaganap sa
lipunan.
Batas Republika 1052
- TERMINATION PAY LEAVE
Ang panitikang isinusulat batay
sa mga isyung may kinalaman sa
kasarian (panitikang gender-
Panitikan hinggil sa isyung pangkasarian
based)
Magtukoy rin ng mga sala-
salabid na usaping pangkasarian
gaya ng
"Ang pagkakapantay-pantay ng
kasarian ay higit pa sa layunin nito. 1. GENDER DISCRIMINATION
ito ay isa sa mga kahingian para sa 2. INEQUALITY
ganap na pagtugon sa hamon ng 3. HARRASSMENT
paglutas sa kahirapan, pagsusulong 4. VIOLENCE
ng makabuluhang pagbabagong 5. Iba pa ay obhektibong
panlipunan, at pagtitindig ng isang makapagbibigay ng mga
mahusay na pamamahala." kondisyon sa lipunang ating
ginagalawan

- Kofi Annan

Rose Ann C. Lacuarin

Academician Head
 Week 8
Mga manunulat na tumangan ng pluma
Panitikan hinggil sa sitwasyon ng mga
upang magmulat gamit ang panitikan sa pangkat minorya
maraming mga isyung pangkasarian;

Lualhati Bautista (Bata, Bata , Paano PANITIKAN

ka Ginawa?)
J, Neil Garcia (Philippine Gay Culture.
Binabae to Bakla. Silahis to MSM)
Jerry Gracio (Bagay Tayo), Beverly Siy
(It's a Mens World)
Danton Remoto (Ladlad: An Anthology
of Philippine Gay Writing)
Jack Alvarez (Ang Autobiografia ng
Ibang Lady Gaga)
Maraming mga pangkat na
nagtataguyod ng mga batayang
karapatan ng mga kababaihan at
LGBTQIA+ community sa Pilipinas. Ilan
lamang dito ay ang
1. GABRIELA WOMEN'S PARTY
2. LADLAD PARTYLIST
3. UP-BABYLAN
4. TRANSMAN PILIPINAS
5. LOVE YOURSELF ORGANIZATION
awareness campaign)
6. GANTALA PRESS (manunulat na babae)
Ang panitikan ay pagsusulat ng
tuluyan o tuwiran at patula na nag
uugnay sa mga tao. Ito rin ay salamin
ng ating lahi.
PANGKAT
Ang pangkat ay sektor ng lipunan
maaaring malaki o maliit na pangkat
MINORYA
Maliit na pangkat ng populasyon na
kadalasan ay nakakaranas ng
diskriminasyon o marginalisasyon
MGA PANGKAT ETNIKO O PANGKULTURANG
MINORYA SA PILIPINAS
May iba't ibang tribo o grupo na
bumubuo ng mga etnikong minorya.
Tinatawag silang etnikong minorya
dahil mas maliit ang bilang nila
kumpara sa bilang ng mga miyembro
ng grupong mayorya.
(HIV

Primaryang layunin ng mga organisasyon

at samahang ito na:

Pataasin ang kamalayang panlipunan

ng kanilang kasapian-higit pa
Ang maituro at maikintal sa isip ng
mga miyambro ang halaga ng
pagkamulat sa mga usaping sila
mismo ang nakakaranas
Isulong ang unti unting hakbang sa
ganap na pagkakapantay-pantay ng
mga tao sa lipunan, anuman ang
kanilang mga kasarian

Rose Ann C. Lacuarin

Academician Head
 Week 9 & 10

Ang katutubo o minorya ay terminong ginagamit upang ilarawan ang mga pangkat
etniko na naninirahan sa isang partikular na lugar o rehiyon (EVARDONE,2018)

Ancestral Domain
Millennium Development Goals
Human Rights Watch Organization
National Commission on Indigenous Peoples

REPUBLIC ACT 9710 OF MAGNA CARTA FOR WOMEN

Isang batas para sa proteksyon ng karapatan pantao ng mga kababaihang

Filipino at naglalayon na tanggalin ang lahat ng uri ng diskriminasyon lalo na sa
mga kababaihan na marginalized o mga babae na bahagi ng mga sektor na hindi
nabibigyan ng wastong representasyon sa lipunan.
Ito'y naisabatas noong ika-14 ng agosto 2009 matapos ito pirmahan ng dating
pangulong Gloria Macapagal-Arroyo.

REPUBLIC ACT 9710 OF MAGNA CARTA FOR WOMEN

Isang batas na kumikilala nagtatanggol at nagtataguyod sa karapatan ng

katutubong pamayanang kultural/katutubong pamayanang Filipino, nagbubuo ng
pambansang komisyon para sa katutubong Filipino, nagtatadhana ng kaukulang
kaparaanan a pagpapatupad at naglalaan ng gugulin ukol dito at para sa iba
pang mga layunin.

Rose Ann C. Lacuarin

Academician Head
 Week 11
Panitikan hinggil sa migrasyon
Paglipat ng isang tao mula sa isang pook
patungo sa ibang pook upang
manirahan nang madalian o pang
matagalan.
Tumutukoy din ito sa proseso ng pag alis
o pag lipat sa isang lugar.
2 salik ng migrasyon
Push factor
Nagtutulak sa mga tao para lisanin ang
tinitirahang lugar:
1. Maghanap ng trabaho
2. Mga kalamidad
3. Kakulangan ng pagkain
Pull factor
Humihikayat sa mga tao na pumunta sa
ibang lugar upang magamit ang pinag-
aralan na walang sa sariling bayan.
Mga isyu ng migrasyon
FORCED LABOR - Ito ay puwersang
pinagtatrabaho sa pamamagitan ng dahas
o pananakot.
HUMAN TRAFFICKING - Pagrerecruit ng mga
tao sa pamamagitan ng di tamang paraan.
SLAVERY - Pang aalipin o sapilitang
paggawa na kung saan tinatrato ang tao
bilang pag mamay ari ng iba.
Mga uri ng migrasyon
PANLOOB - Paglipat lamang sa loob ng
bansa
RURAL - URBAN MIGRATION - Paglipat mula
sa di maunlad patungo sa maunlad o
industriyalisadong lugar
SEASONAL MIGRATION - Pana panahong
paglipat lamang na maaaring gusto lamang
ng mga tao na magsaya
Rose Ann C. Lacuarin
Academician Head
RETURN MIGRATION - Pagbabalik ng isang
pangkat o pamilya sa kanyang bayang
sinilangan.
PANLABAS - Kapag lumilipat na ang mga
tao sa ibang bansa upang doon
manirahan nang pangmatagalan
Mga Terminolohiya sa Panlabas na
Migrasyon
FLOW
Tumutukoy sa dami o bilang ng mga
nandarayuhang pumapasok sa isang
bansa sa isang takdang panahon na
kadalasan ay kada taon, kasama rito
ang bilang ng mga taong umaalis o
lumalabas ng bansa na madalas
tukuyin bilang emigration, departures o
outflows.
STOCK
Isang paraan upang makatulong sa
pagsusuri sa matagalan o
permanenteng epekto ng migrasyon sa
isang populasyon.
Mga uri ng migrante
Irregular migrants
Mga taong nagtutungo sa ibang
bansa na di dokumentado ang
papeles at walang permit para
magtrabaho.
Temporary migrants
Nagtutungo sa ibang bansa na may
permit at may takdang panahon para
manirahan.
Permanent migrants
Kalakip nito ang permanenteng
manirahan at magtrabaho sa ibang
bansa kasama na rito ang
pagkakaroon ng isa pang citizenship.
 Week 11
Mga dahilan ng migrasyon Mga epekto ng migrasyon

Pera at hanapbuhay Pagbabago ng populasyon

Paghahanap ng ligtas na tirahan
Panghihikayat ng mga kamag anak
Pag aaral
Kaligtasan at karapatang pantao
Pag unlad ng ekonomiya
Pamilya at pamayanan
Integrasyon at Multikulturalismo
Brain drain

Rose Ann C. Lacuarin

Academician Head