KHUNG CẤU TRÚC ĐỀ THI VÀ KHUNG CHƯƠNG TRÌNH BỒI DƯỠNG

HỌC SINH GIỎI MÔN SINH HỌC

(Kèm theo công văn số 49/PGDĐT ngày 19/02/2021 của Phòng Giáo dục và Đào tạo)

I. LỚP 8 THCS
1. Khung cấu trúc đề thi
Chuẩn Số câu
Chuẩn kiến thức, kĩ năng
Chủ đề Số điểm
- Cấu tạo của tế bào thực vật, động vật, nấm, vi khuẩn.
Số câu: 01
Sinh học tế bào - Chức năng của các bộ phận, bào quan trong tế bào.
Số điểm: 2 điểm
- Sự phân chia tế bào thực vật
- Đặc điểm cấu tạo giải phẫu của lá cây.
- Khái niệm về quang hợp, hô hấp;
- Cơ chế quá trình quang hợp, hô hấp;
Quang hợp, hô - Các điều kiện bên ngoài ảnh hưởng đến quang hợp Số câu: 01
hấp ở thực vật và hô hấp. Số điểm: 2 điểm
- Vai trò của quang hợp và hô hấp;
- Mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp;
- Vận dụng giải thích các hiện tượng thực tế.
- Đặc điểm cấu tạo giải phẫu của rễ
- Trình bày được cơ chế trao đổi nước ở thực vật gồm
3 quá trình liên tiếp: Hấp thụ nước, vận chuyển nước
và thoát hơi nước; ý nghĩa của thoát hơi nước với đời
sống của thực vật.
- Nêu được vai trò của chất khoáng ở thực vật.
- Phân biệt được các nguyên tố khoáng đại lượng và
Trao đổi nước và vi lượng.
Số câu: 01
muối khoáng ở - Phân biệt được 2 cơ chế trao đổi chất khoáng (thụ
Số điểm: 2 điểm
thực vật động và chủ động) ở thực vật.
- Nêu được 3 con đường hấp thụ nguyên tố khoáng:
qua không bào, qua tế bào chất, qua thành tế bào và
gian bào.
- Ảnh hưởng của các điều kiện bên ngoài tới quá trình
trao đổi nước và muối khoáng.
- Vận dụng kiến thức trao đổi nước và muối khoáng
để giải thích các hiện tượng thực tế
- Cấu tạo và chức năng của hệ vận động trong đời
sống của con người
- Mối quan hệ giữa các thành phần trong hệ vận động động
- Cấu tạo và chức năng của da Số câu: 01
Da, Vận động
- Chức năng của các thành phần trong hệ da Số điểm: 2 điểm
- So sánh bộ xương người và hệ cơ của người với bộ
xương và hệ cơ của thú.
- Vệ sinh hệ vận động
 2
Chuẩn Số câu
Chuẩn kiến thức, kĩ năng
Chủ đề Số điểm
- Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn
- Cơ chế tuần hoàn máu; trong động mạch, mao mạch
và tĩnh mạch. Số câu: 01
Tuần hoàn người
- Cơ chế đề kháng; cơ chế đông máu. Số điểm: 2 điểm
- Sự điều hòa hoạt động của hệ tuần hoàn
- Rèn luyện tim mạch và ý nghĩa.
- Khái niệm về hô hấp.
- Cấu tạo và chức năng của hệ hô hấp
- Sự trao đổi khí
Số câu: 01
Hô hấp ở người - Dung tích sống và khí cặn
Số điểm: 2 điểm
- Cơ chế trao đổi khí.
- Sự khác nhau giữa thở sâu và thở bình thường.
- Vệ sinh hệ vận động.
- Khái niệm về tiêu hóa.
- Cấu tạo và chức năng của các cơ quan trong hệ tiêu hóa
Số câu: 01
Tiêu hóa ở người - Vệ sinh hệ tiêu hóa;
Số điểm: 2 điểm
- Một số bệnh liên quan đến đường tiêu hóa và cách
phòng chánh.
- Phân biệt trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường
ngoài và trao đổi chất giữa tế bào của cơ thể với môi
trường trong.
- Phân biệt sự trao đổi chất giữa môi trường trong
với tế bào và sự chuyển hoá vật chất và năng lượng
Trao đổi chất và trong tế bào gồm 2 quá trình đồng hoá và dị hoá có Số câu:01
năng lượng mối quan hệ thống nhất với nhau. Số điểm: 2 điểm
- Trình bày mối quan hệ giữa dị hoá và thân nhiệt.
- Giải thích cơ chế điều hoà thân nhiệt, bảo đảm cho
thân nhiệt luôn ổn định.
- Trình bày nguyên tắc lập khẩu phần đảm bảo đủ
chất và lượng.
- Nêu rõ vai trò của sự bài tiết.
- Mô tả cấu tạo của thận và chức năng lọc máu tạo
Số câu: 01
Bài tiết ở người thành nước tiểu
Số điểm: 2 điểm
- Kể một số bệnh về thận và đường tiết niệu. Cách
phòng tránh các bệnh này.
- Nêu rõ các bộ phận của hệ thần kinh và cấu tạo của chúng.
- Khái quát chức năng của hệ thần kinh.
- Phân biệt phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều
Thần kinh và giác Số câu: 01
kiện. Nêu rõ ý nghĩa của các phản xạ này đối với đời
quan Số điểm: 2 điểm
sống của sinh vật nói chung và con người nói riêng.
- Nêu rõ tác hại của rượu, thuốc lá và các chất gây
nghiện đối với hệ thần kinh.
Tổng số câu Tổng số câu: 10
Tổng số điểm Tổng số điểm: 20
 3
2. Khung Chương trình bồi dưỡng

TT Chuyên đề Nội dung chính Ghi chú

- Cấu tạo của tế bào thực vật, động vật, nấm, vi

khuẩn.
1 Sinh học tế bào - Chức năng của các bộ phận, bào quan trong tế Nội dung cơ
bản - Nâng cao
bào.
- Khái quát về sự phân bào
- Đặc điểm cấu tạo giải phẫu của lá cây.
- Khái niệm về quang hợp, hô hấp;
- Cơ chế quá trình quang hợp, hô hấp;
Quang hợp,
- Các điều kiện bên ngoài ảnh hưởng đến quang Nội dung cơ
2 hô hấp ở thực
hợp và hô hấp. bản - Nâng cao
vật
- Vai trò của quang hợp và hô hấp;
- Mối quan hệ giữa quang hợp và hô hấp;
- Vận dụng giải thích các hiện tượng thực tế.
- Đặc điểm cấu tạo giải phẫu của rễ
- Trình bày được cơ chế trao đổi nước ở thực vật
gồm 3 quá trình liên tiếp: Hấp thụ nước, vận
chuyển nước và thoát hơi nước; ý nghĩa của thoát
hơi nước với đời sống của thực vật.
- Nêu được vai trò của chất khoáng ở thực vật.
- Phân biệt được các nguyên tố khoáng đại lượng
Trao đổi nước và vi lượng.
Nội dung cơ
3 và muối khoáng - Phân biệt được 2 cơ chế trao đổi chất khoáng
ở thực vật (thụ động và chủ động) ở thực vật. bản - Nâng cao
- Nêu được 3 con đường hấp thụ nguyên tố
khoáng: qua không bào, qua tế bào chất, qua
thành tế bào và gian bào.
- Ảnh hưởng của các điều kiện bên ngoài tới quá
trình trao đổi nước và muối khoáng.
- Vận dụng kiến thức trao đổi nước và muối
khoáng để giải thích các hiện tượng thực tế.
- Cấu tạo và chức năng của hệ vận động trong đời
sống của con người
- Mối quan hệ giữa các thành phần trong hệ vận
động động
4 Da, Vận động - Cấu tạo và chức năng của da Nội dung cơ
bản - Nâng cao
- Chức năng của các thành phần trong hệ da
- So sánh bộ xương người và hệ cơ của người với
bộ xương và hệ cơ của thú.
- Vệ sinh hệ vận động
- Cấu tạo và chức năng của hệ tuần hoàn
- Cơ chế tuần hoàn máu; trong động mạch, mao
Tuần hoàn Nội dung cơ
5 mạch và tĩnh mạch.
người bản - Nâng cao
- Cơ chế đề kháng; cơ chế đông máu.
- Sự điều hòa hoạt động của hệ tuần hoàn
 4

TT Chuyên đề Nội dung chính Ghi chú

- Rèn luyện tim mạch và ý nghĩa.

- Khái niệm về hô hấp.

- Cấu tạo và chức năng của hệ hô hấp
- Sự trao đổi khí
6 Hô hấp ở người - Dung tích sống và khí cặn Nội dung cơ
bản - Nâng cao
- Cơ chế trao đổi khí.
- Sự khác nhau giữa thở sâu và thở bình thường.
- Vệ sinh hệ vận động.
- Khái niệm về tiêu hóa.
- Cấu tạo và chức năng của các cơ quan trong hệ
Tiêu hóa ở tiêu hóa Nội dung cơ
7
người - Vệ sinh hệ tiêu hóa; bản - Nâng cao
- Một số bệnh liên quan đến đường tiêu hóa và
cách phòng chánh.
- Phân biệt trao đổi chất giữa cơ thể với môi
trường ngoài và trao đổi chất giữa tế bào của cơ
thể với môi trường trong.
- Phân biệt sự trao đổi chất giữa môi trường trong
với tế bào và sự chuyển hoá vật chất và năng
Trao đổi chất và lượng trong tế bào gồm 2 quá trình đồng hoá và dị Nội dung cơ
8
năng lượng hoá có mối quan hệ thống nhất với nhau bản
- Trình bày mối quan hệ giữa dị hoá và thân nhiệt.
- Giải thích cơ chế điều hoà thân nhiệt, bảo đảm
cho thân nhiệt luôn ổn định.
- Trình bày nguyên tắc lập khẩu phần đảm bảo đủ
chất và lượng.
- Nêu rõ vai trò của sự bài tiết.
- Mô tả cấu tạo của thận và chức năng lọc máu tạo
9 Bài tiết ở người thành nước tiểu Nội dung cơ
- Kể một số bệnh về thận và đường tiết niệu. Cách bản
phòng tránh các bệnh này.
- Nêu rõ các bộ phận của hệ thần kinh và cấu tạo
của chúng.
- Khái quát chức năng của hệ thần kinh.
- Phân biệt phản xạ không điều kiện và phản xạ có
Thần kinh và Nội dung cơ
10 điều kiện. Nêu rõ ý nghĩa của các phản xạ này đối
giác quan bản
với đời sống của sinh vật nói chung và con người
nói riêng.
- Nêu rõ tác hại của rượu, thuốc lá và các chất gây
nghiện đối với hệ thần kinh.
 5
II. LỚP 9 THCS
1. Khung cấu trúc đề thi

Chuẩn Số câu
Chuẩn kiến thức, kĩ năng
Chủ đề Số điểm
Cơ sở vật chất, cơ chế di - Cấu trúc và chức năng của các phân tử
Số câu: 03
truyền và biến dị ở cấp độ ADN, ARN, Protein
Số điểm: 4 điểm
phân tử - Mối quan hệ giữa gen và tính trạng

Cơ sở vật chất, cơ chế di
truyền và biến dị ở cấp độ tế
bào
- Cấu trúc và chức năng của nhiễm sắc thể
Số câu: 02
- Nguyên phân, giảm phân, thụ tinh
Số điểm: 4 điểm
- Cơ chế xác định giới tính

Tính quy luật của hiện tượng - Nội dung, cơ sở tế bào học và ý nghĩa Số câu: 03
di truyền của các quy luật di truyền Số điểm: 6 điểm

- Di truyền y học, Di truyền y học tư vấn,

liệu pháp gen.
- Cơ chế hình thành một số tật và bệnh di
truyền ở người. Số câu: 01
Di truyền học người - Ý nghĩa của việc bảo vệ vốn gen của loài Số điểm: 2điểm
người liên quan tới một số vấn đề
- Di truyền học với ung thư và bệnh
AIDS, di truyền trí năng.
- Công nghệ tế bào, công nghệ gen; Giải
thích được các hiện tượng về tự thụ phấn Số câu:01
Ứng dụng di truyền học
bắt buộc và giao phối cận huyết. Hiện Số điểm: 1 điểm
tượng ưu thế lai.
Số câu: 01
Sinh thái học - Môi trường và các nhân tố sinh thái
Số điểm: 1 điểm
Số câu: 01
Hệ sinh thái - Quần thể, quần xã và hệ sinh thái
Số điểm: 2 điểm

Tổng số câu Tổng số câu: 12

Tổng số điểm Tổng số điểm: 20

2. Khung chương trình bồi dưỡng

TT Tên chuyên đề Nội dung chính Ghi chú

Cấu trúc và chức năng của các phân tử

Cơ sở vật chất, cơ chế di
ADN, ARN, Protein. Nội dung cơ
1 truyền và biến dị ở cấp
Mối quan hệ giữa gen và tính trạng. bản - Nâng cao
độ phân tử
Vận dụng giải các bài tập

Cơ sở vật chất, cơ chế di
2 truyền và biến dị ở cấp
độ tế bào
Tính quy luật của hiện
3
tượng di truyền
4 Di truyền học người
5 Ứng dụng di truyền học
6 Sinh thái học
7 Hệ sinh thái
6
Cấu trúc và chức năng của nhiễm sắc thể
Nguyên phân, giảm phân, thụ tinh Nội dung cơ
Cơ chế xác định giới tính bản - Nâng cao
Vận dụng giải các bài tập
Nội dung, cơ sở tế bào học và ý nghĩa của Nội dung cơ
các quy luật di truyền. bản - Nâng cao
- Di truyền y học, Di truyền y học tư vấn,
liệu pháp gen.
- Cơ chế hình thành một số tật và bệnh di
truyền ở người. Nội dung cơ
- Ý nghĩa của việc bảo vệ vốn gen của loài bản - Nâng cao
người liên quan tới một số vấn đề
- Di truyền học với ung thư và bệnh AIDS,
di truyền trí năng.
- Công nghệ tế bào, công nghệ gen; Giải
thích được các hiện tượng về tự thụ phấn
bắt buộc và giao phối cận huyết. Hiện Nội dung cơ
tượng ưu thế lai; hiện tượng thoái hóa bản - Nâng cao
giống
- Di truyền của quần thể tự phối và ngẫu phối
Nội dung cơ
Môi trường và các nhân tố sinh thái
bản
Nội dung cơ
Quần thể, quần xã và hệ sinh thái
bản - Nâng cao