NASTAVNIČKI FAKULTET

ODSJEK SPORT I ZDRAVLJE

MOTORIČKE SPOSOBNOSTI ČOVJEKA

 MOTORIČKE SPOSOBNOSTI

Suštini onoga što se naziva motoričkim sposobnostima

možda je najprimjerenija interpretacija
Zaciorskog, koji motoričkim sposobnostima smatra one aspekte
motoričke aktivnosti koji se pojavljuju u kretnim strukturama, koje se
mogu opisati jednakim parametarskim sistemom, izmjeriti identičnim
skupom mjerila i u kojima nastupaju analogni fiziološki, biohemijski,
kognitivni i konativni mehanizmi.
 MOTORIČKE SPOSOBNOSTI

Tako definisane motoričke

sposobnosti razlikuju se od motoričkih navika i motoričkih vještina,
iako je, naravno, manifestacija motoričkih sposobnosti moguća
samo preko nekog konkretnog motoričkog akta.

Druga definicija motoričkih

sposobnosti je da su to sposobnosti čovjeka koje učestvuju u
rješavanju motoričkih zadataka i uslovljavaju uspješno kretanje
bez obzira da li su sposobnosti stečene treningom ili ne.
 GENERALNI MOTORIČKI FAKTOR

MEHANIZAM ZA REGULACIJU MEHANIZAM ENERGETSKE

KRETANJA REGULACIJE

Mehanizam za
Mehanizam za
Mehanizam za
struktuiranje regulaciju Mehanizam za
sinergijsku regulaciju i regulaciju trajanja
regulaciju tonusa intenziteta
kretanja ekscitacije
muskulature ekscitacije

Primarni motorički faktori 23 faktora

 GENERALNI MOTORIČKI FAKTOR
MEHANIZAM CENTRALNE
REGULACIJE definisan je
kao viši regulacioni integracioni
sistem koji omogućava
rješavanje motoričkih zadataka
različitog nivoa kompleksnosti
integracionog djelovanja
subsistema
nižeg reda, uključujući i
subsisteme koji imaju karakter
servo-mehanizma, u cjelovite
funkcionalne strukture.
MEHANIZAM ZA ENERGETSKU
REGULACIJU definisan je kao
Regulacioni integracioni sistem koji
kontrolira energetski izlaz iz
organizma formiranjem
funkcionalnih struktura
u koje su uključeni subsistemi
nižeg reda, pa i subsistemi koji
pripadaju funkcionalnim
karakteristikama efektora.
 MEHANIZAM CENTRALNE REGULACIJE
Mehanizam za struktuiranje
kretanja
definisan je kao regulacioni
i integrativni sistem koji omogućuje
brzo formiranje efikasnih motoričkih
programa i njihovu kontroliranu
realizaciju na osnovu informacija
koje pristižu velikim brojem
kanala. Ovaj uredjaj hipotetski je
nadredjen primarnim faktorima
prvog reda, nominiranim kao
koordinacija tijela, reorganizacija
stereotipa gibanja, agilnost,
koordinacija u ritmu, brzina
učenja novih motoričkih
struktura i brzina
frekvencije udova
Mehanizam za sinerg. reg. i
regulaciju tonusa definisan
je kao regulatiavni i integrativni
subsistem, koji u motoričkim reakcijama
kontrolira subspremno redoslijed
omjer i intenzitet uključivanja i
isključivanja motoričkih jedinica
agonističkih i antagonističkih mišičnih
skupina, kao i veličinu sile koja se
njima generira. Pod kontrolom ovog
uredjaja nalaze se sljedeći
primarni faktori prvog reda:
brzina jednostavnog pokreta,
fleksibilnost, ravnoteža
s otvorenim i zatvorenim
očima, preciznost ciljanjem i
preciznost gađanjem
 MEHANIZAM ENERGETSKE REGULACIJE

Mehanizam za regulaciju
intenziteta ekscitacije definisan je koji omogućuje optimalno iskorištavnje
kao regulatiavni i integrativni sklop
koji je odgovoran za istovremeno
aktiviranje maksimalnog broja
motoričkih mišićnih jedinica pri
izvedenim ili pokušanim motoričkim
akcijama. U ovom modelu
eksplozivna snaga i sila
mjerena dinamometrom pod
dominantnim su uticajem ovog
mehanizma
Mehanizam za regulaciju
trajanja ekscitacije definisan je kao
regulativni i integrativni podsistem
energetskih potencijala u toku
trajanja. Zato je ovaj mehanizam
nadređen svim primarnim faktorima
snage, koji su u prostoru prvog
reda definirani kao repetitivna
snaga ruku i ramenog pojasa
repetitivna snaga nogu,
repetitivna snaga trupa,
statička snaga ruku i ramenog
pojasa, statička snaga nogu
i statička snaga
trupa
 Primarni motorički
faktori
Pretpostavljene latentne motoričke sposobnosti, u prostoru prvo
reda su slijedeće:
- koordinacija ruku, koja je definisana kao sposobnost ručne
manipulacije objektima;
- , koordinacija nogu koja je definisana kao sposobnost izvođenja
kompleksnih pokreta nogama,
- koordinacija tijela, definisana kao sposobnost realizacije kompleksnih
motoričkih struktura premještanjem cijelog tijela u prostoru.
- brzina izvođenja kompleksnih motoričkih zadataka, definirana
kao sposobnost brze realizacije jedne zatvorene motoričke strukture;

- reorganizacija stereotipa gibanja, definisana kao sposobnost

savladavanja inertnog djelovanja postojećih dinamičkih stereotipa;

- agilnost, koja je definisana kao sposobnost brze promjene pravca

kretanja;
- koordinacija u ritmu, definisana kao sposobnost koordiniranog
izvođenja zadatih pokreta u zadanom iii proizvoljnom ritmu;
- brzina učenja novih motoričkih zadataka, definisana kao
sposobnost brzog učenja motoričkih struktura, čija je kompleksnost određena
nepoznatim ili neuobičajenim elementima kretanja;
- brzina frekvencije, definisana kao sposobnost izvođenja pokreta sa
konstantnom amplitudom i maksimalnom frekvencijom;

- brzina jednostavnih pokreta, definisana kao sposobnost

manifestacije maksimalne brzine jednog jednostavnog pokreta;

- fleksibilnost, definisana kao sposobnost realizacije jednokratne

maksimalne amplitude pokreta,-

- ravnoteža s otvorenim očima, definisana kao sposobnost

održavanja ravnotežnog položaja na osnovu informacija iz vidnog analizatora o
položaju lijela u odnosu na referenićnu tačku;
 ravnoteža sa zatvorenim očima, definisana kao sposobnost
održavanja ravnotežnog položaja i to samo na osnovu informacija
kinestetičkih analizatora i vestibularnog aparata;

preciznost ciljanjem, koja je definisana kao sposobnost pogađanja

cilja vodenim projektilom;

preciznost gađanjem, koja je definisana kao sposobnost pogađanja

cilja izbačenim projektilom;

- eksplozivna snaga, koja je definisana kao sposobnost aktiviranja

maksimalnog broja mišićnih jedinica u jedinici vremena;

- sila mjerena dinamomerom, koja je definisana kao sposobnost

manifestacije maksimalne sile izoliranih mišićnih skupina;

- repetitivna snaga ruku i ramenog pojasa, koja je definisana kao

sposobnost dugotrajnog rada na temelju naizmjeničnih kontracija i relaksacija
mišića ruku i ramenog pojasa;
- repetitivna snaga nogu, koja je definisana kao sposobnost
dugotrajnog rada na temelju naizmjeničnih kontrakcija i relaksacija mišić
trupa;
repetitivna snage trupa, definisana kao sposobnost dugotrajnog rada
na osnovu naizmjeničnih kontrakcija i relaksacija mišića trupa;

• statička snaga ruku i ramenog pojasa, koja je definisana kao

sposobnost dugotrajnog izomctrijskog rada muskulature ruku i ramenog
pojasa;

• statičke snaga nogu, koja je definisana kao sposobnost dugotrajnog

izornetrijskog rada mišića nogu;

•statička snaga trupa, koja je delinisana kao sposobnost dugotrajnog

izornetrijskog rada mišića trupa.