Uvod u zoologiju

Zoologija

 Naučna disciplina koja

proučava diverzitet
životinjskog svijeta

2
I. Basics
A. Zoology is the study of the entire animal kingdom (- {New Latin} = animal; -otudy of,
knowledge)
B. •Zoology
Zoologija
is a subsetje
of dio biologije
biology
C. One of the broadest fields in all of science
• Jedno od najvećih polja nauke
20,000 known species of bony fishes
300,000- known
20,000 poznatih
species vrsta
of beetles riba
- 300,000 poznatih vrsta kukaca
 Karakteristike
 Ćelijska organizacija
 Heterotrofi
 Spolno
razmnožavanje i
razvoj
 Kretanje
Zajedništvo živih bića
A. Sva živa bića se sastoje od ćelija (životinje su višećelijski,
heterotrofni organizmi)

1. Ćelijska teorija je osnovno načelo biologije. Ćelijska

teorija navodi da:

a) sva živa bića sastoje se od ćelija

b)  ćelija je osnovna jedinica života
c)   sve ćelije u našoj modernoj atmosferi i uslovima
moraju nastati iz već postojećih ćelija (“omni cellula a
cellula” ….Virchow)
 Ćelijska organizacija
 Većina životinja sadrži veliki broj ćelija.
 Ljudi sadrže 50 triliona ćelija.
 Prisutna je podjela funkcija.
 Ćelije se specijaliziraju za određenu funkciju.
 Ćelijska specijalizacija omogućava
organizmima da evoluiraju i da se prilagode
različitim okruženjima.
 Tkiva su organizovani skupovi ćelija. Ćelije se
organizuju spajanjem pomoću ćelijskih veza.
B. Genetičko jedinstvo

1. Svi organizmi sadrže nasljedne informacije u istoj

molekuli, nukleinskeoj kiselini pod nazivom DNA
2.  DNA živih organizama je nevjerovatno slična. Što su
organizmi srodniji, to je njihova DNA sličnija.
3. DNA nije samo razlog genetskog kontinuiteta
organizama, nego je također i izvor genetičke i fizičke
raznolikosti usljed procesa mutacije.
 Životinje su heterotrofne
 Moraju dobiti složene
organske materije iz
drugih izvora.
 Većina to ostvari
ishranom.
 Digestija se odvija
unutar životinje. Ovim
procesom se izdvajaju
karbohidrati, proteini
i lipidi iz hrane.
 Spolno razmnožavanje i razvoj
 Spolno razmnožavanje održava diploidni broj
hromosoma i povećava genetičku raznolikost.
 Za vrijeme razvoja, zigot prolazi kroz mnogo
mitotičkih podjela. Nastale identične ćelije se
moraju diferencirati.
 Diferencijacija je proces u kojem ćelije postaju
različite jedne od drugih i postaju specijalizovane.
Biogeografija – izučava rasprostranjenost biljaka, životinja, i
fosila širom svijeta
Komparativna anatomija

1) Homologne strukture – strukture koje su anatomski slične,

ali funkcionišu različito

2) Analogne strukture – strukture koje imaju različito razvojno

i anatomsko porijeklo, ali silčno funkcionišu (konvergentna
evolucija)
3) Vestigialne strukture – anatomske strukture koje su nekada
bile korisne za tu vrstu, ali više nemaju funkciju
Organizmi dijele zajedničku genetičku historiju – naziva se evolucija

1. Evolucija je jedinstvena teorija biologije

2. Evidencija za evoluciju:

a) Diverzitet živih i izumrlih vrsta (procjenjeno da danas

postoji oko 4 do 30 miliona različitih živih bića; milioni
drugih vrsta su izumrli od kako je život počeo)

b) Fosilni zapis ... proučavanje paleontologije

c) Komparativna embriologija (“ontogeneza rekapitulira

filogeniju”) – embrionalni razvoj organizma donekle
oslikava svoju evolutivnu historiju

d) Izučavanje DNA i srodnosti između vrsta

 Kretanje
 Životinje posjeduju
sposobnost kretanja.

 Sposobnost kretanja
rezultira iz međuodnosa
nervnog tkiva, mišićnog
tkiva i skeleta.

 Svega nekoliko vrsta

životinja je sesilno.
 Porijeklo i klasifikacija
 Prve životinje su vjerovatno
nastale u moru.

 Taksonomi su grupisali
životnije na osnovu
evolutivnih veza.

 Razlikujemo više od 30
životinjskih koljena.
 Struktura životinjskog
tijela
Simetrija
Slojevitkiva
Tjelesne šupljine
 Simetrija
 Simetrija se odnosi na sklad cjelokupne
građe životinje.
 Životinje imaju tri oblika simetrije.
 Asimetrija – nema simetrije
 Radijalna simetrija – slični dijelovi se
granaju u svim smjerovima od središnje
tačke
 Bilateralna simetrija – slične polovine s
obje strane središnje ravnine
Oblici simetrije
Identificirajte vrstu simetrije
 Životinje imaju dorzalnu, ventralnu,
anteriornu i posteriornu stranu ili
orijentaciju.
 Dorzalna – gornja
 Ventralna – donja

 Anteriorna – glava

 Posteriorna - rep

 Većina životinja ispoljava cefalizaciju,

koncentraciju osjetilnih i moždanih
struktura u prednjem dijelu -
anterioru. Životinje sa cefalizacijom
imaju glavu!
 Slojevi tkiva
 Slojevi tkiva su fundamentalne vrste
tkiva koje se nalaze u svim životinjama
osim spužvi (nemaju pravih tkiva).

 Ektoderm
 Mezoderm

 Endoderm
 Tjelesne šupljine
 Između probavnog trakta i vanjskog zida
tijela kod većine životinja tokom razvoja
formira se tekućinom ispunjen prostor.
Ovaj prostor se naziva CELUM.
 Diverzitet životinja
 Invertebrati
 10 koljena
 95% životinja

 Hordati
 Vertebrati
 Ribe, ptice i sisari
Kakva je razlika između
vertebrata i
invertebrata?
Vertebrata je životinja sa kičmom
a invertebrati nemaju kičmu.
Svi organizmi su izloženi istim pritiscima iz okoliša

1.  Moraju se prilagoditi postojećim uslovima okoliša ili se suočavaju sa

nestankom
2.   Ekološki problemi
a)     Zagađenje zraka i vodenih resursa
b)      Ljudska prenaseljenost
c)      Gubitak staništa
d)      Problemi globalnog zagrijavanja zbog ljudskih aktivnosti
e)      Prekomjeran izlov ribe i divljači
f)       Korištenje neobnovljivih izvora energije (nafta, ugaljm petrolej)
g) Uništavanje topskih kišnih šuma
Podjela zoologije

A. Specializacije ili discipline

1.       Nauka o ribama – ihtiologija

2.       Nauka o pticama – ornitologija
3.       Nauka o insektima – entomologija
4.       Nauka o reptilima i vodozemcima – herpetologija
5.      Nauka o sisarima – mamalogija
6.       Nauka o mekušcima – malakologija
7.      Nauka o paucima – arahnologija
8.       Nauka o jednoćelijskim životinjama –protozoologija
9.       Nauka o parazitima – parazitologija
  B. Shema klasifikacije

1. Domena, Carstvo, Koljeno, Razred, Red, Porodica, Rod, vrsta

2.   Binomialna nomenklature – dva imena data svim organizmima: Rod

vrsta
3.   Ime Roda uvijek počinje velikim slovom, podvučeno je ili italicizirano
4. Ime vrste uvijek počinje malim slovom, podvučeno je ili italicizirano

Procyon lotor ili Procyon lotor