(1-3) Πρακτικά Οικουμενικών Συνόδων. (Acta Conciliorum Oecumenicorum) - 1. Concilium Ephesenum (431) - 3. Collectionis Casinensis sive Synodici a Rustico Diacono compositi Pars I. LAT

COLLECTIONIS CASINENSIS
SIVE SYNODICI A RVSTICO DIACONO COMPOSITI

PARS PRIOR
Acta conciliorum oecumenicorum. i 3. I
Brought to you by | St. Petersburg State University

Authenticated | 134.99.128.41
Download Date | 12/12/13 8:31 AM
C = Collectio Casinensis
ν = Codex Vaticanus 1319 s. X I I
m = Codex Casinensis 2 s. X I I I
Τ = Collectio Turonensis
ρ — Codex Parisinus Bibliothecae Nationalis 1572 s. V i l l i
a = Codex Parisinus Armamentarii 903 s. X ex ρ descriptus
i = Codex Vaticanus 4978 s. Χ Ι Ι Ι Ι
q = Sanctum magnum Ephesinum concilium . . . numquam antea typis editum ex
bibliotheca Antonii Contii, Iuris utiiusque doctoris, et Antecessoris in uni-
uersitate Biturigum eiusdem cura et diligentia transcriptum et fideliter ad
Autenticum exemplar comparatum. Parisiis, apud Sebastianum Niuellium uia
Iacobaea sub Ciconiis 1574
S = Collectio Salzburgensis
w = Codex Vindobonensis 489 s. X
r = Codex Vaticanus 1320 s. XV
Β = Codex Berolinensis 79 s. VIII/VIIII
Η = Epitome Hispana
H m = Codex Merseburg. 104 s. V i l l i
H u = Codex Veronensis L X I s. VIII
II — II inclusi sunt loci a Rustico correct!

II IN NOMINE DOMINI NOSTRI I E S V CHRISTI INCIPIT TRANSLATIO PRIMI EPHESINI
CONCILII CONTRA PRAVA DOGMATA NESTÖRII A L M A E CONSTANTINOPOLIS ECCLESLE.
LEGE FELICITER
INCIPIT EPISTVLA BEATI C Y R I L L l AD MONACHOS ||
I 1 Cyrillus presbyteris et diaconibus patribus monachorum et || his || qui 5

uobiscum solitariam uitam adepti et in dei fide stant collocati, dilectissimis et desi-
derabilibus in domino salutem. Venerunt quidem aliqui eorum qui uobiscum
sunt, secundum consuetudinem in Alexandrinam ciuitatem; me uero requirente et
uehementer sciscitante si per uestigia paternae mansuetudinis || ambulantes || et
uos ipsi, in fide recta et inmaculata clarere festinantes || conuersationeque || 10
praecipua nobilitati, abstinentiae laboribus rigaremini, uera arbitrantes pascua propter
bonitatem eligere || fortiter || decertari, nuntiauerunt illi haec quidem apud uos sie
se habere, adicientes quia priscas uirtutes munificentius augeatis. necessario
itaque ego gaudebam mensque mea magnanimitate laetabatur, suas faciens filiorum
uirtutes, et merito. est enim incongruum nutritores quidem puerorum uirtutibus 15
iuuenum congaudere et si quid ab eis agatur laudabile arte, hoc uelut quandam
coronam suis capitibus applicare illorumque fortitudine partieipari decorem, nos
autem cum simus patres spiritales et uos doctrinis ad bona certamina perungamus,
ut 11 motus carnis 11 euincentes et respuentes in peccatum incidere et a satana tempta-
tore deuinci palmam pereipiatis, non potiore quam illi || deo amabili || magnani- 20
2 mitate || laetantes inpleri ||. quapropter, sicut ait diseipulus saluatoris, o m n e 2Petr. 1,5-8
S t u d i u m c o n f e r e n t e s m i n i s t r a t e in f i d e u e s t r a u i r t u t e m , in u i r t u t e
II a u t e m || s c i e n t i a m , in s c i e n t i a || u e r o || c o n t i n e n t i a m , in c o n t i n e n t i a
II u e r o || p a t i e n t i a m , in p a t i e n t i a || a u t e m || p i e t a t e m , in p i e t a t e || u e r o ||
I Graece extat in Vi S 1
C [= vtri\, Τ [= a (usque ad ig motum), ρ (inde α ig corporis), iq], S [= wr], Β
I — 4 IN NOMINE — MONACHOS C IN NOMINE DOMINI NOSTRI IESV CHRISTI [hue usque om. i] ineipit
translacio primi ephesini concilii Tractatus primus beati cyrilli alexandrini epi de incarnacione dm
ad tocius egypti monachos contra nestorium constantinopolitanum epm ig om. a SB 5—7 Cyrillus
— salutem om. iq 5 his om. a 6 nobiscum iq in om. C 8 alexandrinae ciuitatis υ
9 ambularent Τ ί ο conuersatione at conuersatione et q 11 preeipue C nobilitatis t/'^B
regarimini a regeremini ig 12 fortiter om. Τ 14 magnanimiter iq 15 incongruum CaB
congruum tforrcforriqS 16 non congaudere Β laudabile arte hoc SB hoc laudabile arte C
arte laudabile [laudabili iq~\ hoc Τ uelut om. m 17 fortitudinem iq decore ν i8 patres
om. m perunguamus 5 perungamus a perurgamus Β perurguamus C perurgeamus wcorriq
19 motum corporis 7* 20 potiorem ν portiorem m porciore i illa v / o r r deo amabili om. Τ
2i laetari TB impleri om. TB 23 autem om. Τ uero om. Τ continentia Τ abstinentia
CSB 24 uero om. Τ autem om. Τ uero om. Τ
ι*

4 COLLECTIONIS C A S I N E N S I S PARS PRIOR
f r a t e r n a m d i l e c t i o n e m , in f r a t e r n a d i l e c t i o n e c a r i t a t e m . haec e n i m
d u m u o b i s p r a e s e n t i a s u n t et a b u n d a n t , non s e g n e s nec i n f r u c t u o s o s
f a c i e n t in c o g n i t i o n e I e s u C h r i s t i . ego namque reor || oportere || eos
qui eligunt intellegibilem in Christo uitae gloriam et sacram perambulare uiam,
primum quidem simplici et inuiolata nobilitari fide, deinde ei augendam esse uir- 5
tutem, quo facto studere ditari Christianae scientiae sacramentis et ad perfectam
Eph. 4, 13 scientiam ualde consurgere. hoc || enim || arbitror esse quod dictum est in
u i r u m uenire p e r f e c t u m , in m e n s u r a m aetatis p l e n i t u d i n i s eius. pru-
dentia itaque monachis conueniente uestros accingentes lumbos dimicate contra
passiones animarum simul et corporum; sic enim eritis clari atque probabiles et in 10
II spei bono quod || sanctis est || praeparatum ||. sit autem in uobis prae omnibus
aliis recta fides et quae omnino reprehendi non possit. sic enim uos ipsi pietatis
sanctorum patrum uestigia sequentes commorabimini cum eis in mansionibus
supernis et in tabernaculis caelestibus habitabitis, de quibus sacratissimus Esaias
I es. 33, 20 meminit dicens: o c u l i t u i u i d e b u n t H i e r u s a l e m ; c i u i t a s || d i u e s ||, t a b e r - 15
n a c u l a quae non || c o m m o u e b u n t u r ||.
3 II Clara igitur quia et dignae continentiae uobis est uita, recta quoque
et inuiolata insidet fides, unde non nescio ? || conturbatus || uero || non mediocriter
sum audiens quia tumultus quidam ad uos pessimi peruenerunt et circumeunt aliqui
simplicem uestram soluentes fidem ac uerbis inanibus excitant populum interrogantes 20
atque dicentes sanctam uirginem utrum dei genetricem an non oporteat nominare.
11 et II erat equidem melius a talibus quaestionibus uos modis omnibus abstinere et
ι Cor. 13,12 quae uix possunt uelut in speculo et in aenigmate contemplari sapientia || perfecti ||
et mente 11 praecipui ||, omnino nec tangere (|| suptiliora || namque || contemplationum ||
etiam perfectorum transcendunt sensum); sed quia iam || semel || hi sermones ad 25
uestrum peruenisse probantur auditum et forsitan nituntur aliqui contendere et eis
qui non sunt mente robusti, || quod attinet ad ipsos ||, inserere ueluti quodam aculeo
laesionem, oportere || necessario || iudicaui pauca, carissimi, apud uos de his uerba
proferre, non ut contendatis, sed potius ut si qui contra uos insurgunt, illorum
uanitatibus ueritatem obicientes ipsi erroris dispendia declinetis et aliis sermonibus 30
competentibus prodesse ualeatis tamquam fratribus suadentes ut antiquam fidem
ecclesiis a sanctis apostolis traditam in suis animabus habeant sicuti quandam
pretiosissimam margaritam.
4 Miratus itaque sum si omnino quidam dubitant utrum dei genetrix an non
dicenda sit sancta uirgo. si enim est deus dominus noster Iesus Christus, quo- 35
modo non dei genetrix, quae peperit uirgo ? hanc nobis tradiderunt fidem sacri
C [= vm\, Τ [= piq\ S [= wr\, Β

2 infructuosos uos iq 3 faciet CwB cogitatione Β namque] nunquam C oportere
om. Τ 4 gloria mw glorie iq 5 simplicem et inuiolatam ν fidem pC eis wcorr
6 studere ditari] istud hereditari C 7 enim om. Τ Ii spe bona quae Τ praeparata Τ
12 aliis om. ν si C pietates C 13 commoramini pw 15/16 uel ierusalem habita-
tionem opulentam tabernaculum quod numquam transferri potest m* in mg. 15 ierusalem
habitationem opulentam ν VIII litteras eras, m quae est ciuitas itferr uiuens Τ
i6 mouebuntur Τ 17/18 clara — nescio om. Τ \η claret ν i8 unde uero SB non
del. w uero] enim Τ 19 quidem w apud Β pessime C 20 exercitant S
22 et om. Τ equidem vpSB quidem miq 23 in' om. Β 23/24 perfectos — prae-
cipuos pSB 24 omni non haec Β omnino non iq suptiliores TSB contemplationes Τ
25 semel om. Τ 26 forsan 5 27 quod — ipsos] hoc ipso Τ 28 necessarium Τ
30 errores p 31 fidem et m 34 quidem 5 36 sancti υ

ι, 2 — s C Y R I L L ! E P I S T V L A A D MONACHOS 5
discipuli, || etsi || sermonis memoriam non fecerunt; || sic || sapere didicimus a

patribus sanctis. denique laudandae memoriae pater noster Athanasius exornans
Alexandrinae ecclesiae sedem in cunctis || numero || quadraginta et sex annis et
contra nefandissimorum haereticorum adinuentiones inexpugnabilem quendam et
apostolicum obiciens intellectum et uelut odorifero unguento suis conscriptionibus 5
omnem satians mundum || et || cui pro rectitudine et integritate dogmatum omnes
pariter attestantur, de sancta et consubstantiali trinitate nobis componens librum,
in tertio sermone superius et inferius dei genetricem uocat uirginem sanctam, ne-
cessario || uero || utar eius uoce ipsis sermonibus sic habente
Intentio igitur haec est et figuratio diuinae scribturae, sicuti saepe diximus, 10 c. Arian.
duplicem in ea esse de saluatore || annuntiationem ||, et quia semper deus fuit 3» 29
et est filius, uerbum existens et splendor et sapientia patris, et quia nouissime propter
nos carnem assumens ex uirgine dei genetrice Maria homo factus est.
Et post alia rursus: Plurimi siquidem sancti fuerunt et omni peccato puri; c.Arian.3,33
Hieremias autem et ex uentre sanctificatus est || et || Iohannes || dum || adhuc in utero 15 Ier. 1, 5
Lc
II portaretur, || exultauit in || gaudio super || uoce dei genetricis Mariae. · *· 4i
Dignus itaque uir, et || confidere oportet quia || non diceret 11 aliquid eorum||
quae sacris non conueniunt libris. quomodo enim a ueritate frustraretur ita
clarus et famosissimus et in || ipsa sancta magnaque synodo || id est || Nicaena || per
tempus 11 congregata 11 coram omnibus ammirabilis ? nondum quidem episcopatus sede 20
percepta, sed magis inter clericos constitutus, attamen propter sapientiam aliamque
mansuetudinem et subtili ualde incomparabilique prudentia tunc quidem assumptus
est a beatae memoriae Alexandro episcopo eratque cum sene uelut filius patri ducatum
ad utilia quaeque praebens et ad singula uiam quae erant agenda, demonstrans.
5 Et quia uerisimile est quosdam se putare ex ipsa scribtura || sacra et || diuinitus 26
inspirata || hunc sermonem || refellere et super haec || dicere || sanctum ilium mag-
numque concilium [uideri] neque dei genetricem dixisse domini matrem neque omnino
tale aliquid definisse, age || igitur || age, et || nunc, prout est possibile, || monstremus
de intellegendo dispensationis Christi mysterio quo || quidem || modo a diuina scribtura
nobis sit praedicatum, et quid ipsi dixerint patres immaculatae fidei definitionem pro- 30
ferentes, inspirante scilicet eis sancti spiritus ueritate. non enim erant qui loque-
bantur, ipsi secundum saluatoris uocem, sed spiritus dei et patris, qui loquebatur in Mt. 10, 20
eis. cum enim ita probatur quia deus secundum naturam || sit || qui ex sancta
C [= vm], Τ [= pig], S [= w], Β

ι licet TSB sermones p sic quoque Τ 3 numero om. Τ 4 adinuen-
tionem Β 5 abiciens C 6 et 1 om. TSB 9 uero CS om. Β namque Τ in ipsis ν
Ii ea om. Β annuntiationem [άπαγγελίαν] C promissionem [έπαγγελίαν] TSB deus semperC
14 omni — puri] mundi ab omni peccato Β 15 et a om. Τ dum om. Τ i6 portaretur om. Τ
gaudio super om. Τ uocem CB 17 et om. m confidere — quia] fiducia pollens [pollens
et B\ TSB aliquid scripsi aliquis C om. TSB eorum C ea TSB 19 ipso [ipsum E\
scö magnoque [magno B~[ concilio T B 19/20 niceno per tempus [tempora T ] congregato T B
21 constitutus] reputatus ig sapientia p aliamque] animique m* in mg. 22 et] et
pro m* in mg. subtilem — incomparabilemque prudentiam •wc*rr 25 se putare] repu-
tare w putare r sacra om. TSB et om. TS 26 hunc sermonem om. Τ in-
super Β dicere [φάναι] CSB om. Τ ιη uideri [φαν^ναι] CpSB uidere iq\ delete praeter-
misit Rusticus 28 igitur C nunc TSB nunc — possibile] uelut sub uno [ένί pro ϊνι] TSB
29 quidem om. Τ 30 dixerunt Ci, corr. m% defensionem iq 32 saluatoresp 33 ita om.C est Τ

6 COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
uirgine natus est, nullum reor omnino segnem ut intellegere dubitet aut loqui quia
dei genetrix sit dicenda, sed aperte profiteri, || et nimium consequenter. || sic || uero ||
se habet nostrae fidei symbolum
β Credimus in unum deum patrem omnipotentem, omnium uisibilium inuisibilium-
que factorem; et in unum dominum Iesum Christum filium dei, natum ex patre 5
unigenitum, hoc est ex substantia eius, deum ex deo, lumen ex lumine, deum uerum ,
ex deo uero, natum non factum, consubstantialem patri, per quem omnia facta sunt
quae in caelo et quae in terra, qui propter nos homines et propter nostram salutem
descendit et incarnatus est et || inhumanatus est ||, passus || est || et resurrexit tertia
die, ascendit in oelos, || inde || uenturus iudicare uiuos et mortuos; et in spiritu 10
sancto.
7
Haeresium igitur inuentores perditionis sibimet ipsis et aliis 11 foveas 11 fodientes,
in || tantum || sensuum || uanitatis || lapsi sunt, ut putent et dicant recentem esse
filium et sub aequalitate creaturarum, ut subsisteret, esse productum a deo et patre.
et eum qui est ante omne saeculum et tempus, magis autem 11 saeculorum 11 factorem is
principio || temporis || circumscribentes fatui non erubescunt, minorantes autem
secundum quod eis uidetur, aequalitatem eius et gloriam a patre, eminere eum aliis
uix concedunt, mediatorem || uero || esse dicentes dei et hominum neque summitatem
eminentis gloriae sortitum neque creaturarum praesidentem mensuris. quis || ergo,
putas, 11 est qui et diuina excellentia minor et creaturae mensuris praeest ? incon- 20
siderata omnino res est et locus aut ratio nulla conspicitur inter creatorem et creaturam.
abstrahentes igitur eum, quantum ad ipsos est, a sede diuinitatis, filium et deum
Deut. 6, 13 nominant et adorandum existimant, || certe || palam clamante lege: d o m i n u m d e u m
t u u m a d o r a b i s , et ipsi soli s e r u i e s , || nec non || per uocem quoque Dauid deo
Ps. 80, 10 dicente Israhelitis: non e r i t in te d e u s r e c e n s n e q u e a d o r a b i s d e u m 25
8 alienum. sed illi quidem tamquam planum iter tritumque ueritatis relinquentes
Prou. 9, 12 ad foueas petrasque procedunt et, sicut ait Salomon, a x i b u s a g r i sui errauerunt
et coaceruant m a n i b u s s t e r i l i t a t e m ; nos autem, quibus diuinum lumen in mente
coruscauit, ab illorum stultitia recedentes et eligentes sapere incomparabiliter meliora
et sanctorum patrum sequentes fidem, natum dicimus uere ex dei || et || patris sub- 30
stantia filium deodecibiliter et ineffabiliter, et in subsistentia quidem intellegi propria,
11 eadem uero || substantia unitum genitori, et esse quidem in eo, habere uero rursus
in semet ipso patrem. confitemur || ergo || esse lumen ex lumine, deum ex deo
Hebr. 1, 3 secundum naturam aequae || pulcritudinis || et aequae operationis figuramque et splen-
dorem et per omnia || quaeque aequalis mensurae habendum || et nullo modo immi- 85
C [= vm\ Τ =[j>iq], S [= wr], Β
2 genetrix dei p et — consequenter om. Τ sic uero tnB sic ergo ν sic enim Τ
siue S sicut w% 4/5 et inuisibiliumque p 9 et 8 om. SB homo factus Τ est om. Τ
est om. TSB 10 ad iq inde Com. TS sedet ad dexteram patris 2? 10/11 spin scm m* iq
12 haereseum SB foueam Τ 13 in tantam m* TS intenta Β sensum ν sensu m, corr. m2
l
uanitates m uanitate ν uanitatem Tm SB 15 saeculorum CB saeculorum et S ante saecula et Τ
i6 temporis om. Τ 17/18 aliis uix TSB aliis qui uix m aliqui uix ν aliis quisuis m* 18 uero
om. TSB 19/20 ergo putas C etenim TSB 23 nominantes C certe om. TSB cla-
mantem C legem p 24 et adorabis et Β nec non C et TSB 26 delinquentes m
27 procedunt] confugiunt iq salamon vq Solomon Β axibus] aucibus Β a gressibus m* in mg.
29 coruscat S 30 et om. Τ Β 31 din decibiliter m*iq subsistentia quidem] substantiam
fidem Β 32 eademque Τ 33 autem TSB 34 gloriae Τ operationes p 34/35 figuraque
et splendore S 35 quaeque — habendum] aequaliter habentem Τ

ι, 5—II CYRILLI EPISTVLA AD MONACHOS 7
nuendum. sic || enim || annumerato spiritu sancto sancta et cönsubstantialis trinitas

in una unitur natura diuinitatis.
0 Sed scribtura quidem diuinitus inspirata carnem dicit factum || ex deo || uerbum, Ioh. i, 14
hoc est unitum carni animam habenti rationalem; sequens autem euangelicas praedica-
tiones sancta et magna synodus dixit ipsum unigenitum, qui ex substantia dei et patris 5
natus est, per quem omnia et in quo omnia, propter nos homines et nostram salutem
II descendisse || quidem de caelis et incarnatum et || inhumanatum || passum et resur-
rexisse et quia secundum tempora ueniet iudex; nominauerunt autem ex deo uerbum
unum dominum Iesum Christum. contemplandum || utique || quomodo unum
dicentes filium, || dominum quoque || eum et Christum Iesum nominantes, ex deo et 10
patre natum dicunt || atque || esse unigenitum et deum ex deo et lumen ex lumine,
10 natum et non factum et consubstantialem patri, cum utique possit dicere quilibet quia
Christi nomen aptetur non solum Emmanuhel, sed etiam in aliis hoc positum inue-
niamus. ait enim alicubi deus de electis et sanctificatis in spiritu: n o l i t e t a n g e r e Ps. 104, 15
c h r i s t o s meos et in p r o p h e t i s meis n o l i t e m a l i g n a r i . sed etiam sacra- 15
tissimus Dauid unctum in regem a deo per manum Samuhel christum domini Saul 1 Reg. 24, 7
appellat. et quid hoc dicam, cum facile sit considerare uolentibus inspicere eos
qui in fide Christi iustificati sunt et sanctificati in spiritu, || ista uocatione honoratos. ||
Ambacum denique propheta Christi sacramentum et per eum salutem praeconatus est
dicens: e g r e s s u s es ad s a l u t e m p o p u l i t u i , u t s a l u o s f a c i a s c h r i s t o s tuos. Hab. 3, 13
ergo Christus nomen conuenit non || solo || et specialiter, sicuti dixi, Emmanuhel, 21
sed etiam aliis omnibus quicumque sancti spiritus gratia fuerint uncti. factus
namque est ex re sermo et ab unguento uncti, id est a chrismate christi uocantur. quia
uero etiam nos ipsi huiusmodi gloria digna<que> quaerere gratia ditati sumus,
adfirmat dicens sapientissimus Iohannes: et uos u n c t i o n e m h a b e t i s a s a n c t o 26 1 Ioh. 2,
et iterum: non o p u s h a b e t i s u t d o c e a t uos a l i q u i s [aliter], sed s i c u t e i u s 20.27
u n c t i o d o c e t uos. scribtum uero est etiam de Emmanuhel: I e s u m e Ν a z a - Act. 10, 38
r e t h , q u i a u n x i t eum d e u s s p i r i t u s a n c t o et u i r t u t e . sed etiam sacra-
tissimus Dauid ad eum alicubi dicit: d i l e x i s t i i u s t i t i a m et o d i s t i i n i q u i t a t e m ; Ps. 44, 8
p r o p t e r e a u n x i t te d e u s , d e u s t u u s , oleo laetitiae prae c o n s o r t i b u s tuis. 30
quid ergo uidebit aliquis amplius in sancta uirgine praeter alias, licet peperisse earn
dicat Emmanuhel ? nihil enim absurdum est etiam si uoluerit 11 quis 11 matrem
11 uniuscuiusque unctorum Christi nominare genetricem. || sed || multum interest et
incomparabilibus differentiis gloriae et eminentiae saluatoris nostri || excludens || ea
quae nostra sunt. nos enim famuli sumus, ille uero naturaliter dominus et deus, 86
licet factus sit nobiscum et in his quae sunt nostra, dispensatiue. propterea et beatus
C [= vm\ Τ [= piq\, S [= w], Β

ι enim C etiam TSB 3 ex deo] dm Τ 6 et propter m% 7 aduenisse Τ
humanatum m hominem factum Τ g itaque TSB 10 dominumque pi deumque q et*
om. iqSB 11 atque] et Τ 12 et 1 om. S quia] qui et iq 13 nomine q
hemmanuheli m 15 in om. Β 16 unctus ν rege vprB lege m samuhelis m
18 honoratos ista uocatione Τ 19 abacuc iq<uforrr abbacuc C pconatus est salutem m
21 χρϊ ν soli mw* solum Τ sicut pq 22 factum m 23 unigenito Β 24 dignaque
quaerere scripsi digna quaerere vm* querere digna m dignaque uere TS dignaque uera Β dicati
pSB 26 aliter sed sicut mpB sed aliter sicut υ sed sicut aliter S sed sicut pcorriq; δλλως et άλλ' ώς
confusa 27 emmanuhele ν emmanuhelem m iesu C e ν ex SB a Τ, tri1 in ras.
28/29 sacratissimus dauid etiam ν 30 eleum Β 31 audebit iq 32 emmanuhelem C quispiam Τ
33 immo Τ 34 glorie et minentie m a gloria et eminentia m2 excludens ea vSB ex-
cludentia m excludens m% munientis ea Τ 35 nostra] monstrata iq et dns et ds Β

8 C O L L E C T I O N I S C A S I N E N S I S P A R S PRIOR
Ephes. s, s Paulus Christum eum nominauit et deum, ita dicens: hoc e n i m e s t o t e c o g n o -

s c e n t e s q u i a o m n i s f o r n i c a t o r a u t i m m u n d u s a u t a u a r u s , q u o d est
i d o l o r u m c u l t o r , n o n h a b e t h e r e d i t a t e m in r e g n o C h r i s t i et dei. ergo
alii quidem omnes, sicut dixi, erunt utique || et nimis consequenter || propter quod
uncti sunt, christi; solus autem Christus etiam deus uere, qui Emmanuhel est, neque 6
ueritate frustrabitur, si quis uoluerit dicere quoniam aliorum || quidem || matres
Christi quidem genetrices, non tarnen || etiam || dei genetrices, sola uero praeter illas
sancta uirgo et Christi genetrix simul et dei genetrix intellegitur ac || dicitur ||.
genuit enim non purum hominem secundum nos, sed incarnatum potius et hominem
factum ex deo patre uerbum. nuncupamur etenim et nos ipsi per gratiam dei, 10
uerumtamen non ita deus filius, sed natura magis et ueritate, licet caro sit factus.
12 Sed forsitan illud ais: die mihi, putasne diuinitatis mater facta est uirgo ? II et ||
ad haec quoque dicimus quia natum quidem est indubitanter ex ipsa substantia dei
et patris uiuens atque subsistens eius uerbum et sine principio in tempore existentiam
habet, semper coexistens genitori et in eo et cum eo et existens et intellegendus, in ie
nouissimis autem saeculi temporibus, quoniam caro factum est, hoc est unitum || est ||
carni animam habenti rationalem, natum dicitur etiam carnaliter per mulierem.
assimilatur autem quodam modo natiuitati secundum nos sacramentum eius. matres
etenim terrenorum, ministrantes naturae ad nascendum, habent quidem in uulua
coagulatam paulatim carnem et ineffabilibus quibusdam dei operationibus procedentem 20
et 11 perficiendam 11 in specie humana, immittit autem animali spiritum deus quo nouit
Zach. i2, ι modo; format namque spiritum hominis in || eum || secundum prophetae uocem.
altera 11 uero 11 carnis et altera similiter animae ratio est. sed licet sint istae solum-
modo II ex terra || corporum matres, attamen totum parientes animal, || dico uero ||
quod ex anima constat et corpore, non partem peperisse dicuntur, neque dicere potest 26
aliquis, || ut puta si dicamus || Elisabeth carnis quidem genetricem, non tamen || iam
et II animae genetricem; peperit namque animatum baptistam et tamquam unum ex
ambobus hominem, anima dico et corpore. tale aliquid gestum percipimus et in
generatione Emmanuhel. natum etenim est, sicuti dixi, ex dei patris substantia
unigenitum eius uerbum; quia uero carnem assumens et propriam earn faciens appel- so
latus est etiam filius hominis et factus secundum nos, nihil, reor, absurdum || est ||
dicere, magis autem et necessarium confiteri quia natus est secundum carnem per
mulierem, sicuti denique et hominis anima cum proprio corpore nascitur et tamquam
unum reputatur ad illud, licet altera natura praeter illam intellegatur et sit secundum
propriam rationem. et si uoluerit quispiam cuiusdam matrem dicere quia est 85
quidem || genetrix || carnis, non tamen etiam animae genetrix, nimis superflue loquitur;
peperit enim, sicuti dixi, bona arte compositum ex dissimilibus animal et ex duabus
quidem, uerumtamen hominem unum, manente quidem utroque hoc quod est, con-
C [= vm\ Τ [= piq\, S [= w], Β

ι scitote mHqS 3 cultor] seruitus iqw 4 sicuti Τ om. Β et—consequenter om. Τ
5 cuncti C,corr. ν est et C, corr.m 6 a ueritate»! quidem om. Τ quidem sunt m2 7 non—
genetrices om. C, corr. m% in mg. etiam om. Τ 8 profertur Τ ίο ex deo patre] dei iq
nuncupabamur m et om. iq 12 et om. Τ 13 hoc Β ex om. C, corr. m* 15 et 1 om. S
16 est® om. TB 18 similatur S natiuitatis S, corr. w 21 perfectam TSΒ 22 eo Τ
uoce φ 23 ergo Τ 24 terrenorum Τ dico uero om. Τ 25 partemque Β 25/26 potest
aliquis] possis iq 26 ut — dicamus om. Τ sic m 26/27 i a m .et om. Τ i<j sicut SB
31 factum C, corr. m 1 est om. Τ 36 quidam m genetrix om. Τ yj sicut Β
dissimilibus naturis wcorr duobus iqwcorr 38 manentem miqB

t, II—15 C Y R I L L I E P I S T V L A AD MONACHOS 9
currentibus autem uelut ad unitatem naturalem et quasi contemperantibus ad inuicem

II quidquid || uelut proprium utriusque est.
18 Q u i a uero necessaria nimis est || unitio || in Christo, considerare facile et o m n i n o
sine labore est etiam e x aliis multis. si || enim || uidetur, age, beati Pauli perscru-
temur uoces, perfectum sensum || et, || sicuti possibile est, subtiliter adtendentes. s
ait enim de u n i g e n i t o : q u i c u m i n f o r m a d e i e s s e t , non rapinam a r b i t r a t u s Phil. 2,6—8
est esse aequalis deo, sed s e m e t i p s u m exinaniuit, formam serui susci-
piens, in || s i m i l i t u d i n e m || h o m i n u m factus, et habitu inuentus ut
homo, humiliauit semet ipsum. quis igitur est || ille qui est || in f o r m a dei || et ||
r a p i n a m non arbitratus est esse sequalis d e o ? aut quomodo exinanitus || est 11 et 10
descendit ad humilitatem et f o r m a m || serui || ? si quidem in duos diuidentes
u n u m d o m i n u m I e s u m Christum, id est in h o m i n e m et u e r b u m e x deo patre, eum
qui e x s a n c t a uirgine natus est, dicunt sustinuisse exinanitionem, separantes a b eo
dei uerbum, praeostendendum est quia et in f o r m a et aequalitate intellegitur et fuit
II patris sui ||, ut etiam exinanitionis sustineret modum, in hoc quod non fuit, descen- 15
dens. sed nihil creaturarum est, si secundum propriam intellegatur n a t u r a m , in
patris aequalitate. quomodo ergo exinanitus dicitur, si n a t u r a homo existens natus
est secundum nos e x muliere ? die mihi, e x q u a seniori eminentia homine potiore
ut esset homo, descendit ? aut quomodo intellegitur assumpsisse, t a m q u a m non habens
in principio, serui f o r m a m , qui naturaliter conuersatus est inter homines et sub iugo 20
14 seruitutis || positus || ? sed, aiunt, utique qui naturaliter et uere et liber filius e x deo
patre u e r b u m , in f o r m a genitoris et ei aequalis || existens ||, inhabitauit in h o m i n e
nato per mulierem, et hoc est exinanitio et humilitatis causa et in serui f o r m a m
II humiliatum ||. ita, ο boni uiri, h a b i t a r e solum in homine dei uerbum sufficit ei
ad exinanitionem, et c a u t u m est dicere quia ita suscepit serui f o r m a m et iste eius erit 25
humilitatis m o d u s ? || certe audio || dicentem sanctis apostolis: s i q u i s m e d i l i g i t , Ioh. 14, 23
uerbum m e u m ]| c u s t o d i t ||, e t p a t e r meus diligit eum, et ad eum ue-
niemus et mansionem apud eum faciemus. audis quomodo in || eis qui se
diligunt [se] ||, cohabitare sibi et ipsum dixit deum et p a t r e m ? putas ergo ipsum
u a c u a t u m dabimus et similem sustinuisse humilitatem filio et serui f o r m a m suscepisse, so
quia diligentium se animas sanctas facit || mansiones || ? quid autem Spiritus 2 Tim. 1, 14
habitans in nobis ? putas et ipse inhumanationis dispensationem adimplet an
certe per solum filium gestum dicimus causa salutis o m n i u m atque uitae ? amoue
15 sic superfluam et u a n a m omnino sententiam. humiliauit igitur semet ipsum
II illud II u e r b u m || quod || in f o r m a dei et patris || existit ||, quando f a c t u m caro, sicut 35
Iohannes ait, n a t u m est per mulierem, et qui natiuitatem h a b e t e x deo patre, etiam Ioh. 1, 14
secundum nos sustinuit pati propter nos. n a m doceant ipsi quomodo e x deo patre
C [= vm], Τ [= pig], S [= wr], Β

2 quod Τ 3 unitas Τ considerat C, corr. m* 4 tarnen TS Β 5 et om. Τ
7 esse se C equalem mr 7/8 accipiens iB 8 similitudine TS 9 ille — est] qui
cum esset Τ et om. Τ ί ο est* om. Τ n seruilem TS Β i 2 eum
om. Β 14 praeostensum iq 15 patris sui om. Τ i8 potiore homine C 21 est
positus Τ aiunt] aliud Β quia mtB quod vcarr 22 formam vSB, corr. w exsistit Τ
2 3 et*] et esse m* forma iq 24 humiliatio i f o r r inhabitasse Τ ο boni] aborti Β 26 certe
audio] cum audiam quippe Τ ιη custodit C custodiet mivforr custodiat TS Β diliget mHq
28/29 in — se CSB in [om. g\ diligentibus se iq intellegentibus se T, se8 deleui 30 humiliatum q
3 1 se suas m* mansiones [μονάς] C solas [μόνας] TS Β yi putatis C, corr. m adimpleuit m*
3 3 gpstam ig causam iq 35 illud om. Τ quod om. Τ exsistens Τ factus m
sicuti pq 36 natus m*
Acta conciliorum oecumenicorum I 3 2

10 C0LLECTI0N1S CASINENSIS PARS PRIOR
uerbum Christus intellegatur atque dicatur a nobis. si ab ungendo Christus nomi-

Ps. 44, 8 natur, quem unxit pater o l e o e x u l t a t i o n i s || siue || sancto spiritu ? si quidem
proprie eum qui ex eo et solo natus est, deum uerbum et hoc esse dicunt || uerum ||,
ignorant quomodo et unigeniti naturae contumelias inferunt et dispensationis cum carne
sacramenta corrumpunt. «si enim unctus est sancto spiritu deus existens uerbum, 5
eguisse eum sanctificationem etiam. nolentes || confitebuntur omni modo || secundum
superiora adhuc tempora, quibus nondum unctus sine 11 participatione 11 erat 11 adhuc 11
donationis postea ei donatae. || quod || uero sanctificatione priuatur, nutat per
naturam neque intellegitur omnino inexpertum peccato aut || certe a || posse delin-
quere. sustinuit ergo et mutationem ad meliora forsitan uerbum. quomodo io
Mal. 3, 6 ergo idem ipse adhuc et non est mutatus ? et si deus existens uerbum et in forma
et aequalitate patris ungebatur et sanctificabatur, dicet quilibet forsan uel ex causa
ad obscuros intellectus perductus, quia forte et ipse pater eguit sanctificatione, magis
autem iam etiam maior ipse apparuit filius, si sanctificatus est quidem ipse aequalis
existens ei et in forma ante sanctificationem, at ille permansit in quibus fuit semper ib
et est, nequaquam ad meliora sumens cremen tum, per sanctificationem || uero || secun-
dum similitudinem filii. maior autem iam 11 et 11 ambobus uidetur spiritus [sanctus]
Hebr. 7, 7 sanctificans eos, si || quidem || est indubitatum quia absque ulla contradictione quod
minus est, a meliore benedicitur. || sed || haec sunt inania et horribilia et magnae
anxietatis crimina. sancta enim est per naturam consubstantialis trinitas, sanctus 20
pater, sanctus autem et filius substantialiter aequali modo, similiter autem et spiritus.
ergo quantum ad propriam naturam, non est sanctificatum solitarie ex patre uerbum.
16 si quis autem putet eum qui ex sancta uirgine natus est, unctum et sanctificatum
solum et ideo nominatum Christum, dicat transiens si sufficit unctio ad monstrandum
eum qui unctus est, aequae gloriae et aequae sedis deo qui super omnia. et si quidem 25
sufficit, et hoc || dicant || quia est uerum: uncti sumus et nos; et testabitur dicens
1 loh. 2, 20 sanct-us Iohannes: et u o s u n c t i o n e m h a b e t i s a s a n c t o . erimus ergo sub
aequalitate forsan et nos ipsi deo prohibebitque, reor, penitus nihil etiam assidere ei,
Ps. 109, 1 sicuti denique et ipse Emmanuhel. dictum est enim ad eum: s e d e a d e x t r i s
meis, donee ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum. adoret so
Hebr. 1, 6 etiam nos supernorum spirituum sancta multitudo; q u a n d o enim inquit, i n t r o d u c i t
p r i m o g e n i t u m in o r b e m t e r r a r u m , d i c i t : et a d o r e n t e u m o m n e s a n g e l i
dei. sed nos quidem, etsi sancto uncti sumus spiritu, adoptionis quidem ditamur
Ps. 81, 6 gratia uocamurque etiam dei, nostras uero naturae mensuram non || ignorabimus ||.
sumus enim ex terra et || degimus || inter seruos; at ille est non in quibus nos, sed 86
17 natura et uere filius et omnium dominus et de caelis. et nequaquam dicimus, recte
sapere eligentes, carnis factum patrem deum neque ipsam deitatis naturam natam
C [= vm], Τ [= p, ig usque ad 12 ex causa], 5 [ = wr\, Β

I intelligitur C, corr. m2 2 aut TSB 3 quod uerum Τ 5 est om. S spu
sco w 6 sanctificatione Ceorriqwc°rr confitentur Τ omni modo om. Τ 7 par-
ticipio Τ adhuc om. Τ 8 quicquid Τ g certe om. Τ a τη om. vm* SB non Τ
io et m2Twcorr ad C-wB om. r 13—18, 11 ad obscuros — dicere anathema om. iq 13 sancti-
ficationem mB 15 ad CwB,corr. mhv illum ν i6 uero C om. TSB 16/17 secundum om. Β
17 similitudine Β iam om. Β etiam TS om. Β in ambobus Β scus C
om. TSB 18 quidem om. TSB 19 sed CB si TS 21/22 substantialiter — ex]
substantia e Β 26 dicunt TSB 27 ergo] autem S 29 ipsi Τ a] ad Τ
34 filii dei wcorr ignorabimus Cwcorr ignorauimus SB ignoremus Τ ignoramus mcorr
35 degimus C habitamus TB degimus habitamus [habitamusque r] S inter] in C 37 natum
C, corr. m

ι, I S — 1 9 C Y R I L L I E P I S T V L A A D MONACHOS
per mulierem, nondum assumentem humanitatem; copulantes a u t e m m a g i s ad uni-

t a t e m e t e x d e o n a t u m u e r b u m et e x s a n c t a u i r g i n e p e r f e c t e h o m i n e m , u n u m C h r i s t u m
I e s u m e t d o m i n u m || a d o r a b i m u s ||, n e q u e d i u i n i t a t i s t e r m i n i s foris p o n e n t e s p r o p t e r
carnem, neque || u e r o || in h u m a n i t a t e m puram deponentes propter similitudinem
nostfam. sic intelleges e x deo n a t u m u e r b u m s p o n t a n e a m sustinuisse exinanitionem; 5
sic h u m i l i a u i t semet ipsum, formam serui suscipiens, s e c u n d u m n a t u r a m Phil. 2, 8. 7
propriam liber; sic semen Abraham adprehendit et communicauit s a n - Hebr. 2, 16
guini et carni. n a m si h o m o i n t e l l e g a t u r p u r u s s e c u n d u m n o s , q u o m o d o a l i u d Hebr. 2, 14
II n a t u r a l i t e r praeter se || a d p r e h e n d i t semen Abraham ? quomodo autem
propriae c a r n i c o m m u n i c a s s e d i c i t u r , u t p e r o m n i a f r a t r i b u s s i m i l i s s i t ? q u o d e n i m Hebr. 2, 17
a l i q u i b u s a s s i m i l a r i d i c i t u r , e x dissimilL q u o d a m a d h o c q u o d o p o r t e t a s s i m i l a r i , c u r r i t . π
18 a d p r e h e n d i t i g i t u r s e m e n A b r a h a m et c o m m u n i c a u i t s a n g u i n i et c a r n i dei uerbum,
p r o p r i u m f a c i e n s c o r p u s q u o d e x m u l i e r e est, u t n o n s o l u m e x i s t e n s d e u s , s e d || i a m
e t II h o m o f a c t u s s e c u n d u m n o s i n t e l l e g a t u r p r o p t e r || u n i t i o n e m ||. quocirca ex
d u a b u s q u i d e m r e b u s i n d u b i t a n t e r , d i u i n i t a t e et h u m a n i t a t e , E m m a n u h e l e s t , u e r u m - 15
t a r n e n u n u s d o m i n u s I e s u s C h r i s t u s u n u s q u e et || u e r e || filius, deus s i m u l et h o m o ,
et n o n h o m o d e u s f a c t u s s u b aequalitate h o r u m q u i p e r g r a t i a m , sed d e u s p o t i u s u e r u s
in h u m a n a f o r m a a p p a r e n s p r o p t e r n o s . d a t n o b i s a u t e m fidem a d h o c et d e i l o q u u s
Paulus dicens: c u m autem uenisset plenitudo temporis, misit d e u s f i l i u m Gal. 4, 4
suum factum ex m u l i e r e , factum sub lege, ut eos qui|| e r a n t s u b l e g e ||, 20
redimeret, ut adoptionem reciperemus nos. p r o i n d e q u i e s t q u i m i s s u s est
s u b l e g e e t e x m u l i e r e , s i c u t i d i x i t , f a c t u s , nisi q u i a r u r s u s ipse q u i s u p r a l e g e s q u i d e m
e s t s i c u t d e u s , q u i a u e r o e t i a m u o c a t u s e s t h o m o , f a c t u s et s u b l e g e , u t p e r o m n i a
fratribus similis esset? denique tributum quidem reddebat simul cum P e t r o Matth. 17, 7
d i d r a g m o n s e c u n d u m M o y s i s l e g e m ; q u i a u e r o est l i b e r s i c u t filius et l e g e s u p e r i o r 25
s i c u t d e u s , || etsi || f a c t u s || e s t s u b l e g e || s i c u t h o m o , d o c e b a t d i c e n s : r e g e s terrae Mt.17,25.26
a quibus accipiunt censum aut tributum, a filiis suis an ab alienis?
Petro autem dicente a b a l i e n i s , intulit ipse: e r g o liberi sunt filii.
19 11 C u m s i t 11 i t a q u e 11 p a l a m 11 q u i a n o n d i c i t u r C h r i s t u s 11 e x t r a 11 c a r n e m e x i s t e n s
e t u e l u t s o l i t a r i e e x d e o u e r b u m , c u m d e c e a t || e u m p o t i u s || h u i u s m o d i a p p e l l a t i o , 30
q u a n d o f a c t u s e s t h o m o , a g e n u n c , a g e , m o n s t r e m u s , e x ipsis o s t e n d e n t e s || fides ||
s a c r i s litteris, q u i a d e u s s e c u n d u m n a t u r a m est et a d u n i t a t e m || c o n c o p u l a t u s ||, d i c o
11 u e r o earn q u a e est a d p r o p r i a m 11 c a r n e m ; q u o 11 u e r o 11 p r o b a t o d e i g e n e t r i x d i c e t u r
a nobis, et satis merito, s a n c t a uirgo. quapropter propheta Esaias solum quia non
etiam inhumanatum filium et c u m a d h u c n o n d u m a d e s s e t , p r a e o s t e n d e b a t || a d u e n - 35
C [= vm\ 5 [= w], Β
I nondum TS non deum CB 3 adorabimus n/-orr adorauimus CS adoremus Τ adoramus m*B
terminos Ccorr'uforr 4 uero om. Τ 7 abrahae Τ 9 praeter se naturaliter Τ abrahae Tr
11 assimilare 1 C concurrit m* 12 abrahae Tr 1 3 ut — existens] non solus Β 1 3 / 1 4 iam
et CS etiam et Β.etiam Τ 14 nos om. τη intellejjitur Β unitatem Τ ιό et 1 om. ν uerus Τ
18 autem uobis ν deiloquus quia uero [qui uere wcorr] est liber sicut filius et legis w, cf. 25
19 multitudo Β 2θ sub lege erant TB 21 adoptionem filiorum m 22 sicut CB
23 lege est m2 25 didragmon tamquam homo docebat uere C moyses Β moysi Τ moses w
mores r moysen v f o r r legem — et om. S sicuti CB 26 licet Τ sit Τ sub
lege om. TSB 27 accipit m, corr. m2 accipitur ν census ν 29 cum sit CSB uere
[== δντιυς] Τ palam est TB quia] cur Β et extra Τ 30 doceat mw, corr. m2
potius eum TwB appellatione C, corr. m 31 fides [ = πίστεις] CB fidem m2TS 32 copu-
lauit Τ 33 uero om. Τ earn — propriam SB ad earn quae est propria C propriam Τ
uere Τ dicitur SB 35 — p. 12, 1 aduenturum om. Τ
3*

'es. 35, 3-6 turum ||, dicens: c o n f o r t a m i n i m a n u s remissae et g e n u a d i s s o l u t a ; con-

s o l a m i n i p u s i l l a n i m e s m e n t e , c o n f o r t a m i n i , n o l i t e t i m e r e . ecce d e u s
n o s t e r i u d i c i u m r e d d i t et r e t r i b u i t ; ipse || u e n i e t || et s a l u a b i t nos.
t u n c a p e r i e n t u r oculi caecorum, et a u r e s s u r d o r u m a u d i e n t ; t u n c
e x i l i e t , s i c u t c e r u u s , c l a u d u s , et c l a r a e r i t l i n g u a m u t o r u m . con- 6
templare igitur quomodo et dominum uocat et deum nominat, cum utique loqueretur
in spiritu, quia non hominem simpliciter deiforum sciebat || hunc || Emmanuhel neque
tamquam instrumenti officio assumptum, sed deum uere inhumanatum. tunc
|| enim, tunc et || aperti quidem sunt oculi caecorum, || audierunt uero et || aures sur-
dorum; tunc etiam instar cerui claudus exiliuit, facta autem est etiam plana uox 10
I es. 40, 9-11 mutorum. sic eum sanctis euangelistis praedicare iubebat spiritus dicens: s u p e r
m o n t e m excelsum a s c e n d e q u i e u a n g e l i z a s Sion, e x a l t a in f o r t i t u d i n e
uocem tuam euangelizans Hierusalem. || e x a l t a ||, noli t i m e r e ; die
c i u i t a t i b u s I u d a : ecce d e u s n o s t e r , ecce d o m i n u s c u m uirtute
II u e n i e t || et b r a c h i u m cum d o m i n a t i o n e . ecce m e r c e s cum ipso et 15
o p u s in c o n s p e c t u eius. s i c u t p a s t o r p a s c e t g r e g e m s u u m et b r a c h i o
suo c o n g r e g a b i t agnos. apparuit enim nobis dominus noster Iesus Christus
fortitudinem habens deodecibilem et brachium cum dominio, hoc est in potestate et
Matth. 8, 3 dominatione. denique etiam dicebat leproso quidem uolo, m u n d a r e , tetigit
Luc.7,14 20 autem lectum et suscitauit mortuum uiduae filium. congregauit etiam agnos; 20
pastor II est enim || bonus, animam suam ponens pro ouibus. unde etiam dicebat:
Ioh. 10,15.16 s i c u t c o g n o s c i t me p a t e r , et e g o c o g n o s c o p a t r e m , et a n i m a m m e a m
p o n o p r o o u i b u s . et a l i a s oues h a b e o , quae non s u n t ex || hoc || ouili, et
i l l a s II m e || o p o r t e t a d d u c e r e , et u o c e m m e a m || a u d i e n t ||, et f i e t u n u s
g r e x et u n u s p a s t o r . inchoans autem praedicationes eius etiam sanctissimus 26
baptista neque diuinitatis instrumentum neque hominem simpliciter deiforum secun-
dum quosdam, sed deum potius cum carne seu inhumanatum omnibus in Iudaea
Mt. 3, 3 euangelizabat, dicens: p a r a t e u i a m d o m i n i , r e c t a s f a c i t e s e m i t a s dei n o s t r i .
cuius itaque praecepit parare uias nisi Christi, hoc est in humana forma apparentis
uerbi ? sufficit 11 uero, ut 11 arbitror, ad fidem etiam sanctissimus Paulus, qui 30
Rom. 8, testatur dicens: q u i d e r g o d i c i m u s ? s i d e u s p r o || n o b i s ||, q u i s c o n t r a n o s ?
31· 32 qui p r o p r i o f i l i o non p e p e r c i t , sed p r o n o b i s o m n i b u s t r a d i d i t e u m ,
q u o m o d o non e t i a m cum ipso o m n i a n o b i s d o n a b i t ? proinde || die ||
mihi quomodo intellegatur dei 11 et 11 proprius filius, 11 qui 11 ex sancta uirgine. sicut
II enim || proprium hominis nec non et uniuscuiusque aliorum animalium quod ex eo 35
C [= vm\ Τ [= />], S [= wr\ Β

2 pusillos animes w, corr. w pusillus animes Β 3 ueniet om. Τ 4 audient] pate-
bunt m, corr. m% 5 sicut ceruus clodus TB claudus sicut ceruus S 7 deiferum Scorr
sitiebat C sentiebat m* hunc om. Τ 8/9 tunc — et CB tunc etiam Τ etenim tunc S
9 audierunt — et CSΒ et audierunt Τ ι ο clodus TwB plena C, corr. m* 11 enim eum m*
12/13 Sion — euangelizans om. C 13 exaltate TSB nolite SB die ν dicite mTSB
14 ciuitatibus contuli w, corr. w iudae C 15 uenit Τ eo Β i6 pascit CSB 17 con-
gregauit CB agnas wB, corr. w 18 domino w 20 agnos « V agnas CTwB 21 enim
est TS enim Β ouibus suis Β 22 cognoscet S 23 ouibus meis Β hoc om. Τ ouile CTwB,
corr. mw 24 oportet me r opportet Τ audiant Τ 26 deiferum weorrr 27 ds ν 29 in
om. S apparenti Τ 30 uero ut om. Τ 31 dicemus Τ nos Τ 32 omnibus
nobis Β 33 etiam non C donauit CSB dicit Τ dicet Β 34 dei proprius
filius TS proprius dei filius Β qui om. Τ 35 enim om. Τ proprium est m* unius
cuiuslibqt m*

ι, 1 9 — 2 2 C Y R I L L I E P I S T V L A A D MONACHOS
13
II secundum naturam || generatur, ita proprium dei quod ex substantia eius est, intelle-
getur atque dicetur. quomodo ergo proprius dei filius nominatus est Christus, qui
etiam traditus est a deo et patre causa omnium salutis et uitae ? t r a d i t u s || e n i m Rom. 4, 25
est II p r o p t e r p e c c a t a n o s t r a , et ipse i n i q u i t a t e s m u l t o r u m p o r t a u i t in 1 Petr. 2, 24
c o r p o r e suo in l i g n o secundum prophetae uocem. palam ergo est quia unitatis cf.Ies. 53,12
res assumpta necessarie proprium filium declarauit dei || id quod || ex sancta uirgine β
est. corpus enim erat non alterius cuiuspiam secundum nos, sed magis proprium
ex patre existentis uerbi, || quod est || natum ex ea.
21 Si uero puram et solam attribuit aliquis ei instrumenti ministrationem, negabit
etiam inuitus 11 et 11 esse 11 secundum ueritatem 11 filium. 11 ponatur 11 enim quis uerbi 10
gratia homo sitque ei et 11filiuscirca ea quae pertinent 11 ad lyram, artifex et ad psallen-
dum optime || meditatus ||. putasne iste talis || reputabit || lyram et || hoc || cantilenae
instrumentum in filii loco cum filio ? quomodo ergo non est || insulsa ualde || haec
res ? lyra siquidem assumpta est ad ostensionem artis, ille autem || est || et praeter
instrumentum filius genitoris. si uero dixerint quia adsumptus est ad ministrandum 15
qui ex muliere est, ut per eum fierent miracula et euangelicarum sanctionum prae-
dicatio resplenderet, dicatur etiam unusquisque sanctorum prophetarum deitatis
instrumentum et ante alios sacratissimus Moyses, qui extendens uirgam mutauit Exod. 7, 20
quidem in sanguinem flumina, diuidens autem etiam ipsum mare per medios ire Exod. 14, 21
fluctus iussit filios Israhel, inferens quoque earn petris aquarum eas fecit matres et 2oExod.i7,6
fontem ostendit lapidem et mediator factus est dei et hominum et legis minister fuit Ps. 113-8
ac populum praecedebat. nihil ergo plus in Christo et superior || quidem || in nullo 1 T i m ' 2 ' 5
fuit praecedentium, qui uelut instrumentorum opere et officio aequali modo assumpti
sunt, inaniterque || uerbosatus || est forte sanctissimus Dauid illud dicens || q u o n i a m || Ps. 88, 7
quis in n u b i b u s a e q u a b i t u r d o m i n o , et q u i s s i m i l i s e r i t deo i n t e r f i l i o s 25
22 d e i ? sed sapientissimus Paulus constitutum quidem inter famulos ostendit
Moysen, deum uero et dominum uocat || eum || qui ex muliere dispensatiue factus
est, hoc est Christum. sic enim scribsit: i d e o q u e , f r a t r e s s a n c t i , u o c a t i o n i s Hebr. 3, 1-6
caelestis p a r t i c i p e s , c o n s i d e r a t e a p o s t o l u m et p o n t i f i c e m c o n f e s s i o n i s
nostras I e s u m f i d e l e m || e x i s t e n t e m || ei q u i f e c i t e u m , s i c u t et M o y s e s 30
in II t o t a || d o m o eius. a m p l i o r i e n i m iste g l o r i a q u a m M o y s e s
II d i g n i t a t u s || est || p r o q u a n t o || m a i o r e m h o n o r e m h a b e t d o m u s , q u i
aedificauit earn. omnis enim domus f a b r i c a t u r ab aliquo; qui autem
o m n i a f e c i t , d e u s est. et M o y s e s q u i d e m f i d e l i s in t o t a d o m o e i u s ,
s i c u t II s e r u u s || ad t e s t i m o n i u m h o r u m quae d i c e n d a e r a n t ; C h r i s t u s 35
a u t e m t a m q u a m f i l i u s in d o m o s u a ; c u i u s d o m u s s u m u s nos. con-
templare igitur quomodo et humanitatis ei seruauit mensuram et supernae gloriae et
C [ = cm], Τ [ = / ] , 5 [ = wrl Β
ι secundum naturam] proprium Τ i/2 intellegitur CwB 2 dicitur CB ergo
nunc m* 3/4 est enim Τ 5/6 in ligno — necessarie] sariae Β 6 id quod] qui TS Β
8 exsistentes Τ quod est om. Τ 9 negauit CTSB, corr. mw 10 et om. Τ uerum uerum Τ
ponatur] uocatur Τ Ii ei om.B et om. C puer Τ circa—pertinent om. Τ 12 meditatur Τ
reputauit CSB, corr. mw reputabitur quantum ad Τ hoc om. Τ 13 insulsa ualde] ualde
leuis Τ 14 quidem C est* om. Τ ιη unus quis TS Β i8 sacratissimos S, corr. w
19 sanguine C, corr. ml autem om. C medio Τ 22 praedicabat C quidem om. Τ
23 operum m 24 uerbosus 5 locutus TB quoniam om. Τ 25 et] aut S 26 set et m*
27 uerum vB eum om. Τ desponsatiue C, corr. m* 30 exsistere Τ moysen C 31 tota om. TS Β
amplioris Τ 32 dignitatus vw dignatus mr dignus habitus est m* in mg. dignus habitus suferscr.
w honoratus TB secundum quod Τ Β 33 eum ν 35 minister Τ

Η COLLECTIONIS C A S I N E N S I S PARS PRIOR
deodecibilis dignitatis attribuit celsitudinem. p o n t i f i c e m enim et a p o s t o l u m

dicens nec non et factum f i d e l e m ei q u i f e c i t e u m , et ualde || bene || confirmans
honoratum potius quam Moysen ait: s e c u n d u m q u o d m a i o r e m h o n o r e m h a b e t
d o m u s , q u i f a b r i c a u i t earn; deinde infert: o m n i s e n i m d o m u s f a b r i c a t u r
a b a l i q u o ; q u i u e r o o m n i a f a b r i c a u i t , d e u s est. ergo statutus quidem s
est inter facturas et inter ea quae fabricata sunt, sanctissimus Moyses, fabricator autem
omnium ostensus est Christus, cum utique deus dicatur fabricare omnia; deus igitur
et uerus indubitanter est. et Moyses quidem tamquam minister in tota domo fidelis,
C h r i s t u s a u t e m t a m q u a m f i l i u s in d o m o s u a , c u i u s d o m u s s u m u s nos,
2 Cor. 6, 16 deo quippe dicente per uocem prophetae q u i a ego i n h a b i t a b o in eis et i n a m - 10
28 b u l a b o et ero e o r u m d e u s et ipsi e r u n t m i h i p o p u l u s . sed dicet aliquis
forsitan: quae differentia Christi et Moysi intellegenda est, si ambo facti sunt per
mulieres ? quomodo iste quidem famulus et tamquam in domo fidelis, hie autem
etiam naturaliter dominus tamquam filius et in domo sua, hoc est nos ? arbitror
ι Cor. 2, 16 autem ego rem omni esse claram, si tarnen boni sensus est et mentem habet Christi is
secundum beatum Paulum. ille siquidem erat homo et sub iuga seruitutis, hie autem
naturaliter liber tamquam deus et creator omnium, et exinanitionem || perpessus ||
uoluntariam propter nos. sed non hoc eum deodecibili gloria segregabit neque
ex sublimissima || et || super || omnia || celsitudine remouebit aliquando. sicut enim
Ephes. 3, 17 nos eodem spiritu ditati (nam inhabitauit in cordibus nostris) constituti quidem sumus 20
inter filios dei, esse tamen hoc quod sumus, non 11 destitimus 11 (sumus enim homines
Rom. 8, 15 naturaliter, || et certe dicentes || deo a b b a pater), sic et ipse qui ex dei et patris sub-
stantia ineffabiliter apparuit deus uerbum assumens || quod est hominis ||, honorauit
quidem naturam, non tamen foris propriam excellentiam factus est, mansit autem
et in humanitate deus. ergo non instrumenti officio assumptum esse || dicimus 25
ilium 11 ex uirgine templum, sed sequentes magis fidem sacrarum litterarum sanctorum-
que uoces carnem factum uerbum asseueramus secundum eos qui iam saepius || a ||
nobis approbati sunt, modos. sic etiam posuit pro nobis suam animam. quia enim
Hebr. 1 2 , 2 erat mors eius mundo salutaris, s u s t i n u i t c r u c e m , c o n f u s i o n e m c o n t e m n e n s , cum
uita naturaliter existeret tamquam deus. quomodo ergo uita mortua fuisse || di- 30
24 citur II ? propria came patiens mortem, ut appareret uita uiuificans rursus earn. age
enim, || etiam || in nobis ipsis mortis perscrutetur modus: nonne omnis quilibet
bene sapientium dicet cum terrenis corporibus animas non perire ? || sed, || arbi-
tror, hoc est nulli existentium dubium. || uerumtamen || hominis mors hoc quod accidit,
nominatur. sic intelleges et in ipso Emmanuhel. erat siquidem uerbum tam- 35
quam in proprio corpore, quod ex muliere est, tradebatque illud morti secundum
tempus, patiens quidem nihil in propria ipse natura (uita namque est et uiuificator),
sed propria faciens quae carnis sunt, ut etiam ipsius passio diceretur et unus omnium
C [= vm\, Τ [= S [= wr], Β
ι celsitudine Τ ι bene om. Τ 3 maior est et maiorem m* 4 eum ν 5 omnia]
earn m? fabricat C status Τ 8 uerus deus m* est xps m* 11 dicit CB
12 moses Β 13 quidem iste ν autem om. CSB 15 ego — omni] ergo romani Β
omnino vcorrm'lwcorr 16 subiugatus CS subiugatis Β seruituti m2TS 17 et2 om. C
passus Τ 18 segregauit vSB 19 et om. Τ omnes Τ 2θ inhabitabit mB
21 desistimus Τ enim Tr autem CB tamen w 22 et — dicentes] dicentes utique Τ
23 humanitatem Τ 24 propria excellentia mcorr 25 dicemus TB 1(3 illud mhvcorr
om. Τ 27 caro TSB a om. Τ 28 animam suam C 30/31 dicetur TS Β
32 etiam si Τ 33 dicit m%B sed] et Τ sed ut mhucorr 34 esse « V tamen Τ
35 intellegens m intellegis S intellegit Β 37 ipsa C 38 etiam] eadem C

I, 22—27 C Y R I L L I EPISTVLA AD MONACHOS 15
II compensatione || dignus mortuus pro omnibus redimeret proprio sanguine quicquid

sub caelo est, et offerret deo et patri || eos || qui in omni terra consistunt. et hoc
tamquam uerum beatus propheta Esaias praeconatur dicens in spiritu: p r o p t e r e a Ies. 53, 12
i p s e h e r e d i t a t e p o s s i d e b i t m u l t o s et f o r t i u m d i u i d e t s p o l i a , p r o eo
q u o d t r a d i t a est ad m o r t e m a n i m a eius et i n t e r i n i q u o s r e p u t a t u s est 5
et ipse p e c c a t a m u l t o r u m p o r t a u i t et p r o p t e r i n i q u i t a t e s e o r u m t r a -
26 d i t u s est. unus ergo omnium dignior suam pro omnibus posuit animam, et
permittebat quidem dispensatiue deponi || ad modicum || carnem || morte, || destruxit
uero rursus earn sicut uita, pati non ferens contra naturam propriam, ut et in omnium
corporibus deficeret corruptio et mortis destrueretur imperium. s i c u t e n i m in 1 Cor. 13,22
A d a m o m n e s morimur, sic et in C h r i s t o o m n e s uiuificabimur. si enim non 11
pateretur humane pro nobis, neque operaretur diuine quae ad salutem sunt nostram;
dicitur enim prius quidem mori ut homo, reuiuescere autem postea, eo quod sit na-
turaliter deus. si igitur non est passus mori carne secundum scripturas, neque 1 Petr. 3, 18
uiuificatur spiritu, hoc est non reuixit; et si hoc est uerum, u a n a f i d e s n o s t r a , 1 Cor. 15,17
a d h u c sumus in p e c c a t i s nostris. b a p t i z a t i e n i m s u m u s in m o r t e m eius ie Rom.6,3
secundum beati Pauli || uoces ||, et remissionem peccatorum habuimus per san- Eph. i, 7
guinem eius.
26 Sed si est Christus neque filius uere neque naturaliter deus, sed homo pur us
secundum nos et diuinitatis Organum, saluati quidem sumus non in deo quodam modo, 20
sed in uno magis secundum nos, moriente pro nobis et uirtutibus alienis resuscitato.
quomodo ergo destructa est mors per Christum ? cum utique audiam dicentem palam
de propria anima: n e m o a u f e r t earn a me, sed ego p o n o earn a m e m e t ipso. Ioh. 10, 18
p o t e s t a t e m h a b e o p o n e r e earn, et p o t e s t a t e m h a b e o r u r s u s s u m e r e earn,
descendit namque nobiscum in mortem per propriam carnem qui mortem nescit, ut 25
nos resurgeremus cum eo ad uitam. reuixit enim depopulatus infernum, non
tamquam homo secundum nos, sed sicut deus in carne nobiscum et ultra nos. ditata
est autem natura tamquam in eo et primo || ilia incorruptione ||, et mors uitae corpori
hostis instar congressa contrita est; sicut enim uicit in Adam, ita cecidit in Christo,
ascendenti quoque propter nos et pro nobis ad patrem et deum qui in caelis est, ut eis so
qui in terra sunt, adibile demonstraret caelum, uictricia cantica consecrauit dicens
sanctissimus decantator: a s c e n d i t d e u s in i u b i l a t i o n e , d o m i n u s in uoce Ps. 46,6-9
tubae. p s a l l i t e deo n o s t r o , p s a l l i t e ; p s a l l i t e r e g i n o s t r o , p s a l l i t e ,
psallite sapienter; r e g n a u i t deus super omnes gentes. dixit || uero ||
alicubi etiam Paulus de eo: qui d e s c e n d i t , ipse est et q u i a s c e n d i t s u p e r Eph. 4, 10
caelos, ut i m p l e r e t o m n i a . 3β
27 Quando igitur et deus est uere et rex naturaliter, dictus est autem et || dominus 1 Cor. 2, 8
gloriae || crucifixus, quomodo dubitabit quispiam dei genetricem dicere sanctam uir-
ginem ? || adora || tamquam unum, non diuidens in duos post unitatem. tunc
ridebit frustra insipiens Iudaeus, tunc dominicida erit secundum ueritatem, capietur
C [= vm], Τ [= p\ S [= wr\, Β
ι compensatione om. Τ 2 et patri] patrique ν eos om. Τ 6 peccatum m
7 ergo om. C 8 breuiter Τ mortem vS, corr. w morti Τ 12 nostra Τ 13 re-
uiuisceret C 15 uana est TSΒ i6 morte mwcorrr 17 uocem Τ remissione Τ
23 sed et 5 25 per om. C propria carne Ccorr 27 et ex m 28 per incorrup-
tionem Τ corpore Τ 32 et dns CB 34 uero οιή. Τ 36 omnes celos m* adimpleret m
37 quia C 37/38 gloriae dns Τ 38 dubitauit CB, corr. m 39 adoratam quam SB ad horam
tamquam C adoratam tamquam uforr adorans tamquam Τ 40 dominici deerit Τ

ι6 C O L L E C T I O N I S C A S I N E N S I S P A R S PRIOR
autem delinquens non in unum secundum nos, sed in ipsum omnium saluatorem
Ies. i, 4 deum, et audiet: u a e g e n s p e c c a t r i x , p o p u l u s p l e n u s d e l i c t i s ; s e m e n m a ·
l i g n u m , f i l i i i n i q u i ; r e l i q u i s t i s d o m i n u m et ad i r a c u n d i a m p r o u o c a s t i s
sanctum Israhel. paganorum uero filii nullo modo Christianorum abomina-
buntur fidem. colimus autem non hominem purum, absit, sed deum potius natu- s
raliter, non ignorantes eius gloriam, licet factus sit secundum nos permanens hoc
quod erat, || id |) est deus. per ipsum et cum ipso deo et patri gloria cum sancto
spiritu in saecula saeculorum. amen.
II 1 Reuerentissimo et dei || colentissimo || consacerdoti Nestorio Cyrillus in domino

salutem. Viri || reuerendi || et fide digni peruenerunt in Alexandriam, deinde 10
rettulerunt nobis quasi quod tua || religiositas || indignetur satis et || omnem bonum ||
commoueat || ad contristandum me ||. uolenti uero mihi tuae reuerentiae tristitiam
agnoscere dixerunt quia epistulam quae facta est ad sanctos monachos, circumferunt
2 quidam Alexandrinorum et odii occasio et aegrimoniae haec facta sit. miratus sum
igitur si non illud magis tua reuerentia apud se cogitauit; non enim primum ex mea is
scribta epistula de fide facta est perturbatio, sed de dictis quibusdam tuae reuerentiae.
quod etsi non, tamen chartis uel expositionibus quae || circumferuntur ||, laboramus
nos uolentes corrigere euersos. iuxta enim facti sunt quidam non pati iam confiteri
quia deus est Christus, sed magis instrumentum deitatis et homo deum ferens, et
quid enim non ultra talia ? nostrum igitur erat saeuire de quibus dixit uel non 20
dixit tua || religiositas || ; circumlatis enim chartis non ualde credo. quomodo
igitur erat tacendum, cum fides 11 laederetur 11 et tanti 11 euerterentur 11 ? an non asta-
bimus II ante tribunal || Christi et non satisfaciemus pro importuna taciturnitate, || dum
3 certe 11 ordinati sumus ab ipso ad dicenda quae oportet ? quid 11 uero 11 faciam nunc (oportet
enim me || consulere tuam reuerentiam), || nuntiante || beatissimo et reuerentissimo || 25
Romanorum episcopo Caelestino et || deo amicissimis || cum eo episcopis de allatis
sibi nescio quomodo chartis prius tuae reuerentiae ? scribunt enim utpote ualde scanda-
lizati. quomodo autem ab Orientis omnibus ecclesiis uenientes curabimus et 11 contra
has II Chartas || murmurantes || ? an forte arbitratur tua reuerentia quia modica
ecclesiis facta est perturbatio ex huiusmodi sermonibus ? omnes sumus in certamine 30
et laboribus, eos qui alia sapere nescio quomodo suasi sunt, transferentes ad uerum.
cum igitur quae necessitatem omnibus murmurandi intulerit, tua reuerentia est, quo-
l l Graece extat in V2 S 2 (7) A10. eadem uersio, sed mutata et correcta habetur in Collectione
Veronensi XIII, ubi ipsis gestis falso inseritur. altera uersio est Marti Mercatoris in Collectione
Palatino 27
C [= vm], Τ [=/], S [= wr, usque ad 8], Β [usque ad 8]
ι aut ν autem huiusmodi m* 2 delectis Τ η hoc TSB et* om. C 8 subscr. explicit
epistula prima incp epistula secunda CTr explicit epistola sei cyrilli epi ad monachos B, EXPLT
EPISTULA PRIMA POST hanc sequitur cyrilli ad nestorium quod est in gestis synodi ephesini X I I I
INCIPIT EPISTOLA SECVNDA IV
inscr. Epistola cyrilli ad nestorium p* 9 dö TC cultore Τ cultori US 10 modesti
Τ [= US] 11 reuerentia Τ [ = US] indignet C, corr. m* omnia Τ [ = tAS] 12 pro-
uocans [καλών pro κοίλων] nos ad tristitiam Τ \η circumferebantur Τ 2θ equid m, corr. m*
non in nos corr. tn4 seruire m seruare tn* 21 reuerentia Τ [ = iAS"] sed circumlatis tn*
22 laeditur Τ tanti] fratrum conscientie tn* in ras. euertuntur Τ uerteretur m uerterentur tn*
23 tribunal! Τ 23/24 qui Τ 24 simus v, tn per ras. uero om. Τ 25 consultare cum tua
reuerentia Τ reuerentissimo et beatissimo 7" [ = US] 26 reuerentissimis Τ [ = CAS] allatis ν
allati Tm 28. 30 excelsiis tn, corr. tn* 28/29 contra has om. Τ 29 reprehendentibus Τ

2 C Y R I L L V S AD NESTORIVM 3 NESTORIVS AD CYRILLVM
modo accusat iuste ? quomodo autem odit et inaniter proclamat et non magis
emendat suum sermonem, ut conpescat scandalum mundi ? si enim 11 et 11 de-
fluxit sermo utpote in populo currens, sed emendetur per || circumspectiones ||, et
dignare donare uerbum scandalizatis dei genetricem nominans sanctam uirginem,
ut sanantes contristatos et rectam apud omnes || opinionem || habentes in pace et 5
unanimitate populorum collectiones celebremus. quoniam autem pro fide quae in
Christo est, omnia parati sumus pati et ad uinculorum experientiam uenire et ipsius
4 mortis, non ambigat tua reuerentia. coram ueritate autem dico quia et superstite
adhuc beatae memoriae Attico conscriptus est a me codex de sancta et consubstantiali
trinitate, in quo et liber est de incarnatione unigeniti, quibus nunc scribsi, consonans; 10
et relegimus ea et episcopis et clero et amorem habentibus audiendi || populis [laicis] ||,
edidi uero adhuc nulli. || consequens est igitur j| libro edito rursus argui || me ||
quia II et || ante ordinationem reuerentiae tuae || composuerim || librum.
II Saluta et fraternitatem quae apud te est. quae nobiscum est, in domino salutat. 11
III Domino meo deoamantissimo et sanctissimo comministro Cyrillo Nestorius 15

in domino salutem. Nihil mansuetudine Christiana || uiolentius ||. ab hac
itaque nunc per reuerentissimum presbyterum Lamponem ad praesentes compulsi
litteras sumus, multa quidem dicente nobis de tua reuerentia, plurima autem audiente,
nouissime uero non sinente nos, donec praesentes a nobis exigeret litteras. et uiri
uiolentia uicti sumus; timorem namque profiteor habere me multum circa omnem 20
totius uiri Christianam mansuetudinem, tamquam insedentem ei deum possidentem.
haec itaque || sint || a nobis, licet plurima a tua reuerentia non secundum fraternam
caritatem (oportet enim dicere clarius) facta sint, in longanimitate et litterarum
II caritate allocutoria ||; monstrabit autem experimentum quantus nobis a reueren-
tissimo presbytero Lampone uiolentiae fructus erit. 25
Omnem quae tecum est, fraternitatem et ego et qui mecum sunt, || plurimum ||
salutamus.
CYRILLI EPISCOPI ALEXANDRIA EPISTVLA SCRIPTA AD EOS QVI || IN SCRIPTO || EVM

ACCVSAVERVNT QVIA NON TACVIT EX AVDITV COGNOSCENS REPERE IN PEIVS
IM PI AM NESTORII DOCTRINAM 30
IUI Quia mihi scripsit reuerentia uestra tamquam contristato || reuerentissimo ||

Nestorio quia ad monachos feci epistulam, 11 commonere 11 uolens eos qui 11 per susurra-
III Grace extat in V3 S 3 A 11 IIII Grace extat in V21 S 7 A 14

C [= vm\ Τ [= p], S [= wr, inde α 15]
1 proclamat inaniter C 2 et om. Τ [= US] 3 circumspectionem Τ 5 con-
tritos C sententiam Τ n populis laicis correctura non ad finem perducta C
laicis Τ [ = CAS] 12 congruum igitur est Τ me om. Τ 13 et om. Τ [= US]
composui Τ [= US] 14 saluta — salutat om. Τ [ = Z/5] saluta ν com-
pellar m salutem m salutamus m2 subscr. expl epist ii inc epist iii CT
15 inscr. Epistola nestorii ad cyrillum p 16 suauius Τ ob 7" hie ν 19 et hac 5
22 sint om. Τ 23 quod clarius ν 24 caritatis eloquio Τ monstrauit CS quantum C,
corr. m2 26 plurimum om. TS subscr. Explicit epistl III inc epistl i m [inc — i m om. v] CT
28 cyrilli — epla C Cyrillus episcopus — epistula Τ ineipit epla cyrilli episcopi alexandriae 5
in scripto om. Τ 29 repetere CS 30 impii C 31/32 contristato reuerentissimo nestorio S
contristo re ueras nestorio m contristo reuerentissimum nestorium m2 contristarem uere nestorium υ
contristato dei cultore nestorio Τ 32 commonere Cwcorr commouere TS 32 — p. 18, 1 per
susurrationem C fama Τ super fama S
Acta conciliorum oecumenicorum. I 3. 3
ι8 COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
tionem || scandalizati sunt, necessario hoc dico quia non tantum factum est a || nobis ||
quantum ab eius || religiositate ||. ego namque scandalizatis hominibus propter
expositiones eius rectae fidei exposui rationem; ipse uero || sustinuit || in ecclesia catho-
lica et orthodoxorum bono Dorotheo episcopo aperte dicente: anathema si qui esse
dicit dei genetricem Mariam. et non solum hoc audiens tacuit illo dicente, sed etiam 5
in communionem eum mysticam repente suscepit et communicatorem fecit. ecce
igitur anathematizati sumus coram eo, ut interim non dicam ab eo; non enim ille
coram ecclesia dixisset talia praeter ipsius uoluntatem. itaque et nos uiui et per
|| omnem 11 orbem terrarum episcopi et qui ad deum profecti sunt patres nostri, ana-
thematizati sumus. quid ergo prohibebat et nos illius uocibus scribere contraria et 10
dicere: anathema, si quis non dicit dei genetricem esse Mariam? sed non feci
hoc propter eum interim, ne qui dicerent quia anathematizauit eum Alexandrinus
episcopus siue synodus Êgyptiaca. si autem cognouerint et qui in || Oriente et
Occidente || sunt dei cultores episcopi, quia anathematizati sunt omnes (nam et dicunt
|| omnes || et confitentur quia dei genetrix est sancta Maria), quomodo putas afficientur ? is
aut quomodo non omnes contristabuntur ? etsi non propter se, sed tamen propter
sanctos patres, in quorum conscriptionibus inuenimus semper dei genetricem nomi-
natam sanctam uirginem Mariam. si uero non uideretur onerosum fore, multos
direxissem libros plurimorum sanctorum patrum, in quibus potest inueniri non semel,
sed || frequenter || uocem positam, in qua confitentur esse dei genetricem || sanctam 20
uirginem || Mariam.
CONTESTATIO PROPOSITA IN PVBLICO CONTRA CLERICOS CONSTANTINOPOLITANOS ET

IN ECCLESIA INSINVATA QVIA SECTATOR ESSET NESTORIVS PAVLI SAMOSATENI
ANATHEMATIZATI ANTE ANNOS CLX AB ORTHODOXIS EPISCOPIS
V 1 Coniuro accipientem hanc chartam per sanctam trinitatem ut earn palam faciat 25
episcopis presbyteris diaconibus lectoribus laicis habitantibus Constantinopolim, in-
super etiam exemplar || eius || praebeat ad || conuictionem || haeretici Nestorii, quia
similia sapit anathematizato Paulo Samosateno ante annos CLX ab orthodoxis epi-
2 scopis. sunt || uero || quae ab || utrisque || dicta sunt, haec:
I Paulus dixit: Maria uerbum non genuit. so
Loofs, Π Nestorius consone dixit: non genuit, ο optime, Maria diuinitatem.
Nestonana I I I Paulus dixit: nec enim fuit ante saecula.
p. 252, 5. 6
ibid. p. 245, H ü Nestorius dixit: et matrem temporalem opifici temporum assignant diuinitati.
18. 19 V Paulus dixit: Maria uerbum suscepit et non est senior || uerbo ||.
V Grace extat in V18 S10 A 21
C [= vm], Τ [= p, inde a 11 si quis pig], S [= wr]
ι me Τ 2 religiositatem w reuerentia Τ 3 expositionem 5 quieuit Τ
4 dorotheum epm — dicentem ml si om. C 7 coram] eorum S 9 totum Τ
i i dicet C 1 2 propter eum m*TS propter m propterea ν interim om. spatio rel. ν
quid C, corr. ν 13 in Oriente et [et qui r] in occidente 5 in occidente et Oriente Τ 14 qui w
15 omnes 5 om. CT 1 9 possetis inuenire ν 20 plerumque Τ confitetur ν
2θ/2ΐ sanctam uirginem om. Τ subscr. explic epla IUI incip epla V CT
23 sectatores sed nestorius w sectatores erant [essent r] nestorii •wcorrr samosatini 5
24 c x x vmcorr 25 I w in mg. accipientes vcorr 27 eis TS increpationem TS
28 samosateneno p centum sexaginta 5 CXX vmcorr 29 autem Τ utroque Τ
30sq. numeros om. Cir 30 II w 31 II om. w in fine add. η g w 33 IIII om. w
34 I U I w suscipit p uerbi Τ

4 CYRILLI EPISTVLA 5 CONTESTATIO CONSTANTINOPOLITANA
VI Nestorius dixit: quomodo ergo Maria se antiquiorem peperit ? ibid. p. 373,

11
V I I Paulus dixit: Maria peperit hominem nobis aequalem.
V I I I Nestorius dixit: homo qui natus est ex uirgine. ibid. p. 373,
17
V i l l i Paulus dixit: meliorem uero per omnia, quoniam || et || ex spiritu sancto
et ex promissionibus et ex scripturis in eo gratia || erat ||. 6
X Nestorius dixit: ( u i d i enim inquit, s p i r i t u m d e s c e n d e n t e m q u a s i ibid. p. 293,
c o l u m b a m et m a n e n t e m s u p e r eum), ilium qui ascensionem ei donauit ( m a n - 20-294, 5
d a n s , inquit, a p o s t o l i s q u o s e l e g i t , p e r s p i r i t u m s a n c t u m a s s u m p t u s est), Ioh " 32
II hunc uidelicet qui || tantam || ei || donauit gloriam. c . 1, 2

XI Paulus dixit: ut neque qui ex Dauid unctus est, alienus sit || a || sapientia 10
neque sapientiä in alio sic || habitet ||. etenim in prophetis erat, magis autem in
Moyse, et in multis dominis, potius autem in Christo tamquam in templo. et alibi
dicit alium esse Iesum Christum et || alium || uerbum.
X I I Nestorius dixit: numquid possibile est eum qui ante omnia saecula natus ibid. p. 378,
est, aliud semel nasci, et hoc || secundum deitatem || ? 15 18. 19
Cassian c.
Ecce II ostfensus || est aperte dicens transgressor: »non est natus de Maria qui Nest. 6 , 9 s
natus est ex pat re«; ecce consentit haeretico Paulo dicenti alium esse uerbum et alium
8 Iesum Christum, et non esse unum, sicut recta praedicat fides. propterea designaui
tibi, ο zilota sanctae fidei, et partem mathematis ecclesiae Antiochenae, ex qua etiam Act. 11, 26
Christianorum uocabulum in primis || habemus ||, quia non nouit alium et alium 20
filium dei, sed unum, qui ante omnia saecula natus est, deum ex deo, a patre consub-
stantialem patri et eundem sub Augusto Caesare ex Maria natum. habet enim
expressim
deum uerum ex deo uero, consubstantialem patri, per quem et saecula creata sunt
et omnia facta || sunt ||, qui propter nos uenit et natus est ex Maria sancta uirgine 25
et crucifixus sub Pontio Pilato et reliqua symboli.
Concordat autem his et beatus Eustathius, qui fuit episcopus Antiochiae, unus
existens ex trecentis decern et octo episcopis in sancto magnoque concilio, dicens ita
II quia || non solum homo, sed etiam deus est, sicut et Hieremias || dicit Baruch 3,
p r o p h e t a | | : h i e d e u s n o s t e r , n o n r e p u t a b i t u r a l t e r praeter e u m . a d i n u e n i t 30 36-38
o m n e m u i a m d i s c i p l i n a e et d e d i t earn I a c o b p u e r o s u o et I s r a h e l d i l e c t o
s u o . p o s t haec in t e r r a a p p a r u i t et c u m h o m i n i b u s c o n u e r s a t u s est. quando
igitur conuersatus est cum hominibus, nisi quando natus est cum eis ex uirgine et
cum his infans et concreuit et 11 concomedit 11 et conbibit et alia ?
C [= vm], Τ [= pig], S [= wr]

ι V I om. w 2 V w 3 V I I I om. w homo in homo est corr. m? 4 VI w
et om. Τ ex om. S 5 erat om. Τ 6 X om. w 9 hunc om. Τ qui uidelicet Τ
ei CS χρο Τ ίο V I I w ut om. C fit m% a om. Τ II habitat m2 inhabitet Τ
1 2 alii p 13 alium CS aliud pq dauid i 14 X I I om. w 15 diuinitate TS 16 probatus TS post
est1 ins. ds m2 17 consensit m 19 zelota iqS anathematis wcorriq 20 habuimus pqS humanis i
21 quia p a om. miqS, corr. m 23 expressum iqr 25 sunt om. Τ 27 his] id m 28 con-
silio p 28/29 ' t a quia [qui m3] C itaque pS ita iq 29/30 propheta dicit Τ 30 hie adin-
uenit vforr 31 uiae C, corr. m* disciplinam υ 31/32 et2 — suo om. C, corr. m?
in mg. 34 concomedit CS comedit Tn) corr
3*

20 COLLECTIONIS CAS1NENSIS PARS PRIOR
Si quis ergo praesumpserit dicere alium esse filium 11 eum qui 11 ante 11 omnia 11 saecula,
unigenitum, qui de patre natus est, et alium ex Maria uirgine natum, || et || non eundem
unum dominum Iesum Christum, sit anathema.
HAEC CONTESTATIO || PROPOSITA || EST CONSTANTINOPOLIM IN PVBLICO, ADHVC

TENENTE NESTORIO SEDEM EIVSDEM CONSTANTINOPOLIS ET MALE DOCENTE 5
VI 1 Reuerentissimo et || optimo |j dei cultori comministro Nestorio Cyrillus in domino

salutem. Oblocuntur quidem, ut disco, quidam de mea opinione apud tuam || re-
ligiositatem||, et hoc frequentius, Uplenarias ||synodos||captantesetpraecipue[etmagis],
puto, || delectare aestimantes tuum auditum et inconsultas emittunt uoces, laesi quidem
nihil, increpati autem, et hoc || leniter ||, alius quidem quia caecos laedebat et pauperes, 10
alius autem tamquam qui in matrem gladium extenderit, alius uero cum ancilla furatus
aurum alienum et huiusmodi semper habens opinionem, quam non orabit aliquis
contingere aliquibus etiam ualde inimicis. attamen non mihi multus || de || huius-
modi sermo est, ut non super dominum et doctorem neque quidem super patres existentis
in me breuitatis extendam mensuram. non enim possibile est prauorum euitare i6
Rom.3,14 2 scaeuitates, si quomodo || libet || quis eligat uiuere. sed illi quidem maledictione
et amaritudine plenum habentes os omnium iudici reddent rationem; conuertar autem
rursus ego ad hoc quod me || maxime decet ||, et commemorabo et nunc, ut fratrem
in Christo, doctrinae uerbum et fidei sensum cum omni cautela facere ad populos,
Mt. 18, 6 cogitare etiam quia scandalizare || uel solum unum || ex pusillis credentibus in Christum 20
intolerabilem habet indignationem. si autem multitudo sit tanta maerentium,
quomodo non in omni bona arte necessario constituamur, ut oporteat prudentius auferre
scandala et 11 sanum 11 fidei dirigere sermonem quaerentibus ueritatem ? erit autem
hoc et ualde recte, si sanctorum patrum legentes libros pro magno eos facere festinemus
2 Cor. 13, s II et II probantes nosmet ipsos si sumus in fide, secundum quod scriptum est, illorum 25
rectis et inreprehensibilibus || scitis [dogmatibus] || nostros intellectus bene ualde
conformemus.
VI Grace extat in V 4 S11 A 12. eadem uersio, sed mutata et correcta tpsisque gestis inserta
habetur in Collectione Veronensi XIIII [US], quam, secuntur Gesta contilit quinti. praterea sunt
duae uerstones Latiruz, 1) Marti Mercatoris in Collectione Palatina 26, ad quam proxime accedunt
Gesta Chalcedonensia, 2) in Collectione Quesneliana 66 \uol. V 337—340]
C [= vtn], Τ [= piq], Β [tnde a 6], S [= wr, usque ad 5]
ι ergo TS autem C eum qui om. Τ omnia om. Τ 2 est unigenitus m2 et* om. Τ
4 posita Τ constantinopoli iq 5 dicente C subscr. EXPL V [epla V C] INC VI [epla vi C]
TC dat mense nouemb die XXX ind XIIII [pertinent ad VIIT] S
inscr. incipit <epla abscissum) cyrilli epi ad nestorium Β epla cyrilli alexandrine urbis [ciuitatis q]
epi ad nestorium epm constantinopolitanum [constantinopolitanum epm q] iq 6/7 reuerentissimo
— salutem om. Β US] 6 optimo dö C dl TB 7 apud] ante Β 7/8 reuerentiam Τ Β
[ = £Λ5] 8 plenarias C om. TB synodus iBv synodorum q captantes C quae
in fine sunt tempore [tempora q] custodientes Τ Β et praecipue et [ut m3] magis C magis TB;
et magis delere uolebat Rusticus 9 puto et TB et om. Β g[io quidem nichil quidem m
10 conuicti m2 [ = et hoe] non Β utiliter TB [ = US] 10/11 alius — alius]
hie — iste Β 11 tamquam] ut Β in matrem [utrem B] iqB in matre pv matri m*
12 horabit Bm3 orauit Tv honorauit m 13 de om. Τ Β 15 inpossibile Β i6 saeuitates C
libet ν licet m om. TB 18 magis TB [ = £75] docet C, corr. m% condecet TB [ = US]
äl commonebo m2 in mg. 19 populum C 20 qui C quis Β scandalizarit m?
uel om. TB [ = CAS] unum solum TB [ = Z75] xpö Bm? 21 intolerabile p 22 in om. iq
necessarium Β constituamus iq 23 sanum om. TB 24 rectum ν äl estimemus m1
25 et om. TB 26 scitis [et scitis ma] dogmatibus C dogmatibus TB\ dogmatibus delere uolebat
Rusticus intellectas pb 27 confortemus m, corr. m2 confirmemus Β

5, 3 CONTESTATIO 6, 1—5 CYRILLI EPISTVLA AD HESTORIVM 21
8 A i t igitur sancta et m a g n a synodus ipsum ex deo patre || secundum n a t u r a m ||

g e n i t u m filium unigenitum, ex deo uero d e u m u e r u m , lumen de lumine, per q u e m
omnia fecit pater, descendisse, || incarnari, h u m a n a r i ||, pati, resurgere tertia die et
ascendere ad caelos. haec et nos sequi oportet || et || u e r b a et d o g m a t a , cogitantes
quid incarnari et h u m a n a r i || significet || ex deo u e r b u m . non enim dicimus quia β
uerbi n a t u r a t r a n s l a t a f a c t a est caro, || sed || neque quia in t o t u m h o m i n e m translata
est ex a n i m a et corpore, illud a u t e m magis quia carnem a n i m a t a m a n i m a rationabili
uniens u e r b u m sibi s e c u n d u m subsistentiam || ineffabiliterque et |1 inintellegibiliter
factus est h o m o et appellatus est filius hominis, n o n s e c u n d u m uoluntatem || solam ||
aut II bene placitum ||, sed neque u t in adsumptione personae solius, || et || q u i a diuersae 10
quidem || quae || ad unitionem || u e r a m || collatae naturae, u n u s a u t e m ex || a m b o b u s ||
Christus et filius, non quasi differentia n a t u r a r u m || interempta || propter adunationem,
II perficientibus || a u t e m magis nobis u n u m || d o m i n u m et Christum et filium || deitate
4 et h u m a n i t a t e || per ineffabilem et a r c a n u m || ad unitionem || concursum. sic
II quoque || dicitur, || et certe || ante saecula h a b e n s || subsistentiam || et || genitus || 15
ex patre, nasci et s e c u n d u m carnem ex muliere, non quasi quod diuina eius n a t u r a
initium u t esset, acceperit in sancta uirgine, neque q u i d e m quod indiguerit necessario
propter se secunda natiuitate post earn quae ex p a t r e est. est enim f a t u u m || simul ||
et indoctum existentem ante omnia saecula et consempiternum patri indigere dicere
initio, u t sit, secundo. q u o n i a m a u t e m propter nos et propter n o s t r a m salutem 20
uniens sibi s e c u n d u m subsistentiam || quod est h u m a n u m ||, processit ex muliere, ob
hoc dicitur nasci carnaliter. non enim p r i m u m homo n a t u s est communis de sancta
uirgine, deinde sic descendit in e u m u e r b u m ; sed ex ipsa u u l u a 11 a d u n a t u s 11 sustinuisse
5 dicitur natiuitatem carnalem, utpote suae carnis natiuitatem p r o p r i a m faciens. sic
dicimus e u m et pati et resurgere, non quasi quod deus u e r b u m passus sit in sua n a t u r a 25
a u t plagas a u t fixuras clauorum a u t altera u u l n e r a (inpassibilis enim est deitas, || quia
et II incorporea est), sed q u o n i a m quod f a c t u m est eius corpus || p r o p r i u m ||, p a s s u m
est, haec || rursus || ipse dicitur || passus || p r o nobis; erat enim || ille || inpassibilis in
corpore passibili. s e c u n d u m p a r e m a u t e m m o d u m et in moriendo intellegimus.
4 — p . 2 2 , 7 adfert Rusiicus c. Aceph. p. J i . J2a; 7 — 1 4 p. $zb; 1 0 — 1 3 p. 63"· b

; 1 0 — 1 4 p. 6ob\
10—14 p. 48".
C [= vm\, Τ [= pig], Β [6—ίο multa abscissa]
ι secundum naturam om. TB 3 incarnari humanari [human m inhumanari m'] CB

[ = £75] inhumanari incarnari [carnari p] Τ 4 et2 om. TB [ = £75] 5 humari Β inhu-
manari m* significetur Τ Β 6 sed om. Τ [ = £75] 8 substantiam C, corr. m*
ineffabiliter Τ [ = US] et om. Τ intelligibiliter C 9 solum Τ [ = US]
10 complacitum TB [ = £75"] ut om. C, corr. m% - sed Τ n quae om. TB ad uni-
tionem] adunationem i adunatione Β ueram om. TB ueram sunt vmi collect® iq utrisque TB
[= US] 12 ablata TB [ = CS] 13 perfecerunt TB [= US] χρϊϊϊ et filium et dnm TB
dominum] deum m 13/14 deitatis et humanitatis TB 14 archanam ν ad uni-
tionem scripsi adunationem C adunationis Tm* adunitionis Β [ = £75] concursus vcorr
15 quoque om. TB et certe C et Β licet Τ essentiam TB [ = US] genitus sit Τ [ = £75]
18 simul m [ = US] simul etiam ν etiam simul est m2 etiam simul TB 21 uiuens mi sub-
stantia Β quod — humanum C [= US] humanum Β humanum corpus Τ 22 homo
primum ν 23 adunitam pq [ = £75] aduni i adunitum Β 24 natiuitatis2 C, corr. m*
25 din p di iqB [ = £75] passum iqB [ = £75] 26/27 quia et CB [ = £75] quae Τ
27 proprium om. TB 28 iterum pB [= US] igitur iq pati TB [ = £75] ille om. TB [ = £75]
28/29 in corpore — secundum om. C 29 modum] admodum m% intellegimus corpore pa-
tientem secundum [secundum carnem m2] C

22 C O L L E C T I O N S C A S I N E N S I S PARS PRIOR
immortalis etenim secundum naturam et incorruptibilis et uita et uiuificator est dei

uerbum; quoniam autem iterum eius || proprium || corpus gratia dei secundum quod
Hebr. 2, 9 ait Paulus, pro omnibus gustauit mortem, dicitur ipse pati pro nobis mortem, non quasi
quod in || experimentum || mortis uenerit, quantum attinet || ad eius naturam ||
(II uesania || etenim est hoc dicere uel sentire), sed || quia, || sicut || dixi || nuper, 5
caro eius gustauit mortem. sic et resurgente came iterum resurrectio eius dicitur,
non quasi quod ceciderit in corruptionem, absit, sed quia || eius || iterum || resuscita-
tum est II corpus.
β || Sic Christum unum et dominum confitebimur ||, non quasi hominem coado-
rantes uerbo, ut non sectionis fantasia introducatur, cum dicitur CON, sed ut 10
unum et eundem adorantes, quia non alienum est a uerbo corpus || eius ||, cum
quo et II ipsi || considet patri, non ut duobus || rursus || considentibus filiis, sed ut
uno secundum adunationem cum carne. si autem secundum subsistentiam
adunationem uel quasi impossibilem uel quasi irtdecoram recusamus, incidimus ut duos
dicamus filios; necesse est enim omnino || determinare || et dicere hominem quidem 15
specialiter filii uocatione honoratum, specialiter autem iterum || ex deo || uerbum
filiationis nomen et appellationem habentem naturaliter. non ergo diuidendus
7 est in duos filios unus dominus Iesus Christus. proderit autem nullo modo rectae
fidei rationi ita || habere, uel si || personarum unitionem diuulgent quidam. non
Ioh. i, 14 enim dixit scriptura quia uerbum hominis personam aduniuit sibi, sed quia factum 20
Hebr. 2, 14 est || caro; fieri uero carnem || uerbum nihil aliud est nisi quia similiter nobis partici-
patus est sanguinis et carnis, suum etiam corpus nostrum fecit et processit homo ex
muliere, non abiciens esse deus et ex deo nasci patre, sed || et || in assumptione carnis
permanens quod erat. hoc allegat ubique integrae fidei ratio; ita repperiemus
sanctos sapuisse patres; sic praesumpserunt dei genetricem dicere sanctam uirginem, 25
non quasi || uerbi || natura aut deitate eius initium ut esset, accipiente a sancta
uirgine, sed ut nato ex ipsa sancto corpore animato || rationaliter ||, cui et secundum
subsistentiam adunitum uerbum nasci dicitur secundum carnem. haec et nunc
ex dilectione quae in Christo est, scribo, petens ut fratrem et contestans coram
II Christo || et electis angelis haec nobiscum et sapere et docere, ut custodiatur eccle- 30
siarum pax et || concordiae || et dilectionis uinculum indiruptum permaneat sacer-
dotibus dei.
Alloquere apud te fraternitatem. te quae nobiscum est, in Christo salutat.
9—13 adfert Rusticus c. Aceph. p. 6ia; 9—12 p. 59"; 18—21 p. 4gb; 19—21 p. 48";
24—28 p. 72°.
C [= vtn], Τ [= piq\, Β [ i i — 1 5 multa abscissa]

ι immortalitatem ν 2 proprium om. TB 4 quod om. C experientiam TB
quantum CT quod Β [— US] in eius natura TB 5 perculsio Τ perdusio Β quia
om. TB diximus TB 7 corruptionem] resurrectione ν suum TB 7/8 resuscitauit Τ
resurrexit Β [ = CAS] 9 sic — confitebimur om. TB et del. ν confitemur mcorr [ = tAS]
9/10 adorantes m 10 uerbo om. Β uerbum iq secationis pB introdatur p co sed C
consedi Β nipon superscr. m? corpus sed iq ut om. CiqB 11 eius om. Τ 12 ipse Τ
considet consedet m consedit Τ [ = US] rursus om. TB consedentibus CB
ut om. viq 13 adunitionem pB 14 duo pB 15 diuidere Τ Β 16 ex dö C
dm Τ dei Β [ = £ / £ ] \η fiüi Β etiam et Β appellatio ρ 19 rationem CC0rrB
dicere licet TB [= US] ut quidam w 2 20 adnuntiauit C, corr. m? 21 caro — carnem
om. Τ caro quod uero caro factum est Β [ = US] nisi om. Β 23 et om. TB [ = CAS]
24 integra C integri Β reperimus iq 26 uerbi om. TB 27· etiam rationabiliter TB
[= US] 28 et] que Β [ = 30 deo TB [ = US] 31 concordia Τ

6, 5—7 C Y R I L L V S A D N E S T O R I V M η, ι — 3 N E S T O R I V S A D C Y R I L L V M 23
EPISTVLA NESTORII || SCRIPTA CYRILLO ARCHIEPISCOPO ||, IN QVA CONFITETVR

NON ESSE DEI GENETRICEM SANCTAM VIRGINEM MARIAM, ADVERSATVR AVTEM ET
LITTERIS SANCTI ARCHIEPISCOPI CYRILLI TAMQVAM MALE EI SCRIPSERIT
VII 1 Reuerentissimo et deo || amicissimo || comministro Cyrillo Nestorius in domino

salutem. Iniurias quidem quae contra nos sunt, mirandarum tuarum litterarum 5
dimitto, utpote medicinali patientia dignas et per ipsas || res secundum tempus ||
ad eas responsione; || quod || uero taciturnitatem non patitur, quasi magnum ferat,
si taceatur, periculum, hoc secundum quod possibile est || mihi ||, non ad multi-
loquium || extensus ||, facere temptabo narrationem compendiosam, obscuri et
indigestibilis longi sermonis uomitum cauens. incipiam autem a sapientissimis 10
tuae dilectionis uocibus, || ipsas || isdem sermonibus apponens. quae sunt igitur
ammirandae tuarum litterarum doctrinae uoces ?
Sancta inquit et magna synodus ipsum ex deo et patre secundum naturam p. 21, 1-3
genitum filium unigenitum, ex deo uero deum uerum, lumen de lumine, per quem
omnia fecit pater, descendisse, incarnari, humanari, pati, resurgere. 15
2 Haec sunt tuae reuerentiae uerba, et cognoscis forte t u a ; audi uero et a nobis
fraternam pro pietate ammonitionem || et quam || magnus ille Paulus amato a se
Timotheo contestatus est: a t t e n d e l e c t i o n i c o n s o l a t i o n i d o c t r i n a e . h o c 1 Tim. 4,
e n i m f a c i e n s , et || t e s a l u a b i s || et || eos q u i te a u d i u n t ||. quid autem mihi ! 3·
II hoc a t t e n d e || uult ? quia sanctorum illorum ex superficie legens traditionem 20
uenia dignam ignorasti ignorantiam, passibilem eos dixisse arbitratus patri consem-
piternum uerbum. inspice, si placet, dicta diligentius, et || ilium diuinum ||
repperies patrum chorum non consubstantialem patri deitatem passibilem dicentes
nec recentem || natam || patri consubstantialem nec resurgentem earn quae solutum
templum suscitauit. et si mihi || aurem || in fraternam medellam adhibueris, 25
ipsas tibi sanctorum illorum || patrum || uoces apponens a calumnia quae contra illos
est, liberabo et ab ilia quae contra diuinas scripturas per illos est.
3 Credo || igitur || in dominum nostrum Iesum Christum filium eius unigenitum.
considera quomodo dominus et Iesus || et || Christus || et || unigenitus || et || filius
primum ponentes, communia deitatis et humanitatis, ut fundamenta, nomina, tunc 30
humanationis et || resurrectionis et passionis || superaedificant traditionem, ut
3 post inscriptionem in Acymitensium XV" iacet m%

25—p. 24, 4 adfert Eutherius in ep. 291 [uol. I I I I p. 216, 36—217, 2]
VII Grace extat in V 5 S12 A 13. eadem uersio mutata et correcta ipsisque gestis inserta ex tat
in Collectione Veronensi 15 [i/5], altera uersio est Marii Mercatoris in Collectione Palatino 25
C [= vm], Τ [= pig]
superscr. epistula nestori p 1—3 incipit epistola nestorii constantinopolitani episcopi ad
cyrillum episcopum [Alexandrinum episcopum q] iq 1 scripta om. p archiepo cyrillo p
continetur C, corr. m 3 eis p 4 amabili Τ commistro ρ om. i 6 dignus C, corr. ν litteras
[γραμμάτων pro πραγμάτων] tunc tempore Τ η responsiones C responsionem Τ hie pi
[8be pro 8 δέ] 8 est mihi C mihi est m* est Τ [ = US] 9 tendens Τ [ = US]
11 ipsam Τ ι ό forte quia tua iq 17 proprietate pC, corr. ν quam et Τ
19 tibi proderis Τ audientibus te Τ 19/20 mihi hoc C mihi in hoc Τ in hoc m?
20 attende US attendi C attendere Τ nisi quia m% 21 ueniam pv ignorantia iforr
22 illum om. Τ sanctum Τ 23 chorum] quorum C dicentem iq 24 natam US natum C
natiuitatem Τ earn quae] eumque C 25 aures Τ [ = US] 26 scorum Τ sanas [sanos m,
corr. ms] dictorum C patrum om. Τ 28 igitur et Τ \= US] eius] dei m 29 e t 2 om. Τ
et om. Τ
3
et om. Τ
4
31 passionis [passionis et q] resurrectionis Τ ut in m%

nominibus naturae utriusque communibus quibusdam significatiuis propositis neque

|| quae || filiationis et || dominationis sunt, secentur || neque ea quae naturarum
sunt, in filiationis singularitate confusionis exterminatione periclitentur. in hoc
4 enim eis eruditor Paulus factus est, qui humanationis diuinae memoriam faciens et
futurus inferre quae passionis sunt, prius ponens Christus, commune, sicut paulo 5
ante dixi, naturarum nomen, infert sermonem utrasque || condecentem || naturas.
Phil. 2, 5-8 quid enim dixit ? hoc s a p i a t u r in u o b i s q u o d et in C h r i s t o I e s u ; q u i c u m
in f o r m a dei e s s e t , n o n r a p i n a m a r b i t r a t u s est || esse se aequalem ||
d e o , s e d , ne per singula dicam, o b o e d i e n s f a c t u s est u s q u e ad m o r t e m ,
m o r t e m a u t e m c r u c i s . quoniam enim memoriam mortis facturus erat, ut ne io
uerbum deum hinc aliquis aestimet passibilem, ponit Christus || tamquam || in-
passibilis et passibilis substantiae in singulari persona appellationem significatiuam,
quatenus || et || inpassibilis Christus et passibilis sine periculo uocetur, impassibilis
quidem deitate, passibilis autem corporis natura.
ß Multa dicere de hoc ualens et primum quidem neque natiuitatis in dispen- is
satione, sed humanationis sanctos illos memoriam fecisse patres, breuis sermonis
in initiis pollicitationem sentio refrenare sermonem et ad secundum tuae dilectionis
mouere capitulum, in quo naturarum quidem laudabam diuisionem secundum
|| humanitatis || et deitatis rationem et earum in unius personae coniunctionem et
|| quod deus || uerbum secunda ex muliere non eguisse dicitur natiuitate, et passionis 20
incapabilem profiteri deitatem. orthodoxa enim, sicut uere est, huiusmodi sunt
et haeresium omnium prauis sensibus circa dominicas naturas contraria. reliqua
autem, si quidem aliquam sapientiam occultam inferebant legentium auribus in-
conprehensibilem, tuae est diligentiae scire; mihi || uero ilia || prima peruertere uide-
bantur. in primis enim impassibilem praedicatum et secundae natiuitatis incapa- 25
bilem iterum passibilem et in recenti || creatum || nescio quomodo intulit, quasi
haec quae secundum naturam dei || uerbo assunt ||, templi copulatione corrupta sint
aut parum aliquid hominibus putetur quod sine peccato templum et a diuina inse-
parabile natura pro peccatoribus natiuitatem et mortem sustinuisset, aut non credi
Ioh. 2, 19 debeat dominica uox ad Iudaeos clamans: s o l u i t e t e m p l u m h o c , et in t r i b u s 30
d i e b u s s u s c i t a b o i l l u d , non: soluite meam diuinitatem et in tribus diebus susci-
tabitur.
6 Rursus dilatare hie uolens, a || promissionis memoria retrahor ||; dicendum
tamen est || utenti breui sermone ||. ubique diuina scriptura, || quandocumque ||
memoriam facit dominicae dispensationis, natiuitatem nobis || et || passionem non 35
deitatis, sed || humanitatis || Christi tradidit, ut uocetur secundum integram appel-
34—p. 25, ι adfert Eutherius in ep. 291 \uol. IUI p. 2ij, 26—29]
C [= vm], Τ [= pig]
2 quod Τ proprietatis [propietatis p] Τ [= US] est Τ secetur Τ [ = US]
5 xpm tferr palo p 6 postea infert vcerr concedentem Τ 8 esse aequalis Τ [ = ί / 5 ]
9 singulam pi, corr. p 11 xpm vcorr tamquam otn. pi 13 et 1 οτη. Τ i 6 breui C,
2 corr
corr. m sermones C, corr. m* sermone v 17 sentior effrenare C 19 humanationis Τ
[= US\ eorum m 20 cum Τ deum pi [ = £75] domini q 22 haeresim p hereseum m
omnibus m 23 auribus et m2 24 ergo Τ ilia om. Τ 25 imprimis p 26 iterum
creatum Τ intulisti ig 27 uerbi Τ sunt mT 28 ad m 28/29 inseparabili C
33 dilatari m2 tuse promissionis recolligor memoria Τ 34 breui sermone me utente Τ [ = Z7S]
quandoque p [= US] quando ig 35 aut Τ [ = £/5] 36 humanationis pq [= US]

7, 3—6 N E S T O R I I E P I S T V L A A D CYRILLVM 25
lationem sancta uirgo Christi genetrix, non dei genetrix. et audi haec euangeliis
clamantibus: L i b e r , inquit, g e n e r a t i o n i s I e s u C h r i s t i f i l i i D a u i d f i l i i Mt. 1,1
A b r a h a m , et certum est quia Dauid filius deus uerbum non erat. accipe, || si
placet, et aliud || testimonium: I a c o b a u t e m g e n u i t I o s e p h u i r u m Mariae, Mt. 1,16
ex q u a n a t u s est I e s u s , q u i d i c i t u r C h r i s t u s . considera iterum alteram 6
adtestantem nobis uocem: I e s u u e r o || C h r i s t i || g e n e r a t i o ita || e r a t 1|. de- Mt. 1,18
s p o n s a t a e n i m m a t r e e i u s M a r i a I o s e p h , i n u e n t a est in u t e r o h a b e n s
de s p i r i t u s a n c t o . creaturam uero spiritus quis utique unigeniti aestimabit
deitatem ? quid oportet dicere et quod ait quia m a t e r I e s u e r a t ibi, et rursus Ioh.2,1 Act.1,14
c u m M a r i a m a t r e I e s u , et q u o d in ea n a t u m e s t , || ex || s p i r i t u s a n c t o 10 Mt. 1,20
e s t , et a c c i p e p u e r u m et m a t r e m eius et f u g e in ^ E g y p t u m et de f i l i o Mt. 2, 13
e i u s q u i f a c t u s est ei ex s e m i n e D a u i d s e c u n d u m c a r n e m , et de passione Rom. 1, 3
rursus quia deus s u u m f i l i u m m i s i t in s i m i l i t u d i n e c a r n i s p e c c a t i et Rom. 8, 3
de p e c c a t o c o n d e m n a u i t p e c c a t u m in c a r n e , et iterum C h r i s t u s m o r t u u s 1 Cor. 15, 3
est p r o p e c c a t i s n o s t r i s et C h r i s t o p a s s o | | i n | | c a r n e , et hoc est non deitas, 15 1 Petr.4,1
sed c o r p u s m e u m , q u o d p r o u o b i s f r a n g i t u r , et mille aliis uocibus pro- 1 Cor. 11,24
testantibus hominum || generi || non filii putare deitatem recentem aut passionis
corporeae capabilem, sed coniunctam naturae deitatis carnem. unde et dominum
Dauid Christus semet ipsum et filium nominat. q u i d e n i m , ait, u o b i s u i d e t u r Mt. 22, 42-44
de C h r i s t o ? c u i u s est f i l i u s ? d i c u n t ei: D a u i d . r e s p o n d i t I e s u s et 20
d i x i t eis: q u o m o d o e r g o D a u i d in s p i r i t u d o m i n u m e u m u o c a t , d i c e n s :
d i x i t d o m i n u s d o m i n o meo, s e d e a d e x t r i s m e i s ? utpote filius existens
omnino Dauid secundum carnem, secundum deitatem autem dominus, esse enim
filii deitatis corpus templum et templum secundum summam quandam et diuinam
II unitum || coniunctionem, quatenus propria ducat quae eius sunt, diuina natura, 25
confiteri bonum est et dignum euangelicarum traditionum; nomini uero || proprii-
ficationis || carnis atterere etiam carnis proprietates, natiuitatem dico et passionem
et mortem, aut errantis est secundum paganos, frater, intellegentiae aut laesae mentis
II Apollinarii || et Arrii et quae sunt aliarum aegrotantium haereseon, magis uero
II et II illis aliquid grauius. || necesse est enim proprietatis || huiusmodi 30
II subinde tractos nomine || et lactis nutrimenti socium propter proprietatem deum
uerbum facere et paulatim incrementi participem et in tempore passionis pauoris
etiam et auxilio || angelorum || eguisse. et taceo circumcisionem et sacrificium
et sudores || et esuritionem ||, quae || carni quidem coaptata adoranda sunt quippe
quae propter nos euenerunt, || in deitate uero haec || et || mendacia sunt, cum susci- 35
piuntur, et nobis || ut calumniatoribus || condemnationis || iustae || causa.
3. 23—26. 26—33 adfert Rusticus c. Aceph. p. 726
C [= vm], Τ [= pig]
3 dm C, corr. m* 3/4 et aliud si placet Τ [ = ί / 5 ] 6 Christi om. Τ [= US]
est Τ [ = Σ/S] 8 aestimauit C 10 de Τ Ii accipere p 13 deus om. C
filium suum m [ = £/S] similitudinem C 15 in carne C carne Τ [ = £75] \η genus Τ [ = US]
putare] pati m% 25 unitam Τ 26 bonum] dignum C, corr. m% traditionem p
26/27 propriificationes ν proprie factae Τ 29 apollinaris pi 30 et om. Τ necessitas
enim est ad proprietatem huiusmodi subtractos [subtractum ig] nominis Τ 31 nutrimentum i
33 angelico Tmcorr [ = £/5] circumcisiöne p 34 et esuritionem om. Τ 34/35 tam-
quam propter nos carni quidem contigerunt adoranda coaptanda Τ 35 et om. Τ [ = £AS]
36 ut om. Τ calumnise et blasphemiae Τ iustae om. Τ

26 C O L L E C T I O N I S CASINENSIS PARS P R I O R
7 Haec sunt sanctorum patrum traditiones, haec diuinarum scripturarum praecepta;

sic aliquis et quae sunt misericordiae diuinae et quae sunt auctoritatis, deifice loquitur;
ι Tim. 4, 15 haec m e d i t a r e , in h i s e s t o , ut t u u s p r o f e c t u s m a n i f e s t u s s i t o m n i b u s ,
Paulus ad omnes dicit. quod uero pro scandalizatis curam geris, bene || quidem ||
facis II esse || sollicitus et || gratia sit || diuinorum curam gerenti animae tuae et |J pro 6
his quoque qui apud nos sunt, || sollicitae; cognosce autem deceptum esse temet
ipsum ab eis qui hie a sancta synodo depositi sunt utpote quae sunt Manichaeorum,
sapientes, aut forsan a clericis qui sunt tuae caritatis. quae sunt enim ecclesiae,
cottidie proficiunt et || quae populorum, || in || augmento || per gratiam || Christi || sunt
I es. 11, 9 II tanto ||, ut uidentes multitu dines || ea || quae sunt prophetae, clament: im pie- 10
b i t u r t e r r a ad c o g n o s c e n d u m d o m i n u m q u a s i a q u a m u l t a c o p e r i r e
maria. || ea uero quae attinent ad imperantes ||, in supereminenti laetitia sunt
illuminato dogmate, et ut colligens scribam, illam in omnibus haeresibus quae contra
deum reluctantur ||, et || ecclesiae rectis dogmatibus cottidie quis repperiet apud nos
2Reg. 3, ι uocem impleri: d o m u s S a u l i b a t et i n f i r m a b a t u r , et d o m u s D a u i d i b a t 15
et f i r m a b a t u r .
8 Haec a nobis utpote fratribus ad fratrem suasiones sunt; si u e r o a l i q u i s c o n -
i Cor. ii, 16 t e n d i t , praeconabitur et per nos ad huiusmodi Paulus: nos t a l e m c o n s u e t u d i n e m
non h a b e m u s n e c e c c l e s i a e dei. omnem quae tecum est in Christo frater-
nitatem et ego et qui mecum sunt, plurimum salutamus. incolumis orans pro 20
nobis permaneas, domine honoratissime et || deocolentissime ||.
a. 430 II SCRIPTA EST MENSE IVNIO INDICTIONE T E R T I A DECIMA ||
VIII 1 Reuerentissimo et deoamantissimo comministro Nestorio Cyrillus et quae

conuenit in Alexandria ex Êgyptiaca diocese synodus in domino salutem. Sal-
Mt. 10, 37 uatore nostro dicente aperte qui a m a t p a t r e m a u t m a t r e m p l u s q u a m m e , 25
non est me d i g n u s , et q u i a m a t f i l i u m a u t f i l i a m || s u p e r m e , non
e s t me d i g n u s , || quid patiamur nos, qui a tua reuerentia exigimur te diligere
super omnium nostrum saluatorem Christum ? quis nos in die iudicii iuuare
VIII Grace extat in V6 S13 A 23. eadem uersio mutata et correcta ipsisque gestis inserta
habetur in Collectione Veronensi 17. altera est uersio Dionysii exigui, quam edidi in uol. V
p. 236—244
C [= vm\, Τ [= piq], Β [inde a 23]
ι scripturarum om. C, corr. m* 2 sunt 2 om. ν 3 ut et m* 4 hec ad m?
quidem bene m bene p om. iq 5 facis esse C facis pi om. q gratulamur Τ [ = US\
5/6 pro — sunt] de nobis Τ [ = C/5] 7 positi p 8 qui] que m 9 quae om. Τ [ = £AS]
populi Τ augmentum Τ dei Τ ίο tanto om. Τ ea om. Τ [ = £/£] 12 etiam
quae regni sunt Τ [cf. £75] 13 illuminati m illuminata iq illam Tm ilia vmcorr [ = i / 5 ]
14 et om. Τ 17 hae iq 19 ecclesia viq qui C, corr m* 21 honorantissime p
honorandissime iq deo colentissime m deo clementissime ν deo amabilis Τ 22 scripta —
decima om. Tm, corr. mi est om. ν undecima ν subscr. EXPL epistula VII INC
epistula VIII pC
inscr. INCIP1T EPISTOLA CYRILLI AP NESTORIUM DUOD CAP1T Β epla synodica cirilli alexan-
drini epi ad nestorium constantinopolitanum epm iq 23 deoamantissimo] scissimo Β [ = US]
23/24 et — synodus om. ν quae conuenit — diocesi synodus m quae conuenit synodis — diocesi Β
[cf. US] synodus quae conuenit — diocese iq quae conuenit — diocese p 24 in 1 om. iq Β [= CAS]
de Β [ = US] om. miq, corr. m 25 aperte om. υ plus quam] super Β [ = £75] 26/27 et
qui — dignus] et cetera ν 26 uel p [= US] 26/27 super — dignus] et cetera Τ 26 äl
plus quam me rri1 in mg. 27 faciemus q 28 nostrorum C

7, η. 8 N E S T O R I I E P I S T V L A A D C Y R I L L V M 8, ι. 2 C Y R I L L I A D NESTORIVM
poterit aut quam repperiemus excusationem, qui silentium ita longum || honoraui-
mus II in factis a te contra ipsum blasphemiis ? et si quidem temet ipsum solum
laederes talia sapiens et docens, minus utique cura esset; quoniam uero omnem
scandalizasti ecclesiam et fermentum insolitae haereseos et peregrinae iniecisti populis
et non ibidem solummodo constitutis, sed enim et his qui ubique sunt (delati namque 5
sunt tuarum expositionum codices), qualis iam nostrae taciturnitati sufficiet sermo ?
aut quomodo non necessarium est meminisse dicente Christo non p u t e t i s q u i a Mt. 10,34,35
u e n i m i t t e r e p a c e m s u p e r t e r r a m . non u e n i m i t t e r e p a c e m , s e d g l a -
d i u m . u e n i e n i m d i u i d e r e h o m i n e m c o n t r a p a t r e m s u u m et f i l i a m
contra matrem s u a m ? cum enim || fides laeditur, abeat || quidem ut irrita 10
et II fallax || parentum reuerentia, quiescat autem et quae in filios est et fratres
affectionis lex et piis iam melior sit mors quam uita, ut m e l i o r e m r e s u r r e c t i o - Hebr. 11, 35
n e m m e r e a n t u r secundum quod scriptum est.
2 Ecce igitur simul || cum sancta || synodo quae in magna Roma || est congregata
praesidente 11 sanctissimo et 11 deocolentissimo 11 fratre et comministro nostro Caelestino 15
episcopo, II et || tertia te hac contestamur scriptura, persuadentes desistere a || tam
deformibus || et distortis dogmatibus quae et sapis et doces, || praeeligere || autem
rectam fidem quae ecclesiis ab initio tradita est per sanctos apostolos et euangelistas,
qui et perspectores et ministri || uerbi || facti sunt. aut si hoc non egerit tua Lc. 1, 2
reuerentia secundum definitas indutias in litteris memorati sanctissimi et reueren- 20
tissimi || Romanorum episcopi et comministri nostri || Caelestini, cognosce te ipsum
nullam sortem habentem nobiscum neque locum || siue portionem || in sacerdotibus
dei et episcopis. non enim possibile est || despicere || nos ecclesias sic perturbatas
et scandalizatos populos et rectam fidem || abiuratam || et dissipatos a te greges, qui
saluare debueras, si quidem esses secundum nos rectae gloriae amator, sanctorum 25
patrum inuestigatus pietatem. omnibus autem qui a tua reuerentia separati sunt
propter fidem uel depositi, tam laicis quam clericis, communicatores sumus omnes.
nec enim aequum est || recta || sapere cognoscentes tuis || laedi || sententiis, quia tibi
bene facientes contradixerunt. hoc enim || indicasti ipsum || in epistula quae scripta
est a te ad magnae Romae sanctissimum coepiscopum nostrum Caelestinum. non 30
sufficiet autem tuae reuerentiae confiteri solum fidei symbolum quod expositum est
C [ = vm], Τ [= pig], Β
I ita] in tam tn 1/2 honorauimus ν honorauimus te m dileximus TB [ = 2 in om. iq
blasphemus/ 3 curasset Β 4 haereos p ζ et1 om. Β enim om. ig quibus p
5/6 sunt etenim Β [ = £75] 6 expositiones ν taciturnitatis Β [ = £/] sufficiat i sufficit ν
7 dicentem x p m ml 8 ueni pacem mittere ν pacem ueni mittere m non enim C
9 separare Β ί ο fideles leduntur Τ rumpatur Τ ualeat Β [= US] ut om. C
11 uitiosa TB [ = US] 12 piis — uita] uitam melior sit iam deo colentibus mors Β
13 mereamur m impetrent Β 14 cum sea CB praesidente scü Τ [= US] quae
om. Β magnae rome Β congregata est Τ [= US] congregata Β 15 praesidente om.
Τ [= US] reuerentissimo TB [ = US] 16 et om. Τ hac om. Β abstincre Β ab Β
tam om. TB [= US] 17 uanissimis Τ sceuis sic Β \cf. US] adpraehendere Τ eligere Β
i8/i9 per — sunt om. Β 19 uerbi om. Τ 20 definitam dilationem Β memoratis vôrr
21 epi — nH romanorum Τ [ = US] et comministri nri romanorum Β 22 siue portionem
om. Τ aut sermonem Β 23 praetermittere TB [ = US] 24 iniurias sustinentem TB [ = US]
quos vm* 25 deberes saluare Β 26 sectans per uestigia Β ιη depositionem ρ [— US]
tam om. Β quam clericis] et derici Β 28 recte TB [ = £/S] condemnare Τ [cf. CAS] capi Β
calculis Β 29 enim ipsum [ipsud / ] indicasti Tm1 [ = £/£] ipsum autem indicati Β 30 a te
om. q nostrum] nomine Β 31 sufficit Β
4*

28 COLLECTION IS CASINENSIS PARS PRIOR
in tempore per sanctum spiritum a sancta et magna synodo tunc in tempore con-
gregata in Nicaena (intellexisti enim et interpretatus es hoc non recte, distorte
autem magis, quamuis confitearis uoce sermonem), sed hoc consequens est )| ut in ||
scripto et cum iureiurando || confitearis || quia et anathematizas quidem tua praua
et profana dogmata, sapies autem et docebis quae et nos omnes et qui in || Occidente 5
et Oriente || episcopi et doctores et populorum praepositi. consensit autem et
Romana sancta synodus et nos omnes || ut || recte habentibus et inreprehensibiliter
epistulis ad tuam reuerentiam scriptis ab Alexandrinorum ecclesia. subdidimus
autem his nostris litteris quae te oporteat sapere et docere et a quibus abstinere con-
uenit. haec enim catholicae et apostolicae ecclesiae fides est, cui consentiunt omnes 10
quique in Occidente sunt et qui in Oriente orthodoxi episcopi
8 Credimus in unum deum patrem omnipotentem, omnium uisibilium inuisi-

biliumque factorem; et in unum dominum Iesum Christum filium dei, natum de
patre unigenitum, hoc est de substantia patris, deum ex deo, lumen ex lumine, deum
uerum de deo uero, natum, non factum, consubstantialem pätri, per quem omnia 15
facta sunt quae in caelo et || quae || in terra, qui propter nos homines et propter nostram
salutem descendit et incarnatus est et humanatus, passus et resurrexit tertia die,
ascendit in caelos uenturus iudicare uiuos et mortuos; et in spiritum sanctum.
Eos autem qui dicunt »erat aliquando quando non erat«, et »priusquam
nasceretur, non erat«, et quia ex non extantibus factus est aut ex alia subsistentia 20
uel substantia dicentes esse aut || uertibilem || aut mutabilem filium dei, hos anathema-
tizat catholica et apostolica ecclesia.
Sequentes autem ubique sanctorum patrum confessiones, quas fecerunt loquente

in eis || spiritu sancto ||, et || intellegentiarum || quae in eis est, inuestigantes
intentionem || et quasi || per regiam uiam incedentes dicimus quia || ipse uni- 25
genitus || dei || sermo qui || ex ipsa || natus est patris substantia, || ex || uero
deo deus uerus, lumen de lumine, || hie || per quem omnia facta sunt quae in
caelo et || quae || in terra, propter salutem nostram descendens || et || semet ipsum
deponens in exinanitionem, || incarnatus et humanatus || est, hoc est carnem acci-
piens de sancta uirgine et suam earn faciens ex uulua secundum nos pertulit nati- 30
C [= vm], Τ [= piq], Β
I per — spiritum] scö spu Β [cf. £75] in2 om. Β [ = £75] 2 nicea C nicinorum Β
[cf. ίΛ5] est tn 3 uocem sermone C sed hoc om. Β ut in om. TB [= US]
4 iuramenta Β confiteri Τ [ = US] te confiteri Β 4/5 contaminata et impia Β 5/6 occi-
dentem et orientem pB [= US] 6 et8 om. ν 7 ut om. TB [ = £76] 8 scriptis ab
om. Β 9 autem et Β a om. Β g/io conuenit abstinere iq 10 ecclesie catholice m,
corr. m8 catholicae ecclesiae ν n occidentes m • 12 in om. C, corr. m% et inuisibilium
Β [ = £75] et inuisibiliumque i 14 deum — lumine om. Β ex 2 ] de vq 16 sunt om.
pB, corr. p quae3 om. TB [ = £/5] terra sunt Β [ = £75] \η humanatus est Β die
secundum scripturas m 18 ad « caelos et sedet ad dexteram patris C et8 om. Β
spu sco Β 19 et om. Β ίο et om. q aut om. Β subsistentia] substantia Β
21 conuertibilern Τ hos om. ν 24 sco spu TB [= US] 24/2$ intentionem quae in eis est
intellegentiarum per uestigia sequentes Β 24 intellegentiae Τ [ = US] 25 et quasi om. Τ
<inced>entes uiam Β incidentes p 25/26 ipsum unigenitum TB uerbum quod TB natum
patris substantia est Τ natum est substantia patris Β quod ex TB [ = £75] 27 hie C
quod est TB [= US] 28 quae om. TB [= US] nostram salutem Β [ = US] et8
om. Τ 29 incarnatum et humanatum TB 2
inhumanatus w in mg. 2
est om. Β
3o de] a m ex] de Β y>—p. 29, 1 secundum — natiuitatem] natiuitatem quae secundum
nos est sustinuit Β

8, 2—5 CYRILLI EPISTVLA SYNODICA AD NESTORIVM 29
uitatem et processi* homo ex muliere, non hoc quod erat amittens, sed licet factus
sit in assumptione carnis et sanguinis, etiam ita permanens quod erat, deus uidelicet
natura et uentäte. sed neque carnem dicimus in deitatis uerti naturam neque
quidem in || natura || carnis ineffabilem dei uerbi translatam naturam. incon-
uertibilis etenim est et immutabilis omnino idem ipse semper manens secundum 5 Mai. 3, 6
scripturas; cum uideretur autem et puer et in pannis existens et in sinu || enixae ||
uirginis, omnem implebat creaturam ut deus et consessor erat genitori. diuinitas
etenim sine quantitate et magnitudine est et circumterminationem non sustinet.
4 uniri autem carni secundum subsistentiam confitentes uerbum, unum adoramus
filium et dominum Iesum Christum, neque seorsum ponentes et || determinantes || 10
hominem et deum quasi coniunctos ad inuicem dignitatis et auctoritatis unitione
(nouitas enim || uocum || est hoc et aliud nihil), neque quidem Christum specialiter
nominantes || ex deo || uerbum || et similiter || specialiter || uelut || Christum alterum
eum qui ex muliere, sed unum solum scientes Christum ex deo patre uerbum cum
sua came. tunc enim humane unctus est nobiscum, cum utique his qui. digni 15
erant accipere, spiritum daret ipse et non || e x m e n s u r a ||, sicut dicit beatus ioh. 3, 34
euangelista Iohannes. sed neque illud dicimus quia habitauit || ex || deo || uerbum ||
quasi in homine communi de sancta uirgine nato, ut non deum ferens homo intelle-
gatur Christus. etsi enim || h a b i t a u i t || in n o b i s u e r b u m , || dicitur uero || ioh. 1, 14
et in Christo habitare o m n i s p l e n i t u d o d e i t a t i s c o r p o r a l i t e r , sed tamen 20 Col. 2, 9
sentimus quia || factus || caro, || non, || sicut in sanctis habitare dicitur, secundum
parem modum || circa eum quoque || fieri definimus habitationem; sed || unitus ||
secundum naturum et non in || came mutatus || talem fecit habitationem qualem
5 utique habere dicitur et hominis anima ad proprium suum corpus. unus igitur
Christus et filius et dominus non ut coniunctionem || quandam || simpliciter in 25
unitione dignitatis uel etiam auctoritatis habente homine ad deum. non enim
unit naturas par honor. etenim Petrus et Iohannes pares honore || quidem ad
inuicem sunt || secundum quod et apostoli et sancti discipuli, attamen non unus
sunt duo. neque quidem secundum appositionem coniunctionis intellegimus
modum (non sufficit enim hoc ad unitionem naturalem) neque quidem quasi se- 30
cundum participationem affectualem, sicut et nos adhaerentes domino secundum
quod scriptum est, unus spiritus sumus ad eum; magis autem coniunctionis nomen 1 Cor. 6, 17
recusamus utpote non idoneum existens significare unitionem. sed nec deum
C [= vm], Τ [= piq], Β
l quamuis Β [ = £75] 2 sit om. Β [= US] et sic mansit Β [ = US] uidelicet qua Β
[cf. US] 3 neque carnem autem Β [ = US] 4 naturam Τ 4/5 inuertibilis Β s permanens i?
6 in1 om. Β enixe C matris Τ [ = US] matris que eum peperit Β η uirginis om. Β con-
fessor m, corr. m* in mg. concessor Β ίο seorsum] per partem Β [ = US] diuidentes
TB [= US] 12 uocis TB [ = US] hoc est Β [ = US] alterum Β 13 ex deo
CB [ = £AS] et deum Τ et similiter CB [ = £75] similiter nec Τ ut Β om. Τ [= i / i ]
15 iunctus CiqB utique om. Β i6 sunt Β det Β in mensuram Τ in mensura Β [ = US]
ex mensura acciperet m2 dicitur Β \η quod ex deo uerbum est TB [ = £75] 18 in om. Β
19 dicitur habitauit Τ dicitur om. Τ uero om. TB 20 deitatis om. C, corr. m3
21 factum est TB nec Τ 22 patrem pB, corr. p circa — quoque om. TB
unitum TB [ = iAS] 23 carnem [carne B] uersum TB [ = CAS] facit C 24 suum
eius Β 25 quandam om. TB [ = i/S] 25/26 in unitione] ut in iunctione Β
26 habentem CB, corr. m% hominem C, corr. m homines Β ϊη uniet Β 27/28 sunt quidem ad
inuicem TB [ = £75] 28 et1 om. m 29 sunt sed C 30 adunationem C ad uni-
tionem m* ad adunationem vcorr 32 ad eum sumus iq 33 existentes Β

3° COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
nec dominum Christi ex deo patre uerbum nominamus, ne rursus aperte secemus
in duo unum Christum || et || filium et dominum et blasphemiae crimen incurramus,
deum suum et dominum facientes eum. ||unitus || enim, sicut || iam || prse-
diximus, dei || sermo || carni secundum subsistentiam deus quidem est omnium,
dominatur autem uniuersitati. neque || uero || ipse sibi seruus est || neque || 6
Ioh. 20, 17 dominus; fatuum enim est, magis autem et impium ita || dicere uel sapere ||. ait
II quidem || deum suum patrem, cum || certe || sit deus natura et ex substantia eius;
sed non ignorauimus quia cum sit deus, et homo factus est sub deo secundum legem
quae condecet humanam naturam. ipse uero sibi quomodo fiet deus aut dominus ?
ergo ut homo et quantum attinet et decet exinanitionis mensuras, sub deo nobiscum 10
Gal. 4, 4 semet ipsum esse dicit. sic factus est et sub lege, cum locutus ipse sit legem, et
Loofs, β legislator existens ut deus. recusamus autem dicere || super Christo || »propter
Nest. 262, 3 11 e u m q U i induit, eum quem induit, || ueneror; propter || eum qui est inuisi-
ibid. 12 bilis, || adoro || ilium qui || uidetur«; pauore plenum est super hoc etiam illud
dicere: || ille qui assumptus est, ei qui assumpsit, || coappellatur deus.« qui 15
enim haec dicit, secat iterum in duo Christos et hominem statuit per partem
specialiter et deum similiter. denegat enim euidenter unitionem secundum
quam non ut alter alteri coadoratur quispiam neque quidem coappellatur deus, sed
unus intellegitur Christus Iesus Alius unigenitus una adoratione honorandus cum
sua carne. confitemur autem quia ipse ex deo patre natus filius et deus uni- 20
ι Petr. 4, ι genitus, licet secundum naturam suam existens impassibilis, carne passus est pro
nobis secundum scripturas et erat in crucifixo corpore suae carnis inpassibiliter
Hebr. 2, 9 proprias faciens passiones. g r a t i a autem d e i p r o o m n i b u s gustauit m o r t e m ,
dans ei suum corpus, quamuis secundum naturam existens uita et ipse sit resur-
rectio. ut enim || ineffabili uirtute || conculcans mortem || ut in primum quidem || 25
Col. i, 18 suam carnem fiat p r i m o g e n i t u s e x m o r t u i s et p r i m i t i a e dormientium
ι Cor. 15, 20 J] iterque || faciat || hominis || naturae ad incorruptionis recursum, g r a t i a d e i ,
sicut diximus nuper, p r o o m n i b u s gustauit m o r t e m , triduanus etiam reuixit
ι Cor. 15,21 expolians infernum. unde licet dicatur p e r h o m i n e m facta r e s u r r e c t i o
m o r t u o r u m , sed intellegimus hominem factum ex || deo || uerbum et solutam esse 30
per eum mortis potestatem, ueniet autem in tempore ut unus filius et dominus in
Act. 17, 31 gloria patris, ut iudicet m u n d u m in i u s t i t i a , sicut scriptum est.
7 Necessario uero et illud adiciemus. annuntiantes enim secundum carnem
mortem unigeniti filii dei, hoc est Iesu Christi, et ex mortuis resurrectionem et ad
caelos ascensionem confitentes, sine sanguine in ecclesiis celebramus sacrificium, 35
c [ = tow], Τ [ = piq\ Β
I xpm vB 2 duos iqnfl et1 om. Τ 3 unitum TB [ = US] iam om. TB [= ίΛ9]
3/4 supra diximus Β 4 uerbum TB [ = US] 5 dominator CiqB [cf. US] uniuersi-
tatis qB enim Τ aut TB [ = CAS] 6 dnm m factum mB factuum m*
sapere uel dicere TB [ = US] 7 enim TB [ = £7S] certe om. TB [ = de Β
[ = Z75] 9 qua Β quam ν fit Β ίο decet ad m* 11 semet — esse] semed
ipsum ipse m sed mecesse Β i2 hoc dicere ml super Christo om. TB 13 indutum
indumentum ueneror T[= fAS] indutum uenenor indumentum Β i 3 / i 4 inuisibilem TB [ = Z/5]
14 ilium qui C quod TB [= US] est om. iq super] ad Β [ = US] etiam] et Β [ = Z/S]
ssumtus assaumenti TB [ = Z75] 16 secet C, corr. m2 duos C [= US] xpm viq
patrem CpB 19 adorandus CB adorandus honorandus i 23 et pro Β [ = US] 25 per
ineffabilem naturam TB ut in] utique m* ut — quidem] primum [in (ut iB) primum iqB]
quidem per TB 26 fieret superset, m* 27 iterque C iter Τ iterum Bm2 faciet m uel
2
faceret superscr. m homo nature m, corr. rrP etiam humanae naturae Τ US] etiam humani-
tatem rem Β 30 deo patre TB [= i / 5 ] 31 eum] hoc Β

8, s—9 CYRILLI EPISTVLA SYNODICA AD NESTORIVM 31
accedimus etiam ita ad mysticas benedictiones et sanctificamur participes effecti

sanctae carnis et pretiosi sanguinis omnium nostrum saluatoris Christi et non ut
carnem communem || accipientes ||, absit, neque quidem ut uiri sanctificati et con-
iuncti uerbo secundum unitionem dignitatis uel etiam quasi inhabitationem diuinam
habentis, sed ut uiuificatoriam uere et propriam ipsius uerbi. uita enim || ex- 5
sistens || secundum naturam ut deus, quoniam || factus est ad || suam carnem, uiui-
ficatoriam earn ostendit. quare licet ad nos dicat: a m e n || a m e n || d i c o u o b i s , Ioh. 6, 53
n i s i m a n d u c a u e r i t i s c a r n e m f i l i i h o m i n i s et b i b e r i t i s e i u s s a n g u i n e m ,
non ut II hominis || secundum nos uniuscuiuslibet || et || hanc esse aestimabimus
(quomodo enim hominis caro uiuificatoria erit secundum naturam suam ?), sed ut 10
propriam uere factam eius qui propter nos et filius hominis factus est et appellatus.
8 Euangelicas autem saluatoris nostri uoces nec subsistentiis duabus neque
quidem personis diuidimus. nec enim est duplex unus et solus Christus, licet
ex duabus || intellegitur || et diuersis rebus in unitione || impartibili coadunatus ||,
sicut certe homo ex anima intellegitur et corpore, et non duplex magis, sed unus ex 15
II utrisque ||. humanas etiam ad hoc et || diuinas || uoces ab uno dici certi sumus,
sapientes recte. quando enim deo decibiliter dicit de semet ipso q u i u i d i t m e , ioh. 14, 9.
u i d i t II et II p a t r e m , et e g o et p a t e r u n u m s u m u s , diuinam eius et 10, 3°
ineffabilem sentimus naturam, secundum quam et unum est ad suum patrem propter Hebr. 1, 3
II identitatem || substantiae, imago et figura et splendor gloriae eius. quando 20
autem humanitatis mensuram non exhonorans Iudaeos alloquitur m o d o m e quae- ioh. 8, 40
r i t i s o c c i d e r e , h o m i n e m q u i u e r i t a t e m u o b i s l o c u t u s s u m , iterum nihilo·
minus eundem qui in aequalitate et similitudine est patris, deum uerbum et ex humani-
tatis eius mensuris agnoscimus. si enim est necessarium credere quia, deus
existens natura, factus est caro uel homo animatus anima rationali, qualem utique 25
habebit rationem uereri quempiam in uocibus eius, si factae sunt hominem con-
decentes ? si enim 11 recusaret 11 hominem decentia uerba, quis 11 sit 11 qui coegit
eum fieri secundum nos hominem? qui || uero || deposuit semet ipsum in spon-
taneam exinanitionem, ob quam causam || recusaret || exinanitioni || decentes ||
sermones ? uni igitur personae || eas quae sunt in euangeliis, omnes applicandum || 30
uoces, subsistentiae uni uerbi || incarnatae ||; unus enim || dominus || Iesus Christus 1 Cor. 8, 6
9 secundum scripturas. si autem uocatur et apostolus et pontifex confessionis Hebr. 3, ι
12/13 adfert Rusticus c. Aceph. p. 49"
C [= vm], Τ [= pig], Β
2 nostrorum C 3 accipimus Τ accepimus Β 5 habentes Ci, corr. m2 ut
om. C, corr. m* propriam] suam Β [ = US] 5/6 existens C [ = i / 5 ] est Τ tt Β 6 factus
[autem factus Β] est ad CB [= US] autem fecit Τ η dicatur C amen om. TB 9 ho-
minis communis Τ Β unius Β [ = £75] et hanc C US] hanc Τ ita Β sesti-
mauimus CpB, corr. nfi aestimamus ig [ = CAS] 14 intellegatur TB partibili [iparti-
bili m*] coadunatus C om. TB 15 et homo Β [ = US] 16 utroque TB [ = US] sed
humanas Β [ = adhuc et ig et ad hoc Β [cf. £75] deificas TB uoces om. Β
[= US] ab] de Β ιη deus iqm* condecenter Β [cf. CAS] 18 et1 om. pB [= £/£]
1
19 unus Β 2o id quod eiusdem Τ id dem Β et ] etiam et Β [ = £75] figuram CB,
corr. mi eius sit Τ 23 et2 om. ν 26 habet iB uerecundas Β [cf. £75] facta Β
26/27 condecenter Β τη recuset Τ [ = £75] recusit Β sit C est TB [= US] seit υ*™
fuit ma 28 uero om. Τ 29 exinanationem C, corr. m* recusauit TB [cf. £/S]
exinanitionem m conuenientes TB [= US] 30 uni igitur] unigenitus C unigenitus autem m%
personae uni m? in euangeliis quae sunt omnes [omni g] applicentur TB [= US] 31 uni TB
[ = CAS] unius C incarnati TBm? [= US] enim est m2 dominus om. Τ

32 COLLECTIONIS CASlNENSIS PARS PRIOR
nostra ut sacrificans deo et patri, quae ex nobis est, || sibi || et per se deo et patri
oblatam fidei confessionem nec non || et || sancto spiritui, iterum ipsum esse dicimus
ex deo secundum naturam unigenitum, et non homini || impertiemus || praeter ipsum
ι Tim. 2, 5 alteri || uel || sacerdotii nomen || uel ipsam || uero || rem ||. factus est enim mediator
dei et hominum et conciliator || ad pacem ||, semet ipsum consecrans in odorem 5
Ephes. 5, 2 suauitatis deo et patri. nam et dicebat: s a c r i f i c i u m et o b l a t i o n e m || no-
Hebr. io, 5-7 l u i s t i ||, c o r p u s a u t e m p e r f e c i s t i mihi, t u n c d i x i : e c c e u e n i o ; in c a p i t e
l i b r i s c r i p t u m est de me f a c e r e , || d e u s , || u o l u n t a t e m t u a m . obtulit
enim pro nobis in odorem suauitatis suum corpus, et non magis pro se; || quali
enim utique indigeret oblatione uel sacrificio pro se, || potior exsistens || ab j| omni 10
Rom. 3, 23 peccato ut deus? si enim o m n e s p e c c a u e r u n t et e g e n t g l o r i a m d e i ,
secundum quod facti sumus nos prompti ad transgressionem et || aegrotauit || humana
natura in peccato, ipse uero non ita et eguimus ob hoc gloria eius, quomodo iam
erit ambiguum quia mactatus est propter nos et pro nobis agnus dei uerus ? et dicere
quia optulit semet ipsum pro se et pro nobis, exsors erit nullo modo ab impietatis 15
Ies. 53, 9 criminibus. deliquit || enim || nullo modo neque fecit peccatum; qua ergo eguit
10 oblatione, peccato non existente pro quo utique fieret, et ualde || congrue || ? cum
Ioh. 16, 14 autem dicit de spiritu i l l e me g l o r i f i c a b i t , intellegentes recte non ut gloria
indigentem alterius dicimus unum Christum et filium a sancto spiritu gloriam acci-
pere, quia nec potior eo est et || supra || eum eius spiritus est; quoniam autem ad 20
demonstrationem suae diuinitatis utebatur suo spiritu ad magnas operationes,
glorificari se ab eo dicebat, uelut si quispiam dicat eorum qui secundum nos sunt,
de insita sibi fortitudine forsan uel disciplina uel de quolibet quia glorificabunt me.
II si enim et || est in subsistentia spiritus speciali || uel certe || et intellegitur per se
Ioh. 16, 13 secundum quod spiritus est et non filius, sed tamen || est non || alienus ab eo; s p i r i t u s 25
Ioh. 14, 6 enim u e r i t a t i s nominatur, et est Christus ueritas, et profluit ab eo sicuti denique
et ex deo patre. operatus [est] enim spiritus et per manum sanctorum aposto-
lorum mirabilia post ascensum domini nostri Iesu Christi ad caelos glorificauit eum.
creditus est enim quia deus secundum naturam est, iterum ipse operans per suum
Ioh. 16, 14 spiritum; propter hoc et dicebat || quia || de meo a c c i p i e t , et n u n t i a b i t u o b i s . so
et non uspiam dicimus || quia || ex participatione spiritus est sapiens et potens;
ι Cor. i, 24 undique enim perfectus est et non || indigene || omni bono. quoniam autem patris
uirtutis et sapientiae, hoc est filii, spiritus est, ipsa re sapientia est et uirtus.
C [= νηί\, Τ [= pig], £ [30 pauca abscissa]

ι quae — per se] nm ipse etiam et per ipsum £ [cf. £75] suam Τ 2 offerendam Β
[= US] et om. Τ 3 hominis C impertiemus [impertimus ig] quidem T£ [ = £75]
4 uel1 om. T£ [ = £75] et [ex ig] ipsa uero re TB [ = £75] enim om. ig eum Β
5 pads TB [ = £75] 6/7 noluisti C noluisti holocaustomata et [et om. m*] de [pro wjs] peccato
non placuisti [complacuisti Bml ( = £75) placuerunt ig] TB, m* in mg. [cf. US] 8 deus om. TB
9/10 quali — pro se om. Τ quali enim sibi quali enim Β io ab om. TB 11 gloria vm*B
gratia ig 12 infirmata est et aegrotauit [egrotata i] Τ [cf. £75] 13 gratia ig gloriam Β
14 est om. m 15 excors m? 16 etenim Τ \η oblationem Β congruum esset Τ congruum Β
[ = £75] i8 glorificauit Β [cf. £75] clarificauit C, corr. m* 20 est om. C super TB
22 glorificare p se om. Β [ = £/5] 23 forsan pB forsitan ig om. C 24 quamuis enim
TB [ = £75] specialis m uel certe C nam TB [ = £75] 25 non est TB [ = £75]
26 Christus ueritas] sps ueritatis C denique om. Β [ = £/5] 27 est CpB [ = £/5] om. ig
28 et glorificauit m2 eos C, corr. m* 29 ipse est C 30 quia om. Τ [ = £75] annun-
tiabit m 31 quasi Τ Β [ = £75] 32 indiget T B [ = £75] quoniam] qui m 1 33 ipsa
re Τ ipsa se C ipsa in se mz haec res Β

8, 9—12 C Y R I L L I EPISTVLA SYNODICA AD NESTORIVM 33
11 Quoniam uero deum adunitum carni secundum subsistentiam sancta uirgo

genuit carnaliter, hinc et dei genetricem esse dicimus earn, non quasi || natura
uerbi subsistendi || initium habente de came (erat enim in p r i n c i p i o , e t d e u s Ioh. ι, ι
e r a t u e r b u m , e t u e r b u m e r a t a p u d d e u m , et ipse est saeculorum factor
consempiternus patri et omnium opifex), sed sicut iam praediximus, quoniam se- β
cundum subsistentiam uniens sibi || illud humanum || et ex || ipsa uulua || nati-
uitatem sustinuit carnalem, non ut indigens necessario seu propter suam naturam
etiam in tempore || et || ultimis saeculi || temporibus || natiuitate, sed ut ipsum
essentiae nostrae benedicat initium et pariente muliere eum adunitum carni quiescat
iam quae contra omne genus erat maledictio transmittens ad mortem de terra nostra 10
corpora et illud quod || est || i n t r i s t i t i a p a r i e s f i l i o s , per ipsum destructum Gen. 3, 16
uerum ostenderet quod prophetae uoce dictum est: a b s o r b u i t m o r s p r a e u a l e n s e t Ies. 25, 8
i t e r u m abstulit deus o m n e m l a c r i m a m ab omni facie. propter hanc enim
causam dicimus eum dispensatiue et ipsas benedixisse nuptias et perrexisse uocatum Ioh. 2, 1. 2
in Cana Galilaeae simul cum sanctis apostolis. 15
12 Haec sapere || docti || sumus tam a sanctis apostolis quam euangelistis et || ab ||
omni a deo inspirata scribtura et ex beatissimorum patrum uera confessione; his
omnibus et tuam reuerentiam || confiteri || oportet et || consentire || sine dolo aliquo.
quae uero sunt || necessaria ut anathematizet tua reuerentia ||, subiecta sunt huic
nostrae epistulae. 20
ANATHEMATISMUS PRIMUS
I Si quis non confitetur deum esse secundum ueritatem Emmanuhel et

propter hoc dei genetricem sanctam uirginem (genuit enim carnaliter carnem factum
ex deo uerbum), anathema sit.
II Si quis non confitetur carni secundum subsistentiam unitum ex deo patre 25
uerbum unumque esse Christum cum sua came, eundem uidelicet deum simul et
hominem, anathema sit.
20—p. 35,15 anathematismorum uersio T, sedhaudraro mutata exhibetur in EpitomaHispana \H],

cuius utor codicibus Veronensi LXI [Hu] et Merseburgensi 104 [Hm]. quce uero extat uersio in
Collectionis canonum Dionysiance recensione Bobbiensi, ex Gestis Concilii quinti desumpta est
C [= vm], Τ [= pig], Β, Η [= Η" Hm, inde a 21]

1 adunatum C 2 et] etenim Β esse om. Β earn dicimus C 2/3 natura — sub-
sistendi C di uerbi naturae [naturae esse B] essentia TB 3 habentem pB principio
uerbum m% 6 muniens C, corr. C illud om. Τ Β [= US] humanitatem Τ ex
uulua eius TB [ = US] 7 sustinens Β seu] aut Β [ = £75] naturam seu propter
misericordiam tn% 8 etiam] eius qui Β [cf. i / 5 ] et C et in Τ est et in Β [ = Z75]
temporibus C momentis TB [ = £/£] ut et pBm* 9 parturiente Β [cf. Z75] aduna-
tum CB carne p 10 quae del. m2 genus erat pB [ = £75] humanum genus erat ig
genus erat humanum C genus humanum m2 11 dictum est iq om. pB [ = <75] destruen-
dum Β [ = £75] 12 ostendere Β [ = Z7S] uocem pB, corr. p absorbuit ν absorbit pB
absorta m absorta est iqrrP 13 enim hanc m 14 ipsum Β [ = ί / 5 ] et2 om. Β
perrexisse] esse Β [cf. C/5] 16 et docti / edocti ig ab om. TB 17 omnia p 18 et1
om. Β [= US] tua reuerentia C consentire TB [ = US] polliceri TB dolo ali-
quo] ratione [λόγου pro δόλου] aliqua Β 19 necessario p [= US] anathematizare tuam
reuerentiam TB [ = US]
i, sic per totam seriem per gens, E X CONCILIO EFFESENO HU EX SYNODO EFESENO HM
21 Primum c.
22 numeros omnes om. mHm 23 carne CBH, corr. m* 25 carne pBHu om.Hm secundum
substantiam carnis Hm secundum substantiam Hu per substantial» Β uniri Β unigenitum Η
patrem Η 26 unum etiam Β [ = £75] sua] propria Η uidelicet quia Β

III Si quis in uno Christo diuidit subsistentias post adunationem, sola copulans
eas coniunctione quae secundum dignitatem uel auctoritatem est || uel secundum
potentiam ||, et non magis concursu secundum adunitionem naturalem, anathema sit.
IIII Si quis personis duabus uel subsistentiis || uel eas || quae sunt in euangelicis
|| et || apostolicis scribturis, inpertit uoces aut de Christo a sanctis dictas aut ab ipso
de se, et quasdam || quidem || uelut homini praeter || illud || ex deo || uerbum ||
specialiter intellecto applicat, quasdam uero, uelut deo || decibiles ||, soli ex deo
|| patre || uerbo, anathema sit.
V Si quis audet dicere deum ferentem hominem Christum, et non magis
deum esse secundum ueritatem, ut filium unum et natura secundum quod factum
. 2, 14 est caro uerbum et communicauit similiter nobis sanguine et came, anathema sit.
VI Si quis dicit || deum uel || dominum esse Christi ex deo patre uerbum, et non
magis eundem confitetur deum simul et hominem, utpote facto || came || uerbo
secundum scribturas, anathema sit.
VII Si quis dicit sicut hominem || factum || esse || a dei uerbo || Iesum et
unigeniti gloriam || circumaptatum || esse tamquam || altero || praeter eum || ex-
sistente ||, anathema sit.
VIII Si quis audet dicere assumptum hominem coadorari oportere deo uerbo
et conglorificari et coappellari deum quasi alterum || alteri (id enim quod est cö,
semper quotiens additur, hoc intellegi cogit), || et non magis una adoratione hono-
rificat Emmanuhel et unam ei glorificationem adhibet secundum quod factum est
caro uerbum, anathema sit.
Villi Si quis dicit unum dominum Iesum Christum || glorificatum ab || spiritu,
quasi aliena uirtute || ilia || quae per eum est, utentem et || ab eo || accipientem
operari posse et contra spiritus inmundos et || adimplenda || in homines dei miracula,
et non magis proprium eius dicit spiritum, per quem et operatus est || dei || signa,
anathema sit.
ι — 3 . 4—6. adfert Rusiicus c. Aceph. p. 49"; 18—22 p. 59"
C [= vm), Τ [= piq\, Β, Η [= HmHu]

ι substantiam Hm aduniationem p adunationi Hu solam [solum B] copu-
u
lans eas vB soleas copolans H solam copulans Hm 2 est om. Η 2/3 uel — poten-
tiam C uel potestatem est [est om. Hm] Η om. TB 3 magis in Β concursu qui Β
[cf. £75] adunationem CHm donationem Hu 4 in personis Hm uel eas C ea Η
om. TB [ = £/£] 4/5 in — scripturis sunt Η s uel TBH [ = US\ diuidit Η de]
in Η 6 semet ipso Η quasdam] alias Η quidem om. Τ Β [= US] uelut] uult p
tamquam Η praeter illud C praeter TB [ = US] citra quod Η uerbo TB est uerbum Η
7 specialiter — applicat] seorsum intellegendo [intellegendum Hu] coaptat Η alias Η din Β
decibiles CH decibiliter Τ condecentes Β [ = US] 8 patre Η [ = US] patri C om. TB 9 dei-
ferum Hu [= US] deifero Hm theoforon id est deum ferentem ig 1 0 ut] et Η naturam CHm
u
natura et Β 1 1 est om. iq et om. iq nobis] ut nos iq sanguinem vH sanguini BHm
m m U
carnem υ carni BH 12 din uel dnm C dm et dnrn H dnm TH dm Β 1 3 factum iq
m m
camem TBH uerbum iqH 1 5 in hominem Β operatum TBH citra [citera p cura q
om. Β] di uerbum TBH Iesum om. Η i 6 unigenitum et unigeniti p circumaptatum
scripsi circumactatum C circumactum w 1 adhibitam TBH esse ab eo Β alteri TBH
[= US] eum om. Η 16/17 existenti TBH [ = CAS"] 1 8 quod adorari Η quoadorare p
19 et coappellari om. Η in altero TBH 19/20 id enim — cogit om. TB id enim — addi-
tur] syllaba enim quod semper adiecta Η 2θ hoc quod m intellegil Hm mx coget Hm
21 hemmanuelem C 2 3 glorificari TH glorificattri Β a Τ 2 4 ilia om. TBH [= US]
utente pH ab eo om. Τ 2ζ e t 1 om. Β [= US] spos ρ adimplere T B H " [ =
adimpleri Hm 26 deitatis TBH [= US]

8, 12 CYRILL! EPISTVLA AD NESTORIVM 9 AD CONSTANTINOPOLITANOS 35
X Pontificem et apostolum confessionis nostra factum Christum || diuina || Hebr. 3, 1

dicit scriptura, optulisse etiam pro nobis semet ipsum in odorem suauitatis deo || et Eph. 5, 2
patri ||. si quis ergo pontificem dicit et apostolum nostrum fieri non ipsum ex
deo uerbum, quando || factus || est caro et secundum nos homo, sed quasi alterum
praeter ipsum specialiter hominem ex muliere, aut si quis dicit et pro se optulisse 5
II oblationem || et non magis pro nobis || solis || (nec enim indiguit sacrificio qui nescit
peccatum), anathema sit.
XI Si quis non confitetur domini carnem uiuificatoriam esse et propriam eius
uerbi quod ex deo patre est, sed uelut alterius praeter ipsum, copulati quidem ei
secundum dignitatem, aut quasi solummodo diuinam habitationem || habentis ||, et non 10
magis uiuificatoriam, sicut diximus, quia facta est propria uerbi omnia uiuificare
ualentis, anathema sit.
XII Si quis non confitetur dei uerbum passum carne et crucifixum carne et quod Hebr. 2, 9
mortem gustauit carne, factum etiam primogenitum ex mortuis, secundum quod Col. 1, 18
uita II est || et uiuificans ut deus, anathema sit. 15
Dat mens. Nouemb. die XXX indict. XIIII d. 30. m.
Nou. a. 430
Eiusdem epistula scripta ad clerum et populum Constantinopoleos, in qua scribit

ut non II intenderent impiae doctrinae || haeretici Nestorii neque communicarent ei, si
permaneret lupus pro pastore, sed magis confortarentur in domino et suam fidem
seruarent influctuabilem. super haec scribit communicatores esse eos qui expulsi 20
sunt a Nestorio resistentes eius doctrinae
Villi 1 Dilectissimis et desiderabilibus presbyteris et diaconibus et populo Constantino-
poleos Cyrillus episcopus et synodus quae conuenit in Alexandria ex Êgyptiaca diocesi,
in domino salutem. Vix quidem 11 et 11 aliquando peruenimus ad quod fuerat melius
ab initio uenire, 11 dicimus uero 11 ut curam 11 haberemus 11 omnium uestrum salutis et 25
ut non oporteret pati super fide tumultum; satisfacimus autem omnium uestrorum
II super || hoc contristationibus. || peregimus || enim non sine lacrimis praeteritum
V i l l i in Acymitensium iacet XCI et in Acymitensium XI m1 in mg.

16 temporis nota eum significari dient quo Nestorius epistulam accepit, elucet ex inscriptione
sermonis Coli. Palat. 23
V i l l i Grace extat in V 24 S14 A 22

C [= vm], Τ [= piq\ Β [usque ad 16], H[= HmHu usque ad X5], S [= wr, inde α ιγ]
ι apostolicum CHm uel apostolum superscr. m* diuina om. TBH 2 obtulit Η [=US]
semet ipsum pro nobis BHm dnö T, corr. p 2/3 et patri om. TB 3 ante si ins. XI υ
et apostolum nomine fieri dicit Β [cf. US] et apostolum [apostolicum Hm] nrm dicit factum Η
4 factum Τ BHm1 [ = £/S] S e t ] eum Hm om. Β obtulisse eum pqB 6 sacrificium TBH
[= US] solis C ipsis TBH sacrificium CiBH, corr. C 8 XII ν uiuificatricem Η
9 copulatim Η Iö diuina BHm habitatione BHm inhabitationem pHu [= US] habenti
TBH 11 uiuificatricem Η 13 XIII υ 14 quia Β morte pHu 15 est a patre TBH
1 6 om. Η nouembrio Β [ = US] XIII m subscr. incp epistl Villi Cp
C [= vm], Τ [= piq], S [= wr]
17—21 epistola eiusdem scripta ad clerum et populum constantinopolitanum iq 17 epistula
om. ν 18 intenderent [intenderentur tri] — doctrinae C respicerent [reciperent 5] impiam doctri-
nam pS 19 confortaret m confortaretur m% 21 residentes C doctrina C 23 ex
om. miq, corr. m 24 et vS om. mT 25 dicimus — haberemus C ut — haberemus hoc est Τ
dicimus uero ut — haberemus hoc est 5 nostrum mp 26 uestrum iq 27 propter TS
protraximus Τ permansimus 5
5*
36 C O L L E C T I O N I S C A S I N E N S I S PARS PRIOR
tempus, sperabamus autem quia consiliis et || ammonitionibus || ecclesiasticis et om-

nium uestrum increpationibus || transmutaret || quidem semet ipsum a || discordan-
tissimis || dogmatibus reuerentissimus episcopus Nestorius, honoraret autem nobiscum
fidem traditam ecclesiis et a sanctis apostolis et euangelistis et ab omnibus sacris
litteris et uocibus 11 quae per sanctos prophetas, ad habendum recte 11 obsignatam. quia 5
uero et ex his quae apud uos in 11 ecclesiis 11 loqui non cessat, et ex scriptis expositionibus
eius errantem inuenimus et non mediocriter impium circa fidem, iam necessarie ueni-
mus || ad hoc || ut || debeat || per synodicas || litteras || contestari quia nisi abstinuerit
|| uelocissime || a suis nouitatibus et secundum definitas indutias a sanctissimo et
|| deocolentissimo || Romanae ecclesiae pontifice Caelestino || et || anathematizauerit 10
quidem ilia in || scripto || quae || uel || dixit apud uos || uel codicibus || interposuit || siue ||
interponi praeparauit, 11 qui 11 etiam apud nos sunt, nullum 11 communionis 11 habet locum
cum sacerdotibus dei, sed erit omnium alienus. nullus autem accuset segnitiem;
non enim dormitauimus sic magno grege turbato, magis autem et ubique populis
et ecclesiis, sed imitati sumus eos qui medicinale habent experimentum, quique pas- 15
sionibus quae in corporibus fiunt, non continuo ferri et ignis inferunt necessitates, sed
mitioribus in principio medicamentis maturant, expectantes conueniens incisionibus
tempus.
2 Viriliter itaque agite in domino et uestram || ipsorum || fidem seruantes im-
mutilatam bene complacere festinate Christo, uni et soli et uere filio dei, memores 20
etiam sanctorum uestrorum patrum, qui sacerdotium tenuerunt recte et sancte apud-
uos quique adhuc uiuentes dei genetricem nominabant sanctam uirginem (peperit enim
Emmanuhel, quod est deus uere; factum || est || enim caro uerbum et natum est car-
naliter ex muliere, ut nos inueniremur fratres eius qui ultra omnem creaturam est),
praedicabant autem non duos apud uos Christos, sed unum eundemque deum uerbum 25
et hominem secundum carnem ex muliere, non copulatione pura et tamquam sub
aequalitate sola dignitatum compactum hominem deo (haec enim illius sunt tepida et
inutilia et || anilia || dogmata), eundem uero et passum dicebant carnaliter pro nobis
mortem et resurrexisse diuine, || conculcantem || mortis imperium, et uenturum dice-
bant omnium iudicem. hanc uobis || reaccendentes || semper fidem, puros et in- so
maculatos uosmet ipsos conseruate neque communicantes memorato neque tamquam
doctorem respicientes, si lupus pro pastore remanserit et post hanc nostram ammoni-
tionem ad eum factam sapere || elegerit || quae peruersa sunt. his autem clericis
siue laicis qui propter rectam fidem separati sunt aut depositi ab eo, communicamus
nos, non illius confirmantes iniustam sententiam, sed laudantes potius eos qui passi 85
C [= vm], Τ [= pig], S [= wr]

I sperauimus mr monitionibus Τ munitionibus S 2 mutaret iq mutare p 2/3 dis-
cordantibus TS 4 et 1 om. ν a om. m, corr. m* 5 quae per — recte CS scorum
[sanctorum et iq\ prophetarum pro habenda rectitudine Τ obsignatum m obsignatum est ν
obsignate sunt m a 6 et: om. vi ecclesia 7 T et expositionibus m9 8 ad hoc
om. Τ opporteat Τ litteras eum p eum Iiteras iq 9 uelociter TS 10 dei cul-
tore Τ et om. Τ anathemauerit pS, corr. w 11 scriptis Τ uel om. Τ uel
codicibus CS et libris Τ aut Τ 12 qua Τ quae iq communicationis Τ habebit iq
13 omnibus w a accusat segnitiam C 16 feri p 19 ipsorum om. Τ seruantes om. CS
19/20 immultilatam m uel mutate superscr. m1 20 tenentes bene m* xpo festinate C
22 et dl w nominabunt w 23 nobiscum deus iq factum est enim CS factum enim p
enim factum iq 24 inueniremus pi 26 came p 28 senilia Τ 29 uel diuinitus
superscr. m1 et conculcasse Τ 30 accendentes Τ 32 permanserit w 33 uoluerit
pi uoluerint q 35 non — confirmantes CT qui illius infirmamus 5

9 CYRILLI EPISTVLA AD CONSTANTINOPOLITANOS 37
sunt, et illud dicentes eis: si e x p r o b r a m i n i in d o m i n o , beati estis, q u i a ι Petr. 4, 14

u i r t u t i s et dei s p i r i t u s in u o b i s requiescit.
Suscipiens autem et archiepiscopus Romae Caelestinus quaterniones expositionum

II ab ipso Nestorio || per Antiochum et inueniens eos plenos blasphemiis, insuper
etiam ammonitus ab archiepiscopo Cyrillo quia non receperit Nestorius consilium 5
aut ammonitionem ad recte sapiendum et non contrarie, scripsit ei et ipse Caelestinus
excommunicationis epistulam, definiens etiam decern dierum indutias, || quae est
ista II
X Dilectissimo fratri Nestorio Caelestinus. Aliquantis diebus etc. edita est in

Collectione Veronensi II 10
Eiusdem Caelestini episcopi epistula scripta ad clerum et populum Constantino-

politanum, in qua eos monet ut non respiciant prauam Nestorii doctrinam, sed magis
ad orthodoxam fidem, quam ab initio perceperunt a sanctis apostolis et euangelistis.
insuper scribit communicatores esse omnes contradicentes Nestorio et expulsos ab eo
XI Caelestinus episcopus presbyteris etc. edita est in Collectione Veronensi V 15
Eiusdem epistula scribta ad archiepiscopum Cyrillum, in qua scribit ut opti-

neret eius locum in sancto concilio, eo quod maris longa spatia ipse refutauerit
XII Tristitiae nostras etc. edita est in Collectione Veronensi I
Epistula papae Caelestini ad Iohannem Antiochenum Iuuenalem Hierosolymitanum

Rufum Thessalonicensem et Flauianum Philippensem 20
XIII Caelestinus episcopus Iohanrji etc. edita est in Collectione Veronensi VI
19 Ex alia translatione iacet in codice Acymitensium ad Flauianum Rufum uel ad Iohannem XIIIla
x
ipsa m in mg.
21 huius epistulae locus sextus decimus est aput Graecos; obserua ergo ut ibi transcribatur
p in mg.
3—8 Grace extant in V24"

C [= vm], Τ [= piq], S [= nur, usque ad 5]
2 uirtutes C expl epla Vim \huc usque v] incip epla [epla om. p\ X Cp
3 autem om. S et om. iq Romae om. S quaterniones expositionis iq quater-
nionum expositiones S 4 ipsius nestorii Τ ζ reciperet iq 6 monitionem p et —
contrarie om. iq 7/8 quae est ista CS est enim haec Τ subscr. incipit epla Χ C
9 subscr. expl epla X incp epla [epla om. ν] xi pC 11 episcopi om. p epistula om. ν
12—14 in qua — ab eo om. iq 13 fidem om. C ceperunt m 14 esse omnes pm esse
omnes suos υ suos esse omnes 15 subscr. expl. epla XI incp epla XH pC 16—21 ep. x m
ante ep. XII coll. iq 16 Eiusdem — Cyrillum] epla celestini pape ad cyrillum alexandrinum
epm iq epistula om. ν 16/17 in qua — refutauerit om. iq obtineat ν ιη et
longa p 18 praem. carissimo cyrillo caelestinus Τ subscr. expl epistula XII incp epistula
[epistula om. v] xni pC 19/20 epla celestini pape iohanni antiocheno iuuenali ierosolimitano
rufo thessalonicensi flauiano philippensi iq 19 Epistula om. ν 2θ et — Philippensem
om. p in fine add. a pari m1 21 subscr. expl. epistula XIII p explicit epla ΧΙΙΙ in-
cipit XIIII ν

CYRILLI ARCHIEPISCOPI ALEXANDRINI EPISTVLA SCRIPTA AD ACACIVM EPISCOPVM

BEROEiE DE ILERETICO NESTORIO
XIIII Domino meo dilectissimo fratri et comministro Acacio Cyrillus in domino
salutem. || Qui || uehementer || contristantur || et uulneratum sollicitudine cor
habentes non paruam consolationem || habent, dum || aliquibus concordantibus ea pro 6
quibus contristantur, aperiunt. huiusmodi || aliquis || factus sum etiam ego et
propterea tuae perfectioni scribendas esse curaui causas pro quibus rite, ut arbitror,
contristatus sum, magis autem etiam nunc contristor. non || enim || satis fuit
reuerentissimo episcopo Nestorio coram ecclesia dicere quae coram ecclesia scandaliza-
uerunt et destruxerunt fidem quae est in omnium saluatore Christo, sed etiam passus est 10
Dorotheum quendam episcopum praesumere coram || ecclesia et || Collecta dicere
palam: si quis dicit dei genetricem Mariam, anathema sit. quid igitur || faciemus ||
in ecclesia || orthodoxorum || anathematizati cum sanctis patribus? inuenio
namque in || conscriptis || et famosissimae memoriae episcopum Athanasium fre-
quenter earn nominasse dei genetricem, sed et beatum patrem nostrum Theophilum 15
et alios plurimos sanctorum et per tempora episcoporum, tam Basilium quam Gre-
gorium et ipsum || uero || beatum Atticum. || nullis || autem, arbitror, orthodoxorum
dei genetricem earn dicere 11 formidatum 11 est, si est uerum quia deus est Emmanuhel.
facti sunt igitur anathema || qui || ad deum || sunt || sancti patres, sed et omnes qui-
cumque recta ueritatis dogmata secuntur || <et> deum || confitentur Christum. et non 20
usque ad haec rei damnum existit, sed etiam || euersae || sunt sententiae populorum.
lamentatus enim sum audiens alios quidem in talem iam incidisse perfidiam et igno-
rantiam, ut neque || deum || confiteantur Christum, alios autem uel si uoluerint con-
fiteri omnino eum deum, nihil tamen super || eum || salubre sectantur, sed || benignitate ||
et II gratia || nobiscum uocatum ad hoc dicentes. haec lamentatione et gemitu 25
digna sunt. quae enim || omnino || utilitas etiam ad medium deducere quae ita sup-
tilia et occulta sunt ? cur autem non potius moralibus expositionibus prosumus
populis, si non uehementer sumus eruditi ad suptilitatem dogmatum? quia uero
monachis per Êgyptum et in Alexandriam conturbatis ex huiusmodi lectionibus seu
expositionibus rectam fidei exposuimus rationem, debellat et^factus est inimicus et so
congregat quosdam aleatores et desperatos et praeparat ut mentiantur aduersum me
quaedam coram multis; et puto iuste. nam si habuissemus zelum dei et in amore
diuino patrum essemus imitatores, olim aduersus eos qui || praesumunt || obloqui
ι in alia translatione hoc habetur [explicit epistula xiii"] : in Acymitensium xxil iacet m* in mg.
X I I I I Grace extai in V16 S 21 A 35

C [= vm], Τ [= piq], S [= wr\
ι epi ν epistula om. ν 2 beroae p aberoae w abenoae r 4 Qui om. TS, corr. w
et contristatum [contristatus p] Τ 5 habent dum CS habendum p habendam iq 6 aliquis
om. TS 8 enim om. Τ 9 epo nestorio 5 nestorio epö C et di cultori epo nestorio Τ
coram ecclesia2 [ecclesiam pq5] CpqS omnem i totam ecclesiam wcorr 11 ecclesia et C ecclesiae pS
ecclesia iq 12 faciamus TS, corr. w 13 orthodoxi iq orthodoxis p 14 conscriptis Cr
conscripti w conscriptione wcorr conscriptionibus Τ is sed om. C, corr. m 16 episcopo-
rum— Basilium] epsm basilium / tam epm basilium iq 17 uero Γ uere C om. TS nullus TS
18 formidatus TS 19 qui om. Τ exsistentes Τ 20 ueritate p et addidi deum om. Τ
confitentes iq 21 conuersae TS 23 deum om. Τ 24 eo Τ placitse Τ 25 per
gratiam Τ 26 omnino om. Τ τη autem et C morabilius w 29 alexandria iqvf°rr
33 postulatur olim essemus prsesument piS

14 C Y R I L L ! E P I S T V L A A D A C A C I V M 15 A C A C I I E P I S T V L A A D C Y R I L L U M 39
contra Christum et anathematizare || tarn nos || uiuos || quam eos || qui iam ad deum
sunt, sanctos patres, sententiam sanctam proferentes || per quam consequens erat ||
mederi || et eos ex populis || qui || in fide laesi || sunt.
ACACII EPISCOPI BEROEÊ EPISTVLA SCRIPTA AD CYRILLVM || ARCHIEPISCOPVM ||

ALEXANDRINE DE TVRBA ECCLESIARVM QVAM INTVLIT EIS IMPIVS NESTORIVS MALE 5
DOCENS
XV Domino meo per omnia sancto et || deoamantissimo || episcopo Cyrillo Acacius
in domino salutem. Legi litteras tuae reuerentiae || quae || proxime nobis || datae
sunt II non optandis lacrimis et lamentatione plenas || causa || horum quae Constan-
tinopolim diuulgata sunt, et tenent profunditatem fidei Christianae secundum quod 10
II participatis ||, quoniam superfluum fuit hoc ab initio ad medium deduci. quid
enim profuit Apollinaris Laodicenus, unus existens in prioribus magnus decertator
pro recta fide, qui fortiter contra inimicos dimicauit, praesumens de propria sapientia
et uolens introducere ex || incomprehensibilibus comprehensiones quasdam || purae
et sine dolo fidei Christi? || nonne || praeparauit || inter || schismaticos semet ipsum i6
apud catholicam ecclesiam reputari ? || nonne dictum est || a quodam praecedentium
nos episcoporum reprimere uolente ut ea quae ultra hominem sunt, non perscrutentur
bene || cogitantes ||, sano sensu et perfecta sapientia hanc erumpente uocem: quomodo
pater unigenitum genuit, taciturnitate honoretur ? 11 et 11 procedente sermone
dinumerauit quomodo lateat haec perscrutatio paulatim omnes simul caelestes uirtutes, 20
quanto magis homines et sensum humanum. quomodo autem non est necessaria
atque decens praesens ammonitio diuinarum scripturarum docens: a l t i o r a te ne Sir. 3,22.23
quaesieris et f o r t i o r a te ne p e r s c r u t a t u s f u e r i s . quae t i b i praecepta s u n t ,
ea c o g i t a ; non e n i m t i b i o p u s s u n t quae a b s c o n d i t a s u n t ? qui uero
satisfacere || qüaerunt || pro his qui haec cogitare et dicere conantur, simile quiddam 25
II dicunt || pati horum quae sustinuit beatus Paulinus episcopus, qui refutabat tres
subsistenfias dicere expressim, uirtute et uere haec ipsa sapiens, haec ipsa || sentiens ||,
secutus autem est Occidentales deo amabiles episcopos, eo quod angusta sit Latina
uox et non possit ad nostram Graecorum elocutionem tres subsistentias dicere. tarnen
opus est omnes nos, qui possumus condolere et conpati ecclesiae dei, plurimum laborare 30
et reprimere enuntiatam uocem, ne occasio detur scindere et diuidere dei ecclesiam
7 in Acymitensium ΧΧΙΙΙ tn2 in mg.
X V Grace extai in V17 S 22 A 36

C [= vm], Τ l=pig\, S [= w]
1 tarn nos CS nosque Τ quam eos CS et Τ 2 per — erat CS erat possibile Τ
3 et — populis CS et — populis expellere uforr ab his Τ qui στη. i in fide laesi S infideles
Cwcorr per quam in fide uexati Τ subscr. explic epla XHII incip epla XV Cp
4 — 6 epistola acacii epi ad cyrillum epm iq 4 EPISTVLA ACACII ΕΡΪ beroae [benoae r] 5
beroe m boroae p epistula om. ν epm p 5 eis om. S 7 deo amabili Τ 8 quae
om. Τ 8/9 datae sunt] datas Τ g causa tnS causae ν nam causa Τ ίο diuulgate ν
11 participatis C falsa lectione δή pro bet non correcta, participantur TS 12 laudocenus C 13 pro
facta C recta m* in mg. profecta r 14 operibus quaestus Τ quasdam Cwcorr quosdam iqS
quodam p 15 non Τ inter om. Τ scismaticum iq 16 non est dictum Τ \η ho-
mines C 18 cogitante Τ erumpere C 19 et om. Τ 2ζ uolunt Τ quidam iw, corr. 1»
26 dicuntur Τ 27. 29 aliter substancias mx bis in mg. 27 metitus Τ [μίτρών pro μρπών]
3θ condoleri C

4° COLLECTIONIS C A S I N E N S I S PARS PRIOR
praeparatis. quapropter conuenit tuam integram perfectamque sapientiam, || etsi ||

aliquid tale a principio dictum || est || quod contristare et perturbare plurimos uenera-
bilium et Christo amabilium possit, reprimere quod commotum est, || quamuis ||,
sicuti praedixi, plurimi de Constantinopolim ad Antiochiam uenientium nec non et ad
nos tarn clericorum quam etiam laicorum defendere uideantur prolatum sermonem &
non contrarie habentem secundum sensum ad apostolicam fidem, insuper et sanctorum
patrum in Nicsea conuenientium de consubstantialitate sancitam et traditam in omnem
catholicam ecclesiam. sapientiam igitur et compassionem || et || perfectionem tui
sacerdotii, tempore uocante, demonstrare dignare, mediante tua sanctitate prolato
sermoni apud eos qui audierunt et dirupti sunt, ut tua sanctitas ilia sapiat atque 10
|| agat || quae possint fluctuantem in praesenti catholicam ecclesiam magis ac magis
ad altitudinem || eleuare ||, dominica quadam uoce utens et cogitans illam, || [quam]
dum II mare || in || praesenti || uideretur || turbari, || et adiciens illud quod ait ||:
Mc. 4, 39 q u i e s c e , o m m u t e s c e .
Feci uero legi epistulam tuae || religiositatis || per omnia sanctissimo et deo is
amabili Iohanni Antiochenorum episcopo, et audiens cum multa || consensione || et
compassione eadem ipsa nobiscum senilem agentibus aetatem nuper ad episcopatum
ueniens, || qui || dei gratia || floret || in triumphis qui inesse debent episcopatui, ita
ut magne super eo sapiant atque glorientur omnes Orientalis diocesis deo amabiles
episcopi, rogare tuam || religiositatem || dinoscitur ut tua sanctitas inserta sibimet 20
sapientia utens mitiget quod emersit inportabile uerbum, quatenus per ea quae loqueris,
per ea quae agis, illud apostolicum tempore uocante demonstres || quod || ait: si enim
2 Cor. 10, 8 uoluero uti p o t e s t a t e q u a m d e d i t n o b i s deus ad aedificandum et non ad
d e s t r u e n d u m , non c o n f u n d a r .
Desiderantissimum autem uirum nostras litteras deferentem, fidelem existentem 25
et Christianum a progenitoribus, dignare inserta et cohaerenti tibi bonitate suscipere
et in quibuscumque opus habuerit, eius habere prouidentiam te decentem.
Omnem tecum fraternitatem ego et qui mecum sunt, plurimum salutamus.
XVI 1 Domino meo dilectissimo fratri et comministro Iohanni Cyrillus in domino

salutem. Cognouit omnino et per multos tua || religiositas || sanctae Constantino- 30
politanae ecclesiae statum nunc existentem quia ualde turbatus est et absque collecta
manserunt plurimi etiam nimis religiosi atque maturi, non fortuitum tumultum in
ipsa sustinentes fide ex his quae dicuntur coram ipsa ecclesia a reuerentissimo episcopo
2 Nestorio. cui etiam suasi per litteras ut abstineret se ab huiusmodi prauis ac per-
29 . . . . [abscissa] translatio: in Acymitensium nouagesimo primo m* in mg.
X V I Grace extat in V13 S19 A 16

C [= vml Τ [= pig], S [= wr\
I licet Τ ι sit Τ 3 licet maxime Τ 4 constantinopoli TS nec] et m
et om. C 7 niceam C scam mS 8 et s om. Τ ίο sermone C 11 agat CS
conscribat Τ 12 destinare Τ 12/13 dum scripsi quam dum Cw quamdiu r quando Τ
13 etiam in Τ uidetur Τ et — a i t CS qua dixit Τ 15 scitatis TS 16 et 1 ] ut p
gratulatione Τ i8 qui CS et Τ florens Τ 19 eos 5 orientales p orientales con-
tuli S dioeceses p dicecesis pcorr 20 uenerationem TS 22 quo TS 25 litteras om.p
26 coherentia C subscr. explicit epla XV incipit epla [om. v\ XVI Cp
inscr. epla cyrilli epi alexandrini ad iöhem antiocenum epm iq 29 xvi w om, ρ
30 rfiuerentia TS 33 fidem C

15 A C A C I V S A D C Y R I L L V M 16 C Y R I L L V S A D I O H A N N E M 17 A D I V V E N A L E M 41
uersis || cogitationibus || et patrum sequeretur fidem. sed me quidem arbitratus

est haec scribentem inimicum et in tanto despexit considerare quia ex caritate ilia
conscripsi || ad || eius reuerentiam, ut etiam aestimaret talia sapiens atque dicens || et ||
8 Romanorum [quoque] posse se auditus abripere. scripsit enim illicita quaedam
II componens || in epistula longa domino meo dei cultori || optimo || episcopo Roma- 5
norum ecclesiae Caelestino et in suis haec interposuit litteris aduersus eos qui ei con-
traria sapiunt, quia sanctam uirginem dei genetricem dicentes non contremescunt;
proinde etiam quaterniones suarum expositionum direxit, quos etiam legentes in
11 maximam Romam 11 comperti dei 11 optimi 11 cultores episcopi et conciliis plurimis
II celebratis || clamauerunt aduersus eum dicentes aperte haeresem eum || nouam 10
4 inuenisse || ualde pessimam, quae a nullo antiquorum noscitur adinuenta. quia
uero necessarium fuit mihi scribente illius reuerentia illic haec quae facta sunt, dicere
omnia et destinare etiam exemplaria litterarum a me ad eum scriptarum, profectus
est necessario clericus Alexandrinorum, dilectissimus diaconus Posidonius. lectis
igitur in concilio || tam || expositionibus eius || quam || epistulis maxime in quibus is
est calumniae locus, (habent enim eius suscriptionem), || quaedam definiuit || sancta
Romanorum synodus, || quin et || scripsit ad tuam reuerentiam, quibus est necessarium
oboedire || retinentes || totius Occidentis communionem. scripserunt enim a pari
et ad dei cultorem episcopum Thessalonicae Rufum et ad alios quosdam per Mace-
doniam dei || optimos || cultores episcopos, qui etiam semper concurrunt decretis eius. 20
5 scripserunt nihilo minus et ad Êliorum dei cultorem episcopum Iuuenalem. tuae
igitur est || religiositatis || considerare quod utile est; nos enim sequimur quae ab eo
sunt iudicata, formidantes ne tantorum communione labefactemur, nec pro aliis
quibuslibet rebus indignantibus neque pro paruis facientibus motum, sed pro ipsa
fide et ubique positis ecclesiis et aedificatione populorum. 25
Saluta quae apud te est fraternitatem. te quae nobiscum est, in domino salutat.
XVII Domino meo desiderantissimo fratri et comministro Iuuenali Cyrillus in

domino salutem. Optabam quidem probatissimorum || patrum || uestigia rectam-
que fidem sequi reuerentissimum episcopum Nestorium; quis enim bene sapien-
tium non optet probatissimos esse eos qui regimen sunt sortiti ouilium saluatoris ? 30
quia uero praeter spem rerum natura nobis egressa est (quem enim futurum expecta-
bamus pastorem || peculiarem ||, hunc rectae fidei persecutorem inuenimus), oportet
XVIIGrace extat V15 S 23 A 18

C [= vm], Τ [=piq], 5 [= wr]
ι quaestionibus TSm% in mg. 2 tantum iq 3 conscripta p apud Τ et om.
TS) quoque delere pratermisit Rusticus 4 illuc ita iq 5 proponens Τ post longa
quasi nouce epistula initium Ex dictis peruersi nestorii ν dei q dö CpiS optimo om. Τ
9 maxima roma Twcorr optimi om. Τ ίο caelebrantes Τ i o / n nouare Τ 12 reue-
rentiam C 14 possidonius vTvforr 15 et Τ et Τ ιό habent enim] habentes C
quxdam definiuit CS aperte disposuit Τ \η quin et 5 qui m quae υ et Τ i8 retinentibus Τ
l8/i9 a pari et] exemplaria q 20 optimos om. TS 21 minibus/ eliorum mcorri heliorum
pqS eliodorum C heliodorum weerr 22 reuerentiae TS 23 nec iq ne Cp non S 26 te
om. pS
sequitur epistula XIII iterum posita C cf. p. 37, 21 subscr. Explicit epla XVI Incipit
epistula X V I I [post ep. XIII iterum positam C] Cp Explicit epla ante
XVI Incipit epla celestini pape
epistulam XIII iterum positam m
inscr. epla cyrilli alexandrini epi iuuenali Irlitano epo iq incipit epla cyrilli ad iuuenalem r
27 meo om. C desiderandissimo p flauiano iuuenali C 28 patrum om. TSV 32 uerum TS

Mt.io,34.35 iam reminisci dicentem omnium nostrum saluatorem Christum: non u e n i m i t t e r e

p a c e m in t e r r a , sed g l a d i u m . u e n i e n i m s e p a r a r e h o m i n e m a d u e r s u s
p a t r e m suum. si uero et contra parentes nobis bellum sine crimine et inreprehen-
sibile est, magis autem etiam omni laude plenissimum, quando Christi gloriae con-
certari || dinoscimus ||, quomodo non omnis necessitas est, licet flentes tamquam
fratrem lapsum, deo amabilem accingi zelum et per omnem terram quasi illud dicere:
Exod. 32, 26 si quis d o m i n i est, u e n i a t ad me. ego siquidem et per unam et per secundam
epistulam tamquam fratrem rogaui ut non suos sequeretur intellectus, sed rectam
apostolicamque fidem traditam ecclesiis, aestimans || eripere || eum || a suarum ||
prauitate || scripturarum ||. sed nihil profuit affectus medicamentum, |] effectum
non habuit adhortatio ||, et in tanto recessit uelle ueritatis dogmata sequi, ut etiam
epistulam mitteret ad me cum suscriptione sua, in qua redarguit quidem tamquam
contristatus, professus autem aperte est dei genetricem non esse sanctam uirginem, quod
est apertum dicere non esse deum uere Emmanuhel, in quo salutis habemus || spem ||.
arbitratus autem quia etiam Romanorum ecclesiae || possit || subripere, scripsit ad
dominum meum reuerentissimum et dei || optimum || cultorem fratrem et com-
ministrum Caelestinum ecclesiae Romanorum episcopum, interponens epistulis suorum
dogmatum prauitatem. destinauit quoque plurimas expositiones, ex quibus est
sapere peruersa conuictus et reprehensus indubitate || ut || haereticus. quia igitur
memoratus reuerentissimus et dei cultor Romanorum 11 ecclesiae 11 episcopus Caelestinus
certa || quaedam || scripsit de eo et misit ad me epistulas, oportere credidi eas destinare
et exercitatam ex propriis ad pietatis zelum tuam reuerentiam excitare per litteras
quatenus ex una anima et || ualido fauore || caritate quae in Christo est, accingamur
et saluos faciamus populos || periclitantes || et statuamus ecclesiam, quae sic est clara,
concordes utique facti || ad inuicem || singulis uniuersi et secundum determinatam
formam scribentes || et clero || et populis. si quidem profuerimus et conuerterimus
pro ueritate eum ab his quae sapuit || et docere praesumpsit ||, lucrati sumus fratrem
et II saluificauimus || pastorem; si uero sine effectu fuerit nostrum consilium, ipse
Ies. 3, 10 sibimet adscribens quod euenit ei, suorum laborum comedet fructus. oportet autem
nos necessario et Christo amabili ac piissimo imperatori et omnibus proceribus scribere
et suadere ne praeponant Christi pietati hominem, sed praebeatur orbi terrarum firmitas
in fide || recta || et pastore nequissimo liberentur oues, si non omnium sequatur sua-
siones.
Saluta apud te fraternitatem. te quae nobiscum est, in domino salutat.
II Et II haec epistula antequam fieret synodus, missa est a Cyrillo Iuuenali.
C [= vml Τ [= piq\ S [= wr)

3 nobis om. C 4 autem om. S 4/5 decertari m 5 dinoscimur TS 6 post
amabilem add. et perdentes m* in mg. accincti m accinti ν 9 traditis p amouere
TS earn S a om. Τ suorum mTS 10 scriptorum TS 10/11 effectum
— adhortatio] consilium effectum non habuit Τ n tantum iq ecclesiae ueritatis C 12 me
quidem m?crr 14 aperte iq expectationem Τ 15 posset Τ posse r 16 optimum
om. Τ ig indubitanter •wcorr indubite r uelut TS 20 ecclesiae om. Τ
2i quaedam om. TS 23 forti alacritate Τ äl feruore m in mg. accingamus p
24 periculum sustinentes Τ 25 ad inuicem om. TS 26 et clero C ei TS Τ 27 et —
praesumpsit om. TSV 28 saluifkamus TS 31 proponant CS, corr. w 32 recta
om. TS a pastore mcorrwcorr omnibus C, corr. w a 35 et om. vT

17 CYRILLI EPISTVLA AD IWENALEM 18 AD QVENDAM ZELOTEN
EPISTVLA CYRILLI EPISCOPI ALEXANDRIA SCRIPTA AD QVENDAM ZELOTEM
XVIII Nouimus tuae dilectionis sinceritatem et non ignoro Studium. et si quidem

scriberem ad aliquos meum nescientes modum, multis uterer uerbis suadens quia
nimis pacificus sum et neque contentiosus nec amator litigii, sed optans et amare
cunctos et ab omnibus amari; quia uero scienti scribo, breuiter locutus illud edoceo 5
quia si rerum immineret aut pecuniarum priuationem pati et fratris amouere tristitiam,
feceram libenter, ne uideretur aliquid caritati praeponi; quia uero fidei ratio est et
scandalizatae sunt etiam ecclesiae in uniuerso Romanorum, ut ita dixerim, principatu
(non enim est aliquis ex quacumque ciuitate seu prouincia ueniens et non dicens quia
haec diuulgata sunt et || noua || doctrina infertur ecclesiis), ad haec quid agamus quibus 10
commissa est a deo ratio sacramenti ? cum quibus in die iudicii examinabuntur modis
omnibus quos imbuimus. dicent enim sic se reseruasse fidem sicut inbuti sunt a
nobis. et si quidem recte hoc agimus, recipiemus quoque mercedem, impetrabimus
autem et laudem; si autem aliter et peruerse, quae nobis flammae sufficient ? audibimus
enim quia t e r r a m m e a m p e r d i d i s t i et p o p u l u m m e u m o c c i d i s t i secundum is Ies. 14,20
quod scriptum est. et singuli quidem, qui in ordine laicorum sunt, pro sua uita
satisfacient, nos autem, qui sacerdotii ministerio || onerati || sumus, non pro nobis
solummodo, sed pro omnibus credentibus in Christum rationem reddemus. mihi
igitur sermo nullus est nec tristitiae nec iniuriarum nec obloquii sic plurimi quem fecerunt
aduersum me || infames quidam et non parcentes sibimet ipsis ||, sed abscedant haec 20
omnia in obliuionem, iudicabit autem in his || qui oblocuti sunt||, deus. || solum ||
seruentur quae fidei sunt, et amicus et carus sum et nulli cedo ut || oporteat || maius
amari quam deo amabilem || episcopum || Nestorium, quem, coram deo dico, et pro-
babilem esse in Christo uolo et in his quae transacta sunt, aboleri || maculam et ||
risum et ostendere calumniam et non omnino ueritatem ea quae ab aliquibus in fide 25
diuulgantur. nam si iussi sumus a Christo etiam odientes nos diligere, quanto Mt. 5, 44
magis consequens est fratribus et consacerdotibus hoc praebere? quia enim si
soluatur ab aliquibus fides, nostras animas non || prodemus, taciturnitate contenti,
etsi propositum sit || [pati] etiam || ipsius mortis experimentum excipere ||, dubium non
est, II Christo donante uirtutem ||. si enim metuimus pro gloria dei dicere ueri- 30
tatem, ne in molestias incurramus, qua de cetero facie sanctorum martyrum praeconia
celebrabimus coram populis ? quos laudamus quia seruauerunt quod dictum est u s q u e Sir. 4, 33
ad m o r t e m c e r t a r e p r o u e r i t a t e .
2 nota marginalis extat in m de Acymitensium codice, sed iam legi nequit
X V I I I Grace extat tn V20 S 8 A χ5
C [= vm], Τ [= piq\ S [= wr\
ι zelotem Τ zelotem in constantinopolitani [constantinopolitana ciuitate r] S om. C 2 xviii

om. ρ 5 sciente S, corr. w 7 facerem iqr caritati aliquid ν ratio] äl aberacio
m* in mg. 8 principatum C 10 uana TS 11 a deo ratio] äl adoratio m* in mg. 12 di-
cent iq dicunt CpS seruasse iqr 13 recipimus CS, corr. m* quoque TS enim C
impetrauimus CS, corr. m*w 14 audiuimus CS audiemus 7 w a 17 sacerdotii pqS sacer-
dotis i sacerdotum C honerati wrcorr honorati Cr functi Τ i8 reddimus w 19 plurimi
quem in quam plurimi corr. w 20infames quidam CS quidam turpes Τ et non—ipsis om. TSV
21 qui — sunt C oblocutionibus TS solus TS 22 eum oporteat TS 23 episcopum om. Τ
24 maculam et om. TS 25 et ea m 28 prodimus Τ taciturnitate contenti om. TSV
29 etsi — sit CS licet contingat Τ pati a Rustico delendum erat ipsius — excipere C ipsam
mortem TSV 30 Christo — uirtutem om. TS Γ 32 celebrabimus iqr celebrauimus pw cele-
bramus C 33 subscr. explic epla X V I I I [xvil C] incip epla [om. v\ x v m i [ X V I I I C] Cp
6*

EXEMPLAR EPISTVLvE SCRIPTAE AD NESTORIVM A IOHANNE EPISCOPO ANTIOCHLE,

IN QVA EI SVADIT || QVM RECTA SVNT ||, SAPERE ET NON Ε A QVÊ REPVGNANT
ORTHODOXIE FIDEI
XVIIII D o m i n o m e o || et d e o a m a n t i s s i m o || et s a n c t i s s i m o e p i s c o p o N e s t o r i o I o h a n n e s
in d o m i n o s a l u t e m . M e a m i n t e n t i o n e m circa t u a m r e u e r e n t i a m c u m o m n i u e r i t a t e β
p e r d o m i n u m m e u m m a g n i f i c e n t i s s i m u m Irenaeum c o m i t e m t u o a f f e c t u i d e c l a r a u i
et q u i a , s i c u t aestimo, o m n i i a m s u m suspicione e x t r a n e u s u e r i s q u e s a t i s f a c t i o n i b u s
usus, fiduciali i a m u t o r a d t u a m || p e c u l i a r i t a t e m || s u a s i o n e . licebit i t a q u e tibi
e x his ipsis quae || s u a d e o ||, p i g n o r a n o s t r a s u m e r e q u a m circa t e g e r m a n i t a t e m
h a b e a m u s et q u i a c u r a n o b i s est n o n p a r u a || eius quae || s e c u n d u m d e u m , caritatis, 10
q u a m p a r t i c i p a n t e s d i u i n a s i m p l e b u n t leges, n e g l e g e n t e s a u t e m et callide s e m e t ipsos
m e m b r i s p r o p r i i s o f f e r e n t e s p r i m i t u s sibi n o c e n t q u a m || illis || c o n t r a q u o s || ni-
t u n t u r ||.
Q u i a u e r o haec a m e b e n e in procemio d i c t a s u n t , sicut e g o p u t o , s u s c i p e m e
r o g o b o n u m tibi f u t u r u m c o n s i l i a r i u m , n o n repellens in his quae a m e d i c u n t u r , utili- is
t a t e m et q u o d c u m o m n i s e c u n d u m d e u m p r o f e r t u r affectu. o p o r t e b a t i t a q u e nos
d e o p t i m i s r e b u s c o n s u l t a t i o n e s a d i n u i c e m f a c e r e , sed q u i a p e c c a t a n o s t r a m u l t a m
p o t e s t a t e m ecclesiasticis t u r b i s p e r h i b u e r u n t , h a c c a u s a c o a c t u s s u m quae n u p e r
n o b i s s c r i p t a s u n t et a R o m a et a b A l e x a n d r i a , tuae s a n c t i t a t i significare. nuper
e n i m A l e x a n d r i n i clerici u e n i e n t e s e p i s t u l a s n o b i s d e d e r u n t d i u e r s a s d e t u a r e u e r e n t i a 20
missas, a l i a m q u i d e m s a n c t i s s i m i episcopi Caelestini, alias a u t e m d e o a m a b i l i s episcopi
Cyrilli, q u a r u m e x e m p l a r i a d i r i g e n s r o g o t u u m a f f e c t u m sic eas legere, u t n e q u e
t u r b a m q u a n d a m m e n t e p a t i a r i s , e x q u a f o r t e c o n t e n t i o n e s et o b s t i n a t i o n o x i a p r o -
u e n i a t , n e q u e c o n t e m n a s c a u s a m , sciente d i a b o l o p e r || d e s p e c t u m || m u l t a s || inutiles ||
c a u s a s a d c u l m e n e u e h e r e et ad c e l s i t u d i n e m eleuare, ita u t eas i n e m e n d a b i l e s f a c i a t , 25
sed d i l i g e n t e r eas legere et a d s u m e r e q u o s d a m c o n c o r d e s t i b i a d t r a c t a t u m praesentium
et d a r e eis e t i a m p o t e s t a t e m u t q u o d utile et n o n q u o d delectat, i n s i n u e n t . modis
o m n i b u s e n i m , si h a b u e r i n t licentiam, p l u r i m i existentes et || f a m i l i a r e s || causae c o m -
m u n i c a n t e s , facile ad s u a s i o n e m || d e s c e n d e n t ||, et q u o d esse p u t a t u r || t r i s t e ||, erit
r e p e n t e || f e s t i u u m ||. n a m licet i n d u t i a s a n g u s t i s s i m a s litteris i n t e r p o s u e r i t 30
d o m i n u s m e u s d e o a m a b i l i s e p i s c o p u s Caelestinus, decern s o l u m m o d o d i e b u s , sicut
eius litterae c o n t i n e n t , d e t e r m i n a n s r e s p o n s u m , a t t a m e n licebit h o c || o p u s || f a c e r e et
II diei || s o l u m m o d o || u n i u s , || f o r s a n a u t e m e t i a m || p a r u a r u m h o r a r u m ||. n a m c o n g r u o
n o m i n e u t i in d i s p e n s a t i o n e p r o n o b i s f a c t a s e c u n d u m o m n i u m r e g e m C h r i s t u m , f r e -
4 alia translatio in Acymitensium XCIII m2 in mg.
xviiii Grace extat in V14 S 41 A 20

C [= vm\, Τ [= piq, S [= wr\
ι—3 om. iv epla iohannis [Ioannis episcopi q\ antiocheni ad nestorium constantinopolitanum
episcopum iq Incipit epla iohannis ad nestorium r 1 Exemplar epistulae om. ν scripta υ
2 quae — sunt] recte p sunt om. m 4 XVIIII om. p et 1 om. Τ amabilis 6 haereneum/
hirineum S, in hireneum corr. w comitem om. C 8 utor ad] ut orat S, corr. w ger-
manitatem TS 9 suademus Τ ίο eius quae om. Τ deum est 5 12 illis 5 aliis C etiam
illis Τ 12/13 innituntur Τ 14 primo iq pro sequitur spatium ν propositis m 15 futurum
om.C, corr.m 15/16 utilitatem iS utilitate pq humilitatem C 17 ad uicem S, corr. w
18 praebuerunt Ciq 21 alias q 24 sciens iq diabolum Τ superbiam TS inutiles CS
intulisse Τ 28 familiares CS germanae Τ 2g descendunt m descendimus TS obscurum Τ
30 festinum mr äl fastidium m2 in mg. darum Τ 32 opere Τ 33 die Τ uno Τ
paruis horis Τ

19 IOHANNIS ANTIOCHENI EPISTVLA AD NESTORIVM 45
quentatoquidem a plurimis patribus, ueraci autem et salutaris || natiuitatis ex uirgine ||,

hoc facile est, quod || neque quasi || periculosum oportet euitare tuam sanctitatem
nec illud || suspicari || quia non decet tibimet ipsi contraria exponere. nam si
mens tua eundem sensum tenet quem patres et ecclesiae doctores (hoc enim per multos
et communes amicos de te, domine, didicimus), quid contristat pium sensum congruo
nomine publicare, et hoc tanta instante turba et ex te quaestione ? hoc enim bene
scito, deo amabilis: motum est capitulum et ab his qui longe sunt et qui proxime, et
uehementer hoc diuulgauerunt plurimaque ob hoc tempestas inopinabiliter ecclesias
comprehendit, undique fidelibus pro hac causa alterutris per singulos sibimet in-
festantibus dies. et quia hoc uerum est, ex ipsis rebus scibis aperte. Occidens
enim et jEgyptus, puto autem et Macedonia deiiniuit scindere se ab unitate, quam
sudoribus plurimis et laboribus sanctorum et insignium episcoporum et maxime per
omnia sanctissimi communisque nostri patris et magni Acacii dei gratia omnibus
ecclesiis condonauit. quis enim causabitur, si uidearis dicere quae sapis ? magis
autem quis non approbabit, si susceperis appellationem cuius sensum, sicut agnouimus,
tua reuerentia possidet, et hoc pro quiete et pace terrarum orbis ?
Si autem uidetur, boni exempli pro tempore memorabo te, quod etiam te re-
minisci uolo; non enim tempus multum est ex quo apud nos euenit, ut etiam tradatur
obliuioni. meministi enim omnino beatum Theodorum episcopum in expositione
dixisse quiddam || eorum || quae non || bene || uidebantur || dicta || primo quidem tibi,
qui etiam fiduciam habuisti illo tempore, deinde et omnibus || audientibus ||, et quo-
modo ille sentiens laesionem et tumultum, quem parua fecisset murmuratio, et con-
siderans quia tumultus faceret || diuisionem ||, magis autem etiam seditionem, aman-
tibus quippe hominibus, si huiusmodi accipiant occasionem, hue illucque diuidi, et
|| augeri seditione || scandali scintillam, quae uideretur esse paruissima, quod utique
nunc [opus] apud nos factum est, quemammodum fortissimus ille surgens non post
plurimos dies, quod ab eo dictum fuerat, sine confusione ad utilitatem ecclesiae correxit
et corrigens factam contra se oblocutionem repente detersit, cogitans aliquid rectum
esse correctionem, et hoc omnibus scientibus quidem quoniam || neglegenter || ab eo
prolatum || fuerat || hoc quod dictum est, / approbantibus autem eum repentina
|| correctione ||.
Ego uero tuam reuerentiam non ad derogandam uerbi mutationem inuito neque
ad contrarietatem infantilem, ut ita quis dixerit, sed quoniam a te saepe plurimis dictum
est, sicuti didicimus, quia non 11 declinans 11 pium hunc sensum, sed solummodo nomen
refutas, si autem tibi quid am horum qui in ecclesia sunt, insignium etiam hoc imponant,
non refutes indubitanter etiam dei genetricem dicere sanctam uirginem, hac gratia
19—31 ex aliis versionibus adferuntur at Innocentio Maronita \t. IUI 2 p. 71, 19—29] et
a Facundo 10, 2
32—p. 46, 14 ex alia uersione adferuntur a Facundo 7, 5
C [= vm], Τ [= piq\, S [= wr\

ι ueracis iq salutaris iq salutari CpS ex uirgine natiuitatis Τ 2 neque quasi
CS uero Τ periculorum S, corr. w 3 minus cogitare Τ 5 quod m qui i 6 et
ex te om. C 7 proximo S in proximo itforr 20 horum piS bene ont. Τ dicta
otn. Τ 2i audientibus dicta bene Τ 23 diuisiones TS 25 augere seditionem TS
scintilla Τ uidetur S 26 opus CpS om. iq 28 factum CT 29 debiliter Τ 30 fuerat
C om. pS erat iq eius repentinam iq 31 conuersione p conuersionem i conuersationem q
33 quid mr ad Ci 34 sicut C declinas TS 34/35 nomen refutans ν refutans nomen m;
potties 34 sed delendum erat

ad tuum te inuito, proferre prouocans quod || didicimus ||, non falli te sapientem, sed
adicere uerba || rei || et nomen a multis patribus et compositum et dictum atque con-
scriptum et non refutare omnino uerbum quod ostendit pium secundum animam
intellectum. hoc namque nomen nullus ecclesiasticorum doctorum refutat. namque
usi sunt eo plurimi et insignes, et qui non usi sunt, utentes non reprehenderunt, et 6
inaniter nos, ut uidetur, quasi scrupulositatis superfluae causa ad haereticam sectam
solummodo || respicientis || conscientias fratrum pro nulla utilitate || percuti ||
despicimus, nomen refutantes cuius intellectum bene optimeque suscipimus. nam
si quod ex eo significatur, non suscipiamus, superest circa || plurima || nos falli, magis
autem || periclitari || circa ineffabilem dispensationem unigeniti filii dei. || sequetur || 10
enim mox nominis huius peremptionem, aut certe quod ex eo significatur, neque deum
esse || eum || qui ineffabilem dispensationem pro nobis suscepit, neque deum uerbum
Phil. 2, 7 exinanisse semet ipsum in serui formam || [et] || ineffabilem quandam circa nos osten-
disse clementiae magnitudinem, cum sacrae scripturae hinc maxime confirment in nos
clementiam, quando ante ssecula et coaeternum et unigenitum dei filium ad natiuitatem is
ex uirgine impassibiliter || ratione || deponunt secundum quod dictum est a diuino
Gal. 4, 4 || apostolo || m i s i t d e u s f i l i u m s u u m f a c t u m ex m u l i e r e , ostendente palam
unigeniti ex uirgine, sicuti praedixi, ineffabilem natiuitatem, ex qua natiuitate si
11 appelletur 11 uirgo a patribus, sicut etiam appellatur, hoc nomine, nescio qua causa
non necessariam hanc quaestionem (et mihi ignosce) contra nos et ecclesiasticam 20
pacem, sicuti uides, || suscepimus ||. periculum enim nullum est || eadem || dicere
et sapere || his qui in || dei ecclesia || approbati sunt ||. quorum nomina superfluum
quidem est enumerare; nosti enim eos nullo minus, quoniam esse eorum discipulus et
ipse et omnes nos gloriamur.
Haec a nobis || persuadeantur || tibi, rogo; haec agere exorare; ne dederis locum 25
et II nutrimentum || discordiae quae serpit. cogita enim quia si ante directas || nuper ||
litteras plurimi ineffrenati fuerunt contra nos, nunc sumentes ex litteris istis fiduciam
quid non erunt et qua contra nos fiducia non utantur. haec ego multos deo amabilium
episcoporum et tuae reuerentiae amatorum apud memet ipsum habens, quos contigit
adesse apud nos litteris istis inoptabilibus datis, putans etiam germani opus facere 30
secundum meas promissiones et fraterno consilio corrigere laborantem tuam in prae-
senti opinionem, scripsi, optans tuam reuerentiam non contentiosa uoluntate suscipere
quod cum timore dei et amore circa te et cautelae ecclesiasticae causa persuasi, non
solus existens, sicuti dixi, sed praesentibus mihi qui circa dominum meum deo ama-
bilem episcopum Archelaum Apringium Theodoritum Heliadem Meletium et qui 35
nuper dei gratia ordinatus est Laodicensium dei ecclesiae episcopus Macarius, qui
C [= vm], Τ [= pig], S [= wr\

I didicimus υ dicimus mTS 2 addicere mi uerba causae pi uerbi causa q nomen a]
nomina C 3 non om. S omne uerbum quod non r 6 causam C 7 respicientis S
rtspicitntts Cwcorr respiciente Τ percutimus quas [πλήττομεν όίς pro πληττομίνας] Τ 8/9 nam —
suscipiamus om. C 9 suscipimus iq plurimos pS plurimas iq 10 periculum pati Τ
sequitur TS 11 nominis] nimis p 12 eum om. Τ 13 formam serui C et Τ
om. CS", prcetermissum est exinanitum restituere 16 ratione om. Τ 16/17 a diuino populo p
ad diuinum populum iq 17 ostendenti CS ostendens i ostendentes q 18 sicut C 19 appel-
latur Τ 20 et* om. C 21 sicut CS suscipimus Τ haec Τ 22 his — in C
doctoribus in [in om. T] TS ecclesiae q approbatis TS sunt om. TS 23 disci-
pulos •wcorr 25 persuadentur TS agere et C 26 diuisionem Τ nunc Τ
27 effrenati iqvf°rr istis om. S 28 qui m et] ex m fiduciam m non
utentur iq om. m 34 sicut C 35 melitium S meltium Τ 36 laodicentium vp

19 IOHANNIS E P I S T V L A A D J i E S T O R I V M 20 S A C R A A D C Y R I L L V M 47
et dogmatum sciti subsistunt et circa te [nobiscum] feruentissime sunt amici, optantes

te II nobiscum ||, domine, sensu bene suasibili utentem figere litterarum harum ueluti
tempestatis uehementissimae || impetum, sufficientem ||, si quidem consentiamus, non
confundere neque turbare, si uero obstinati sumus, contristare. haec, facientes
nostra quae tua sunt, nos quidem indicauimus, ipse uero suscipere et libenter habere
dignare, nisi forte quispiam non diligens nos in laesione sua et communiter omnium
hanc causam contemni || procuret ||. quod uidetur, rogo, repente rescribere dignare,
magis autem non quod uidetur, sed quod || expedit ||.
Agnoscens || blasphemus || quia non patitur archiepiscopus Cyrillus sic esse

II turbatas || ecclesias et scandalizari populos ex huiusmodi sermonibus, praeparauit
piissimum imperatorem, eius potestati subripiens, || destinare ei || sacram stigmatibus
plenam, credens per earn sanctitatem eius taciturnitati contradere quae secundum ipsum
haereticum sunt Nestorium. est autem sacra sequens, sicuti subiectum est
1 Impp. Caesares Theodosius et Valentinianus uictores triumphatores maximi

semper || colendi || augusti Cyrillo episcopo. Curae multae est dei cultura nobis,
propter quam delinquentes ueniam potiuntur; || non || tamen || laudabile || est || in-
digere uenia || his qui laudari a nobis debent et maxime propter || sanctam || religionem
honorari. sacerdotes autem decet et ex morum benignitate et ex suptilitate circa
fidem esse mirandos et simplicitatem semper ostendere uitae et agnoscere quia unius-
cuiusque causae naturam et circa pietatem maxime rationes magis inuenit 11 inquisitio 11
2 quam || pertinacia. ab initio etenim non nobis eas || interminatio unius cuiusque
potentis aut qui posse putaretur, sed sanctorum patrum et sacri concilii decretum
constituit, et omnibus palam est quia religio firmitatem non ex iussione habet potius
quam consensu. nunc itaque nos tua reuerentia doceat cur nos, quibus nosti
tantam quidem semper inesse pietatem, contemnens, simul et undique sacerdotes,
quibus collectis esset melius soluere dubitationem, tumultum, quantum ad te || attinet ||,
et diuisionem ecclesiis intulisti, tamquam audaciae uehementia in rationibus pietatis
plus ualeatquam suptilitas et apud nos ipsos non amplius || honestas || quam audacia
locum optineat atque || uersutia || et potius haec nobis placeant quam simplicitas.
II et certe || non ita nostrum plurimum honorem a tua suscipi reuerentia crederemus
8 II nec tamquam si indignari nesciremus ||, uniuersa pariter || conturbari ||; nunc autem
9—13 Grace non extant, nouit Liberatus 4 p. 16
x x Grace extat V8 S6 A 5
C [= vm], Τ [= piq, 9—13 = / ] . S [ = wr]
ι nobiscum hie delendum erat 2 nobiscum om. Τ fugere iq 3 tempestates p
tempestas C fluxum [fluctum tq] qui potent Τ 5 suscipere om. C 7 procurat Τ
8 est utile Τ subscr. Explic epla XVIIII Incip epla [epla om. v\ XX Cp
9—13 om. iq 9 blasphemus nestorius Τ ίο conturbatas TS populus S, corr. w
11 sibi destinare Τ n / 1 2 sacra — plena CTS 12 taciturnitate mT contradicere vr
13 est autem] estatem mT statim 5 sicut C
inscr. epla [item epistola q] imperatorum ad cirillum alexandrinum epm [episcopum Alexandri-
num q] iq 15 colendi om. Τ i6 uenia miqvf quod non Τ approbabile Τ
i6/i7 indigere uenia CS in Τ \η sanctam om. Τ 2o rationis S quaestio TS
21 potestas Τ ab — eas CS scilicet ab initio nobis eas non Τ 24 deceat ν decet m
26 tumultumque «i i 0 r r attinet om. Τ zj et om. S 28 suptilitatis vpS mensura Τ
29 uarietas Τ JO et certe CS cum Τ suscipi a tua m 31 nec — nesciremus CS sicut
nec indignari nouimus quia Τ conturbantur Τ

cura nobis || erit || sacrae tranquillitatis. omnia uero scito te commouisse non ut
oportebat. et nihil mirabile est excedentem mensuram non usque ad ecclesiasticos
et consacerdores figere conamen, sed etiam de nobis ipsis credere nostrae aliquid pietatis
indignum. aut quam habuit rationem alia quidem ad nos et piissimam augustam
Eudociam meam coniugem scribere, alia uero ad meam sororem || piissimam || ß
augustam Pulcheriam ? aut discordare nos aestimasti aut discordaturos sperasti
ex tuae reuerentiae litteris. hoc autem etiamsi factum sic se habuisset, sua || curiosa ||
perscrutatione nosse eum qui sic procul || existat ||, omnino reprehensibile est, et non
factum facere uelle || cuiuslibet potius quam sacerdotis. unius tamen conaminis
eiusdemque propositi et ecclesiarum simul et imperatorum uelle membra secernere 10
4 || tamquam non || sit || occasio altera probitatis. ut autem scias qualia sint quae
nostra sunt, et ecclesias noueris et imperium || unitum || et adhuc amplius etiam
|| iubentibus || nobis uniendum saluatoris prouidentia dei, || et datam || tuae reuerentiae
|| ueniam ||, ut non occasionem sumas neque dicere possis quia propter sermones
pietatis excluderis. exerceri enim eos coram sacro concilio uolumus et tenere, 15
quomodo uisum fuerit bene, siue inpertiantur||uenia||siue nonapatribus, qui uincuntur.
nos || tamen || conturbari ciuitates et ecclesias non patiemur, sed neque inexaminatos
nobis sermones, quorum oportet iudices praesidere undique praesules sacerdotii et per
quos nos firmiores uerae || sectae || sumus et erimus. omnino autem nullus || cui
uel parum conuersationis bonae adest participatio aut confidentiae circa pietatem 20
dignus habere fiduciam, tale eliget declinare || iudicium, quando hoc neque uolenti
licebit, nostra || diuinitate laudante quidem necessario eos qui cum deuotionis con-
fidentia ueniunt ad huiusmodi discussionem, non sinente uero si quis 11 iubere magis
5 uult quam suadere aut suaderi de talibus. quapropter uenire oportet tuam reue-
rentiam secundum tempus quod alias significant litterae ad omnes directae metropolitanos 25
episcopos, et nostrum affectum non aliter reparandum sperare, nisi omnem quidem
tristitiam turbamque compescas et ad perscrutationem quaestionum sponte conuenias.
sic enim || fortasse || putaberis neque propria offensione perculsus nec alicui contra
quod conuenit, indignatus, et quae iam facta sunt, dure quidem et extra rationem, omnino
tamen pro || glorificatione || fecisse et de cetero quae iusta sunt, uelle. non enim so
uolentem aliter sustinebimus.
Inter haec directa est alia sacra in || orbem || terrarum dei cultoribus episcopis,
iubens conuenire eos in Ephesenam metropolim et celebrare concilium quod sedaret
omnem turbam quam iniecerat in ecclesias contra gloriam Christi haereticus Nestorius.
30—p. 49, 4 Grace non extant, nouisse uidetur Liberatus, cf. 5 p. 17
C [= vm\, Τ [= pig, inde a 32 /], 5 [—ivr, usque ad 31]

ι est Τ 5 eudoxiam Cwcorr scribere coniugem m reuerentissimam Τ η autem
om. S curiosa om. Τ 8 exsistit TS 9/10 cuiuslibet — secernere om. Τ Ii esset Τ
12 munitum Τ 13 dicentibus Τ ueniendum m muniendum ig et om. Τ data Τ
14 uenia Τ ι ζ exercere p uoluimus C teneri ig 16 impetrent ig ueniam mT
16 uincentur ig 17 igitur Τ i8 et om. ig 19 nos TS non C sectae CS rectae Τ
19—2i cui — declinare CS ita uel si parum participatus re publica dignus licentiam habebit secun-
dum talem confidentiam declinare uelle Τ 21 eliget S eligit C 22/23 diuinitate — quis CS
non sinente maiestate quae Τ 23 discursionem C 25 etiam secundum C quo C 26 sepa-
randum C 28 fortasse om. Τ 29 et* om. Ctg 30 gloria Τ 31 uolente C sustinemus pg
32—p. 49, 4 om. igS 32 omnem orbem Τ

21 I O H A N N I S E P I S T V L A A D C Y R I L L V M 22 S A C R A 49
conuenientibus igitur uniuersis et tardante reuerentissimo episcopo Iohanne occurrere

ad concilium, cognoscens idem Iohannes quia tardauit in itinere, misit epistulam
sanctissimo episcopo Cyrillo per dei cultores episcopos || Alexandrum Apamiae et
Alexandrum Ierapoleos || nuntiantem tarditatis causam, || quae est || haec:
XXI Domino meo || deo || amabili et sanctissimo comministro Cyrillo Iohannes in

domino salutem. Neque me mediocriter mordit quod omnino uestra sanctitate
in Ephesum ueniente paucis his defui diebus. ipso enim opere desiderium circa
tuam sanctitatem plus mihi inest uelocius iter arripere. sum |[ ergo || orationibus
tuae sanctitatis ad ianuas iam, multum passus itineris laborem. dies enim habeo
triginta (tantum namque circulus itineris habet) iter faciens, nusquam penitus parcens
mihi nec aliquibus dominorum deo amabilium episcoporum inaequalitatem per iter
habentibus, animalibus autem plurimis conruentibus pro assiduitate uiae. ora ergo,
domine, et has quinque aut sex mansiones sine tristitia nos iter agere et concurrere et
amplecti sacrum nobis sanctumque caput.
Qui circa dominum meumdeo amabilem episcopum Iohannem PaulumMacarium,
II praeallocuntur || tuam sanctitatem. omnem quae tecum est fraternitatem ego
et qui mecum sunt, plurimum salutamus. incolumis orans pro nobis perseueres,
domine deo amabilis et sanctissime.
EXEMPLAR MONVMENTORUM QVM GESTA SVNT IN EPHESO A SANCTO CONCILIO DE

DEPOSITIONE IMPII NESTORII
XXII 1 Impp Caesares Theodosius et Valentinianus uictores triumphatores maximi

semper a u g g Cyrillo episcopo. Pendet in dei cultura nostrae || conuersationis |]
status et multa his inest cognatio et insertio. complectuntur enim alterutra et
utraque alterno profectu concrescit, ut uera quidem religio per iustitiam, res autem
publica, dum per utrumque continetur, effulgeat. imperitare || igitur || con-
stituti a deo et || confirmatores || subiectorum || pietatis et securitatis existentes ||,
inerumpibilem semper copulationem horum seruamus, || prouidentiaeque diuinitatis ||
et hominibus mediantes. illi namque ministramus ad rei publicae crementum;
per omnia uero, ut ita dicamus, subiectorum curam habentes, hos pie agere et con-
uersari secundum quod pios decet, procuramus. utriusque conuenienter diligentiam
habentes (non enim possibile est, qui alterius sollicitus est, non similiter et pro altero
cogitare), Studium ponimus prae || aliis || omnibus ecclesiasticum statum deo decentem
et nostris temporibus congruum permanere et habere ex omnium unanimitate tran-
x x i Grace extat in V 30 S 20 A 17 XXII Grace extat in V 25 S 24 A 30. uersionem anti-
quam correxit Collectio Veronensis XII1—3 [£7-S]

C [= vm], Τ [=/, inde a 5 ptq]
3/4 Alexandrum — Ierapoleos om. p alexandro — alexandro C 4 quae est C est enim p
5 deo om. Τ 6 me om. Ciq mordet vtq 7 diebus defui m 8 enim Τ g ad Τ
in C 13 iter om. C 15 dominum — Macarium] me sunt deo amabiles epi iohannes paulus
macharius tq 16 proallocuntur m allocuntur Τ i8 dnö miq subscr. Explicit epist x x i Cp
19/20 item epla imperatorum ad cyrillum alexandrinum epm [episcopum Alexandririum g~\ iq
22 nostrae? uestraepiC uitae Τ 23 in his est [inest q]mq hiis nrä i 25 utraque/?
reffulgeat p, corr. p refulgeat iq imperitare scripsi imperatore p impetrare C imperatores iq
siquidem Τ 26 conuicti p coniuncti q commoti i pietate et securitate consistentes Τ
27 prouidentiae Τ diuinitatis om. Τ 28 omnibus C 31 quia C 32 Studium ergo iq
pro C aliis om. Τ
A c t a conciliorum oecumenicorum. I 3. 7

C O L L E C T I O N S C A S I N E N S I S P A R S PRIOR
5°
quillitatem et per pacem ecclesiasticarum rerum quietem || quoque || existere piae
religioni || et irreprehensibilitatem || et eos qui in clero magnoque sacerdotio constitute
sunt, omni conuersationis querella priuari.
2 Haec conspicientes per caritatem in deum et uoluntatem alterni amoris pie
uiuentium roborari, saepe quidem iam propter haec quae per tempus incidunt, neces- 5
sariam undique sanctissimorum episcoporum deo amabilem synodum || iudicabamus ||,
pigriores tamen circa fatigationem eorum reuerentiae facti sumus. sed moderna
necessariarum ecclesiasticarum et his coniunctarum publicarum utilitatum quaestio
utillimam et ineuitabilem hanc ostendit, unde ne praesentis sic utilis quaestionis negle-
gentia ad peius sumat auxilium, quod est pietatis nostrorum temporum alienum, 10
d.19.m.Apr. cogitet tua reuerentia post celebrationem || huius ||, quod deo comitante dicendum
et d. 7. m. e s t j S ancti paschae ad Ephesiorum Asiae conuenire in ipso sancto pentecostes die,
un.a.431 p a u c Q S j q u o s adprobaueris, sub tua constitutos prouincia sanctissimos episcopos ad
earn concurrere procurans, quatenus et sufficientes in ipsa prouincia sanctissimis
3 ecclesiis et synodo oportuni non desint. scriptum namque est a pari a nostra maiestate 15
de praedicta sancta synodo deo amabilibus episcopis ubique metropolitanis, quatenus
hoc facto et turba quae ex dubitationibus prouenit, secundum ecclesiasticas regulas
dissoluatur et in his quae non decenter facta sunt, detur correctio et circa deum re-
uerentia et publicorum utilitas firma consistat, nulla quippe ante sanctissimam syno-
dum et futuram ab ea communi decreto || in || omnibus dari || formam || nouitate 20
seorsum ab aliquibus facienda. et confidimus quidem unumquemque deo amabilium
sacerdotum, || scientes || ecclesiasticarum et totius orbis || causarum gratia sanctam
hanc [j synodum hac nostra sanctione cogi, concurrere festinanter 11 his 11 quae ita ne-
cessarie || et || ad dei placitum pertingunt, quantum poterit, || auxiliari ||. et nos quoque
horum multam habentes sollicitudinem deesse nullum || tolerabiliter || patiemur, nec 25
ullam II uero || habebit ad deum nec ad nos satisfactionem qui non repente secundum
praedictum tempus ad definitum locum festinanter aduenerit. nam qui uocatur
ad sacerdotale concilium et alacriter non occurrerit, non bonae esse conscientiae de-
monstratur.
d-i9.rn.N0v. DAT XIII KAL. DECEMBR CONSTANTINOPOLI CONS DOMINORVM NOSTRORVM THEO- 30
a. 430 DOSII XIII ET VALENTINIANI III PP AVGG
Post hanc sacram, quae uniformiter directa episcopis uniuersalem synodum

congregari iubet, altera est directa quae iam congregatae synodo relegatur per magni-
ficentissimum et gloriosissimum Candidianum comitem domesticorum, quem tunc
3 2 — p . 51, 13 Grace non extant
C [= vm], Τ [= pig, usque ad 31]

ι quoque om. Τ ι et1 om. Τ inrepraehensibilem Τ 3 et omni C 6 iudica-
uimus Τ 9 sic utilis ig sicut illis pC 11 huius om. Τ 14 sufficienter/z 15 desi-
nant ν desinit m 17 factum Τ 19 nullam C 20 futura Τ futurum C ab ea]
habeat C commune decretum C ab Τ dare C forma Τ 2i adeo amabilium C
22 scientes ν scientem mT 22/23 gracia causarum sanctissimam Τ 23 festinatur m festina-
mus ν et his Τ 24 et1 om. Τ subuenire Τ 25 libenter Τ patimur p
26 uero om. Τ nec ad nos om. ν 30 data mT 30/31 CONS — AVGG om. ig
30 CONSS m CSS ν dno nro [non m] C 31 ualentiniano C ualentinianiano p aug C
32—p. 52, 16 om. Τ 33/34 quae — relegatur post comitem C, transposui 33 con-
gregatae synodo scripsi congregata est ynulo ν congregata est y. nolo m relegatur scripsi
delegetur C

22 S A C R A C O N C I L I V M CONVOCANS 23 S A C R A A D CQNCILIVM
pro disciplina praeposuerat imperator praecipiens quod deberet ordinate celebrari

audientia. haec autem non est in gestis inserta eo quod Candidianus noluisset dare
huius exemplar, qui contradicebat ne ante religiosissimi episcopi Antiochiae Iohannis
aduentum synodus fieret. dicentibus uero episcopis quia nos secundum iussionem
principis ad directa sacra concilium celebramus, alias uel recedere permittamur, legit 6
eis Candidianus secunda sacra, ueritus ne aliquis recederet a prsesenti metropoli.
hanc nominat sacram beatus Cyrillus episcopus Alexandria in sessione prima sanctae
synodi et interlocutione sic dicens: maxime quia et secundum decretum dei amantissi- p. 57,19—22
morum et amantium Christum imperatorum relectum est synodo per magnificentissi-
mum comitem deuotissimorum domesticorum Candidianum, quod praeeepit ea quae 10
ad fidem pertinent, perscrutanda atque decernenda absque omni dilatione. hic
ergo in suo est ordine posita, gestorum consequentiae nihil impediens, in quibus prioris
praeeepti est locus et post haec euidentius legitur
23 Impp Caesares Theodosius et Valentinianus uictores triumphatores maximi

semper colendi sanctae synodo in Ephesenorum collectae. Omnium quidem quae 15
in commune expediunt, multam faeimus curam, praeeipue autem eorum quae pertinent
ad pietatem, per quam ceterorum quoque bonorum affluentia praestatur hominibus.
propterea olim quidem ad conueniendum uestram religiositatem in Ephesena metropoli
competentia scripsimus; quoniam uero oportebat et pro ciuili ordinatione ac tran-
quillitate deliberationis uestrae sanetissimae synodi curam agere competentem, neque 20
hoc praeteriuimus ut undique inturbata persistat. et credimus quidem quia nullo
extrinsecus adiutorio ad aliis quoque praestandam pacem uestra religiositas indiget;
tarnen erat nostrae et hoc diligentis circa pietatem prouidentiae minime praeterire.
deputatus est igitur Candidianus magnificentissimus comes strenuorum domesticorum
transire usque ad sanetissimam uestram synodum et in nullo quidem his quae faciendae 25
sunt de piis dogmatibus quaestiones seu potius expositiones, communicare (illicitum
namque est eum qui non sit ex ordine sanetissimorum episcoporum, ecclesiasticis
intermisceri tractatibus), saeculares uero et monachos qui olim propter hoc erant
collecti atque concursuri, ab eadem ciuitate modis omnibus mouere, quoniam minime
conuenit ut hi qui in nullo necessarii sunt diseeptationi futurae de dogmate, turbas 30
moueant et per hoc impediant his quae pacifice [doceri] debent a uestra sanetitate
disponi, et ut curet ne forte quaecumque diuisio <ex> odio amplius protendatur, ne
forte ex hoc sanetissimae uestrae synodi possit impediri tractatus et integra ueritatis
inquisitio pro interiecto forsitan inordinato clamore repercuti uideatur, magis autem
patientissime unumquodque eorum quae dicenda sunt, ad audiendum proponatur 35
quod fuerit uisum, et sie omnis per propositionem et resolutionem de uero dogmate
perscrutatio absque qualibet perturbatione iudicetur et communi uestrae sanetitatis
decreto absque seditione omnibusque placentem suseipiat formam. et prae omnibus
uero a nostra diuinitate hic ipse magnificentissimus uir Candidianus iussus est omni
23 Greece extat V 31 = 147 S 44 A 31

C [= vm\
1 proposuerat C debet m 1/2 ordine celebrare audientiam ν ordinäre audientia celebrare m
4 aduentus C 6 presentiaC 7 nomina m 12 consequentia ν 13 est om. m haec om. ν
i6 faciamus m 19 competentia Γ competentius C 21 ut scripsi et C intur-
bata scripsi ineuruata ν ineurbata m 22 ad m ab ν 25 sanetissimum m 28 tractan-
tibus m 30 diseeptioni ν diseeponi m 31 mouant C 15 doceri ν doci m, deleui
32 ex addidi protendantur m 35 ad om. m 36 reuolutionem tn
7*

modo custodire ut nullus de sanctissima synodo uestra tamquam ad propria reuer-

surus uel etiam diuinum nostrum comitatum petere uolens uel alibi ubicumque discedere,
praedictum locum qui ad disceptationem deputatus est, derelinquat neque ulla uero
alia modis omnibus ecclesiastica quaestio praeponatur, uel quibuslibet expetententibus
uel quocumque modo ex qualibet condicione nata, quae non pertinet ad propositam 5
sancti dogmatis audientiam, antequam omnis quae de hac re mota est dubitatio resol-
uatur et quae ad ueram eius inquisitionem pertinent, integerrime quaesita optineant
finem conuenientem rectae religioni.
Cognoscat autem uestra religiositas placuisse nostrae tranquillitati nullum uel
coram uestra sanctissima synodo uel in publico iudicio uel pecuniarium uel criminale 10
contra quemlibet moueri negotium, si forte tale aliquid euenire contigerit, omnem
uero de his cognitionem confici circa hanc magni nominis ciuitatem; Irenaeum
uero magnificentissimum uirum solius amicitiae causa profectum cum sanctissimo et
deoamantissimo episcopo huius magni nominis ciuitatis Nestorio, ita ut neque tracta-
tibus sanctissimae uestrae synodi neque his quae commissa sunt ei qui directus est a nobis is
gloriosissimo uiro Candidiano quacumque ratione communicet.
E X E M P L A R G E S T O R V M Q V ^ A C T A S V N T IN S A N C T A SYNODO
E P H E S E N A METROPOLI D E R E C T A F I D E
24 1 Post consulatum dominorum nostrorum Flauii Theodosii XIII et Flauii Valenti-

d. 22. m.Iun. niani III pp augg X Kal. Iulias synodo celebrata in Ephesenorum metropolim ex 20
a. 431 decreto religiosissimorum et Christianissimorum imperatorum || et || residentibus in
sancta ecclesia quae uocatur Maria, reuerentissimis et sanctissimis episcopis
1
Cyrillo Alexandriae optinente et locum sanctissimi archiepiscopi Roma-
norum ecclesiae Caelestini
2
et Iuuenale Hierosolymorum
3
et Memnone 11 Ephesenorum 11
4
et Flauiano Philippensium optinente locum Rufi reuerentissimi episcopi
Thessalonicensium
8
et Theodoto Ancyrae Galatiae primae
β
et Firmo Caesariae Cappadociae primae
7
et Acacio Melitinae Armeniae
8
et Iconio Gortynae Cretae
9
et Perigene Corinthi Helladae
10
et Cyro Afrodisiadis Cariae
11
et Valeriano Iconii
12
et Hesychio Parii
13
et Hellanico Rodi
14
et Dynato Nicopoleos Epiri ueteris
24 Grace extant in V 32—61 S 25—33 A 32. eadem versio plus minus correcta habetur in Col-
lectione Veronensi [ί/5] xi. xii 4—30. xim 8—20. xv 10—22. xvi. x v i i 13—xvm 3
C [= vm\ Τ [= piq, inde a 17]
3 derelinquit C 5 propositum C 6 ex dubitatione corr. υ
I7/i8 Exemplar —- fide Cp Exemplar monumentorum quae gesta sunt in Epheso a sancto
concilio super depositione Nestorii iq 19 consolatu p dominorum non flauiani m 20 III Ciq
imp p pp] imperatorum iq metropoli Τ [ = £75] 21 et2 om. Τ 1
et om. viq
2 3 4 7
iuuenali Τ hierolysimorum p ephesiorum Τ et om. ν * om. C abhinc et
10 14
semper om. ν Cariae] caesariae p dinatione copoleos ν dinationi copoleos m dunato p

23 S A C R A 24, ι G E S T A 53
16 et Euchario Dyrrachii Epiri nouae

16 et Perrebio Farmalii
1 7 et Eudoxio Chomatis Lyciae
1 8 et Siluano Cheretapon Frygiae
19 et Amphilochio Sidae Pamphyliae
20 et Epiphanio Cratiae Honoriadis
2 1 et Gregorio Cerasuntis Ponti Polemoniaci
22 et Prothymio Comanse
23 et Palladio Amasiae hellesponti
24 et Senecione || Scodrorum ||
25 et Acacio || Arcis ||
28 et Docimasio Maroniae Thraciae
27 et Iohanne Proconissi
28 et Danihele Coloniae secundae Cappadociae
29 et Romano Raphiae
30 et Pauliniano Maiumae Gazae
31 et Paulo Anthedonis
32 et Fido Ioppae
33 et Iohanne Sycomazonis
84 et Theodoro Gadarorum
35 et II Litoio || Libiadis
38 et Abdella || Elusae ||
87 et Theodoro || Aribdilon ||
88 et Petro Parenbolorum
39 et Iohanne Augustopoleos
40 et Saida Phaenensi
4 1 et Rufino Taborum
42 et Anysio Thebarum
43 et Callicrate Naupacti
44 et Domnino Opuntis
45 et Nicio Megarensium
46 et Agathocle coloniae
47 et Feiice Apolloniae et Belliadae
48 et Tlfeodoro Dodonis
49 et Anderio Chersonisi Cretae
50 et Paulo Lampae
6 1 et Zenobio Cnosi
62 et Luciano || Topirii || Thraciae
53 et Ennepio || Maximianupoleos ||
C [= vm], Τ [= piq]
17 chromatus C 18 cretapontis ν chrerera ponti m 20 traciae ν 21 polemi inaci C
M comanae US conanse Τ comnanne C 83 piladio C hellesponti Τ hellesponto C corruptela
Graca pro Έλενοπόντου u scodrorum m scoarorum ν codrorum pq [ = i/5] cocodrorum i
x arcae Τ [ = US] 26 arachiae ν M colonae p 83 iohannes C 84 gadarorum pq
gadorum i gadarum C 85 letoio Τ [ = ί/5] 88 elusi p eleusi iq 37 aribdilae Τ 88 parem-
bolorum iq parembulorum C 41 corruptela Grace ΤΑΒΩΝ pro ΓΑΒΩΝ 43 callicraten C
48 agathoclei coloniae ν agatho cleconiae m\ cf. Γ 48 cherchonisi m cherchoinsi υ 50 lampte C

81 gnosi tq conosi C 82 topirii ν tiporu m poteri Τ 88 maximianopoleos Τ [= US]

54
et Secundiano Lamiae
55
et Dione Thebarum Thessaliae
56
et Theodoro Echinei
57
et Martyrio Elistrorum
58
et Thoma Zerbae
59
et Athanasio parosithi
80
et Themistio Iassi
61
et Apthonito Heracliae
62
et Phileto || Amyzonis ||
63
et Apella Cibyrae
64
et Spudasio Cerameorum
65
et Archeiao Myndi
ββ
et Phania Arpasorum
67
et II Promachio 11 Alindorum
88
et Philippo Pergamorum Asiae
88
et Maximo Cymae
70
et Dorotheo || Myrinae ||
71
et Maximo Assi
72
et Euporo Hypeporum
73
et Alexandro Arcadiopoleos
74
et || Eutyche || Theodosiopoleos
75
et Rodone Paleas poleos
78
et Eutropio Euazorum
77
et Afobio Coloae
78
et Nestorio Sion
79
et Heracleone Tralleorum
80
et Theodoto mysae
81
et Theodoro Anineti
82
et Timotheo Briulorum
83
et Theodosio || Mastaurorum ||
84
et || Tychico || Chytrorum
85
et Eusebio Clazomeniorum
88
et Euthalio Colophonis
87
et Modesto Aneorum
88
et Theodosio || Prienae ||
89
et Eusebio Magnisiae || Sipyli ||
80
et Sapricio Paphi Cypri
91
et Zenone Curii Cypri
92
et Regino Constantiae
93
et Euagrio Solonorum
94
et Caesario chorepiscopo
C [= vm\, Τ [= pig]
57. 59. 61. «3. 66 . 67. β*. 71. 73. 75. 77. 79. 81. 83. β». 87. 89. 91. 93 . 95. 97. 99. 101. 103. 105. 106. 1 0 7 a . 109. 111.
113 114 68 62 M
post ponunt C parosithi corruptela Grceca amyazonis C amazonis Τ archilao C
67 70 72 74
promacho Τ [ = US] elendorum C mirenae Τ hupeporum p eutycho Τ
77 80
colouae C colae ig ™ eraclione C heracleorum p heracleo ig thedoto p theo-
M 84 M
doro i corruptela Grmca pro Νύσης mastrorum Τ tychio mT prinas Τ
89 M ,x M
Sipyli om. Τ papi p cyrii pg cyri i euacrio C uagrio p

24, ι G E S T A 55
95et Tribuniano Aspendi Pamphyliae

98et Nunechio Selgae
97 et Solone Carallias
98 et Acacio Cotennorum
99 et Nesio Corybrassi
100 et Matidiano Coracensiorum
1 0 1 et Nectario || enneorum ||
102 et Eutropio Eteiinorum
103 et Tariano Lyrbae
1 0 4 et Eusebio Asponorum Galatiae
1 0 5 et Filumeno Cinnae
1 0 5 a [et Strategio]
106 et Eusebio Heracliae Honoriadis
107 et Paralio Andraporum hellesponti
1 0 7 a [et Siluano Ceretaporum]
108 et Hermogene Rinocurorum
109 et Euoptio Ptolomaidis Pentapoleos
1 1 0 et Eusebio Pelusii
1 1 1 et Eulogio Terenuthidos
1 1 2 et Adelphio Honupheos
1 1 3 et Paulo Fragoneos
1 1 4 et Phibammone || Copti ||
1 1 5 et Theopempto Cabaseorum
1 1 6 et Macario || Meteleos ||
1 1 7 et Adelphio Saeos
1 1 8 et Macedonio Xoeos
1 1 9 et Marino Heliupolitarum
120 et Metrodoro Leontorum
1 2 1 et Macario Anteorum
1 2 2 et Pabisco Apollonis
123 et Petro Oxyrinchi
124 et Strategio Athribidis
125 et Athanasio Parali
126 et Siluano Coprithidis
127 et Iohanne Ephesti
128 et Aristobolo Thumueos
1 2 9 et Theone Sethroiti
130 et Lampetio Casii
1 3 1 et Cyro Acheorum
132 et Publio Olbi®
C [= vm\, Τ [= pig]
*' somone C M corobrassi ν 101 neorum Τ ennorum US Grace Σεννίυυν 102 egen-
neorum C 101 aspanorum Ctq [= US\ 106a strategio atribidis ig; repetitum ex 124
107 andrapodorum C corruptela Grceca pro Έλενοπόντου 107a om. ig; repetitum ex 18
cerataporum ρ 108 rinocororum mig rinororum ν 1 1 1 terenutidis C [ = US} 114 coptae Τ

lie m e l e o s 7" 117. 11«. 121. 1SJ. 12S. 1«7. 12». M l . 13S. 135. 137. 18». 141. 148. 14S. 147. 14». 161. 168 p Q s t 164
habent C 117 seos Τ l w heliopolitarum ig heliopolicarum C 122 pauisco C 123 oxi-
rinti C 121 om. ig hacribidis C 124 thumeos C l a e retroiti C sethrysti p sethristi ig
180 lampetii pm cassii Τ [ = ί/5]

133 et Samuhele Dystheorum

134 et Zenobio Barcae
135 et Zenone Teuchirorum
136 et Danihele Dardaneorum
137 et Sopatro Septimiacae
13« et Eusebio Nilopoleos
139 et Heraclide Heraclii
140 et Chrysaorio Afroditae
141 et Andrea Hermupoleos
142 et Sabino Panos
143 et Abraham Ostracenae
144 et Hierace Aphnaei
145 et Alypio Selae
146 et Alexandro Cleopatridis
147 et Isaac Tauae
148 et Ammone Buti
149 et Heraclio Thineos
150 et Isaac Elearchiae
151 et Heraclio Tamiathidis
152 et Theona Psinchi
153 et Ammonio Panephysi
154 et Bessula diacono Carthaginis
2 Petrus presbyter Alexandriae et primicerius notarorium dixit: Adhuc in initio

reuerentissimo Nestorio ordinato episcopo in sancta Constantinopolitanorum ecclesia
et quibusdam non multis discurrentibus diebus, prolatse sunt de Constantinopolim a 26
quibusdam expositiones eius, quae turbabant legentes, ut multa ex hac causa |j sanctis ||
ecclesiis fieret perturbatio. hoc ediscens reuerentissimus episcopus Alexandriae
Cyrillus scripsit primam et secundam epistulam ad reuerentiam eius, suasionis et
ammonitionis plenas. ad has rescripsit rennuens et aduersatus destinatis super
his epistulis. adhuc || super ista || ediscens idem reuerentissimus episcopus Cyrillus 80
quia et Romae destinatae sunt ab eo epistulae et codices expositionum eius, scripsit et
ipse ad reuerentissimum episcopum Romae Caelestinum per Posidonium diaconum,
demandans ei quia si inuenti fuerint redditi ei codices expositionum eius et epistulae,
redde et meas epistulas; || si uero || non, affer eas hue non redditas. iste inueniens
expositiones et epistulas || eius || redditas, necessario et ipse reddidit et scripta sunt ss
quae competunt, a sanctissimo et reuerentissimo Romanorum ecclesiae episcopo
Caelestino formam certam continentia. quoniam igitur ex imperiali et religioso
nutu sancta uestra celebratur synodus hie, rursus edocemus necessario quoniam de
his Chartas prae manibus habemus ad id quod placuerit uestrae reuerentiae.
3 Iuuenalis episcopus Hierosolimorum dixit: Legatur || deo amabile piissimorum || 40
C [= vm], Τ [= pig]
184 u
arcae C corruf>tela Grceca pro Δαρνίων · eusebio nicopoleos vq euse-
140 141
bioni lapoleos m heracliae Τ chirsaorio C hermopoleos ig herimo-
142 144 14 14
poleos p sauino C abneiu C ' tacuae C ' heracleo Pq hercleo i
150 152
chyneos p clyneos g dyneos i eliarchix p heliarchie iq theone absinchi C 25 con-
stantinopoli Τ 26 sanctis om. Τ 30 super ista om. Τ j i romae C [ = CAS] roma Τ
romam iq 3 3 qua p 34 si uero C [= US] siue Τ affert C 35 ei νT[= US] 38/39 de
his C [= US] de has p et has ig 40 deo amabile om. T[= US] relegiosissimorum Τ [ = US]

24, ι — I I GESTA 57
et amatorum Christi nostrorum imperatorum scriptum ad singulos metropolitanorum
destinatum et praefulgeat nunc celebrandis gestis.
4 Quod prolatum per || reuerentissimum || Petrum presbyterum Alexandria
lectum est ita
Impp Caesares Theodosius et Valentinianus uictores triumphatores maximi a

semper || colendi || augusti Cyrillo || episcopo ||. Pendet || in || dei || cultura || nostras
|| conuersationis || status, et reliqua quae praefulgent.
5 Firmus episcopus Caesariae Cappadociae dixit: Hoc nobis testimonium ex-
hibeatur a || deo amicissimo || et sanctissimo episcopo ciuitatis Ephesi Memnone
quantus numerus dierum praeteriit post aduentum nostrum. 10
β Memnon episcopus || ciuitatis || Ephesi dixit: A definita || determinatione ||
pii et deo amabilis rescripti transierunt dies sedecim.
7 Cyrillus episcopus Alexandriae dixit: Sufficienter sancta et magna synodus
sustinuit expectans aduentum eorum qui uenire expectabantur reuerentissimorum
episcoporum. quoniam uero multi episcoporum alii quidem in aegritudinem in- is
ciderunt, defuncti sunt autem et || nonnulli ||, et consequens est || iam || hoc quod
competit decretis, agi, et quae de fide sunt, conprehendere ad utilitatem totius ecclesiae
quae sub caelo eSt, unde legantur in ordinem quae ad causam conueniunt chartae,
praecipue quia || et || secundum decretum piissimorum et amatorum Christi impera-
torum lectum est huic synodo per magnificum et gloriosum comitem deuotissimorum 20
domesticorum Candidianum, quod praecipit quae fidei sunt, inquiri et disponi sine
aliqua dilatione.
8 Theodotus episcopus Ancyrae dixit: Chartarum quidem lectio erit secundum
oportunum tempus; nunc autem consequens est 11 his 11 quae geruntur, simul 11 adesse 11
et deo amabilem episcopum Nestorium, ut ea quae de pietate sunt, stent ex communi 25
sententia atque consensu.
9 Hermogenes episcopus Rinocororum dixit: Destinati sumus hesterno die a uestra
reuerentia commemorare reuerentissimum Nestorium quia debet consedere in synodo,
et non ignorauit diem huius sanctae synodi et dixit: interea uideo, et si oportuerit me
uenire, uenio. so
10 Athanasius episcopus Parali dixit: || Missi sumus || a uestra reuerentia hesterno
die II ad commemorandum || reuerentissimum Nestorium consedere in || hac || sancta
synodo, aduenimus uero ad eum commemorantes eum de hoc. ille autem || affir-
mabat || dicens quia uideo, et si || oportuerit me || uenire, uenio.
11 Petrus episcopus Parembolorum dixit: Hesterno die destinati sumus a uestra 35
II religiositate || ad reuerentissimum episcopum Nestorium commonere eum quia in
hac die consessura est synodus, et respondit dicens quia uideo, et si || oportuerit me ||
C [= vm], Τ [= piq]
3 religiosum Τ [ = US] 5 et cesares p 6 colendi om. Τ [ = <75] episcopo om. Τ
ad Τ culturam [nutum q]mT 6/7 nostrae — praefulgent] etcae. q 6 uestrae piC, cf. p. 49, 22
7 uitae pi quae praefulgent om. i quae om. mp 8 caesareae Ciq 9 reue-
rentissimo Τ [ = £/S] ephesiae C 11 ciuitatis om. Τ [ = £7S] dilatione Τ 12 re-
scripta C 16 alii Τ [ = ίΛ?] iam om. Τ [ = CAS] 19 et om. Τ secundum]
sanctum q factum i 21 praecepit Ci 24 in his Τ [ = £75] esse Τ [ = i/S] 28 com-
monere iq [= US\ 31 missus sum Τ 32 quatenus commemorarem [commonerem iq\ Τ
hac om. Τ [ = £/S] 33 commonentes iq [ = i/5] 33/34 adfirmauit Τ [ = US]
34 me oportuerit Τ 35 parembulorum C 36 reuerentia Τ [ = US] 37 respondet p
me oportuerit Τ

5« COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
uenire, uenio. commoniti sunt autem et qui ibidem erant reuerentissimi et dei
|| optimi cultores || episcopi existentes || plus minus || sex aut Septem, et dixerunt et
ipsi: uidemus, et si probauerimus, crastino ueniemus.
12 Paulus episcopus Lampae dixit: Sancta uestra et beata synodo praecipiente ire
nos ad reuerentissimum Nestorium et commonere eum ut || hodierna || die adueniret
11 ad 11 sanctam uestram et beatam synodum, 11 adueniens 11 et ego cum aliis sanctis patribus
qui iam deposuerunt, commonui eum quatenus in hodiernum diem adueniret in sancta
uestra synodo et || consederet. ille || uero dixit: si probauero, ait, tunc uenio.
non solum uero ipsum ammonuimus, sed et alios qui inuenti sunt cum eo, reuerentissi-
mos episcopos existentes, erant autem cum eo plus minus sex uel septem episcopi.
18 Flauianus episcopus Philippensium dixit: Transientes aliqui reuerentissimorum
episcoporum commoneant et || nunc || aduenire eum et consedere in sancta synodo.
14 Et destinati sunt a sancta synodo Theodolus episcopus Eleusae Palästinas,
|| Andirius || episcopus Chersonisi Cretae, Theopemptus episcopus Cabasorum Êgypti
et Epafroditus lector et notarius reuerentissimi episcopi Hellanici Rodiorum ciuitatis,
portantes anagnosticum sanctae synodi ad ipsum reuerentissimum episcopum Nestorium
continens ita:
16 Oportebat quidem ammonitam uestram || religiositatem || hesterno || die per

reuerentissimos et || dei optimos cultores || episcopos ut || conueniret || ad sanctam
synodum quae in hodierno die celebratur in sancta et catholica ecclesia, [et] non deesse
ab ea. quoniam autem congregatae sanctae synodo deest tua sanctitaS, necessario
iterum per Theopemptum et 11 Andirium et Theodolum 11 reuerentissimos et uenerabiles
episcopos et Epafroditum lectorem et notarium ciuitatis Rodi rogamus te conuenire et non
deesse his quae geruntur, cum praecipue || piissimi || imperatores praeceperint omnia
praetermittentes nos || firmitatem circa fidem || facere.
16 Et cum || redissent ||, Petrus presbyter Alexandriae et primicerius notariorum

dixit: Quoniam aduenerunt qui destinati sunt a sancta synodo reuerentissimi et || deo
amicissimi || episcopi, postulamus eos deponere quale responsum acceperint.
17 Theopemptus episcopus Cabasorum dixit: Destinati ab hac sancta et magna
synodo ad reuerentissimum Nestorium, uenimus in eius domum et uidentes multitu-
dinem militum cum fustibus petiuimus nuntiari. isti autem prohibuerunt nos
dicentes: secretum habet et || deambulat | j, et iussi sumus nemini concedere ingredi
et colloqui ei. nobis autem dicentibus impossibile esse nos desistere, nisi accipiamus
responsum, transmisit enim ad eum sancta synodus anagnosticum legendum, suppli-
er [= vm], Τ [= piq]
2 amatores Τ [ = £75] exsistens p minus plus Τ [ = £75] 4 lapte C
5 in hodiema Τ 6 in 7 et adueniens p [= US] 8 consideret m consideraret pq
condesideraret i qui Τ [ = US] 11 transentes m transeuntes vi 12 rursus Τ
[= US] 13 eleusiae Τ celeusae ν caeleuse m [eleusae US] 14 anderius Τ [ = £75]
cheronisi Τ cersonici C 16 agnosticum C 17 ista C 18 tuam ig reuerentiam Τ
[= US] hesterna Τ [ = US] 19 et sanctissimos p [= US] om. iq ut om. ν
conueniat p [ = £75] conueniret iq conuenire C 20 et a om. mp 22 theodolum [theo-
dorum iq] et andream Τ 22/23 et3 — episcopos om. C 24 .piissimi et dei amatores Τ
[ = £75] praeciperent p 25 firmationem fidei Τ [ = £75] 26 resedissent Τ
27/28 epi et deo amicissimi ν uenerabiles Τ [ = £75] 28 acciperent p 29 abasorum p
29/30 magna synodo et scä υ 32 decenter p requiescit Τ iussimus p 33 quia
impossibile C 34 agnosticum C

24, 1 1 — 2 3 GESTA 59
cans simul cum eis consedere, exeuntes clerici eius similia militibus nobis responderunt.
cum autem insisteremus responsum quaerentes accipere, exiens deuotissimus tribunus
Florentius, qui cum Candidiano simul est magnificentissimo et gloriosissimo comite
deuotissimorum domesticorum, praeparauit nos manere, || quippe ut || responsum
nobis allaturus, et expectauimus. postea exiens cum clericis eius dixit ad nos: ego 5
quidem || uidere eum non || potui, mandauit uero mihi ut dicam || religiositati || uestrae
quia postquam conuenerint omnes episcopi, conuenimus ad inuicem. nos uero
contestati et ipsum et omnes praesentes milites et clericos eius recessimus.
18 11 Theodolus 11 episcopus 11 Elusae 11 dixit: Et ego eadem audiui et 11 eadem 11 depono.
19 || Andirius || episcopus || Chersonisi || Cretae dixit: Et ego secundum defini- 10
tionem sanctae uestrae et beatae synodi adueniens ibi"*|| haec eadem || dixi et audiui
quae sine praetermissione deposuerunt qui mecum fuerunt reuerentissimi episcopi.
20 Flauianus episcopus Philippensium dixit: Quoniam nihil conuenit praetermittere
pertinentium ad consequentiam ecclesiasticam, cum certum existat quoniam heri et
hodie secundo ammonitus reuerentissimus Nestorius non occurrit, et tertio iterum is
anagnostico ammonebitur, transeuntibus uidelicet Anysio episcopo Thebarum Helladis
et Domno episcopo eiusdem Helladis et Iohanne episcopo Ephesti Augustamnicae et
Danihele episcopo || Darneae || Libyae || deoamantissimis || comministris nostris et
tertio commonentibus eum.
21 Et ierunt cum Anysio lectore et notario Firmi episcopi Cappadociae portantes 20
anagnosticum continens ita:
Tertia hac euocatione reuerentiam tuam conuocat sanctissima synodus, et obce-

diens regulae et inpertiens tibi indutias et patientiam. dignare ergo uel nunc
occurrens satisfacere de his quae dicunt te dixisse haereticis dogmatibus in communi
ecclesia, sciens quia si non occurrens satisfeceris ad ea quae scripto uel sine scripto 25
contra te dicuntur, necesse habebit sanctissima synodus quae placent sanctissimorum
patrum regulis, in te definire.
22 Quibus reuersis Petrus presbyter Alexandriae et primicerius notariorum dixit:

Quoniam et nunc reuersi sunt qui destinati fuerant reuerentissimi episcopi, petimus
et ipsos deponere quale responsum impetrauerint. 30
28 Iohannes episcopus Ephesti dixit: Destinati a sancta hac et dei amatrice synodo,
quatenus per anagnosticum || tertium || commoneremus reuerentissimum Nestorium
II uel nunc || concurrere ad sanctam synodum, ut praesente || religiositate || eius || ser-
mones de fide || discuterentur, consequenter praeceptis nobis a uestra reuerentia ad-
uenimus ad eius diuersorium et ante ianuas || eius || constituti inuenimus multitudinem 35
militum cum fustibus stantium ante ipsas || eius || ianuas. petiuimus eos ut prae-
ciperent nobis ad ianuas aduenire domus in|| qua || erat ipse reuerentissimus Nestorius,
uel ipsos <nos> nuntiare destinatos a sancta synodo cum anagnostico tertio, quod
C [= vm\ Τ [= pig]
ι et exeuntes C 4 utique Τ 5 allaturus nobis C 6 nec uidere eum Τ [ = US]
reuerentiae Τ [ = US] 7 conueniemus igvcorr 9 theodorus Τ eleusiae Τ [eleusae US]
earn p ea iq 10 anderius Τ [ = US] chersonensis Τ [ = U] creta p 11 haec eadem
om. Τ i8 dardaniae Τ reuerentissimis Τ [ = US] 20 et 1 om. iqv 21 agnosticum ν
24 heretica dogmata C 25 scripto uel om. C 29 destituti C 31 ephesi p hac iq
haec p om. C 32 tercio Τ 33 uel nunc om. Τ [ = £75] sanctitate Τ [ = CAS] 33/34 libri
fidei Τ [ = US] 35 eius om. Τ [ = £75] 36 eius om. Τ [ = £Λ!>] petimus m petiuimus-
que ν 37 nobis eos ν quibus Τ 38 ipsos nos US ipsos tq ipsus p ipso C ipsi i f o r r
8*

6o COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
mitius eum et cum omni lenitate uocaret ad sanctam synodum. et multum com-
morati sumus, neque iuxta umbram stare permissi a militibus repellentibus || atrociter ||
et remouentibus nos a locis et nullum nobis humanum responsum praebentibus.
cum uero diu permansissemus petentes et dicentes quia quattuor sumus numero
episcopi, non iniuriae causa destinati nec iniuriosum quiddam agere quod non conpetit,
sed ut cum consequentia et nunc ammoneremus ad sanctam hanc ecclesiam aduenire
et consedere huic sanctae synodo, postea milites reppulerunt nos dicentes nullum aliud
responsum nos accipere, licet usque ad uesperam expectaremus ante ianuas domus.
adiecerunt || uero || et hoc dicentes propter hoc stare ante ianuas, ut non permittant
alicui de synodo ingredi, ipsa accipientes ab eo mandata.
24 Anysius episcopus Thebarum dixit: Quae deposuit sanctissimus frater et corn-
minister Iohannes, uera sunt. plurimum enim stantibus nobis ante ianuas || re-
ligiosissimi et || reuerentissimi Nestorii, haec uidimus et audiuimus.
25 Domnus episcopus || Opunti || Helladis dixit: Quae deposuerunt sanctissimi et
reuerentissimi fratres et comministri || nostri || Iohannes et Anysius, haec et ego uidi
et || audiui ||.
26 Danihel episcopus Darneos || dixit ||: Quae deposuerunt || optimi || dei cultores
episcopi, haec audiui et || fateor et || uera sunt.
27 Iuuenalis episcopus Hierosolimorum dixit: Ecclesiasticis legibus contentos esse
iubentibus tertia euocatione ad satisfactionem uocatos de quibus accusantur, parati
eramus ex superfluo et || quarto anagnostico || per reuerentissimos episcopos iterum
euocare eundem reuerentissimum Nestorium; quoniam uero || cuneum || militum
circumponens suae domui, sicut qui ibi missi sunt reuerentissimi episcopi deposuerunt,
non concessit accedere, || manifestus || est non bona conscientia ad sanctam synodum
aduentum recusans. unde agantur reliqua secundum regularum ordinem et quanta
conueniunt ad statum rectae nostrae et piae fidei, legatur autem in primis exposita fides
a || sanctissimis || patribus et episcopis qui Nicaea conuenerunt CCCXVIII, quatenus huic
expositioni collatis de fide sermonibus consonantes quidem confirmentur, discrepantes
autem eiciantur.
Et lectum est symbolum ita
Eccles. 28 Nicaena synodus fidem exposuit hanc: Credimus in unum deum patrem omni-
Occ. mon. potentem, || factorem || uisibilium omnium et inuisibilium. et in unum dominum
- ^ d " * e s u m Christum, filium || dei ||, natum ex patre || unigenitum, id est ex substantia
at s
T u m e r V P " > deum ex deo, lumen de lumine ||, deum uerum de deo uero, natum, non factum,
300 consubstantialem patri, per quem omnia facta sunt 11 quae in caelo et quae in terra 11;
qui propter nos homines et salutem nostram descendit et || incarnatus est || et
C [= vm], Τ [= pig]
2 nos atrociter pq [ = i / S ] , atrociter—3 remouentibus ovi. i 4 numero sumus C
5 quidam pi 6 cum om. C consequenter ν eum ad ν η considerare C, corr. υ 8 eius
domus tn 9 uero om. Τ ι ο ipsi C 11 disposuit C 12/13 religiosissimi et om. Τ [= W ]
14 oponti p [= US] opontis q oppontis i 15 nostri om. Τ [ = £75] i6 post audiui habent
iohannis eps augustopoleos dixit: quae deposuerunt reuerentissimi epi haec audiui et depono T, cf. US
17 darneos US dardaneos C dardani Τ dixit om. Τ optimi om. Τ 18 fateor et om. Τ
[ = £75] 20 tertiae uocationem m tertia uocatione υ i\ per quartum anagnosticum Τ [ = US]
22 collegium T\=US] 24 manifestum Τ 25 regulärem C [ = ίΛί>] 26 et om. C 27 sanctis Τ
[= 28 consonanter p 30 est om. C 31 fidem synodus m 32 factorem caeli et terra; Τ
33 dei unigenitum Τ 33/34 unigenitum — lumine] ante omnia saecula Τ 35 quae in caelo — terra
om. Τ 36 nostram salutem iq [= US] incarnatus est de spü scö et [ex ig] maria uirgine Τ

24, 23—36 G E S T A 61
II inhumanatus 11 est et passus et resurrexit tertia die, ascendit in caelos, uenturus iudicare
uiuos et mortuos. et in spiritum sanctum. dicentes autem 'erat quando non
erat'; et 'prius quam nasceretur, non erat', et quia || ex || non extantibus factus est uel
ex altera subsistentia uel substantia dicentes esse aut || uertibilem aut || mutabilem
filium dei, hos anathematizat catholica et apostolica ecclesia.
29 Quo lecto Petrus presbyter Alexandriae et primicerius notariorum dixit: Habemus

prae manibus sanctissimi et || dei optimi cultoris || Cyrilli archiepiscopi epistulam
scriptam ad reuerentissimum Nestorium' suasionis et ammonitionis plenam utpote
non recte sapiente eo, quam si iusserit uestra sanctitas, || legamus. ||
30 Acacius episcopus Melitinae dixit: Quoniam )| reuerentissimus et || religio-
sissimus presbyter Petrus, qui principium narrationis fecit, dixit scripta esse quaedam
a reuerentissimo et sanctissimo episcopo Cyrillo ad reuerentissimum Nestorium utpote
non recta doctrina utentem, consequens est et haec legi.
31 Et lecta || et posita est || in praecedentibus ||, cuius ita principium continet:
Obloquuntur quidem, ut disco, quidam de mea opinione apud tuam religiositatem,
et reliqua ||.
32 Cyrillus episcopus Alexandriae dixit: Audiuit sancta et magna haec synodus
quae scripsi reuerentissimo || episcopo || Nestorio asserens pro recta fide. certus
autem sum quia nullo modo egressus || deprehendor || a recta fidei ratione aut praeter-
gressus expositum a sancta et magna synodo quae tunc temporibus in Nicaenorum
congregata est, symbolum, et peto uestram sanctitatem dicere utrum recte et inre-
prehensibiliter et consone sanctae illi synodo talia scripserim an non.
33 Iuuenalis episcopus Hierosolimorum dixit: Perlecta sancta fide Nicaena et
epistula sanctissimi et || sacratissimi || episcopi Cyrilli, idem et quae a sancta synodo
exposita sunt, consona || inuenta sunt ||, et his piis dogmatibus concordo et consentio.
34 Firmus episcopus Caesariae Cappadociae dixit: 11 Quae 11 compendiose et in capitulo
II dicta II sunt a sancta synodo quae || in || Nicaea est, exponens tua reuerentia subtiliter
et consequenter manifestiorem nobis et liquidiorem comprehensionem expositae fidei
fecit, ut nihil sit in dictis ambiguum, omnibus inuicem sibi consonantibus et fide
firmata. his igitur integre habentibus et inconuertibiliter et nullam innouationem
inferentibus et ego consentio, eandem gloriam a sanctissimis episcopis meis patribus
suscipiens.
35 Memnon episcopus Ephesi metropoleos dixit: Fidei expositae a sanctis patribus
CCCXVIII Nicaea congregatis consona et epistula quae lecta est sanctissimi et || deo-
amantissimi || patris Cyrilli || episcopi || continet, quibus consentimus et concordamus,
nihil minus inuenientes neque dissonans.
86 II Theodotus || episcopus Ancyrae dixit: Mirabilem existentem et || piissimam ||
et rectam expositionem sanctae fidei quae facta est a sanctis patribus CCCXVIII Nicaeae
C [= vm], Τ [= piq]
I humanatus Tm [= US\ est om. iq inde uenturus iq 2 uero iq 3 de Τ
4 conuertibilem Τ [ = US) uel Τ η reuerentissimi Τ [ = i / 5 ] 9 recta p legam Τ
[ = iAS1] ίο episcopus om. C reuerentissimus et om. Τ 12 et scissimo et scissimo
epo m epö et scissimo ν 14 est [est epla ig] et posita Τ cuius — reliqua] et postquam lecta
est epistula Τ i8 episcopo om. Τ [ = ί / 5 ] 19 capior Τ fide C 19/20 pter
egressus p 20 nicaeorum p niceorum [nicaenorum q\ urbe iq 24 reuerentissimi Τ [ = Z/5]
idem Tm id est υ om. US 25 inueniuntur Τ [=£75] 26 firminus C quae om. Τ
[= ΐ/S] 27 quae dicta Τ in om. Τ nicee iq 30 inuocationem pi 34/35 reueren-
tissimi Τ [ = US] 35 episcopi om. Τ [= US] 37 theodorus Τ piam Τ [ = £/S]

congregatis, demonstrauit manifestius et || clarius || epistula || deocolentissimi || et

sanctissimi 11 patris 11 episcopi Cyrilli, in nullo dissonans ad expositionem fidei illius; quae
uero compendiosius dicta sunt, latius exposuit. unde || consonantiam || cognoscentes
epistulae 11 atque 11 fidei trocentorum decern et octo 11 sanctorum 11 patrum, concordamus
et consentimus sicut illis, sic et patri nostro, qui per epistulam quae illorum sunt, nota 6
fecit, et haec credimus quae et ipsi exposuerunt et epistula memorati sanctissimi Cyrilli
|| aperte || exposuit.
87 Flauianus episcopus Philippensium dixit: Lecta nobis fide quae Nicaea exposita
est a congregatis in ilia ciuitate sanctis patribus trecentis decern et || octo ||, lecta
etiam epistula sanctissimi patris et episcopi Cyrilli quae scripta est ad reuerentissimum 10
Nestorium de fide, repperimus earn conuenientem apertius et manifestius Nicaea ex-
positae fidei et multam lucem praebentem ad comprehensionem intellegentiae dictorum.
unde consentio et ego epistulae scriptae a sanctissimo et || deo amicissimo patre et com-
ministratore 11 Cyrillo nullo modo dissentienti a recta fide, 11 sed 11 consonanti apostolicae
praedicationi et expositae Nicaea a sanctis patribus orthodoxorum fidei. consentire is
uero his adfirmo et sanctissimum patrem nostrum Rufum Thessalonicensium metro-
poleos. haec enim mihi aduenienti in hanc sanctam et magnam synodum dedit
mandata, propter aegritudinem ipse excusans hie aduentum suum. et omnes
autem || credo || Illyrici eadem || mihi || sapere et in nullo ambigere de his quae lecta sunt.
38 Acacius episcopus Melitinas dixit: Omni pietate et consonantia ad patres tre- 20
centos decern et octo qui Nicaea fuerunt, plenam epistulam || sanctissimi et dei optimi
cultoris II episcopi Cyrilli uidens, || approbo || huius intellectum et || haec || sapere
confiteor. olim et a principio ecclesiam || has habere sententias || et ex laboribus
II sanctorum || patrum et ex || sanctis || scripturis et ex traditione fidei noui.
39 Iconius episcopus Gortynae || metropolis || dixit: Fide et expositione sanctissi- 25
morum patrum in Nicaea conuenientium lecta || et || epistula sanctissimi patris et
episcopi Cyrilli, cognoscens concordem existere illis hanc expositionem, concordo
et consentio, similiter sicut illi credens in nomine patris et filii et spiritus sancti, eos
autem qui non ita sapiunt, abicere || noui || sanctum concilium.
40 Hellanicus episcopus Rodi || metropolis || dixit: Expositionem orthodoxae fidei 30
II in Nicaea || sequor et || epistulae || sanctissimi et || deoamantissimi || episcopi Cyrilli
II consonae || existenti ||, et hanc seruo fidem ueram et rectam, et his qui huic contraria
sapiunt, etiam deus ipse resistit, et anathema sit qui non credit dei genetricem esse
sanctam uirginem Mariam.
41 Palladius episcopus Amasiae dixit: Lecta epistula || deoamantissimi || patris 35
nostri et episcopi Cyrilli concordans per omnia est expositae fidei a sanctis patribus
C [= vm], Τ [= piq]
ι clari C certius Τ [ = £ / S ] reuerentissimi Τ [ = ί/5] 2 patris om. Τ ab exposi-
tione iq [= US] 3 consonantia p [ = i / 5 ] 4 et Τ [ = £75] sanctorum om. Τ 6 epistulam
Cp, corr. vp 7 apertissime Τ 8 fides p 9 octo epis Τ 13/14 reuerentissimo epo Τ
14 dissentiente Cp et Τ consonante Cp 15 pradicatione ν pdicationis nt ortho-
doxorium p orthodoxae iq 16 rufum iq rufinum p om. C 17 in om. C 18 et om. iq
19 suadeo Τ mihi om. Τ de om. C 21 qui in ν 21/22 reuerentissimi et sanctissimi Τ
[= US] 22 suscipio Τ [ = US] eadem Τ [ = { 7 5 ] 23 haec habere haec
sapere Τ sanctissimorum Τ sanctissimis Τ noue fidei C 25 me-
tropolis om. Τ [ = Z75] fidei C 26 etiam Τ e t 2 om. C 27 cognoscentes C
29 nouit Τ 3 0 metropolis om. Τ [= US] 31 nicaenae Τ epistulam Τ [ = US]
deo amabilis Τ episcopi om. C 32 concordem Τ exsistentem Τ [ = £75] 35 deo
amabilis et scissimi Τ [cf. CAS] 36 et om. C

24, 36—51 GESTA 63
congregatis in Nicaea. recte igitur earn habentem et, quod dixi, expositioni sancto-
rum patrum congruam amplector || atque || consentio ei et similiter sapio ipsi et sanctis
patribus qui, sicut dixi, in Nicaea ciuitate collecti sunt.
42 Cyrus episcopus Afrodisiadis regionis Cariae dixit: Concordem eiusdemque
uirtutis 11 expositae 11fideia sanctis patribus congregatis in Nicaea ciuitate et ego epistulam 5
uidens sanctissimi et deo || amicissimi || episcopi Cyrilli scriptam reuerentissimo Nestorio,
eadem quae praecedentes patres depono.
48 Et omnes || uero || qui supra scripti sunt in principio actionis || per ordinem ||
episcopi haec eadem deposuerunt et ita credunt sicut et patres exposuerunt et epistula
sanctissimi archiepiscopi Cyrilli ad Nestorium episcopum declarauit. 10
44 Palladius episcopus Amasiae dixit: Consequens est et epistulam reuerentissimi
Nestorii relegi, cuius mentionem fecit in initio religiosissimus presbyter Petrus, ut
cognoscamus si et ilia consonans est his quae a sanctis patribus in Nicaea exposita sunt.
45 Et lecta est || et subiecta || sicuti supra scripta est, cuius initium ita est: ||Iniurias ||
quidem quae contra nos sunt mirandarum tuarum litterarum dimitto utpote medicinali 15
patientia dignas, || et reliqua. scripta mense Iunio die quinta decima ||.
46 Et postquam lecta est epistula, Cyrillus episcopus Alexandriae dixit: Quid uidetur
sanctae huic et magnae synodo de nuper lecta epistula ? putas uidetur et ipsa consona
esse definitae fidei in synodo sanctorum patrum qui per tempora congregati sunt in
Nicaenorum ciuitate, an non ? 20
47 Iuuenalis episcopus Hierosolymorum dixit: Nullo modo consona existit piae
fidei expositae a sanctis patribus qui || Nicaea || fuerunt, et anathematizo ita credentes.
etenim aliena omnino haec existunt ab orthodoxa fide.
48 Flauianus episcopus Philippensium dixit: Quae iacent in lecta epistula, omnia
repugnantia existunt omnino et aliena semel fidei expositae Nicaea a || sanctissimis || 25
patribus, et alienos esse a recta fide ita credentes iudicamus.
49 Firmus episcopus Caesariae Cappadociae dixit: Formam pietatis apponens in
primordiis epistulae, procedente sermone, nullo modo suum sensum obumbrare ualens,
nudum || a || uelamine suum || sensum apposuit || dissentientem a fide sanctorum patrum
trecentorum decern et octo et ab epistula sanctissimi episcopi Cyrilli contrarie 30
habentem.
50 Valerianus episcopus Iconii dixit: Omnibus conspicua est epistulae aduersitas
reuerentissimi Nestorii non solum fidei sanctorum patrum Nicaeae et epistulae || deo
amicissimi || et sanctissimi archiepiscopi Cyrilli dissonans, sed nec sibi conueniens.
51 Iconius episcopus Gortynae dixit: Epistula reuerentissimi Nestorii, quae nunc 35
lecta est, nec unam consonantiam habet ad expositionem || sanctorum || patrum
Nicaea congregatorum neque quidem ad epistulam sanctissimi patris nostri et episcopi
32—34 adfert Rusticus c. Aceph. p. 73"
C [= vm], T\=piq\
2 et Τ [ = tAS] ei om. C ipse Ciq et2 om. ig 3 ciuitate om. ν 4 afrosidia-
dis p regione C 5 expositionis Τ nicsenam ciuitatem p 6 amabilis Τ η quae om. C
pcedente C 8 uero om. Τ [ = ί/51] per ordinem om. Τ [ = £/S] 14 et subiecta om. Τ
ante iniurias praem. uenerabili et deo amabili [deo amabili om. / ] comministratori [comministro ig]
cyrillo nestorius Τ ιό et reliqua — decima om. Τ 22 in nicsram [nicaea iq\ Τ cf. US
25 sanctis Τ 28 procedentes C praecedente Τ sermonem p 28/29 obumbrare —
apposuit om. q 29 a om. pi apposuit sensum pi [ = £75] 33/34 reuerentissimi Τ
[= US] 34 sed om. C 36 sanctorum om. Τ [= US\

Cyrilli. u n d e huic a b r e n u n t i a n s et a n a t h e m a t i z a n s ita sapientes, consentio expo-

sitioni s a n c t o r u m p a t r u m Nicaeae et epistulae sanctissimi patris et archiepiscopi Cyrilli.
52 Hellanicus episcopus R o d i dixit: E t iam deposui q u i a expositionem rectae fidei
t r e c e n t o r u m decern et octo p a t r u m qui Nicaea f u e r u n t , sequor et s a n c t a m u i r g i n e m
M a r i a m dei genetricem confiteor, a n a t h e m a uero sit qui n o n credit sic. s
58 Acacius episcopus Melitinae dixit: Ostendit et 11 haec quae 11 lecta est epistula reueren-
tissimi episcopi Nestorii q u o n i a m non i n a n e m sustinuit t i m o r e m in h a n c s a n c t a m et
m a g n a m conuenire s y n o d u m . consequens enim || erat conscium sibi || et diuinas
|| praeterscribentem || scripturas et s a n c t o r u m p a t r u m r e m o u e n t e m d o g m a t a t a n t o
teneri timore, u t militum m u l t i t u d i n e s u a m c i r c u m d a r e t d o m u m . manifestissime io
e n i m et lecta eius significauit epistula quia de unigenito filio dei positas fidei s a n c t o r u m
p a t r u m t r e c e n t o r u m decern et octo episcoporum uoces auferens || soli || carni quae
s u n t salutaris dispensationis, a d h i b u i t , p u r u m t e m p l u m dei et n a t i u i t a t e m et m o r t e m
sustinuisse dicens. et m e n t i t u s est c o n t r a s c r i p t u r a m q u a s i et ipsa n a t i u i t a t e m et
passionem non deitatis, sed h u m a n i t a t i s docente, c a l u m n i a m etiam intulit sanctissimi is
et reuerentissimi episcopi Cyrilli scriptis q u a s i passibilem dicentibus || d e u m ||, q u o d
n e c ipse nec || alius || quis recte s a p i e n t i u m uel cogitauit uel dicere ausus est. per
o m n i a a u t e m ostendit semet i p s u m n o m i n e || solum || u n i t a t e m dei a d c a r n e m con-
fitens, re a u t e m u b i q u e earn d e n e g a n s , a r g u i t a u t e m semet i p s u m et p e r e g r i n a doctrina
u s u m , c u m n u n c i n l u m i n a r i per se d o g m a t a dicat. q u i b u s o m n i b u s extraneis 20
existentibus a ueritate et m u l t a m i m p i e t a t e m h a b e n t i b u s a b r e n u n t i o , alienum m e
i p s u m a b h o r u m || q u i talia || l o q u a n t u r , c o m m u n i o n e faciens.
64 M e m n o n episcopus E p h e s i dixit: N o n || calumniae || solum, sed et || blasphemiae ||
p l e n a est lecta epistula. u n d e o m n i s contraria est fidei expositae a sanctis p a t r i b u s qui
in Nicaea c o n u e n e r u n t trecentis decern et octo. 25
65 T h e o d o t u s episcopus Ancyrae dixit: I n nullo c o n s o n a n t e m epistulam reueren-
tissimi Nestorii c o g n o u i m u s expositioni s a n c t o r u m p a t r u m Nicaea c o n g r e g a t o r u m
t r e c e n t o r u m decern et octo. u n d e expositioni q u i d e m oboedimus, e p i s t u l a m a u t e m
Nestorii alienam a recta fide p o n i m u s , et eos qui haec s a p i u n t , alienos a recta fide
iudicamus. 30
66 Palladius episcopus Amasiac d i x i t : E g o q u i d e m p r o p t e r inscriptam epistulae
b l a s p h e m i a m e t i a m aures o b s t r u e r e n o n m o r a b o r et paene lapideus f a c t u s s u m 11 prae 11
aestuatione, u t n o n possim uocem emittere t a n t a aestuatione detentus. credo a u t e m
o m n e m deo a m a b i l e m s a n c t a m s y n o d u m e a n d e m m e c u m h a b e r e s e n t e n t i a m in epistula
n u p e r lecta, t a n t u m uero dico || solum || quia u e h e m e n t e r || est || dissonans lecta 35
II epistula || a fidei expositione s a n c t o r u m p a t r u m c o n g r e g a t o r u m in Nicaea o p t i m a
ciuitate.
57 O m n e s episcopi simul e x c l a m a u e r u n t : Q u i n o n a n a t h e m a t i z a t N e s t o r i u m , a n a -
t h e m a sit. H u n c recta fides a n a t h e m a t i z a t , h u n c || synodus || a n a t h e m a t i z a t .
Q u i c o m m u n i c a t Nestorio, a n a t h e m a sit. H Q u i sapit ea quae sunt Nestorii, a n a - 40
C f= vm\, Τ [= piq]
6 ostendit et pcorriq [ = £ 7 5 ] ostendite/C haec quae Cquae i, om.pq \cf. Z7S] 8 erat—sibi C
est Τ 9 praescribentem Τ i o multitudinem C 12 solum Τ 14 ipsam C 16 deitatem Τ
[ = CAS] 17 alter Τ [ = US] 18 solo Τ 22 quae pi [= US] huiusmodi Τ [ = CAS]
loquntur ν 23 calumnia Τ [ = US] blasphemia Τ [ = US] 24 omnino υ per omnia iq
28 oboediemus p 33 pro aestuatione vpi per aestuationem q 35 solum om. Τ est om. Τ
36 epistula uidetur Τ 36/37 optima ciuitate [ciuitatem p] Τ ciuitate optime C 36 nicena m
38 simile C 39 sancta synodus Τ 40—p. 65, 1 qui sapit — sit om. Τ [= US]

24, 5 1 — 6 6 G E S T A 65
thema sit. Omnes anathematizamus epistulam et dogmata Nestorii. Haere-

ticum Nestorium omnes anathematizamus. Communicantes Nestorio omnes ana-
thematizamus. Impiam fidem Nestorii omnes anathematizamus. Impia dog-
mata Nestorii omnes anathematizamus. Impium Nestorium omnes anathemati-
zamus. Cunctus orbis terrarum anathematizat impiam religionem Nestorii. Qui 6
hunc non anathematizat, anathema sit. Hunc recta fides anathematizat, hunc sancta
synodus anathematizat. Qui communicat Nestorio, anathema sit. || Romanorum ||
sanctissimi || episcopi litterae || legantur.
58 Iuuenalis episcopus Hierosolymorum dixit: Legantur || litterae reuerentissimi
et sanctissimi || archiepiscopi Romanorum Caelestini, quas destinauit de fide. 10
59 Petrus presbyter Alexandriae et primicerius notariorum legit || interpretationem
epistulae || domni Caelestini episcopi Romani ad Nestorium: Dilectissimo fratri Nestorio
Caelestinus. Aliquantis diebus uitae nostrae post nefandum et saepe damnatum
dogma Pelagii atque Caelestii catholicam fidem quies habuit, et cetera.
60 II Et postquam lecta est ||, Petrus presbyter || Alexandriae || et primicerius 15
notariorium dixit: His quae lecta sunt, consona scripsit sanctitas || religiosissimi || episcopi
nostri Cyrilli, quae et prae manibus habemus et si iubet uestra reuerentia, legimus.
61 Flauianus episcopus Philippensium dixit: Lecta et haec inserantur gestis.
62 Petrus presbyter et primicerius notariorum legit sicut supra scriptum est, cuius
initium ita est: Saluatore nostro dicente palam q u i a m a t p a t r e m a u t raatrem 20
p l u s q u a m m e , n o n e s t me d i g n u s , et cetera.
63 Et postquam lecta est et inserta monumentis, Petrus presbyter Alexandriae et
primicerius notariorum dixit: Non solum 11 uero 11 haec quae destinata sunt a sanctissimo
et II sacratissimo || Romanorum ecclesiae episcopo Caelestino, missa et reddita sunt
ipsi reuerentissimo Nestorio, sed etiam haec quae destinata sunt a sanctissimo et re- 25
uerentissimo Alexandrinae ecclesiae episcopo Cyrillo et ab omni Êgyptiaca synodo per
Theopemptum et Danihelem et Potamonem et Comarium reuerentissimos episcopos,
et supplico || interrogari || Theopemptum et Danihelem reuerentissimos episcopos
hie existentes de hoc.
64 Flauianus episcopus Philippensium dixit: Deponant reuerentissimi comministri 30
II nostri || Theopemptus et Danihel praesentes si reddiderunt epistulas.
65 Theopemptus episcopus Cabasorum dixit: In episcopio ascendentes die dominica, d. 30. m.
cum collectio celebraretur, praesente || omni || clero et inlustribus paene omnibus ^ o u · a · 4
reddidimus Nestorio || has litteras ||.
66 Danihel episcopus dardaneos dixit: || In episcopio ascendentes die dominica, 35
praesente omni clero et inlustribus fere cunctis has reddidimus epistulas Nestorio ||.
C [= vm], Τ \=piq]
3—5 impia — Nestorium omnes anathematizamus om. i 3/4 impiam [impium q] dogma pq
4/5 impium — anathematizamus om. q 7 synodus dixit romanorum Τ 8 archiepiscopi
scripta Τ 9 et litterae Τ [ = iAS1] 9/10 sanctissimi et reuerentissimi Τ ίο quae C
11/12 interpretationem — Nestorium om. iq interpretationem epistulae C epistula p 14 ca-
tholica fides C quietem ν 15 Et — est om. Τ Alexandriae om. Τ i6 reueren-
tissimi Τ [ = US] 18 lippensium C 20 aperte ν 23 uero om. Τ 24 beatissimo Τ
[ = £/•£] 25 destinatae ν 26 alexandriae ν ecclesiae om. i 27 commarium p [= i / 5 ]
28 interrogare Τ 31 nostri om. Τ 32 cauasorum ρ [ = ί / 5 ] 33 omni] autem Τ
[= US] 34 has litteras om. Τ [= US] 35. p. 66, 3 dardaneos TC [ = CAS], uitium
antiquissimum pro Darneos 35/36 in — nestorio C [cf. {/£] eadem [eandem i] que et [et om. i]
reuerentissimus eps theopemptus Τ

67 Flauianus episcopus Philippensium dixit: Satisfecit ergo || ad ea quae scripta

sunt || ?
68 Danihel episcopus dardaneos dixit: Dixit nobis tunc ut ueniremus postero die
et secrete || loqueremur || cum eo. sed || cum || uenissemus, clausit nobis ianuas
et non est dignatus dare nobis responsum.
6» Theopemptus episcopus Cabason dixit: Suscipiens || praememoratas || chartas
constituit nobis postero || die || conuenire ad eum. iuimus, deinde uenientes non
suscepit neque quidem satisfecit litteris, 11 ita ut 11 etiam in ecclesia 11 ex tunc 11 eadem
et peiora || prioribus dogmatizet ||. non solum autem antequam acciperet chartas,
hsec docebat, sed || et || multo peiora, postquam accepit, edocuit usque ad hodiernum diem.
70 Fidus episcopus Ioppes dixit: Quia permanet usque ad hodiernum diem in eadem
doctrina, possunt dicere etiam praesentes 11 religiosissimi 11 episcopi Acacius et 11 dom-
nus || Theodotus, qui et || collocuti || sunt cum eo, ut etiam || periclitaretur || aliquis || ex
eis ||. quos et || rogamus || et coniuramus per proposita sancta euangelia || sub ||
fide gestorum dicere || quid audierunt || ante || istos tres || dies ab ipso Nestorio.
71 Cyrillus episcopus Alexandriae dixit: Quoniam non de fortuitis nobis est sermo,
sed capitali omnium causa, dico 11 uero 11 quae in Christum est, fide, consequens est reueren-
tissimos || et per omnia deo amicissimos || episcopos Theodotum et Acacium secundum
petitiones reuerentissimi episcopi Fidi et || coniuramenta || inlata, amatores ueritatis
existentes et sanctos, dicere quid audierunt dicente ipso || in Ephesenorum ciuitate ||
locutionem ad eum pro recta fide mouentes.
72 Theodotus episcopus Ancyrae dixit: Doleo quidem pro amico, attamen omni
amicitiae praepono || pietatem ||. propter quod necesse habeo || et || cum multa
tristitia de || his || quibus interrogor, exprimere ueritatem. non aestimo opus
habere nostro testimonio, cum id quod sapit, manifestum sit ex litteris quae
ad tuam reuerentiam sunt. quae enim ibi abnuebat de deo dici, hoc est de
unigenito, || exprobrans || ei humana, || haec || et hie loquens || dixit ||, non
oportere de deo dicere lacte nutriri neque natiuitatem ex uirgine. sic etiam hie
saepius dixit bimenstrem et trimenstrem non oportere dici || de deo ||, et haec non nos
soli, sed etiam alteri plures audierunt non ante multos dies, ad nos ipso || in Epheso ||
loquente.
78 Acacius episcopus Melitinae dixit: Fide proposita et in deum pietate necesse est
omnem uacare affectum. unde etsi nimis super alios dominum Nestorium amaui
et omnino eum saluare studui, necesse nunc est dicere || pro ueritatis amore || quae
ab eo dicta sunt, quatenus non condemnetur || conscientia || mea, || celando || [me]
ueritatem. statim quod adueni in Ephesenam ciuitatem, feci ad supra dictum uirum
C [= vm], Τ [= piq]
1/2 scriptis Τ [ = £75] 3 ueniamus p [= US] 4 loqui Τ [ = £75] cum
nos Τ 6 memoratas [memoratus iq] Τ [ = £75] 7 die om. Τ 8 sed Τ [ = US]
ex tunc om. Τ [ = £75] 9 prioribus om. Τ [ = £75] dogmatizauit Τ [ = £AS] ίο et om. Τ
et docuit p docuit ig 12 reuerentissimi Τ [ = £75] 12/13 domnus om. Τ 13 collocuti m
[ = £7] locuti ν collati Τ [ = 5] periclitentur pq periclitantur i aliqui iq eorum Τ
14 petimus Τ [ = £75] in Τ [ = £75] 15 qui p quae iq audierint pq [= US] tres
istos Τ [ = £/5] 17 capituli C uero C om. p autem iq [ = £75] fidei p fides υ i8 et —
amicissimos om. Τ 19 iuramenta Τ [— £75] 20 dicentem ipsum iq [cf. US] in — ciuitate
om. Τ 23 ueritatem Τ et om Τ [ = £75] 24 his om. Τ [= US] 27 improperans Τ
haec om. Τ [ = £75] dixit sicut enim ibi dixit Τ [cf. £75] 29 deum Τ [ = £75] 30 ephesi Τ
[ = £75] 33 effectum p 34 ueracissime Τ [ = £75] 35 anima mea / [ = £/5] mea anima iq
celando me m me celando ν celante me 7*[= £75]; me delere uolebat Rusticus 36 ephesena ciuitate C

24, 67—77 GESTA 67
colloquium et cognoscens eum non recte sapere omnino festinaui eum corrigere et
desistere a prauo sensu ipsumque ilium uidebam labiis confitentem quia mutaretur
ab huiusmodi intellegentia. dies || uero || decern || aut || duodecim praetermittens,
iterum sermone aliquo moto defendebam ueritatis sermonem et contradicentem eum
huic uidebam et in duobus 11 incongruis 11 pariter cognoscebam eum incidere. primum 5
quidem ex interrogatione eius indecenti existente necessitatem inponebat respoaden-
tibus aut omnino negare unigeniti deitatem || inhumanatam || esse aut confiteri, quod
erat impium, quia et patris et sancti spiritus deltas simul incarnata esset cum uerbo,
quae erant omnino prauissimae intellegentiae et eicientis piam fidem. deinde secundo
moto sermone, intulit quidam eorum qui cum eo 11 erant, 11 episcopus sermonem et alium 10
ait esse filium qui passionem suscepit, alium autem deum uerbum. quam || blas-
phemiam || non || ualens || portare, ualefaciens omnibus exiui. et alter autem
II eorum || qui cum eo || erant, fauebat Iudaeis tamquam || non in deum sed || in ||
hominem || impie gessissent ||.
74 Flauianus episcopus Philippensium dixit: Manifesta existente depositione re- 15
uerentissimorum et beatorum comministrorum nostrorum Theodoti et Acacii, con-
sequens'est quam habebant de propositis sententiam beati patres nostri, legi et inseri
gestis.
75 Petrus presbyter || Alexandria || et primicerius notariorum dixit: Quoniam
prae manibus habemus et codices sanctissimorum et || sacratissimorum |] patrum et 20
episcoporum et diuersorum martyrum, elegimus uero ex his pauca capitula, quae, si
placet, legimus.
76 Flauianus episcopus Philippensium dixit: Et haec lecta inserantur.
Et lectum est ita
PETRI SANCTISSIMI EPISCOPI ET MARTYRIS EX CODICE DE DEITATE 25
Quoniam et uere g r a t i a et u e r i t a s p e r I e s u m C h r i s t u m f a c t a est{unde Ioh. 1, 17

et gratia salui sumus facti secundum apostolicum dictum et h o c , ait, n o n e x n o b i s ; E P h · 2> ®
d e i d o n u m e s t , n o n ex o p e r i b u s , n e q u i s g l o r i e t u r ) , uoluntate dei uerbum
caro factum et h a b i t u i n u e n t u s u t h o m o non || relictus est || a deitate. nec Phil. 2, 7
enim ut a uirtute sua aut gloria || desisteret plenius || pauper factus, diues existens, 30 2 Cor. 8,9
hoc factus est, sed || ut etiam || mortem pro nobis peccatoribus susciperet i u s t u s p r o i Petr. 3, 18
i n i q u i s , q u a t e n u s || o f f e r r e t n o s d e o ||, m o r t i f i c a t u s || q u i d e m || c a r n e ,
uiuificatus autem spiritu.
19—p. 74, 14 redeunt in 46 \CX = vx mu Tl = / J ; uariatn lectionem non attuli nisi raro
C [= vm\ Τ [= pig]
ι recta ν 3 uero om. Τ et Τ 5 illicitis Τ incedere Cp 7 huma-
natam Τ [ = ί / 5 ] g eicientes CT 10 erat Τ [ = US] u/12 blasphemia [blasphe-
miam ig] iam p 12 potens Τ 13 eorum om. Τ [— £/£] erat Τ [ = iAS] adserebat
pro iudaeis utique quod [quo p] Τ in4 om. Τ 14 peccassent Τ \η patres ν [ = TJ\
patris mT [ = S] nostri om. m nostri patris i seri Cp, corr. p 19 Alexandriae om. Τ
20 beatissimorum Τ [= US] 21 eligimus C [ = CJ quae om. ig [ = ΤΛ 23 gestis
inserantur ig [ = CXT^\ 24 lecta C sunt ν [ = Cj] 25 codice deitatis C 26 numeri exp
29 factum est ig [cf. CXTa] recessit Τ 30 plenius desisteret Τ \= US] cum diues
existeret ig [ = C , ^ ] 31 etiam ut Τ [ = ί/S] ut et m 32 nos offerret dö patri Τ [ = US]
mortificatos igvC0rr [= vx Tx~\ quidem om. p [= US] 32/33 uiuificatos igvcorr [= ν ι Γ 1 ]
9*

ET POST ALIA
Ioh.1,1478 II Vnde et euangelista uerum ait dicens u e r b u m c a r o f a c t u m e s t et h a b ^

Lc. i, 28 t a u i t in n o b i s , tunc uidelicet quia ex quo angelus salutauit uirginem dicens a u e
g r a t i a p l e n a , d o m i n u s t e c u m ||est ||. d o m i n u s enim t e c u m e s t nunc est audire
a Gabrihele || pro eo quod est || deus uerbum tecum est. significat enim ipsum 6
Lc. i, 35 natum in uulua et carnem factum, sicut scriptum est: s p i r i t u s s a n c t u s s u p e r -
u e n i e t in te et u i r t u s a l t i s s i m i o b u m b r a b i t t i b i , u n d e et q u o d n a s c e t u r
s a n c t u m , u o c a b i t u r f i l i u s dei.
ET ITERVM POST ALIA
79 III II Deus || uero uerbum praeter uiri absentiam per uoluntatem omnia ualentis 10
operari dei factum est in uulua uirginis caro, non indigene uiri operatione aut prae-
sentia. efficacius enim quam uir perfecit dei uirtus obumbrans uirgini cum || super-
ueniente spiritu sancto ||.
ATHANASII SANCTISSIMI QUI FVIT EPISCOPVS ALEXANDRIA DE CODICE CONTRA

ARRIANOS 16
Äthan. 80 IUI Multi igitur sancti fuerunt et mundi ab omni peccato, Hieremias autem et de
c. Ar. 3, 33 uentre sanctificatus est et Iohannes adhuc in utero exultauit in laetitia in uoce dei
lerem. 1, 5 g e n etricis Mariae. et tarnen r e g n a u i t m o r s a b A d a m u s q u e a d M o y s e n et
c. i, 44 · η e o s j n o n p e c c a u e r u n t in s i m i l i t u d i n e m p r a e u a r i c a t i o n i s Adae et
Rom. 5, 14 . . . . . . .
sic manebant nihilo minus || homines || mortales et corruptibiles, capaces passionum 20
II quae naturae sunt propriae ||. nunc autem uerbo facto homine et sua faciente quae
carnis sunt, non iam haec corpus tangunt propter uerbum quod in eo factum est, sed
ab ipso quidem consumpta sunt, de reliquo autem homines non iam secundum suas
passiones manent peccatores et mortui, sed secundum uerbi uirtutem resurgentes
inmortales et incorrupt! semper permanent. unde et cum nasceretur caro de dei 25
genetrice Maria, ipse dicitur natus || qui || aliis natiuitatem, ut sint, praestat, ut nostram
in se ipsum transferat natiuitatem et non iam sicut terra solum existentes in terram
eamus, sed ut ex caelo uerbo coniuncti in caelum || eleuemur ab ipso ||. ergo ita et
alias passiones corporis non incongrue in semet || ipsum || transtulit, ut iam non ut
homines, sed ut proprii uerbi sempiternae uitae participes existamus. non enim 30
ι Cor. 15,22 iam secundum primam natiuitatem in Adam || omnes || morimur, sed de cetero
natiuitate nostra et omni camali infirmitate translatis in uerbo surgimus a terra, soluta
Gal. 3, 13 quae per peccatum est maledictione propter eum qui factus est in nobis propter nos
maledictio.
2—4 Vnde — tecum adfert Rusticus c. Aceph. p. 68b
C [= vm\ Τ [= piq\
3 aue maria C 4 est om. Τ [ = CiT",] 5 pro — est C eo quod Τ [ = US] 7 obum-
brauit C nascetur ex te C 10 dei Τ per ν [ = USCXT{\ per] secundum ν [ = Cx7\]
11 factus C, corr. ν 12 quam uir] quamuis C dei uirgini C, corr. ν 12/13 adueniente
sco spu Τ [CxT*! = US] 14 sanctissimi — episcopus] sancti [om. 2] epi ig qui otn. p
18 mosen p 20 homines om. Τ [= TJJS] 21 quae — propriae om. Τ [ = 7 \ ] propria C
22 eum C 23 consumtae p [= Tx, cf. US] 26 quia Τ 28 perducamur per ipsum Τ
[cf. Cl TXUS] 29 ipsum om. Τ [ = q r j ut2] sicut ig [ = C ^ ] 31 omnes om. Τ
[ = Ciî] 32 natiuitatem nram C surgamus C 32/33 soluti quod p

ET POST ALIA
Ioh.1,1478 II Vnde et euangelista uerum ait dicens u e r b u m c a r o f a c t u m e s t et h a b ^

Lc. i, 28 t a u i t in n o b i s , tunc uidelicet quia ex quo angelus salutauit uirginem dicens a u e
g r a t i a p l e n a , d o m i n u s t e c u m ||est ||. d o m i n u s enim t e c u m e s t nunc est audire
a Gabrihele || pro eo quod est || deus uerbum tecum est. significat enim ipsum 6
Lc. i, 35 natum in uulua et carnem factum, sicut scriptum est: s p i r i t u s s a n c t u s s u p e r -
u e n i e t in te et u i r t u s a l t i s s i m i o b u m b r a b i t t i b i , u n d e et q u o d n a s c e t u r
s a n c t u m , u o c a b i t u r f i l i u s dei.
ET ITERVM POST ALIA
79 III II Deus || uero uerbum praeter uiri absentiam per uoluntatem omnia ualentis 10
operari dei factum est in uulua uirginis caro, non indigene uiri operatione aut prae-
sentia. efficacius enim quam uir perfecit dei uirtus obumbrans uirgini cum || super-
ueniente spiritu sancto ||.
ATHANASII SANCTISSIMI QUI FVIT EPISCOPVS ALEXANDRIA DE CODICE CONTRA

ARRIANOS 16
Äthan. 80 IUI Multi igitur sancti fuerunt et mundi ab omni peccato, Hieremias autem et de
c. Ar. 3, 33 uentre sanctificatus est et Iohannes adhuc in utero exultauit in laetitia in uoce dei
lerem. 1, 5 g e n etricis Mariae. et tarnen r e g n a u i t m o r s a b A d a m u s q u e a d M o y s e n et
c. i, 44 · η e o s j n o n p e c c a u e r u n t in s i m i l i t u d i n e m p r a e u a r i c a t i o n i s Adae et
Rom. 5, 14 . . . . . . .
sic manebant nihilo minus || homines || mortales et corruptibiles, capaces passionum 20
II quae naturae sunt propriae ||. nunc autem uerbo facto homine et sua faciente quae
carnis sunt, non iam haec corpus tangunt propter uerbum quod in eo factum est, sed
ab ipso quidem consumpta sunt, de reliquo autem homines non iam secundum suas
passiones manent peccatores et mortui, sed secundum uerbi uirtutem resurgentes
inmortales et incorrupt! semper permanent. unde et cum nasceretur caro de dei 25
genetrice Maria, ipse dicitur natus || qui || aliis natiuitatem, ut sint, praestat, ut nostram
in se ipsum transferat natiuitatem et non iam sicut terra solum existentes in terram
eamus, sed ut ex caelo uerbo coniuncti in caelum || eleuemur ab ipso ||. ergo ita et
alias passiones corporis non incongrue in semet || ipsum || transtulit, ut iam non ut
homines, sed ut proprii uerbi sempiternae uitae participes existamus. non enim 30
ι Cor. 15,22 iam secundum primam natiuitatem in Adam || omnes || morimur, sed de cetero
natiuitate nostra et omni camali infirmitate translatis in uerbo surgimus a terra, soluta
Gal. 3, 13 quae per peccatum est maledictione propter eum qui factus est in nobis propter nos
maledictio.
2—4 Vnde — tecum adfert Rusticus c. Aceph. p. 68b
C [= vm\ Τ [= piq\
3 aue maria C 4 est om. Τ [ = CiT",] 5 pro — est C eo quod Τ [ = US] 7 obum-
brauit C nascetur ex te C 10 dei Τ per ν [ = USCXT{\ per] secundum ν [ = Cx7\]
11 factus C, corr. ν 12 quam uir] quamuis C dei uirgini C, corr. ν 12/13 adueniente
sco spu Τ [CxT*! = US] 14 sanctissimi — episcopus] sancti [om. 2] epi ig qui otn. p
18 mosen p 20 homines om. Τ [= TJJS] 21 quae — propriae om. Τ [ = 7 \ ] propria C
22 eum C 23 consumtae p [= Tx, cf. US] 26 quia Τ 28 perducamur per ipsum Τ
[cf. Cl TXUS] 29 ipsum om. Τ [ = q r j ut2] sicut ig [ = C ^ ] 31 omnes om. Τ
[ = Ciî] 32 natiuitatem nram C surgamus C 32/33 soluti quod p
Brought to you by | Stockholms Universitet

Authenticated
24, 78—83 GESTA 69
EIVSDEM ATHANASII DE EPISTVLA AD EPICTETVM

81 V Quomodo || autem || et ambigere || praesumpserunt || qui dicuntur Christiani, ad Epict. 2
si II is II qui ex Maria processit || dominus ||, filius quidem substantia et natura dei est,
II id uero quod secundum carnem ||, ex semine Dauid est, ex came autem sanctae
Mariae ? qui autem putas || sic || temerarii facti sunt, ut dicerent Christum, qui 6
came passus est et crucifixus, non esse dominum saluatorem et deum et filium patris ?
aut quomodo Christiani uolunt nominari qui dicunt in hominem sanctum sicut 11 super 11
unum prophetarum uenisse uerbum et non ipsum hominem factum sumentem ex
Maria corpus, sed alterum esse Christum et alterum dei uerbum quod ante Mariam
et ante saecula filius existebat patris ? aut quomodo 11 Christiani esse 11 possunt 10
qui dicunt alium esse filium et alium dei uerbum ?
ET POST ALIA ITERVM

82 VI Non II uero || per || appositionem || haec facta sunt, absit, sicut || rursus || quidam ad Ep. 7
aestimauerunt, sed sicut est ueritas, homine facto saluatore totius hominis salus facta est.
si enim || appositione || erat in corpore uerbum secundum illos, quod autem || appo- 16
sitione || dicitur, phantasia est, repperitur et putatiue salus et resurrectio hominum
dici secundum impiissimum Manichaeum. sed || non || phantasia est salus nostra
neque corporis solum, sed totius hominis, animae et corporis, ueraciter salus facta
est; humanum naturaliter quod ex Maria, secundum diuinas scripturas et uerum erat
saluatoris. 20
IVLII SANCTISSIMI EPISCOPI ROM.« || EX || EPISTVLA AD PROSDOCIVM

82 VII Praedicatur autem ad plenitudinem fidei et incarnatus de uirgine Maria dei Lietzmann,
filius et inhabitasse in hominibus, non in homine operatus (hoc enim in prophetis Apollinaris
est et II in || apostolis), perfectus || uero || deus in carne et homo perfectus in spiritu, p" 2 8 4
non duo filii, unus quidem || proprius || assumens hominem, alter autem mortalis 25
II homo II assumptus a deo, sed unus unigenitus in caelo, unigenitus in terra deus.
FELICIS SANCTISSIMI EPISCOPI ROMjE ET MARTYRIS EX EPISTVLA AD MAXIMVM

EPISCOPVM ET CLERVM ALEXANDRINE
88 VIII De incarnatione autem uerbi et fide, credimus in dominum nostrum Iesum Christum Lietzmann,
de uirgine Maria natum quia ipse est || dei sempiternus || filius et uerbum et non homo a 30 Apolli-
naris p. 318
7—11 adfert Rusticus c. Acephal. p. 046, ιη—2o p. 42b. 43a, 30—p. 70, 2 p. 64"
22—26 ex alia uersione adfert Facundus 1, 5
C [= vrn], Τ [= piq\
ι Epictetum] depectatum tn 2 autem inquit pcorriq audent Τ [ = Ci7\] 3 is
om. Τ [= TyUS] deus Τ [ = C\] 4 id —quod om. Τ [ = Γ , ί / 5 ] carnem autem
[aut g\ Τ [ = C^TiUS] 5 quid ν [ = »,] sic om. Τ [= Γ,] 6 et saluatorem CÛS
7 sicuti pq super om. Τ ίο esse xpiani Τ [ = C^TÛS^ 13 uero om. Τ [= TXUS\
appositionem ν positionem m adoptionem Τ [ = TJJS\ rursus om. Τ [= TÛS] 15 adop-
tione Τ 15/16 adoptione Τ [ = TÛS] 16 et2] ea υ [= vt] 17 non equidem Τ [ = C ^ J
19 maria processit iq [= T{\ 20 saluatoris corpus iq salua corporis C 21 de Τ 24 in
om. Τ [= C^TÛS] uero om. Τ [= US] 25 proprie filius Τ [ = CXTXUS\ aliter m
[ = Ct] 26 homo om. Τ [= TÛS] deo] nobis C 27 ex epistula om. p 29 autem
om. C 30 sempiternus di Τ et1 om. C [=

Authenticated
7° COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
deo assumptus, ut alter sit praeter ilium. neque enim hominem assumpsit dei
Alius, ut sit alter praeter ipsum, sed deus existens perfectus factus est simul et homo
perfectus, incarnatus de uirgine.
THEOPHILI || SANCTISSIMI QVI FVIT EPISCOPVS || ALEXANDRIA DE QVINTA PASCHALI

EPISTVLA
84 V i l l i Sunt enim et nunc reliquiae tunc factorum mirabilium. non discredant quia
uirtus dei ualet facere uirginem parere, in qua factum [est] uiuens dei uerbum propter
similitudinem quae ad nos est (aliter enim eum || colloqui || proxime || nobiscum || non
Sap. Sal. 7,2 erat possibile), ut non ex uoluptate et somno, quemammodum in aliis hominibus habet,
acciperet corpus, quod in similitudine huius, accepit ex uirgine natus, homo apparens
quidem ut nos secundum seruilem formam, ex operibus autem demonstratus quia
omnium creator et dominus est, agens opera dei.
EIVSDEM DE PASCHALI EPISTVLA
85 X Qualiter enim artificum optimi non in pretiosis tantum materiebus artem osten-
dentes in ammiratione sunt, sed uilissimum lutum et ceram dissolutam plerumque
assumentes, suae disciplinae demonstrantes uirtutem multo magis laudantur, ita om-
Hebr. 4, 12 nium optimus artifex || uiuens et || efficax dei uerbum, ordine || coaptationis || decorans
uniuersa, non || aliquam pretiosam materiam corporis caelestis apprehendens || ad
nos aduenit, sed in luto || magnitudinem || suae artis ostendit, ex luto formatum emen-
dans hominem, ipse de uirgine || noui decoris || procedens homo, || modo || quidem
Hebr. 4, 15 natiuitatis || excellens ||, similitudinem || autem || per omnia ad || nos || sine peccato
non effugere iudicans || nascens, pannis inuolutus, lactatus, || puer in praesepi iacens,
naturae nostrae infirmitatem suscipiens propter praecedentes causas. sed adhuc
Mt. 2, 8. 12 puer existens, simul et inimicum et eius perturbat agmen, magos trahens ad paeni-
tentiam et compellens destinantem eos regem contemnere.
CYPRIANI II SANCTISSIMI || EPISCOPI ET MARTYRIS DE LIBRO DE ELEMOSYNA

II [INTERPRETATIO] ||
86 XI II Multa et magna sunt, fratres dilectissimi, beneficia diuina quibus in
de opere et salutem nostram dei patris et Christi larga et copiosa dementia et operata
elcemos. 1 .
18—22 adfert Rusticus c. Aceph. p. 43a

28—p. 71, 5 ipsa Cypriani uerba adfert C sicut Collectio Palatino. 38 [7J] et Gesta Chalcedo-
nensia [K=uersio antiqua, R = Rusticus]·, uersio Latina versionis Gracce habetur in Τ [= USCl 7 \ ]
C [= vm], Τ [= piq]
I essit p 4 sei epi Τ [cf. Cx7\] 7 factus C, corr. ν est recte om. C^TÛS
8 conuersari [conseruari q] Τ [ = CXT{\ nobis Τ [ = C^^S] 13 item eiusdem de altera
[alia epla pascali iq 16 cum suae ν [ = C,] demonstrent vcorr [ = Cj] 17 opimus C
ueniens Τ [ = 7 \ ] et om. Τ [ = C\ 7 \ ] coaptionis p concepcionis iq 18 alicuius
pretiosae materise corpus assumens Τ [cf. TtUS] 19 uenit iq [ = magnum p manum iq
20 nouo modo Τ [ = TÛS] modo m modum ν [ = z^] per modum Τ [ = ΤχΙ/S] 21 recon-
cilians Τ [ = US~\ autem quae Τ [ = C^TÛS] nos est Τ [ = C^TÛS] 22 cum nascitur
pannis inuoluitur nutritur Τ [ = C1T1US] praesepe p [= CXT,] 24 augmen m [ = w j
25 contemnere] compellere Τ 26 sancti Τ [ = T-JJS\ 27 interpretatio C [cf. US·, in C falso
retentum] om. Τ 28—p. 71, 5 fratres [om. iq = C1T1] multa et maxima existunt, dilectissimi,
diuina beneficia ex quibus nostram salutem dei patris et xpi affluens et diues misericordia operata est

Authenticated
24, 83—88 G E S T A 71
est et semper operatur, quod conseruandis nobis ac uiuificandis pater filium suum
misit, ut reparare nos possit, quodque filius missus est et hominis filius fieri uoluit,
ut nos dei filios faceret, humiliauit se, ut populum, qui prius iacebat, erigeret, uul-
neratus est, ut uulnera nostra curaret, seruiuit, ut ad libertatem seruientes extraheret,
mori sustinuit, ut immortalitatem mortalibus exhiberet. || 5
AMBROSII Π SANCTISSIMI || EPISCOPI || MEDIOLANENSIS [INTERPRETATI θ] ||
XII Si mihi non credunt, credant apostolo dicenti: p o s t q u a m u e r o u e n i t p l e n i - de fide 1,94

t u d o t e m p o r i s , m i s i t d e u s f i l i u m s u u m f a c t u m ex m u l i e r e , f a c t u m s u b Gal. 4, 4
lege. f i l i u m , inquit, s u u m , non unum ex multis, non communem, sed suum;
cum dicit s u u m , generationis aeternae proprietatem significauit. hunc f a c t u m 10
ex m u l i e r e postea adstruxit, ut factura non diuinitati, sed adsumptioni corporis
adscriberetur; f a c t u m ex m u l i e r e per carnis susceptionem, f a c t u m s u b l e g e
per obseruantiam legis. generatio autem ilia caelestis ante legem, ista || post
legem ||.
EIVSDEM 15
XIII Sileant igitur inanes de sermonibus quaestiones, quia regnum dei, sicut scriptum 2, 77. 78
est, non in persuasione uerbi est, sed in ostensione uirtutis. seruemus distinctionem 1 C o r · 2> 4
diuinitatis et carnis. unus in utroque loquitur dei filius, quia in eodem utraque
natura est. etsi idem loquitur, non uno semper loquitur modo. intende in eo
nunc gloriam dei, nunc hominis passiones: quasi deus loquitur quae sunt diuina, quia 20
uerbum est; quasi homo dicit quae || sunt || humana, quia in mea substantia loquebatur.
hie est panis uiuus, qui descendit de caelo, panis hie caro est, sicut ipse dixit: hie Ioh. 6, 33
p a n i s q u e m e g o d a b o , c a r o m e a est. hie est qui descendit, hie est quem loh. 6, 54
pater sanctificauit et misit in hunc mundum. nec ipsa littera nos docet sancti-
ficatione non diuinitatem eguisse, sed carnem. 25
7—14. 16—25 sunt ipsa Ambrosii [A] uerba, hie illic ex Greeds mutata. ceterum codicum A
occurata notitia prasto non est
16—21. 18. 19 adfert Rustieus e. Aceph. p. 4355a
16—21 adfert Facundus 1, 5
C [= vm, Τ [=pif]
et semper operatur. unde custodire nos et et uiuificare pater filium misit, ut nos renouet, et missus filius
uoluit filius hominis fieri, ut nos filios dei constituat. humiliauit igitur semet ipsum, ut populum
abiectum reficiat; uulneratus est, ut nostra uulnera sanet; seruiit, ut de seruitute ad libertatem
seruientes adducat; mortem sustinuit, ut inmortalitatem mortalibus reddat Τ [= Cj T1U5]
ι est — operatur C [= TUS] sit — operetur PKRCypr. nobis ac uiuificandis C \cf. TUS]
ac uiuificandis nobis PKCypr. ac uiuificandis R 2 posset Cypr. est C [= PR] esse KCypr.
fieri C [= TUS] esse Ρ dici R om. KCypr. 5 exhiberet Cypr. existeret m redderet ν [cf. TUS]
6 om.m sei Τ [ = 7 \ ] coepiscopi ν [ = C,] mediolanensium Τ interpretatio C [= T-JJS-,
falso ex Grceco retention] om. Τ g ex] de US [= A] 10/11 postea factum ex muliere US
[= A] 11 asseruit A adsumptioni [adsumptione p — Τχ] corporis Τ [— CyΤγΑ] assumto
corpori C [= US, cf. Γ] 13 autem Τ [ = A] enim C [= USCt, cf. Γ] diuinissima C [cf.
£Λ5Γ] 13/14 sub lege [ l e g e m / ] Τ 15 item eiusdem ig [= vt] eiusdem ν in mg. om. m
18 in utroque [intro quae p] TC [ = C , T ^ in utraque US [=AFac.] dei TC [= CxTyUS] om. A
20 gloria C 21 sunt om. Τ 22 uiuens C [ = Γ] de caelo descendit C [ = CXT^\ hie panis C
[ = C/5] caro mea ρ ipse dixit iq [ = USCXT^] ipsa dicit p ait C 23 descendit de caelo A
24 nec pC [= USCXT, est falsa lectio pro hsec in A] et iq [ = 7 \ ] 24/25 sanctificationem pv
[ = Vi] 25 diuinitate C [ = came υ [ = Vj]

Authenticated
GREGORII || MAIORIS SANCTISSIMI || EPISCOPI NAZANZENI
89 XIIII Nondecipiant homines nec decipiantur, || hominem sine mente suscipientes domi-
ep. ιοί nicum ||, sicut ipsi dicunt, magis autem dominum nostrum et deum. nec enim hominem
|| separamus || a deitate, sed unum et eundem dogmatizamus, prius quidem non ho-
minem, sed deum et filium solum et ante saecula, non mixtum corpori et H his || quae- 5
cumque sunt corporis, in fine autem et hominem, assumptum pro nostra salute, passi-
bilem carne, impassibilem deitate, circumscriptum corpore, incircumscriptum || spi-
ritu I), eundem terrenum et caelestem, uisibilem et intellegibilem, capabilem et in-
capabilem, ut || toto || homine || eodem || et deo totus homo reformaretur, qui sub
peccato ceciderat. 10
Si quis non dei genetricem Mariam aestimat, sine deitate est.
Si quis quasi per fistulam uirginis transisse et non in ipsa || formatum dicit
diuine || simul et humane, || diuine || quidem quia sine uiro, humane autem quia lege
partus, || similiter || anathema sit.
Si quis formatum dicit hominem et ita subingressum deum, damnatus est; 15
non enim natiuitas dei istud est, sed fuga natiuitatis.
Si quis introducit duos filios, unum quidem ex deo et patre, secundum autem
Ephes. i, s ex Maria, et non unum et ipsum, || et || ab adoptione || decidat || quae promissa est recte
credentibus. || nam naturae quidem || duae deus et homo, quoniam et anima et
2 Cor. 4, 16 corpus, filii autem non duo nec dei. neque enim hie duo homines, || etsi sic Paulus 20
quod interius est hominis et quod exterius, appellauit ||. et si oportet || compen-
diose \ I dicere, aliud quidem et aliud 11 ea 11 ex quibus saluator est, si quidem non idem
est inuisibile || uisibili || et || quod absque tempore, ei quod sub tempus ||, non alius
autem et alius, absit. || haec enim ambo unum commixtione ||, deo quidem inhu-
manato, homine autem || deitato || uel quomodo aliquis || nominauerit ||. dico 25
II uero || aliud et aliud e contrario quam in trinitate habet. ibi enim alius et alius,
ut non subsistentias confundamus, non aliud autem et aliud. unum enim tria sunt
et idem deitate.
2. 3 adfert Rusticus c. Aceph. p. 68b\ 6—10 p. 68l; 17—28 p. 53"; 19—22 p. $2b; 19—21
p. 53"; 21—24 54"; 22—28 p. 44". 4924— 28 p. 55"; 23. 2 4 / . 64*·, 24. 25 p. 54a; 25—27 p. 64
26. 27 p. 64*
15—28 ex alia uersione adfert Facundus 1, 5
C [= vm\, Τ [= piq\
1 magni p [= US] om. ig sei Τ [ = TXUS] nazanzeni m [ = mx] nanzanzeni ν [ = vx]
nazanneni i Nazianzeni q naziazi p [nanziazi 2 sine sensu suscipientes dominicum hominem Τ
[ = 7\] 4 diuidimus Τ [ = C , ^ ] et [om. tforr\ eundemque C 5 his om. Tm [= US]
6 finem C homine / [ = TXU} 7/8 diuinitate Τ 9 in toto T[= TYUS\ eodemque T[cf. Cj]
12 uirginis pC per uirginem ig formari Τ [ = C^TJJS] dicit om. Τ [ = Tx iAS] 13 dei fiese Τ
[= T1 US] deifice Τ [ = Γ, US] 14 similiter om. Τ [= C, Tx US] 17 et om. igvx 18 et8 om. pq
[ = Τ15] ab om. mp excidet Τ [ = 7\] 19 naturae enim Τ [ = TXUS\ quidem om. Τ
[ = C^TÛS] quod p 20/21 licet etiam paulus interiorem hominem et exteriorem appella-
uerit Τ [ = Τ",] 21/22 compendiosius Τ [ = CXT{\ 22 ea om. Τ [= TXUS] 23 ui-
sibile p et uisibile ig Τχ quod 1 — tempus] sine tempore sub [et sub ig — 7\] tempore Τ [ =
24 utraque enim summae unitionis in contemperatione Τ [cf. TXUS] 24/25 humanato [ = m,] ex
non humanato corr. m 25 hominem C deificato Τ [ = TXUS] nominet Τ [ = C^TxUS]
26 enim Τ [ = (Γ,Γ,] 28 trinitate ig [cf. T{]

Authenticated
24, 89—91 G E S T A 73
Si quis ut in propheta dicit secundum gratiam || operatum || et non secundum

substantiam coniunctum || et conformatum ||, sit uacuus || meliore || operatione, magis
|| uero || plenus contraria.
Si quis non adorat crucifixum, anathema sit, et reputetur cum || deicidis ||.
Si quis ex operibus perfectum aut post baptisma aut post resurrectionem ex 5
mortuis adoptionem meruisse dicit, sicut pagani || subinscriptos inducunt ||, anathema
sit. quod enim inchoatum est aut proficit aut consummatur, non est deus, || uel
si U propter || quod || paulatim fit augmentum, ita dicatur.
BASILII SANCTISSIMI EPISCOPI PRIMAE CAPPADOCLE
90 XV Non enim tantum caelum et terra et magnitudines pelagorum et quae in aquis de spir. s. 18
|| degunt II, et terrestria animalia || et plantaria et || stellae et aer et tempora et uarius n
uniuersorum ornatus supereminentem uirtutem commendant, quantum ut possibile
sit deum incapabilem impassibiliter per carnem complicari morti, ut nobis sua passione
impassibilitatem donet.
GREGORII SANCTISSIMI EPISCOPI N Y S ^ 15
91 XVI H o c e n i m s a p i a t u r , ait, in u o b i s q u o d et in C h r i s t o I e s u , q u i c u m or. ι debeatit.

in f o r m a d e i e s s e t , n o n r a p i n a m a r b i t r a t u s e s t e s s e || s e a e q u a l e m || 2> 5-7
deo, sed semet i p s u m exinaniuit, f o r m a m serui accipiens. quid

pauperius in deo quam serui forma ? quid humilius in rege omnium quam in com-
munionem egentis nostrae naturae sponte uenire ? rex regum et dominus || domi- 20 Apoc. 19.16
norum || seruitutis formam subiit; iudex uniuersitatis sub censu potentium fit; creaturae
dominus in spelunca || deponitur ||; qui cuncta comprehendit, non inuenit locum in Ies. 40, 12
deuersorio, sed in praesepe || inrationabilium proicitur ||; mundus et inmaculatus Lc. 2, 7
humanae naturae sustinet sordes et per omnem paupertatem nostram transiens usque
ad mortis accedit experimenta. || uidete || spontaneae paupertatis mensuram: uita 25
mortem gustat, iudex ad iudicium ducitur, uitae omnium dominus sub sententia iudi-
cantis fit; qui totius est supermundanae uirtutis rex, carnificum non repellit manus.
ad hoc tibi, ait, exemplum humilitalis mensura respiciat.
ι — 8 adfert Rusticus c. Aceph. p. 56*; 7. 8. p. 6oa
C [= vm], Τ [= pig]
ι operatum esse Τ [ = CxTÛS] 2 et [est C] conformatum [formatum q] qC [ = C,J aut
formatum pi [ = 7 \ ] a meliori Τ [ = C,7",] meliori ν 3 uero om. Τ [ = 7",] ple-
nius C, corr. ν 4 si quis — deicidis om. m, add. m* in mg. post 6/7 anathema sit dei
interfectoribus iq [ = Tiί/5] dei interpeccatoribus p 5 resurrectione quae p 6 subinscriptos
inducunt C inscriptos dicunt idest adoptiuos p parengraptos [parenpraptos z] id est inscriptos dicunt
id est adoptiuos iq \cf. C17^] 7 profectum υ profecte m consummatum υ 7/8 uel si C,
siue C quamuis Τ [ = T1 i / 5 ] 8 eum quod Τ [ = C\7'jJ 9 primae] cesaree iq \cf. C\l\i/.S']
11 uersantur Τ [ = C\ T1 US] et plantaria et C arbores etiam [etiam et iq\ Τ [= 7"i]
16 ait] aut p 17 se equalis m [ = mx] aequalis Τ [ = TÛS] 18 forma p [= Ί\\
19 din C 20/21 dominantium Τ [ = CXTXUS\ 21 subit iq 22 deuertit Τ [ = Tlf/5|
23 animalium iacet Τ [ = TXUS\ 25 uidetis/ [ = C, 7\US] uides iq 28 respiciat mensura p
| = £75] exemplum respiciat m \cf. m,]
Acta conciliorum oecumenirorum. I 3. 10

Authenticated
74 C O L L E C T I O N I S C A S I N E N S I S PARS P R I O R
[ATTICI EPISCOPI CONSTANTINOPOLEOS

a
91 XVII Hodie Christus dominus misericordiae natiuitatem suscepit; in || diuina || enim dignitate prae-
existebat.
|| deinde || his infert iterum: misericordiae uerbum exinanitur, inexinanibilis naturae existens;
Phil. 2, 7 s e m e t i p s u m enim e x i n a n i u i t f o r m a m s e r u i a c c i p i e n s . qui sine carne est, propter te in-
Ioh. i, 14 carnatur; u e r b u m enim c a r o f a c t u m est. qui tactui non || subicitur || propter naturae incor-
poreum, palpatur; qui sine initio est, sub initio fit corporeo; qui perfectus est, crescit; qui inconuertibilis
Ps. 146, 8 est, proficit; qui diues est, in paupere deuersorio fit; qui cooperit caelum nubibus, pannis inuoluitur;
rex in || praesepio || ponitur.
AMPHILOCHII ICONII EPISCOPI

91b XVIII Quoniam enim ipse || rex est et deus || et mortem propter passionis dispensationem gustauit,
munera magorum mysteriorum sunt indicia. offerunt a u r u m ; cognoscunt enim eum regem. offe-
runt tus; deo enim sciunt offerentes. adiciunt || et || murram propter || mortificationem passionis
q u a in mysterio est. ||]
Petrus presbyter Alexandriae et primicerius notariorum dixit: Habemus uero
et codices blasphemiarum reuerentissimi Nestorii, de quibus unius elegimus capitula;
quae, si placet, legimus.
Flauianus episcopus Philippensium dixit: Legantur et inserantur gestis.
XVII—XX desunt in m, in margine adnotatur hie deest [hoc est m] testimonium attici epi constan-
tinopoli et alia duo testimonia amphilochii epi iconii et alterum praedicti attici epi constantinopoli.
XVIIII. XX desunt in v, ubi post XVIII scripta extant·, hie desunt duo testimonia, unum yconii epi quod
sic incipit nisi enim ille nasceretur et aliud attici epi quod sic incipit si quem dubitare quae r(equiruntur)
inferius in tertio folio quintae actionis. ante XVII scripta sunt in p: haec testimonia quae secuntur,
in aliis exemplaribus non inuenitur. cf. qua adnotaui in uol. 11 p. 58. 1 2 p. 44
C [= ν usque ad 14, = vm inde a 15], Τ [= piq]
2 deifica Τ [ = TÛS] 3 et adiecit deinde p [= US] iterum om. iq exinani-
bilis iq 6 subiciebatur Τ [ = TlUS] 7 corpore/ 8 pauperi ν [ = z/j] 9 praesepe
[praesepi iq] Τ [= TÛS] 11 et rex et deus est Τ [ = 7*,£75] 12 iudicia ν 13 sciunt iq
sunt ν [ = C \ 7 \ ] scimus p [ = t/S] offerendum iq et om. Τ [=Tt US] 13/14 mortem
quae in mysterio est passionis Τ [ = US] post 14 habentur in Τ [cf. C1TlUS]:
Eiusdem [item eiusdem iq]

XVIIII Nisi enim ille nasceretur carnaliter, non tu renascereris spiritaliter. nisi ille sustinuisset
serui formam, non tu dignitatem adoptionis lucratus esses; propter hoc enim in terra caelestis, ut tu in
caelis [celos iq] leuareris terrenus. propter hoc xps semet ipsum exinaniuit, ut nos omnes de
plenitudine eius accipiamus. illius mors tua facta est inmortalitas; domini passio serui facta est
altitudo; tu autem beneficium [serui — beneficium om. p] accipis ad commodum blasphemiae
[ad — blasphemiae / ( = US) blasphemiae occasionem iq (= mxTx occasionem blasphemiae w j ]
Similiter [om. iq] attici epsc constantinopoleos

\XX> Si quem [si q u i d e m / ] ambiguum facit unigeniti humanatio et uirginis partus et passionum com-
municatio et crux et passio et mors, ediscens cognoscat prouidere haec mundi salutem, sed nec [nec
om. iq] indigna [ C j T t U S , indigno p indigni iq] misericordia potions. si enim turpe est deo in
uirgine habitare, turpius utique omnino est et facere; si [enim — si om. p] uero creans non iniuriam passus
est, nec habitare in creatura opprobrio dignum iudicauit. et si pati malum est, passionibus liberare
quantum est ? unde et mortuus est immortali morte mortificans mortem et resurrexit nostram largiens
resurrectionem et omnia haec suscepit non natura deitatis, sed assumptione carnis, huic [hanc iq] quidem
inuiolabilibus suae habitans inpassibilitatis, huic [haec iq] uero omnia passus [passum p] est sustinens
[sustinens om. iq] ut fieret uitae optimae dux et legislator [lexlator p]

Authenticated
24, 9i a —97 G E S T A 75
DE CODICE EIVSDEM NESTORII QVATERNIONE XVII IN DOGMATE
»4 I Cum igitur diuina scriptura dictura est aut natiuitatem Christi quae ex Maria Loofs, Nesto-
uirgine est, aut mortem, nusquam uidetur ponens >deus<, sed aut >Christus< aut >filius< nana p. 273,
aut >dominus<, quoniam haec tria naturarum sunt significatiua duarum, aliquando
quidem huius, aliquando || uero || illius, aliquando autem istius et illius. || ut puta || 5
quid dico ? quando ex uirgine natiuitatem nobis scriptura || narrat ||, quid dicit ?
misit deus filium suum. non dixit: misit deus dcum uerbum; sed || accipit || Gal. 4, 4
nomen quod nuntiat naturas duas. quoniam enim filius homo est et deus, dicit:
m i s i t d e u s f i l i u m s u u m f a c t u m ex m u l i e r e , ut cum audieris f a c t u m ex Gal. 4, 4
m u l i e r e , deinde uideas nomen propositum quod indicat naturas duas, ut natiuitatem 10
quae ex beata uirgine est, filii quidem uoces; filium enim genuit dei et Christi genetrix
uirgo, sed quoniam filius dei duplex est secundum naturas, non genuit quidem filium
dei, sed genuit humanitatem, quae est filius propter coniunctum filium.
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE || XXI || M
95 II Π Vide || quod contingit, haeretice. non inuideo uoci || ut dei genetrix uirgo Nest0"
nominetur ||, sed noui uenerabilem quae suscepit deum, per quam processit uniuersorum 19_2^g I 3 P
dominus, per quam resplenduit iustitiae sol. iterum || suspectum habeo || plausum: Mal. 4, 2
quomodo >processit< intellexistis ? non dictum est a me hoc processit pro eo quod
II est II natus est; non enim sie cito obliuiscor meorum. procedere deum de Christi
genetrice uirgine a scriptura didici diuina, nasci uero ex ea || numquam || didici. 20
9β III Etpostalia. Nusquam igitur diuina scriptura deum ex Christi genetrice || uirgine ||
dicit natum, sed Iesum Christum || filium || dominum. haec omnes confitemur;
quae enim doeuit diuina scriptura, miser est qui non statim || suseipit ||. s u r g e n s Mt. 2, 13
a e e i p e p u e r u m et m a t r e m e i u s . haec angelorum uox; || magis te || puto quae
natiuitatis erant, sciebant archangeli. s u r g e n s a e e i p e p u e r u m et m a t r e m 25
e i u s ; non dixit: surgens aeeipe deum et matrem eius.
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE XXIIII

^ , ι-, · · n ir ' 11 · ,, Loofs, Nesto-
97 I1II C)uod ergo dicebamus ne t i m e a s a c c i p e r e M a r i a m || c o n i u g e m || t u a m ; j
r ana p 2g5
q u o d e n i m || n a t u m e s t in e a || hoc est ΓΕΝΝΗΘΕΝ, siue per || unam Ν ||, [id 24-287,21

est genitum], siue per duo [id est quod in ea factum est], intellectum nihil laedit (quod Mt. 1, 20
enim in ipsa natum est, ex spiritu est saneto), si dixerimus || quod || deus uerbum 31
1—13 unutn hoc excerptum redit infra in ClT1
C [= vm], Τ [= piq]
1 eiusdem otn. iq XVI C 4 tria om. p 5 uero C [autem C^T^S] quidem Τ
ut puta om. Τ 6 exponit iq [= CXT-JJS\ exponet p 7 misit2 om. C deum om. i [ = 7 \ ]
aeeepit Τ [ = C^TÛS] 10 i n d e p uideris ig ut om. iq [= T{] 11 et] et si iq
[ = C , 7 \ , et pro ή] 14 IUI Τ 15. 21 numeros add. ex US 15 et uide Τ
15/16 ut — nominetur] xpi genetricis uirginis Τ [ = US] 17 suspicor Τ 19 est 1 om. Τ
[ = £75] 20 diuina didici iq nusquam Τ [ = £75] 21 uirgine om. Τ 22 filium
om. Τ 23 accipit Τ 24 magis uero Τ te C tua p tuam iq 25 sciebat angelus iq
26 surgens om. iq 28 hinc inde numeros ponit p uxorem Τ [ = US] 29 in ea [ipsa iq]
natum est Τ [ = US] ΤΕΝΝΗΘΕΝ C ΣΕΝΝΝΘΕΝ p sennoen i sennonem q unum Τ [== US]
Ν Cq non p [= om. i 29/30 id est genitum C [ = 5] om. Τ 30 id est — est C [ = 5]
om. Τ 3i ipsa ait iq ex — scö m [ = £75] ex spu et sco p ex spu sco est viq quia Τ [=» t/5]
10*
Authenticated
natus est in || carne ||. aliud || namque || est simul esse cum || nato || et aliud
II gigni II. quod enim in || ea factum || est, ex spiritu est sancto, || id est spiritus
sanctus creauit quod in ipsa est ||. uiderunt ergo patres, utpote scientissimi || diui-
narum || scripturarum, quia si de incarnato posuerimus natum, || inuenietur || aut
filius sancti spiritus deus uerbum aut duos patres habens aut per unum Ν inuenietur 5
deus uerbum creatura spiritus existens. fugientes ergo natiuitatis sermonem po-
suerunt: qui descendit propter nos homines et propter nostram salutem et incarnatus
est. quid est >incarnatus est< ? non conuersus ex diuinitate in carnem ||; incar-
natus || de spiritu sancto secuti sunt euangelistam. euangelista enim ueniens ad
Ioh. i, 14 inhumanationem fugiit natiuitatem dicere in uerbo. et u e r b u m c a r o f a c t u m 10
e s t ; non dixit: uerbum per carnem natum est. ubi enim memoriam faciunt
apostoli uel euangeliste filii, ponunt quia natus est ex muliere. attende || quod
dictum est, quaeso ||. ubi dicunt nomen filii et quia natus est ex muliere, ponunt
>natusest<; ubi uero mentionem faciunt uerbi, nemo eorum ausus est dicere natiuitatem
per humanitatem. audi, beatus Iohannes euangelista ueniens in uerbum et huma- is
Ioh. i, 14 nationem eius, audi qualia ait. u e r b u m c a r o f a c t u m e s t , hoc est assumpsit
carnem, et h a b i t a u i t in n o b i s , || id || est nostram induit naturam et habitauit in
nobis et u i d i m u s g l o r i a m e i u s , || id est || filii. non dixit: uidimus natiui-
tatem uerbi.
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE XV IN DOGMATE 20
Loofs, 08 V Sic et II id quod est || secundum carnem, Christum ex coniunctione quae ad deum
Nestonana p. uerbum est, deum nominamus, || illud [in]uisibile || scientes sicut hominem. audi
248
Rom 249 ' 1 u t r a < l u e Paulo praedicante: ex Iudaeis, ait, || C h r i s t u s || s e c u n d u m c a r n e m || q u i e s t
super omnia deus. confitetur hominem || primum et tunc dei copulatione || ut
de deo || loquitur de uisibili, ut nemo hominis cultricem Christianitatem suspicetur. 25
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE XXVII
Loofs, 99 VI Sed sicut dicebamus deum omnium creatorem et deum Moysen ( d e u m e n i m ,

Nestonana ait, p o s u i te P h a r a o n i s ) , et filium Israhel dei ( f i l i u s e n i m , ait, p r i m o -
p. 289,6-15 g e n j t u s m e u s I s r a h e l ) , et sicut dicebamus Christum Saul (non e n i m , ait, m i t t a m
iixod. y ι
m a n u m
Exod 4 '22 m e a m in || e u m ||, q u i a C h r i s t u s d o m i n i est) et Cyrum similiter 30
ι Reg. 24, 7 (haec d i c i t , ait, d o m i n u s C h r i s t o m e o Cyro), et Babylonium sanctum (ego enim
Ies.45,1.13,3 ait, p r a e c i p i a m eis, s a n c t i f i c a t i || s u n t || et e g o a d d u c o eos), ita || dicimus ||
27—34 adfert Rusticus c. Aceph. p. 6oa
C [= vm], Τ [= pig]
ι utero Τ enim Τ [ = US] nascente Τ [ = £/5] 2 nasci Τ [ = t/5] ipsa
ait natum Τ [ = £/5] de p [= US] spü est scö mp [= US] spü scö est viq 2/3 id est —
est om. Τ 3/4 diuinarum om. Τ 4 si] se p inuenitur p [= US] 5 duo —
habentur ν Ν ig nr C nunc p 8/9 incarnatus est Τ 12/13 quod —quaeso] dictum peto Τ
[cf. £75] 15/16 inhumanationem ν i6 audi om. ν \η hoc Τ [ = £75] i8 id est
om. Τ [ = £/£] 2o in dogmatum p om. ig 21 id quod est om. Τ [ = £75] 22 illud
om. Τ [ = ί/S] inuisibile C uisibilem Τ [ = £75] homines C 23 utroque C xpm Τ
23/24 qui est — hominem om. Τ 24/25 diuine/ [ = £/S] diuina ig 26 XVI C 27 dicimus ig
omnem pq om. i 28/29 meus primogenitus ig 29 dicimus ig 30 in eo p [ = £75]
om. ν 31 babylonios scos ig 32 enim sunt T[= US] adducam ig dico Τ

Authenticated
24, 97—104 G E S T A 77
et dominum Christum et deum et filium || et II sanctum et Christum. sed com-

munio quidem nominum similis, non autem eadem dignitas.
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE XV
100 VII H o c II s a p i a t u r || in u o b i s q u o d et in C h r i s t o I e s u , q u i in f o r m a i Loofs,

dei existens semet ipsum exinaniuit f o r m a m serui accipiens. non Nestoriana
dixit: hoc sapite in uobis quod et in deo uerbo, qui in forma dei existens formam serui
, . . . , „ . . . Phil. 2, s. 7
accepit, sed accipiens Christus nomen utpote duarum naturarum appellationem signi-
ficatiuam sine periculo eum et serui formam, quam accepit, et deum nominat, his quae
dicuntur, in naturarum geminationem inreprehensibiliter partitis.
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE XVI 10
Ϊ01 VIII V t in n o m i n e I e s u , ait, o m n e g e n u f l e c t a t u r c a e l e s t i u m , t e r r e s t r i u m Loofs, Nesto-

e t i n f e r n o r u m et o m n i s l i n g u a c o n f i t e a t u r q u i a d o m i n u s I e s u s C h r i s t u s , rianap. 261,
propter indutum || illum quem induit ||, ueneror, propter || ilium || occultum adoro p^6^' ^ l
II hunc II uisibilem. indiuisibilis a uisibili deus: propter hoc || inseparati || honorem

non II separo. separo || naturas, sed unio adorationem. 15
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE XVII IN DOGMA
102 Villi Erat quidem deus uerbum et ante humanationem || et || filius et deus et coexistens Loofs, Nesto-
patri, adsumpsit autem in ultimis temporibus serui formam. sed cum existeret n a n a P· 2?5>
ante hoc filius et uocaretur, post assumptionem non potest uocari separatus filius, 1 1 1
uti ne duos filios dogmatizemus; sed quoniam illi coniunctus est in principio existenti 20
filio, qui II ad ipsum coniunctus || est, non potest secundum dignitatem filiationis
diuisionem suscipere, secundum dignitatem dixi filiationis, non secundum naturas.
propter hoc et Christus deus uerbum nominatur, quoniam quidem habet coniunctionem
ad Christum continuam.
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE XV || IN DOGMATE || 25
103 X Inconfusam igitur naturarum || custodiamus || coniunctionem, || confiteamur || Loots, Nesto-

in homine deum, || colamus diuina coniunctione || omnipotent! deo coadorandum n a n a P· 249>
II hominem ||. 1-4
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE VI 29
104 XI Considera et quod his statim copulatur: ut m i s e r i c o r s , ait, f i a t et f i d e l i s Loofs, Nesto-

p o n t i f e x a d d e u m . in q u o e n i m p a s s u s e s t i p s e t e m p t a t u s , p o t e s t n a n a P- 234>
temptatis subuenire. ergo qui passus est, pontifex misericors est; passibile j ^ f 2 t l 8
uero templum, non uiuificator passi deus.
C [= vm], Τ [= pig]
ι dnm et xpm C et filium et m [ = US] filiumque et ν et filium Τ 4 sapite ig [= US]
sapiente p 7 xps p [= US] xpm iqC 7/8 appellatione significatiua ig 13 illum — induit]
indumentum Τ [ = £7S] illum om. Τ [= US] 14 hunc om. Τ [ = Z75] a uisibilis m
ac uisibilis ν indiuisi Τ [ = US) 15 diuido diuido Τ [ = i / 5 ] 16 in d o g m a /
in dogmata ν om. miq 17 efiom. Τ [ = Z75] i8 temporibus om. p 20 uti om. ig
[= US] 21 ad — coniunctus] sibi iunctus [iniunctus g] Τ 25 in dogmate om. Τ i6 custo-
dimus Τ [ = US] confitemur Τ [ = ί / S ] 27 hominem C ueneramur Τ [ = US]
diuinam \om. g] coniunctionem Τ coadorandam ig 28 hominem om. Τ 29 XVI ig

Authenticated
78 C O L L E C T I O N S CASINENSIS PARS PRIOR
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE XXVII
105 XII V t discatis, ait, q u o d u a l d e quaedam deitatis existebat coniunctio, et in p u e r i t i a

Loofs, Nesto- c o n s p e c t a d o m i n i c a carne. e r a t e n i m || ibi || e t p u e r et p u e r i d o m i n u s . laudastis
nana p. 292, u o c e m ) s e ( j n e c || j p S j j n discusse || p l a u d i t e . dixi e n i m q u o d ipse e r a t p u e r et p u e r i
habitator. 5
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE I
106 XIII C o m m u n e s e n i m s u n t trinitatis operationes et in solis subsistentiis d i u i s i o n e m

Loofs, Nesto- h a b e n t e s . u n i g e n i t i e r g o gloria a l i q u a n d o || q u i d e m || p a t r i a d h i b e t u r ( e s t e n i m
nana p. 225, pater qui g l o r i f i c a t m e ) , a l i q u a n d o || u e r o || spiritui ( s p i r i t u s enim ait,
Ι 3 Ί 0 loh.8,54 u e r i .t a t i .s m e 1 · /·· I . \ 1« 1 ΛΊ
Ioh 16 13 14 g l o r i f i c a b i t ) , a l i q u a n d o Christi potentiae. 10
107 XIIII SIMILITER EIVSDEM D E QVATERNIONE XVI
Loofs, Nesto- D e Iesu d i c e n s : Iste q u i d i c i t : d e u s m e u s , d e u s m e u s , q u a r e m e d e r e -

rianap.260,4-7 H q u i s t i ? iste q u i t r i d u a n a m m o r t e m s u s t i n u i t ; a d o r o a u t e m c u m d e i t a t e h u n c u t
supra V i l l i jjyjfjgg c o o pr e r a t o r e m auctoritatis.
Mt. 27, 46
108 XV Etpostalia. P r o p t e r || e u m q u i induit, ilium q u e m induit, c o l o | | , p r o p t e r || ilium || i.">
Loofs, Nesto- o c c u l t u m a d o r o || h u n c || uisibilem. inseparabilis a uisibili d e u s : p r o p t e r hoc || inse-
riana p. 262, p a r a t i || h o n o r e m n o n || s e p a r o . s e p a r o || n a t u r a s , sed u n i o a d o r a t i o n e m . nonperse
^ ' 12 d e u s est q u o d p l a s m a t u m est 11 in u u l u a , n o n p e r se d e u s q u o d c r e a t u m est 11 ex spiritu,
n o n p e r se d e u s || q u o d s e p u l t u m est || in s e p u l c h r o (sic e t e n i m essemus || u t i q u e
hominicolae et mortuicolae m a n i f e s t i ||), sed q u o n i a m in || illo q u i a s s u m p t u s est || 20
deus, ex || illo || a d s u m e n t e || ille || a s s u m p t u s u t a s s u m e n t i || c o n i u n c t u s || coappel-
l a t u r deus.
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE || III || CONTRA ILERETICOS
109 XVI D e spiritu d i c e n s : Q u o m o d o e n i m erit s e r u u s , ait, q u i c u m filio et p a t r e o p e r a t u r ?

Loofs, Nesto- e t s j quaerit aliquis spiritus actus, inueniet || a || filii et p a t r i s in n u l l o o m n i n o || d e - 25
nana p. 226, f e c t o s || ( n o n q u a s i q U O d u n a d i u i d a t u r deitas, Π sed || d i u i n a s c r i p t u r a quae u n i u s
14227,3 u - r t u t j s s u n t ) e t 11 p e r u n a m q u a m q u e d i u i d e n t e || s u b s i s t e n t i a m ad d e m o n s t r a t i o n e m
trinitatis || similitudinis ||. et c o n s i d e r a m i h i simile e x necessariis in o p e r i b u s
Ioh. 1, 14 Π i n c h o a n s ||. d e u s u e r b u m || f a c t u s || e s t c a r o e t h a b i t a u i t i n n o b i s .
Ps. 109, ι consedere fecit sibi a s s u m p t a m p a t e r h u m a n i t a t e m (ait e n i m : d i x i t d o m i n u s d o m i n o 30
m e o , s e d e a d e x t r i s m e i s ) , || eius q u i a s s u m p t u s est ||, u e n i e n s spiritus continuit
Ioh. 16, 13. 14 g l o r i a m ( q u a n d o e n i m , ait, u e n e r i t s p i r i t u s u e r i t a t i s , i l l e m e g l o r i f i c a b i t ) .
C [= vm\ Τ [= piq]
ι x x v i C XVII q 3 ibi C idem Τ 4 ipsam indiscussam p ipsa indiscussa iq
6 x x i i om. q 8 quidem om. Τ [= US] 9 uero ονι. Τ [ = £75] ίο glorificauit C
potentia C 11 XV iq 13 D e — dicens om. iq 15—17 Propter — adorationem om. iq
15 eum — induit 8 ] indutum indumentum p [ = £75] ueneror p ilium om. p [= US]
16 hunc om. p [ = £ 7 5 ] 16/17 indiuisi p [ = £ 7 5 ] 17 diuido diuido p [ = £ 7 5 ] 18 in uulua —
creatum est om. Τ 19 quod sepultum est om. Τ 19/20 utique — mortuicolae] hominis
[homines p] cultores et mortui cultores Τ [ = £75] ίο manifeste Τ 20/21 in — est] in
assumptus Τ in adsumpto £75 21 illo om. Τ [ = £75] ille om. Τ [ = £75] coniunctus
om. Τ 2i/22 coappellatus C 23 contra haereticos de eiusdem de [de om. v\ quaternione III C
IUI Τ 24 De — dicens om. iq 25 a om. Τ 25/26 defectos scrtpsi defectus C \cf. £75]
abesse Τ 26 sed in Τ ιη in singulam Τ [cf. £75] diuidente scripsi diuidentes CT
28 similis Τ [ = £75] 29 inchoantem Τ [ = US] factum Τ [ = £75] 31 eius — est]
adsumpti Τ [ = £75] 32 glorificauit C

Authenticated
24, X05—113 GEST A 79
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE VI
110 XVII De Christo dicens quia missus est praedicare captiuis remissionem sicut apostolus, êst0"
II infert et || dicit: Iste fidelis deo factus pontifex (factus || enim iste est ||, non || sempi- ^ 3 6 ^
terne erat || ante), iste qui paulatim in pontificis, || ο tu || haeretice, profecit dignitatem. Lc. 4, 18. 19
II et II audi || apertiore || tibi hoc clamante uoce: q u i in d i e b u s , ait, c a r n i s suae 5Hebr.5,7-9
p r e c e s et s u p p l i c a t i o n e s ad || eum ||, q u i || p o s s e t || e u m || de m o r t e s a l -
u a r e ||, c u m c l a m o r e u a l i d o et l a c r i m i s o f f e r e n s et e x a u d i t u s a r e u e -
r e n t i a , c u m e s s e t f i l i u s , d i d i c i t ex q u i b u s p a s s u s e s t , o b o e d i e n t i a m ,
et c o n s u m m a t u s f a c t u s e s t o b o e d i e n t i b u s s i b i o m n i b u s c a u s a s a l u t i s
aeternae. consummatur autem quod paulatim proficit, || ο || haeretice, de quo et 10
II Iohannes || in euangeliis clamat: et I e s u s p r o f i c i e b a t s a p i e n t i a et aetate et Lc. 2, 52
gratia. quibus consona et Paulus loquens c o n s u m m a t u s , ait, f a c t u s e s t Hebr. 5,9.10
o b o e d i e n t i b u s s i b i o m n i b u s c a u s a s a l u t i s aeternae, a p p e l l a t u s a deo
pontifex secundum ordinem Melchisedech.
111 XVIII Et post alia. Et pontifex uocatus. quid ergo interpretaris contra Paulum, 15 Loofs,
inpassibilem deum uerbum || terreno || commiscens || simili corpori || et passibilem Nestoriana
pontificem faciens ? P· 236, 12-14
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE VII

112 XVIIII V n d e , f r a t r e s || s a n c t i ||, u o c a t i o n i s caelestis p a r t i c i p e s , c o n s i d e r a t e Loofs,
a p o s t o l u m et p o n t i f i c e m c o n f e s s i o n i s nostrae I e s u m , f i d e l e m e x i s t e n - 20 Nestoriana
t e m ei q u i f e c i t eum. ρ· 24 °· 1 - 9
Hebr. 3. 1. 2
XX E t post alia. Existente igitur uobis hoc solo pontifice compatiente et consan-
guineo et firmo, nolite a fide quae in eum est, praeuerti. ipse enim nobis promissae
benedictionis ex semine Abraham destinatus est, qui pro se et genere corporis sacri-
ficium II coattulit ||. 25
Notandum est quia confessus omnem pontificem eguisse sacrificio et excipiens
Christum uelut non indigentem, in his ait pro se offerre et genere sacrificium.
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE IUI
118 XXI Audite igitur intendentes dictis. q u i m a n d u c a t , inquit, m e a m c a r n e m . Loofs,

II mementote quia de carne est quod dicitur, et quia non a me adiectum est carnis hoc 30 Nestoriana
nomen, ne forte uidear ab illis false interpretatus. q u i m a n d u c a t m e a m P·22?· 2 °" 228 >3
c a r n e m || et b i b i t m e u m s a n g u i n e m . || ne || dixit: qui manducat meam Ioh · 6 ' 5 6
deitatem et bibit meam deitatem? q u i m a n d u c a t m e a m c a r n e m et b i b i t
m e u m s a n g u i n e m , in me m a n e t et e g o in eum.
C [= vm], Τ [= piq]
1 vii i 2/3 De — dicit om. iq 3 infert et om. p est enim iste Τ [ = i/S]
3/4 consempiternus Τ [ = <75] 4 erat om. Τ [ = £7.S] ο tu om. Τ [ = Z75] digni-
tatem iq [= US] dignitate pC 5 et om. Τ [ = C/5] apertius Τ [ = ί / 5 ] 6 deum Τ
potest Τ [ = US] 6/7 saluare de morte Τ [ = £7S] 7 et* om. υ est iq exauditus
est pro sua ν 8 cum p [= US] et cum C et [om. q] quidem cum iq 9 factus est
om. p 10 quod et ν profecit p [= U] ο haeretice om. iq haeretice Τ [ = US]
11 lucas Τ \cf. £/£] 15 eta om. iq [= US] 16 terreno C [= US] dicit cui Τ [ΛΕΓΕΙ ΩΙ
pro ΕΤΤΙΓΕΙΩΙ] simili [simile US] corpori C [= US] similitudine Τ 19 sancti om. Τ
[= US] 23 qua C 25 attulit Τ 30—32 mementote — camem om. Τ 32 non Τ
quia p 33 sed qui C 34 eo iqC

Authenticated
8o C O L L E C T I O N I S CASINENSIS PARS P R I O R
114 XXII E t post alia. Sed ad propositum. qui m a n d u c a t m e a m c a r n e m et b i b i t

Loofs, Ncsto- m e u m s a n g u i n e m , in m e m a n e t e t e g o in e u m . meministis quia de carne est
riana p. 228, q U O ( j dicitur. s i c u t m i s i t m e u i u e n s p a t e r , me uisibilem. sed forte aliter
l·-! ο . , 57 j n t e r p r e t o r . a u diamus de reliquis. s i c u t m i s i t me u i u e n s p a t e r . || ille
dicit deitatem, ego uero humanitatem: uideamus quis est qui false interpretatur. 5
s i c u t m i s i t m e u i u e n s p a t e r ||. dicit haereticus: hie deitatem dicit, misit me,
Π deum uerbum. sicut misit me || uiuens pater, secundum illos e t e g o u i u o deus
I oh. 6, 57 uerbum p r o p t e r p a t r e m . deinde post hoc: e t q u i m a n d u c a t m e , et i l l e u i u e t .
quam manducamus, deitatem an carnem ?
SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE XVI 10
115 XXIIί Et omnino, ait, si omne simul nouum testamentum uersabis, non inuenies alicubi
Loofs, Nesto- j n eo mortem deo applicari, sed aut Christo aut filio aut domino. Christus enim
riana p. 269, e t f j ü u s e t dominus in unigenito || a scriptura assumptum || naturarum est duarum
1 4 2 7 significatiuum et aliquando || quidem || significat deitatem, aliquando autem humani-
Rom. 5, 10 tatem, aliquando || uero || utraque, quale est cum Paulus scribens praedicat c u m 15
i n i m i c i e s s e m u s , r e c o n c i l i a t i sumus deo per m o r t e m filii e i u s , humani-
Hebr. 1, 2 tatem clamat filii; cum dicit iterum idem ad Ebraeos d e u s l o c u t u s e s t n o b i s in
f i l i o , p e r q u e m e t saecula f e c i t , deitatem significat filii. nec enim caro
creatrix est saeculorum, quae post saecula || multa || creata est.
116 XXIIII E t iterum post alia. Nec deitas fratrem Iacobum habuit nec dei uerbi 20
Loofs, Nesto- annuntiamus mortem, cum dominico corpore et sanguine cibamur.
riana p. 271,
1-3 SIMILITER EIVSDEM DE QVATERNIONE XXIII
117 XXV Intendo, ait, nostros populos religiositatem quidem multam possidentes et feruen-
Loofs, Nesto- tissimam pietatem, ex ignorantia autem circa || dei cognitionem de dogmate lubri-
riana p. 283, c a n t e s ||. hoc uero non est crimen populorum, sed (quomodo decenter dicam ?) 25
eo quod non || habuerint || doctores tempus aliquid de || integrioribus || uobis com-
mendare dogmatibus.
118 II E t postquam lecta sunt ||, Petrus presbyter Alexandriae et primicerius notario-
rum dixit: Ecce manifeste in his ait quia ante 11 ipsum 11 doctorum nullus haec 11 docuit
populos II quae ipse locutus est. 30
Iii» Flauianus episcopus Philippensium dixit: Quoniam acerba et blasphema sunt
quae a Nestorio dicta sunt, et non sufferunt aures nostrae amplius pollui, unaquaeque
pars blasphemiae eius inseratur gestis ad accusationem docentis haec.
28—30 redeunt infra 46, 45
C [= vm], Τ [= piq]
1 eo iq 3/4 taliter interpretator m 4 audiam C 4—6 ille — pater om. Τ
7 deum — misit me otn. Τ 8 et 2 om. iq uiuit p [ = £/S] 9 quem p [= US] an]
hanc C 13 ut ex scriptura accipimus Τ 14 quidem om. Τ 15 uero om. Τ [=
19 multa otn. Τ 20 habuit] ait ν uerbi pqv uerbum mi [ = i/5 - ] 22 x x m CpmS om. iq
23 possidentem p 24 dei — dogmate] pietatis dogma Τ agnitionem ν 24/25 labentes Τ
[ = ίΛί] 26 habeant iq habeat p integris Τ 27 post dogmatibus habet finiunt dogmata
impii nestorii ν 28 Et — sunt om. Τ [ = Z75] Alexandriae om. p 29 ipsum om. Τ
29/30 locutus est populis Τ [ = £75]

Authenticated
24, 114—124 GESTA 8l
120 Petrus presbyter Alexandria et primicerius notariorum dixit: Reuerentissimus

et ]| religiosissimus || metropolita || episcopus Carthaginis Capriolus per Bessulam
diaconem scripsit ad sanctam hanc synodum epistulam, quam si iusserit uestra
|| religiositas ||, legam. || legamus uero interpretationem eius.
Et praecipiente sibi synodo legit ita || 5
121 || Religiosissimis || et beatissimis et sanctissimis comministris undique ad sanctam

synodum conuenientibus Capriolus. Orabam, reuerentissimi fratres, in tali statu
uenerabilem uestram synodum celebrari, ut et nos electis communi iudicio fratribus
et coepiscopis nostris non recusationem lamentatione dignam, sed instructam lega-
122 tionem magis mitteremus, nisi nostram instantiam causae diuersae impedirent. etenim 10
primum domini et filii nostri piissimi imperatoris Theodosii tales litterae ad manus
|| nostras || uenerunt quae beatae memoriae fratris nostri et coepiscopi Augustini prae-
sentiam specialiter exigebant, quae praedictae litterae in hac uita inuenire eum nullatenus
potuerunt. unde ego, qui ipsam imperialem notitiam, licet praedicto destinata
uideretur, accepi missam, ex omnibus prouinciis Africae || et || competentibus litteris is
et solitis colloquiis synodum uolui congregare, ut electi e numero fratrum et 11 coepisco-
porum || nostrorum ad adorabilem synodum uestrae beatitudinis destinarentur. sed
quoniam non est apertus accessus uiae (etenim infusa inimicorum multitudo et uastatio
lata prouinciarum, quae aut extinctis habitatoribus aut || fugatis || miserandam exter-
minationis faciem in longitudinem et latitudinem || extendens || facultatem consum- 20
mauit ueniendi), his igitur impedimentis conuenire ad unum qui circum Africam sunt
128 episcopi nullatenus potuerunt. quibus additur quoniam imperiales in diebus
paschae ad nos uenerunt litterae, quando uix usque ad uenerabilem || totam synodum || d.i9.m.Apr.
duorum mensuum spatium restabat, || qui || uix sufficiebant || uel || ipsi Africanae synodo a · 43'
II ut II in unum || conueniret ||, etsi nulla difficultas ab hostibus praesens accideret. 25
hinc factum est, licet legatos nullo modo destinare || possemus ||, propter reuerentiam
tamen debitam || ecclesiasticae || disciplinae filium meum Bessulam diaconum cum
124 his excusationis litteris destinauimus, adorabiles fratres. unde postulo uestram
sanctitatem, licet credam auxilio dei nostri per tantam synodum uenerabilium sacer-
dotum firmam per omnia fidem catholicam futuram, ut operante sancto spiritu, quem 30
uestris cordibus || in omnibus agendis || credimus adfuturum, nouas doctrinas et ante
hoc ecclesiasticis auribus inexpertas || antiquae || auctoritatis uirtute || repellite ||
et ita nouis quibuscumque erroribus resistite, ne || eorum || quos pridem expugnauit
ecclesia et in his temporibus quibus exorti sunt, et apostolicae sedis auctoritas et in unum
consonans sententia sacerdotalis frequenter, sub habitu secundae collocutionis uox 35
C [== vm], Τ [= piq]

2 Scissimus Τ [ = £75] metropolitanus miq 4 reuerentia Τ [ = £75] 4/5 le-
gamus [legam υ] — legit ita C om. p [ = £75] et lectum est ita iq 6 x v m [ex numeratione
£75] pmS reuerentissimis Τ [ = US] 9 excusationem iq 9/10 magis legationem iq
12 nostras om. Τ [= US] 14 ergo C 15 ex iq et p [et in £75] om. C prouincise C et
om. Τ [= US Γ] 16/17 episcoporum p [= US Γ J 17 adorabilem ad ν :g profugatis Τ
20 extendentem Τ [ = £75] 22 poterunt v, corr. υ potent m 23 totius synodi p [= US]
totius synodi conuentum iq 24 qui C [= US] quo p quod q que i sufficiebat iq uel C
et Τ [ = US Γ] 25 ut om. Τ [= US\ conuenire Τ [ = US] accederet C [= US]
26 hie m potuimus Τ [ = £75] 27 ecclesiae Τ 31 in omnibus om. Τ regendis Τ
[ = S] 32 inexpertas mliq inperas m uiperas υ exinpertias p [expertes £75] antiquae C
prouincialis Τ [ = £75] repellere Τ [ = £75] 33 resistere m eos p [ = £.^5] eis iq
35 frequenter sub CT [ = £75] = συνεχώς έν pro συνέχωσεν

Authenticated
82 C O L L E C T I O N S CASINENSIS PARS PRIOR
uideatur pridem ablata renouari. si quid forte nouiter exortum est quaestionis,
necesse est aut acceptum probetur aut condemnatum possit || secerni ||; haec autem
de quibus || iam pridem || iudicatum est, si aliquis dimiserit ad secundam collocutionem
uocari, nihil || aliud || uidebitur || nisi || de fide quae hactenus tenuit, ipse ambigere.
125 deinde et propter || exemplum posteriorum ||, ut haec quae nunc pro catholica fide
definita sunt, habere possint perpetuam firmitatem, haec quae iam a patribus sunt
definita, custodienda sunt, quoniam si quis uoluerit quae pro catholico statu decreta
sunt, in perpetuum || permanere ||, non sua auctoritate, sed || et || antiquorum sententia
debet confirmare quod sensit, || ut dum sit tarn || ab antiquioribus || quam || a recen-
tioribus || definitionibus || hoc quod confirmat, || probatum, unicam || catholicae ecclesiae
ueritatem a praeteritis temporibus usque ad || nostras dies || simplici puritate et || in-
126 superabili 11 auctoritate currentem semet et dicere doceat et tenere. haec interim pro
praesenti legatione Africae, quam destinare necessitas praedicta non || siuit ||, uenera-
bilibus uestris auribus || supplicaui ||, plurimum petens quatenus conspectis quae in
rebus sunt et temporibus calamitates, nostram absentiam nullam superbiam aut
neglegentiam, sed manifestam necessitatem magis arbitrari || dignemini. ||
127 Cyrillus episcopus Alexandriae dixit: Et epistula quae lecta est reuerentissimi et
sanctissimi episcopi Carthaginis Caprioli, inseratur fidei gestorum. uult enim
antiqua quidem ualere fidei dogmata, recentiora autem, utpote adinuenta et impie
dicta, reprobari et eici.
Omnes episcopi clamauerunt: Hae omnium uoces sunt. Haec omnes dicimus.
Haec omnium oratio est.
SENTENTIA PROLATA A SANCTO CONCILIO CONTRA IMPIVM ET INIMICVM RECT/E

FIDEI || NESTORIVM DAMNANS EVM ||
25 Sancta synodus dixit: Super alia neque obaudire uolente || honoratissimo ||

Nestorio nostram uocationem neque a nobis destinatos sanctissimos et || dei optimos
cultores || episcopos suscipiente, necessario accessimus ad discussionem impie ab eo
dictorum et || deprehendentes || eum et ex epistulis eius et ex scriptis quae lecta sunt,
et de nuper ab eo dictis in hac metropoli et || probatis || per testium depositionem
ι—4 si quid — ambigere] ipsa uerba Latini exemplaris adferre uidctur Fulgentius Ferrandus
in ep. 6, 6 \Bibl. patr. ed. Gallandi XI 362*]; cf. qua ad Γ adnotaui
17-—21 ex alia itersione adfert Vincentius Lerinensis in Commonitorio 31
25 Grace extat in V 62 S 34 A 32; hac uersione utitur Collectio Veronensis XVIII I 4 [£75
usque ad p. 83, 6]
C [= vm], Τ [= piq]
2 discerni Τ [ = £75] 3 pridem iam C 4 aliud om. Τ nisi C siquidem Τ
[= US, eiTiep pro ήττερ] quae pC quam iq [ = £75] 5 posteriorum exemplum p [ = £75]
8 manere Τ [ = £75] et om. Τ [ = Z/S] ο ut — tarn] unde sic hoc quidem Τ [ = US]
quam] hoc autem Τ [ = £75] ί ο definitionibus] uidens Τ [ = US, όριϊιν pro öpuuv] probatum ν
probatis m probans Τ [ = US] unice m unigenitam Τ [ = £75] Ii nostram p [ = £75] nostra iq
dies om. Τ [ = £75] n / 1 2 inuicta Τ [ = £75] 12 dicere US deicere Cp docere iq
13 concessit iq [ = £75] cessit p 14 summissi p [summisi £75] misi iq 15 calamitatibus iq
16 arbitrare C dignamini p [ = £75] 20 reprobare C deici C 21 haec Ciq [= US]
23/24 impium — fidei om. iq 24 Nestorium — eum] damnans nestorium p nestorium iq
25 uolentem m [ = £75] honorabili Τ [cf. £ r 5] 26/27 reuerentissimos Τ [ = £/5] 28 con-
praehendentes Τ [ = £75] et 2 om. ν 29 probatis om. Τ [ = £75]

Authenticated
24, 124—127 G E S T A 25 S E N T E N T I A 26 DAMNATIO 27 DEFINITIO 83
impie sapientem et praedicantem necessärio | | coacti || tarn ex canonibus quam ex

epistula sanctissimi patris nostri et comministri Caelestini episcopi Romanorum ecclesiae
lacrimantes saepius ad hanc maerore plenam contra eum || uenimus || sententiam.
Qui blasphematus igitur ab eo est dominus noster Iesus Christus, definiit per
prassentem sanctissimam synodum alienum esse eundem Nestorium || tam || ab episco- 5
pali dignitate || quam etiam ab || omni collegio sacerdotali.
Cyrillus episcopus Alexandriae subscripsi decernens cum || sancta synodo ||

Iuuenalis episcopus Hierosolimorum subscripsi decernens cum || sancta synodo ||
Et omnes supra dicti episcopi subscripserunt in damnationem || Nestorii ||.
DAMNATIO MISSA || IN || FACIEM EI ALTERA DIE DAMNATIONS EIUS 10
26 Sancta synodus quae gratia dei secundum sanctionem || piissimorum || et deo

amabilium nostrorum imperatorum congregata est in Epheso, Nestorio nouo Iudae.
Cognosce temet ipsum propter impias tuas praedicationes et circa regulas inobcedientiam
secundum quod placet ecclesiasticis sanctionibus, Iunio mense praesenti, secunda et
uicensima die, a sancta synodo damnatum et omni ecclesiastica lege extraneum esse. 15
PROLATA DEFINITIO A SANCTO ET VNIVERSALI CONCILIO EPHESENO CONTRA PR/E-

SVMENTES VEL DOCERE ALIQVID VEL CONSCRIBERE CITRA DEFINITIONEM EXPOSITAM
FIDEI A TRECENTIS DECEM ET OCTO SANCTIS PATRIBVS IN ΝΙΟ,ΕΑ
27 1 Petrus presbyter Alexandrias et primicerius notariorum dixit; Sancta et magna

uestra synodus omnem 11 ponens 11 prouidentiam rectae apostolicaeque fidei et dogmatum 20
ueritatis, prouidens quoque disciplinae et ordinis ecclesiarum, definitionem protulit,
quam || et || prae manibus habentes, si placet sanctitati uestrae, relegimus.
2 Sancta synodus dixit: Prolata definitio sancti huius uniuersalisque concilii
II legatur || et inseratur gestis.
3 Nicaena synodus fidem hanc protulit: Credimus in unum deum patrem omnipo- 25
tentem et reliqua usque || in finem symboli.
4 His igitur lectis, decreuit sancta synodus aliam fidem nulli licere proferre uel
conscribere uel componere || praeter || definitam a sanctis patribus qui in Nicaea con-
gregati sunt cum sancto spiritu, praesumentes autem aut componere fidem alteram aut
protendere aut proferre uolentibus conuerti ad notitiam ueritatis uel ex paganitate uel ex 30
26 Grace extat in V63 S35 A 33; 27 consuta sunt 19—26 ex 46, 2—3 [= A 74,1—3], 27—p. 84,8
ex 46, 42 [= A 77]
C [= vm], Τ [= pig]
ι coacti sumus Τ [ = US] 3 memore p accedere Τ 5 tam om. Τ [= US]
6 quam — ab] et Τ [ = US] η. 8. subscripsit C sancto concilio Τ g nestorii qui sunt
ultra ducenti: nam uices egerunt quidam aliorum episcoporum uenire non ualentium ad ephesinam
metropolim [ephesena metropoli p] Τ
ίο ad Τ eius viq 11 reuerentissimorum Τ 13 cognoscas υ circa regulas m Τ
propter iregularem ν obedientiam veorr 14 psente C praesentis p 15 sancto p
16 ephesenorum C 17 circa ν circam m exposita p exposite ig 18 trecentis
om. C 20 potens p faciens ig [= 46, 2] 21 ordini ig 22 et om. Τ 24 rele-
gatur Τ 26 ad Τ 28 citra Τ definita p 30 procendere m, corr. m procedere υ
II*
Authenticated
Iudaismo uel ex haerese qualibet, hos, si quidem sint episcopi aut clerici, alienos esse
5 episcopos episcopatu et clericos clero, si uero || sint )| laici, anathematizari. simili
quoque modo si capiantur siue episcopi siue clerici siue laici aut sapientes aut docentes
ea quae sunt in prolata expositione a Charisio presbytero de humanatione unigeniti filii
dei, uel scelesta et peruersa Nestorii dogmata, quae etiam subiecta sunt, subiciantur 5
sententiae sancti uniuersalisque concilii. palam namque est quia episcopus quidem
erit episcopatu depositus, clericus autem similiter clero casurus; si uero laicus fuerit,
etiam is anathematizetur, sicuti praedictum est.
EPISTVLA DESTINATA AD CLERICOS ET YCONOMOS E C C L E S L E CONSTANTINOPOLEOS

IN IPSA DIE IN QVA IPSI MISSVM EST 10
28 Sancta synodus gratia dei in Epheso congregata secundum sanctionem || piissi-

morum || principum nostrorum Lamprotato et Euchario reuerentissimis presbyteris et
yconomis et reliquis reuerentissimis clericis Christo amabilis Constantinopolitanae
sanctae dei ecclesiae. Cognoscat uestra reuerentia blasphemum Nestorium propter
impias suas praedicationes secundum ecclesiasticas sanctiones inoboedientem hesterna 15
die, quae est praesentis mensis Iunii secunda et uicensima, a sancta synodo secundum
quod II placet || ecclesiasticis regulis, condemnatum et totius ecclesiastici gradus || esse ||
alienum. custodite igitur ecclesiastica omnia tamquam futuri etiam reddere
rationem ei qui per uoluntatem dei et nutum piissimorum et deo amabilium nostrorum
principum ordinandus est Constantinopolitanorum || sanctae || ecclesiae. 20
29 Cyrillus presbyteris et diaconibus et populo [dei] Alexandriae dilectissimis et

desiderantissimis in domino salutem. Licet latius oporteret ea quae gesta sunt,
uestrae insinuari reuerentiae, sed tamen eo quod urgerentur litterarum portitores,
d.22.m. Iun. breuiter || scripsimus ||. scitote igitur quia octaua et uicensima Paynii mensis
a. 431 synodus facta est in Ephesum in maiore ecclesia ciuitatis, quae uocatur Maria dei 25
genetrix, perdurantes autem totam diem nouissime reprobatum et neque praesumentem
accedere ad sanctam synodum blasphemum Nestorium condemnationi subiecimus et
expulimus episcopatu. sumus autem qui conuenimus episcopi ultra ducenti.
permansit autem omnis populus ciuitatis a mane usque ad uesperam expectans iudicium
sancti concilii cumque audissent quia damnatus est blasphemus, omnes una uoce 30
cceperunt fauere sancto concilio et glorificare deum, quoniam fidei cecidit inimicus.
egredientes uero nos ab ecclesia deduxerunt cum lampadibus usque ad diuersorium
nostrum (erat enim iam uespera), et facta est multa laetitia et luminaria in ciuitate, ita
ut II et Π mulieres [quoque] thymiateria tenentes antecederent nobis. et ostendit
28 in fine adnotatur in C: in codice Acym post hanc legitur relatio clericorum de sancta synodo
in qua Dalmatius supscripsit [37]
28 Greece extat in V65 S 36 A 34 29 Grace extat in V 28 S 97
C [= vm\ Τ [= pig]
ι sunt mq 2 cleru ν clerum m sint ν sunt m om. Τ 4 a Charisio] attrisio m
inhumanatione pg 8 sicut C
10 in ipsa — est om. ig 11/12 piissimorum et deo amabilium Τ \η placuit Τ
17/18 esse alienum m alienum esse ν alienum Τ i8 etiam om. ν 20 sanctae om. Τ
21 inscr. epla cyrilli epi ad clerum et populum alexandrie ig dei CpS om. ig
24 scripsi Τ [ = Γ] paynii υ paunii Τ parui m 25 epheso ig 29 .spectans C 33 laetitia
multa C 34 et 1 om. Τ quoque delere pratermissum thimiateria ν tunateria m
thymiamateria pg tumamateria i nos ι/οττίς

Authenticated
28 E P I S T V L A A D OECONOMOS 29 C Y R I L L V S A D A L E X A N D R I N O S 30 R E L A T I O 85
saluator b l a s p h e m a n t i b u s g l o r i a m s u a m quia o m n i p o t e n s est. f u t u r i itaque s u m u s

II Chartas || conplentes factas in d a m n a t i o n e eius i a m festinare a d uos, c o m i t a n t e deo.
O m n e s s u m u s in g a u d i o ac salute p r o p t e r g r a t i a m saluatoris. ualere uos in
d o m i n o opto, dilectissimi e t desiderantissimi.
RELATIO AD PIISSIMOS IMPERATORES A SANCTA SYNODO DE DAMNATIONE NESTORII 5
30 1 Piissimis et deoamantissimis Theodosio et V a l e n t i n i a n o uictoribus ac t r i u m -

p h a t o r i b u s semper augustis s a n c t a synodus g r a t i a Christi et n u t u uestrae potestatis
c o n g r e g a t a in E p h e s i o r u m metropoli. A progenitoribus u e r a m fidem percipiens
uestra pietas, Christo amabiles et || deoamantissimi imperatores ||, et h a n c cottidie
crescentem, sollicitudinem p l u r i m u m habetis d o g m a t u m ueritatis, p r o q u i b u s e t i a m 10
t u m u l t u facto non solum in ilia m a x i m a ciuitate, sed etiam in toto o r b e t e r r a r u m ex
his quae praedicata sunt et edocta a Nestorio d o g m a t i b u s , alienis existentibus a sancto-
r u m p a t r u m et s a n c t o r u m a p o s t o l o r u m et e u a n g e l i s t a r u m traditione, non despexit
uestra potentia ea quae c o n t u r b a b a n t sanctas ecclesias et a d u l t e r a b a n t fidei et uerae
II pietatis d o g m a t a ||, sed ex o m n i metropoli c o n g r e g a r i iussit uestra pietas deo amabiles ib
metropolitas episcopos, || deducentes || q u o q u e q u o s d a m a l i a r u m ciuitatum episcopos,
2 II t e m p u s || sufficiens ad concursionem usque ad pentecosten decernens. o m n i b u s d. 7. m. Iun.
itaque nobis congregatis in E p h e s i o r u m metropoli s e c u n d u m definitas nobis indutias, a · 431
t a r d a r e contigit sanctissimum I o h a n n e m A n t i o c h e n u m episcopum, sed a r b i t r a t i nos
itineris difficultatem c a u s a m fuisse tarditatis distulimus a u d i e n t i a m usque ad t e m p u s 20
sedecim d i e r u m ex definitis indutiis a uestra potentia. et alii q u i d e m sanctissimorum
episcoporum senectute || comprehensi || peregrinationis m o r a m non f e r e b a n t , alii uero
in Π l a n g u o r i b u s p e r i c l i t a b a n t u r ||, q u i d a m a u t e m etiam uitae t e r m i n u m s u s c e p e r u n t
in E p h e s i o r u m metropoli, alii q u o q u e p a u p e r t a t e constricti a d e u n t e s nos c o g e b a n t
3 audientiam. post sedecim u e r o totos dies || e n u m e r a t o s || a s a n c t a pentecoste 25
celebrauimus a u d i e n t i a m . q u o n i a m uero e t i a m sanctissimus episcopus Antiochiae
I o h a n n e s p e r A l e x a n d r u m Apamiae et A l e x a n d r u m Hieraspoleos deoamantissimos
episcopos praecedentes e u m s i g n i f i c a n t nobis || c o n t i n u a n d u m || n e g o t i u m , maiori
t a r d i t a t e o n e r a r e s a n c t a m s y n o d u m nolens, congregatis || igitur || nobis in die mensis
Iunii s e c u n d a et uicensima s e c u n d u m R o m a n o s et a n t e u n u m d i e m r o g a n t i b u s p e r 30
reuerentissimos episcopos mirabilem N e s t o r i u m sedere n o b i s c u m et c o m m u n i c a r e d e
pietate et fide quaestioni, n u l l u m a b eo c l a r u m m e r u i m u s r e s p o n s u m , || m a n d a n t e ||
4 hoc solum p e r eos qui missi s u n t quia cogito, et si p r o b a u e r o , occurro. in c r a s t i n u m
uero collect! in || s a n c t a m et m a i o r e m ecclesiam || quae a p p e l l a t u r M a r i a , proposito
26—28 not iohannem mandasse synodo sanctaE continuare iudicium se tardante w m s
30 Grace extat in V 81 S 4g
C [= vm\ Τ [= piq\ S [= ivr, inde a 5]
2 chartulas Τ
5 de om. w 8 epheseorum C ephesenorum iv ephesinorum Ttforrr 9 a [om. iq]
deo seruati principes Τ et hanc] ex hac iq 10 crescente iq plurimam iq wcorr
11 tumulto S, corr. w in® om. S 12 predicta C 14/15 uere [uero / ] dogmata
pietatis Τ i6 deducens Τ \η tempusque TS 18 metropolim pw, corr. it) 20 causa C
22 compressi Τ 23 languoribus S laboribus C languore iq langore p periculum patie-
bantur Τ 25 numeratos Τ sancto C 27 et om. w 28 habendum Τ 29 igitur
om. TS 30 unam 5 31 miserabilem iq 32 significante TS 34 sea et maiore
ecclesia Τ

Authenticated
quoque sancto euangelio in media sede et ipsum nobis || prsesentem Christum || mon-
strante, nos quidem secundum canonum consequentiam rursus misimus ad eum tres
alios sanctissimos episcopos rogantes occurrere ad sanctam synodum et doctrinse suae
reddere rationem, at ille militibus suam domum circumdari procurans, cum nulla
esset neque fieret turba per ciuitatem, nec responso eos qui missi sunt, dignos fecit. 5
canonibus autem praecipientibus euocari tertia uocatione inoboedientem, dirigentes
ad eum rursus alios sanctissimos episcopos, contumacem inuenimus et remittentem
eos qui missi sunt, cum multa uerecundia et iniuriis per eos qui ante domum eius
5 circumadstabant milites. quia ergo non oportebat tantam sanctam synodum
conuenientem sine effectu manere illo mala conscientia non occurrente, || ea quae sunt || 10
de fide et pietate, necessario mouimus dogmata, praefulgere gestorum monumentis
disponentes deo amabiles litteras uestrae pietatis, post quas expositionem pise fidei
|| praeponentes quae || primitus quidem a sanctissimis apostolis || tradita est || nobis,
postea uero || exposita || a sanctissimis patribus trecentis decern et octo in Nicaena
ciuitate collectis a sanctae memorise Constantino, cuius rectam fidem clariorem ostendit is
uestra potentia, et expositioni huic primum quidem de fide epistulas deoamantissimi
et sanctissimi archiepiscopi Cyrilli comparantes || consonantes || inuenimus et dogma-
6 tibus et intellectibus et in nullo alienam eius doctrinam piae illius expositionis. quia
uero iam supererat ut compararentur dogmata praedicata || a mirandissimo Nestorio
(nec || enim incerta erant, et in epistulis eius aperte praedicata et in codicibus et in 20
publicis tractatibus manifeste diuulgata, sed et in ipsa Ephesiorum metropoli || ad ||
quosdam reuerentissimorum episcoporum ab eo palam dicta; non enim cessabat
II dicere || non oportere dici deum qui propter nos homo factus est, et exprobrans
diuinitati humana, quae non propter infirmitatem, sed propter clementiam in nos
habitam suscepit, ueluti deridens || autem || uenerabile || diuinumque || mysterium 25
nostrum || disputans || aduersus reuerentissimos episcopos praesumpsit dicere quia ego
II ilium bimenstrem et trimenstrem || deum non dico, et haec ante tres omnes dies sancti
concilii, sicut etiam monumentorum continet fides), necessario haec quoque compa-
rantes expositioni sanctorum patrum repugnantia inuenimus penitusque contraria
catholicae || nostrae || et apostolicae fidei, ut neque egeat satisfactione Nestorius, sed 30
ipse sui cottidie fiat accusator, persistens in dogmatibus suis corruptis penitusque
7 contrariis catholicae et apostolicae fidei nostrae. 11 pro 11 hac itaque causa ipsum quidem
11 a 11 sacerdotio corruptaque doctrina remouimus, depositionem eius canonicam facientes
atque laudantes deoamantissimum et sanctissimum episcopum maximae Romae Caele-
stinum, qui ante nostram sententiam reprehendit haeretica Nestorii dogmata et ante 35
nos protulit aduersus eum sententiam propter ecclesiarum cautelam et traditam nobis
piam salutaremque fidem a sanctis apostolis et euangelistis sanctisque patribus, quam
C [= vm], Τ [= pig], S [= wr\

ι xpm praesentem Τ i/2 monstrantem CS, corr. w 6 in obedientiam C 7 re-
mittente p 8 eos milites C 9 circumstabant ir milites om. C 10 ea — sunt om. Τ
i i mouimus vS nouimus mi monuimus pq 1 2 piae om. C 1 3 proponentes TS quae
om. TS traditae TS est om. TS nobis om. S 14 exposita υ expositae pS om. miq in nicea
viq inicea m 17 consonas pi consonans q 1 8 nulla p 1 9 a mirandissimo S ab ammirantissimo ν
ab amirentissimo m mirabilissimi p miserabilissimi iq nestorii Τ ίο non TS 21 apud TS
23 dicens TS 25 habitum C autem m om. vTS uenerabilem Cw sacrumque Τ
26 disputans autem TS 27 ilium om. Τ duorum mensium [mensuum / ] aut [et iq] trium
mensium [mensuum p] Τ 29 expositionum C repugnantiam uenimus C 3 0 nostrae
om. TS eat satisfactione w eat ad satisfactionem wcorr 32 pro om. Τ haec pw, corr. w
3 3 a om. Τ

Authenticated
30 R E L A T I O A D I M P E R A T O R E S 31 C Y R I L L I EPISTVLA 87
peruertere nisus est corrupto sermone et nimia multitudine quam reprehensus effudit.
8 uestrse || autem || potentiae supplicamus quo omnem eius doctrinam iubeatis auferri
a sanctissimis ecclesiis et inuentos ubicumque codices igni contradi, per quos || re-
spuere || nititur dei gratiam || hominis facti || propter clementiam, quam ipse non cle-
mentiam, sed iniuriam putauit diuinitatis; si quis autem contemnat quae || sancita || 6
sunt, formidet uestrae potentiae indignationem. sic enim et apostolica fides inuiolata
permanet || a || uestra pietate roborata et omnes nos intentas orationes pro uestra
potentia faciemus, per quem Christus glorificatur et roboratur fides et dei graitia fit
9 cunctis hominibus manifesta. ad clariorem || uero || perfectioremque notitiam
gestorum subiecta sunt etiam monumenta, et subscripserunt omnes qui praenominati 10
sunt in monumentis deo amabiles episcopi.
31 1 Cyrillus archiepiscopus Comarioni Potamoni episcopis et archimandritis

monasteriorum domino Dalmatio et Timotheo et Eulogio presbyteris dilectissimis et
desiderantissimis in domino salutem. Sperabamus uenientem honoratissimum 15
Nestorium paenitentiam agere in quibus blasphemauit ex quo ordinatus est, et ueniam
postulare a sancto concilio, licet etiam sic periculosum esset donare ueniam ei.
non enim possibile erat uiro talia praedicanti, || quia || omnem peruertit orbem terrarum
et colendam ecclesiarum commouit fidem, concedere ueniam. nam si etiam qui
unam dimittere blasphemam praesumpserit uocem contra piissimos et Christo amabiles 20
imperatores, iuste patitur indignationes legum, non potius impius qui totum uenerabile
conuertit nostrum mysterium et perimit dispensationem quam sanctus et clemens
dei patris filius unigenitus propter nos impleuit dignatus homo fieri, ut omnes nos saluos
2 faceret et liberaret quae sub caelo sunt, et peccatis et morte ? uerumtamen mirati
sumus durum cor uiri. nam neque paenituit neque fleuit in his quae dicere prae- 2s
sumpsit contra gloriam omnium nostrum saluatoris Christi, sed etiam in Ephesum
ueniens isdem sermonibus utebatur et rursus ostendit semet ipsum sapere peruersa,
ita ut insignibus metropolitanis deo amabilibus episcopis iuste aduersus eum ||mouen-
tibus II, deinde concludentibus eum per scripturam diuinitus inspiratam atque do-
centibus quia deus est qui ex sancta uirgine secundum carnem natus est, nefanda 30
uoce usus diceret > ego || bimenstrem et trimenstrem || deum non dico<, sed et alia
3 super haec, perimens inhumanationem unigeniti. data || quidem || est sancto con- d. 7.111. Iun.
cilio dilatio sancta pentecoste a deoamantissimis nostris imperatoribus (primae namque a · 431
litterae per quas euocati sumus, hanc habent formam), occurrimus autem ad Ephe-
siorum urbem ante definitum diem; non enim fas erat contemnere dominicas sanctiones. 35
quia uero audiuimus uenire reuerentissimum et deoamantissimum Antiochenorum
episcopum Iohannem, sustinuimus sedecim dies, licet omnis synodus clamaret et
31 Grace extat in V 67 5 47
C [= vm\, Τ [= pig], S [= wr]
2 siquidem p igitur ig oms C auferre C 3/4 rescindere Τ 4 homini Tr
factam Τ dementiam C 5 contempnit ig sancta TS 6 si C 7 permanebit ig
a om. Τ 8 quem [ού] CpS quam ig 9 uero] quoque [ = τ€] TS
13 commarioni Τ potamino C postulatur archimandritae 15 speramus S 17 esse iS
esse sciamus w2 ei ueniam C 18 uiro ex uero corr. p om. ig qui Τ 2θ blasphe-
miam mig 21 uenerabilem mpiw, corr. w 28/29 motis Τ 31 duorum mensium
[mensuum / ] et trium mensum [mensum om. iq\ Τ yi siquidem Τ sea p 33 pente-
coste p pentecosten ig pentecostes CS

Authenticated
diceret quia ille non uult adsedere; metuit enim ne forte depositionem sustineat hono-
ratissimus Nestorius || sumptus || ab ecclesia quae sub eo est, et forte hac causa con-
funditur. quod etiam ostendit experimentum postea uere: distulit enim uenire.
praecedentes enim aliqui qui cum eo erant reuerentissimorum episcoporum ab Oriente
dixerunt: mandauit nobis domnus Iohannes episcopus dicere || religiositati || uestrae 5
4 quia si tardauero, agite quod agitis. congregata igitur sancta synodus secundum
d . 2 2 . m . Iun. Alexandriam octaua et uicensima Paynii mensis in maxima ecclesia quae uocatur
a · 431 Maria, uocauit eum mittens reuerentissimos episcopos ut ueniret et || adesset sibimet
ipsi || et satisfaceret de quibus edocuit atque conscripsit. at ille primum quidem

responsum fecit dicens quia cogito et uideo. uocatus est secundo anagnostico a ]o
sancto concilio, rursus missis ad eum dei || optimis || cultoribus episcopis. ille
uero, || rem || faciens || incongruam ||, milites sumens a magnificentissimo comite
Candidiano statuit ante domum suam cum fustibus prohibentes ingredi quemquam
ad eum, cumque persisterent destinati sanctissimi episcopi dicentes quia nihil mali
uenimus dicere uel audire, sed sancta synodus eum uocat, occasionibus uariis utebatur, is
utpote uenire nolens; percutiebat enim eum conscientia. deinde usi sumus etiam
tertio anagnostico et rursus missis episcopis ad eum ex diuersis prouinciis iterum
δ militum usus est uiolentia et noluit aduenire. residens || autem || sancta synodus
et sequens ecclesiae sanctiones et relegens epistulas eius et expositiones et inueniens
blasphemiis eas plenas, attestantibus quoque insignibus reuerentissimis episcopis 20
metropolitanis quia in ipsa Ephesiorum urbe contra nos disputans aperte dixisset quia
deus non est Iesus, deposuit eum et iustam legalemque aduersus eum sententiam
protulit. quia uero fuit necessarium haec ipsa cognoscere uestram sanctitatem, quos
oportet maxime haec ipsa nosse, ut non subripiat aut ipse aut qui ei student, haec ne-
6 cessario nuntiaui. habemus autem et reuerentissimi episcopi Iohannis epistulam 25
scriptam ad eum, per quam uehementer increpat ei tamquam 11 noua 11 et impia dogmata
in ecclesias introducenti et soluenti praedicationem a sanctis || prophetis || et apostolis
traditam ecclesiis. quia uero nihil potest || propter suas blasphemias || dicere, occa-
sionem sumit dicens quia rogaui dies quattuor differri, donee ueniret Antiochenorum
episcopus, et non adquieuerunt, dum || certe || memoratus sanctissimus episcopus 30
Iohannes declinauerit aduenire. nam si uoluisset interesse, cur || nuntiaret || per
episcopos sub manu sua constitutos quia si tardauero, agite quod agitis ? sicut
enim dixi quia noluit interesse, sciens quia omnino sancta synodus || decernet || Nestorii
damnationem, utpote impia || et blasphema locuti || aduersus omnium nostrum sal-
7 uatorem Christum. quia ergo, sicuti didici, delatae sunt relationes a magnificen- 35
tissimo comite Candidiano, 11 uigilate, docentes 11 quia nondum monumenta quae gesta
sunt in damnatione eius, completa sunt in chartis ideoque non potuimus neque rela-
tionem mittere quae deberet mitti ad || pios || et uictores nostras imperatores, cum
C [= vm\, Τ [= ptq], S [= wr\

ι assidere wcorrr adesse ig 2 captus Τ sub] si ab p 3 enim distulit iq 4 aliqui]
ab hi m ad hunc ν 5 dominus Tr beatitudini [beatitudine p] Τ 6 synodo ν
7 paynii CS pauni p paunii q pamini i 8 et om. m 8/9 adesset [om. m\ sibimet ipsi CS
probaret semet ipsum Τ g/ιο responsum quidem C 1 1 optimis om. Τ 12 causam TS
illicitam TS militem C 14 earn p 16 uisi C 18 igitur TS [ = Γ] 22 ihs non est m
26 nouam m nouum ν inania TS impium ν dogma C 27 introducendi C pro-
phetis C ecclesiis pS euangelistis iq 28 in suis blasphemiis Τ 30 certe om. Τ 31 nun-
tiauit Τ 33 quia om. iqr decerneret TS 34 blasphemaque TS locuti m S
ante impia coll. ν loquentis Τ 36 sapienter docete Τ 38 debet m piissimos Τ

Authenticated
3i, 3 - i ι CYRILLI EPISTVLA AD CONST. CONSISTENTES 32 AD PATRES MONACH. 89
deo autem dicendum est, || subsequetur || etiam relatio cum monumentis, si quis nos
permiserit destinare qui deferre possit. si igitur tardauerit monumentorum et
relationis aduentus, agnoscite quia non permittimur destinare. ualete || in domino ||.
8 II Populus II simul || Constantinopoli || una uox omnium: anathema Nestorio.

9 Ascendit in altum sanctus Dalmatius et dixit: Si uultis audire, quiescite et 5
agnoscite; nolite impedire his quae dicuntur, sed 11 longanimes 11 estote, ut uerba sup-
tiliter audiatis. epistulam nunc lectam uestrae reuerentiae piissimus imperator
legit et satisfactum ei est. quia ego dixeram imperatori, quando uenit ad me, quid
debuisset scribere sancto concilio, quae dicta sunt ei et plene non sunt scripta, misit
autem ad me et lecta sunt et ne contristarem eum, subsequentia praemisi, quae deferentes 10
non ostenderunt, sed pro eis alias ostenderunt litteras, decentia ergo et consequentia
locutus sum ei, quae non licet modo dicere || coram uestra reuerentia. non enim
putetis Η quia elatus quidam sum aut gloriatus; conteret enim deus ossa simulatorum. Ps. 52, 6
10 imperator omnia consequenter audiuit quae facta sunt, et gauisus est cum gratiarum
actione ad deum et consonauit uerbis consequentiae sancti concilii, sicut decet eius 15
imperium, non mea uerba secutus, sed fidem auorum suorum et patrum. tamen
sicut decebat, suscepit et legit et satisfactum est || ei || et hoc dixit quia si sic || est ||,
sine ueniant qui interfuerunt episcopi. et dixi ei quia nullus eos uenire permittit
et dixit: nullus prohibet. ego autem dixi quia tenti sunt et uenire prohibiti,
et II dixi || rursus quia ab ilia parte et ueniunt multi et uadunt sine prohibitione, 20
quae uero a sancto concilio aguntur, nullus referre permittit uestrae pietati. || in
parte || uero altera, || id est in || domini, dixi ipsi imperatori coram omnibus: quem
uis audire, sex milia numero episcopos aut unum hominem impium ? sex milia uero
11 dixi qui sunt sub potestate metropolitanorum sanctorum episcoporum. hoc ergo
factum est, ut mittatur et ueniant qui uenturi sunt, qui etiam ea quae gesta sunt, facient 25
manifesta constitui, dico autem sanctissimi episcopi nunc uenientes a sancto concilio.
et dixi quia bene quaesisti. et iterum adiecit uerbum unum et dixit: orate pro me.
et noui quia imperator secutus est magis deum et sanctam synodum et nequaquam
peruersos homines. orate ergo || et || pro imperatore et pro nobis.
CYRILLI ARCHIEPISCOPI ALEXANDRIA EPISTVLA SCRIPTA AB EPHESO AD PATRES 30

MONACHORVM
32 1 Cyrillus reuerentissimis et dei || optimis || cultoribus || patribus monachorum ||
et qui uobiscum sunt uitam || monasticam adepti || et in fide dei collocatis dilectissimis
32 Grace extat in V 68 S 48
C [= vm\, T\— piq\, S [= air]
ι subsequetur vq subsequentur m subsequitur pw sequitur r sequatur 2 2 deferri C
3 reuelationis p permitamur p in domino om. TS Γ 4 tunc populus Τ populi w2 con-
stantinopoli C in constantinopolim pw in constantinopoli iqr uoce iq anathematizauit iq
nestorii C nestorium iq 6 magnanimes [magnanimi iq] TS 10 praetermisi w2 11 di-
centia pq 12/13 coram — putetis] cogetis p cogitatis q cogitatus i 13 sum quiddam
[quicquam q] iq sum quidem ν conterit 5 15 actionem S, corr. w 17 est ei C est Tr
ei est w sic est CS sic pq sit i 18 episcopi om. w 20 dixit Τ 21 a om. S corr. w2
in om. Τ 22 pars Τ id est in CS est Τ et dixi iq om. S 24 sanctorum episcoporum
om. i sanctorum om. C 25 mittantur C facie m facie ν faciant iq 26 constituti p om. iq
27 dixi CpS dixit iqw* coniectura felici 28 secuturus iq 29 et om. TSV
30 ad p 32 optimis om. Τ patribus monachorum C monachis TS 33 nobiscum vp
monachicam piS adeptis Τ
A c t a conciliorum oecumenicorum. I 3. 11

Authenticated
go COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
et desiderantissimis in domino gaudere. Dominus || noster || Iesus Christus quando

ab scelestis Iudaeis passus est contumelias, dum malediceretur et palmis caederetur,
flagellatus et nouissime propter nos et pro nobis cruci adfixus, prospiciens omnes
Ps. 68, 2i delinquentes in se scelesta super eum mouentes capita, dicebat: et s u s t i n u i q u i s i m u l
c o n t r i s t a r e t u r , et n o n f u i t , et c o n s o l a n t e m , et n o n i n u e n i . tale 5
aliquid etiam nunc factum conspicimus, magis autem, ut non fidelium germano-
rumque || zelum iniuriem ||, Nestorii blasphemiae plurimos habuerunt qui simul con-
tristarentur, licet declinassent quidam eum constituti in sacerdotio, cooperantes
2 haeretico et eum debellantibus resistentes. sed || destruet || Christus horum ineru-
ditiones, magis autem iam et destruxit. cessauit enim os blasphemum et tacuit 10
scelestissima lingua || non iam || contra Christum proferens blasphemias in potestate
|| magisteriali || atque sacerdotali, et qui amicitiam eius exorauerunt magis et non de
Christi dilectione cogitauerunt, contumeliis habent uultus plenos; hoc enim || eis ||
debebatur. sed licet uictus sit iam inimicus et sumus in reliquiis cogitationis, egemus
etiam sic uestris supplicationibus ad deum, et est necessarium uobis tamquam con- is
ι Tim. 2, 8 secrantibus deo uestram uitam sanctas leuare manus et saepius hoc agere pro nobis.
Exod. 1 7 , considerate enim quia Iesus Naue cum electis Israhel debellabat Amalech, beatus
9-11 autem Moyses manus eleuans expetebat a deo ut uincere potuissent || hi qui erant ||
3 in bello et pugna. confortetur igitur sanctitas uestra ad orationes, et tamquam filii
II peculiares || patribus cooperamini languorem ueluti quendam pestiferum Nestorii 20
malam sectam abscidentibus, ut et || incontaminatam et immaculatam || et in nullo
reprehendendam habentes fidem complacere ualeamus || ei qui || omnia propter nos
et pro nobis || passus est || Christo. laetificate igitur etiam per litteras nos; susci-
piemus enim tamquam || sufficientissimam || consolationem || hanc rem ||.
Valere uos oramus, carissimi atque desiderantissimi fratres. 25
EPISCOPORVM QVI INVENTI SVNT || CONSTANTINOPOLIM || COMMONITORIVM
XXXIII 1 Congregata sancta synodus in Epheso secundum sanctioriem piissimorum et

Christo amabilium nostrorum imperatorum et inueniens inimicum Christi in isdem
perdurantem et impia praedicantem, damnauit eum, ut de cetero ab omni orbe ter-
rarum scandala absciderentur. et || dum || diuulgatum || esset || hoc in Con- so
stantinopolim, omnes illi homines studentes, omnia ecclesiastica sumentes ab eo,
circumueniebant ueritatem, dicimus autem custodientes naues itinera et non sinentes
neque uenire Constantinopolim aliquem a sancto concilio neque illic proficisci, sed
2 solum ea quae inimici sunt Christi, et deferebantur et referebantur. et quoniam
xxxill Grace extat in V 66 S 46

C [= vm\ Τ [= piq\ S [= wr]
ι noster om. Τ 3 crucifixus qS 4 simul mecum C 5 post consolantem add. me
qusesiui in mg. m2 7 zelo Τ iniuriem C iniuriam faciam Τ iniuriam S in iniuriam wr
plurimi habuerint w2 8 ad ante eum add. w% 9 destruit TS horum om. C 1 1 non
iam C non 5 nequaquam Τ 12 doctrinali Τ 13 contumeliis] confusione iq eis om. Τ
14 simus w2 reliquis Ciq cogitationes p cogitantes iq cogitationibus ν \η rebellabat p
18 potuisset iq hi — erant om. Τ his S, corr. w 19 confortentur w2 conuertatur iq
festinet ad w2 20 germani TS 21 abscidentes ν immaculatam et inuiolatam Τ
22 ei qui om. Τ 23 passo Τ est om. Τ letificante C, corr. υ 24 sufficientissimam 5
sufficientiam m sufficientem ν idoneam rem Τ hanc rem CS uestram Τ
26 inscr. om. iq in constantinopolim p 27 numerus ex p 30 dum C sicuti TS
est TS 3 1 studentes ei et iq sumere ν 34 solam m earn m eos ν qui ν
inimica iqw1 deferebant et referebant ν

Authenticated
32 C Y R I L L V S A D P A T R E S M O N A C H O R V M 33 E P I S C O P O R V M COMM. 34 S A C R A 91
nullus potest aduersus deum (quid enim e s t h o m o ? ) , per dispensationem dei uenit Ps. 8, 5
epistula ab Epheso scripta ad sanctos episcopos et monachos missa per mendicantem,
ligantem earn intra calamum, et ita mendicans et ferens calamum hanc detulit. et
surgentia uniuersa monasteria cum archimandritis suis exierunt ad palatium psallentes
antiphonas. erat autem sanctus Dalmatius unus archimandritarum, annos qua- 5
draginta octo habens quod non egrediebatur monasterium suum, sed intus manebat
inclusus (pissimus autem noster imperator ibat ad eum et uidebat eum), ita ut terrae
motis saspe factis Constantinopolim et crebro rogante imperatore ut exiret et letaniam
faceret, numquam suasus fuisset exire. orante autem eo pro hoc, uox de caelis ei
3 descendit ut exiret; deus enim noluit perire eius gregem usque ad finem. erat autem 10
cum eis et populus multus orthodoxorum. cum || autem introissent || ad palatium,
euocati ab imperatore ingressi sunt archimandritae, et remansit multitudo monachorum
et populorum psallentium antiphonas. deinde egressi sunt promerentes iustum
responsum; clamabant omnes >mandata imperatoris<. postea satisfecerunt quia
eamus ad basilicam sancti Mucii et relegimus etiam epistulam et agnoscitis satis- is
factionem imperatoris. deinde perrexerunt omnes et monachi et populi; erant
enim uia caput unum psallentium ipsum ultimum psalmum in ultimo loco ciuitatis,
II et II occurrerunt populis monachi cum || cereolis || psallentes et cum uidissent
multitudinem, clamauerunt aduersus inimicum. ueneruntque ad basilicam sancti
Mucii, et lecta est eis epistula. 20
EXEMPLAR RESCRIPTI IMPERIALIS MISSI IN EPHESVM PER PALLADIVM MAGISTRIANVM
34 Imperatores Caesares Theodosius et Valentinianus uictores triumphatores maximi

semper || colendi sanctissimae Ephesenae synodo ||. Magnificentissimo comite
deuotissimorum domesticorum Candidiano insinuante didicit nostra pietas turbulenter
quaedam et citra quod decet, in Ephesiorum gcsta metropolim, neque omnibus, sicuti 25
placitum erat, || optimis || dei cultoribus episcopis conuenientibus, cum utique magnae
ciuitatis Antiochiae episcopus || propinquare || iam cum aliis metropolitis futurus esset,
neque his qui iam aduenerant, pariter || tractantibus || aut alterutris concordantibus
neque ea quae de fide sunt, modo quo condecebat, examinantibus aut sicut semper
directis sacris nostris continebatur epistulis, sed ut apertum esset quorundam aduersus so
aliquos odium propter plurimum Studium circa quaedam quolibet modo placita neque
uelamine uti ualentium, || per quod putaret forsan aliquis ratione facta quae gesta ||
sunt. unde placuit nostrae diuinitati locum quidem talem nequaquam habere
auctoritatem, his autem quae inconsequenter gesta sunt, uacantibus, quae circa pietatem
sunt uerba, sicuti 11 placuerat, prima examinari 11 et secundum quod communiter omni con- 35
C [= vm\ Τ [= piq\, S [= wr\
3 hunc p 7 inclausus pS, corr. w imperator noster C imperator q 8 motibus r
11 ergo TS uenissent Τ in ν 12/13 populorum et monachorum iqr 14 quia in
dicentes corr. w* 15 relegemus vcorrwi agnoscetis 7jcorrw'i cognoscitis m agnoscimus q
agnouimus i 16 et populi et monachi m erat njir coniectura felici 17 in uia ivl
18 et occurrerunt CS occurrerunt p occurreruntque iq cereis Τ
21 in ephesum CS in epheso p ephesum iq 23 augusti scissimo epheseno concilio TS
25 citra] cetera 5 quod decet in que dedecet corr. w1 metropoli igw^ sicut Ciq
26 optimis om. Τ 27 adpropinquare Τ adpropinquaret 5 metropolis C 28 aduenerat C
cogitantibus Τ 31 quaelibet p 32 per quod — gesta] ideoque quilibet putabit studio gesta
quae facta Τ 33 diuinitati Cp pietati 5 dignitati iq 35 placuit Τ prima C primos 5
prius Τ examinentur Τ examinare •w corr
J3*
Authenticated
92 COLLECTIONS CASINENSIS PARS PRIOR
cilio placuerit, in relicum tempus || ualere ||, || non ferente nostra pietate || eas || quae || ex
11 fraudulento sunt 11 studio 11 praesumptiones 11, sic autem in his quae facta sunt, indignante,
ut iuberemus, donee et ab omni || synodo || dogmata pietatis examinentur et dirigatur
aliquis a sacro nostro palatio una cum magnificentissimo comite Candidiano, quae gesta
sunt secundum iussionem nostram cogniturus et quae sunt incongrua prohibiturus, 5
neque recedere aliquem congregatorum episcoporum ab Ephesena ciuitate neque H
uero Π ad sacrum nostrum uenire comitatum aut ad suam patriam remeare. qua-
tenus || enim || nulli hoc liceat neque speret facile prouenire, idonea quidem et haec sunt
uestrae || religiositati nuntiare || scripta, ne quid etiam aliud praeter nostram iussionem
his quae facta sunt, augeatur; sciat || uero || sanctitas uestra quia etiam clarissimis 10
iudicibus prouinciarum scriptum est nullum penitus permittere ad suam patriam uel
ciuitatem extra nostram remeantem suscipi iussionem; 11 oportere 11 enim omnia secundum
quod deo placiturum est, sine contentione et cum ueritate examinata sic a nostra pietate
confirmari || tamquam non || pro hominibus nunc neque pro sanctissimo et deoaman-
tissimo episcopo Nestorio aut alio quolibet, sed pro ipso dogmate et ipsa ueritate is
sollicitudinem habente nostra diuinitate.
d. 29. m. Iun. Dat || ill || Kl. Iulias consulatu Flauii Antiochi et qui fuerit nuntiatus
a. 431
MONVMENTA Q V ^ GESTA SVNT IN EPHESO SVB P R Ä S E N T I A EORVM QVI D E ROMA

V E N E R V N T EPISCOPORVM ATQVE || PRESBYTERI LEGATORVM ||
II Secunda actio || 20
35 1 Post consulatum dominorum nostrorum Flauii Theodosii tertio decimo et Flauii
d. 10. m. Iul. Valentiniani tertio pp augustorum, VI. Id. Iuliarum, quae est secundum Êgyptios
a· 431 Epiphii sexta decima, synodo congregata in Ephesenorum metropoli per sanctionem
deoamantissimorum et Christo amabilium imperatorum
et residentibus in episcopio || deocolentissimi || episcopi Memnonis dei || optimis || 25
cultoribus et || deo amicissimis || episcopis Cyrillo Alexandriae, regente etiam locum
sanctissimi et beatissimi archiepiscopi Romanorum ecclesiae Caelestini,
et Iuuenale Hierosolimorum
et Memnone Ephesiorum
et Flauiano Philippensium, optinente etiam locum Rufi reuerentissimi episcopi 30
Thessalonicensium.
et Theodoto episcopo Ancyrae Galatiae primae et omnibus praenominatis episcopis
in statu monumentorum,
35 Grace extant in V106 S 62—64 A 41. 42

C [= vm\, Τ [= pig], S [= wr\
ι ualeant TS eas mS ea vT 1/2 ex [et m] fraudulento [fraudulenti υ fraudulenta m]
sunt studio CS ex studio Τ 2 praesumptiones 5 prsesumptionis C prsesumpta sunt Τ 3 ut
iuueremus iv uti ueremus r uti uetaremus it/!orr 4 concilio Τ 6 recidere C 7 uero ont. TS
8 enim om. Τ 9 beatitudini Τ pronuntiare TS 10 enim Τ 12 oportet Τ
13 placitorum S, corr. w placitum iq 14 non tamquam Τ i6 habentem m habentes ν
17 ill om. TS iunias r consulatu — nuntiatus om. iq fl. p antiochiae qui
[que rri\ C
19 presbyterorum vT legatorum om. Τ 2θ Secunda actio om. TS incipit secunda ν
21 consolatu p 22 ualentiniano C sexto CS 23 sextum decimum p ephesi-
norum 5 ephesiorum pi Ephesorum q 25 dl cultoris Τ optimis om. Τ et dö ama-
bilibus p om. iq regentem 5 28 iuuenali Ciq 32 theodo m theodoro ν

Authenticated
34 SACRA MISSA PER PALLADIVM 35, 1—12 GESTA 93
i n g r e s s i s q u o q u e e t c o n s e d e n t i b u s || h i s || q u i a b H e s p e r i a | | e x i e r u n t || d e o a m a n -
t i s s i m i s e t || s a n c t i s s i m i s || e p i s c o p i s e t l e g a t i s A r c a d i o e t P r o i e c t o e t d e i cultore
p r e s b y t e r o P h i l i p p o apostolicae | | R o m a n a e | | s e d i s e t l e g a t o
2 P h i l i p p u s apostolicae s e d i s p r e s b y t e r e t l e g a t u s d i x i t : G r a t i a s a g i m u s sanctae e t
II i n s e p a r a b i l i || t r i n i t a t i , q u i a | | e t s i t a r d i u s , t a r n e n || n o s h u m i l e s s a n c t o u e s t r o c o l l e g i o 5
dignos fecit. d u d u m quidem sanctissimus et beatissimus p a p a noster Caelestinus
apostolicae s e d i s e p i s c o p u s d e p r a e s e n t i n e g o t i o p e r e p i s t u l a s s u a s a d s a n c t u m || e t r e -
uerentissimum || A l e x a n d r i n a e || c i u i t a t i s || e p i s c o p u m C y r i l l u m | | d e c r e u i t ||, q u a s
l i t t e r a s | | n o n d u b i t o i n n o t u i s s e || s a n c t o u e s t r o || c o l l e g i o | | ; e t n u n c q u o q a e p r o f i r m i t a t e
catholicae fidei a d o m n i u m u e s t r u m r e u e r e n t i a m p e r n o s l i t t e r a s d e s t i n a u i t , q u a s a 10
n o b i s o b l a t a s || s u s c i p i i u b e t e e t c u m d e b i t o h o n o r e || s a n c t o c o n c i l i o | | l e g i || e t eccle-
siasticis inseri m o n u m e n t i s .
3 A r c a d i u s e t P r o i e c t u s e p i s c o p i e t l e g a t i R o m a n o r u m ecclesiae d i x e r u n t : Iubeat
u e s t r a b e a t i t u d o d e l a t a s u o b i s l i t t e r a s || s a n c t i s s i m i e t || c u m o m n i r e u e r e n t i a n o m i n a n d i
p a p a e Caelestini apostolicae s e d i s e p i s c o p i r e l e g i , e x q u i b u s a g n o s c e r e p o t e r i t u e s t r a 15
b e a t i t u d o q u a m h a b e a t c u r a m p r o u n i u e r s i s ecclesiis.
4 Cyrillus episcopus Alexandriae dixit: Suscepta epistula sanctissimi et per o m n i a
b e a t i s s i m i s a n c t a e apostolicae ecclesiae R o m a n o r u m e p i s c o p i Caelestini c u m c o m p e t e n t i
h o n o r e r e l e g a t u r s a n c t o concilio.
6 S i r i c i u s n o t a r i u s sanctae catholicae ecclesiae u r b i s R o m a e || L a t i n e || l e g i t . 20
β Iuuenalis episcopus Hierosolimorum dixit: Lectae sanctissimi et beatissimi
e p i s c o p i m a x i m a e R o m a e Caelestini litterae p i e e t o r t h o d o x e h a b e n t e s g e s t i s i n s e r a n t u r .
7 O m n e s reuerentissimi episcopi p e t i e r u n t interpretari e p i s t u l a m et legi.
8 P h i l i p p u s p r e s b y t e r apostolicae s e d i s e t l e g a t u s d i x i t : S a t i s f a c t u m e s t c o n s u e t u d i n i
u t litterae apostolicae s e d i s i n p r i m i s L a t i n e l e g e r e n t u r ; n u n c u e r o s i m i l i t e r , q u o n i a m 25
u e s t r a || e x p e t i t || b e a t i t u d o u t e t i a m Graece l e g a n t u r , n e c e s s a r i u m e s t d e s i d e r i o uestrae
satisfieri sanctitatis. q u o d a g e r e || c u r a u i m u s || u t L a t i n a || l o c u t i o || Graece t r a n s -
feratur. iubete e r g o suscipi et sanctis uestris a u r i b u s insinuari.
9 A r c a d i u s e t P r o i e c t u s r e u e r e n t i s s i m i e p i s c o p i e t || l e g a t i || d i x e r u n t : S i c u t i u s s i t
u e s t r a b e a t i t u d o , u t e t i a m a d o m n i u m n o t i t i a m u e n i a n t litterae quae delatae s u n t , q u o - 30
n i a m p l u r i m i s u n t s a n c t o r u m f r a t r u m et c o e p i s c o p o r u m n o s t r o r u m q u i L a t i n e nesciunt,
p r o p t e r e a e t i a m Graece d e l a t a e p i s t u l a e s t t r a n s l a t a , et, si i u b e t i s , || r e l e g a t u r ||.
10 F l a u i a n u s e p i s c o p u s P h i l i p p e n s i u m d i x i t : O b l a t a i n t e r p r e t a t i o epistulae s u s c e p t a
relegatur.
35
11 P e t r u s p r e s b y t e r Alexandriae et primicerius n o t a r i o r u m legit
EPISTVLA PAP-ίΕ CAELESTINI AD SYNODVM APVD EPHESVM CELEBRATAM

12 C a e l e s t i n u s e p i s c o p u s sanctae s y n o d o a p u d E p h e s u m congregatae. Spiritus
sancti etc. epistula edita est in Collectione Veronensi 7 \uol. Ii p. 22—24].
C [= vm\, Τ [= pig], S [= wr]

1 consldentibus iqvdcorr his om. Τ exierunt υ quesierunt m uenerunt TS 2 et
dei cultoribus p om. ig 3 romane 5 romae C om. ΤΓ 5 adorabili ΤΓ etsi — tarnen
om. ΤΓ uestro om. i uiro m concilio 5 7 scm et C sein p om. ig scissimum et S 7/8 reue-
rentissimum uirum TS Γ 8 ecclesiae ΤΓ episcopum om.p decreuit C T decernere uisus est TS
g non — innotuisse om. ΤΓ collegio distinauit Τ cf. Γ I i suscipi — honore CS decenter ΤΓ
legi praeeipite ΤΓ 14 sanctissimi et om. Τ ig relegantur Cp, corr. ν legatur ig 20 Latine
om. Τ 26 exigit Τ ιη curabimus Τ eloquentia Τ ig et legati] et presbt
p om. ig sicut om. ig sea m 30 uenient m uenirent ν 32 delatet m, corr. m delate ν
relegitur p relegetur ig 37 constitute 5

Authenticated
94 C O L L E C T I O N IS C A S I N E N S I S P A R S PRIOR
19 Omnes reuerentissimi episcopi dixerunt: Hoc iustum iudicium. Nouo Paulo

Caelestino, nouo Paulo Cyrillo. Caelestino custodi fidei. Caelestino unanimi
synodi. Caelestino gratias agit omne concilium. Vnus Caelestinus, unus Cyrillus;
una fides synodi, una fides terrarum orbis.
20 Theodotus episcopus Ancyrae dixit: Iustam sancti concilii sententiam demon-
strauit omnium deus aduentu litterarum || optimi || dei cultoris episcopi Caelestini et
praesentia uestrae beatitudinis. nam et zelum sanctissimi et beatissimi episcopi
Caelestini || demonstrastis || et Studium circa piam fidem. quia uero etiam gesta
requisiuit rationabiliter agnoscere uestra || religiositas ||, ex ipsis gestorum monumentis
super deposito Nestorio satisfict uestrae reuerentiae et de decreto iusto sancti concilii
et de zelo atque concordia fidei, quam etiam beatissimus et sanctissimus episcopus
Caelestinus maxima praedicat uoce, quippe post uestram satisfactionem etiam reliquis
|| quae || nunc || acta sunt || adiciendis in monumentorum gestis.
EPISTVLA SCRIPTA A || SANCTA SYNODO || AD CLERVM ET POPVLVM CONST ANTINO-

POLITANVM DE DEPOSITIONE NESTORII
36 Sancta || et magna || et uniuersalis synodus gratia dei collecta in Ephesiorum

metropolim dei cultoribus et reuerentissimis conpresbyteris et condiaconibus et omni
clero ac populo sanctae dei ecclesiae Constantinopolitanae in domino salutem. Venimus
ad nuntium nimis ingemescendum, primum quidem in hoc quod actum est, flentes,
ex necessitate uero et ne plurimi impietatis peste caperentur, ad abscidendum aegri-
tudinis huius auctorem. remotus enim est sacerdotio Nestorius, opus suae impietatis
effectus, cuius || estis uos testes || ex praesumptis apud uos eius crebris allocutionibus,
augmentum quoque malorum est etiam quam hie protulit blasphemiam. nam
neque || denuntiata sancta synodus || neque multitudo horum qui propter pietatem
congregati sunt, retinuit eum ab impetu, sed adiecit blasphemias crudeliores, || bimen-
strem || et lacte nutritum non pati || adorari || et eum qui fugit in Êgyptum, non
nominandum deum, ut ex hoc omnis quae propter nos a saluatore facta est dispensatio
paene fieret simplicioribus dubia. uestrae autem orationis fiat opus intente ad deum
celebrandae, ut dignus sede || et || magnae ciuitatis inueniatur qui uobis sit futurus
episcopus. regia enim ciuitate pir gubernata, commune omnibus sanctis dei
ecclesiis lucrum erit.
Cyrillus episcopus Alexandriae || incolumes esse || uos in domino oro, dilectissimi
atque desiderantissimi
ι—4 not beatum Cyrillum, quem impia ad Maris epistola hereticum adserit, qualiter sancta
laudet synodus. qui ergo illam recipit, ab hac condemnatur w in mg.
C [= vm\, Τ [= piq\ S [= wr\
ι epi reuerentissimi C 2/3 unianimis synodus wcorr 2 unianimi Cw 6 optimi om. TS
7 praesentie C 8 demonstrastis vS demonstrantis m demonstratis Τ 9 beatitudo TS
13 quae om. Τ acta sunt om. Τ
14 scripta a fad w, corr. w] sea synodo Cw scripta a sco concilio p scae synodi r sei concilii iq
ad clerum 01η. ν et populum om. r 15 de — Nestorii om. i 16 magnaque TS
ephesorum p 17 metropoli viqwcorrr 21 auctoris/ 22 testes uos estis Τ 23 quam —
protulit om. m blasphemia iqit)corr 24 denuntiatum scm concilium Τ denuntiusca synodus w
denuntiatus scae synodi wcorr 25 sed om. m et ν abiecit Cir, corr. r . 25/26 duorum mensuum
[mensium iqr] TS 26 adorandum Τ ιη omnes 5 28 orationi C 29 et om. Τ
fit m fiat ν 31 erat 5 32 incolumes om. Τ esse om. TC oro] saluto iq

Authenticated
35, ΐ 9 · 2 ο G E S T A 36 E P I S T V L A S Y N O D I 37 E P I S T . C L E R I C O N S T A N T I N O P O L I T A N I 95
Philippus presbyter ecclesiae apostolorum

Iuuenalis episcopus Hierosolymorum
Arcadius episcopus legatus
Proiectus episcopus legatus
Firmus episcopus Caesariae 5
Flauianus episcopus Philippensium
Memnon episcopus Ephesi
Theodotus episcopus Ancyrae
Berinianus episcopus Pergae
Cum fuerint qui deposuerunt Nestorium ultra ducenti, suffecerunt nobis || istae || 10
suscriptiones.
EPISTVLA SCRIPTA A CLERO CONSTANTINOPOLITANO A D SANCTVM CONCILIVM
1 Dei II optimis || cultoribus et sanctissimis patribus nostris congregatis secundum

praeceptum piissimorum imperatorum ex orbe terrarum in Ephesena metropoli Cyrillo
Iuuenali Memnoni Flauiano Firmo Theodoto Acacio || Amphilochio || Eleusio Pal- 15
ladio Beriniano Iconio omnique reliquo sancto concilio a Dalmatio Tigrio Sampsonio
Maximiano Iohanne || Euandrio || Modestiano Adelphio Philotheo Eulogio || Basi-
lisco II Florentio et omni Constantinopolitano clero. Semper et a || iuuentute ||
in orthodoxo dogmate gloriantes sanctorum patrum || traditionem || conseruare
Studium II ponimus ||. propter earn uero r u r s u s a u e s t r a sanctitate dudum a d 20
memoriam deducti ex his quae deoamantissimus et sanctissimus archiepiscopus Cyrillus
2 scribere nobis dignatus est, gratias professi sumus saluatori Christo. aperte igitur
pro ipsa fide correctiones plurimae atque magnae manifestatae sunt nobis, unde etiam
depositionem dudum praesidentis nobis Nestorii eo quod adulterauerit apostolica
salubriaque et pia dogmata, factam a uestra beatitudine cognoscentes, memoratas 25
chartas a piissimis et Christo amabilibus nostris imperatoribus Theodosio et Valentiniano
tamquam missas a uobis, sanctissimi, suscepimus et coram sancta dei ecclesia con-
gregato omni populo legi mox fecimus. sciat igitur uestra sanctitas quia populus
consonans nobis factus est multisque fauoribus et in uestra sancta uniuersalique usus
est synodo et in triumphatoribus imperatoribus, qui sollicitudinem habuerunt deo rso
amabilis uestrae congregationis. nos autem gauisi quae prae manibus sunt, || rescrip-
simus II et rogamus ut oret quidem pro nobis sacratissima uestra || religiositas || et
curam habeat pro reliqua disciplina sanctae dei quae apud nos est ecclesiae. hoc
enim solummodo reliquum esse perspicit uestra magna recti dogmatis prouidentia;
ut omnia ad terminum perducantur domino Christo || placentia || et nulli alteri nisi 35
uestrae sanctitati omnia quae circa nos sunt, et piissimis atque Christoamantissimis
imperatoribus adscribantur.
37 Grace extat in V 86 S 51 [= no]

C [= vm], Τ [= pig], S [= wr]
ι — 9 in fine add. suscripsi ν 5 cesareae Ciq caerariae 5 8 theodorus p 9 berinianus ν
berenianus mS uerinianus Τ ίο ducentos wcorr istae] supra scriptae Τ ι τ scriptiones C
12 scripta a om. iq cleri constantinopolitani ig 13 optimis om. Τ 14 ephesina iqr
15 amphilocho Τ i6 ueriniano Τ trigio ν arigio m samphonio m samsanio w
salomo i 17 euandro TS Γ 17/18 balisco Τ i8 et in ex corr. w post omni add.
concilio clerus constantinopolitanus mmz iuuenili aetate Τ ig orthodoxe C traditiones ν
traditum Τ 20 festinauimus Τ propter earn S propterea CT 23 manifeste ig mani-
festae r 27/28 congregati p 29 usus ig usa vpS uersa m 3 1 / 3 2 scripsimus Τ
32 beatitudo Τ 33 ecclesia C 34 recta m 35 placentia ν placentem tnTS, cf. Τ

Authenticated
Dalmatius presbyter et archimandrita pater monasteriorum || orare |j pro me

rogo uestram sanctitatem.
1 Piissimis et deoamantissimis Theodosio et Valentiniano uictoribus triumphatoribus

semper augustis sancta synodus quae gratia 11 dei 11 et nutu uestrae potentiae congregata
est in Ephesena metropoli. Vestra quidem potestas pietatem firmare uolens im-
perauit || sanctae synodo || quaestionem de dogmatibus facere || studiosiorem ||, quam
etiam fecimus et antiquam traditionem sanctorum apostolorum et euangelistarum
sequentes et trecentorum decern et octo patrum congregatorum in Nicaeam, quam etiam
interpretantes concorditer et una sententia manifestam uestrae fecimus pietati in ipsis
monumentis quae gesta sunt, in quibus || et || Nestorium diuersa sapientem aperte
conperientes damnauimus. nam neque || in || Ephesiorum metropoli suum celauit
sensum, ut probationibus aliis egeremus, sed clamabat per singulos dies quae aliena
sunt fidei praedicans apud plurimos dogmata, et singula particulatim in gestis monu-
2 mentorum || fecimus manifesta |] uestrae pietati. sed quoniam amicitias Nestorii
pietati praeponens magnificentissimus comes Candidianus || auditui || uestrae pietatis
subripere festinauit, antequam cognosceret suptiliter quae gesta sunt, uestra potentia,
antequam susciperetis monumenta, antequam cognosceretis quae facta sunt, || studuit ||
|| ipse || sibi placita et || quae donaret || Nestorio, suggerere uestrae pietati, antequam
cognosceret uestra potentia quod uerum est, ex lectione gestorum, in quibus ostendimur
nullum contra Nestorium odium exercentes, sed ipsa exponentes dogmata pietatis,
quibus conparantes quae a Nestorio praedicata sunt, habentia || [in]conuictionem [|
ex litteris Nestorii et epistulis et in publico factis sermonibus, sententiam protulimus,
sancto euangelio in medio constituto et demonstrante nobis przesentem dominum
omnium Christum; supplicamus igitur uestrae potentiae ut nullum suscipere dignemini
3 praeponentium || hominis || amicitias pietati. nam talem sentientes affectum deo
amabilis episcopi Iohannis Antiocheni tamquam uolentis amicitiae praestare magis
quam quod utile est fidei, considerare, ex quibus neque uestrae potentiae minas timens
neque zelo motus olim traditae fidei sanctam distulit synodum per uiginti et unum
|| diem || post datas indutias a uestra potentia, coacti sumus omnes sancti concilii
orthodoxi et solam amantes fidem quaerere quae de pietate sunt, hoc passum et deo
amabilem episcopum Iohannem || arbitrantes || quod ostenditur passus et magni-
ficentissimus comes Candidianus. non enim omnium est hominum amicitiis prae-
ponere pietatem. erat igitur || de || deo amabili episcopo Iohanne suspicio nostra
15. 16 not [notitia w\ candidianum [candidianus w] comitem amicitias nestorii pietati [pietas w]
praeposuisse w m £
26. 27 not iohannem antiochenum amicitiae praestare uoluisse magis quam fidei utilitatem con-
siderare w m *
C [= vm\, Τ [= piq\, S [= wr]
1 orate TS
inscr. epistola uniuersalis concilii ad augustos iq 4 dei C xpi Τ dei xpi ^ et —•
potentiae om. C 5 ephesina iqr 6 sea synodos m sea synodus ν scae synodi vcorr sancto
concilio Τ suptiliorem Τ 8 nicea viqwcorrr 9 interp m intempore ν unam senten-
tiam C 10 et om. TS 11 in om. Τ 14 manifesta fecimus TS quoniam om. iq 15 auditum Τ
16 subrepere Τ \η susceperitis w susciperet r et studuit Τ i8 ipsa p om. iq quae
donaret] grata Τ 21 conuictionem scripsi inconuictionem CivmSr inconuentionem w increpationem
[increpatione p] Τ 25 hominum TS 29 diem Ciq dies pS consilii C, corr. ν
31 iohannem epm C arbitrans m arbitrati [arbitrari i] TS 33 in TS

Authenticated
38 R E L A T I O S Y N O D I A D IMPERATORES
97
non inanis nec uana; ueniens enim manifestum || semet || ipsum fecit sancto concilio
quia quae Nestorii sunt, sapit siue amicitias donans siue communicans errori dogmatis
4 illius. sed quoniam aperte quae gesta sunt, innotescere uestrae potentise prohibemur,
sicut diximus, magnificentissimo comite Candidiano nos quidem prohibente insinuare
|| quae secundum piam rationem || gesta sunt, omne uero Studium conferente Nestorio, 5
supplicamus uestrae potentiae ad cognoscendum secundum deum Studium sancti
concilii euocari magnificentissimum Candidianum et quinque de sancto concilio pro-
baturos coram uestra pietate quae gesta sunt. callidi namque sunt qui alia praeter
piam fidem sapiunt, ad obumbrandum errorem, ita ut quidam sanctissimorum episco-
porum celato quidem errore a Nestorio caperentur et adicerentur ei et his quae ab eo iu
sunt gesta, suscriberent; qui cum aperte interrogantes eum inuenissent reuelantem
suas blasphemias, recedentes ab illo, sanctum concilium adierunt ipsam blasphemiam
eius manifestam facientes et nobiscum memoratum Nestorium condemnantes, || ita ||
ut remanerent apud Nestorium et reuerentissimum episcopum Iohannem Antiochiae
triginta et septem plus minus, quorum plurimi rei consistentes causis et sententiam 15
mctuentes sancti concilii, sicuti diximus, sunt adiecti Nestorio, quorum etiam uocabula
|| direximus || uestrae potentiae. || quorum || alii quidem sunt in dogmatum praui-
tate tamquam Pelagiani existentes et contraria pietati sapientes, alii uero damnati
iam ante plurimos annos, alii quoque qui in aliis accusationibus malignis deberent post
probationem multam suscipere a sancto concilio habente omnes totius orbis sanctissi- 20
mos episcopos unum idemque sapientes, eo quod et maximae Romae una sit praesens
concilio et qui de Africa sunt, per dei cultorem et archiepiscopum Cyrillum, cui etiam
suam uoluntatem unientes, segregati solummodo loco, et eius et omnium nostrorum
sententiae consenserunt. neque enim || consensisset || aliquis Nestorio et reueren-
tissimo episcopo Iohanni deoamantissimorum || episcoporum ||, nisi et ipse callidus 25
existeret sub schemate sermonum celare suam impietatem et qui nunc cum eo sunt,
5 II timerent || a sancto concilio futuram super se decerni multam. nos autem || pro-
hibiti II rescribere uestrae potentiae latitudinem horum quae passi sumus a magnificen-
tissimo comite Irenaeo, breuiter non potuimus, qui omnem sanctam synodum con-
turbauit et terrorem inposuit sanctissimis episcopis per tumultus quosdam extraneasque 30
concursiones, ut etiam plurimi nostrorum circa ipsam periculum paterentur uitam.
sed etiam particulariter edocebimus uestram serenitatem, si nobis quod || poscimus ||,
praebeatur a uestra pietate et uenientes quinque a sancto concilio quae per singula
disposita sunt, uestram potentiam doceant. et 11 nos quidem qui congregati sumus 11
regulareque || protulimus || contra haereticum Nestorium decretum damnationis, sumus 35
ultra ducenti, ex omni || orbe terrarum || collecti, nobiscum pariter decernente etiam
2. 3 not iohannem quae nestorii sunt sapuisse w m 8
C [= vm], Τ [= pig], S [= wr]

ι uacua Cr se pq se et i 2 dolens C erroris pq 4 prohibemur p
5 secundum — rationem quae Τ conferentes C 7 magnificentissimum comitem iq 8 quia p
12 sco concilio C 13 et — condemnantes om. S ita om. TS 16 sicut C nestorii w
17 diximus Τ quorum om. TS 21 unum υ praesens auctoritas wm# 22 concilium ν
et2 eras, ν om. iq cum 5 23 uenientes mqw, corr. iv segregati iq segregato CpS
nostrum vq nre i 24 subuenit TS 25 iohanne pr, corr. r deoamantissimorum om. iq
episcoporum om. Τ 27 timuerunt TS futurum C decernit multum m decerni tumultum ν
multam decerni iq 27/28 detenti p om. iq 28 sunt mp et a C, cofr. ν 31 ipsum C
32 poposcimus Τ 33 et] ut iq 34 et] ut p congregati quidem Τ 35 regula-
remque p reguläre ν proferentes Τ et sumus ν 36 terrarum orbe Τ
Acta conciliorum oecumenicorum. J 3. 13

Authenticated
omni Occidente; suscripsimus autem pauci huic relationi, praesentibus uniuersis atque
consentientibus, eo quod praecipue festinaret deuotissimus magistrianus Palladius et non
sustineret moram suscriptionis uniuersorum.
Deus, qui super omnes est, imperium uestrum multis annorum curriculis con-
seruet, piissimi uictores semper augusti. deus, qui super omnes est, imperium 5
uestrum multis annorum curriculis conseruet, piissimi uictores semper augusti. deus,
qui super omnes est, imperium uestrum multis annorum curriculis conseruet, piissimi
uictores semper augusti.
Flauianus episcopus Philippensium suscripsi.
Et sunt nomina eorum contra quos scriptum est, ita 10
A lohannes Antiochiae Syriae
Β Macarius Γ Iulianus
Δ Alexander Ε Diogenes
ς Apringius Ζ Placon
Η Alexander Θ Theodoritus
i Hiliadis ΙΑ Melitius
IB lohannes ΙΓ Paulus
ΙΔ Museus ΙΕ Marcellinus
ις Helladius ΙΖ Maximinus
IH II Helladius II ΙΘ Dexianus
Κ Gerontius ΚΑ Asterius
KB Antiochus ΚΓ Dorotheus
ΚΔ Iacobus ΚΕ Zebinas
κ ς Petrus ΚΖ Fritilas
ΚΗ Imerius Κθ Theosebius
Λ Eutherius ΛΑ Anastasius
ΛΒ Tranquillus ΛΓ Basilius
Isti soli communicatores impiorum dogmatum Nestorii circumeuntes per
ciuitatem turbas et || seditiones || mouent ordinationes promittentes, ita ut omnes
qui in ciuitate orthodoxi sunt, et ex hoc timoris suspicionem habentes, eos ab illicito 30
conamine prohiberent.
d. i. m. Iul. D a t Kal. Iulias ΕΤΤΙΦ Ζ ΙΝΔ IE
a. 431
C [= vm\ Τ [= piq\ S [= wr]
2 palladius magistrianus iq 5—8 deus — augusti om. iqS 5 omnia C 6 deus — 8 om. vi
9 scripsi C 10 ista iq om. r 11 nomina duplici Serie scripta sunt in m, ita tarnen ut [J1]
Iulianus in fine seriei prioris ponatw, secundum numerorum ordinem continue scripta sunt in S, ubi
solum numeriGraci appositi sunt·, item continue scripta sunt, sed ita ut series prior alteri antecedat,
in vT Ε diogenis mpw ς aprigius i aringius C Z] placun S plagon i Plangon q
Θ] theodritus w T] hiliadis m hyliades ν helladis p hellades i Elladies q hilidiacis S IH alter
Helladius Τ KE] zebinas mS zebilas ν zeuenas Τ ΛΒ] tranguilus S stranguilus_7"
29 seditionem Τ 30 et om. iq habent p 32 om. iq data mp datum 5 ΕΤΤΙΦ — IEp
epiphii [ephesii r] septima [VII v\ CS ind XV C om. S

Authenticated
38 R E L A T I O S Y N O D I A D I M P E R A T O R E S 39, 1—4 G E S T A 99
LIBELLI OBLATI SANCTO CONCILIO A SANCTISSIMIS EPISCOPIS CYRILLO A L E X A N D R I A

ET MEMNONE EPHESIORVM
39 1 Post consulatum dominorum nostrorum Flauii Theodosii XIII et Flauii Valen-

tiniani III pp augustorum XVII Kal. Aug. d. i 6 . m . I u l .
congregata synodo in metropolim Ephesi per fcanctionem || deoamantissimorum 6 a. 431
et amantium Christum imperatorum et || residentibus in || sanctissima || ecclesia quae
uocatur Maria, uiris || deoamantissimis et dei optimis cultoribus episcopo || Cyrillo
II Alexandriae, || obtinente etiam locum || beatissimi et sacratissimi || Romanae ecclesiae
Caelestini archiepiscopi, || et Arcadio episcopo et legato Romanorum sedis et Proiecto
episcopo et legato Romanorum sedis et Philippo presbytero et legato Romanorum 10
sedis et Iuuenali Hierosolimorum et Memnone Ephesiorum et Flauiano Philippensium,
optinente etiam locum reuerentissimi episcopi Thessalonicensium Rufi, et omnium
episcoporum qui praeordinati sunt in textu gestorum ||
2 Hesychius || diaconus || dixit: Per omnia sanctissimus || et sacratissimus ||
archiepiscopus Alexandriae sanctae ecclesiae Cyrillus et sanctissimus || et deocolentissi- is
mus episcopus Ephesenorum || Memnon libellos obtulerunt sanctissimae et uniuersali
synodo quae decreto || <deoamantissimorum et amantium Christum imperatorum
nostrorum || in hac metropoli || Ephesia || congregata est, quos prae manibus
habentes, si iusserit sanctitas uestra, || relegemus. ||
3 Iuuenalis episcopus Hierosolymitanus dixit: Relegatur oblatus libellus a 20
sanctissimis episcopis Cyrillo Alexandriae et Memnone Ephesiorum et inserantur gestis.
Hesychius diaconus legit
4 Sanctae synodo quae per gratiam dei et decretum || deoamantissimorum et
Christoamantium || principum congregata est in hac Ephesi metropoli, Cyrillus
II episcopus Alexandrinus || et Memnon episcopus eiusdem Ephesi. Pia sanctio 25
deoamantissimorum || imperatorum || in hac Ephesi metropoli et nos et uestram
sanctitatem conuenire iussit, quatenus || rectae et apostolicae fidei || definitio communi
sententia confirmaretur et examinaretur nouiter || adinuenta || haeresis a Nestorio.
sed uestrum || quidem || sanctum concilium recte et regulariter || omnia faciens ||
conuenit || quidem || in hanc sanctam ecclesiam huius metropolis, uocauit autem prae- 30
dictum Nestorium ut ingrederetur ad concilium et satisfaceret de his quae in exposi-
39 Grace extant in V 87—go. 92 S 54—60 A 37—39; eadem uersio, sed hie illic correcta extat
in Coll. Veron. 20. 21
C [= vm], Τ [= pig]
3 inscr. incipit actio tertia ν actio quarta m post consulatu p 4 tercio decimo fi
augustus p augusti i 5 synodus p metropoli ig [ = CAS] 5/6 deoamantissimorum —
et 2 ] a deo custoditorum principum Τ [ = £75] 6 sea Τ [ = £75] η reuerentissimis et deo-
amantissimis epis Τ [ = £75] 8 alexandrino Τ [ = £75] scissimi et beatissimi Τ [ = ί / 5 ]
romse C 9—13 et Arcadio — gestorum om. Τ [= U, cf. 5 ] 9 et 8 om. υ ί ο et ter
om. υ Ii et et et om. ν
1 8
ierosolimorum sedis m 12/13 omnium episcoporum C
[cf 5, genetiuus ex Γ retentus] 14 eusichius ν diaconus om. Τ eps m et sacra-
tissimus om. Τ [ = Σ/5] 15/16 et 2 — episcopus om. Τ [= US] ephesi Τ [ = US]
17 amantissimorum ν amantissimo m amabilium deo Τ [ = £/5] 17 et — imperatorum] prin-
cipum Τ [ = US] 18 nostrorum om. mT [— i / 5 ] metropolim C epheso p [ = £75]
om. ig 19 praelegimus p legemus ig 20 legantur oblati libelli ig 21 alexandrino Τ
[ = £75] 22 eusichius ν 23/24 a deo amatorum et xpm amantium Τ [ = £75] 25 alexan-
drinus eps Τ 26 principum Τ [ = £75] ιη recta et apostolica Τ [ = £75] fidei om. Τ
[ = £75] diffinitione C 28 assumpta Τ [cf. £75] 29 quidem m siquidem ν om. Τ
[ = £75] concilium sem ν faciens omne Τ 30 quidem om. Τ [ = £75]
T3*
Authenticated
ΙΟΟ COLLECTIONIS C A S I N E N S I S PARS PRIOR
tionibus blasphemauit et in propriis epistulis impias et erroneas uoces emisit contra

omnium nostrum saluatorem Christum; tertio autem uocatum || eum || et nolentem
occurrere ob hoc quod eum mala conscientia percellebat, leges ecclesiasticas sequens
sancta synodus eum damnationi subiecit, omnibus de eo subtiliter examinatis || et ||
cum ei[s] satisfactum fuisset quod || et hie || haereticus || et || blasphemus esset. his 5
ita gestis et relatis ad notitiam piissimorum || et decentissimorum imperatorum ||,
tandem aliquando Ephesum et quando uoluit, ueniens Antiochenus Iohannes, con-
gregatis quibusdam, sicut didicimus, eorum qui || ea quae sunt Nestorii ||, sapiunt, ex
quibus quidam || quidem || olim sunt condemnati, alii autem nec ciuitates habentes,
|| sed || sunt nomine tantum episcopi, tamquam indigne ferens quia glorificatus est 10
Christus iustam damnationem perferente eo qui in eum blasphemauerat, nescimus
quemammodum, si tamen omnino uerus rumor est, omnem legem conculcans eccle-
siasticam et iniurians omnem consequentiam, impiam et non legitimam construxit
chartam, putans nos damnationis nomine posse percelli, contumeliis intolerabilibus
adfecit, || et certe || dum haec quae Nestorium damnauerat synodus plus ducentis || 15
numero sanctos episcopos habuerit ||, illo autem congregante haereticos || et alios
accusatos || triginta fere numero, et neque ex constitutis ecclesiasticis neque ex
sanctionibus imperialibus habens potestatem aut iudicare || cuiquam || nostrum aut
omnino aliquid tale temptare, maxime contra maiorem sedem, dum utique || uel ||
si eum liceret iudicare, conuenerat regulas sequi ecclesiasticas et ammonere nos, 20
qui contumeliis affecti sumus cum hac uniuersa || uestra || synodo, uocare ad
satisfactionem. nunc autem horum nihil excogitans neque timorem dei in animo
habens, eadem hora qua Ephesum ingressus est, occulte et nullo nostrorum omnino
sciente || quod praesumebatur ||, suum delusit caput, ne dicamus ecclesiasticas leges,
et sententia condemnationis iniuriat || eos || qui || nesciunt || usque ad hodiernum 25
diem uel qualem habuit ad hanc rem occasionem. quoniam igitur consequens est
non sic || calcari || ecclesiasticas leges nec inaniter contra potiores insurgi aut talia
occulte praesumi quae non || faceret || contra aliquem unum ultimum ecclesiae gradum
tenentem et sub potestate eius constitutum, hie autem est ipse cum illis qui hoc cum
eo egerunt, necessario offerimus uestrae reuerentiae istos libellos, adiurantes uos per 30
sanctam et consubstantialem trinitatem euocare et ipsum Iohannem et qui cum eo
facinus operati sunt, ut uenientes ad sanctam synodum satisfaciant de sua prae-
sumptione. parati enim sumus docere eum iniustum et non legitimum contra nos
iniuriae facinus admisisse.
δ Acacius episcopus Melitenensis dixit: Ex abundanti || quidem est || de accusatis 35

suspicio, siue et ipsa uera sit, et || superflua || petitio || sanctissimorum et deoaman-
C [= vm\ Τ [= piq]
ι emittens iq 2 eum om. T[— £75] 3 percelabat p 4 et om. T[= US] 5 ei US eis CT
et hie [hec m] C om. Τ [ = £75] et om. Τ [ = £75] 6 et decentissimorum om. Τ [= £75]
principum Τ [ = £75] 8 e a — Nest.orii] secundum nestorium Τ [ = £75] e ν et m 9 qui-
dem om. Τ [= US] 10 sed C [ = £75] et Τ ferentes p 12/13 et ecclesiasticam p
14 putansque iq 15 et certe om. Τ [ = £75] ducentos p 16 habuerit numero episcopos Τ
ι6/ΐ7 et alios accusatos [accusantes v] C alios et incusatos Τ [ = £75] i8 cuiquam m quem-
quam viq cuidam p [ = £75] 19 uel] et Τ [ = £75] 2θ ammonere om. iq 21 uestra m
sea [om. iq] nostra Τ [ = £75] om. ν 22 animum C 23 nullus C nostrum iq [ = £75]
24 quae praesumebantur Τ [ = £75] dicamus et p 25 nos Τ [ = £75] nescimus Τ [ = £75]
27 calcare Τ 28 fierent Τ [ = £75] 29 est — illis] sunt illi iq 30 gerunt C 33 docere in
dicere corr.p conuincere iq 34 amisisse mp 35 melitensis Cp militensis iq est quidem mT[— £75]
36 siue] εϊ τε pro ei γε superabundans Τ [ = £75] 36/p. 101,1 scorum et deo amabilium Τ [ = £75]

Authenticated
39, 4—9 GESTA ΙΟΙ
tissimorum || episcoporum Cyrilli || Alexandriae || et Memnonis || Ephesenae ||. neque

enim possibile erat || ut || qui se ipsos a sancta synodo subtraxerunt et adiecerunt se
eis qui malae sectae Nestorii sunt coniuncti et sub crimine tanto et tali facti, praesumere
contra priores uniuersalis huius sanctae synodi aliquid agere, nullam omnino habentes
auctoritatem. quoniam autem placuit uestrae sanctitati et pro his eos ad iudicium 5
trahi, ammonitus per reuerentissimos episcopos Archelaum || et || Paulum et Petrum
princeps huius discessionis Antiochenus episcopus Iohannes de quibus || accusatur ||,
satisfaciat qua ratione talia praesumpsit.
β Et cum perrexissent Archelaus episcopus Myndi Cariae prouinciae et Paulus
episcopus Lampae Cretae || insulae et || Petrus episcopus Parembolon Palaestinae et ίο
reuersi fuissent, Firmus episcopus || Caesariae Cappadociae || dixit: Doceant reueren-
tissimi episcopi qui mandatum ministrare ad reuerentissimum episcopum Iohannem
deputati sunt, quod ab eo responsum acceperunt.
7 Paulus episcopus Lampae dixit: Missi a uestra sancta synodo ad reuerentissimum
episcopum Iohannem Antiochenum, proximi facti || ad domum || eius uidimus multi- is
tudinem militum et alios quosdam || arma || gladiosque portantes, qui non concedebant
nobis ianuae propinquare; uix autem uicini sumus facti et cum multa a nobis dicta
essent quia pacifici sumus, numquid multitudo sumus ? tres directi sumus, suscipite
nos, sancta synodus misit nos ferentes uerba pacifica causa canonicae rei ad reueren-
tissimum episcopum Iohannem, multis autem nos circumstantibus, agnoscens causam 20
pro qua directi sumus, non nos suscepit, multa autem a pluribus dicta sunt, inter quae
et blasphema erant contra sanctam synodum et contra orthodoxam fidem, quae sub-
tiliter exequi propter turbam ibi factam non possumus.
8 Archelaus episcopus Myndi dixit: Grandem tumultum et periculum prope
pertulimus, cum aduenissemus ad domum reuerentissimi episcopi Iohannis, militibus 25
gladios denudantibus et fustes tenentibus et interminantibus nobis et multitudine alia
circumstante. et cum multos rogaremus ut nuntiaremur, || nescio || pro qua causa,
non sumus suscepti.
9 Petrus episcopus Parembolon dixit: Cum aduenissem et ego cum reuerentissimis
episcopis ad domum reuerentissimi || Iohannis ||, multis militibus arma portantibus 30
et nudantibus et circumdantibus || nos || et aliis pluribus, qui cum eis erant, ibi tumul-
tum facientibus et interminantibus nobis et blasphema uerba dicentibus contra ortho-
doxam fidem et contra sanctam et deo amabilem synodum uestram, rogantes nuntiari
et a sancta synodo dicta nobis uerba reuerentissimo Iohanni episcopo || deferre ||,
non sumus suscepti, agnoscente, sicut arbitramur, || eodem || reuerentissimo Iohanne 35
episcopo causam pro qua missi || fueramus ||. aderant enim quidam clericorum
eius, quibus diximus quia a sancta synodo missi fuissemus, nullus autem nos suscipi
permisit.
C [= vm], Τ [= pig]
I alexandrini Τ [= US] ephesii iq [ = £75] ephesi p 2 ut om. Τ [ = ί/5] sco C
3 secta ν facta m praesumere corrigere pratermisit Rusticus 5 pro his] poscitis iq 6 et1
om. Τ [ = ίΛ9] 7 incusatur Τ [= US] 9/10 et Paulus — Palaestinae om. q 10 prouinciae Τ
[= US] et1 om. p [= £/£] parenbulon C et2 dum p [= US] 11 Caesariae
Cappadociae om. Τ [= US] 15 domui Τ i6 armatis p armatos iq 20/21 agnoscens —
pluribus om. C 22 blasphema erant Τ blasphemarent C sanctam om. C 27 multum iq
ut] et C nuntiaremus Cq nescimus Τ [=£AS] 29 parenbulon C 30 epi iohannis Τ [ = US]
31 nos om. Τ 34 indicta iq dicere Τ [= US] 35 eodem om. Τ [= US] 35/36 iohanne
reuerentissimo epo m 36 fuissemus Τ [ = £75] 37 suscipere p 38 permisit om. p

Authenticated
I02 COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
10 Cyrillus episcopus Alexandria dixit: Peruidet || uestra sancta || synodus quia

ego quidem et reuerentissimus || et deo amicissimus coepiscopus || Memnon hie sumus
puram habentes conscientiam et opinionem nostram parati defendere, sed, ut uidetur,
una meditatio est tarn haeretico Nestorio quam defendenti eius iniqua dogmata Iohanni
|| episcopo || Antiocheno contra sanctae ecclesiae superbire leges || et || dum || uocarentur
ad satisfaciendum || pro delictis suis, armis suas || iusserunt circumdare 11 domos et
inadibiles eas ostenderunt regulariter uocantibus ad satisfactionem eorum || de ||
quibus || pulsantur ||. quoniam || igitur || praedictus reuerentissimus Iohannes
metuens suum delictum uarias occasiones dilationis sibimet adinuenit, sicut est uidere
ex his quae docuerunt reuerentissimi episcopi, magis autem, sicut dixi, inadibilem
transmissis a sancta synodo domum suam praeparans, apparet || contra || se ipsum
11 decernens 11 et proprias praesumptiones accusans per ea quae formidat et metuit uenire
ad hoc sanctum magnumque concilium. dignetur igitur uestra sanctitas, || in-
subreptibilem || habens || auditum || et naturam rei considerans, ea || quidem || quae
contra nos ab illis iniuste praesumpta sunt, legitimis exterminare sententiis, || definire
uero || quae || placuerint || contra eum qui talem nobis iniuriam inferre praesumpsit.
11 Iuuenalis episcopus || Hierusolymorum || dixit: Oportebat quidem Iohannem
reuerentissimum episcopum Antiochiae cogitantem sanctam et magnam et uniuersalem
hanc synodum confestim ad satisfactionem inlatorum sibi concurrere et || sedem
apostolicam ||, quae nobis considet, magnae Romae et apostolicae Hierusolymitanae
sanctae ecclesiae || dei || obeedire et honorem || deferre ||, apud quam maxime sedem
|| Antiochenae || mos est ex apostolica consequentia et traditione || regi || et apud earn
iudicari. quoniam autem consueta superbia usus suam domum armis circumdedit
per milites et per priuatos, sicut deponentes || religiosissimi || episcopi qui || sunt ||
a sancta synodo directi, nobis insinuauerunt, canones nos sequentes et rectitudinem
|| seruantes ||, iterum in secundis eum ammonere definimus. euntes igitur alii
reuerentissimi episcopi cum eadem priore modestia ammoneant eum aduenire ad
sanctam || hanc || synodum et respondere inlatis ei.
12 Et cum issent Timotheus episcopus Permessi et Eudociadis et Eustathius episcopus
Docimii et Eudoxius episcopus Chomatis et reuersi fuissent, Eudoxius episcopus
Chomatis prouinciae Lyciae dixit: Secundum iussionem uestrae || religiositatis || cum
aduenissemus ad domum reuerentissimi episcopi Iohannis Antiochiae, inuenimus || et ||
milites circa domum eius cum gladiis nudis et clericos aliquos. rogauimus autem
clericos, dicentes: missi sumus a sancta synodo nuntiare quaedam uerba || reuerentis-
simo || episcopo Iohanni, et dignamini nuntiare nos. illi autem intrantes et ista
C [= vm], Τ [= pig]
ι sea ura Τ ι et — amicissimus om. Τ [ = £75] eps Τ 4 defendentes m defendentibus υ
4/5 iohannes eps antiochenus C iohanni antiocheno Τ [ = £75] 5 et] qui Τ [ = £75] uocaretur υ
uocetur m uocati essent Τ [ = US] 6 ut satisfacerent Τ [ = US] circumdederant Τ [cf. US]
7 ostendunt m ostendunt eum ν de om. Τ [ = £75] 8 obnoxii sunt Τ [ = £75] autem Τ
[= US] 9 et [om. m] dilatationes C u contra om. Τ [ = £75] 12 condemnans Τ [— iAS]
13/14 insubreptibiles Τ [ = <75] 14 auditus Τ quidem om. Τ [ = US] 15 psumpte C
15/16 definire uero] et definire Τ [ = £75] i6 uidentur Τ [ = £/*5] \η ierusolimorum m iero-
solimitanus ν [ = £75] hierusolymitarum Τ 19/20 sedem — Romae] cf. Γ 19/20 sedi apostolicae Τ
[ = £75] 21 dei om. Τ [ = £75] defendere Τ 22 antiochenam Τ [ = £75] regis C
regimen agi [et agi iq] Τ eum C 24 reuerentissimi Τ [ = £75] qui om. iq sunt
om. Τ [ = £75] 26 conseruantes Τ [ = £75] 28 hanc om. Τ [ = £75] 29 permesi Τ
[ = £75, est uitium codicum Gracorum pro ΤερμησσοΟ] 30 docimi Τ [ = £75] thomatis ν
dominatis m 31 reuerentise Τ [ = £75] 32 et om. Τ [ = £75] 34/35 reuerentissimo om. Τ

Authenticated
39, ί ο - i s GEST A 103
nuiitiantes cum reuersi fuissent, dederunt nobis responsum, dicentes quia dixit epi-
scopus Iohannes: nos hominibus a nobis depositis et excommunicatis responsum
nullum facimus. cum autem interrogassemus a quibus depositi essemus et ex-
communicati facti sumus, dixerunt nobis: ab episcopo Antiocheno Iohanne. cum
autem persisteremus || subtilius || agnoscere, dixerunt illi quia || et || praesentibus 5
tabulariis dicere haec non recusamus.
18 Timotheus episcopus Permessi et Eudociadis dixit: Sicut iussit religiositas uestra,
adfuimus ad domum || reuerentissimi || episcopi Iohannis et cum inuenissemus ante
ianuas clericos stantes, nuntiauimus deprecantes suscipi et 11 in faciem 11 dicere quae nobis
fuerant demandata. intrantes autem illi hoc nobis responsum dederunt quia nos 10
excommunicatis et depositis responsum nullum damus; non laborent uocantes nos
assidue.
14 Eustathius episcopus Docimii dixit: Secundum iussionem uestrae sanctitatis
cum aduenissemus in domum in qua manet reuerentissimus episcopus Iohannes
Antiochenus, et ibidem || inuentos clericos ammonuimus || nuntiari quia oporteret nos 15
colloqui II eidem || uenerabili episcopo Iohanni et dicere quae ab hac sancta synodo
per nos mandata sunt ei. hi autem cum intrassent et reuersi fuissent ad nos,
dixerunt quia nos et deposuimus et excommunicatos || eos || fecimus, et ne laborent
uocantes nos. temptauimus autem agnoscere nomina eorum qui ingressi sunt
nuntiare, et dicere noluerunt, dicentes: clerici sumus et non tabularii. 20
15 Cyrillus episcopus Alexandriae dixit: Dominus noster Iesus Christus, qui et
nunc sanctae synodo praesto est, rerum naturas manifestas nobis constituit, dicens
quia o m n i s qui p r a u a a g i t , o d i t l u c e m et non u e n i t ad || l u c e m ||, ne loh. 3, 20
a r g u a n t u r o p e r a eius. haec passum et nunc reuerentissimum Iohannem
Antiochenum uestra omnino sanctitas et sapientia uidet. si enim sibi conscius 25
esset aliquid egisse contra nos || canonicum aut || deo || placitum ||, quomodo non
eum oportuerat uenire alacriter- ad hanc sanctam et uniuersalem synodum, ut per
sententiam uestram || supersignatum || eius conamen || amplius || aduersum nos fir-
maretur, si || quidem actum || secundum ecclesiasticas leges || esset || ? quoniam
autem timet sinceritatem huius sanctae et magnae synodi et seit impie et contra leges se 30
nos iniuriis affecisse, recusat uenire, ne || congruentissimam || || suae temeritati ||
patiatur peenam et indignationem. celat enim quae commisit, et erubescit uobis
iudicantibus suam iniustitiam publicare. unde ||quaesumus || pronuntiare sanctam
hanc synodum ex hoc iam nullam 11 quidem 11 firmitatem 11 ea quae 11 ab illo praesumpta
II sunt Κ contra nos, habere, uocatum autem || et || denuo pro his quae iniuste commisit, 35
legitimam et || iustissimam || sententiam uestram et || ex canonibus sustinere ||.
C [= vm], Τ [= piq]
1 istud responsum ν 5 subtiliter Τ [ = CAS] et om. Τ [ = Z/5] 7 permesi iq [=CAS]
permisi p, cf. p. 102, 2g 8 religiosissimi Τ [ = CAS] 9 dedepeantes C coram Τ
[cf. US] 13 doeimi Τ [ = 5] 14 in8 om. C episcopus om. C 15 et om. iq
inuentis clericis Τ [ = CAS] monuimus Τ i6 eidem om. Τ [= US] 17 per nos om. ν
i8 nos et] et nos ν deposuimus eos iq eos om. Τ [ = CAS] 22 sco m sei p
23 lumen Τ [ = US] 26 canonice Τ [ = US] et Τ [ = US] placite Τ ιη ut Τ
et C [cf. US] 28 adsignatum Τ [ = US] maxime Τ [ = US] aduersus C 29 quidem
actum] quae acta sunt Τ [ = CAS] acta essent Τ [ = US] 30 autem om. C 31 con-
grua Τ sua temeritati [temeritatis v] Cq sua temeritate pi 33 petimus Τ [— US]
34 quidem om. Τ [= US] ea quae om. T [= US] prsesumptam p 35 sunt om. Τ [= t/5]
uocatus iq et om. Τ [ = CAS] 36 iustissimam et legitimam ν iustam Τ [ = CAS]
canon um Τ [ = US] sustinuit p sustineat iq

Authenticated
16 Memnon episcopus || Ephesi || dixit: Inregularis sententia || reuerentissimi ||

episcopi Iohannis Antiocheni et eorum qui simul cum eo, facile numerabiles, sunt, in
quibus || iuueniliter || et contra leges ecclesiasticas excessit, uestrae sanctitati mani-
festata est. unde et nos quae ab illo praesumpta sunt contra nos, per libellos do-
cuimus uestram sanctitatem, et || regulariter || moti uocastis per sanctissimos episcopos 5
adesse his quae ab eo contra leges ecclesiasticas, magis autem contra consequentiam
ecclesiasticam commissa sunt, et || satisfacere || in quibus contra canones temere egit.
sed fragili conscientia usus, euocatus noluit oboedire. pro hac causa sanctam et
uniuersalem uestram 11 rogauimus 11 synodum, ilia quidem quae ab illo iniuste acta sunt
et || ab his ]| qui cum eo, facile numerabiles, sunt, ]| et || e quibus quidam || quidem || 10
haeretici existunt, quidam autem nec ciuitates habent et hi multis causis obnoxii sunt,
irrita per se ipsa et infirma existentia, quia ad iniuriam disciplinae canonum sunt prae-
sumpta, dissoluere etiam per sententiam sancti uniuersalisque concilii et nostram
|| portantes || perseuerantiam circa orthodoxam fidem, quam a sanctis patribus || ac-
cepimus ||, definire contra illos || quod placuerit ||. 15
17 Sancta synodus dixit: Nullam firmitatem nec consequentiam habere quae acta
sunt, in omnibus || irregulariter || Iohanne moto, ex gestis manifestatur. utique
enim si confideret, conuocatus a sancta synodo adesset his quae ab ipso || iuueniliter
acta II sunt, si quam || forte || rationabilem consequentiam habuissent gesta. unde
11 haec quidem quae nec 11 a principio ualida neque regulari 11 sint 11 facta ratione, sancta 20
synodus infirma esse constituit, || nulli || eorum qui iniuriam pertulerunt, praeiudicium
inferre || ualentia ||. || quod autem consequens est || et quod ad se pertinet, || faciens
sanctissima || synodus, quae hodierno die acta sunt, || referet || ad notitiam piissimorum
et Christo amabilium principum, ut || nihil ignoretur eorum || quae temere ad iniuriam
sanctae synodi || a Iohanne || praesumpta sunt, reuerentissimus autem episcopus 25
Iohannes et tertia uocatione 11 conuocatus 11 si non occurrerit, statim secundum regulas
in eo sancta et uniuersalis synodus decernet.
18 Post consulatum dominorum nostrorum Flauii Theodosii tertio decimo et

d. 17. m. Iul. Flauii Valentiniani tertio pp augustorum xvi Kl. Aug.
a- 431 sancta synodo || religiosissimorum || episcoporum residente in ipsa ecclesia quae 30
uocatur Maria
19 Cyrillus episcopus Alexandrice dixit: Die superiore uestra sanctitate hie conse-
dente, praesentibus autem et legatis qui a magna Roma transmissi sunt, siue uicem
C [= vm], Τ [= pig]
ι Ephesi om. p [ = US] inregulari C reuerentissimi om. Τ [= US] 3 nouiter Τ
[= US] 5 libenter Τ [ = US] 7 satisfaceret Τ g rogamus Τ ίο ab his om. Τ
[= US] et2 om. Τ [ = £75] e p [ = CAS] ex Ciq quidem om. Τ [ = US] 12 et
infirma om. C qui m quae ν disciplina et canonum m canonum et disciplinae ν 13 sancti
om. C uniuersalis ν 14 probantes Τ [ = ί/5] 14/15 suscepimus Τ [ = i/S] 15 quae
uidentur Τ [ = US] 17 inordinate Τ [ = US] manifestatur iq [ = £75] manifestantur Cp
18 sic / scö p 18/19 innouata Τ [ = US] 19 forte om. Τ [— US] 20 haec — nec] nec haec
quidem Τ [ = US] regularia C, corr. m sint om. Τ [ = ί/S] 2i dum nulli Τ [ = US]
22 uolens ν possint Τ quod — est] consequentia [consequenti p] autem Τ [ = US] faciat p
[ = ί / 5 ] faciei iq 23 sea Τ [ = US] referet iq referret C referat p [= US] 24 ut pq
et Ci nullatenus ignorent Τ [ = £/5] eorum om. Τ [= US] 25 a Iohanne om. Τ
[ = ί/5] 26 uocatus Τ 27 eum iq decernet viq [ = £/S] decerneret mp subscr.
explicit actio III incip quarta ν 28 consolatu p 29 ualentiniano p käl agustarum p
30 uenerabilium Τ [ = 6^5] 32/33 considente Ciq 33 uice p

Authenticated
39. ι 6 — 1 9 G E S T A
agentibus sanctissimi et || religiosissimi || episcopi Caelestini, libellos optulimus tam

ego quam || religiosissimus || episcopus Memnon huius Ephesi metropolitan® urbis,
petentes || in || hanc sanctam et uniuersalem synodum uocari Iohannem Antiochenum
et qui cum eo contra nos iniuriam conposuerunt et 11 qui 11 depositionis nomine uti prae-
sumpserunt, ut praesentes satisfacerent et || suis fauerent ineffrenatis locutionibus uel 5
iniquissimis conatibus ||. omnia autem consequenter et regulariter agens uestra
II religiositas || prima et secunda uocatione uocauit eos, uenerabiles || et deoaman-
tissimos || dirigens episcopos secundum || quod et fides eorum quae gesta sunt monu-
mentorum continet ||. illi autem || dum || his quae ab ipsis praesumpta || sunt ||, ratio-
nem aptare non possunt nec quidem satisfactionis || modos inuenire || (alioquin 10
II festinassent mox || ad hanc sanctam et magnam synodum quae || egerunt, asserturi ||),
rem fecerunt turpem et tumultuosam et uulgo dignam. || dum enim oporteret ||,
si II uellent || huic magnae synodo aliquid manifestare, uenire magis cum disciplina
et cum digna || Christianis || honestate et dicere quae conuenit, et audire, dum utique
nullus eos a talibus prohiberet (neque enim steterunt milites ante sanctam synodum, 15
sicut ante domos in quibus sunt), chartulam componentes || pertinacia || simul et
ignorantia plenam || publice || proposuerunt, uniuersam in tumultum, magis autem
ad reprehensionem Π maliuolentiae II suae excitantes ciuitatem. si igitur hsec egerunt,
ut contristaremur uidentes dehonestatam opinionem fratrum et derisam ab omnibus,
II sufficienter || contristati sumus; hoc enim agentes crebro derisi sunt. si || autem 20
uere ||, sicut in proposita ab his charta continetur, tamquam principes nos sectae Apol-
linarii factos aut quae ille sapuit, nos sapuisse ubicumque conuincere possunt, et nunc
II ueniant, conuincant, ostendant || nos haereticos, si possunt, et non || solis
uerbis || uanis iniurient, considerantes diuinam indignationem. dixit enim alicubi 24
deus omnium iudex quia testis mendax non erit impunitus, et per uocem beati Dauid: Prou. 21, 28
s e d e n s || a d u e r s u s || f r a t r e m t u u m d e t r a h e b a s . nos enim nec ea quae sunt Ps. 49, 20
Apollinarii, sapuimus alicubi neque Arrii neque Eunomii, sed a parua aetate sacras
litteras didicimus et in manibus patrum educati sumus orthodoxorum et sanctorum,
anathematizamus autem et Apollinarem et Arrium et Eunomium et Macedonium
Sabellium Photinum Paulum et Manichaeos, et aliam || uero || omnem haeresem, 30
insuper autem || et || nouarum blasphemiarum inuentorem Nestorium et qui his com-
municant et similiter sapiunt, et qui sapiunt quae Caelestii siue Pelagii sunt, || nos ||
numquam quae illorum sunt, alicubi || sapientes || nec modo per paenitentiam uolentes
C [= vtri], Τ [= piq]
I reuerentissimi Τ [ = £75] 2 reuerentissimus Τ [ = £75] 3 in om. Τ 4 qui* C
qui q u a s i / [ = £ 7 5 ] quasi iq 5 suis — locutionibus] suo sine [suos in p] claustris ori Τ \cf. £75]
5/6 uel — conatibus] aut iniustis conatibus adessent 7* [ = £75] 6 a u t e m om. C 7 reuerentia Τ
[ = £75] 7/8 et deoamantissimos om. Τ [ = δ / 5 ] 8/9 q u o d · — c o n t i n e t ] fidem quae in his
gestis continetur Τ [ = £75] 9 d u m om. Τ [ = £ / 5 ] sunt d u m Τ [ = £75] 10 m o d u m Τ
[ = £75] inueniunt Τ I i festinarent Τ \cf. US\ m o x om. Τ [ = £75] egerant p
[ = £75] defensuri Τ \= US] 12 oportuerat enim Τ [= US] 13 uoluissent Τ [ = US]
14 xpiani Τ i 6 insolentia Τ [ = £75] 17 et [quam et iq] puplice Τ [ = £75] posuerunt C
uniuersa ν°0,Ύρ i8 inconsiderationis Τ [ = £75] 20 sufficienter nimis Τ [ = £75] 20/21 si autem
uere C siue / si uero iq [ = £75] 21 cartula iq 21/22 apollinaris iq [ = £75] 22 ubique C
23 ueniant [conueniant m] conuincant C percellant redarguant Τ ostendant m et ostendant ν Τ
[ = £75] 23/24 solis uerbis C uerbis perperam Τ [ = £75] 26 contra Τ [ = £75] 27 apolli-
naris Τ arii p 28 et 1 om. p 29 arium p 30 et sabellium et C uero
om. Τ [ = f 5 ] 31 e t 1 om. Τ [ = £75] 32 et qui sapiunt om. m nobis Τ [ = £75]
33 sapientibus Τ [ = £75]

Authenticated
ιο6 C O L L E C T I O N I S C A S I N E N S I S PARS PRIOR
recta sapere || peruenientes ||, sed, sicut praedixi, enutriti rectis et apostolicis ecclesiae
dogmatibus. quoniam autem decet eos qui semel ad sacerdotium || ordinati ||
sunt, ueraces apparere et ilia dicere quae sciunt ita se habere, et nunc rogamus sanctam
hanc et magnam synodum euocare regulariter tam ipsum religiosissimum Iohannem
Antiochenum quam qui cum eo apud nos calumniam construxerunt. consequens 5
enim est et necessarium 11 praesentes 11 aut haereticos nos demonstrare et 11 ea quae sunt
|| Apollinarii, sicut dicunt, sapientes aut uenire recusantes et conuincere neglegentes
|| ex || hoc ipso culpari, maxime quia, sicut iterum in proposita ab ipsis charta scriptum
est, frigidas et friuolas calumnias ad aures piissimorum principum pertulerunt.
decet autem uestram || maxime || sanctitatem plurimas curas habere || ne subripiatur 10
ab aliquo piis auribus principum ||, scientem quod dictum est a sancta scriptura:
Prou. 24, 22 n u l l a m m e n d a c i u m ex l i n g u a r e g i d i c a t u r , et n u l l u m m e n d a c i u m ex
ore eius procedat.
20 Sancta synodus dixit: Recta est et nunc petitio reuerentissimorum et sanctissi-
morum episcoporum Cyrilli Alexandriae et Memnonis Ephesi. unde || et || hodierno 15
die euntes reuerentissimi episcopi Danihel et Commodus et Timotheus cum ana-
gnostico ammoneant reuerentissimum Iohannem Antiochenum episcopum ut ueniens
simul cum his qui incusati sunt cum eo, satisfaciant pro his quae incusantur.
21 Et euntibus reuerentissimis episcopis Danihele Coloniae, Commodo Tripolis
Lydiae et Timotheo || termarum || Hellisponti cum Musonio notario cum anagnostico 20
sic habente
Quoniam pacifice ea quae canonum sunt, facere uult sancta synodus, secunda
uocatione uocauit reuerentiam tuam et non obcedisti, ut aut astrueres ea per quae
iniuriam intulisti, aut corrigeres, huius rei gratia tantisper sancta synodus nihil epi-
scopate agere te concedit ex propria sententia neque alicui qui tecum est. si autem 25
II non huic tertiae uocationi oboediens || adfueris, quae uidentur canonibus, circa uos
definientur
22 et cum redissent, Danihel episcopus || Coloniae || dixit: Profecti sumus quo

praecepit uestra || religiositas ||, id est ad domum || religiosissimi || episcopi Iohannis.
et longius quidem de || subiugalibus || descendimus, cum multis autem precibus man- 30
dauimus clericis quia uenimus directi a || uestra || sancta synodo. inuenimus
autem ibi stantem Asphalium presbyterum, qui quidem est Antiochenae ecclesiae,
defendit autem Constantinopolim res eiusdem ecclesiae. || ipse || nos prope domum
adduxit, in qua commanet || religiosissimus || episcopus Iohannes, et nobiscum pro-
hibuit impetentes. militibus autem gratias agimus; quoniam enim agnouerunt per 35
C [= vm], Τ £= pig]
ι peruenimus Τ [ = £75] sed et mp 2 destinati Τ [ = £75] 4 hanc om. C
4/5 iohannem antiocenum religiosissimum C 6 praesumentes Τ 6/7 ea — apollinarii C
apollinarii p [cf. £75] quae appollinaris sunt ig 8 ex om. Τ cartula ig 10 maxime
om. Τ [= US] 10/11 ne surripiatur [subripiantur m] — principum C nullis falsitatibus aures
piissimas uentilari Τ [ = CAS] 12 reps ν 13 procedet C 15 et 2 om. Τ [ = £75]
19 colone p [ = £/5] 20 termarum C [ΤΕΡΜΩΝ pro ΓΕΡΜΩΝ, cf. £/5] om. Τ ellisponti C
[cf. £/5] helesponti Τ 24 corrigeres q corrigens i [ = £75] corriges pC 25 concedet C
26 non — oboediens] hanc tertiam uocationem audiens non Τ [ = US] 28 Coloniae om. Τ [= US)
29 reuerentia Τ [ = £75] reuerentissimi Τ [ = £75] 30 iumentis Τ [ = £75] 31 uestra
om. Τ [ = £75] 33 descendit m cui descendit ν constantinopoli ig [ = £75] hie Τ
[ = US] 34 reuerentissimus Τ [ = £75] 35 enim otn. C

Authenticated
39. 19—26 GESTA 107
omnia || religiosissimum || episcopum Commodum eo quod in urbe eius constituti sunt,

compresserunt omnes qui contra nos impetum faciebant clericos. || nuntiantibus ||
autem Asphalio et aliis clericis descendit ad nos archidiaconus (nomen quidem eius
nescimus; est autem inberbis homo, pallidus, parui corporis), || ferens || chartam,
II quam offerens || nobis dicebat quia sancta synodus uobis transmisit, ut hoc suscipiatis. 5
diximus autem: nos mandati sumus dicere quae a sancta synodo dicta sunt, non autem
suscipere scripturam. neque enim nos chartam attulimus neque suscipimus chartam,
mandatum autem pacificum detulimus. rogat || enim || sancta synodus consedere
II domnum || Iohannem et occurrere ad || synodum ||. respondit nobis archidiaconus:
ergo expectate ut nuntiem ista episcopo. reuersus est et obtulit nobis iterum 10
ipsam chartam, dicens hoc: neque uos mittatis ad nos neque nos ad uos mittimus,
praeceptum enim expectamus a principe, quia semel ibi quae nobis uisa sunt, rettulimus.
nobis autem dicentibus: audite ergo || et || uerba || synodi ||, exiliit dicens: non
suscepistis chartam, non audio uerba synodi. haec || quidem || ita sunt; deducenti
autem nos Asphalio et Alexandro presbyteris diximus haec quia sancta synodus uiscera 15
pacis et caritatis et bonitatis ostendit circa || domnum || Iohannem; || et || maxime
autem quia || secundo || uocatus uenire || noluit ||, iudicauit eum nihil sacerdotale
agere; tertia autem uocatione rogat eum conuenire, ne cogatur canonicum contra eum
aliquid proferre.
28 Commodus episcopus Tripolis Lydiae prouinciae dixit: Consona praedictis a 20
II religiosissimo et sanctissimo || episcopo Danihele et nos et uidimus et deponimus.
24 Timotheus episcopus termae Hellisponti dixit: Consona praedictis a reuerentissimo
et sanctissimo episcopo Danihele et nos || et || uidimus et deponimus.
26 Sancta synodus dixit: Recte et nunc ammonitio facta est a || religiosissimis ||
episcopis Danihele et Commodo et Timotheo, et causam asserentibus pro qua directi 25
fuissent, et ad sacerdotum notitiam || referentibus ||, ut nullatenus ignoraret reueren-
tissimus episcopus Iohannes ex his quae ei mandata sunt, et ut nullo uti possit consilio
excusationis ad ignorantiam pertinentis.
26 Cyrillus episcopus || Alexandriae || dixit: Quia praesto sum et nunc expetens
rationem cum reuerentissimo episcopo Memnone de his quae in nobis commisit contra 30
sanctiones ecclesiasticas et contra omnem rationem reuerentissimus Antiochenus
Iohannes, sancta uestra synodus peruidet, et dubium non est quia si nos timeremus
ab his conuinci, non hac fiducia fuissemus usi, ut rogaremus tertia hac uocatione
inuitari praedictum uenire et uti quibus uellet contra nos uerbis. quoniam autem
II dilationes || confingit uarias atque alias ex aliis occasiones adinueniens (qui enim 35 lob 11,12
Ii. 12 adfert Liberatus 6 p. 26
C [= vm], Τ [= piq]
ι reuerentissimum Τ [ = US] sint p 2 nuntiante Τ \j= US] 4 autem] enim C
imberbis q inbarbisp in uerbis C nubilis i et offerens Τ [ = £75] s quam offerens om. T[= US]
uos ν 8 enim C [ = £75] autem Τ g domnum] sanctum Τ [ = US] sanctam syno-
dum Τ [ = US] 10 et reuersus C 13 et om. Τ [= US] scae [sea p] synodi Τ [ = £75]
14 quidem om. Τ deducentibus ν deducente Τ [ = US] 15 alexandrio C 16 scum Τ
[ = £75] et® om. Τ [ = £75] \η secundo om. Τ noluerit Τ [ = £75] i8 rogauit C
21 religiosissimo et scissimo m reuerentissimo vT [ = £75] 22/23 o m - v 22
termae T,
cf. p. 106, 20 om. m 23 et sanctissimo om. miq et om. pi [ = £75]
3
24 reueren-
tissimis Τ [ = £75] 26 referentes ρ [ = £75] ignoraret et p om. q 29 Alexandriae
om. Τ [ = £/5] et om. p 30 ratione p 34 inuitare C 35 differendo Τ [ = £/5]
Μ*
Authenticated
ιο8 C O L L E C T I O N IS C A S I N E N S I S P A R S P R I O R
capitur, η at at u er b i s , sicut scriptura ait), consequens est sanctam hanc et uni-

uersalem synodum ea quae ecclesiasticis legibus uidentur, || respond ere ||.
28 Sancta synodus dixit: Oportebat quidem regulariter motam hanc synodum
propter iniurias quae contra sanctissimum et || deoamantissimum || archiepiscopum
Cyrillum et || deoamantissimum et sanctissimum || coepiscopum Memnonem factae 5
sunt a reuerentissimo || episcopo Antiochenae || Iohanne et ab his qui cum eo sunt,
post tertiam hanc uocationem a nobis factam, cui obtemperare nullatenus || passi
sunt || nec occurrere ad concilium sanctae synodi et manifestas causas adserere pro
quibus contra constituta et canones ecclesias ad hanc irruerint 11 iuuenilitatem 11, dignam
tanta || temeritate || contra eum et eos qui cum ipso sunt, proferre sententiam. quo- 10
niam autem episcopalis bonitatis operam esse putauimus patienter portare ea quae
facta sunt, interim quidem in praesenti, sicut iam dispositum est, alienus sit tam ipse
Iohannes quam hi qui cum ipso facinus operati sunt
2
Iohannes Damasci
3
Alexander Apamiae
4
Dexianus Seleuciae
5
Alexander Hieraspoleos
6
Himerius Nicomediae
7
Fritilas Heracliae
8
Helladius Tarsi
9
|| Maximianus || Anazarbi
10
Dorotheus Marcianopolis
11
Petrus Traianopoleos
12
Paulus Emisae
13
Polychronius Heracliensis ciuitatis
14
Eutherius Tyaneus
15
Meletius Neocaesariae
16
Theodoritus || Cyrri ||
17
Apringius Chalcidos
18
Macarius || [maioris] || Laodiciae || magnae ||
19
|| Zosis Esbuntis ||
20
Salustius Cory<ci> Ciliciae
21
Hesychius Castabalae Ciliciae
22
Valentinus Multublacces
23
Eustathius Parnasi
24
Philippus Theodosianon
25—28 Danihel Iulianus Cyrillus Olympius
C [= vni], Τ [= piq]
ι natat] narrat m 2 pronuntiare Τ [ = CAS] 4 deo amabilem Τ [ = £/>S] 5 deo-
amantissimum et scissimum C reuerentissimum et [et om. iq] Τ [= US] epm Ciq 6 episcopo
om. Τ [= US] antiocheno Τ [= US] 7/8 passus est Τ [ = 8 adserere C
[ = i / 5 ] adferere p afferre ig 9 irruerint Cfi irruerit iq [ = i / 5 ] nouitatem Τ [ = C/5]
10 arrogantia Τ n opera C
4 6 7
dexanianus p seuletie C ierapoleos iq gerapoleos m frictilas C
9 10 12
maximus p [ = i/S] maximinus iq marcinopolis Τ emisiae pq emesee C emesie i
15 18 18
neocesaree Ciq theodocritus ν cyri Τ maioris om. Τ [= US] laudocie C
19
laudicie v corr
magnae om. Τ [ = ί / 5 ] zosus Τ [ = ί / 5 ] esbuntis m exbuntis ν
20 21 22
[= US] rebuntis Τ sallustius m curia C cyri Τ castabule C multu-
28
blaces C mutublacces Τ eustochius Τ parnachi C

Authenticated
39. 27- 28 GESTA 29. 30 RELATIO AD IMPERATORES 109
29
Diogenes
30
Theophanius Philadelphius [pollios]
31
Tarianus Augustae
32
Aurelius Irenopolis
83
Musius Aradi
34
Helladius Ptolomaidis
ab ecclesiastica communione, nullam habentes licentiam ut ex auctoritate sacer-
dotali possint alicui nocere aut prodesse, donee se ipsos reprehendentes suum con-
fiteantur delictum, scientes quod si celeriter hoc non egerint, perfectam a canonibus
contra se sententiam prouocabunt, manifesto et illo constituto quoniam nec ilia quae
iam prius ab ipsis iniuste et contra canones in iniuriam || deoamantissimorum || et
sanctissimorum episcoporum et praesidum ecclesize Cyrilli et Memnonis facta sunt,
firmitatem aliquam habebunt secundum quae iam prius et praeterita die || interfata ||
sunt. referentur autem omnia quae gesta sunt, || piis et Christo amicis || auribus
11 deoamantissimorum 11 principum, ut 11 et 11 diuinae aures agnoscant quae secuta sunt.
Iuuenalis episcopus Hierosolimorum suscripsi
Arcadius episcopus et legatus apostolicae sedis suscripsi
Proiectus similiter
Philippus presbyter similiter
II subscripserunt autem || et omnes reliqui
2» Exemplar relationis sancti concilii ad piissimos imperatores de Orientalibus,

II haec missa est per Auxentium magistrianum ||
Piissimis et a deo custoditis Theodosio et Valentiniano uictoribus et triumphato-
ribus semper augustis saneta synodus quae per gratiam Christi et 11 nutu 11 uestrae potentiae
congregata in Ephesum metropolim. Quae quidem imperata sunt sanetae huic
synodo a uestra serenitate, ad finem conuenientem perdueta sunt et hoc notum uestrae
pietati statuimus et apostolicam fidem, quam trecenti decern et octo in Nicaea con-
gregati exposuerunt, manifestam uestrae || feeimus || pietati et contra eam sapientem
Nestorium deposuimus tarn a sacrificio sacerdotali quam a confidentia praedicandi
80 suam impietatem. quoniam autem pauci quidam praecorruptam habentes uolun-
tatem de doctrina Nestorii, dum ei permanerent, et eos qui sub culpa positi erant,
secum adsumpserunt, adiecto || eis || et reuerentissimo episcopo Iohanne Antiochiae
aut propter contentionem aut propter humanam amicitiam, et uniuersi triginta facti
tantum, antequam satisfacerent pro quibus || unusquisque ineusabatur || excessibus,
se ipsos synodum appellauerunt, quasi uestra pietas duas synodos fieri iussisset, non
unam, quae deberet et fidem euangelicam confirmare et corrupta sapientes ab eccle-
C [= vm~], Τ [= i (usque ad 23 deposuimus), g\

29 30
diogenis mp philadelphius Τ philadelphus C pollios Τ [ = £75] pollis C,
32
est corruptela Graca ex Ίωνοπόλεως sede Diogenis hirenopolis p hironopolis iq ieranopolis υ
84
geranopolis m ptolemiadis ν tholomiadis m
3 hoc non egerint celeriter C hoc celeriter non egerint vcorT 4 manifesta C 5 reueren-
tissimorum Τ [ = US] 7 interfata tcripsi interfacta C disposita Τ [ = £75] 8 referantur iq
[ = £75] referuntur p piissimis et xpianissimis Τ [ = £75] 9 a deo custoditorum Τ [ = £75]
et om. Τ [ = £75] ίο. 11 subscripsit C 14 subscripserunt autem om. Τ is piissimos
om. iq 16 haec — magistrianum om. Τ [ = £75] theudosiop 18 nutum p [ = £75]
19 congregata est iq [ = £75] epheso viq [ = 5] metropoli viq [ = £75] huius p
22 faeimus Τ 26 ei p [ = £75] 28 unusquisque om. Τ ineusabantur Τ [ = £75]
29 synodos] synodus mp 30 unum p et1 om. C

Authenticated
IIO COLLECTIONIS C A S I N E N S I S PARS PRIOR
siastico ministerio remouere, sed, ut diximus, supra dicti priusquam satisfacerent de

quibus incusabantur, pauci se ipsos continentes et || adiutorem || suae insolentiae
assumentes reuerentissimum episcopum Iohannem et ipsum metuentem pro tarditate
|| ultionem || subire, sicut didicimus per quorundam rumorem, ausi sunt extra omnem
rectitudinem ecclesiasticam et extra canones contra sanctam synodum et contra caput
congregatorum sanctissimorum episcoporum, || Cyrilli sanctissimi || dicimus || ar-
chiepiscopi || nec non et || religiosissimi episcopi Memnonis || proferre blasphemiam,
sicuti putauerunt, iniuriam depositionis habentem, dum nullam accusationem ab
aliquo suscepissent, nec accusatorem expectantes nec quidem uocantes aliquem ad
iudicium, sed ante iudicium et inquisitionem hanc iniuriam scriptis euomentes ad
uestram tranquillitatem perferre praesumpserunt quae sic inrationabilia sunt, tamquam
uestra pietas ignoret quia una synodus || uniuersi terrarum orbis || est et non ulterius
dici possit synodus eorum qui sub culpa || ceciderunt || paucorum subuersione qui se
ipsos propter timorem increpationis diuiserunt a sancta synodo; neque enim culpam
reprehendentes iniuriam praesumpserunt, sed de quibus incusati erant, forsitan satis-
factionem non habentes et se ipsos paucos uidentes et formidantes ne post redar-
gutionem sententiam susciperent, processerunt in temeritatem et hoc putauerunt facere
quod se sperauerunt sustinere conuictos; sed hoc uisum est nobis tamquam inrationabile
contemnendum, quoniam autem usque ad uestram tranquillitatem perferre ausi sunt
11 omnino 11 inrationabilem suam insolentiam et quod contra leges et canones et omnem
consequentiam ecclesiasticam ab ipsis actum est, mandare uestrae pietati praesumpserunt,
non || iam || amplius dissimulauimus inrationabilem illorum impetum, sed iterum
sequentes formam canonum conuocauimus reuerentissimum episcopum Iohannem,
qui talia cum ceteris contra praedictos praesumpserat. neque enim illi confiderent
ad tantam insolentiam peruenire sub culpa positi pauci, nisi || de || temeritate reueren-
31 tissimi episcopi Iohannis Antiocheni praesumerent. congregati igitur nos, libellis
nobis oblatis a sanctissimo et deo 11 ualde 11 amabili reuerentissimo archiepiscopo Cyrillo
et || deo amicissimo || coepiscopo Memnone, euocauimus praedictum episcopum Iohan-
nem ut uel nunc diceret culpam pro qua ad tantam iniuriam progressus est contra
primos sanctae synodi, qui semel et secundo et ter euocatus ut causam diceret, aduenire
|| quidem || ad synodum non passus est, non habens rationabilem causam suae prae-
sumptionis, militibus autem et armis circumdans suam domum, neque missos a sancta
synodo sanctissimos episcopos suscepit nec competenti responso dignam iudicauit
32 congregatam sanctissimam synodum. unde cognoscentes non confidere ilium suis
satisfactionibus, ab ipsis quidem superflue et uacue per garrulitatem facta et contra
omnem consequentiam || scripta canonum || tam contra sanctissimum archiepiscopum
Cyrillum quam contra reuerentissimum coepiscopum || nostrum || Memnonem irrita
et || cassa || omnibus modis esse decreuimus. iudicium enim quod || secum || nihil
C [= m], Τ [=pq]
2 paucos ν auditorem Τ 4 reatum Τ [ = US] 6 cyrillum Τ [ = £75] sanctissimi
om. Τ [= US] 6/7 archiepm Τ [ = US] η reuerentissimum epm memnonem Τ [ = US]
8 sicut C dispositionis p 12 uniuersi — orbis] uniuersitatis Τ [ = £/£] 13 reciderunt Τ
[ = £75] 16 habentem p 18 conuinctos sustinere m 20 omnino om. Τ [= £75]
22 non om. p iam om. Τ [ = £75] 24 praesumpserit p praesumpserunt C 25 pauci om. C
de temerate m temerate de ν temeritate / [ = US] temeritatem q 25/26 ruo epo iohe antioceno ν
26 congregatis C 27 ualde om. Τ [ = £75] 28 uenerabili [uenerabile / ] Τ [ = £75] 29 esset q
31 quidem om. Τ [= US] 32 missus p 33 scissimus p 35 factam C 36 scripta
[et scripta vcorr] canonum C canonum et scripta Τ \cf. US] 37 nostrum om. Τ [ = £75]
38 cassata Τ secum C [ = £75] rectum p om. q

Authenticated
39. 3o—33 RELATIO AD IMPERATORES 40 SACRA III
h a b e t c a n o n i c u m n e q u e i u s t u m , nihil aliud h a b e t q u a m m a l e d i c t u m . sic i g i t u r in-

r e g u l a r i t e r t a r n i p s u m q u a m q u i c u m eo f u e r u n t , a g e n t e s et e x t r a || o m n e m ||
c o n s e q u e n t i a m ecclesiasticam, e x t r a c o m m u n i o n e m t a n t i s p e r esse decreuimus,
c o m p e s c e n t e s e o r u m irlrationabilem p e t u l a n t i a m , d o n e e u e n i e n t e s d e his quae t e m e r a r i e
83 c o m m i s e r u n t , s a t i s f a c i a n t sanctae s y n o d o . quae i g i t u r c o n s t i t u t a s u n t , necessario 5
a d u e s t r a m p i e t a t e m r e t t u l i m u s , s u p p l i c a n t e s u t n e q u e s y n o d u s i u d i c e t u r || coeuersio ||
e o r u m q u i s u b c u l p a f a c t i s u n t , q u i a et a n t e a in s a n c t a et m a g n a s y n o d o t r e c e n t o r u m
decern e t octo in Nicaea c o n g r e g a t o r u m q u i d a m sic d i s c e s s e r u n t a b ilia m a g n a s y n o d o
m e t u e n t e s eius s e n t e n t i a m et n e c || illi i u d i c a t i s u n t s y n o d u s || a m a g n o et || sanctae ||
memoriae i m p e r a t o r e C o n s t a n t i n o , sed || iussi s u n t || poenam p e r s o l u e r e , q u o n i a m 10
II s e m e t ipsos a b s c i d e n t e s || i l l o r u m s a n c t o r u m e p i s c o p o r u m c o n s o n a n t i a m r e s p u e r u n t ,
m a l a , sicut isti, et illi conscientia usi. illicitum 11 est e n i m 11 s y n o d o d u c e n t o r u m decern
et octo e p i s c o p o r u m , q u i b u s 11 et 11 c u n c t a m u l t i t u d o O c c i d e n t i s s a n c t o r u m e p i s c o p o r u m
consensit et p e r eos r e l i q u a t u r b a orbis t e r r a r u m , r e p u g n a r e t r i g i n t a solos, e q u i b u s
q u i d a m olim d a m n a t i s u n t , a l i q u a n t i a u t e m Caelestii malae sectae s u n t , a l i q u a n t i u e r o 15
11 et II a n a t h e m a t i s u b d i t i || t a m q u a m e a quae s u n t N e s t o r i i s a p i e n t e s ||. sed i u b e t e
quae a b u n i u e r s a l i || et s a n c t a || s y n o d o ad c o n t i n e n t i a m p i e t a t i s d e f i n i t a s u n t c o n t r a
N e s t o r i u m et c o n t r a i m p i u m eius d o g m a , s u a m h a b e r e firmitatem c o r r o b o r a t a n u t u
et c o n s e n s u uestrae pietatis.
Iuuenalis episcopus Hierosolymorum rettuli 20
Arcadius || e p i s c o p u s et loci s e r u a t o r a t q u e l e g a t u s apostolicae sedis rettuli ||
Proiectus similiter
Philippus p r e s b y t e r similiter
et o m n e s reliqui s u b s c r i p s e r u n t .
EXEMPLAR SACRORVM QV-iE DIRECTA SVNT PER IOHANNEM COMITEM || LARGITIONVM || 25

SANCTO CONCILIO
40 1 II I m p e r a t o r e s Caesares T h e o d o s i u s et V a l e n t i n i a n u s uictores t r i u m p h a t o r e s
m a x i m i s e m p e r u e n e r a n d i a u g || Caelestino 1 R u f o 2 A u g u s t i n o 3 T h e o d o t o 4 A l e x a n d r a 5
Acacio® T r a n q u i l l i n o 7 V a l e n t i n o 8 Iconio® I o h a n n i 1 0 A c a c i o 1 1 V r s o 1 2 Firmo13
H i m e r i o 1 4 D e x i a n o 1 5 V e r i n i a n o 1 6 P a l l a d i o 1 7 A s t e r i o 1 8 I u u e n a l i 1 9 F l a u i a n o 2 0 H e l l a d i o 2 1 30
R a b b u l o 2 2 A l e x a n d r a || alio | | 2 3 M a x i m o 2 4 Fritilae 2 5 P e r i g e n i 2 6 C y r o 2 7 I o h a n n i a l t e r i 2 8
40 Grace extat in V 93 S 66 A 44
C [= vm], Τ [= pq], S [= wr, inde a 25]
2 omnem om. Τ [= US] 3 extra] et extra m 4 irrationabilem eorum ν 6 coeuersio
m coeuersione ν ccetus Τ [ = £75] 9 et om. q nec om. p illos iudicatos esse Τ \cf. US]
synodus a magno m a magna synodo υ synodum a magno Τ [ = ί/5] diuae Τ [ = iAS]
ίο iussos Τ [cf. US] ιι semet — abscidentes] desistentes Τ [ = £75] sanctorum om. ν
12 sicut et C enim est / [ = US] synodum m trecentorum q 13 et* om. Τ
[= US] 14 solus p 15 caslestio p male secte [malam sectam v] secuti C 16 et
om. Τ [ = CAS] tamquam — sapientes] propter quod nestorium sint secuti T[= US] 17 et
sancta om. Τ [ = Z75] -i8 corroboratam ν 2i episcopus — rettuli] similiter Τ
25 sacrorum] sacrae imperialis maiestatis q 25/26 sunt —· concilio] ad sanctum concilium q
25 largitionum C sacrarum p sacrorum S 26 concilio pSF concilio et uniuersali ephesenorum C
27/28 Imperatores — aug om. TSr 28—p. 112, 4 ordo exemplaris Graci seruatus est in TS, ita
confusus in C: 1. 3. 5. 8. 6. 15. 18. 21. 23. 25. 28. 30. 33. 36. 39. 41. sabbatio. 46. 49. 52. 2. 10.
4. 11. 7. 9. iohanni alio. 12. 13. 14. 16. 17. 19. 20. 22. 24. 26. 27. 29. 31. 32. 34. 35. 37. 38. 40.
42. 43. 44. 45. 47. 48. 50. 51 1
caelestinus 5" 8
Valentino] ualeriano C 14
hiemerio p
15
deciano m 22
rabbolo p rabolo q rabbalo r ai
alio om. TS 25
frizilae C 26
perigeno ν
28
alteri mTr altero w om. ν

Authenticated
Eutherio 29 Hellanico 30 Bosforio 31 Cyro alteri 32 Venantio 33 Petro 34 Dynato 3 5 Doro-

theo 36 Antiocho 37 Dalmatio 38 Eusebio 39 Seleuco 40 Eleusio 41 Eulogio 42 Sappido 43
Timotheo 4 4 Pio 45 Troilo 46 Erreniano 47 Monimo 4 8 Olympio 49 Theophilo 50 Iuliano 51
2 Basilio 52 et reliquis reuerentissimis episcopis. Quantum circa pietatem et pro-
genitorum fidem zelum habeamus, ex plurimis praecedentibus arbitramur aperte mon-
strari, maxime uero etiam ex euocatione nuper facta || sanctissimae uestrae synodi ||
hoc manifestum omnibus in uniuerso orbe terrarum esse credidimus. || nec ||enim
ad modicum, incumbente quadam dubitatione, distulimus ne celeriter eius solutio
sequeretur, sed festinanter conuenire sanctitatem uestram || scribendo || praecepimus,
et nequaquam aestimantes pro pietate laborem sanctitati uestrae onerosum fore, leui-
gauimus tamen imperiali prouidentia huius difficultatem oportunitate temporis
atque loci. Ephesiorum namque decreuimus ciuitatem et a terra et a mari uemien-
tibus accessibilem et omnibus suis et superuenientibus fructibus utilitatem illic
commorantibus cum ubertate praebentem, quatenus pia nostra tranquillitatis intentio
ac || sanctissimae || uestrae || synodi || et concurreret et ad effectum facile perueniret.
3 unde etiam nunc insinuatam a uestra sanctitate Nestorii et Cyrilli et Memnonis dam-
nationem suscepimus; alia uero quae || a uobis || gesta sunt, reprehendimus, Christi-
anam fidem rectitudinemque custodientes quam ex patribus progenitoribusque per-
cepimus et quam sanctissima synodus sub diuae memoirse Constantino facta concorditer
roborauit. curet igitur unusquisque sanctissimi uestri collegii, soluta omni dubi-
tatione et abscisis scandalis, cum pace et concordia || generali || ad propria remeare.
4 Vt autem sanctitas uestra non solum ex nostrae pietatis litteris inuitata ad una-
nimitatem et uniuersalis pii dogmatis pacem respiciat, etiam litteras sanctissimi
episcopi Beroeae Acacii hoc || suadentis relegentes || direximus, qui sanctissimo uestro
collegio adici propter longam senectutem non ualens per ea quae scripsit, 11 suae beatitu-
dini || decentia et orthodoxae religioni profutura exposuit, quae quales sint, ipsius
epistulae lectio declarabit. cognoscat tamen uestra || sanctitas || quia magnificen-
tissimum et gloriosissimum comitem sacrorum Iohannem hac causa direximus, ut
ipse sciens circa fidem nostrae diuinitatis intentionem, quae perspexerit utilia, faciat.
E X E M P L A R R E L A T I O N I S S A N C T I CONCILII A D SACRA RELECTA A MAGNIFICENTISSIMO

COMITE SACRORVM IOHANNE
1 Piissimis et Christoamantissimis Theodosio et Valentiniano uictoribus || trium-

phatoribus || semper augustis sancta et uniuersalis synodus quae || per gratiam || Christi
16—19 ex uersione Τ adfert Liberatus 6 p. 26
41 Grace extat in V 94 S 67 A 47
C [= vm\, Τ [= pq], S [= wr\
40 43 47
36
om. Τ seleuco υ seuleuco S seleucio mT sapido Cq erreniano Τ errenniano 5
48
eraniano C menio C 5 arbitramus C 6 scissimi üri concilii TS 7 credimus Cw,
corr. w non TS 9 scribendo scripsi scribendi C om. TS praecepimus qr praecipimus Cpw
10 pro pietate [pietatatem m] Cw proprietate Twcorr proprietati r 1 1 difficultate m difficultate et ν
13 et2 om. ν fructibus S fluctibus C fratribus Τ 15 ac Τ hac S a C scissime m
scissima ν scitatis TS ura ν synodi m synodo ν concilii TS 16/17 damnatione mS
17 apud uos TSLiber. cf. Γ 19 diuse TS die beatae C 20 curate C unus quis pw
21 obscisis w generali om. TS a w 24 beroae CS suadentes TS rele-
gentes om. Τ quia S 25/26 sua beatitudine pS suam beatitudinem q 26 decedentia CS
27 beatitudo TS 29 faciet pS
30/31 ad — Iohanne] ad sacram Imperialem q 30 relicta mpw, corr. w 32l33 et
triumphatoribus TS 3 3 per gratiam CS gratia Τ

Authenticated
40, 1—4 SACRA 41, r—4 RELATIO 113
et nutu uestrae potestatis congregata est in Ephesiorum metropolim. Christo

amabile quidem uestrum imperium, piissimi principes, ab infantia zelum circa fidem
et regulas demonstrauit, qua gratia || et || ex uniuerso orbe terrarum episcopos Ephe-
siorum apprehendere ciuitatem pia sanctione praecepit; nunc autem nobis relectae litterae
uestrae tranquillitatis per magnificentissimum et gloriosissimum comitem Iohannem non 6
paruum nobis fecerunt tumultum, declarantes seductionem quandam atque mendacium
2 ueraces uestras aures inquietare. tamquam enim a nobis relationem suscipiens uestra
potentia damnationem habentem sanctissimi et deoamantissimi archiepiscopi Cyrill! et
sanctissimi ac deoamantissimi coepiscopi Memnonis, sie per litteras declarauit. unde
nequaquam ualere mendacium apud uestrae Christianitatis imperium orantes ac festinan- 10
tes, uestrae referre tranquillitati prassumpsimus quia uniuersale concilium, quod omnem
quidem Occidentem cum maxima uestra Roma et apostolica sede secum residentem
habet omnemque Africam et cunctum Illyricum, non fecit damnationem praedictorum
sanetissimorum et || deoamantissimorum || episcoporum neque rettulit, sed || et ||
magis uiros istos pro zelo orthodoxae fidei ammiratur, eos plurimum faciens et apud 15
homines laudans et apud dominum Christum coronis dignos existimans, solum uero
nefandae haeresis hominicolarum praedicatorem Nestorium damnantes rettulimus
8 Christo amabili uestro imperio. illud quoque nos non modice contristauit, quod ex
subreptione factum apparet, ut recedentes ab uniuersali concilio qui circa Iohannem
Antiochenum sunt et qui cum eis Caelestiani atque damnati, nostris nominibus misce- 20
rentur et una ad nos et ad illos sacra dirigeretur, de quibus dudum quidem et olim
manifesta uestrae pietati feeimus quomodo quidem a nobis recesserint; quomodo autem
ad iniuriam quae contra nostros praesules fit, agentes et regulas conculcare prae-
sumpserint et 11 ipsos 11 excommunicatos 11 ab 11 omni uniuersali concilio per temeritatem
contra nos perpetratam semet ipsos effecerint et quomodo euocati ad increpationem 25
nequaquam obeedire sint passi et quoniam omnino propter hoc excommunicati et sine
operatione ab uniuersali concilio facti sunt, haec etiam nunc insinuantes uestro Christo
amabili prineipatui suggerimus quia propter hanc eorum absurditatem et propter
damnati Nestorii eorum nunc usque certamina nequaquam ad communionem sus-
eipere passi sumus, neque damnationi Nestorii suscribere patientes, sed etiam quae 30
illius sunt, aperte sapientes, subiacentes autem regulis et propter indiseiplinatum eorum
contra nostros praesules conamen et eo quod mentiri et subripere praesumpserunt uestrae
pietatis auditibus, et supplicamus deo consecrato uestro imperio sanetissimos quidem
et deoamantissimos episcopos Cyrillum et Memnonem reddi saneto concilio nequaquam
a regulis condemnatos, fidem uero inmutilatam seruari, quae etiam uestrae a saneto 35
spiritu inscripta est animae et a progenitoribus uobis contradita et in his quae a nobis
dudum relata sunt monumentis contra Nestorium gestis ualde noscitur declarata,
proposita quippe fide sanetissimorum patrum in Nicaea conuenientium trecentorum
decern et octo, cum omnis actio eius sufficiat arguere quidem aduersariorum impietatem
4 et ostendere orthodoxam fidem, quam hactenus custodire per omnia studuistis. si 40
40 sq. not ipsos petisse audientiam imperatoris C m £
C [= vm\, Τ \= pq], S [= wr\

ι pietatis C metropoli vqr 2 quidem om. ν 3 et om. TS 4 relictae
Cw, corr. w 11 quia ab w 14 deo amabilium TS et om. TS 1 6 laudans]
έπαινών pro έπαίνων \η hominicularum C praedicatorum w 20 cselestini 5 21 et ad
nos et m 24 ipsos om. TS ab om. pS omni om. C 25 ipsum w affecerint p
fecerint q 26 et 2 om. S 27 xpo uro ν 28 suggeremus w qua ν et om. ν 29 et
eorum ν 30/31 sed — sapientes om. m 31 regulis a u t e m / 35 seruare C 36 et 1 om. C

Authenticated
ii4 C O L L E C T I O N I S C A S I N E N S I S P A R S PRIOR
uero placet uestrae potentiae ad suptiliter agnoscendum quae inter nos et eos qui se
absciderunt, gesta sunt, uestro apici supplicamus ad sanctum concilium destinare
quantoscumque approbauerit uestra potentia, quatenus etiam || in praesentia || de
omnibus Christo amabili uestro imperio satisfiat.
EXEMPLAR EPISTVL^ CYRILLI ARCHIEPISCOPI ALEXANDRINE SCRIPTAE A D CLERVM

CONST ANTINOPOLITANVM
42 Turbatum nimis est sanctum concilium audiens quia non omnia recte rettulit
magnificentissimus et gloriosissimus comes Iohannes, ut cogitarent qui illic sunt, etiam
de exilio contra nos, tamquam sanctum concilium suscepisset inregularem nefandamque
factam damnationem a Iohanne et qui cum eo sunt haereticis. ecce igitur et altera
facta || est suggestio || a || sancta || synodo docens quia et contristata est in litteris
principis et quia non || suscepimus || trium damnationes, et praecipue infirma esse
quidem quae ab illis impie et nefande sunt gesta, || firmari || uero potius quae a nobis
sunt. docuerunt enim et per primam relationem quia infirma quidem quae ab illis
inregulariter sunt gesta, fecerunt, communicatores autem nos et coepiscopos habent
et quia nequaquam recedunt ab huiusmodi uoluntate. et cum || multa milia ||
fecisset memoratus magnificentissimus uir ut ueniret ad communionem Iohannes et
qui cum eo sunt, sancti concilii, usque hodie neque audire uoluerunt huiusmodi uocem,
sed insistunt quidem omnes dicentes quia inpossibile est nos ad hoc uenire nisi et quod
ab eis inregulariter gestum est, destruatur et succumbant concilio utpote delinquentes,
anathematizent autem Nestorium et eius 11 dogmata in 11 scripto; et in his ortinis intentio
est concilii. frustratus autem hac causa memoratus magnificentissimus uir cogitauit
et hoc et exigebat concilium expositionem fidei ex scripto dare sibi, ut et illos faceret
consentire atque subscribere et ascenderet dicens quia coniunxi eos ad amicitias,
humanas tristitias habentes ad inuicem. hoc intellegens sanctum concilium denuo
surrexit, omnino dicens quia non facimus nobis ipsis iniurias; non enim uelut haeretici
uocati sumus, sed uenimus fidem negatam statuere; quam etiam constituimus, et
non eget imperator nunc discere fidem, sciens earn et in ea baptizatus. non profuit
igitur neque hoc Orientalibus. illud quoque cognoscite quia componentes expo-
sitionem fidei contentionem habuerunt ad inuicem et sunt adhuc in contentione.
alii namque eorum suscipiunt dei genetricem dicere sanctam uirginem simul et hominis
genetricem, alii uero omnino negant et aiunt paratos se esse manus amittere quam
suscribere huiusmodi uoci. ubique autem confunduntur haeretici declarati. haec
omnes a uestra beatitudine doceantur et maxime dei cultores et sanctissimi archi-
mandritae, ne forte remeans praedictus alia pro aliis aut dicat aut doceat, 11 ut 11 mulceat
12 post damnationes ins. in [om. v\ solo Acymitorum plus habet haec uerba: sed unius et solius
et eorum qui eadem quae et ille, sapere elegerunt C
42 Grace extat in V100 S 68 A 51

C [= om], Τ [= pq], S [= wr]
2 a scö concilio Cw, a in ad corr. w 3 ad faciem TS
9 suscepissent C, corr. ν ίο heretici secte w heretici recte r 11 suggestio est TS
sancta om. TS 12 suscipimus Τ 13 firma TS 15 nos om. ν coepiscopis S
16 multa milia scripsi multam illis m multum illis ν multum Tw multa r 17 iohannis C
21 dogma ex TS omnes p omnibus C 23 concilio p a concilio q dari q 24 quia
non C 29/30 expositionem fidei componentes ν 32 id omnino S 34 et* om. ν
35 ut Cq aut pS

Authenticated
42 C Y R I L L I E P I S T V L A 43 M E M N O N I S EPISTVLA
aliquorum aures. non pigeat itaque uestram || religiositatem || neque deficiat pro
II nobis desudans ||, sciens quia semet ipsam commendat et deo et hominibus. et
hie II namque || propter saluatoris gratiam hi qui numquam nos uiderunt dei cultores
episcopi parati sunt animam ponere pro nobis et cum lacrimis accedunt dicentes etiam
simul II in exilium || destinari et pariter mori se uotum habere. in multa uero tri- 5
bulatione sumus uniuersi et eo quod custodiamur a militibus et ante lectos eos dor-
mientes habeamus, maxime uero nos. aliud autem omne concilium defecit et
laborat et plurimi mortui sunt; iam autem et ceteri res suas uendunt, non habentes
expensas.
EXEMPLAR EPISTVL-Φ SCRIPTAE A MEMNONE EPISCOPO EPHESI AD CLERVM 10

CONSTANTINOPOLEOS
43 Quanta propter ueram fidem rectse religionis cottidie sustinemus in Epheso,
neque sermone explanare possibile est. tumultui namque tumultus succedit in-
cessabiliter. multam uero nobis uirtutem praebet ut haec fortiter feramus, confessio
fidei et fortitudo. aliquando siquidem magnificentissimus comes Candidianus is
commouens nobis milites et ciuitatem turbis adimplens || et || omnium simul neces-
sariorum delatione nos fraudat per custodiam, multos autem permittens iniurias nobis
effundere et omni sancto concilio horum qui obseruant ex Zeusippo damnato Nestorio
et ad hoc nutriuntur, et plurima multitudo rusticorum ex ecclesiasticis possessionibus
et per illos iniurias effundentium. successit etiam praedictae indisciplinationi et 20
magnificentissimi comitis Irenaei cotidianae seductioni simplicium et Antiochiae episcopi
praesentia. agnoscens enim sanctum concilium futurum eius aduentum, honorans
et debitum sacerdotale complens misit quosdam deoamantissimorum episcoporum etiam
cum reuerentissimis clericis ad occursum eius, || duo || haec faciens, et debitum
adinplens honorem et manifestum faciens quia deberet a Nestorii colloquiis obseruare 25
eo quod a sancto concilio damnatus esset impietatis causa quam meditatus est. non
permissi uero a sequentibus eum militibus in itinere eum uidere, nihilo minus secuti
sunt et ad domum ubi successit, occurrerunt, et plurimas obseruantes horas et non
permissi ad eum celebrare colloquium manserunt iniurias patientes. post multas
autem horas, cum hoc uisum fuisset ei, euocauit dei cultores episcopos et reuerentissi- 30
mos clericos, introducens eos per milites, cumque ea quae a sancto concilio manda-
bantur, manifesta fecissent ei, permisit magnificentissimum Irenaeum et qui cum eo
episcopos et clericos inportabiles inponere piagas nostris comministris et clericis, ut
etiam ad periculum peruenirent. his igitur gestis, uenientes ad sanctum concilium
qui missi fuerant dei cultores episcopi et piagas ostendentes, et quae fuerant acta, 35
narrantes sub gestis monumentorum sacrosancto euangelio proposito, ad indignationem
commouerunt sanctum concilium, et paululum eum castigantes excommunicatum
fecerunt et facta est eorum excommunicatio manifesta. agnouimus enim quia sine

C [= vm\, Τ \=pq\ S [= wr]
ι beatitudinem TS 2 nostris laboribus TS 3 quoque TS 4 accendunt ft
5 in exilium C exilio Τ exilium S 7 deficit qr
12 quantam S religionis quae 5 14 multum S uero TS namque C 16 et
om. TS 17 dilatione C delatacione p delectatione q 18 eorum qr zeusippo C zeusyppo 5
zeosyppo p zeosippo q 20 indisciplinationis C 21 cotidiana seductio C 23 sacerdotalem Cw
24 diu TS 26 qua wcorrr quae w 26/27 n o n p^rmisi [permisit si / S ] uero a CpS ipse uero
non permisit q 27 in om. C, corr. ν 29 permisi Cq 30 et uocauit p 34 iam C
15*
Authenticated
ιι6 COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
nomine aliquid et sine subscriptione in || quandam partem || ciuitatis propositum est

quod ostenderet eius indisciplinatam et inregularem uoluntatem, cottidie autem euocans
nobilem curiam et || uiros || clarissimos, et expetit cum necessitate decreta ut in locum
meum ordinet, ita ut omnes qui inhabitant ciuitatem, orthodoxi constituti, orationis
apprehenderent loca et in eis habitarent, ut non illius insolentia et inregularis fragilitas, 5
quae per || propositiones || acta est, ad effectum perduceretur || famae. || unde et in
sancto apostolo Iohanne pergens et hoc declarans quia deberet ibi ordinäre, seditionem
et turbam || loco ipse || fecit, || et || cum multitudine indisciplinatorum armatorum
ascendens, ita ut quosdam ibi mendicantium faceret semiuiuos, et tamquam iniuriatus
ab his qui ibi sunt, rettulit ad inuidiam sancti concilii. dignamini igitur, sanctissimi, 10
omne habere Studium et || perniciem || atque inregularem uoluntatem Iohannis et qui
cum eo sunt, publicare, ut || et || magnificentissimi comites hinc discedant cottidie
conturbantes et ciuitatem et fidem, ut non ex subreptione horum ea quae fidei sunt,
adulterium patiantur.
44 1 Piissimis et Christoamantissimis Theodosio et Valentiniano uictoribus trium- 16

phatoribus semper augustis sancta et uniuersalis synodus || quae || gratia Christi et
nutu uestrae potentiae congregata || est || in Ephesena metropoli. Vestra quidem po-
tentia non despexit ueram fidem suffodiri || a || doctrina Nestorii exprobrantis cum Iudaeis
domino Christo eas quas propter nos nostramque salutem humanas sustinuit passiones,
sed abominata uestra pietas huiusmodi contra Christum sermones ex omni paene quod 20
sub sole est, nos congregari praecepit in Ephesena metropoli, configi patrum et pietatis
2 dogmata uolens. unde conuenientes et communi iudicio confirmantes expositam
de hoc fidem a trecentis decern et octo in Nicaea collectis sub beatae memoriae Constan-
tino et Nestorium innouantem hanc fidem conprehendentes artibus sermonibus et
subintroductis seductionibus nocentem pietatis sensum sacerdotali gradu deposuimus, 25
ueluti quandam pestem sermonem eius || per || ecclesias serpentem inhibere uolentes.
sed quoniam aliquos inuenimus etiam episcoporum iam titubantes et quae eius sunt,
sapientes et illius blasphemia tractos, uniuersos eos qui secundum eum sapiunt, ex-
communicatos effecimus, donee recedentes a corrupta illius doctrina ad cognitionem
ueram apostolicamque reuertantur fidem, in qua olim incumbentes salui omnes 30
3 II efficiemur ||. sed nos quidem ad correctionem consistentium in errore decreuimus
haec, eorum paenitentiam sustinentes; ipsi uero cum sint triginta numero paulo plus
(erant enim aliqui inter eos etiam ex aliis culpis canonibus subiacentes, assumentes
quoque reuerentissimum episcopum || Antiochenum || Iohannem, || qui || et ipse ex
44 Grace extat in V102 S 70 Α 4g

C [= vm\, Τ [= pq\, S [= wr]
ι quadam parte Τ 2 eis m 3 uiros om. TS expectit p 4 constituti
sunt ν orationes S, corr. S 5 apprehenderunt m apprehenderint ν non — et]
nullius insolentiae S 6 praspositiones Τ positiones w fama pS om. q 7 apostolo
Iohanne] apostolone p Appollonen q 8 Iocorum TS ipsi ν om. TS eta om. TS
9 iniuriatos 5 11 omnem p perniciem C arrogantiam TS 12 et om. TS
inscr. om. mpw Exemplar relationis sei concilii ad piissimos imperatores de orientalibus ν Epistola
uniuersalis concilii ad Augustos q Epistula see synodi ad piissimos imperatores theodosium et ualen-
tinianum r 1 5 / 1 6 et triumphatoribus ν ιό et om. S quae om. TS 17 est om. TS
ephesina qr ephesana w 18 suffodire w suffodere r suffodi q a om. TS exprobrantes m
exprobrante ν Iudaeis] de his S 21 congregare p ephesana in ephesena corr. vu
26 per om. TS serpientem p 28 eos ν 29 efficimus mw 31 efficimur Τ
errorem CS 34 antiochenorum Τ quia TS

Authenticated
44 S Y N O D V S A D I M P E R A T O R E S 45 A D C O N S T A N T I N O P O L I T A N O S 117
plurima tarditate reus erat querelae, alii uero ex aliis haeresibus increpati, quidam uero
eorum etiam || iam || damnati), ad paenitentiam quidem non respexerunt, congregati
uero ad suffragium Nestorii contra praesules sancti uniuersalisque concilii || depo-
sitionem || conscribere praesumpserunt et tamquam ex omni concilio factam rettulerunt
ad uestram pietatem, quam suscipiens uestra potentia iussit manere, putans ex con- 6
cilio hanc factam, et non contra concilium ab his qui secundum Nestorium sapiunt,
et ulciscentium se contra nos in || damnatione || Nestorii, non crimen dicere ualentium
contra principes sancti nostri concilii, et praesumpserunt quoque fallere deo amabiles
uestras aures, ut susciperetur etiam ab eis contra concilium facta damnatio quam
4 neque legaliter neque canonice neque plurimi fecerunt, quapropter et sancta synodus 10
legaliter et || canonice per actionem || destruxit quae ab || his || iniuriose et non ratio-
nabiliter sunt decreta. unde confugimus omnes ad uestrae potentiam pietatis,
supplicantes quae quidem contra Nestorium gesta sunt et Nestorii sectatores, propriam
habere uirtutem, quae uero a defensoribus Nestorii, dum quae illius sunt, sapiant, contra
leges facta aduersus praesules nostri concilii, infecta manere atque uacantia, utpote 15
dum nec consequenter nec regulariter neque pro culpa probata sint gesta, sed ultionis
causa tantummodo a sectatoribus Nestorii contra sanctum confecta concilium. si
enim rationabilis contra Nestorium sententia uniuersalis concilii facta est et hanc
suscepit uestra potentia, tamquam Nestorio nudam praedicante impietatem, rationabile
II utique || perspicit etiam ue?tra potentia ut quae gesta sunt contra concilium a secta- 20
toribus Nestorii, infecta consistant et penitus inualida, ex nulla causa rationem habentia
nisi ex ultione sola pro quibus contra Nestorium sanctum magnumque concilium egit.
supplicamus igitur uestrae potentiae releuari iam nos a tribulatione et iubere restitui
nobis praesules sancti concilii deo amabiles episcopos Cyrillum et Memnonem. ratio-
nabile namque est uindicata pietate et uexantibus earn remotis eos qui pariter pro fide 25
certati nobiscum sunt, honore frui et non condemnari cum his qui conuicti sunt in
nefandis contra Christum dominum blasphemiis.
Iuuenalis episcopus Hierosolymorum subscripsi precibus
II Arcadius et Proiectus episcopi et uices agentes sedis apostolicae et Philippus
presbyter suscripsimus precibus 30
E t reliqui omnes similiter ||
45 Sancta synodus quae per gratiam dei et sanctionem piissimorum principum in

Ephesena metropoli celebrata est, dilectissimis et desiderantissimis fratribus et com-
ministris in Constantinopolim commorantibus et reuerentissimis presbyteris et dia-
conibus eiusdem Constantinopolis. In tanta fluctuatione rerum constitutis et 35
multum quidem undique suscipientibus bellum ex nullaque parte permissis neque
mansuetum et tranquillum piissimorum et Christo amabilium principum uidere

C [= vm\ Τ [=/?], 5 [= wr\
2 iam om. Τ 3/4 depositionem et TS 7 dämnationem Τ g factam damna-
tionem m 11 canonice Cw canonica Tr per actionem C actione TS eis TS
12 potentiae C pietatem ν 14 sapiunt C 19 nestbrium CS nudam mcorrqr
nudum Cpw predicantem CS rationabilem S 20 quodam modo TS per-
spiciat iforr 21 et] ut C 22 ex ultione S exultatione Cp ex insultatione g 23 reuelari S
25 uindicta S 26 non om. m Tj dm m 29 et2 om. ν 29—31 Arcadius — similiter om. TS
inscr. EPISTOLA SYNODI AD EPOS QUI INVENTI SVNT CONSTANTINOPOLI E T PRESBITERIS ET
DIACONIBVS E T CLERO CONSTANTINOPOLITANO 5 3 3 ephesina qr metropolim p 3 4 con-
stantinopoli Tr

Authenticated
uultum, unde esset solummodo sperare difficilium solutionem, quod alium poteramus
adinuenire remedium nisi ut apud propria membra in nobismet ipsis lamentaremur ?
uos autem membra uniuersalis concilii, pietatis zelum per omnia || demonstrantes ||.
taque sciat uestra reuerentia carcere nihil amplius nos in Epheso habitare et trium
mensuum 11 iam tempus 11 hie reclausos neque per mare neque per terram sine periculo
et licenter posse dirigere aliquos ad piissimum comitatum aut ad alium permitti locum,
etenim quotiens ea quae a nobis missa sunt, reddi ualuerunt, per decies milies pericula
harum baiuli alter aliter transformati eripi potuerunt. causa uero ut ita custodiamur,
haec est eo quod omnia contra nos mendaciter piissimo principi referuntur. alii
namque, sicuti cognoscimus, tamquam seditiones nobis facientibus, ita pias edocuerunt
aures; alii uero tamquam uniuersale nostrum concilium damnauerit per omnia dei
cultorem et sanctissimum archiepiscopum Alexandrinorum Cyrillum et sanctissimum
ac deoamantissimum coepiscopum nostrum Memnonem, sic referre praesumpserunt,
alii etiam hoc puto adicere ausi sunt tamquam nos acquieuissemus cum contumaci
concilio ad amicabilia uerba descendere, quorum princeps est Antiochenorum Iohannes.
et quatenus haec non agnoscerentur, plurima contra nos custodia multumque fit bellum,
in anxietate igitur constituti non modica, ad uestram scribere beatitudinem festina-
uimus, scientes quia filiorum germanorum apud uniuersale concilium optinentes offi-
cium et orthodoxam fidem prodi nequaquam patientes, cum multa supplicatione ac
lacrimis et his litteris adeuntes piissimum et Christoamantissimum principem, quae
contra nos sunt, insinuabitis uniuersa. nos enim neque reprehendimus praedictos
sanctissimos et deoamantissimos episcopos qui circa Cyrillum et Memnonem, sed
etiam maxima eos approbatione et coronis dignos existimamus solos et primos super
alios omnes zelo secundum deum motos et undique || laborantes || ut abscideretur
impietatis praedicator Nestorius impiissimus et ecclesiae tali scelere purgarentur; neque
autem nunc patimur praedictorum sanctissimorum 11 episcoporum 11 communione segre-
gari, sed etiam cum eis exilium pati lucrum existimamus egregium. definitum
quoque apud nos est neque recessionis concilium ad communionem suscipere, sed
etiam omnibus uocibus anathemauimus coram ecclesia Iohannem Antiochenum et
qui cum eo sunt, primum quidem pro quibus simul damnare nobiscum impietatis
praedicatorem Nestorium non || sunt passi ||, sed etiam cum eo degentes pro eo facere
sermonem nullatenus quieuerunt, deinde pro quibus etiam iniquissimum et a regulis
alienum conamen contra praedictos sanctissimos episcopos iniuriarum et calumniae
facientes subripere piis Christo amabilium principum auribus praesumpserunt, cum his
autem et eo quod a sensu Nestorii nequaquam || secedunt ||. propter haec semel
eos omni ecclesiastica communione abscidentes et omnem sacerdotalem celebrationem
amputantes excommunicauimus, iudicii existentes huius potius etiam ab ecclesiis,
C [= vm\ Τ [= Pq\ S [= wr]

ι difficillimum S difficillimorum C aliud vqr 2 nisi ut TS nisi υ nri m 3 de-
monstrastis TS 4 nil C 5 oaensium vqr tempus iam TS reclausus w reclusos qr
per mare] permanere pw, corr. p 7 decies [decis p] milies pS decern milia Cq 8 alter
aliter non nisi ν ίο cognouimus q 11 nostrum om. ν omnia om. ν 13 epm CS
15 amicabilia] damnabilia q 16 agnosceretur 5 19 prode w prodere r ac] a pw et q
20 xpi amantissimum p 23 maxima p magna q maxime CS eos Τ hos CS 24 motu
sed 5 laborasse TS 25 ecclesia — purgaretur ν 26 praedicatorum Cp pon-
tificum TS 29 anathematizauimus Cq ecclesiam mp, corr. p 31 est passus TS
pro eo om. ν eo om. m 32 regularis pw 35 et] ex ν a sensu Cq assensu pr
adsensu w recedunt Τ 37 huius — ecclesiasticis υ huius ecclesiasticis potius etiam ab
ecclesiasticis m

Authenticated
45 SYNODI E P I S T V L A A D CONSTANTINOPOLITANOS 46 G E S T A 119
quod absit, recedere quam ad horum ulterius uenire communionem, maxime || si ||

non II corrigunt || omnia quae praedicta sunt sua delicta. insinuamus autem etiam
uestrae reuerentiae ut sub aequali eos ordine habeatis.
Haec igitur exoramini, religiosissimum et deoamantissimum imperatorem edo-
centes, petere pro uniuerso concilio restitui nobis eos qui a canonibus nequaquam 5
reprehensi sunt, hoc est sanctissimos et deoamantissimos episcopos Cyrillum et Mem-
nonem, et misereri quoque nostri et ab || honesto exilio || iam reuocari, et si quidem
digni sumus uidere piissimi et Christoamantissimi principis uultum, hoc permitti
facere; si autem indigni hoc iudicati sumus, uel ad nostras ecclesias redeamus, ut non
hie interimamur uniuersi, alii quidem languore, alii uero anxietate consumpti. ne 10
autem fastidium multum inponeremus suscriptionibus, contenti fuimus manibus
praesidentium.
II Iuuenalis episcopus Hierosolimorum suscripsi
Arcadius et Proiectus episcopi et legati apostolicae sedis similiter
Philippus presbyter et legatus apostolicae sedis similiter || 15
46 1 Post consulatum dominorum nostrorum Flauii Theodosii XIII et Flauii Valen-
tiniani III perpetuorum augustorum XI Kalendarum Augustarum, quae est secundum d. 22. m. Iul.
Êgyptios Epiphi xxvill, || synodo celebrata || in Ephesiorum metropolim secundum a · 431
sanctionem deoamantissimorum et Christo amabilium nostrorum principum et resi-
dentibus in episcopio || religiosissimi episcopi || Memnonis deoamantissimis et dei 20
cultoribus episcopis
Cyrillo Alexandriae, optinente etiam locum sanctissimi et sacratissimi archi-
episcopi Romanorum ecclesiae Caelestini,
et Arcadio episcopo et legato
et Proiecto episcopo et legato 25
et Philippo presbytero et legato
et Iuuenale Hierosolymorum
et Memnone Ephesiorum
et Flauiano Philippensium, optinente etiam locum Rufi dei cultoris episcopi
Thessalonicensium, 30
et Firmo Caesariae Cappadociae primae
et Theodoto Ancyrae Galatiae
ι s add. post hanc in Acym petitio cleri [cler vi\ Constantinopoli(tani) epistula Scientes uestram
pietatem multam curam facientem [ = 48], post haec [hec post rn\ monumenta <de addidi> Cyprus
[egyptiis m; =A 81] et petitiones <de addidi} duabus ecclesiis singulorum episcoporum Europas [=A 82] m
46 Grace extat in A 73—79; gesta de Charisio et decretum immixta sunt gestis de Nestorio in
V 56—60 S101—103. gestorum omnium uerstones Latins prater hanc extant in Coll. Palatina 38
[P] et in Gestis Chalcedonensibus. gesta de Charisio, decretum et subscriptions ex hac uersione
plerumque desumpta exhibentur in Collectione Veronensi [CAS] XVIII 5—7 XVIIII
C [ = vm], Τ [ = / ? ] , S [= wr, usque ad 15]
ι horum] horam m orae υ alterius C si om. TS 2 corrigentes pS corri-
gendum q eum omnia S 2/3 urae etiam ν 5 canibus p 7 ad p honesto
exilio C optima ista conclusione TS 8 uidere] uere p hoc om. S 10 interimamus ν
interiamus m II sumus C 13—15 om. Τ ST 15 suiscr. explic actio n i l incipit actio V ν
16 post consolatu p xilli C 17 III — augustorum om. m 18 epiphii vq
xxvii ν concilio celebrato Τ epheseorum C metropoli vq 19 et* om. ν 2θ reli-
giosissimi om. Τ episcopi om. Tm 22 et alexandrie m etiam om. ν 24 hinc inde
et ante nomina om. ν 26 ante 25 coll. C 28 epheseorum ν ephesi m 32 theodote C

Authenticated
I20 C O L L E C T I O N I S C A S I N E N S I S P A R S PRIOR
et Acacio Melitinae Armeniae

|| [et Iconio Gortynae Cretae]
et Perigene Corinthi || Helladis
et Cyro Afrodisiadis Carise
et Valeriano Iconii 5
et Palladio Amasiae hellesponti
et Hesychio Parii
et helladico Rodi
et Dynato Nicopoleos Epiri ueteris
et Euchario Dyrrachii Epiri nouae 10
et Perrebio farmaci
et Eudoxio Chomatis Lyciae
et Siluano Cheretapon Frygiae
et Vereniano Pergae Pamphyliae
et Amphilochio Sidae 15
et Epiphanio Cratiae Honoriadis
et Gregorio Cerasuntis Ponti Polemoniaci
et Senecione Scodrensium
et Iconio Gortynae Cretae
et Dalmatio Cyzici 20
et Docimasio Maroniae Thraciae
et Iohanne Proconissi
et Danihele Coloniae secundae Cappadociae
et Romano Raphiae
et Pauliniano Maiumae 25
et Paulo Anthidonis
et Fido Ioppae
et Iohanne Sycomazonis
et Theodoro Gadarensi
nec non et Bessula diacono Carthaginiensi 30
2 et reliquis residentibus secundum superiorem sessionem, Petrus presbyter Ale-
xandriae et primicerius notariorum dixit: Sancta et magna uestra synodus omnem
faciens prouidentiam rectae et apostolicae fidei et dogmatum ueritatis, prospiciens
autem etiam disciplinae et ecclesiarum ordinationi, definitionem protulit, quam etiam
prae manibus habentes, si placet uestrae sanctitati, relegimus. 35
8 Sancta synodus dixit: Prolata definitio a sancto hoc et uniuersali concilio rele-
gatur et inseratur gestis monumentorum.
Nicaena synodus hanc fidem exposuit: Credimus in unum deum patrem omni-
38—p. i 2 i , 10 cf. p. 60, 31—61, 5
C [= vm\, Τ [= pq\
ι melitinae armeniae et acacio Τ meletinae ν 2 om. Τ 3 et — Corinthi om. Τ
helladae Τ 6 postulatur Helenoponti 7 ysichio C 8 postulatur Hellanico rodii m
9 et epiri C 10 dirrachi m dirachi ν n perreuio TC postulatur Farmali 13 sal-
uano ν salmano m cheretapon [cheretapo p cheratapo v~\ frygiae vT cherata profigie m
14 ueriano p pergempaphilise ν i6 honoriadi C 17 polimeniacis m polimaniacis ν
18 senexione scrodensium m 20 quizici C 21 dochimatio C arachie m 24 rahae C
25 malume m 28 iohanno p 30 cartaginense C 31 seditionem m 33 dog-
matam m dogmata ν 37 inferatur p

Authenticated
46, ι — 1 7 G E S T A 121
potentem, || omnium uisibilium et inuisibilium || factorem, et in unum dominum Iesum

Christum filium dei natum ex patre unigenitum, hoc est ex substantia patris, deum
ex deo, lumen ex lumine, deum uerum ex deo uero, natum, non factum, consubstan-
tialem patri, per quem omnia facta sunt quae in caelo et quae in terra, qui propter nos
homines et propter nostram salutem descendit et incarnatus est et || inhumanatus ||, 6
passus, et resurrexit tertia die, ascendit in caelos, uenturus iudicare uiuos et mortuos;
et in spiritum sanctum. eos autem qui dicunt >erat quando non erat<, et >antequam
nasceretur, non erat<, et quia ex non existentibus factus est aut ex alia subsistentia uel
essentia dicentes esse aut conuertibilem aut mutabilem filium dei, hos anathematizat
catholica et apostolica ecclesia. 10
4 Sanctae quidem huic fidei omnes consentire conuenit; habet enim || pie atque ||
sufficienter ad utilitatem totius || orbis || terrae. quia uero aliqui simulant quidem
earn se confiteri et consentire, male autem interpretantur sensuum uirtutem secundum
quod eis placer, et circumueniunt ueritatem, filii existentes erroris et nati perditionis,
opus fuit || necessario sanctorum patrum et orthodoxorum adicere || testimonia quae 16
satisfacere ualeant quemammodum intellexerunt earn et praedicare || praesumpserunt ||,
ut palam sit quia omnes rectam et immaculatam habentes fidem sic et intellegunt et
interpretantur et praedicant earn.
5 Petrus presbyter Alexandriae et primicerius notariorum dixit: Quoniam prae
manibus habemus et codices sanctissimorum et || sacratissimorum || patrum et episco- 20
porum diuersorumque martyr um, elegimus autem ex eis pauca capitula, || quae ||, si
placet, relegimus.
β Flauianus episcopus Philippensium dixit: Etiam haec lecta gestis inserantur.
Et lecta sunt ita
Petri sanctissimi episcopi et martyris ex libro de deitate 25
7 <I> Quoniam et uere g r a t i a et u e r i t a s p e r I e s u m C h r i s t u m f a c t a e s t Ioh. 1, 17
(unde et gratia sumus salui facti secundum apostolicum dictum et h o c , ait, n o n Eph. 2, 8
ex n o b i s ; dei d o n u m e s t , n o n ex o p e r i b u s , ne q u i s g l o r i e t u r ) , uoluntate
dei uerbum caro factum e s t e t h a b i t u i n u e n t u s u t h o m o non defuit a deitate. Phil. 2, 7
nec enim ut a uirtute sua aut gloria plenius desisteret pauper factus, cum diues existeret, eo 2Cor. 8,9
hoc factus est, sed || ut etiam || mortem pro nobis peccatoribus susciperet i u s t u s 1 Petr. 3, 18
p r o i n i q u i s , q u a t e n u s n o s o f f e r r e t || d e o , m o r t i f i c a t u s || q u i d e m c a m e ,
II u i u i f i c a t u s || a u t e m s p i r i t u .
ι—3 adfert Rusticus c. Aceph. p. 58b

19—p. 127, is = p. 67, 19—74. Η
C [= vm\, Τ [= p, q usque ad 26 facta est]

I omnium om. Τ uisibilium inuisibiliumque Τ 2 natum ex patre et hoc — patris
se non legisse testatur Rusticus unigenitum natum ex patre m 3 ex*] de f 5 hu-
manatus m homo factus Τ ίο apostolica et catholica p 11 pie atque] pieque Τ
12 orbis om. Τ 15 necessarium ex [ex om. p~\ scis patribus et orthodoxis comparare Τ
16 ea / confisi sunt Τ 17 et2 om. ν intellegent Cp 18 ea p 20 et
beatissimorum p om. q 21 quae om. Τ 24 et — sunt C elicta sunt p et lectum est q
26 numerum addidi 2 7 — p . 127, 33 unde et — legislator] sequuntur hie exempla sanctorum
patrum, sicut in gestis damnationis Nestorii sunt posita, Quibus expletis subiunctum q 29 factus m
31 etiam ut [ = TUUS\ 32 nos] non υ dö patri Τ [ = T2iUS] mortificatos Tv [= iqvil]
33 uiuificatos Tv [= iqv**]
Acta condliorum oecumenicorum. I 3. 16

Authenticated
Et post alia
Ioh. i, 14 8 II Vnde et euangelista uerum ait dicens: et u e r b u m c a r o f a c t u m est et
h a b i t a u i t in n o b i s , tunc uidelicet quia ex quo angelus salutauit uirginem dicens:
Lc. i, 28 aue g r a t i a p l e n a , d o m i n u s t e c u m . d o m i n u s enim t e c u m est nunc est
audire a Gabrihele || pro || eo quod || est || deus uerbum tecum est. . significat enim 5
Lc. i, 35 ipsum natum in uulua et carnem factum, sicut scriptum est: s p i r i t u s s a n c t u s
s u p e r u e n i e t in te et u i r t u s a l t i s s i m i o b u m b r a b i t t i b i , u n d e et q u o d
n a s c e t u r s a n c t u m , u o c a b i t u r f i l i u s dei.
Et iterum post alia

9 III Deus uero uerbum per uiri absentiam secundum uoluntatem omnia ualentis 10
operari dei factum est in uulua uirginis caro, non indigens uiri operatione aut prae-
sentia. eificacius enim a uiro perfecit dei uirtus obumbrans uirgini cum adueniente
sancto spiritu.
Äthan, c. Athanasii sanctissimi, qui fuit episcopus Alexandriae,
A nan. 3, 33 (j e c o dice contra Arrianos 15
Ier. i, 5 10 II II Multi igitur sancti fuerunt et mundi ab omni peccato, Hieremias autem et de
Lc. ι, 44 uentre sanctificatus est et Iohannes adhuc in utero exultauit in laetitia in uoce dei
Rom. 5,14 genetricis Marise. et tarnen r e g n a u i t m o r s ab A d a m u s q u e ad M o y s e n
et in eos q u i non p e c c a u e r u n t in s i m i l i t u d i n e p r a e u a r i c a t i o n i s Adae
et sic manebant nihilo minus || homines || mortales et corruptibiles, capaces || pro- 20
priarum naturae || passionum. nunc autem uerbo facto homine et sua faciente
quae carnis sunt, non iam haec corpus tangunt propter uerbum quod in eo factum est,
sed ab ipso quidem || consumpta || sunt, de reliquo autem homines non iam secundum
suas passiones manent peccatores et mortui, sed secundum uerbi uirtutem resurgentes
immortales et || incorruptibiles || semper permanent. unde et cum || nata sit || caro 20
de dei genetrice Maria, ipse dicitur || natus || qui aliis natiuitatem, ut sint, praestat,
ut nostram in se ipsum transferat natiuitatem et non iam sicut terra solum existentes
in terram eamus, sed ut ex caelo uerbo coniuncti in caelum perducamur ab ipso,
ergo ita et alias passiones corporis non incongrue in semet transtulit, ut non iam sicut
homines, sed ut proprii uerbi sempiternae uitae participes existamus. non enim iam 30
ι Cor. 15, 22 secundum primam natiuitatem in Adam morimur, sed de cetero natiuitate nostra et
omni carnali infirmitate translatis in uerbo surgimus a terra, soluta quae per peccatum
Gal. 3, 13 est maledictione propter eum qui factus est in nobis propter nos maledictio.
Eiusdem Athanasii de epistula ad Epictetum

ad Ep. 2 11 V Quomodo autem et ambigere audent qui dicuntur Christiani, si || is || qui ex 35
Maria processit dominus, filius quidem substantia et natura dei est, || quod || secundum
carnem autem, ex semine Dauid est, || ex carne || autem sanctae Mariae ? qui autem
C M , τ[= ρ]
1 numeri hinc inde ex Τ uerum — dicens om. ν et2 om. m [ = TUCÛS] 4 do-
minus2 —• tecum2 om. ν 5 pro — est C eo quod Τ [ = Τ™ US] 10 ueritatem m 19 adam p
20 homines om. Τ [= 7"81 £75] 20/21 propriarum naturae C [= US] om. Τ [ = T^] 23 con-
sumptae Τ [= p™, cf. C/5] 25 incorrupti Τ [ = C^TÛS] manent ν maneant m nasce-
retur Τ [ = C2iT2*US] 26 nasci Τ natiuitatem ut sint aliis ν 30 hominis C 33 est2
om. C 34 epictectum Τ 35 is om. Τ [= Τ21 US] 36 dns Τ [= CUUS] ds C [= Tir]
U
quod om. Τ [= T US] 37 ex om. mT
2 carnis Τ quid υ [= vu]

Authenticated
46, 8 - 1 5 GESTA 123
putas II sic II temerarii facti sunt, ut dicerent Christum, qui carne passus est et crucifixus,
non esse dominum et saluatorem et deum et filium patris ? aut quomodo Christiani
uolunt nominari qui dicunt in hominem sanctum sicut in unum prophetarum uenisse
uerbum et non ipsum hominem factum sumentem ex Maria corpus, sed alterum esse
Christum et alterum dei uerbum quod ante Mariam et ante saecula filius existebat 5
patris ? aut quomodo esse Christiani possunt qui dicunt alium esse filium || et alium ||
dei uerbum ?
Et post alia iterum
12 VI Non II uero || per || appositionem || haec facta sunt, absit, sicut || rursus || ad Ep. 7
quidam aestimauerunt, sed uere homine facto saluatore totius hominis salus facta est. 10
si enim || appositiue erat || in corpore uerbum secundum illos, quod autem || appo-
sitione || dicitur, phantasia est, repperitur putatiue et salus et resurrectio hominum
dici secundum impiissimum Manichaeum. sed non equidem fantasia est salus
nostra neque corporis solum; sed totius hominis, animae et corporis, ueraciter salus
facta est. humanum [est] || igitur || naturaliter quod ex || Maria || secundum 15
diuinas scripturas et uerum est saluatoris.
#
Iulii sanctissimi episcopi || Romani de epistula || ad Prosdocium

18 VII Praedicatur autem ad plenitudinem fidei et incarnatus de uirgine Maria dei Lietzmann,
filius et habitans in hominibus, non in homine operatus (hoc enim in prophetis est Apollinaris
et apostolis), perfectus deus in carne et homo perfectus in spiritu, non duo filii, unus 20 p · 2 8 4
quidem proprie filius assumens hominem, alter autem mortalis || homo || assumptus
a deo, sed unus unigenitus in caelo, unigenitus in terra deus.
Felicis sanctissimi episcopi Romae et martyris || ex epistula || ad || Maximum ||

episcopum et clerum Alexandriae 24
14 VIII De incarnatione autem uerbi et fide credimus in dominum nostrum Iesum Lietzmann,
Christum ,|| qui de uirgine Maria natus est ||, quia ipse est dei sempiternus filius et Apollinaris
uerbum et non homo a deo assumptus, ut alter sit praeter ilium. neque enim P"
hominem assumpsit dei filius, ut sit alter praeter ipsum, sed deus existens perfectus
factus est simul et homo perfectus, incarnatus de uirgine.
Theophili sanctissimi episcopi Alexandriae de quinta paschali epistula so

15 V i l l i Sunt enim et nunc reliquiie tunc factorum mirabilium. non discredant
quia uirtus dei ualet facere uirginem parere, in qua factum uiuens dei uerbum propter
similitudinem quae ad nos est (aliter enim eum conuersari nobis proxime non erat pos-
sibile), uti ne ex uoluptate et somno, quemammodum in aliis hominibus habet, acci- Sap. Sal.7,3
peret corpus, quod in similitudine || est || huius, accepit ex uirgine natus, homo 35
C [= vm\ Τ [=/]
ι sic om. Τ 6 et aJium om. Τ 8 iterum post alia ν g uero om. Τ [ = 7' 2 4 £/S]
adoptionem Τ \cf. T US] M 21
rursus om. Τ [= Τ US] 10 quidem C 11 adoptiue Τ [ = C/5]
erant Τ u / 1 2 adoptione Τ [ = T2iUS] 13 impessimum Τ IS est TC om. CUTUUS
igitur om. Τ [ = C 2 4 r 2 4 Z7S] maria processit Τ secum Τ \η Iulii om. C Romani — epi-
stula] de epistola ad romanus Τ 19 habitans TC [ = Z75] inhabitasse C 24 7" 24 21 aliter C, corr. ν
homo om. Τ [= T US] 2i
22 deo] nobis ν [ = C 2 1 ] 23 ex epistula om. Τ [cf. / 2 4 ] et eple m
maximianum Τ 25 uerbi autem υ fidei Τ nostrum om. ν 26 de uirgine maria
natum Τ [ = C^TÛS] et om. C [ = C 2 ·] 28 hominem om. ν 31 reliquae ρ 34 uti
ne Τ ut in C 35 est om. Τ [ = C a 4 r a l ]
16*
Authenticated
|| quidem || apparens sicut et nos secundum seruilem formam, ex operibus autem de-
monstratus quia omnium creator et dominus est, agens opera dei.
Eiusdem de paschali epistula

1β X Qualiter enim artificum optimi non in pretiosis tantum materiebus artem osten-
dentes in ammiratione sunt, sed uilissimum lutum et ceram dissolutam plerumque s
assumentes, || cum || suae discipline || demonstrent || uirtutem, multo magis laudantur,
Hebr. 4, 12 ita omnium optimus artifex, || uiuens || efficax deiuerbum, ordine coaptationis decorans
uniuersa, non || uelut || alicuius pretiosae materiae || corporis caelestis || assumens ad
nos aduenit, sed in luto, || quod || magnum || est || suae artis, ostendit, ex luto for-
matum emendans hominem, ipse de uirgine || noui decoris || procedens homo, || modo || 10
Hebr. 4, 15 quidem natiuitatis || excellens ||, similitudinem autem, quae per omnia ad nos est
II absque || peccato, non effugere iudicans, cum nascitur, pannis || inuoluitur, || nutritur,
puer in praesepe iacens, naturae nostrae infirmitatem suscipiens propter praecedentes
Mt. 2, 8. 12 causas. sed adhuc puer existens, simul et inimicum et eius perturbat agmen, magos
II attrahens || ad paenitentiam et || praeparans || destinantem eos regem contemnere. 15
Cypriani || sanctissimi || episcopi et martyris ex interpretatione

de elemosyna
de 17 XI Multa et maxima existunt, dilectissimi, diuina beneficia ex quibus nostram salu-
op. et elem. 1 tem dei patris et Christi afluens et 11 diues 11 misericordia operata est et semper operatur.
unde custodire nos et uiuificare || uolens || pater filium misit, ut nos renouet, et missus 20
filius uoluit filius hominis fieri, ut nos filios dei constituat. humiliauit igitur semet
ipsum, ut populum abiectum reficiat; uulneratus est, ut nostra uulnera sanet; seruiit,
ut II ex II seruitute ad libertatem seruientes adducat; mortem sustinuit, ut immortali-
tatem mortalibus reddat.
de fide i, 94 Ambrosii || sanctissimi || episcopi Mediolanensis [|| interpretatio ||] 26

18 XII Si mihi non credunt, credant apostolo dicenti p o s t q u a m u e r o u e n i t p l e n i -
Gal. 4, 4 t u d o t e m p o r i s , m i s i t d e u s f i l i u m s u u m f a c t u m ex m u l i e r e , f a c t u m s u b
lege. f i l i u m inquit s u u m , non unum ex multis, non communem, sed suum; cumdicit
s u u m , generationis aeternae proprietatem || significauit ||. hunc f a c t u m ex m u l i e r e
postea astruxit, ut factura non diuinitati, sed || assumptioni || corporis ascriberetur; so
f a c t u m ex m u l i e r e per carnis susceptionem, f a c t u m s u b l e g e per obseruantiam
legis. generatio || enim || ilia caelestis ante legem, ista post legem.
XI est uersio Latina uersionis Grcecte, cf. qua ad p. 70 28—71, 5 adnotaui

XII sunt ipsa Ambrosii uerba, cf. qua ad p. 71, 6sq. adnotaui
C [=*«], Τ [=
ι quidem om. Τ 6 cum om. Τ [ = T^mÛS] demonstrantes Τ [ = T**CMUS\
7 ueniens Τ [ = 7""] 8 uelut om. Τ [ = T™C™US] corpus Τ [ = TÛS] caelestis
om. Τ [ = 7*24] 9 uenit ν quod om. Τ [ = Γ 2 4 ] est om. Τ [ = Γ 2 4 ] ίο nouo
modo Τ [ = 7 " " US] modum ν [ = e/24] per modum Τ [ = T™US\ 11 mutatus Τ
12 sine Τ [ = C™T™US] obuoluitur Τ 14 augmen m [ = m3i] 15 euocans Τ [ = US]
compellens Τ [ = <7 24 Γ 24 ] i6 sei Τ [ = TilUS] 19 diues dl Τ 2θ uolens om. Τ
[= Τ" US Γ] 21 filius1 om. Τ 22 nostra om. C sanaret m seruiuit C 23 de Τ
[= Τ™ US] 25 sei Τ [ = Γ 2 4 ] coepiscöpi C [ = ε/24] interpretatio om. Τ [= Γ 2 1 ,
cf. qua ad p. γι, 6 adnotaui] 26 apostoli C 28 e C 29 signauit Tm 30 as-
sumption Τ [ = pu] 32 enim C [= C2iUSr] autem Τ [ = 7 ™ ]

Authenticated
46, i s — 2 0 GESTA 125
Eiusdem
19 XIII S i l e a n t i g i t u r i n a n e s d e s e r m o n i b u s q u a e s t i o n e s , q u i a r e g n u m d e i , s i c u t s c r i p t u m 2, 77. 78
e s t , n o n i n p e r s u a s i o n e u e r b i est, s e d i n o s t e n s i o n e u i r t u t i s . s e r u e m u s d i s t i n c t i o n e m 1 Cor. 2, 4
diuinitatis et carnis. u n u s in utroque loquitur dei filius, q u i a in e o d e m utraque
n a t u r a est. etsi i d e m loquitur, n o n u n o s e m p e r loquitur m o d o . i n t e n d e in eo n u n c 6
g l o r i a m d e i , n u n c h o m i n i s p a s s i o n e s , | | q u i a || q u a s i d e u s l o q u i t u r quae s u n t d i u i n a , q u i a
u e r b u m e s t , q u a s i h o m o d i c i t quae s u n t h u m a n a , q u i a i n 11 m e a 11 s u b s t a n t i a 11 l o q u e b a t u r 11.
hie est p a n i s uiuus, qui de caelo descendit; p a n i s h i e c a r o e s t , s i c u t i p s e d i x i t : Ioh. 6, 33
hie p a n i s q u e m e g o d a b o , c a r o m e a est. h i e e s t q u i d e s c e n d i t , || h i e e s t || q u e m loh. 6, 54
p a t e r sanctificauit et misit in h u n c m u n d u m . n e c i p s a l i t t e r a n o s d o c e t s a n c t i - 10
ficatione n o n diuinitatem eguisse, sed carnem.
G r e g o r i i || m a i o r i s sanctissimi || episcopi || N a z a n z e n i e x e p i s t u l a
ad Clidonium ||
20 XIIII N o n d e c i p i a n t h o m i n e s n e c d e c i p i a n t u r , s i n e || m e n t e || s u s c i p i e n t e s d o m i n i c u m ep. 101
h o m i n e m , sicut ipsi dicunt, m a g i s a u t e m d o m i n u m n o s t r u m et d e u m . n e c e n i m 15
h o m i n e m d i u i d i m u s a deitate, sed u n u m et e u n d e m d o g m a t i z a m u s , prius q u i d e m n o n
h o m i n e m , sed d e u m et filium s o l u m e t a n t e saecula, n o n m i x t u m c o r p o r i e t || h i s | |
q u a e c u m q u e s u n t c o r p o r i s , i n fine a u t e m e t h o m i n e m , a s s u m p t u m p r o n o s t r a s a l u t e ,
passibilem carne, inpassibilem deitate, circumscriptum corpore, incircumscriptum
s p i r i t u , e u n d e m t e r r e n u m e t caelestem, u i s i b i l e m e t i n t e l l e g i b i l e m , c a p a b i l e m e t i n - 20
c a p a b i l e m , u t || t o t o || h o m i n e || e o d e m q u e || d e o t o t u s h o m o r e f o r m a r e t u r , q u i s u b
peccato ceciderat.
Si quis n o n dei g e n e t r i c e m M a r i a m aestimat, sine d e i t a t e est.
Si quis q u a s i p e r fistulam i n u i r g i n e t r a n s i s s e e t n o n i n i p s a f o r m a r i || d i c i t
d i u i n e 11 s i m u l e t h u m a n e , 11 d i u i n e 11 q u i d e m q u i a s i n e u i r o , h u m a n e a u t e m q u i a l e g e 25
p a r t u s , a n a t h e m a sit.
Si quis f o r m a t u m dicit h o m i n e m et ita s u b i n g r e s s u m deum, damnatus est.
n o n e n i m n a t i u i t a s dei h o c est, sed f u g a natiuitatis.
S i q u i s i n t r o d u c i t d u o s filios, u n u m q u i d e m e x d e o e t p a t r e , s e c u n d u m a u t e m e x
M a r i a , e t n o n u n u m e t i p s u m , || e t || a b a d o p t i o n e || e x c i d a t ||, quae p r o m i s s a e s t r e c t e 30
credentibus. n a t u r a e e n i m duae || d e u s || e t h o m o , q u o n i a m e t a n i m a e t c o r p u s , Eph. i, 5
filii a u t e m n o n d u o n e c d e i . n e q u e e n i m h i e d u o h o m i n e s , || etsi sic || P a u l u s || id
q u o d i n t e r i u s h o m i n i s e t q u o d e x t e r i u s , H a p p e l l a u e r i t , e t si o p o r t e t c o m p e n d i o s i u s 2. Cor. 4, 16
dicere, aliud quidem e t a l i u d || e a |] e x q u i b u s || s a l u a t o r || ( n o n e n i m || i d e m e s t
XIII sunt ipsa Ambrosii uerba, cf. qua ad p. γι, i6sg. adnotaui
C [= vrn], Τ [= ρ]
ι item eiusdem ν [ = ρ 84 ] 6 hominum ν quia 1 C [= Γ] om. Τ [CtlT"US] 7 mea] ea Τ
2
loquebantur Τ g hie est om. Τ ίο nec C [= C**US, cf. qua p. 71, 24 adnotaui] et Τ
ι ο / ι ι sanctificationem ν [ = p2iv11] 11 diuinitate ν [ = C 24 ] carne ν [ = v2i] 12 maiori m
magni Τ [ = ν** Τ™] sei Γ [= Τ" US] nanzanzeni ν [ = ν**] nanziazi Τ \cf. Τ**\
Ι2/Ι3 ex — Clidonium om. Τ [ = C 2 4 7*24] 12 ex epistula] exempla m 14 mentes m
sensu Τ [ = Γ 2 4 ] suscipientes om. m 17 his om. Τ [ = T^mÛS] 18 homine Τ
[ = p™U\ 21 in toto Τ [ = Τ™US] eodem et Τ [ = C2iUS] 24 uirginem υ
dicit om. Τ [= Τ™US] 25 deifice1 Τ [ = Γ 2 4 ^ deifice2 Τ [ = TÛS] 29 ex deo
patre ν et xpö et patre m 30 et* om. Τ [ = Γ 5 ]
24
excidet Τ [ = Γ 2 4 ] 31 enim Τ [ = Τ" US]
autem C quia deus Γ 32 etsi sic C [ = C 14 ] licet etiam Τ [ = Γ 2 4 ] 32/33 id —
exterius C \cf. C ] interiorem hominem et exteriorem Τ [ = Γ 2 4 ]
24
34 ea om. Τ [= T*KUS]
saluator est Τ [ = C21 Τ1*US] si quidem non Τ [ = C^TÛS]

Authenticated
inuisibile || uisibili || et sine tempore || ei quod || sub tempore), || non || alius autem
et alius, absit. utraque enim || unum commixtione, || deo quidem inhumanato,
homine autem || deitato || uel || quomodolibet || aliquis nominet. dico enim aliud
et aliud || conuerse || quam in trinitate habet. ibi enim alius et alius, ut non sub-
sistentias confundamus, non || autem aliud || et aliud. unum enim tria sunt et 5
eadem deitate.
Si quis ut in propheta dicit secundum gratiam operatum esse et non secundum
substantiam coniunctum || et conformatum ||, sit uacuus a meliori operatione, magis
|| uero || plenus contraria.
Si quis non adorat crucifixum, anathema sit et reputetur cum || deicidis ||. io
Si quis ex operibus perfectum aut post baptisma aut post resurrectionem ex
mortuis adoptionem meruisse dicit sicut || quos || pagani parengraptos dicunt, id est
inscriptos, anathema sit. quod enim || inchoatur |j aut proficit aut consummatur,
non est deus, || uel si || propter [eum] quod paulatim fit crementum ita || dicitur ||.
Basilii sanctissimi episcopi Caesariae Cappadociae 15

21 XV Non enim tantum caelum et 11 terra et 11 magnitudines pelagorum et quae in aquis
de spir. s. 18 uersantur, et terrestria animalia || et plantaria et || stellae et aer et tempora et uarius
uniuersorum ornatus supereminentem uirtutem commendant, quantum ut possibile
sit deum incapabilem inpassibiliter per carnem || cum morte confligentem ||, ut nobis
sua passione impassibilitatem donaret. 20
or. ι de beat. Gregorii sanctissimi episcopi Nysae

22 XVI H o c e n i m s a p i a t u r , ait, in u o b i s q u o d et in C h r i s t o I e s u , q u i
Phil. 2, 5-7 c u m in f o r m a d e i e s s e t , n o n r a p i n a m a r b i t r a t u s e s t esse || se aequalem ||
d e o , s e d s e m e t i p s u m e x i n a n i u i t f o r m a m s e r u i a c c i p i e n s . quid pau-
perius in deo quam || forma serui || ? quid humilius in rege omnium quam in com- 25
Apoc. 19, 16 munionem egentis nostrae naturae sponte uenire ? rex regum et dominus domi-
nantium seruitutis formam subiit; iudex uniuersitatis sub censu potentium fit; creaturae
I es. 40, 12 dominus in spelunca || deuertitur; || qui cuncta comprehendit, non inuenit locum in
Lc. 2, 7 diuersorio, sed in praesepe animalium || collocatur ||; mundus et immaculatus humanae
naturae sustinet sordes et per omnem paupertatem nostram transiens usque ad mortis 30
accedit experimentum. uidetis spontaneae paupertatis mensuram: uita mortem
gustat, iudex ad iudicium ducitur, uitae omnium || dominus fit || sub sententia iudicantis;
qui totius est supermundanae uirtutis rex, carnificu. i non repellit manus. ad hoc
tibi, ait, exemplum humilitatis mensura respiciat.
C [= vm], Τ [= p]
ι et uisibile Τ ei quod ν [ = C 24 ] ex quod m et Τ non om. Τ [ = £75] 2 unum
om. Τ in contemperatione Τ [ = T2iUS~\ humanato m [ = mst] 3 deificato Τ
[= T2iUS] quomodo Τ [ = CUTUUS\ 4 contrarie Τ quam sic C 5 aliud
autem Τ [ = C ^ T ^ U S ] 6 tritate Τ η prophetas m prophetias ν 8 aut formatum Τ
[= Tzi] meliorari ν 9 uero om. Τ [ = 7~24] 10 dei interfectoribus Τ [ = T2iUS~\
12 quos om. Τ [ = C TÛS~\U
parengraphos m dicit m 13 inchoatum est Τ
[ = C^TÛS] 14 quamuis Τ [ = TÛS] eum quod CT [ = Γ 2 4 ] quod C 2 4 dicatur Τ
f = C2iT™US] 16 terram Τ [ = ί/5] et 2 υ°οττ [ = C2iT™US] om. C nec Τ \η arboris
etiam Τ \cf. 7*24] 18 uirtutem om. C 19 cum morte confringente m perplexum morti Τ
23 se equalis m [ = m2t] aequalis Τ [ = T2lUS] 24 forma / [ = / 2 4 ] 25 serui forma Τ
M
[= C T™US] 28 deueitit Τ [ = Τ™US] 29 diuersorium C iacet Τ L= T™US]
32 fit dominus Τ 34 mensura] natura m

Authenticated
46, 20—26 GESTA 127
Attici episcopi Constantinopoleos

28 XVII Hodie Christus dominus miscericordiae natiuitatem suscepit; in || diuina || enim
dignitate praeexistebat.
Deinde his infert iterum: Misericordiae uerbum || exinanitur, || inexinanibilis
naturae existens; s e m e t i p s u m enim e x i n a n i u i t f o r m a m s e r u i a c c i p i e n s . 5 Phil. 2,7
qui sine carne est, propter te incarnatur; u e r b u m enim c a r o f a c t u m est. qui Ioh. 1, 14
tactui non || subicitur || propter naturae incorporeum, palpatur; qui sine initio est, sub
initio fit corporeo; qui perfectus est, crescit; qui inconuertibis est, proficit; qui diues
est, in paupere diuersorio fit; qui cooperit caelum nubibus, pannis inuoluitur; rex
in II praesepio || ponitur. 10
Amphilochii Iconii episcopi

24 XVIII Quoniam enim ipse || rex est et deus || et mortem propter passionis dispensatio-
nem gustauit, munera magorum mysteriorum sunt indicia. offerunt aurum; cog-
noscunt enim eum regem. offerunt tus; deo enim sciunt offerentes. adiciunt
II et II murram propter || mortificationem passionis, quae in mysterio || est. 15
Eiusdem || Iconii episcopi ||

26 XVIIII Nisi enim ille nasceretur carnaliter, || tu non || renascereris spiritaliter. nisi
ille sustinuisset serui formam, non tu dignitatem adoptionis lucratus esses; propter
hoc enim in terra caelestis, ut tu in caelis leuareris terrenus. propter hoc Christus Phil. 2, 7
II exinaniuit semet ipsum, || ut nos omnes de plenitudine eius accipiamus. illius 20 Ioh. 1, 16
mors tua facta est immortalitas. domini passio serui facta est altitudo, tu autem
beneficium accipis blasphemiae occasionem.
Similiter Attici episcopi Constantinopoleos

26 XX Si quem dubitare facit unigeniti humanatio et uirginis partus et passionum
communicatio et crux et passio et mors, ediscens cognoscat prouidere haec mundi 25
salutem, sed nec indigna ad misericordiam dei. si enim turpe est deo in uirgine
habitare, turpius utique omnino est et facere; si uero creans non iniuriam passus est,
nec habitare in creatura opprobrio dignum iudicauit. et si pati malum est,
passionibus liberare quantum || bonum || est? || igitur || et mortuus est inmortali
morte mortificans mortem et resurrexit nostram largiens resurrectionem et omnia 30
haec suscepit non natura deitatis, sed assumptione carnis, hanc quidem in suae im-
passibilitatis septa || consistens ||, hoc uero omnia passus et sustinens, ut fieret con-
uersationis optimae princeps et legislator.
30—32 et omnia — sustinens adfert Rusticus c. Aceph. p. 744
C [= ml Τ [=/]
2 deifica Τ [ = TUUS] 4 exinanitus Τ ξ exinauit Τ η tactu p subiciebatur Τ
[= TUUS\ 10 praesepe Τ [ = Τ™US] 12 et rex et deus est Τ [ = Τ™US] 13 iudicia C
14 sciunt ig2i sunt TC [ = v21] scimus pil 15 et om. Τ [ = T**US] mortem quae in mysterio
passionis Τ [cf. T"US] 16 Iconii episcopi om. Τ [= Τ™US] 17 non tu Τ [ = Τ™US]
20 semet ipsum exinaniuit Τ [ = T2iUS] 22 occasione blasphemiae ν 2$ hanc υ
26 non indignam ν si om. p 26/27 habitare in uirgine ν 28 habere C oppro-
brium indignum C 29 bonum om. Τ [= TUUS] unde Τ [ = TliUS] 30/31 haec
omnia ν 31 sua C 32 constituens Τ

Authenticated
128 C O L L E C T I O N I S C A S l N E N S I S P A R S PRIOR
27 11 Quibus lectis 11 Petrus presbyter Alexandriae et primicerius notariorum dixit:

Secundum sanctionem piissimorum et Christo amabilium principum Theodosii et
Valentiniani, || sicut praediximus ||, congregata in Ephesiorum metropoli ex omni, ut
ita dicatur, orbe terrarum sancta hac synodo 11 deocolendissimorum 11 episcoporum ex
omnibus sanctissimis ecclesiis et residente atque definiente ualere firmamque esse 5
fidem expositam per sanctum spiritum a sanctis patribus qui per tempora in Nicaea
ciuitate collecti sunt, existentium numero trecentorum decern et octo, et definiente
de hoc quo condecebat modo, Charisius quidam nomine, 11 qui fuit 11 presbyter et 11 dis-
pensator || sanctae ecclesiae || Philadelphiae || ciuitatis, asseruit quia quidam ex Lydia
oriundi haeretici uoluerunt suum quidem errorem relinquere, conuerti uero ad ueri- 10
tatis lumen et imbui catholicae ecclesiae rectis piisque dogmatibus, et cum deceret eos
ad ueritatem deduci, deterius sunt decepti et uelut ex fouea ceciderunt in foueam
potiorem. asseruit enim quoniam Antonius et Iacobus presbyterorum habentes
nomina descenderunt a Constantinopoli epistulas habentes commendationis ab Anastasio
quodam et Photio haeretico Nestorio tunc adhaerentibus et ipsorum quoque presby- 15
terorum habentium nomina; et cum deceret apostolicam et euangelicam traditionem
fidei, quam etiam exposuerunt per tempora patres in Nicaeam ciuitatem conuenientes,
tradi ex errore conuersis ad ueritatem et ex tenebris ad lumen uenire quaerentibus,
[adicientes enim] obtulerunt expositionem quandam dogmatum impiorum uelut in
ordine symboli compositam et huic suscribere procurauerunt miseros illos, || in || hoc 20
II omnem || modum excedentes impietatis. pro declaratione uero subtili omnium quae
dicta sunt, insertus est libellus oblatus a memorato || Charisio presbytero || et impiae
sectae illius expositio de incarnatione unigeniti filii dei cum subscriptione || eorum ||
qui sunt decepti.
28 Sanctissimae et deo dilectae synodo uniuersali quae in Ephesiorum metro- 25

poli congregata est, a Charisio presbytero et || dispensatore || Philadelphiae.
Est quidem omnibus sapientibus exoptandum honorem semper decentemque reue-
rentiam spiritalibus maxime patribus et praeceptoribus distribuere; si uero con-
tigerit ut ii qui docere debent, ea discipulis de fide garriant, quae aures omnium
mentesque possint laedere, necesse est ordinem commutari et eos qui peruerse 30
29 docere contendunt, a minoribus redargui. et quoniam unus horum est Nestorius,
qui fructus || malae glorificationis || suae decerpsit quique de fide Christiana
II pessime || sentiens et docens saepe quae eum docere non decuit, omnem paene orbem
terrarum turbauit, ita ut etiam piissimi principes censere cogerentur uestram
sanctitatem || hie || conuenire et rectae fidei dogmata confirmare, quod etiam 3&
8 inde a Charisius Τ quam prozime accedit ad Coll. Palatinam 38 [/"]; prceterea incipit Coll.
Veronensis XVIII 5—7. XVIIII [CfS]
C [= vm], Τ [=pq]
ι Quibus lectis om. Τ 3 sicut praediximus dm. Τ 4 deocolendorum Τ s et om. ν
atque definiente et mp firmam m 6 nitia p 7 ciuitate om. ν 8 qui fuit om. Τ [= USP]
8/9 dispensator constitutus Τ g philadelphenae Τ 13 peiorem q asser C 14 ad
constantinopolim C 15 heretici nestorii m 17 patres om. m nicenam p conue-
nerunt m 18 conuersis ex errore ν 19 adicientes enim Cp om. q 20 ordinem vp
et in Τ [cf. USP] 21 omnem ν [ = USP] omne m enim p etiam q 22 inserat m pres-
bytero charisio Τ [ = USP} 23 eius m horum Τ 24 decepti sunt q [= USP]
25 synodi ν 26 dispensatore ecclesiae Τ [ = USP} 29 de fide discipulis m hominum q
3 2 uanae gloriae Τ 33 pessime C [ = P] nefandissime Τ [ = US] sentientes docet m
35 hie scripsi [hue USP] his C om. Τ

Authenticated
46, 27—32 GESTA 129
sua dementia dominus deus indulsit ut propter causam supra dictam uos omnes hue
patres sanctissimi conueniatis, huius rei gratia || ad || uestrae sanctitatis genua prouo-
lutus adfirmo quod non |] solum || ipse, uerum etiam impietatis eius participes Anasta-
sius et Photius presbyteri, eandem etiam in aliis ciuitatibus fidem nefandam disse-
minare cupientes, Iacobo cuidam sui || similia sapienti continentiam || praestiterunt et
praestant, ad colloquii societatem adhibentes eum et ad mensam, quem etiam per
80 litteras tamquam orthodoxum religiosissimis Lydiae episcopis commendarunt. qui
talia committit quae sanctitatem omnium uestrorum haec cognoscentem commoueant
II utique ad || regulärem in eum poenam et || qui eum continent, inferendam ||. nam
cum Philadelphiam ciuitatem Lydiae aduenisset, || et || simpliciores quosdam decepit
II (clerici uero sunt ipsi) || et ilia fide spreta quam patres Nicaeae ediderunt, || alteri
cuidam expositioni || fidei, || quin || immo perfidiae suscribere compulit. et hoc
illi simplicitate sua fecerunt et suscripserunt hoc modo || quia || huic rectae ||, in-
31 quiunt ||, fidei consentimus. quae expositio haereticae blasphemiae plenissima,
11 habens etiam suscriptiones 11 eorum quibus 11 ab eo 11 subreptum est, 11 integra est 11;
quam rogo ut coram uestra sanctimonia recitetur, || ad intellegendum || quomodo illi
rectam fidem euertere sint conati, nec non et litterae supra dictorum, per quas Iacobum
quidem haereticum, qui talia ausus est perpetrare, orthodoxum esse testantur, me uero
tamquam haereticum a communione ac ministerio summouerunt pietatis dogmata
retinentem, sicut in subditis apparebit. nam his recitatis 11 religiositas 11 uestra com-
periet || utique || qualia sint ea quae illi aduersum rectam fidem || praesumpserunt ||;
quae per uestram sanctitatem deus penitus destruet.
CHARISII PRESBYTERI CONFESSIO FIDEI

32 Credo in unum deum patrem omnipotentem, omnium uisibilium et inuisibilium
factorem; et in unum dominum Iesum Christum filium eius unigenitum, deum de deo,
lumen de lumine, deum uerum de deo uero, eiusdem cum patre substantiae, qui propter
nos et nostram salutem descendit de caelis et incarnatus est, 11 natus 11 ex sancta uirgine,
II inhumanatus ||, crucifixus est pro nobis, mortuus est, surrexit || tertia || die, ascendit
in caelis || et iterum uenturus || iudicare uiuos et mortuos; et in spiritum ueritatis para-
clitum II eiusdem || substantiae cum patre et filio; || in || sanctam catholicam eccle-
siam, II in || resurrectionem mortuorum, || in || uitam aeternam.
C [= vm\ Τ [= pq]
ι hie m 2 ego ad Τ [ = USP] 3 solum C [ = P] solus Τ [ = US] 4 ne-
fandissimam q 5 simili fauorem Τ [ = USΡ] restiterunt m restituerunt υ η epis
lidie m 8 urm qC 9 ut Τ ad om. Τ qui — inferendam] ei fauentes
inferatis Τ indeferendam m 10 liddie C et om. Τ [= USΡ] n clerici — ipsi]
clericos Τ [ = USP] 11/12 alteri — expositioni] symbolo alterius Τ [ = ί / 5 ] 12 quin
om. Τ [= USP] 13 quia om. Τ [— USP] 13/14 inquiunt om. Τ [= USP] 14 ple-
nissima est Τ [ = C/5] 15 habens — suscriptiones] cum suscriptione Τ [ = USP] ab eo
om. Τ [= USP] integra est om. Τ [ = £75] ιό quae q ut intellegatur Τ [ = USP]
17 litteras υ i8 orthodoxorum C 19 summouere m 20 retinentem C [ = £7S]
summouerunt f sequentem q sicut — apparebit om. q hie Τ sanctitas Τ [ = USP]
21 utique om. Τ [= USP] aduersus ν scelera commiserunt Τ [ = USP] 22 destruat ν
24 credimus C deum om. p 27 natus om. Τ 28 inhumanatus est ν homo factus
est Τ [ = USP] et resurrexit m tertio p [ = i / 5 ] 29 et iterum] inde Τ [ = Z7S]
uenturus est Τ spü mp 29/30 paracletum Τ 30 similis Τ [ = USP] et in Τ
[ = Ρ] 3i et in Τ [ = USP] resurrectione p remissionem m et in Τ [ = USP]

Authenticated
|| E g o || Charisius optuli || libellos ||, sicut supra scriptum est, et suscripsi

manu mea.
EXEMPLAR EXPOSITIONS SYMBOLI TRANSFORMATI || IMPIE ||
33 || Eos || qui uel nunc primum erudiuntur ecclesiasticorum dogmatum scientiam

uel ex quolibet haereticorum errore ad ueritatem desiderant commigrare, eos || doceri || 6
conuenit et confiteri || quia || credimus in unum deum patrem aeternum, qui neque
postea ccepit esse, sed antea et semper erat deus, neque || autem |] postea factus est
pater, quia semper erat <et> deus et pater. credimus autem et in unum filium dei
unigenitum ex substantia patris, ut uere filium || et substantive eiusdem || cuius est et
esse creditur filius; et in spiritum || uero || sanctum, qui est ex dei substantia, || non 10
filium, deum uero existentem substantia ||, utpote eiusdem substantias cuius est deus
iCor.2,12 34 et pater, ex quo est per substantiam. nos enim inquit apostolus, n o n spiritum
mundi accepimus, sed s p i r i t u m qui ex deo e s t , ab omni quidem creatura
eum separans, || deo || uero coniungens, ex quo est per substantiam praecipua quadam
propriaque ratione praeter || omnem || creaturam, quam non ex substantia, sed causa is
creationis a deo credimus factam. et neque filium putamus neque per filium essen-
35 tiam accepisse. confitemur autem || patrem || perfectum in sua persona et filium
|| uero || simili modo || nec non et || spiritum sanctum || similiter ||, salua manente
nobis ratione pietatis, ut patrem et filium et spiritum sanctum non tres diuersas sub-
stantias esse credamus, sed unam || identitate diuinitatis || cognoscendam. 20
36 Scire autem conuenit etiam de dispensatione quam pro nostra salute in domino
Christo dominus deus impleuit, || quia || deus uerbum hominem || adsumpsit per-
fectum II ex semine Abraham et Dauid iuxta praedicationem sanctarum scripturarum,
hoc naturaliter existentem quod et illi fuerunt ex quorum semine ortus est, hominem
perfectum || natura, || ex anima rationali et came consistentem humana, quem hominem 25
Gal. 4, 4 secundum nostram naturam spiritus sancti uirtute in uulua uirginis fictum f a c t u m q u e
ex muliere, factum sub lege, ut omnes nos a seruitute legis r e d i m e r e t et
consequeremur a d o p t i o n e m quae e s t olim repromissa, ineffabiliter sibi coniunxit,
Eph. 1,20.21 II quem || mortem quidem experiri || lege || hominum fecit, s u s c i t a u i t uero a m o r -
t u i s et euexit in caelos et s e d e r e f e c i t a d d e x t e r a m dei, unde cum sit s u p r a o m n e m 30
principatum et potestatem et dominationem et supra omne nomen
4—p. 132, 4 alia prater eas quas supra [p. 128, 8] attuli, symboli uersio a Mario Mercatore con-
fecta habetur in Coll. Palatina 16 et in Gestis Concilii quinti [L V 454. 455 = Μ Villi 227—22g]
C [= vm], Τ [— pq]
ι ego C [ = /"] et alia manu ego Τ [ = £75] libellum Τ [ = USP] sicut — est om. ν
3 impie om. Τ [= USP~\ 4 Eos om. Τ [= US Ρ] quis p 5 eos om. ν doceri scripsi
docere C discere p [= USP] dicere q 6 quod Τ [ = US Ρ] η autem om. Τ [= USP]
8 et deus et pater scripsi deus et pater ν [ = USP] et pater et deus m et deus Τ 9 et1
om. Τ ex substantia eius Τ [ = USP\ 10 uero om. Τ [= USP] 10/11 qui non
est filius sed deus per substantiam Τ [ = USP] 12—14 nos — substantiam om. C 12 apo-
stolos p 14 deo USP tu Τ coniunge q 15 omnem aliam p [= USP] 16 factum/
17 ipsum per se patrem Τ [ = USP] 18 uero om. Τ [= USP] nec — et] et item Τ
[= USP] similiter om. Τ [== USP] 20 identitate [scripsi idem (et idem vcorr) unitatem C]
diuinitatis C eandemque diuinitatem Τ [cf. USP] 22 quod Τ [ = USP] 22/23 perfectum
adsumpsit Τ [ = USP] 24/25 homo perfectus ν 25 natura om. Τ [ = £75] consistens ν
26 secundum] fecit m fictum [ = USP] factum Cg factum q [ = P] 29 quem]
et Τ f = USP] more Τ [ = USP] fecit legem hominum m 30 unde et p

Authenticated
46. 32—38 GESTA
q u o d n o m i n a t u r n o n t a n t u m in h o c saeculo, s e d e t i a m in f u t u r o , • ab
omni creatura || suscipit || adorationem, tamquam inseparabilem ad diuinam naturam
habens coniunctionem relatione dei et sensu omni creatura adorationem ei || tribuente ||.
87 et neque duos dicimus filios neque duos dominos, quoniam unus est filius per sub-
stantiam, deus uerbum unigenitus filius patris, cui iste coniunctus est et participatur 5
filiatione filiique appellatione et honore communicat; nam dominus per substantiam
est deus uerbum, cui iste coniunctus honore communicat. et propterea neque duos
dicimus filios neque duos dominos, quia cum sit manifestus is qui est per substantiam
dominus et filius, inseparabilem habens cum eo coniunctionem || hie || qui pro salute
nostra assumptus est, conrefertur, id est CYNΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ in nuncupatione et filii et 10
domini, non quemammodum unusquisque nostrum, qui per || se || ipsum filius est
(unde et || multi filii || iuxta beatum || dicimur || Paulum), sed solus habens praecipuam Gal. 3, 26
coniunctionem ad deum uerbum, filiationis dominationisque effectus particeps, adimit
quidem || omnem || opinionem || dualitatis || filiorum et dominorum, praebet autem nobis
in coniunctione quae ad deum uerbum est, omnem habere de eo fidem et intellectum 16
et contemplationem, pro quibus et adorationem dei relatione ab omni suscipit creatura.
88 unum igitur filium dicimus et dominum Iesum Christum, per quem omnia facta sunt,
principaliter quidem deum uerbum intellegentes, || qui || per substantiam filius dei
et dominus, || cointellegentes || autem quod assumptum est, I e s u m d e N a z a r e t h ,
quem u n x i t d e u s s p i r i t u s a n c t o et u i r t u t e , tamquam in coniunctione ad deum 20 Act.10.30
uerbum filietatis dominationisque participem, qui etiam secundus Adam iuxta beatum iCor. 15,45
Paulum uocatur, utpote eiusdem quidem naturae consistens cuius Adam, demonstrans
autem nobis statum futurum, et qui tantam ab illo habet differentiam quanta debet
esse II eius || qui futurae uitae ineffabilia bona subministrat, || ad || ilium qui prsesentium
malorum dedit initium. simili modo etiam secundus homo uocatur tamquam se- iCor. 15, 47
cundum statum nobis demonstrans, quoniam quidem prioris status princeps fuit 26
Adam illius mortalis et passibilis et || multorum || dolorum plenissimi, in quo etiam
similitudinem ipsius accepimus, secundum uero monstrauit nobis dominus Christus,
qui de caelis in futuro apparens omnes nos in communionem habebit suam. p r i m u s , 1 Cor. 15, 47
II inquit, h o m o enim || d e t e r r a t e r r e n u s , s e c u n d u s h o m o d e caelo caelestis, eo
hoc est inde uenturus, ut nos omnes ad imitationem sui perducat. unde infert:
q u a l i s t e r r e n u s , t a l e s e t i a m t e r r e n i , et q u a l i s caelestis, t a l e s e t i a m 1 Cor. 15,
caelestes. et s i c u t p o r t a u i m u s i m a g i n e m t e r r e n i , p o r t e m u s e t i a m 48.49
i m a g i n e m caelestis. in isto quippe qui || apparebit et uidendus est ab omnibus ||
qui iudicandi sunt, occulta et inuisibilis faciei judicium diuina natura. t e m p o r a 86 Act. 17,
e n i m i g n o r a n t i a e nostrae d e s p i c i e n s d e u s n u n c a d n u n t i a t h o m i n i b u s u t 3°· 31
o m n e s || u b i q u e || p a e n i t e n t i a m a g a n t eo q u o d s t a t u i t d i e m in q u a
i u d i c a t u r u s e s t o r b e m || in i i i s t i t i a ||, in u i r u m q u e m s t a t u i t , f i d e m
praebens o m n i b u s , s u s c i t a n s eum a m o r t u i s .
C [= vm\ Τ [= pq\
2 suscepit Τ 3 retribuente Τ 4 et om. ν juoniam] neque m [ = U] 8 di-
cimus dominos C 9 hie quoque Τ [ = USP] 10 sYNAOEPETAI m et 1 om. C 11 se
om. Τ 12 multos filios Τ [ = US] dicimus Τ [ = USP] 14 omnem om. Τ [= USP]
duorum Τ [ = USP] et filiorum et ν i6 suscepit mq 18 qui est Τ [ = USP] 19 co-
opinantes Τ qui q om. ν assumtum esse ihm ν assumptus est ihs [Iesum q] mq 20 in
coniunctionem Cp coniunctione q [= USP] 23/24 esse debet m 24 inter eum Τ [ = USP]
ad] et inter Τ [ = USP] 25 etiam modo ν ιη omnis Τ doloris q 30 enim homo
inquit Τ [ = USP] 31 uenturus est m 32 etiam et C 34 apparet et uisibilis est horum Τ
36 ure m 37 ubique om. Τ [= USP] 38 in iustitia om. Τ [= USP]
η·
Authenticated
132 C O L L E C T I O N I S CASINENSIS PARS PRIOR
89 Hsec est ecclesiasticorum dogmatum assertio, et quisquis contra haec credit,

anathema sit. || quisquis non suscipit salutarem paenitentiam, anathema sit ||.
quisquis sanctum diem paschae non facit iuxta sanctionem sanctse catholicae ecclesiae,
anathema sit.
E T S U B S C R I P T I O EORUM Q U I D E C E P T I S U N T
40 Budius Iunici Philadelphia Quartodecimanus agnoui ueram fidem orthodoxiae
et rogaui sanctissimum episcopum Theophanium et accessi ad sanctam catholicam
ecclesiam, et anathematizo omnem haeresem et maxime Quartodecimanorum, in qua
ante errabam, et consentio supra scriptae exposition! rectae fidei, anathematizans
et eos qui non faciunt sanctum diem paschae iuxta morem sanctae catholicae atque
apostolicae ecclesiae, iurans per sanctam et omousion trinitatem et per pietatem et
uictoriam dominorum nostrorum Flauii Theodosii et Flauii Valentiniani perpetuorum
augustorum. si quid autem ex his labefactauero || umquam ||, subiacebo legum
seueritati. et recitatae mihi expositioni subscripsi per Hesychium Philadelphium
curialem eo quod litteras nescirem.
Similiter || manu sua || subscripserunt et
Hesychius Cerdanepii Philadelphius curialis Quartodecimanus
|| A secundo nomine in aliis codicibus totae singulorum suscriptiones insertae

sunt, habentes nonnullas ad inuicem differentias. quod hie totum deest; in-
uenitur uero haec actio integerrima circa finem primae actionis sanctae atque uni-
uersalis synodi Calcedonensis ||
Rufinus || dis Philadelpheus || Quartodecimanus

|| Eugenius dis || Philadelpheus Quartodecimanus
Faustinus laicus dis Philadelpheus Quartodecimanus
Damalius et Alexander per manum || Eutropii filii Theodori || diaconi
Flauius Nymphidianus Philadelpheus scholasticus
Polychronius Tatiani Philadelpheus per manus Flauii Hesychii Cerdanepii
Philadelphiae || [et Daniheli Philadelpheni] curialis ||
Eustathius Marcelli Philadelpheus || auri fusor ||
Eutychius || dis || Philadelpheus
Stratonicus || Ammonii || Philadelpheus
Theodoritus et Alexander <et> Philadelpheus per 11 unum ex nobis 11 Alexandrum
Marinus || Euithii || per manum Neorii lectoris || orthodoxi ||
C [= om], Τ [= pq]
I et om. ν 2 quisquis non — sit om. Τ 5 et pm [= US] haec q om. ν 6 iu-
nicii C 7 et1 om. C episcopum om. C 9 supra scriptae USP scae CT 10 iuxta]
extra C 13 unquam ν numquam m om. Τ [= USP] 14 scripsi C 16 manu sua om. Τ
[ = i/iF] 17 cerdanepiis m cerdanepius et ν [cerdanepi US] cerdamae Τ philadelpheus m
[ = £/S] 18—21 om. Τ [= US] 22 dis om. Τ [= US] philadelphius Τ 23 om. q
eugenius dis C [= U] eugenidis p [ = 5 ] 23. 24 philadelphius Τ 15 eutropii filii theo-
dori retii [latet correctura eutropii ex euprepii] C euprepii Τ [= US] 26 Nimphydianus q
[ = £75] mymphidianus p nymphi diaconus C 27 esichii flauii ν cerdanetii υ cerdanensi m
cerdali Τ [ = S] 28 et — curialis \latet uaria lectio ΚΑΙΔΑΝΙΗΛΟΥ pro ΚΕΡΔΑΝΕΤΤΙΟΥ] C ex
Gestis Chalcedonensibus, om. Τ [ = CAS] 29 auri fusor ν aurifuson m aurifer Τ [aurifex US]
30 dis om. Τ [ = ί / 5 ] 31 straticius υ emmonii Τ 32 theodorus C eta US om. CT
Philadelpheus om. υ unum ex nobis] ipsum Τ [ = US] 33 euuitii C euethi Τ [ = US]
orthodoxi om. Τ [ = US]

Authenticated
46, 39—42 GESTA 133
Padicius Philadelpheus
Cyriacus Philadelpheus de haeresi Nouatianorum
Auxonius || Philadelpheus Nauatianus ||
Diomedis habitans in uico Caccaba
Iulianus Philadelpheus G
Eutychius 11 chorepiscopus 11 de uico Aulacis 11 princeps 11 Tessariscedecatit-arum
II haeresis ||
Patricius presbyter de uico Paradioxyli per manum Maximi || chorepiscopi ||
Zenon chorepiscopus Pithatae Quartodecimanus
Similiter || omnes isti suscripserunt || 10
42 His igitur recitatis decreuit sancta synodus aliam fidem nulli licere proferre uel
conscribere uel componere praeter illam quae definita est a sanctis patribus qui Nicaeam
per spiritum sanctum conuenerunt; illos uero qui audent fidem aliam uel componere
uel proferre uolentibus conuerti ad agnitionem ueritatis siue ex gentilitate siue ex
Iudaismo siue ex alia qualibet haeresi, si episcopi || quidem || fuerint aut clerici, 15
alienos esse episcopos ab episcopatu et clericos a clero; si uero laici sint, anathemati-
zari. simili modo si qui deprehensi fuerint siue episcopi siue clerici uel laici uel
credentes uel docentes ea quae scripta sunt in expositione quae a Charisio presbytero
prolata est de || inhumanatione || unigeniti filii dei, aut certe || polluta || et peruersa
Nestorii dogmata, quae etiam subiecta sunt, eos subiacere 11 sententiae 11 sanctae 11 huius 11 20
et II uniuersalis || synodi, ita ut sit palam episcopum quidem alienum fore episcopatu et
deponendum, clericum uero a clero similiter summouendum 11 et esse depositum 11;
si uero laicus sit, || et ille anathematizetur || sicut praedictum est.
EX CODICE EIVSDEM NESTORII QVATERNIONE SEPTIMO DECIMO IN DOGMATE

48 Cum igitur diuina scriptura || dicere futura est || aut natiuitatem Christi quae 25 Loofs,
ex Maria uirgine est, aut mortem, nusquam uidetur ponens deus, sed aut Christus Nestoriana
aut filius aut dominus, quoniam haec tria naturarum significatiua duarum, ali- Ρ·273.ι8·27
quando quidem huius, aliquando autem illius, aliquando uero huius et illius. quale
quod dico, quando ex uirgine natiuitatem nobis scriptura exponit, quid dicit ? mis it Gal. 4, 4
deus filium suum. non dixit: misit deus || deum || uerbum, sed accepit nomen so
11—23 cf. supra p. 83, 27—84, 8

24—p. 134, 6 cf. supra p. 7 5 , 1 — 1 3
C [=vm], Τ [=/?]
2 Cyriacus Philadelpheus om. C 3 philadelphius Τ nauta Τ [ = USP] 4 dio-
midis p 6 chorepiscopus om. Τ [ = £75] causlacis C primus Τ [ = US] tessari-
scedatistarum p Thessaresse decatistarum g 7 haeresis om. Τ [= US] 8 maxigor [mazi-
gor m] epi C maximi Τ [ = US] 9 zono p Zon g pithatus ν ι ο similiter om. ν
omnes — suscripserunt ν om. mT 11 sea synodus decreuit ν 12 in nicea ν
13 sanctum spiritum g [= US] 14 pconuerti m 15 quidem om. Τ [ = £7S] 16 esse
om. ν sese p 19 incarnatione Τ [ = USΡ] scelerata Τ [ = USΡ] 20 sententiae säe ν
[= USP] see sententie m scae Τ huius om. Τ [= USP] 21 uniuersali Τ [ = U]
synodo q 22 et esse depositum om. Τ [= USP] 23 et — anathematizetur] eum fore ana-
thema Τ \cf. USP] sicuti C 25 dicit Τ qui q 26 ponere C dm C
28/29 quale — dico om. C 29 quando autem v 30 din uerbum C [= CilT2iUS] uerbum p
uerbum suum q

Authenticated
46, 39—42 GESTA 133
Padicius Philadelpheus
Cyriacus Philadelpheus de haeresi Nouatianorum
Auxonius || Philadelpheus Nauatianus ||
Diomedis habitans in uico Caccaba
Iulianus Philadelpheus G
Eutychius 11 chorepiscopus 11 de uico Aulacis 11 princeps 11 Tessariscedecatit-arum
II haeresis ||
Patricius presbyter de uico Paradioxyli per manum Maximi || chorepiscopi ||
Zenon chorepiscopus Pithatae Quartodecimanus
Similiter || omnes isti suscripserunt || 10
42 His igitur recitatis decreuit sancta synodus aliam fidem nulli licere proferre uel
conscribere uel componere praeter illam quae definita est a sanctis patribus qui Nicaeam
per spiritum sanctum conuenerunt; illos uero qui audent fidem aliam uel componere
uel proferre uolentibus conuerti ad agnitionem ueritatis siue ex gentilitate siue ex
Iudaismo siue ex alia qualibet haeresi, si episcopi || quidem || fuerint aut clerici, 15
alienos esse episcopos ab episcopatu et clericos a clero; si uero laici sint, anathemati-
zari. simili modo si qui deprehensi fuerint siue episcopi siue clerici uel laici uel
credentes uel docentes ea quae scripta sunt in expositione quae a Charisio presbytero
prolata est de || inhumanatione || unigeniti filii dei, aut certe || polluta || et peruersa
Nestorii dogmata, quae etiam subiecta sunt, eos subiacere 11 sententiae 11 sanctae 11 huius 11 20
et II uniuersalis || synodi, ita ut sit palam episcopum quidem alienum fore episcopatu et
deponendum, clericum uero a clero similiter summouendum 11 et esse depositum 11;
si uero laicus sit, || et ille anathematizetur || sicut praedictum est.
EX CODICE EIVSDEM NESTORII QVATERNIONE SEPTIMO DECIMO IN DOGMATE

48 Cum igitur diuina scriptura || dicere futura est || aut natiuitatem Christi quae 25 Loofs,
ex Maria uirgine est, aut mortem, nusquam uidetur ponens deus, sed aut Christus Nestoriana
aut filius aut dominus, quoniam haec tria naturarum significatiua duarum, ali- Ρ·273.ι8·27
quando quidem huius, aliquando autem illius, aliquando uero huius et illius. quale
quod dico, quando ex uirgine natiuitatem nobis scriptura exponit, quid dicit ? mis it Gal. 4, 4
deus filium suum. non dixit: misit deus || deum || uerbum, sed accepit nomen so
11—23 cf. supra p. 83, 27—84, 8

24—p. 134, 6 cf. supra p. 7 5 , 1 — 1 3
C [=vm], Τ [=/?]
2 Cyriacus Philadelpheus om. C 3 philadelphius Τ nauta Τ [ = USP] 4 dio-
midis p 6 chorepiscopus om. Τ [ = £75] causlacis C primus Τ [ = US] tessari-
scedatistarum p Thessaresse decatistarum g 7 haeresis om. Τ [= US] 8 maxigor [mazi-
gor m] epi C maximi Τ [ = US] 9 zono p Zon g pithatus ν ι ο similiter om. ν
omnes — suscripserunt ν om. mT 11 sea synodus decreuit ν 12 in nicea ν
13 sanctum spiritum g [= US] 14 pconuerti m 15 quidem om. Τ [ = £7S] 16 esse
om. ν sese p 19 incarnatione Τ [ = USΡ] scelerata Τ [ = USΡ] 20 sententiae säe ν
[= USP] see sententie m scae Τ huius om. Τ [= USP] 21 uniuersali Τ [ = U]
synodo q 22 et esse depositum om. Τ [= USP] 23 et — anathematizetur] eum fore ana-
thema Τ \cf. USP] sicuti C 25 dicit Τ qui q 26 ponere C dm C
28/29 quale — dico om. C 29 quando autem v 30 din uerbum C [= CilT2iUS] uerbum p
uerbum suum q
Brought to you by | University of Michigan

Authenticated
Download Date | 9/8/15 12:05 PM
4, 4 quod pronuntiat naturas duas. quoniam enim filius homo est et deus, dicit: m i s i t
d e u s f i l i u m s u u m f a c t u m ex m u l i e r e , ut cum audieris f a c t u m ex m u l i e r e ,
deinde cognoueris nomen propositum quod indicat naturas duas, || ut || natiuitatem
quae ex beata uirgine est, filium quidem uoces, filium enim genuit dei || et || Christi
genetrix uirgo, sed quoniam filius dei duplex est secundum naturas, non genuit quidem 5
filium dei, sed genuit humanitatem, quae est filius propter coniunctum filium.
Secuntur hie etiam alia exempla Nestorii usque ad ultimum, sicut in gestis eius
damnationis sunt posita. quibus expletis subiunctum || est ||
Petrus presbyter Alexandriae et primicerius notariorum dixit: Ecce palam in his

ait quia ante eum nullus doctorum haec locutus est populis. io
1
Cyrillus episcopus Alexandriae subscripsi pronuntians cum sancta synodo
2
Arcadius episcopus et || uices agens || sedis apostolicae suscripsi pronuntians
cum sancta synodo
8
Iuuenalis episcopus Hierosolymitanus suscripsi pronuntians cum sancta synodo
4
Proiectus episcopus || uicarius || sedis apostolicae suscripsi pronuntians cum is
sancta synodo
5
Flauianus episcopus Philippensium suscripsi pronuntians simul cum sancta
synodo
β
Philippus presbyter sedis apostolicae et || locum eius tenens || suscripsi pro-
nuntians simul cum sancta synodo 20
7
Firmus episcopus Caesariae suscripsi pronuntians simul cum sancta synodo
8
Memnon episcopus Ephesi suscripsi pronuntians simul cum sancta synodo
β Acacius misericordia dei episcopus Melitinorum consentiens sanctae synodo in
supra scripta sententia suscripsi
10
Theodotus episcopus Ancyrae consentiens sanctae synodo suscripsi 25
11
Palladius gratia Christi episcopus Amasenorum consentiens sanctae synodo in
supra scripta sententia suscripsi
12 Amphilochius episcopus || metropolis || Sidae suscripsi pronuntians una cum
sancta synodo
13 Iconius episcopus || Gortynae || Cretae suscripsi pronuntians simul cum sancta so
synodo
14
Danihel episcopus Coloniae suscripsi simul cum sancta synodo
is Perigenes episcopus Corinthi suscripsi pronuntians simul cum sancta synodo
ι—15 in his subscriptionibus TC [= £75] et ordinem t uerba exhibent gestorum prima sessionis
9. 10 cf. supra p. 80, 28—30
C [= vm], Τ [=pq]
3 ut om. Τ 4 etsi Τ [και €i pro και ή, cf. C 24 7" 24 ] 7 Sequuntur q secutus Cp
1
8 est om. Τ superscr. et [Haec q] subscriptio Τ i i — p. 135, 2 subscripsi in fine coll. ν
2 3 3—8
et om. υ legatus Τ [ = US\ hierusalemitanus p cum sancta synodo om. C
4 1
legatus φ [ = USP] et legatus q · ante coll. m [ = CAS] et om, ν legatus Τ [ = £/£]
7 β
simul om. C cum sancta synodo om. ν · misericordia dei om. C sea m synodi ν
19 11
sea p paladius p gratia Christi om. C amesenorum C sea p in —
12 12 1 8 18
sententia om. ν metropolis om. Τ [ = {75] · pronuntians — synodo om. ν pro-
13
nuntians om. m Gortynae om. Τ [= US] oretae p inter14 etls habet herennianus
eps miron suscripsi C, cf.18 14
perigenis C simul — synodo om. ν sancta om. m

Authenticated
46, 43 G E S T A 135
16 Berinianus episcopus Pergaeorum metropoleos suscripsi per Timotheum || epis-

copum
η II
17
Seuerus episcopus Synnadum suscripsi
18 Herennianus episcopus Myron suscripsi
19 Valerianus episcopus Iconii suscripsi
20
"n Pius episcopus || Pisinuntiorum || metropoleos suscripsi
21 II Reginus episcopus Constantiae Cypri suscripsi ||
22 Cyrus minimus episcopus Afrodisiados suscripsi
Meonius episcopus ecclesiae quae est Sardibus Lydiae suscripsi
24 Hellanicus episcopus Rodi suscripsi
25 Dalmatius episcopus Cyzici suscripsi
28
2B Aristonicus episcopus Laodiciae suscripsi
27 Paralius || misericordia dei || episcopus Andrapon suscripsi
28 II Iduas episcopus Smyrnae suscripsi ||
29 Olympius episcopus Claudiopoleos suscripsi per episcopum Epiphanium et
Eusebium ||
30 Dynatus episcopus Nicopoleos Epiri suscripsi
31 II Theodorus episcopus Dodonae per Florentium diaconum subscripsi ||
32 II Domninus || episcopus ciuitatis Cotyaiu suscripsi
33 Eustathius episcopus || ciuitatis Docimii || suscripsi
34 Epiphanius episcopus ciuitatis Cratiae suscripsi
35 Gregorius episcopus Cerasuntis ciuitatis suscripsi
36 Helladius episcopus Adramytti suscripsi
Anysius episcopus ciuitatis Thebarum || Helladae || suscripsi
Domninus episcopus ciuitatis Opuntis suscripsi
89 Callicrates episcopus ciuitatis Naupacti suscripsi
40 Niceas episcopus ciuitatis Megares suscripsi
41 Callinicus episcopus Apamiae suscripsi
42 Petrus minimus episcopus ciuitatis Prusae suscripsi
43 Euprepius episcopus Byzae suscripsi
44 II Dion II episcopus ciuitatis Thebarum suscripsi
46 Perrebius episcopus [zisardorum] saltuum Thessalonicensium suscripsi
46 Paulus episcopus ciuitatis Anthedonis suscripsi
47 Theodorus episcopus ciuitatis Aninensiorum suscripsi
48 Eusebius episcopus Heracliae suscripsi
C[=vm\, Τ [= pq]
18 epm C [ = Ρ ] presbyterum Τ [ = US] 17 synnadum ν synodum m sinnaidon/ senaidon q
18 herenianus Τ ualerianus C cf.14· 14 18 om. m 10 pisiniorum Τ [ = £75] metropoleos om. C
post 40 coll. ·*—T, add. pius episc pisinorum metropoleos suscripsi [ = 20] p 81 om. Τ [= USP]
88 quae est ecclesi® p lyriae ν Τ lisie τη 84 laudociae C 87 misericordia dei om. Τ [= US]
andropon Cq 28 om. Τ [= USP] smyrnse symirine C 88 epm [epos v] amasenorum C
theosebium Τ [ = USP] 8 0 eripi m 81 om. Τ [= USP] dedone C 88 domnenus Τ
cotiaio Τ cotiaui m cozaui ν 88 docimi ciuitatis p docimi q 84 gratiae Cp [ = /*] 85 Cera-
suntis [casorountis p] ciuitatis Τ ciuitatis ceranuntis C 88 heladius p adramintii ciuitatis C

87 thabarum p graeciae Τ [ = USP] 88 domnenus Τ domnicus C opulentis Γ [cf.
88 callicratis p Calligrates q callicratus C »·—4» Naupacti — ciuitatis om. Τ 48 euprepius ν [ = Ρ]
eprepius m eutrepius Τ [ = £75] bize C ciuitatis uizes Τ [ = US] 44 dio Τ [ = USP] 45 ante
44coll. C 4 6 prepius m zisardorum C [ex Gestis Chalcedonensibus], om. Τ [= USP] thessali-
censium p [ = θ€σσαλικών] 47 magnisiorum aninensiorum C [ex Gestis Chalcedonensibus]

Authenticated
49 Iohannes episcopus Lesbi selenicatorum suscripsi

50 II Thomas || episcopus ciuitatis || Derbae || suscripsi
61 Senecion episcopus Scodrenae ciuitatis suscripsi
52 Tribunianus episcopus ecclesiae quae est 11 in Primopoli 11 suscripsi
53 Martyrius episcopus ciuitatis || Ilistrorum || suscripsi
54 Nesius episcopus |||| Colibrasi
i ^ r a i u s cpiav~upus || suscripsi
aai || susui^si
55
Acacius II episcopus || Cotenon suscripsi
66
Ablabius episcopus ciuitatis Amorii suscripsi
57
Heracleon qui et || Theophilus ||, episcopus || Tralleorum || suscripsi
58
Philippus episcopus || Pergamorum || suscripsi
69
Daphinus episcopus ciuitatis Magnisiae Maeandri suscripsi
60
Eusebius episcopus Magnisiae ciuitatis Sipyli suscripsi
61
Anderius minimus episcopus Chersonissi suscripsi
62
Paulus minimus episcopus ciuitatis Lampenae suscripsi
63
Eutropius minimus episcopus ciuitatis Euazon suscripsi
64
Seuerus minimus episcopus prouinciae Pisidiae ciuitatis Sozopoleos suscripsi
65
Siluanus episcopus ciuitatis Cheretapon suscripsi
66 Commodus minimus episcopus ciuitatis || Tripoleos || suscripsi
67 Constantius episcopus ciuitatis Diocletianorum suscripsi
68 Nestorius episcopus || Sion j| suscripsi
69 Aphobius minimus episcopus Coluae suscripsi
70 Phocus episcopus ciuitatis quae est in Thyatireno || sanctae ecclesiae || suscripsi
71 Paulus episcopus Daldianorum || ciuitatis || suscripsi
72 Limenius episcopus ciuitatis Settenorum suscripsi
73 Dorotheus episcopus ciuitatis Myrinae suscripsi
74 Theodorus episcopus Attaliae suscripsi
75 Apthonetus || episcopus || Heracleotarum Lamptu poleos suscripsi
76 Philetus minimus episcopus Amyzonis suscripsi
77 Spudasius minimus episcopus Cerami suscripsi
78 Docimasius episcopus ciuitatis Maroniae suscripsi
79 Ennepius episcopus ciuitatis Maximianupoleos suscripsi
80 Euthalius episcopus ciuitatis Colophoniae suscripsi
81 Lucianus episcopus ciuitatis Toperi suscripsi
C [= vm], Τ [= pq]
49leusi Τ [cf. US] om. C selenicatorum Τ [ = USP] sellicatorum C Σεληνιακών αιγιαλών Γ
5 0 theonas Τ [ = USP] hierabae Τ [hierbae USP] 1 scodrenae p scodreneae ν scrodenee m Co-
drenae q [codrinae USP] 8 2 in om. Τ primopolis Τ [ = US] M ilistrorum ν illistrorum m
illistron Τ [ = USP] 8 4 coribrassi Τ [USΡ] 8 8 cotheum m ciuitatis cothinon Τ 1 1 theo-
phanius Τ [ = USP] tralion Τ [cf. USP] 6 8 permami p [= US] Permamissus g 8 1 ~ 8 4 · 8 9 mi-
nimus om. vq 8 1 cersoronissi ν cersromissi m ceronensis p \cf. £75] Coroensis q M lam-
penes p [= P~\ Lampe q 1 3 sebazon p [cf. US] sebason q '* zopoleos Τ 8 4 ce-
retiae C 8 8 minimus eps m [ = USP] eps minimus p eps vq tripoleos C diocletianorum p

[= US] diocletianos q 8 7 constantinus C [ = £75] 8 8 — " hie [cf. 20] repetit p [ p j 8 8 spon Τ
[= US, cf. P] " amphobius m cole C 7 0 phocus Τ [ = US, phoscus P] dioscorus C [ex gestis
Chalcedonensibtis] ciuitatis — in om. υ thiatireno Τ [ = USP] thyatireon px thiatire C

sanctae ecclesiae om. Τ [= USP] 7 1 ciuitatis om. mT [= USP] 7 2 lymennius υ secti-
norum C 79 ciuitatis myrenes Τ [cf. SP] myrenes ciuitatis px 74 om. C 7 8 aplotho-
netus T[— US] minimus episc ppx [ = P] heracleotanorum px [ = P] laptu poleos

[releos m] C lamptus (lamtus px laptus q] poleos Τ 7 8 - 7 7 minimus om. vq 7 9 ennephius C [cf. 5 ]
enepius Τ [ = U] maximianianupoleos m maxianupoleos p 8 1 peri C toroperi Τ [ = US]

Authenticated
46, 43 GESTA 137
82
Rufinus episcopus ciuitatis Gabarum suscripsi
83 Romanus episcopus ciuitatis Raphiae suscripsi
84 Fidus episcopus || Ioppae || suscripsi
86
Hesychius episcopus ciuitatis Parii suscripsi
8β Timotheus episcopus ciuitatis || Termissi || et Eudociados suscripsi
87 Eucharius episcopus ciuitatis Dyrrachii suscripsi
88
Euagrius episcopus ciuitatis Solorum Cypri suscripsi
89 Nectarius episcopus ciuitatis Casorum suscripsi
90 Agathocles episcopus ciuitatis Coroniae suscripsi
91 lanes episcopus ciuitatis Sycamazonis suscripsi
92 jEdesius epiäcopus || Isindorum || suscripsi
93 Secundianus episcopus ciuitatis Lamiae suscripsi
94 Nunechius episcopus ciuitatis Selgae suscripsi
95 Matidianus episcopus Coracesii suscripsi
96 Cyrillus episcopus 11 Ccelorum 11 suscripsi per manum 11 Hellespont! 11 presbyteri
97 Sapricius episcopus Paphi Cypri suscripsi
98 Themistius minimus episcopus ciuitatis Iassi suscripsi
99 Promachius minimus episcopus ciuitatis Alindorum suscripsi
100
Eudoxius episcopus ciuitatis H Chomatis || suscripsi
101 Libanius episcopus ciuitatis Paleaspoleos suscripsi
102
Tarianus episcopus ciuitatis Lyrbae suscripsi
103 Alexander episcopus Arcadiopoleos suscripsi
104 Theodorus episcopus Nysae suscripsi
105 Rodon episcopus Paleaspoleos || Asiae || suscripsi
106 Tychicus minimus episcopus ciuitatis Erythraeorum suscripsi
107 Eugenius episcopus ciuitatis Apolloniadis suscripsi
108 Aetius episcopus ciuitatis Paeoniorum Hellesponti suscripsi
109 Timotheus episcopus ciuitatis Germae Hellesponti suscripsi
110 Archelaus episcopus Myndi suscripsi
111 Apellas minimus episcopus Cibyrae suscripsi
112
Philadelphus minimus episcopus Gratianupoleos suscripsi
113 Eutherius minimus episcopus || Stratonicese || Lydiae suscripsi
114 Iohannes minimus episcopus Aureliopoleos suscripsi
115 Maximus minimus episcopus Cymae suscripsi
116
Theodosius minimus episcopus ciuitatis Mastauron suscripsi
C [= vm\ Τ [=pq]
84 88 8e
ioppe Cq prae / [ = USP] paro p [ = £/S] Paros q termissis C thermei p [ = USP]
87 80
Hermei q eudocidos ν eudocidodos m drerachii C dyrraciae p Dirachiae q coroniae m
81
[ = £7S] coroinae ν coroae p Colonise q iohes Cq sicanmazonis ν sicanmazionis m Sico-
82 83
masonis q gycamazonis p [= US, cf. P] sidorum Τ [ = US, cf. P] secundinus C
84 88 89
nunnecius Τ [ = ί/5] matizianus Τ coracesi C colorum m cilorum ν caelorum Τ
88 88 es 88
[= USP] ss in fine coll. υ hellespon Τ [ = US] themestius Τ themisticius C · mini-
88 88
mus om. vq bassi m hiasis Τ [cf. USP] promachius Ρ gromatius ν cromatius m pomacius Τ
100 103
[ = t/5] alendorum p Alendos q chomatis paleas Τ arcadiapoleos p arcadi-
104 105 108
poleos C mise ν Asiae om. Τ [ = ί/5] tichius m minimus om. vq
107 108
heritrorum C erycheorum p Heracleorum q apolloniados Τ [ = USP] penoniorum m
108 m
paeniorum Τ germaniae Τ om. C · 112 minimus om. vq 111
cybere C 112
phila-
113
delphius Τ poleos C minimus om. Cq stratoni cuelidie C stratoniceorum lydiae Τ
114
[= Ρ, cf. ί/S] 114—ne minimus om. vq auriolionpoleos C

Authenticated
!38 COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
117 Modestus episcopus ciuitatis Aneatarum suscripsi

118 Thomas episcopus Valentinianupoleos suscripsi
119 Eusebius episcopus || Clazomeniorum || <suscripsi
120 Eusebius episcopus) Aspanorum suscripsi
121 Euporius episcopus ciuitatis || Ypepon || suscripsi
122 || Saidus || episcopus Phenus suscripsi
123 Domnus episcopus ciuitatis Orcisti suscripsi
124 Iohannes episcopus Augustopoleos suscripsi
125 Petrus episcopus Parembolorum suscripsi
126 || Netiras || episcopus Gazae suscripsi
127 Zenon episcopus Curii || Cypri || suscripsi
128 Euoptius episcopus Ptolomaidos Pentapoleos suscripsi
129 Macarius episcopus Metiliton suscripsi
130 Eusebius episcopus Pelusii suscripsi
131 Hermogenis episcopus Rinocoruron suscripsi
132 Marinus episcopus Heliopoleos suscripsi
133 Iohannes episcopus Hephesti suscripsi
134 Heraclius episcopus Tamiatheos suscripsi
136 || Stratigius episcopus Athribeos suscripsi ||
136 Theon episcopus Heracleus Sethritu suscripsi
137 Solon episcopus ciuitatis Caralion suscripsi
138 Alypius episcopus ciuitatis Selenuntis suscripsi
I 139 Aristobulus episcopus Thmueos subscripsi ||
140 Macedonius episcopus Xoeos suscripsi
141 Petrus episcopus Oxyrynchi suscripsi
142 Metrodorus episcopus || Leontorum || suscripsi
143 Paulus episcopus Fragoneos suscripsi
144 Ammonius episcopus Panephysi suscripsi
145 Publius episcopus Olbiorum suscripsi
140 Ieracis episcopus Aphnaiti suscripsi
147 Samuhel episcopus Dystheos suscripsi
148 Sopater episcopus Libyae Septimiacae suscripsi
149 Isaac episcopus Elearchiae suscripsi
150 Isaac episcopus Tauae suscripsi
151 Heraclius episcopus [Elearchiae] suscripsi
C [= vm], Τ [=pq]
117 aneatarum m aneatoruni υ [ = Ρ] aneastorum Τ [ = US] ιι·—in Eusebius — Ypepon
scripsi secundum Γ eusebius eps clazomeniorum su euporius eps aspanorum ypepon C eusebius eps
aspanorum suscripsi euporius eps ciuitatis pepon Τ [ = USP] 1 8 2 saudus C sadus Τ [ = USP]
1 2 3 orcistae C orcitis Τ [cf. USP] 1 2 4 augustupoleos m 1 2 6 parembulorum C 1 2 8 netiras C
[= USP] natiras Τ gazze m 1 2 7 zeno p [= USP] cyri Τ [ = USP] Cypri om. Τ

1 2 8 pholomaydos m 128 metiliton ν [cf. US et Ρ] meliton m meletinon Τ 1 3 1 hermogenes q
136
hermogenius ν [cf. 5 ] rinoceron C 1 3 4 tamitatheos C om. Τ [= USP] catribeos C
1 3 > heracleos C settritu C ethriti p sethristi q 1 3 7 Solomon ν Salomon m coralion p
139
[cf. USP] xoeos q 1 3 8 ciuitatis om. C om. Τ [= USP] thumeos C 1 4 1 oxirinchis C
1 4 2 mitrodorus C leontonorum Τ 1 4 3 fragoneus C frangoneos Τ 1 4 8 puplius p oluiorum C

[= US] 1 4 6 hieracus m aphnaitis ν abhnaitis m aphneti Τ 1 4 7 disteorum C 1 4 8 Libyae
148
om. C post 150 coll. vq elaarchiae C 1 5 0 tauuae C tabae Τ 1 5 1 elearchiae CT intrusum
ex 14g, thyneos USP

Authenticated
46, 43 GESTA 139
152
Theonas episcopus Psinchi suscripsi
153 Cyrus episcopus Achaeorum suscripsi
154 Eulogius episcopus Terenuntheos suscripsi
155 Alexander episcopus Cheopatridos suscripsi
156 Siluanus episcopus Cobrithi suscripsi. ego autem Heraclius episcopus pro
eo suscripsi || eo || quod aegrotaret
167 Adelphius episcopus Onupheos suscripsi
168 Abraham episcopus ciuitatis Ostracenae suscripsi
160 Athanasius episcopus Parali suscripsi
ιβο Adelphius episcopus Saeos suscripsi
161 Lampetius episcopus Casii suscripsi
162 Chrysaorius episcopus Aphroditis suscripsi
163 Ammon episcopus || Butu || suscripsi
164 Eutychius episcopus Theodosiopoleos suscripsi
165
Venantius episcopus || Hieraspoleos metropoleos || suscripsi; || suscripsi uero ||
per notarium || meum Theodosium ||
166 Zenobius episcopus ciuitatis Barcae suscripsi
167 Zenon episcopus ciuitatis Teochiron suscripsi
168 Eusebius episcopus || ciuitatis Nili || suscripsi
160 Heraclides episcopus Heraclei superioris suscripsi
170
Macarius episcopus Antei suscripsi
1,1
171 Sabinus episcopus Panos suscripsi
172 Athanasius episcopus ciuitatis Scepsiorum suscripsi
173 Philumenus episcopus Cinnae suscripsi
174 Felix episcopus || apostolicae sedis || Apolloniensium suscripsi
175 Timotheus episcopus prouinciae Scythiae ciuitatis Tomorum suscripsi
176 Zenobius episcopus ciuitatis Gnosi suscripsi
177 Paulinianus episcopus Maiumae suscripsi
!78 Phcebammon episcopus Copti suscripsi
17Q
179 Pauiscus episcopus Apollonos suscripsi
180 Andreas episcopus Hermupoleos suscripsi
181 Fanias minimus episcopus ciuitatis Arpason suscripsi
182 Theosebius episcopus ciuitatis Prienae suscripsi
183 Maximus episcopus asiae suscripsi
184 Theoctistus episcopus Phociae suscripsi
185 Hermolaus minimus episcopus || ciuitatis || Attudeorum suscripsi
C [= vm], Τ [=pq]
162 158
theon C cobrinthie C ego — aegrotaret om. ν eoa om. Τ [= [/SP] eos m
157 168 180 1,2
onupeos m onupoleos ν ostacene C suaeos ν suaeo m afroditi ν afrodisi m
1,8 164 185
ammonius C botu C [cf. US et P\ buti Τ theodosiupoleos m theodosipoleos ν hiera-
poleos Τ [ = USP] metropoleos om. Τ suscripsi in fine coll. ν suscripsi uero m om. vT
1,8
[= t/SP] meum om. Τ theodotum Τ [ = £75] nilupoleos p [ = P] nilopoleos q
168 172 173
[= US] heraclei] heraclidis C superioris om. C septiorum C phylo-
1,4 176
menus vq ciuitatis Τ [ = USΡ] apolinensium C ciuitatis om. C gnosis; C
177 178 178
paulianus C maiune m maiomae Τ paeboammon -p phebas ν apollonisi Τ
180 181
hermapoleos υ hermopoleos Τ minimus om. vq ciuitatis om. Cq arpaton C
182 183
theodesebius p prienne m primae Τ asiae CT [= USΡ, corruplela antiquissima ex
184 181
ΆσσοΟ] ptociae Τ minimus om. vq ciuitatis om. Τ [= US Ρ]
i8*

Authenticated
186 Theodorus episcopus Gadaron suscripsi manu Êtherii archidiaconis

187 Athanasius episcopus Pari insulae suscripsi
188 Paulus episcopus Orymnorum suscripsi
180 Timotheus episcopus Briulorum suscripsi
189 a Danihel episcopus Colonise Cappadociae suscripsi
190 Asclepiades episcopus H Trapezopolis suscripsi
191 Theodorus episcopus ciuitatis || Echinei || suscripsi
192 II Latinorum interpretatio: || Bessula diaconus ecclesiae || Carthaginis || suscripsi
193 Stephanus episcopus || T e o || poleos Asias suscripsi
194 Caesarius chorepiscopus ciuitatis Arcae suscripsi
195 Theodolus episcopus Elusae suscripsi
106 Theodorus episcopus Aridelon suscripsi
197 Letoius episcopus Libiadis suscripsi
198 Aristocratus episcopus Olympi suscripsi
EXEMPLAR EPISTVLÊ SCRIPTAE IN EPHESO SANCTO CONCILIO AB EPISCOPIS QVI

d.i3.m.Aug. INVENTI SVNT IN CONSTANTINOPOLIM, MESORE DIE XX INDICT XV DATyE
a -43i 47 Sanctissimis et honorabilibus archiepiscopis et patribus congregatis per dei
gratiam in Ephesena metropolim Caelestino Cyrillo Iuuenali Firmo Flauiano Memnoni
Hereniano Theodoto || Acacio || et omni secundum uos sancto concilio ab episcopis 5
qui II in arnica Christo || Constantinopolim sunt inuenti, || Eulalio Chalcedonae, E n -
trechio Chii, Acacio Ararathiae, Achilliade Elaeae, Seuero Codrulae, Isaiu Panemo-
tichiton, Chrysaphio Apri, Theodulo Basilinupoleos, Ieremia Iberos partium Persidis ||,
in domino salutem. Oportebat quidem nos non animis solum sed etiam corporibus
11 constitutos 11 cum uestra sanctitate et temptationum participari tristitiam et uobiscum 10
II certaminum meritis || coronari; quia uero bellum contra sanctum concilium agi-
tatum ad nos usque protensum est et mare quidem innauigabile, terra uero inaccessi-
bilis ex inde uenientibus facta est per eos qui itinera obsident, non habentes quid fa-
ciamus, lacrimis et litaniis, quae sunt nostra, contulimus, || peruenire uero || ad uestram
beatitudinem non ualentes desideria ueluti manus uobis accommodauimus, eos 15
quidem qui damnati sunt, simul condemnantes et sanctos Christi pariter erigentes.
facti tarnen sumus neque his qui hie sunt, inutiles, confortantes quidem populutn et
multorum accendentes zelum, ministrantes autem et sacerdotibus quaecumque eis
placuerunt. sed quoniam pauca sunt, et quantum absentes possunt, praesumpsimus
et epistulam 11 scribere, 11 sudores pro pietate beatificantes et seorsum unicuique sancto- 20
C [= vm], Τ [= pq], S [= wr, inde a 1]
1 8 8 manu — archidiaconis om. υ su sedet man ateri m , 187 parii Cp 1 8 9 brialorum C
189 a 1 9 0 trapezopolitarunj, Τ [ = USP] 1 , 1 eschinei Τ [ = USP] 1 M Latinorum
cf. 14
interpretatio om. Τ [= USP] carthaginensis q [ = £75] carthaginiensis p 1 9 3 teopoleos ν
aeupoleos m gaiupoleos Τ [— US] gaiopoleos q 1 9 4 coreps ν [ = U] eps cor m eps Τ [ = /\S"]
1 9 5 helusae ρ [ = 5] 1 9 8 episcopus om. C 1 9 7 letotius C 1 9 8 olimpii C
2 constantinopoli r mesori pS 4 ephesina qr metropoli Cqr 5 hereniano qS

ereniano Cp Acacio om. TS 6 in — Christo om. TS constantinopoli qr 6—8 Eulalio —
Persidis om. TST 6 calcedonie mcorr 7 chie m ururathiae ν urathie m codule C
8 basiunupoleos C 9 in — salutem om. C animi ui animo r 10 constitutis TS 11 certa-
minibus TS meritis om. TS libellum m 12 ad] et S 14 in lacrimis TS et peruenire TS
16 sco 19 praesentes r 20 scribere om. TS, cf. Γ sudoris Tr, corr. p proprietate mTS

Authenticated
46, 43 GESTA 47 EPISTVLA EPISCOPORVM 48 PRECES CLERI 141
rum patrum et communiter omnibus ea quae prophetarum || et sanctorum apostolorum ||

sunt, eloquentes quoniam tamquam patres sancti et caelestis uocationis digni, reputati Hebr. 3, 1
estis sicut oues occisionis, tota die pro Christo mortificati fraudati afflicti contristati Ps. 43, 23
uos, quorum dignus non erat mundus. || sed || date etiam nobis horum quae sunt Hebr. 11,37.
agenda, consilium per epistulam, ut si quidem oportet apprehendere sanctam synodum ε 38
et reliqua certamina simul explere, hoc faciamus (proni enim || quod ad nos attinet, ||
sumus); si uero hie sustinere praecipitis, quoniam propter adorandum deum bona et
a II deo amabilissimo || atque piissimo imperatore nobis promittuntur, hoc facite
manifestum, ne diutius simus uehementi cogitatione consumpti.
PRECES ET SVPPLICATIO A CLERO CONSTANTINOPOLEOS PRO SANCTISSIMO EPHESENO 10

CONCILIO
48 II Piissimis et deo amicissimis Theodosio et Valentiniano uictoribus trium-
phatoribus pp aug clerus qui in uestra Constantinopolim sanctae et orthodoxae dei eccle-
siae ||. Scientes uestram pietatem plurimam quandam facere rationem et sanctarum
dei ecclesiarum et quae in eis praedicatur piae et a patribus uobis traditae fidei et quanta 15
quidem a uobis pro ea 11 iam 11 laborata sunt, quanta uero rursus propter eius Studium
uestrae pietati consistunt, 11 praesumpsimus 11 propter hoc apud Christo amabiles uestras
aures et turbam quae nunc est docemus ecclesiarum. nostri enim || propositi ||
intentio, piissimi principes, super alias legislationes etiam ut oporteat obcediri omnibus Tit. 3, 1
principibus et potestatibus, iubet, || quamdiu oboedientia || esse || uidetur || utilis 20
animabus; dum uero utilitatis 11 terminos effugerit 11, tunc habendam esse 11 fiduciam 11
etiam || circa || uestrum apicem || diuinarum || legum explanatores praecipiunt et prae-
cipue quando imperium rectae fidei rebus ornatur, in parte uirtutum et 11 ipsi 11 hoc quodam
modo reputantes et ualde in hoc || gloriari cupientes ||, quamdiu l o q u e b a r in con- Ps. 118, 46
s p e c t u r e g u m et non c o n f u n d e b a r frequenter nobis || cantant || et per hoc inui- 25
tant in similibus || fiduciae || temporibus non || esse ab eorum imitatione degeneres ||.
hanc igitur fiduciam et nos oportune nobis adesse credentes, per hanc supplicationem
nostram sententiam palam uestrae facimus pietati quia si uestra potentia factam quasi
damnationem contra sanctissimos et deoamantissimos episcopos Cyrillum et Mem-
nonem ab abscisis a sancto concilio, quorum plurimi haeretici et sine ciuitatibus et so
excommunicati sunt, hanc suscipere suadetur auctoritate horum qui in hoc decreto
II praesiderunt, || et || potestatem abolendam || et sententiam || susceperit || inrationa-
48 Grace extai in V103 S 72 A 53

C [= ww], Τ [= f {inde a 10 propter phototypi defectum a) q\, S [= wr]
ι comminister C et — apostolorum C scorumque [scorum 5 ] patrum TS 2 scae 5
3 estis TS sunt ν sut m ouis pS 4 ideoque TS nobis etiam m 6 quod —
attinet om. TS 7 pcipiatis m 8 amabilia p amabili qS 9 in fine add. Data Mense
die XX. indictione XV. q
10 et supplicatio om. ς cleri constantinopolitani q sanctissimo om. q ephesino Cqr
12—14 Piissimis — ecclesiae om. TST 16 iam om. TS 17 praesumimus Τ i8 docemus w
doceamus r docens m docere ν domus Τ praecepti TS 19 piissime princeps S supra w
oboedire a 20 quamdiu C quanto a quando q quantum S oboedientia] persuasio TS
uideatur TS 21 terminus TS effugierit a effugiuerit S licentiam TS 22 etiam om. S
ad TS uestram maw sacratissimarum TS 23 nos ipsi TS 24 munificentiam adepti TS
25 fundebar a cantantur a cantatur qS 25/26 inuitante q 26 fiducia Τ esse a deorum
[ab eorum scripsi\ imitatione degeneres C est imitatio deserenda Τ estimatio deserenda S 29 epi-
scopus w episcopis α Cyrillus w 30 ab am. S et' om. υ 32 residerunt TS po-
testatem abolendam C potestate usi sunt TS susciperint aw susceperint rt,orr susceperunt qr

Authenticated
bilem existentem et inualidam per omnem modum et infantilem eo quod neque reue-
rentia || a principio || ab aliquo || seruata || sit in || quacumque sancta synodo per
quam tales audientiae 11 robur 11 haberent, sed 11 nec 11 conuictio 11 in aliquo interdictorum
sacerdotio 11 subsecuta sit 11, omnes nos parati sumus cum decenti Christianis alacritate
periculum sustinere cum praedictis || sanctis || uiris et ad nullum periculorum segnes 5
experimentum, hanc eis competentem compensationem pro 11 his quae pro fide sustinent 11
periculis conferre credentes. et in hoc propositum || nostrorum || unoquoque con-
stricto, uestram exoramus diuinitatem (atque deposcimus, sicut etiam credimus, iustum)
etiam a uobis confirmari plurimorum sententiam, qui et secundum auctoritatem ca-
thedrarum et subtilitatem examinationis rectae fidei similia uiro sanctissimo decre- 10
uerunt, et quia recte sapit, uestrae insinuauerunt potentiae, et non sub pacis figura uel
ne uideatur parua quaedam pars Orientis abscidi, quae nec ipsa ab unitate abrumpi
|| proposuit ||, si ea quae regularum sunt, tenere contendit, omnem simul orbem ter-
rarum confusum despiciatis. si enim uniuersalis concilii princeps, cui consentanei
omnes per ea quae deposuerunt, facti sunt, pertulerit aliquid horum quae non con- is
ueniunt, citra consequentiam regularum, cum || certe || uestra pietas placide talium
communione se spoliauerit et propterea etiam concilium collegerit, ne earn potestate
propriarum sanctionum fraudaret, palam est quia per propriam laesionem et contra
alios ei consentaneos calumnia confirmabitur et necesse erit omnes totius orbis
episcopos condemnari pariter cum praedictis || sanctis || uiris et circumstabit de cetero, 20
sicut uidetur, Arrio et Eunomio orthodoxiae opinio, utpote Nestorio quidem ratio-
nabiliter propter impiam doctrinam damnato, Cyrillo autem et Memnone sanctissimis
episcopis indigne et inlegaliter et indecenter simile sustinentibus ex circumuentione
dispendium. nequaquam igitur, Christo amabiles principes, nutricem uestram
ecclesiam laceratam despiciatis, quae || crementum adhuc || uestrae potentiae et contra 25
hostes triumphos || praestat erigere ||, neque martyrii || tempus || imperii uestri
II spatia || demonstretis, sed progenitorum uestrorum circa ecclesiam dilectionem
animo sumentes et quomodo unusquisque illorum secundum propria tempora facto
concilio sanctorum patrum obcediuit et || in eo quod || definitiones ab eis prolatas
II munissent || per legislationem, circa eos reuerentiam monstrauerunt, sic et ipsi 30
aequalia circa nunc a || nobis || celebratam sanctam synodum sapere concupiscite,
quatenus ab ea gratificos ymnos pro imperio uestro pure sancteque fructificetis || et ||
nos pro || uestri imperii diuturnitate || orationes puras offeramus domino Christo,
piissimi et Christo amabiles imperatores.
C [= vm\, Τ [= / [usque ad 8 credimus a) q], S [= wr]

ι eo] ergo 5 2 ab initio TS custodita TS 2/3 Tjuacumquae — audientiae]
sco concilio in talibus auditorii [auditoriis a] TS 3 habente TS sed om. TS con-
iunctio C increpatio TS 4 sit secuta TS ducenti a ducentis q 5 scissimis TS
periculum p periculi q 6 his — sustinent] fidei TS 7 propositum a propositu w proposito qr
propositorum C nostrum Τ ίο uiro] uero 5 12 partis C 13 profuit p
poterit q 15 pereque w fereque r disposuerunt S 16 circa CS certe om. TS
17 communionis e p communiones q earn] etiam m potestatem CS 18 fraudare pS
20 episcopi p scissimis Τ circumstatuit C 22 damnatio S memnoni S 23 inle-
gabiliter C 25 securitatem TS adhuc om. TS 26 praestat erigere C exaltat TS tempus C
momenta pS monimenta q 27 spatia C tempora TS 28 unus quis pw 29 in eo
quod C propter TS 30 muniendam TS 31 nobis qC uobis pS 32 et om.. TS
33 uestrae constantia [constantiam p] maiestatis TS

Authenticated
48 P R E C E S C L E R I 49 E P I S T V L A C Y R I L L I 50. 51 SERMONES 143
II POST 1 L E C DE RELIQVO R E L A T I O A D PAP AM C-iELESTINVM [ L V I I I l ] ||
49 Cyrillus Theopempto Potamoni Daniheli dilectissimis et comministris in domino

salutem. Plurimae contra nos factae sunt illic 11 accusationes 11 tam 11 quod quasi 11
ab Alexandria sequentibus nos de balneo multis quam || quod quasi [a] || canonicabus
egredientibus; sicut autem aiunt, dicitur a derogantibus quia etiam per machinationem 5
meam et non secundum intentionem sancti concilii damnationem Nestorius passus est.
sed benedictus saluator, qui talia dicentes redarguit. ueniens enim ad Ephesum
dominus meus || magnificentissimus et gloriosissimus || comes sacrarum largitionum
Iohannes reprehendit haec obloquentes, nihil inueniens ueritatis. uidit autem quia
propriam instantiam sancta synodus pro fide haberet, || et || neque mihi donans nec 10
alteri cuiquam, sed sancto zelo mota et non ferens illius blasphemias damnauit eum.
lectis autem litteris piissimorum et Christo amabilium principum, per quas trium
damnationes dicebantur esse susceptae, custodiebamur || interim ||, neque scientes
quod euenturum esset. uerumtamen gratias || agamus || Christo, quando digni
efficimur pro nomine eius non uincti fieri solummodo, sed etiam || alia || omnia su- 15
stinere; non enim 11 res haec 11 sine mercede est. non autem passa est synodus com-
municare Iohanni, sed instat dicens: ecce corpora, ecce ecclesiae, ecce ciuitates;
potestatem habetis. nos communicare impossibile est Orientalibus, nisi soluatur
quod ex eorum calumnia machinatum est aduersus comministros nostros, et confitean-
tur fidem rectam. reprehenduntur enim quae Nestorii sunt, || et || loquentes et sapien- 20
tes et confitentes.
Omnis ergo constantia in his est; orent pro nobis omnes orthodoxi. sicut
enim ait beatus Dauid, e g o in f l a g e l l a p a r a t u s sum. Ps. 37, 18
Sermones diuersi sanctissimi archiepiscopi Cyrilli dicti apud Ephesum collectis

celebratis damnato haeretico Nestorio et excommunicatis factis Orientalibus a sancto 25
concilio
SERMO PRIMVS DICTVS IN MAIORE ECCLESIA Q V M VOCATVR MARIA
60 Diues est et hodie dominus noster Iesus Christus, || et || dei et patris sortem
propriam habens. flectetur enim ei, flectetur o m n e g e n u , et o m n i s l i n g u a Phil.2,10.11
II c o n f i t e a t u r || q u i a d o m i n u s I e s u s C h r i s t u s in g l o r i a est dei p a t r i s . 30
ipsi II regnum || in saecula saeculorum. amen.
EIVSDEM DICTA IN IOHANNIS E V A N G E L I S T S || B A S I L I C A ||
51 Sanctorum quidem |[ et || honore et gloria || minor est omnis || quilibet sermo;

fuerunt enim || l u m i n a r i a || in m u n d o u e r b u m uitae o p t i n e n t i a secundum Phil.2,15.16
49 Grace extat in V104 S 74 A 46 50 Grace non extat 51 Grace extat in V 76 S 78

C [= vm~\, Τ [= pq], S [= wr, usque ad 23]
ι om. TS
3 detractiones TS quod quasi om. TS 4 quod quasi a ν a m om. TS cano-
nibus ν 7 quia p 8 domninus p magnificentissimus et gloriosissimus om. Τ
ίο et om. TS 11 referens C 13 susceptas m interim om. TS 14 ei uenturum C
agimus Τ 15 alia om. Τ i6 causa TS haec om. TS 18 habebitis S
20 repraehendunt ν et1 om. TS 21 confidenies p
24 diuersi et m dicta p 28 et 2 om. Τ 29 flectitur Τ flectetur8 om. q omne
genu vT et genua m 30 confitebitur ρ confitetur q 31 dominatio Τ
32 dictum p iohannis vp beati iohannis m ecclesia sancti q basilica C sermonibus p
om. q 33 et1 om. vT memor est omnis C omnis [omnium q] minor est Τ 34 lumina Τ

Authenticated
quod scriptum est. || unde a diuina || mysteria || loquentibus || decet ab omnibus

Mt. ίο, 20 dici ad eos: non uos e s t i s qui l o q u i m i n i , sed s p i r i t u s p a t r i s || u e s t r i ||
qui l o q u i t u r in uobis. || praedicauerunt || enim nobis Iesum, lumen uerum, uitam
Ps. 65, 4 aeternam, cui et nos dicimus secundum uocem beati Dauid: o m n i s terra a d o r e t
te et p s a l l a t t i b i , || p s a l m u m d i c a n t || n o m i n i tuo. cum adhuc enim || per- 6
latum II per Mosen || staret || mandatum, nondum euangelicis praedicationibus illatis,
Ps. 75, 2 n o t u s erat in Iudaea d e u s , in I s r a h e l m a g n u m n o m e n eius. suptilis
Ex. 4, 10 enim uocis erat et || tardae || linguae Moses; propterea et in sola audiebatur Iudaea lex.
Hebr. 2, 14 cum uero lumen nobis resplenduit uerum et proxime nobis participatum est sanguine
et carne deus existens uerbum, plena facta sunt omnia eius: ubique templa et altaria, 10
ubique chori et adoratores et pastores boni et rationalium ouium greges, angustas
ostendentes prae multitudine sacras aulas. ante nostri enim saluatoris aduentum
Rom. i, 25 terrenum errabat genus; colebant enim creaturam citra creatorem; adorauerunt
II enim || opera suarum manuum et unicuique errantium deus erat quod placuisset.
sed inluxit nobis, sicuti dixi, unigenitus dei || sermo ||, pastor bonus, agnus uerus, quem 15
sancta dei genetrix et inexperta nuptiarum ex uirginalibus lumbis nobis peperit,
germen uiuificans, inhumanatum deum, liberum in serui forma, secundum nos propter
nos et supra omnem creaturam, subditum secundum nos et in gloria deodecibilem,
Phil. 2, 7 semet ipsum humiliantem et consedentem patri, qui semet ipsum exinaniuit et ex
Ioh. i, 16 propria plenitudine distribuit bona sanctis, adorantem nobiscum humane et adoran- 20
Hebr. 1, 6 dum tamquam deum non in terra solum, sed etiam in caelo. d u m enim inquit,
i n t r o d u c i t p r i m o g e n i t u m in o r b e m t e r r a r u m , d i c i t : e t a d o r e n t e u m
o m n e s a n g e l i dei. quis || ergo || est qui ingressus est in orbem terrarum?
quo autem omnino delatus est modo ? imbue nos, euangelista; 11 die et 11 nunc, 11 beate
Mc. 3, 19 Iohanne ||, qui filius uocatus es tonitrui, magnum aliquid et eximium sonans sub caelo. 25
immortales || habes || uoces, et obliuio atque tempus tuis cedunt sermonibus. || ecce ||
Gen. 29, 10 tanta pastorum congregatio uenit apud te: reuolue nobis lapidem, sicut beatus Iacob
pastoribus reuelauit puteum uitae; da haurire et nunc ex || fontibus || saluatoris, magis
Ioh. ι, ι autem tuum nobis appone fontem. audiamus itaque dicentem: in p r i n c i p i o
e r a t u e r b u m , et u e r b u m e r a t a p u d d e u m , et d e u s e r a t u e r b u m . h o c so
e r a t in p r i n c i p i o a p u d d e u m sed quia quidem unigenitum dei uerbum
ineffabilem habet ex patre essentiam, credidimus; adde quod minus est nobis, euan-
Ioh. i, 14 gelista. audi rursus dicentem: et u e r b u m c a r o f a c t u m e s t , hoc est homo.
factus est autem homo unigenitum dei uerbum, non amittens esse deus, sed etiam in
adsumptione carnis manens quod fuit. inconuertibilis enim est et immutabilis 35
lac. i, 17 uerbi natura et nescit pati || conuersionis || obumbrationem. haec sapere || docuit
nos II beatus euangelista, Stella uere magna atque clarissima, Stella utillima non his
qui sensibile transeunt mare, sed mercatoribus pietatis, ueritatis amatoribus, recte
C[=vm\, T[=pq]
ι unde a diuina C quando autem sacra Τ locuntur Τ 2 uestri om. p 3 prae-
dicauit p praedicant q uerbum p 4 et om. C 5 psalmum dicant [dicat v\ C psallant p
psallat q 5/6 prolatum Τ 6 moysen Cq tenet p teneret q nondum enim p 8 enim
uobis m uocis enim / uocis q paruae Τ moyses Cq 12 enim nri ν 13 genus
errabat q 14 enim om. Τ i j uerbum Τ \η formam C 19 considentem Τ
23 enim Τ 24 die et C dicit p dicito q ο beate Τ 25 iohannes vT 26 habens Τ
haec Τ 28 reuelauit q releuauit Cp fontibus C ueritate Τ 29 audiamus — dicentem
om. υ 31 unigenitus m 32 credimus Cq 34 unigenitus m 36 mutationis Τ
36/37 nos docuit Τ 37 uera magna ν magna uera m

Authenticated
51. 52 C Y R I L L I SERMONES 145
habere uolentibus || et || ine[na]rrabilem fidem. si quis ergo concupiscit hoc nauigare

modo, uelut stellam habeat deiloqui uoces in animo, et ita amaros hseresum transiliet
fluctus, ita ad tranquillum accedet portum et ad ipsam perueniet ueritatem, hoc est
Christum, cum quo patri gloria et potestas cum sancto spiritu in saecula saeculorum. amen.
EIVSDEM CONTRA IOHANNEM || ANTIOCHENVM DE HIS QVI SE SEPARAVERVNT 1| 5

52 Caritatis || in deum || uirtutem || a sacra || docemur || scriptura ||, nihilo minus
autem et ipse nos saluator || docuit || dicens: q u i me d i l i g i t , m e s e q u a t u r , et loh. 12, 26
u b i s u m e g o , i b i et m i n i s t e r m e u s e r i t . oportet enim nos semper simul esse,
diligere, sequi omnium nostrum saluatorem Christum nulloque modo ab eo separari,
et hoc seruabimus, dum uoluerimus ea quae eius sunt. hoc impleuit clarus iste 10
sacerdotum chorus, de quibus dicetur || nunc || et satis iuste, quod prophetae uoce
II prolatum || est: i l l i c c e r u i o b u i a u e r u n t s i b i et u i d e r u n t u u l t u s a l t e r n o s . Ies.34,15.16
n u m e r o t r a n s i e r u n t , et u n u s e o r u m n o n p e r i i t ; a l t e r a l t e r u m n o n
q u a e s i u i t , q u i a d o m i n u s m a n d a u i t e i s et s p i r i t u s e i u s c o n g r e g a u i t e o s .
non enim communis cuiusdam rei gratia siue terrenae forsan intellegibilium ceruorum is
hie concursus est factus; quia uero sicut in horto bono et florentissimo, dico autem nostri
saluatoris ecclesia, saeuus et ualde crudelis apparuit draco, non unum habens sed plu-
rima in uno corpore capita, utillima et necessaria facta est intellegibilium ceruorum
congregatio atque praesentia, ut uenenosa prauitate agrum dominicum liberaret. ergo
dei spiritus congregauit eos et dominus mandauit eis. quid autem mandauit ? 20
u b i s u m e g o , i l l i c et m i n i s t e r m e u s sit. igitur (ad te mihi nunc sermo Ioh. 12, 26
sit qui II elatum || aduersus omnes supercilium eleuasti ex Orientalibus regionibus
ueniens) si || omnes || sumus ministri omnium nostrum saluatoris Christi, si commissum
nobis est ministerium praedicationum eius, cur non omnes sumus cum eo uolentes sapere
quae sunt eius ? -leuauit enim, ut uides, multi capitis draco scelestum profanumque 25
caput, filiis ecclesiae || suae uesaniae || uenena diffundens. uenio contra eum spiritus
euaginans gladium, pugno propter Christum cum bestia: cur non laboras cum eo qui Eph. 6, 17
bene uult laborare ? cur non pariter adstitisti ? percutiatur omnium manu,
commune certamen iudicemus, ut et simul uincentes referamus gratias saluatori di-
centes: tu h u m i l i a s t i s i c u t u u l n e r a t u m s u p e r b u m , tu c o n t e r u i s t i c a p i t a 30 Ps. 88. 11
draconum. sed nosquidem || peculiares sacerdotes saluatoris ||, eius sacramentorum Ps. 73, 13
ministri, || inimicissimos || aestimamus eos qui oblocuntur gloriae eius; tu uero non
ita II umquam ||. quia uero non accedis germane ad hoc, res te ipsae redarguunt.
uides nos uelut in bello squalentes, adhuc destillantes || de || pugna sudorem, lon-
ganimitate spiritali et consolatione indigentes aut potius iam uictores; et tu, qui con- 35
stitutus es inter || nos ||, qui tibi Christum dominum || ascribis ||, qui coarmari debuisti,
C [= vm\ Τ \~pq\
I et om. vT inerrabilem scripsi inenarrabilem CT 2 deiloquas ν deiloquos m
3 accedat ν accep m perueniat ν 4 xps C
5 antiochiae p de — separauerunt om. Τ 6 diuinae Τ per sacram Τ scripturam Τ
7 edocuit Τ 8 ego sum C 10 seruauimus Τ carus m 11 nunc om. Τ [ = Γ ]
prophetiae C 12 probatum Τ \η ecclesiae/ 21 meus est m est meus ν 22 quia C
elatum om. Τ 23 omnes om. Τ i\ predicationis vq 25 multi capitis om. ν 26 sui
sceleris Τ 31 peculiares — saluatoris C ueri saluatoris sacerdotes Τ yx hostes Τ 33 um-
quam om. Τ 34 ueluti C ex Τ 36 est p nos C fratres Τ [ = Γ ] inscribis Τ
quia armari m
Acta conciliorum oecumenicorum. I 3. IP

Authenticated
contra ueritatis dogmata arma moues. ο inopinabilis causa: non tetigisti pu-
gnam, non decertasti cum decertantibus, fugisti belli tempus aduentus tarditate,
stabas procul inspiciens uiriliter agentes, uidisti cadentem inimicum, deficientem et
confossam blasphemam linguam; postea contristatus es. dicito mihi, pro qua
causa ? quia uicit Christus, quia praeualuit inimicis, quia tacuit os loquens magna, 5
quia cessauit languor ecclesise filios uexans ? sed erat melius fortiter agere nobiscum
Ps. 138,21. et illud quoque dicere quod Dauitica uoce prolatum est: n o n n e o d i e n t e s t e , d o m i n e ,
22
o d i u i , et s u p e r i n i m i c o s t u o s t a b e s c e b a m ? p e r f e c t o o d i o oderam
II i l l o s II, i n i m i c i f a c t i s u n t m i h i . sed || nullus || quidem omnino apud te
talium sermo fuit, e diuerso autem uictores iacularis et inuidiae sagittis uulnerare con- 10
tendis quos oportebat magis a te sub ammiratione laudari. sed licet ipse || accedas ||
Ps. 63, 8. 9 dure, nihil metuentes dicimus: s a g i t t a e p a r u o l o r u m factae s u n t plagae e o r u m ,
et d e f e c e r u n t in eis linguae i p s o r u m . licet armis extrinsecus temet ipsum
2Cor. 10, 4 muniens castra statuere nitaris contra congregationem domini, sed nostra arma n o n
c a r n e a , sed p o t e n t i a d o m i n o sunt, sicut scriptum est, p o t e n t i a || u e r o || ad 15
destructionem munitionum. || fortiores || inuenies quam apud te sunt, Christi
Eph. 6, ιό. milites; || habent || scutum fidei, bonae uoluntatis arma, hoc est Christum, habent
'4- 17 II loricam iustitiae, salutarem galeam, || gladium spiritus. quocirca licet insurgas
atrox atque terribilis plurimumque habens supercilium et secundum superbum Goliam
barbaricis adrogationibus et ineruditionibus aduersum nos intumescas, sed tamen 20
ι Reg. 17,40 uincet Christus, uincet autem per suos milites. quomodo uicit Dauid ? quinque
lapides habens in pera. lenes autem erant lapides; et hoc || fecerat || in figura
Christi. 11 quae 11 enim est Christi pera ? 11 haec quae in terra est 11 ecclesia, multos
Zach. 9, 16 habens lapides pretiosos et electos, de quibus et propheta dicit quia l a p i d e s s a n c t i
u o l u u n t u r in t e r r a m . per istos sanctos lapides praeualebit Christus. lenes 25
autem erant lapides, sicuti dixi, lapidum || uero || lenitas significat hoc quod capi
non possit. semper enim quod lene est, || quodam modo || non tenetur; indeteni-
bilis II est autem sanctorum || conuersatio. igitur || uincet || Christus. uel si ua-
lueris uulnerare, etiam sic deuicit; uel si ex calliditate nocueris, coronasti nolens.
Phil, i, 29 nobis enim donatum )| est || pro Christo non solum in eo credere, sed etiam pro eo so
Ioh. 3, 18 pati. q u i e n i m c r e d i t in e u m , n o n i u d i c a t u r ; q u i u e r o n o n c r e d i t ,
i a m i u d i c a t u s est.
ITEM EIVSDEM
53 Oportebat quidem sufficere in praecedentium doctorum eruditionibus et sacris

repletos poculis honorare satietatem; quia uero uideo ad audiendum auidissime con- 35
stitutos, age et nos pauca dicamus praecedentibus consequentia. est igitur indu-
53 Grace extat in Vj5 S 80

C[= vm\, Τ [= pq]
I inopinatalis ν inopinetalis m 2 bellum temporis [temperas m\ C aduenientis ν
tarditatem m 3 agens υ g illos et vq eos Τ [ = Γ ] nullus C nec Τ ap te omnino m
10 sermo fuit talium υ n procedas Τ 15 uero om. Τ ιό distinctionem m fortiores enim Τ
17 habentes1 Τ habentes* q 18 loricam — galeam om. Τ 21 uincit fi uincit T,
corr. p 22 fecerat C erat Τ [ = Γ] 23 qualis Τ haec — est C terrena Τ 26 uero
om. Τ 27 quodam modo om. Τ 27/28 indetinibilis mq indetinebilis p 28 est —
scorum C autem eorum est Τ uincit Τ 29 caliditate C 30 est om. Τ 31 e o /
33 item om. ρ 34/35 sacris repletos Τ satis repletis C 35 societatem C 36 prae-
cidendum p praecedentium q

Authenticated
52. 53 CYRILLI SERMONES 147
bitatum quia in Christi fauoribus clarus sanctorum nobilitatur chorus et exultationem

II suam || facit || eo quod peculiariter in eum habeat caritatem ||. itaque beatus
propheta Esaias ad eum alicubi dicit: d o m i n e deus m e u s , g l o r i f i c a b o te, Ies. 25, 1
h y m n u m d i c a m n o m i n i t u o , q u i a f e c i s t i m i r a b i l e s res. beatus quoque
propheta Dauid l i n g u a m e a , inquit, m e d i t a b i t u r i u s t i t i a m t u a m , t o t a d i e Ps. 34, 28
laudem tuam. sed haec quidem sanctorum intentio; maligni uero et erronei β
magnum et uenerabile et profundum inhumanationis unigeniti nescientes 11 secretum 11
blasphemant incaute incontinens os et sine portis aperientes. ergo audiant ad se
dicentem prophetam Esaiam: uos a u t e m || a c c e d i t e hue ||, f i l i i i n i q u i , s e m e n Ies. £7, 3. 4
a d u l t e r a n t i u m et f o r n i c a r i a e : in q u o e p u l a t i estis et s u p e r q u e m a p e - 10
r u i s t i s os u e s t r u m ? n o n n e uos estis f i l i i p e r d i t i o n i s , s e m e n i n i c u m ?
filii enim perditionis pro ueritate et inicum semen sunt qui redimentem se dominum
denegant. empti e n i m sumus p r e t i o m a g n o et non c o r r u p t i b i l i b u s 1 Cor. 6, 20
a r g e n t i aut a u r i , sed p r e t i o s o s a n g u i n e t a m q u a m a g n i i m m a c u l a t i iPetr. 1,
et i n u i o l a t i C h r i s t i . sanguis autem hominis communis et unius secundum 15 l 8 ' 19
nos quomodo potuit totius terrarum orbis dignus fieri ? quomodo autem etiam
unus pro omnibus mortuus est, ut omnes ditaret ? quomodo eius facti sumus qui
uerum et natura deum || nobis ascribimus || ? quomodo eum colimus qui adorare Rom. 1, 25
creaturam praeter creatorem declinamus ? sed, sicut dixi nuper 11 quodam
modo Π, ingrati sunt quidam saluatoris nostri mansuetudini, negant dominum, re- 20
pellunt seruitii iugum, ut et de istis dicat Christus per uocem Esaiae: uae eis, q u i a Os. 7, 13
e x i l i u e r u n t a me; i n f e l i c e s s u n t , q u i a i m p i e e g e r u n t in m e , e g o a u t e m
r e d e m i eos, i p s i u e r o l o c u t i sunt a d u e r s u m me m e n d a c i a . mentiuntur
enim contra saluatoris nostri gloriam et eminentiam Pharisaeorum prauitatis et
II uesaniae || imitatores, || qui || Christiani quidem uultum induunt semet ipsis, Iudai- 25
zantem uero mentem et linguam habentes amaram ac uenenosam, ut etiam ad earn
dicat Christus per uocem Hieremiae: e c c e e g o ad t e || i n i u r i a t r i c e m ||, d i c i t d o - Ier. 50, 31
minus. Iudaei siquidem || antiqui || olim surgebant aduersum || omnium || saluatorem
Christum, insiliebant ueluti bestiae, lapidibus caedebant benefactorem et saluatorem;
deinde ad eos dicebat saluator: m u l t a || b o n a o p e r a || o s t e n d i u o b i s a p a t r e Ioh. 10, 32
m e o ; p r o p t e r q u o d h o r u m opus me l a p i d a t i s ? at illi ad eum dicebant: 31
de b o n o o p e r e non l a p i d a m u s te, sed de b l a s p h e m i a , q u i a tu cum Ioh. 10, 33
h o m o sis, f a c i s te i p s u m d e u m . haec antiquorum Iudaeorum contra salua-
torem nostrum sunt crimina; || eorum || autem || perniciae et uesaniae || aemulatores
rursum queruntur dicentes: cur tu, cum h o m o sis, f a c i s te i p s u m d e u m ? 35
ο stulte et abominandissime, non intellexisti sacramentum. non enim cum homo
esset, II semet ipsum || fecit deum, sed deus existens naturaliter factus est homo incon-
uertibiliter et inconfuse; ex deo patre ineffabilem habens natiuitatem pertulit natiui-
tatem secundum carnem ex muliere et appellatus est filius hominis, ut nos saluos
C [= vm\ Τ [=/?]
2 suam om. Τ eo — caritatem C eius germanitas caritatis Τ ζ dauid propheta C
mea om. C 7 sacramentum Τ 8 incontinentes ν hos C 9 optulistis sic Τ
15 inuiolati Τ immaculati C 16 orbis terrarum υ i8 nobis ascribimus m ascribimus nobis ν
inscribimus Τ 19/20 quodam modo om. Τ 2θ quidam Τ qui dni C mansuetudinem V c o r r
dominique C 25 sceleris Τ quia Τ 26 habentem p ac] et m 27 iniuriantem Τ
28 antiqui om. T, olim delendum erat correctori aduersus Τ omnium nostrum Τ 30 opera
bona Τ 34 illorum Τ arrogationis et sceleris Τ 35 rursus Τ 37 esset om. m
se Τ ipsum om. Τ 38 diuinitatem C 38/39 secundum carnem natiuitatem ν
19*

Authenticated
faceret. factus est secundum te propter te et mansit propter se quod fuit. co-
gnosce igitur in came factum unigenitum, confitere esse deum qui propter nos inhu-
Ies. 52, 6 manatus est. || tibi se || praesentauit dicens: i p s e q u i l o q u o r , a d s u m . locutus
etenim est antiquioribus legem per Moysen, aduenit autem cum carne. suscipe
protestantes sanctos prophetas. quid ait Baruch, solum non manu demonstrans 5
Bar. 3,36-38 Emmanuhelem ? h i e d e u s n o s t e r , n o n r e p u t a b i t u r a l t e r ad e u m . adin-
u e n i t o m n e m u i a m d i s c i p l i n a e et d e d i t earn I a c o b p u e r o s u o et I s r a h e l
| | d i l e c t o | | suo. et p o s t e a in t e r r a u i s u s est et || c u m h o m i n i b u s || c o n -
Ps. 49, 3 u e r s a t u s || e s t ||. psallit || autem || etiam beatus Dauid de ipso: d e u s n o s t e r
II m a n i f e s t e || u e n i e t . uis attestari tibi etiam noui testamenti praedicatores ? ιυ
Lc. 3, 4 audi dicentem Iohannem baptistam: p a r a t e u i a m d o m i n i , r e c t a s f a c i t e se-
mitas dei nostri. uis et aliam satisfactionem super istas accipere ? pro-
Act. 2, 30 misit deus beato Dauid ex f r u c t u l u m b i e i u s s e d e r e s u p e r s e d e m eius.
at ille, || et certe || gaudens in hoc ualde, et ipsum natiuitatis modum perscrutabatur.
l's. 131, 3-5 licebit ergoaudire IIdicentemII: si a s c e n d e r o in l e c t u m s t r a t u s m e i , si d e d e r o 15
s o m n u m o c u l i s m e i s a u t p a l p e b r i s m e i s d o r m i t a t i o n e m et r e q u i e m
t e m p o r i b u s m e i s , usque quando ? || donee quid comprehendas ? || d o n e e || i n -
u e n i a m || l o c u m d o m i n o , t a b e r n a c u l u m d e o I a c o b . perscrutaris partum,
ο beate Dauid ? approbo desiderium, laudo patientiam, sed si quid didicisti amplius,
denuntia et nobis. ubi erit natiuitas et in quem putas fiet locum ? audi palam 20
Ps. 131. 6 dicentem: ecce a u d i u i m u s earn in E f r a t a , i n u e n i m u s earn in c a m p i s
siluae. Efrata dicens, significat Bethleem. et attestatur deus per unum sancto-
Mich. 5, 2 rum prophetarum: et t u B e t h l e e m , d o m u s E f r a t a , || p a r u o l a || es u t sis in
m i l i b u s Iudae. ex te e n i m m i h i p r o c e d e t , u t sit in p r i n c i p e m || in || I s -
r a h e l , et e g r e s s u s e i u s a p r i n c i p i o ex d i e b u s saeculi. audis quia Bethleemitem 25
Inh. 1, 1 secundum quod factus est homo, a principio saeculi egressus habere confirmat; in
principio enim erat uerbum. sed confundor, inquit, deum confiteri ex muliere
natum. dicito mihi, increpas ergo sacris consiliis, negas dispensationem, resistis
domini uoluntatibus ? || sic || uoluit saluum facere terrarum orbem. ne sapien-
tior es a sapientia ? ο inopinabilis causa: lucerna cum sole contendit. || seit || 30
suorum operum uiam omnium dominus. suscipe igitur dispensationem, honoremus
fide II mysterium ||, noli perscrutari quae ultra mentem sunt, noli || discutere || quae
ultra rationem, crede nobiscum. si autem manseris || incredulus ||, ille fidelis per-
manet et negare non potest semet ipsum. ipsi gloria et potestas cum sancto spiritu
in saecula saeculorum. amen.
C 1= vm\, Τ [= pq]
2 carnem mp deum om. C 2/3 humanatus m 3 tibi se C semet ipsum tibi
se [se om. q\ Τ 8 electo Τ et 1 om. C inter homines Τ g est om. Τ autem
etiam ιίϊ autem ν etiam Τ ίο manifestus 7 1 1 beatum iohannem euanêlistam C do-
mino C 14 et certe om. Τ pra;scrutabatur p 15 licet m dicentem eum Τ [ = /']
l6 somnium p 17 tymporibus C donee — comprehendas C dum uenias [ueniat q] Τ
17/18 inueniam inquit Τ i8 paratum m 19 si om. C 20 donuntia p 21 eum 1 Cq
efratham p eum2 C 23 prophetarum om. m parua Τ 24 in 2 om. Τ 2ζ eius sicut m
27 dm dm C 29 si Τ 30 esset ν a om. C seit C noluit p nouit q 31 ds C
32 sacramentum Τ requirere Τ 33 inobcediens Τ 34 cum — spiritu om. C
35 amen om. C

Authenticated
53- 54 CYRILLI S E R M O N E S 149
ITEM EIVSDEM
54 Qui sacras respiciunt scripturas, cor sapientem habent, operibus bonis discipli-
natum et recta fide clarum; scientiae autem uerae amor uitae terminum habet. et satis-
facit ad hoc nobis ipse saluator, ad cselestem patrem et deum sic dicens: haec a u t e m Ioh. 17, 3
est aeterna u i t a , u t c o g n o s c a n t t e s o l u m u e r u m d e u m et q u e m m i s i s t i 5
Iesum Christum. ergo coniuncta est de patre scientiae et de filio, et ita est
causa uiuificans; quando uero separatur alterum ab altero, claudicat omnino scientia.
sic et dominus noster Iesus Christus Iudaeorum populis loquebatur dicens: n e q u e Ioh. 8, 19
me n o s t i s n e q u e p a t r e m m e u m ; si me s c i r e t i s , et p a t r e m m e u m
II u t i q u e || s c i r e t i s . et rursus putabant Iudaei suos patres in monte naturaliter ιυ
et uerum uidisse deum, quando descendit in specie ignis in monte Sina; aestimabant Ex. 19, 18
enim pro ueritate audisse uocem eius. huius rei gratia mirati quidem sunt sacra-
tissimum Mosen, diminuentes || autem || dominum nostrum Iesum Christum propter
humanitatem || uesane || dicebant: n o s s c i m u s q u i a M o s e l o c u t u s est d e u s , Ioh. 9, 29
h u n c a u t e m n e s c i m u s u n d e est. quid ergo ad haec Christus? a m e n Ioh. 5,37.38
d i c o u o b i s , n e q u e s p e c i e m e i u s a l i c u b i u i d i s t i s n e q u e u o c e m e i u s i6
a u d i s t i s et u e r b u m e i u s n o n h a b e t i s m a n e n s in u o b i s , q u i a q u e m
m i s i t i l l e , h u i c lios n o n c r e d i t i s . uere dicit omnino ueritas. non
enim erat in monte Sina natura dei quae uidebatur, sed potius ignis, factae sunt autem Exod. 19,
et uoces tubae, fumus autem erat ||, qui multiplex uoluebatur ||, et ueritatis figurae 20 l 8 · >9
praeostendentes ueritatem. descendit enim omnium deus in specie ignis in monte
Sina. et propter quam causam in specie ignis ? quia enim futurus erat deter-
minare eis legem, in specie ignis tunc maxime utiliter apparebat, ut scirent transgres-
sores quia aduersus ignem haberent. sic etiam beatus Moses, temperatiores efficiens 24
formidine delinquentes, saepe || alloquebatur ||: d e u s n o s t e r i g n i s c o n s u m e n s Deut. 4, 24
est. factus est autem et fumus || multiplex || et tenebrae, || tenebris || quidem inca-
pabilitatem diuinae scientiae urbane nobis H ostendentibus ||, || fumo || autem || docente ||
figuraliter quia eos qui contemnere uolunt sacras leges, modis omnibus lacrimae sub-
secuntur; lacrimari namque necesse est oculum corporis in fumo. igitur Iudaei
quidem non uiderunt speciem patris, nos autem earn uidimus in Christo; est enim »0
ipse II integerrima || pulchritudo genitoris, || figura et || splendor. nam licet ad- Hebr. i, 3
prehenderit carnem et sanguinem deus existens uerbum et appellatus sit filius hominis,
non exanime neque sine mente corpus suscipiens, sicut ait insame mentis et haereticus
Apolinaris, sed tamen permansit etiam sic deus.
II Sic II sanctis patribus suum || secretum || per tempora reuelabat, ct multa 35
quidem ualde horum probatio est in sanctis prophetis; quia uero oportet || proferri ||
C [=vm\, Τ [= pq\
I item om. vip 2 sapiens vq 3 scientes C ueras Τ quod uerus C non
habet C 4 nobis ad hoc vq 5 uita eterna m deum om. p 6 de patre scripsi
dei patris CT scientia C 10 utique om. Τ sciebatis p 11 uere ν montem vq
13 moysen Cq autem C om. p uero q 14 sceleste Τ moysi vq moyses m deus
om. p 16 eius 2 om. m 18 ille misit C 20 qui — uoluebatur C accensus Τ [ — Γ ]
21 praeostendentes q praeostendentem p praedicentes C 24 moyses Cq 25 loquebatur Τ
26 multiplex om. Τ [ = Γ ] tenebrae Τ 27 ostendunt Τ fumo m fumum ν fumus Τ
docentibus m docentes ν docet Τ 30 uidemus ν 31 uerissima Τ figura et C
figurae Τ 34 apollinaris mq apollinarius ν 35 ita Τ sacramentum Τ 36 per-
scrutari Τ

Authenticated
COLLECTIONIS CAS1NENSIS PARS PRIOR
particulatim, age, monstremus ex || Genesi || libro hominem || uisum || filium et deum

nominatum. itaque beatus Iacob Mesopotamiam relinquens ad patris domum denuo
Gen. 32, 22 remeabat, et duas filias Laban sumens et ex eis sibi filios procreatos transposuit
Iaboc; nomen || est autem || hoc torrentis. sed, sicut ait scriptura diuinitus inspi-
Gen. 32, rata, transpositis filiis et uxoribus r e m a n s i t I a c o b s o l u s et l u c t a b a t u r cum 5
24-26 e o h o m o usque ad mane, et u i d i t quia non p o t e s t ad eum, et t e t i g i t
n e r u u m f e m o r i s e i u s et aruit n e r u u s f e m o r i s I a c o b , c u m l u c t a r e t u r
cum eo. et d i x i t , inquit, homo qui luctabatur cum Iacob: d i m i t t e me;
ascendit enim matutinum. ille uero d i x i t : non te d i m i t t a m nisi
ibid. 29. 30 II b e n e d i x e r i s ||. et b e n e d i x i t ei ibi, et u o c a u i t I a c o b n o m e n l o c i 10
i l l i u s s p e c i e s dei; uidi e n i m d e u m f a c i e ad f a c i e m , et || s a l u a f a c t a ||
est a n i m a mea. ο sapientia sanctitate decibilis: hominem uidet luctantem
secum et dicit patriarcha: uidi d e u m f a c i e ad f a c i e m , et || s a l u a f a c t a || est
a n i m a mea. intellexit enim mox || humanationis || sacramentum reuelante ei
spiritu sancto. uerumtamen illud obserua: tota nocte luctabatur cum eo; cum 15
uero mane fuisset factum, d i m i t t e me, inquit; a s c e n d i t e n i m m a t u t i n u m .
11 quidnam 11 putas figura significat ? his qui uelut in tenebris et nocte consistunt
et ignorationis caliginem habent in cor et in mentem, luctatur et repugnat Christus,
inimicos enim aestimat eos; cum uero eis ortus fuerit in mente intellegibilis lucifer,
quando uelut quidam dies uerum diuinae scientiae resplenduit lumen, tunc resoluit 20
pugnam. luctatur etenim et prceliatur aduersus eos qui uelut in nocte et tenebris
obscurum et sine luce cor habent, non uero pugnat aduersus eos qui in lumine sunt,
II qui II habent in mente intellegibile matutinum. suscipe igitur, homo, intelle-
gibilem luciferum, resplendeat tibi ueritatis lumen, quiesce repugnans Christo. nescit
uinci, uincit autem semper et omnino. licet factus sit nunc homo unigenitum dei 25
uerbum, tamen non destitit esse naturaliter deus, inconuertibilis et immutabilis
existens. ipse igitur est et ex patre tamquam uerbum, et ex muliere homo secundum
ι Cor. 8, 6 carnem. u n u s enim d e u s pater, ex quo o m n i a , |) et unus d o m i n u s I e s u s
C h r i s t u s , per q u e m o m n i a ; || ipsi gloria in saecula saeculorum. amen.
ITEM EIVSDEM 30
55 1 Beatus propheta Dauid in deo confidentes audacissimos ostendit dicens: uiri-

Ps. 30, 25 i j t e r a g i t e et c o n f o r t e t u r cor u e s t r u m , o m n e s s p e r a n t e s in domino.
plantationes etenim quae in paradiso sunt, aquis uberrime defluentibus augentur et
nutriuntur et ad celsitudinem || eleuantur || magnam; porro uiri anima sancti spiritus
consolationibus irrigatur ad pietatem, firmatur ad fidem, inquassabilem suscipit pa- 35
55 Grace extat in V 79 5 log

C [= vm\ Τ [=/?]
I genesu m generationis Τ uisibilem Τ 3 -sibi om. C 4 Iaboc] iacob Τ
iordanem iacob C autem est Τ η eius om. C 8 me om. p 9 dimittam te C
10 mihi benedixeris Τ I i enim inquit q salua facta C saluata Τ 12 uidit C
13 dnm m saluata Τ 14 inhumanationis Τ 15 sancto om. C 17 quid Τ
18 corde C mente C luctabatur et repugnabat p 19 enim om. C aestimat]
et repugnat m 20 resplendit p resplendet q 23 qui C et Τ 25 unigenitus C 26 naturaliter
esse ν naturaliter homo m post homo add. esse mcorr 28 deus om. C ex quo om. m
28/29 e t unus — omnia om. Τ
30 item om. p 31 dno C 32 qui speratis m 34 leuantur Τ animam p
35 consolationis m in qua stabilem C

Authenticated
54- 55 C Y R I L L I S E R M O N E S
tientiam, quam uidelicet praecipue supra omnes alias uirtutes beatus Paulus ammiratus
est || et || ita || dixit *||: non s o l u m a u t e m , sed e t i a m g l o r i a n t e s in t r i b u l a - Rom. 5, 3-5
tionibus, scientes quoniam tribulatio patientiam operatur, patientia
uero p r o b a t i o n e m , p r o b a t i o u e r o s p e m , s p e s a u t e m non c o n f u n d i t .
est itaque patientia || omne || nobis || bonum procurans ||, iter ad bonam || pro- 5
fessionem ||, pabulum spei in sseculo futuro. adprehendamus itaque patientiam;
II quemammodum ||, sacra docet scriptura || dicens: f i l i , || si a c c e s s e r i s ser- Sir. 2, 1. 2
u i r e d o m i n o , praepara a n i m a m t u a m ad t e m p t a t i o n e m ; d i r i g e cor t u u m
2 et c o n t e n t u s esto. sed forte dicit aliquis: non || enim || poterat aliter homo
placere ? non poterat praeter laborem || perficere || posse quod bonum est? ne- 10
quaquam, inquit. et pro qua causa ? multi namque ualde sunt sanctis inimici
et atrox circa eos est bellum. propterea saluator ipse dicebat: t r i b u l a t i o n e m Ioh. 16, 33
h a b e b i t i s in m u n d o ; s e d c o n f i d i t e , e g o u i c i m u n d u m . quocirca quoniam
multum undique sanctorum bellum, ferre iuueniliter necessarium est eos inuasiones
temptationum et meminisse dicente discipulo: b e a t u s h o m o q u i s u f f e r t 15 lac. 1,12
t e m p t a t i o n e m , q u i a p r o b a b i l i s e f f e c t u s r e c i p i e t c o r o n a m uitae (Juam
3 II r e p r o m i s i t || d i l i g e n t i b u s se. uolo autem aliquid antiquarum uobis exponere
causarum, ut agnoscatis spiritalis fortitudinis terminum. Babyloniorum tyranni
et qui apud eos sedes imperii gubernabant, praeparati quodam modo semper fuerunt
ad crudelitatem atque superbiam et humanitatis transcendentes terminos dignitatem 20
quae soli qui super omnes est deo conuenit, in semet || ipsos || abripere nitebantur.
denique superbus Nabuchodonosor statuit imaginem auream et clangentibus et bene Dan. 3, 1 sq.
sonantibus organis adorare iubebat populos sibi subiectos. at illi non inmeditatum
habentes colere creaturam potius quam creatorem deum, paratissime quidem ad hoc Rom. 1, 25
pergebant m u t a u e r u n t q u e g l o r i a m i n c o r r u p t i b i l i s dei in s i m i l i t u d i n e m ima- Rom. 1, 23
g i n i s c o r r u p t i b i l i s hominis. cumque Hebraeorum filios deduxissent ad medium 2β
Babylonii (erant autem Ananias Azarias et Misahel), adorare || iubebantur imaginem
auream || et nobile ac deo amabile genus || opprimebatur || ad simile || illis || labi
peccatum, imaginem auream adorando. sed agebant quidem nihil; uicti autem amore
quo illi tenebantur in deum, incendii eis intulere tormentum. crimen etenim erat 30
possidentibus fidei 11 firmitas 11 et fixis ad pietatem humanam refutare culturam et nolle
sapere quaecumque diuinae naturae contumelias || inrogarent ||. cum uero missi
fuissent in camino ignis, tunc itaque tunc ineffabilis uirtutis facta est magna pro-
batio; mutabatur enim elementorum uirtus in hoc quod contra naturam est, et creatoris
nutibus cedebat ignis et in spiritu roris sibilans flamma uertebatur. porro iuuenes 35 Dan. 3,
supernum sentientes auxilium canebant in camino ignis, diuinis ymnis 11 mansuetum fa- 5°· 51
4 cientes 11 ignem. ecclesiae namque 11figura11 caminus 11 erat 11, sanctos habens exultantes,
C [= m], Τ [=pq]
2 et om. Τ dicens Τ 4 uero Τ 5 omne C totius Τ bonum procurans C
bonitatis occasio Τ 5/6 professionem ν pfessionem m probationem Τ 7 et quemam-
modum Τ dicit ergo [enim g\ Τ fili om. Τ 9 enim om. Τ ίο corrigere Τ
Ii sunt inimici ualde ν sanctis om. C 13 quia ego m 15 dicente discipulo mp
dicentis apostoli vmcorr dicente apostolo Iacobo q 17 promisit p promisit deus q 19 quo-
dadmodo p 20 terminos transcendentes C 21 deo om. C ipsis Τ 24 potius
om. m 27/28 iubebantur imaginem auream [auream om. v\ C auream iubebant imaginem Τ
[ = J1] 28/29 et nobile — auream om. m 28 opprimebant Τ [ = Γ1] illis C sui Τ
labe p 30 quod p deo p 31 firmitatem Τ 32 inrogant Τ 33 caminum ν
itaque tunc om. ν 34 uirtutis m creatoribus m 36/37 mansuefacientes Τ yj figura —
erat m caminus erat figura υ figuram caminus [caminis q~\ haberat [aberat pcorr habebat y] Τ

Authenticated
non homines || solum ||, sed etiam angelos. ammiratus es uirorum uirtutem, lau-
dasti patientiam, amoris diuini magnitudinem: uideamus in quibus sint ea quae nostra
sunt. illi siquidem sub tyrannis barbaris erant, nos autem sub sceptris piis, piissi-
mos habentes eos qui omnium rerum optinent principatum. quomodo cedamus
inimicis ? nam etsi caminum accendunt insidiarum et flammas suscitant scelerum, 5
hominis culturam nobis introducentes, sed nos habemus deum in caelo; ipsum adore-
mus. deus enim existens naturaliter, factus est secundum nos, nön amittens esse
δ deus, sed honorans hominis naturam. potens ergo est eripere nos. nos enim
fidem piissimorum sequentes imperatorum et || inhaerentis || eis mansuetudinis mag-
nitudinem scientes, aduersariorum || scaeuitati non cedamus ]|, confiteamur autem quia 10
deus secundum naturam est Emmanuhel; et hoc dicentes et ita constituti uberrimam
Mt.10,32.33 lucrabimur retributionem. et quae sit haec, ipse docet nos dicens: o m n i s |j i g i t u r ||
q u i c u m q u e c o n f e s s u s me f u e r i t c o r a m h o m i n i b u s , c o n f i t e b o r et e g o
e u m c o r a m p a t r e meo q u i in caelis e s t ; q u i c u m q u e a u t e m n e g a u e r i t
me c o r a m h o m i n i b u s , n e g a b o et e g o e u m c o r a m p a t r e meo q u i in is
c a e l i i est. confitetur autem eum qui dicit quia || deus est uerus ||, et incredulis
increpat; negat autem rursus qui non dicit quia deus est uerus, sed etiam qui con-
fitentibus repugnat. ergo negabit quidem illos, confitebitur autem nos omnium
saluator, per quem patri gloria et potestas cum sancto spiritu in saecula saeculorum.
amen. 20
THEODOTI EPISCOPI ANCYRORVM SERMO DICTVS DIE NATIVITATIS SALVATORIS NOSTRI

ET DEI CHRISTI IESV IN PARTV EX VIRGINE ET QVIA DEVS EST QVI NATVS EST, HOMO
FACTVS MIRACVLO ET NON MVTATIONE SVBSTANTLE, ET QVIA VNVS ET IDEM EST
II QVI II ET ILLVD ET ISTVD || EST || DICTVS ET NEQVE || INTELLECTVS || OPINIONE
NEQVE COGITATIONIBVS DIVIDENDVS 25
56 1 Clara et || inaestimabilis || praesentis causa festiuitatis, clara quidem, quoniam

communem hominibus introduxit salutem, || inaestimabilis || autem, quia rationem
naturae uicit. natura itaque post partum nescit ulterius uirginem, gratia uero et
parientem ostendit et matrem fecit et uirginitati non nocuit; gratia enim erat, casti-
tatem seruans. ο terra sine semine et fructum germinans salutarem, ο uirgo quae 30
Gen. 2, 9 ipsum uicisti deliciarum paradisum: ille namque sine semine plantationum genus
protulit, ex uirgine terra exortis plantationibus; haec autem uirgo ab ilia melior terra
Ies. 11, 10 est. non enim pomorum protulit arborem, sed uirgam Iesse fructum salutarem
hominibus inferentem. et ilia terra uirgo erat et ista uirgo; sed illius quidem arborem
nasci praecepit deus, huius autem uirginis ipse creator secundum carnem factus est 35
germen. neque ilia terra frondes ante arbores suscepit neque haec ex partu uirgini-
56 Greece extat in V 73 A 145

C [= vm], Τ [=pq]
ι solos Τ 2 amoris et ν sunt q 3 piis om. C 4 cedemus q 6/7 deum —
existens om. C 9 inhaerentes Τ 10 sceuitati [seueritati v] non cedamus C scelera non
feramus Τ 12 igitur om. Τ 13 me confessus C 14 ilium p est in caelis p
16 est om. m uerus est deus Τ 16/17 et incredulis — uerus om. m 16 incredulos q
18 repugnant C negauit C 19 quam υ qua m
21—25 Theodori sanctissimi episcopi Ancyrorum Sermo de natiuitate Saluatoris q 21 cy-
rorum p 22 ex om. p 23 eidem m 24 qui om. p est om. p intellectus om. p
26 inopinabilis Τ 27 inopinabilis Τ 30 salutare p saluatorem mq 31 ipsam ν
32 terra melior vq 33 uirga Cq 34 omnibus C 33 prsecipit ρ

Authenticated
55 CYRILLI SERMO 56 THEODOTI SERMO 153
tatem laesit. uirgo paradiso gloriosior facta est: ille enim dei cultura factus est,
haec autem secundum carnem deum || fructificauit || eligentem hominis copulari
natu rap.
Vides quomodo factum est inopinabile sacramentum transcendens naturae
rationem. quia enim est uerbum dei, palam est || ex eo quod || uirginitatem non r>
soluit. quae parit carnem puram, || a || uirginitate cessat; sed || quia || natus est
II came || uerbum deus, custodit uirginitatem, se ipsum || ostendens per hoc uerbum ||.
quando autem uerbum audis, || substantiale || intellege, non hoc quod per os effunditur.
2 paritur ergo unigenitus filiils dei, qui etiam uerbum uocatur, non principium ut sit
uerbum, ex partu percipiens, sed ut fieret homo, principium partum faciens. erat in
quidem ante saecula deus uerbum genitori || coaeternus ||; quia uero homo propter
homines fieri uoluit, non mutatione diuinae naturae, sed miraculo et uoluntate, tamquam
principium ut fieret homo, partum amplexus est. propterea et ut homo natus est,
et ut II deus || uerbum seruauit uirginitatem. neque enim nostrum uerbum cum
paritur, corrumpit mentem, neque deus uerbum subsistentiale partum eligens 11 peremit 11 ir,
uirginitatem. ultra rationem est ergo naturae quod factum est, et nequaquam
descendas ad rationes naturae; miraculum tibi dico. noli mouere || ratiocinationes ||;
deum natum tibi dico, eligentem partum, non inchoantem diuinitatem. deus
II existens || proprium fecit partum, non partus eum deum constituit. quod erat,
mansit, et factus est quod non erat. hoc ergo per dispensationem uolens fieri quod 20
non erat, elegit partum tamquam dispensationis initium. factus homo est non
mutata diuinitate, non motis terminis diuinae substantiae. t u e n i m i d e m i p s e Ps. 101, 28
es et a n n i t u i n o n d e f i c i e n t , diuina scriptura dicit, et t u q u i s e d e s in aeterno, Bar. 3, 3
per hoc ostendens diuinae substantiae immutabilitatem. et rursus d e u s , inquit, Mai. 3, 6
i d e m i p s e s u m et n o n m u t a b o r . non ergo mota dei substantia factus est 25
homo neque conuersus in naturam aliam. nam || iam || non esset miraculum quod
factum est, si naturae || mutatione || naturam suscepisset. multae enim apud nos
fiunt huiusmodi rerum mutationes, sed in hoc miraculum fecit deus, quia manens
quod erat, factus est quod non erat. quod etiam significans magnus Paulus dicebat:
q u i in f o r m a d e i e x i s t e n s , <existens>, ait, non || rapiens umquam ||, ut naturae 30 Phil. 2, 6
permansionemostenderet. q u i in f o r m a d e i e x i s t e n s n o n r a p i n a m a r b i t r a -
t u s e s t e s s e || se aequalem || d e o : esse dicit aequalem deo, non || factum || fuissc
aliquando. deinde rursus ait: s e d s e m e t i p s u m e x i n a n i u i t f o r m a m s e r u i Phil. 2, 7
a c c i p i e n s , et illud existens et hoc factus, miraculum faciens, non naturam mutans,
uolens, non coactus mutatione substantiae. quod enim dicit deus, facit, licet ultra 35
rationem naturae sit quod fit. habet enim et uirtutem miraculum facere ualentem
et non expectantem naturae rationem. propterea et est deus et exinanitur in serui
C [= vm\ Τ [=/«?]
ι est facta ν ι coluit Τ eligentes ν eligens vcorrm copulare p 5 est 1 om. C
ex — quod C et ideo Τ 6 a om. Τ quoniam Τ η carnaliter Τ ostendens-—
uerbum C rationem ostendens Τ 8 substantialiter et subsistentialiter p [cf. -Γ] substantialiter
substantialiter q 9 / 1 0 ut sit — principium om. C 1 1 coseternum Τ 1 3 / 1 4 propterea — uir-
ginitatem om. q 1 4 dei p uirginitate m uirgitatem p uerbum Τ οπι. spat. rel. m
regnum ν 15 perimit Τ \η descendens C descendes mcorr ratiocinationes ν ratio
et nationes m sermones Τ i 8 non om. m 1 9 existens om. Τ 2 0 per om. m
fieri om. C 21 est homo mq 22 mortis C 24 ostendis C 25 mutata q
26 conuersum p iam om. Τ 2η mutatio Τ 28 miraculo p 3 0 existens addidi
rapiens [άρπάσας pro ύπάρΕας] umquam C qui fuisset aliquando Τ 3 2 se om. Τ asqualis p
factum om. Τ y] et*] et non m etenim mm# man. recentiss.
Acta conciliorum oecumenicorum IJ 20

Authenticated
formam, et aequalis est deo et homo fit, et est ante saecula et partum sustinet, et ea
miracula facit quae ratio naturae nescit.
3 Hinc etiam paganis stultitia putatur Christi sacramentum et Iudaei scandalum
Cor. i, 23 dicunt dispensationis rationem, quod et Paulus significabat dicens: p r a e d i c a m u s
C h r i s t u m c r u c i f i x u m , Iudaeis q u i d e m s c a n d a l u m , gentibus autem
Cor. 2, 14 s t u l t i t i a m . quare stultitiam gentibus ? quia a n i m a l i s h o m o n o n s u s c i p i t
quae s p i r i t u s s u n t ; s t u l t i t i a e n i m ei est. naturae enim adhaerens animalis
et rationibus animae omnia || perscrutans ||, miracula dei stultitiam putat, cum non
oh. 20, 19 habe<n>t secum naturae rationem. audiens scilicet paganus quia clausa ianua
ingressus est saluator gerens hoc pingue corpus et loco egens, ridet, non credens mira-
culo, II sed || quaerens rationem causae; et audiens quia uirgo pariens mansit uirgo,
stultitiam putat sermonem, non discens credere deo neque miraculo dei. ergo et
immutabiliter deum || factum hominem, impossibile || putat esse quod dicitur, etiam
hie II naturae || mutationes exigens. sed non ita Paulus edocuit dicens eum qui
Phil. 2, 7 aequalis est deo, factum hominem; semet ipsum namque exinanisse dixit, non amit-
tentem plenitudinem diuinitatis. llnde etiam dicit: n o s a u t e m p r a e d i c a m u s
Cor. i, 23 C h r i s t u m c r u c i f i x u m , Iudaeis q u i d e m s c a n d a l u m , g e n t i b u s autem
stultitiam. et quare gentibus stultitiam, si purus crucifigitur homo? nulli
putatur stultum quod naturaliter agitur. si quod naturale est, patitur, quomodo
putatur stulta narratio ? sed quoniam, ait, C h r i s t u m c r u c i f i x u m p r a e d i c a -
Cor. i, 24 m u s , quem rursus dicimus dei uirtutem et dei sapientiam ( i p s i s enim inquit, || u o c a -
t i s II Iudaeis et Graecis C h r i s t u m d e i u i r t u t e m et d e i s a p i e n t i a m ) , tam-
quam || crucifixum ||, inquit, praedicantes sapientiam, stultitiam Graecis loqui putamur
credere nescientibus miracula facienti deo, sed de || omnibus naturae || mouentibus
rationes et aestimantibus iniuriam deo fieri, qui fecit proprias passiones, ut quod erat
passibile, liberaret. non enim intentionem respiciunt || impletam, || salutarem
II existentem || et bonitatem deo decibilem, sed solum quia deus sibi copulauit passiones,
dicunt, non considerantes ex hoc salutis humanae || restitutionem ||. nihil autem
horum quae || saluant || hominem, iniuriam deo facit, quae ostendunt || eum || non passi-
4 bilem, sed dementem. sed hominis, inquit, passiones non praesumo deo coniungere.
ergo neque sanare eum || passionibus || hominem dicis neque cruce spoliasse uirtute
diabolum neque nostrum peccatum adfixisse ligno neque propriis passionibus sanasse
hominum passiones, neque morte dicis eum destruxisse mortem. si enim non fecit
deus proprias passiones, unde passionibus Christi tantarum correctionum sunt factae
uirtutes ? quomodo perempta est morte mors, nisi deus propriam earn fecisset ?
sed istae passiones propriae factae dei uirtutem quidem tantarum correctionum ex diui-
nitate perceperunt, tamquam dei propriae factae, substantiae uero diuinitatis non no-
Col. 2, 14 cuerunt in sua semper inpassibilitate durantis. quomodo enim adfixum est ligno
quod contra nos erat peccati chirographum, homine puro sustinente mortem ? quo-
2 miraculum C 7 ei om. C enim om. ν 8 perscrutatus q perscrutatus et p

9 habent scripsi habet Cp habeant q 10/11 miraculum C 1 1 sed C et Τ 12 putant p
13 hominem factum Τ impossibile naturaliter Τ 14 naturae om. Τ quia C 15/16 am-
mittentem C 21/22 electis Τ 23 crucifixam Τ 24 omnium natura Τ 26 impletam
om. Τ τη existentem om. Τ dei C 28 correctionem Τ 29 liberant Τ
homines C eum om. Τ 30 omnis m 3 1 passionis p passiones q ho-
minum q expoliasse Τ 33 facit p 3 4 — 3 6 sunt — correctionum om. C 35 esset q
36 ex") et m

Authenticated
56 THEODOTI ANCYRENI SERMO
modo autem crux peccatum crucifixit aut mors mortis tyrannidem destruxit, nisi haec
facta fuissent dei et ab illo uirtutem sumpsissent propria faciente quae sunt nostra, non
patiente natura? quod etiam significans maximus Paulus dicebat quia n u l l us ι Cor. 2, 8
p r i n c i p u m saeculi h u i u s dominicae passionis sacramentum c o g n o u i t ; si e n i m
δ c o g n o u i s s e n t , inquit, n u m q u a m d o m i n u m gloriae c r u c i f i x i s s e n t . prop- 5
terea dicimus et manere eum quod fuit, et factum quod non fuit. substantialiter
namque manens quod fuit, suscepit passiones, semet ipsum uniens naturae passibili.
subiectus factus est, regnum non deponens; factus homo est, manens et deus et uerbum;
II incorporeus || existens natura inpermutabilis, factus est caro. quomodo et
quemammodum ? non sicut tu cogitare potes, sed sicut ille miracula facere 11 suf- 10
ficiens || est. quando enim miraculum tibi dico, desere rationes. signa enim
et prodigia dei fide roborantur et non rationibus || perscrutantur ||. non enim
II uel aliquod aliud || miraculorum nostra ratione consistit, et tarnen singula facta
sunt, II licet rei || ratio non permittat. haec || et || magi confessi sunt stellae credentes,
II non II naturam perscrutantes. barbari suscipiunt fide miracula, et fidelis || tu || 15
cur incredulus es || ad || rationem humanam || labescens || ? qui ex Chaldaea
uenerunt, sicut euangelista dicebat hodie, || ipsis || suis muneribus mysterium || mon- Mt. 2, 11
strauerunt || barbarorum intentionem || consideranti || bene. trinam enim speciem
munerum ei obtulerunt, aurum tus et murram, || aurum quidem, quia rex honora-
batur, II tus autem, quia deus erat qui natus est; hoc enim secundum consuetudinem 20
offerebant eis quos ipsi putabant deos. optulerunt quoque et murram, passionem,
arbitror, mortis per hanc nuntiantes. uides quomodo etiam magi cognouerunt
quia et deus mansit et homo factus est suscipiens mortem. factus || autem est ||
quod ego, ut nostram eleuaret naturam ad dignitatem suam. || unitio || enim hoc
facit, alteri quae alterius sunt, coniungens. propterea ergo, cum deus esset, homo 25
factus est, ut homo fieret deus, hac copulatione ad diuinam gloriam eleuatus, ut unus
idemque sit et diuine glorificatus et quae sunt humana, perpessus. et hoc nobiscum
confitebuntur omnes qui || unitionem || confitentur diuinitatis et humanitatis. quod
enim unitum est, nequaquam || iam || duo, sed unum nominatur, mente autem rursus
diuidis et unumquodque seorsum contemplaris. ergo soluis || unitionem ||; im- 30
possibile enim simul et || seruare <unitionem> || et utrumque seorsum considerare.
β sed quod est unitum insolubiliter, unum factum est et nequaquam || fiet || duo. sed
II intellectu solo separo ||, inquit. ergo hac mente unitatem soluisti; || secundum
quodlibet enim si || disiunxeris ab altero alterum, || circa hoc || etiam copulationem
II incidisti ||. quid ergo soluis dispensationem || salutaris ||, duo intellegens et 35
C [= Η- Τ l=pq\
ι crucifixisset q mors om. C destruxisset q 1 propriam C facientes C
facientis vcorr 4 principium m 5 gloriae dominum ν η manens namque ν 8 et® om. vq
9 incorruptibilis p incorruptibile q 10/11 possibilis Τ Ii deserere p 12 rationibus per-
scrutantur m, perscrutantur rationibus ν rationibus aduertuntur Τ 13 uel — aliud C alium p
aliquid q 14 licet — ratio C litteratio p licet ratio q et om. Τ 15 et non Τ tu
[cy] C nequaquam [ΟΥ] Τ 16 cor m in Τ cadens Τ \η ipsis scripsi ipsi Cq ipse p
17/18 monstrauerunt aurum [auro q~\ tus [thure q] et murram [myrrha] Τ 18 consideranti scripsi
considerantes C considera Τ 19/20 aurum—· honorabatur om. Τ 20 quia] qui m 21 quod p
22 ut arbitror q 23 est autem [aut q] Τ 24 unitas Τ 27/28 confitebuntur nobiscum ν
28 unitatem Τ 29 iam om. Τ 30 unum quoque p unitatem Τ 31 est enim q
seruare unitionem scripsi seruare C custodire unitatem Τ 32 fiunt Τ dno m, duo legen-
dum mm£ man. recentiss. 33 mente sola [mentem solam q~\ diuido Τ 33/34 secundum
quodlibet C om. Τ 34 si enim Τ huius Τ 35 diuisisti Τ salutarem Τ
20*
Authenticated
Hebr. 13, 8 || unitionem || repellens ? || sicut || etiam magnus apostolus a i t : | | C h r i s t u s I e s u s | |

h e r i et h o d i e i p s e et in ssecula. h e r i et h o d i e dixit, principium temporis
dans. i p s e et in saecula ait, unum eundemque dicens aeternum deum et ex tem-
poribus hominem inchoantem, existentem quidem || hoc || prius, postea uero factum
11 illud 11. sed quomodo, inquit, unigenitus seruus factus est, manens quod erat, et factus 5
quod non erat ? uis ergo hoc cognoscere quia factus est ? quomodo enim
factus sit, miraculorum opifex nouit. non enim tu mihi dicere poteris quomodo
Ex. 7,20.21 iEgyptiorum fluuius sanguis est factus, immutabili aquarum consistente natura.
etenim uelut aqua quidem utebantur Hebraei, sanguis autem ^Lgyptiis Nilus est factus,
et factus est quod non erat, manens quod erat. die mihi modum. sed non 10
poteris dicere; miraculum namque dei est, || expellens || rationem. quomodo etiam
Ex.io,22.23 lumen in Êgypto factse sunt tenebrae non extincto lumine, sed manente quod erat?
dies enim Israhelitis erat et d a r u m eos circumfulgebat lumen, Êgyptiis autem hoc
lumen f a c t e sunt tenebrae, et unum erat quod uidebatur: lumen erat simul et tenebrae
neque ex hoc mutatum et || illud [aliud] || factum. || nihil || enim || lumine passo || 16
tenebrae || factae || sunt || deo faciente miracula || et rationem non suscipientia naturae,
quomodo ergo aqua Nili, manens aqua, sanguis est facta ? aut quomodo in sua natura
manens lumen tenebrae facte sunt ? neque enim hoc corruptum et illud est factum,
non enim corrupta est aquarum natura, quod designabant Hebraei hanc habentes
potabilem, sed mansit ipsa natura in suis terminis et facta est sanguis, quod non erat, 20
Dan. 3, 7 deo quippe ultra rationem ostendente miracula. Babylonia quoque flamma quomodo
48. 5° ros tribus facta est pueris ? nam et flamma 11 erat 11 et ros facta est, et ambo haec ipso
ostenduntur effectu. quia quidem ros erat, tres || docent || pueri, per hoc refrige-
rantes; quia uero etiam et flamma fuit, || ii || qui per hanc exusti sunt, denuntiant
Babylonii. uides quemammodum ignis mansit ignis et ros est factus: non duae 25
res neque duae naturae, sed unum erat || et idem, || quod uidebatur. quod enim
erat flamma, hoc factum est ros, non flamma mutata, et manifestant hoc Babylonii,
sed II manens || quod erat, facta est ros, et testantur || illi || iusti. nequaquam
ergo interroges me modum signorum dei. rursus enim dicam tibi miracula osten-
dens quidem quia facta sunt, deo autem relinquens miraculorum nosse rationem. 30
proinde die mihi: haec miracula facit deus et flammam custodiens || rorem || facit,
neque flammam mutans et ad || rorem || conuertens earn, soluere uolens tyranni sen-
tentiam et uindicare studens iniustitiam passos atque noxios consumere barbaros.
II operatur itaque || huiusmodi miracula ignem in suis custodiens terminis et || rorem ||
ostendens et ut tres pueri liberarentur, talia miracula facit deus; ut autem mundum 35
eriperet, dubitas quia ipse manens deus, factus est homo ? non indiguit flammam
mutare, ut 11 rorem 11 operaretur; et ipse homo fieri uolens propter salutem hominum
9 nota: ab hinc pessima exempla uertibilium rerum et periturarum υ in mg. m in textu post
Hebraei
C[=»ni\, T[=fq\
ι unitatem Τ sicut C unde Τ ihs xps Τ 4 hoc om. Τ 5 illud om. Τ
factus est seruus ν n fugiens Τ 15 illud scripsi illud aliud C aliud Τ nihil C
nec p non q luminis passio [πάθος τό pro παθόντος] Τ i6 sed facta Τ deo —
miracula C diuino miraculo p diuina miracula q 21 babylonica vcorrm flamma erat p 22 erat
om. Τ 23 edocent Τ 24 et om. C ii om. Τ 25 et om. C 26 idemque Τ ιη flamma1
om. C 28 manente Τ illi om. Τ 30 miracularum p 31 fecit mq ros Τ
fecit q 32 ros p res q 34 operatur itaque C operaturque p operatusque est q ros Τ
35 fccit mq 36 non om. m flamma mT 37 mutari q ros Τ operetur m

Authenticated
56 THEODOTI ANCYRENI SERMO 157
11 quomodo 11 suam naturam indiguit permutare ? ignis 11 mansit 11 et factus est

ros; et tu dicis quia non permanet deus et fiet homo, quia naturam nostram sanare
uolens deus non per alios salutem nostram, sed per semet ipsum molitus est.
Quia enim omnis creatura deficiebat ad salutem nostram qualitatem habentium 11 et 11
malignitatis et erroris (nam longa nequitis consuetudo pro natura hominibus constat, 5
II repellens || naturam), || prophetabat || propheta, sed deficiebat || sermo || nequitia
II superatus ||; angeli ministri nostrae salutis || fiebant ||, et adtestatur magnus Paulus
de angelis quia o m n e s s u n t || m i n i s t r a t o r i i || s p i r i t u s a d m i n i s t e r i u m Hebr. 1,14
d e s t i n a t i p r o p t e r eos q u i f u t u r i s u n t h e r e d i t a t e p o s s i d e r e s a l u t e m ;
angelus melior natura ministrabat ad salutem nostram, sed non liberabatur homo 10
nequitiis pronus inhaerens. deficiebat ergo ad hominum <ind>iligentiam; nequitia
enim malignorum bonorum studia superabat, non quia uincitur deus, sed quia arbitrio
liberae potestatis uirtutem committit, || necessitate non impellens || ad correctiones,
neque nolentem trahit ad uirtutem, ut tibi uirtutem praeparans spontaneam tuam
8 faciat correctionem. quid ergo ? quoniam et prophetae uicti sunt, nihil opera- 15
bantur doctores et lex deficiebat et angeli studio frustrabantur, uoluntate || hominis ||
non sequente quae bona sunt, ideoque ipse naturae creator aduenit naturamque uictam
erigere uolens adstitit, non || sonans || tamquam deus neque tonitruis auditus per-
cutiens neque nube circumamictus et ignem in nube demonstrans neque tubae sono Ex. 19, 16
audientes terrens, sicut aliquando Iudaeis apparuit timorem iniciens indeuotis, nec 20
concutiens famulum, sed gratia magis et bonitate euocans eum. propterea non
uenit cum imperiali || fastu || nec obsequium deduxit archangelorum, non mouit
angelorum exercitus. non enim uolebat persequi recedentem fugitiuum suarum
legum, sed uenit omnium dominus in forma serui, || paupertatem || circumamictus,
ut uenationem non effugaret. in incerto nascitur praedio, agrum incertum ad 25
natiuitatem eligens, || per || pauperculam paritur uirginem, omnia paupera, ut per || si-
lentium 11 ad salutem hominem uenaretur. nam si gloriose natus fuisset et diuitias
multas circumamictus accederet, dicerent utique infideles quoniam diuitiarum largitas
mutationem orbis terrarum fuisset operata. si maximam Romam elegisset ciuitatem,
potentiam ciuium mutationem orbis terrarum putarent. si filius fuisset || impera- 30
toris II, potestati utilitatem adscriberent. si legislatoris factus fuisset filius, prae-
ceptis utilitatem adscriberent. sed quid 11 facit 11 ? omnia paupera et uilia elegit,
omnia mediocria et plurimis obscura, ut diuinitas sola cognosceretur orbem trans-
formasse terrarum. propterea pauperculam elegit matrem, paupcriorem patriam,
egens fit pecuniis. 35
9 Et hoc exponat tibi praesepe. cum enim non esset lectus in quo dominus Lc. 2, 7
reclinaretur, in praesepe ponitur, et fit 11 indigentia necessariorum 11 prophetiae 11 optima 11
C [= Η , Τ [=/?]
ι quomodo C non Τ manens Τ est om. m 2 fit q 3 sed om. m per
om. p 4 enim om. m et om. ν Τ 6 repellens ν replens m et repellit Τ sicut prophe-
tabat [prophetat q~\ Τ sermo C quippe ratio Τ η superata Τ sunt facti Τ 8 ministri Τ
ίο angelis q 11 diligentiam CT 12 superabant p 13 liberate ν necessitas non [enim q]
cogit te Τ 14 uolente C 16 hominum Τ i8 aduenit C non sonans ν insonans m
non terrens Τ 22 fastu scripsi faustu C fastigio Τ 24 serui formam [forma q~] Τ
paupertate Τ 25 in om. Τ 26 per om. Τ paupercula pariter uirgine per q 26/27 per
silentium C perculentium Τ 27 homine m hominum ν ueniretur C 30 potentium p
30/31 imperantis Τ 32 utilitatem om. C faciunt p fecit q 33 sola om. C 34 pa-
triam pauperiorem ν 35 fuit ν 36 lectum mp 37 indigentia necessariorum C
opus inmensum Τ et optima Τ

Authenticated
IS» COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
nuntiatio. in praesepe enim ideo positus est, quia nuntiabat eo quod etiam || inratio-
nabilium esca || fieret. dei namque uerbum et filius ad semet ipsum trahit et diuites
et pauperes, et eloquentes et tardiloquos, cum paupertate uiuens et in praesepe iacens.
uide ergo quomodo rerum indigentia || operata || est prophetiam et paupertas eum
qui propter nos || est pauper factus ||, accessibilem uniuersis ostendit. nullus enim 6
metuens superbas Christi diuitias tardus fuit, nullum accedere ad eum imperii cel-
situdo prohibuit, sed communis apparuit et pauper, semet ipsum offerens omnibus
ad salutem. in praesepe namque dei proponitur uerbum per medium corpus, ut
licentiam habeat rationalis et inrationalis participari cibo salutis. et hoc puto
Ies. i, 3 etiam propheta prius clamabat, praesepis huius sacramentum narrans: c o g n o u i t i o
b o s c r e a t o r e m s u u m et a s i n u s praesepe d o m i n i s u i ; I s r a h e l a u t e m me
n o n c o g n o u i t et p o p u l u s || m e u s || me n o n i n t e l l e x i t . nam licet simpli-
ciorem || sensum habeat sermo ||, ostendens Hebraeum || indeuotiorem || inrationabilium,
sed tamen potest et hoc significare ostendente domino quia ibi ipse positus cibus || in-
rationabilioribus || factus est. nam non indefinite praesepe significat, sed h o c is
praesepe inquit, || articulo Π hoc, arbitror, || hoc || praesepe definite || significans ||.
sed haec quidem philosophetur qui uoluerit, uaria contemplatione scripturae diuinae
saginatus; porro nos ostendimus quia pauper factus est propter nos qui diues est, uerbo
diuinitatis salutem omnibus || facillime || perceptibilem faciens. quod etiam signi-
2 Cor. 8, 9 ficans magnus Paulus dicebat: p r o p t e r n o s p a u p e r f a c t u s e s t , c u m d i u e s 20
esset, ut nos illius p a u p e r t a t e ditaremur. et quis erat qui ditabat, et
quid ditabat, et quomodo iste pauper factus est propter nos ? dicant nobis 11 ii 11
qui a dei uerbo separant hominem, et quod unitum est, || separantes || memoria natu-
rarum, || qui || duo quaedam || dicunt esse || Christum, et mentem solummodo ad
satisfactionem ferentes. quis ergo, cum esset diues, dicito mihi, mea paupertate 25
pauper est factus ? || putasne || qui apparuit homo, quem tu separas || a || diuini-
tate ? sed numquam iste factus est diues, sed pauper ex pauperibus progenitoribus
natus. quis ergo diues et quid || ditans erat ||, qui propter nos factus est pauper?
deus, inquit, ditat creaturam. ergo deus et pauper factus est, suam paupertatem
illius qui uidebatur, faciens; ipse enim diues diuinitate, || et || propter nos pauper 30
est factus. neque enim hominem dicere poteris diuitem factum, pauperem existentem
et natura et pecuniis, neque diuitem diuinitate per dignitatem pauperem factum,
si non ei quae humana sunt, copulaueris. propterea et apostolus coaptans gloriam
diuinitatis humanis passionibus, neque opinione diuidere neque sermone separare quae
unita sunt, uolens, eundem ait diuitem diuinitate et pauperem passionibus factum, 35
et aliud quidem per se esse, aliud autem propter nos passum fuisse. || si uero ||
qui diues est diuinitate, pauper fit humana paupertate, quomodo non etiam reliqua
passus est, semel homo fieri propter clementiam uolens ?
C [=«m], Γ [=Pq]
1 annuntiatio m 1/2 inrationabilium esca C inrationabilibus populis [legas pabulum] Τ
4 operatus Τ 5 pauper factus est Τ 8 in om. C presepi vq 9 puto om. C 12 meus
om. Τ cognouit C 13 sermo sensum habeat Τ hebraeorum Cq indeuotionem Τ 14 et
om. m cibum p 14/15 irrationabilioribus m inrationabilibus vT 15 indefinita p definita q
16 particulam Τ hoc2 om. Τ significatum Τ ιη uaria] ut ea m diuinae scripturae ν
19 facillime om. Τ 21 qui Τ 22 ii om. Τ 23 homines p et] ne p separant Τ
24 qui om. Τ dicentes Τ esse om. Τ solummodum p 25-feruentes m dito p
26 putas Τ a om. Τ 28 ditauit Τ 29 ditauit q est om. m 30 et C etiam Τ
32 diuinitatem ρ 36 si uero om. Τ

Authenticated
56 THEODOTI ANCYRENI SERMO 159
10 S e d haec quidem sufficiant; t u a u t e m respice mihi p a u p e r r i m u m habitaculum

eius qui ditat caelum', uide praesepe sedentis supra c h e r u b i m , uide pannis o b s i t u m Ps.79,2.98,1
euni qui pelagus h a r e n a uinxit, uide deorsum paupertatem, diuitias eius sursum con- Ier · 5» 2 2
siderans. sic etenim et gratiae et clementiae uidebis m a g n i t u d i n e m , si t a n t a m dei
condescensionem consideraueris. n a m || et in || ipsa paupertate || diuinitatis eius 5
diuitiae || ostenduntur, Stella m a g i s declarante pauperem et b a r b a r o s ad praesepe Mt. 2, 9
pauperis a d d u c e n t e ; sed e t i a m angeli gaudentes h u n c praedicabant p a u p e r e m pastori- Lc. 2, 10-14
bus. canentes diuitias eius diuinitatis. n a m et m a g i ei qui uidebatur, tus obtulerunt Mt. 2, 11
t a m q u a m deo, non separantes n a t u r a m a n a t u r a nec opinione secantes quod u n i t u m
est miraculo semel, sed e u m qui apparebat, uidentes deum, optulerunt tus ei, || hoc || 10
munere diuinam dignitatem pronuntiantes. neque autem angeli opinionibus
secundum te quod n a t u m est dei u e r b u m separauerunt, sed scientes et uisibilem et
intellegibilem c l a m a b a n t dicentes g l o r i a i n e x c e l s i s d e o e t i n t e r r a || p a x ||, et Lc. 2, 14
non alia q u i d e m dicentes secundum te, cogitantes a u t e m alia et uerbis quidem con-
fitentes u n u m Christum, mentibus autem diuidentes eum, sicuti tu sensus habes repu- 15
gnantes || uerbis ||, sed u n u m eundemque glorificabant || ut || deum, qui et in p a u p e r t a t e
et in praesepe cunctis a p p a r e b a t . propterea et pannis obsitus est et a b angelis glori-
ficatus, et in praesepe positus et a b Stella denuntiatus, non Stella descendente ad m a g o s
(neque enim stellae loca p e r m u t a n t ) , sed q u o n i a m Chaldaeorum terra plurimos h a b e t
stellarum motus || inspicientes ||, uirtus superna deducens m a g o s adsumpsit stellae 20
speciem, ut e x doctrina sua Chaldaei quod nesciebant, agnoscerent, ut c u m a s t r o n o m i a m
respiciunt, a b 11 ipsis 11 astris Christi mysteria docerentur. q u i a enim non erat Stella,
sed uirtus angelica educens b a r b a r o s ad pietatem, ipse euangelista significat, stellam Mt. 2, 2. 7
h a n c etiam in die aliquando quidem apparuisse, aliquando uero c e l a t a m dicens, || aliter ||
a u t e m etiam deduxisse earn m a g o s ait et c u m ipsis in B e t h l e e m profectam. quod 25
nullus utique dicit sidera facere consueta, sed uirtutem in stellae figura astronomis
II a p p a r e n t e m ||. quod autem ait de Stella, stetisse || illam || super puerum, uir-
t u t e m esse II clare || denuntiabit quae a p p a r e b a t . nulla etenim Stella quae in caelo
est, c l a r a || fieret || super puerum stans, q u o n i a m spatii magnitudo, rapiens aspectus
intuitum, neque s t a t u m neque m o t u m stellarum m a n i f e s t u m sensibiliter facit. s t e t i t , 30 Mt. 2, 9
inquit, S t e l l a || s u p e r || l o c u m u b i e r a t p u e r . || ergone || relinquens altitudinem
Stella quae apparebat, humilior f a c t a est, ut statu suo natiuitatem regis ostenderet ?
II t a m q u a m r e g e m siquidem || quaerebant m a g i , regis interrogantes p a r t u m ; u i d i m u s Mt. 2, 2
e n i m , inquit, e i u s s t e l l a m in O r i e n t e m et u e n i m u s adorare eum. regem
quaeris, ο m a g e ; q u a c a u s a t a m q u a m deo offers t u s ? sed || et noui ut || r e g e m 35
et cognoui d e u m ; propterea et a u r u m ei offero et tus, muneribus simul deum, simul
II et II r e g e m denuntio.
11 S e d iste qui t u n c m a g o s ineffabili uirtute traxit ad pietatem, c l a r a m h a n c festiui-
2 cherubin Τ 3 arena [arenae vq\ iunxit Cq unde m 4 tantum C 5 et

in om. Τ 5/6 diuinitatis — diuitiae C diuitiae eius diuites [diuitis g\ Τ 7/8 pastoribus]
pauperibus m 8 uidebantur mp 10 hoc om. Τ 12 uerbi C 13 pax om. p pax
hominibus bonae uoluntatis q 15 diuidentibus C 16 uerbum p uerbo q ut om. Τ 2θ in-
sipientes Τ 22 ipsis om. Τ eis m 24 celatum/ altera Τ 26 figuram CT 27 appa-
ruisse Τ earn Τ 28 clare om. Τ denuntiauit CT 28/29 quae — est post stans coll. ν
29 fieret' υ fiet m facta est Τ 31 supra Τ ergo Τ 32 stellae C statum p sta m 33 tam-
quam — siquidem C nam tamquam regem Τ 34 eius inquit ν inquiunt eius q Oriente q
35 et noui ut m noui ut ν noui et Τ 36 muneribus om. C 37 et om. ν Τ

Authenticated
ι6ο COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
tatem hodierna die constituit, non iam in praesepe positus, sed in hac salutari mensa
constitutes. illud namque praesepe huius mensae mater est factum; propterea in
illo positus est, ut in ista comedatur et fiat fidelibus salutaris cibus. sed praesepe
quidem claram hanc designauit mensam, uirgo autem choros istos uirginitatis ger-
minauit, Bethleemitici autem diuersorii uilitas clara 11 haec 11 templa praedixit, et panni 5
quibus tunc obsitus est, nunc facti sunt resolutio peccatorum. uides illius pauper-
tatis quae nunc sunt correctiones ? uides paupertatem tantarum diuitiarum factam
matrem ? numquid nocet deorsum unigeniti ad paruum tempus abiectio, quae
tantas diuitias contulit orbi terrarum ? quid ergo exprobras Christi in Bethleem
humilitatem ? cur paupertatem deducis ad medium, eius lucra non computans ? 10
cur indignum dicis deo quod tantorum bonorum facta probatur occasio ? cur
aufers unigeniti causas, quae tantam salutem hominibus intulerunt ? cur adhaeres
passionibus et non uides passionum correctiones ? cur passionem indignam dicis
deo, quae soluit diaboli tyrannidem ? cur paupertatem dicis indignam deo, per quam
mundus pietate ditatus est ? cur mortem indignam dicis dei, qua deus nequitiam 15
Col. 2, 14 daemonis triumphauit ? cur hoc solum non dicis quia meum peccatum adfixit
ligno ? noli derogare passionibus per quas impassibilitas generatur, noli detrahere
abiectionem ex qua tyrannis diabolica est destructa, noli exprobrare || deo || quia
caesus est palmis; || nam per hoc || a peccatis hominem liberauit. non uincula dei
II dicas || indigna, quibus uincula serrarum nequitiae soluit. ne dixeris paupertatem 20
indignam dei, || quia || diabolus, cum diues esset || erroribus ||, pauper est factus; noli
uituperare crucem, quae destruxit aras; non despicias clauos, quibus orbem terrarum
Christus ad unum sensum pietatis infixit; noli cogitare quae uilia sunt, sed correctiones
ex his factas ab eo qui est passus, intende. quae non dixeris facta homine passo
puro, II mentem habens || et || eis quae clara sunt, acquiescens, || haec recipe. cur 25
autem uocas uilia quae deus propter hominum salutem amplexus est ? nam si
passiones naturaliter sunt et dicuntur, sed tamen nostrarum sanitates factae sunt
passionum. nequaquam ergo || iam || haec passiones appelles, sed passionum
nostrarum potius sanitates.
Et noli mihi membra uirginis ad obprobrium diuinitatis || efferre ||. non 30

enim horum indigna natura est, licet || subintrantes || contumeliarum passiones nobili-
tatem corporis || deuastassent ||. non enim turpia naturae sunt membra, sed per
concupiscentias inlicitas patiuntur iniuriam. nam si essent turpia per naturam,
non haec deus propriis manibus formasset, quia deus non turpium, sed optimorum
Gen. 1,31 creator est; u i d i t e n i m , inquit, o m n i a quae f e c i t , d e u s , et e c c e b o n a u a l d e . 35
nihil ergo horum quae a deo facta sunt, per naturam propriam malum, neque turpe
fecit, sed nos || a || prima cadentes creatione concupiscentiis inlicitis naturae nostrae
contumelias inrogauimus. si || ergo || cum format deus membra mulieris, non accu-
satur, neque cum inhabitat in eis, iniuriam patitur; in sua quippe creatura deus non
C [= vm\ Τ [=/?]
4 uirginitate p uirginum q 5 haec om. Τ 6 factae p 9 bethleeum p 10 non
om. m 1 1 honorum p 12 auferis p aufert q totum / 15 mortem om. C quia p
17 lignum p 18 abiectione p abiectioni q deo om. Τ 19 nam — hoc C per quas Τ
2o dicamus Τ 21 indignum p qua Τ errore Τ [ = Γ] 2 2 non C noli Τ
despicere q 25 puram ν mentem habens C non sponte [OYX ΕΚΩΝ pro ΝΟΥΝ ΕΧΩΝ] Τ
eis — acquiescens C ea quae uidentur credens Τ 26 etsi q 27 discuntur p 28 iam
om. Τ 30 offerre Τ 3 1 aduenientes Τ 3 2 deuastarent p deuastarint q 37 a om. Τ
38 enim Τ

Authenticated
56. 57 THEODOTI ANCYRENI SERMONES 161
12 indigne inhabitat. porro si dixeris: quomodo caelum relinquens habitauit in uulua ?

dicam tibi et ego quia cum deus esset, homo || propter homines || factus est, manens
deus et substantia non mutatus.
Confitemur denique et deum et hominem, deum quidem ante saecula, hominem
uero factum ex partu; deum quidem perpetue || consubstantialem || patri, esse uero
hominem ex partu incipientem, non 11 duo, 11 sed unum. non dicimus tamquam |) unum 11,
duplicem uero intellegimus; neque enim oportet contrarium esse sermoni sensum.
non intellegimus duo et confitemur unum; quod enim dispensatione || coniunctum ||
est, separat nec sermo nec cogitatio. si quis uero || intellectu || separauerit quod con-
iunctum est, solutum intellexit, et falsus fit intellectus, Separans utique quod con-
iunctum est || semper. uerbis idem || confitentem habeto intellectum. unum
dicis Christum, eundem et deum [idem] et hominem: ergo unum et intellege. nam
si dixeris quidem unum, intellexeris autem || duo ||, sermoni tuo || repugnantem habe-
bis || intellectum. non ergo dicas duo quadam differentia separata; si enim uni-
ueris || sermone ||, sensu noli separare. si uero separaueris cogitationibus, || uni-
tionem || negasti. non ergo ad naturas diuisas animum tuum deducas, deo summam
|| mire operante unitionem ||. crede || miraculo ||, et noli rationibus perscrutari quod
factum est. noli miraculum soluere, rationem inuenire contendens; non enim manet
miraculum, || cuius ratio || cognoscitur. in his enim quae fiunt, || si || ratio nota est
11 eius quod factum est, iam 11 nequaquam signum neque miraculum est. si uero hoc
signum atque miraculum est, deserens rationum causas suscipe fidem et confitere unum
dominum Iesum Christum et deum et hominem eundem neque sensibus neque ser-
monibus || rationibusue disiunctum, ne || ea quae unita sunt, rationibus separantes dis-
pensationem salutarem || negemus ||. nam si unitione dei et hominis dispensatio
cognoscitur, qui unitatem diuidit, dispensationem negauit. credamus ergo dispen-
sationis miraculis, ut Christus, cui creditur, || hac causa || confitentibus compenset
regna caelorum, quae nos omnes adipisci mereamur gratia Christi, cui gloria et potestas
in saecula saeculorum. amen.
EIVSDEM IN NATIVITATE SALVATORIS
1 Clara praesentis festiuitatis causa et communem hominibus salutem ferens;

d a r u m praesens quoque collegium gratifice gratiam suscipiens, quoniam datur larga
gratia his qui earn cum gratiarum actione suscipiunt. tanta namque donationis
mensura praebetur, quanta magnitudo gratiarum actionis est apud eos qui percipiunt
gratiam. quocirca quando sumens donum gratias rettuleris tribuenti, non reddi-
LVIIGrace extat in V 72 S ioy A 144

C [= vm\ Τ [=/?]
ι habitat m quomodo] quando m 2 per hominem Τ 3 et — mutatus Τ
non substantia commutatus C 5 consempiternum Τ 6 duos Τ unum C duo Τ
8 dispensationem/ coniunctus Τ 9 intellectus Τ ίο separat p 11 sempiter-
num Τ uerbis idem om. Τ 12 idem p in idem C eundem q, deleui unum et] et
unum q 13 duos Τ sermone / sermonem q 13/14 repugnare facies Τ 14 in-
tellects q 14/15 unieris C 15 sermonem Τ sensum vT seu m uero haec p
15/16 unitatem Τ i6 animam tuam C summa m summum p summo q 17 mirificante
unitatem Τ miraculum Τ i8 ratione C 19 cum ratione Τ in — fiunt delenda
erant Rustico si C semper [ΑΕΙ pro El] Τ 20 eius — iam C quod Τ 21 causas ra-
tionum ν 23 rationibusque diuisum Τ nec p hie q 24 sine dubio denegemus Τ
25 negabit ν 26 hanc causam Τ ιη et om. p 28 amen om. C
30 numerus ex C
Acta conciliorum oecumemcorura. I 3. 21

Authenticated
disti pro quibus accepisti solummodo, sed etiam debitorem tibi maiorum eum fecisti
qui dedit. gratifice ergo suscipite gratiam, claram nobis hanc ostendentes festi-
uitatem. causa || uero || festiuitatis apparitio dei est apud homines, aduentus eius
qui semper praesens est, aspectus eius qui cuncta uidet, praesentia illius qui complet
Ioh. i, ii uniuersa. in s u a , inquit, u e n i t et s u i e u m n o n r e c e p e r u n t ; magis autem, 5
Ioh. ι, io ait, in m u n d o e r a t et m u n d u s p e r e u m f a c t u s e s t et m u n d u s e u m n o n
cognouit. sed non hominum culpa est haec ignorantia. nam propter diuini-
tatem naturae incomprehensibilis humanis rationibus deus est; non enim potest mens
hominum conspicere deum. fugit enim humanum sensum diuina natura, celsior
nostrarum est rationum. fraudabamur itaque ex natura meliori ad cognitionem io
dei; quod ne fieret, suscepit naturam uisibilem inuisibilis, suscepit corpus tractabile
qui tactu non detinetur, inuisibilis deus uisibilis fit, uerbum tractatur, unigenitus
dei filius fit cognatus seruorum, ne lateret || hominum || cognitionem natura quae
2 || hominem || transcendit. et noli putare alienum deo quod factum est. dudum
enim dei praesentia praemeditata figuris est et semper hominibus agnitus apparuit 15
materiebus || usus quae || a nobis uideri || possint ||.
Nam ueniat Iudaeus ad medium, assit qui non credit dei naturae apparenti homini-
bus in humana natura, dicat mihi quomodo Moses uidit deum. naturam uidit || <in>-
uisibilem || ? nequaquam; || inuisibilis enim est haec || rationibus humanis. quo-
Ex. 3, 2 modo ergo uidit ? ex rubo ardentem ignem et rubum non consumi. cur ergo non 20
credis ei qui ex uirgine natus est et uirginitatem non corrupit ? an certe tu quidem
Ex. 3, 6 audiens quia ex rubo loquitur deus et dicit Mose e g o d e u s A b r a h a m et d e u s
I s a a c et d e u s I a c o b , et quia procidens Moses adorauit, credis, non cogitans ignem
qui uidebatur, sed deum qui loquebatur; cum uero uuluam uirginalem commemorauero,
abominaris et refugis ? dicito 11 etenim 11 mihi, quid abiectius est, rubus an uulua 26
uirginalis concupiscentiis munda peccati ? nescis quoniam quae antiquitus gesta
sunt, meditatio iuniorum sunt et horum quae nunc aguntur ? nam sacramenta
II haec || praeformata sunt per antiqua. propterea rubus accenditur, ignis || osten-
ditur II, et quae sunt ignis, non operatur. inluminat, non corrumpit; splendificat,
non incendit; beneficium praestat, non punit. putas in rubo non uides uirginem ? 30
putas in igne clementiam non uides eius qui uenit ? iudex adest inter eos qui iudi-
cantur, et iudicium non fit; iudex in his qui || condemnati sunt ||, et nequaquam suppli-
cium; iudex aduenit non iudicans sed docens, non condemnans sed sanans. uides
quomodo ille antiquus ignis hanc clementiam nuntiauit. noli mirari si per uuluam
uirginalem, cum deus esset, natus est; nihil enim putat iniuriam deus quod est occasio 35
salutis hominibus. tu quidem non ita uilem dei naturam arbitreris, tamquam quae
esse aliquando subiecta possit iniuriis. nihil enim abiectorum quae || elegit || propter
nos, iniuriam facit illi naturae, propria || uero || facit inferiora, ut saluet naturam
nostram. || quando || ergo quae abiecta et uilia sunt, dei naturam non || iniuriant ||,
C [= vm\ Τ [=/?]
3 uero om. Τ aduentus est C 12 est deus m est deus et υ 13 humanam Τ
14 humana Τ i6 usus quae in usquae corr. p quae q possent Τ \η apparente C
18. 23 moyses Cq 18/19 uisibilem C an inuisibilem Τ 19 inenarrabilis est enim Τ haec
om. Τ 21 corrumpit p 22 qui p moysi q moysy ν moyses m 23 proce-
dens p credens C 24 qui2 om. m 25 enim Τ 26 concupiscentiae ν peccatis C
28 hiec om. Τ 28/29 efficitur Τ 30 ponit p rubum C 32 his Τ eos C con-
demnantur Τ yj passus est Τ [άνείχετο pro είλετο] 38 uero om. Τ 39 nostram]
suam m dum Τ exhonorant Τ

Authenticated
57 T H E O D O T I ANCYRENI SERMO A L T E R 163
s e d s a l u t e m h o m i n i b u s o p e r a n t u r , q u o m o d o dicis e a quae c a u s a nostrae s a l u t i s s u n t ,

3 iniuriae o c c a s i o n e m f u i s s e d e o ? a p p a r u i t i g i t u r d e u s h o d i e p e r u i r g i n e m et u i r g o
mansit uirgo et m a t e r f a c t a est. incorruptionis enim opifex corruptionem non
o p e r a t u r , c r e a t o r i m m o r t a l i t a t i s n i h i l || c o r r u p i t ||.
Q u i a u e r o e t F o t i n u s p u r u m h o m i n e m dicit q u i n a t u s est, dei n o n d i c e n s esse 6
p a r t u m , e t q u i e x u u l u a p r o c e s s i t , h o m i n e m || p r o p o n i t a || d e o d i u i s u m , || d i c a t || n u n c
II m i h i || q u o m o d o n a t u r a h u m a n a p e r u u l u a m u i r g i n a l e m n a t a u i r g i n i t a t e m uuluae
seruauit incorruptam. nullius enim hominis mater uirgo permansit. uides
q u o m o d o d u p l i c e m s e n s u m 11 d e 11 e o q u i n a t u s est, praebet m i h i q u o d n a t u m est ?
n a m si s e c u n d u m n o s n a t u s f u i s s e t , h o m o e t e s s e t ; si u e r o m a t r e m u i r g i n e m s e r u a u i t , 10
d e u s , q u i n a t u s est, a s a p i e n t i b u s c o g n o s c i t u r . d e u s e n i m a d u e n i t in m u n d u m ,
n o n l o c u m d e loco m u t a n s , sed n a t u r a m c i r c u m a m i c t u s m e a m , u t i t a d i c a t u r , u i d e r i
u o l e n s n a t u r a l i t e r inuisibilis. q u o c i r c a n o n h a b u i t i n i t i u m esse d e u s e x p a r t u , s e d
u t <ap>pareret h o m o . q u i a e n i m c u m d e u s esset, h o m o fieri u o l u i t p r o p t e r c l e m e n t i a m
c i r c a nos, u t n o s i u d i c e m u e l u t c o g n a t u m a m p l e c t e r e m u r et u t h a b e r e m u s p r a e s u m p t i o - 15
n e m q u i e x p r o p r i i s o p e r i b u s fiduciam n o n h a b e b a m u s . a d t r i b u n a l e n i m a d d u c t i ii
q u i b u s e x p r o p r i i s u i r t u t i b u s fiducia n o n e r a t , s u m u n t || q u a s i || ex c o g n a t o fiduciam.
q u i d i g i t u r ? a d u e n i t d e u s e x i s t e n s a d h o m i n e s , n o n l o c u m e x loco m u t a n s , sed
inuisibilem n a t u r a m ostendens uisibilem et uisus ut h o m o et t a m q u a m cognatus
h o m i n i b u s a p p a r e n s , s i c u t e t i a m e u a n g e l i s t a praedicans dicit q u i a u e r b u m c a r o 20 Ioh. i, 14
f a c t u m est.
4 Q u o m o d o possibile est d e u m u e r b u m fieri h o m i n e m , r e q u i r i s et m o d u m d e i
m i r a c u l o r u m nos exigis ? si c o m p r e h e n s i b i l e n o b i s esset q u o d i n c o m p r e h e n s i b i l e
est II r a t i o n e ||, m i r a c u l u m n o n || e r a t ||, sed c a u s a n a t u r a e ; si u e r o m i r a c u l u m e t s i g n u m
est q u o d f a c t u m est, c e d e r a t i o n e m d o m i n o m i r a c u l a f a c i e n t i . q u i a e n i m f a c t u m 25
est, scire t e u o l o e t e x || h o c || q u o d f a c t u m est, f r u c t u m fide l u c r a r i ; q u o m o d o u e r o
f a c t u m sit, o p e r a n t i c e d e . n a m si t u q u i d e m m e d i c o c r e d i s i u b e n t i et n o n p e r s c r u -
t a r i s m o d u m curae, c r e d e n s a r t i t u a m s a l u t e m , sed n e c a l t e r q u i s p i a m n o n a r t i f e x
artificis p e r s c r u t a t u r m o d u m , s e d c o g n o s c i t q u i d e m q u o d f a c t u m est, m o d u m u e r o
a r t i c o n c e d i t , t u c u m o m n i a m i r e a d e o f a c t a sint, r a t i o n e s e x q u i r i s , t a m q u a m i n d i g e n s 30
r a t i o n i b u s , u t haec i p s a c u m d e o m i r a c u l a t u q u o q u e f a c i a s ? s e d q u o d dixi, e t i a m
n u n c d i c o : rei c u i u s r a t i o n e m c o g n o s c i m u s , h u i u s n a t u r a n o n m i r a c u l u m est n e q u e
signum. q u a l e est q u o d d i c o ? i n s t r u c t o r aedificat d o m u m : r e m c o g n o s c i m u s ,
m a t e r i a s c o n p o s i t a s i n t e l l e g i m u s , d i c e r e [ u e r o ] q u o d f a c t u m est, || u a l e m u s , e t i a m
si II p r o p t e r i m p e r i t i a m o p e r a r i h o c n o n s u m u s i d o n e i . p l a s m a u i t n a t o caeco o c u l o s 35 Ioh.9,i.6
unigenitus ex luto. h o c u l t r a r a t i o n e m est n o s t r a m ; m i r a c u l u m u o c a t u r q u o d
rationibus h o m i n u m perscrutari non poterit; s i g n u m dicitur ultra consuetam n a t u r a m
natiuitas. et q u i a q u i d e m f a c t u m est, n o u i m u s , m o d u m u e r o d i c e r e n o n u a l e m u s .
e x l u t o s i q u i d e m u a s et l a t e r e s fiunt, n o n o c u l o r u m p u l c h r i t u d o f o r m a t u r , n o n m e m -
C [= vm\ Τ [= pq\
3/4 incorruptionis — operatur om. m 4 creator om. p craeatorem pcorrq mortali-
tatis pcorr corrumpit Τ 6 ponit Τ a om. Τ dicetur Τ 7 a me Τ
9 in Τ ίο uirginem seruauit matrem C 12 uidere p 14 appareret Baluze pareret Cp
pareretur q 16 ii] in m 17 sumant C tamquam Τ 2θ uerbo p 23 nos Τ
non C 24 sermone Τ esset Τ et Τ est C 25 enim om. C 26 eo Γ
fructum om. C 28 tu» C 30 exquires p 33 quale — dico] est quale dico ν
34 uero delere oblitus est Rusttcus non ualemus Τ 34/35 etiam si C et Τ 37 potest q
38 natiuitatis m nouitas q quidem Τ quod υ om. m 39/p. 164. 1 membra mvcorr
21*
Authenticated
brana suptilia componuntur, non pupillae || nobilis || decor, non || uisus || diuersitas ||
consistit, non circuli suptilitas cum || tota subtilitate tornatur ||. luti natura non
est || ad || oculi pulchritudinem || duci ||. ergo quod natura terras non recipit (non
enim eius natura in se habet oculi uisionem), hoc egit miraculorum creator ad suam
uoluntatem naturam trahens, || non ipse seruiens rationi naturae ||. noli ergo in 5
infirmitatem humanae naturae cadere; noli dicere: quomodo hominis natura cepit
deum, quomodo deus factus est homo, quomodo deus uerbum || factus || est caro
5 uisibilis ? sed quia factum est, crede, modum uero et rationem cede creatori. si
autem uis etiam per exemplum hoc declarari, tibi monstrabo quomodo quod incor-
poreum est, corporatur, quod inuisibile, uidetur, non propria natura mutatum, sed 10
suscipiens figuram uisibilem atque tractabilem. sermo iste prolatiuus, id est homi-
num, quo utentes alterutris conuenimus et cogitationes ad inuicem explanamus, sermo
est incapabilis, sed neque manu tractabilis, auditu uero solummodo || personans ||.
sed dum praesentem prolatiuum sermonem ad exemplum subsistentialis uerbi defero,
non putes me prolatiuum dicere deum uerbum, absit. uerbum enim dicitur uni- is
genitus, interpretante diuina scriptura inpassibilitatem natiuitatis eius, quoniam et
mens hominis inpassibiliter parit uerbum. propterea alicubi quidem filium eum
Hebr. i, 3 appellat patris, alicubi autem uerbum nominat, alicubi autem splendorem uocat
scriptura diuina, singula horum nomina de illo dicens, ut intellegas ea quae de Christo
dicuntur, esse citra blasphemiam. alibi etenim aliis de eo appellationibus usa est, 20
6 aptam gloriae dei doctrinam facere uolens. quale est quod dico ? filium uocat
patris unigenitum, consubstantialem probare uolens. quia enim tuus filius eiusdem
tibi naturae fit, uolens sermo ostendere unam substantiam patris et filii dicit filium
patris, qui ex eo natus est unigenitus. deinde quoniam natiuitas et filius apud
nos ostentationem praebent passionis in natiuitate procedentis, ideo hunc filium 25
appellat etiam uerbum, inpassibilitatem natiuitatis eius nomine isto demonstrans.
II sed Π quoniam pater quispiam factus || quippe ut homo || indubitanter senior suo
filio demonstratur, praebente hac appellatione ut praeintellegatur filio pater, ne hoc
ipsum etiam de diuina natura putares, sed coexistentem coaeterne patri unigenitum
Hebr. 1, 3 intellegeres, splendorem uocat unigenitum patris. splendor enim nascitur quidem 30
ex sole, non autem intellegitur || uspiam || sole posterior, sed ex quo sol, ex tunc ex
sole natus splendor. coexistere itaque semper patri filium splendor tibi denuntiet,
inpassibilitatem natiuitatis ostendat uerbum, || id est ratio ||, consubstantialitatem
uero filii nomen insinuet.
7 Sed ad || proposita || redeamus et hodie nati || dei uerbi || praesentiam de- 35
claremus et per exemplum ostendamus quomodo quod natura non est uisibile,
uisibile fit, et quod non tractatur eo quod incorporeum est natura, inuenitur esse
tractabile. sermo igitur iste quem proferimus, quo || in || alterutris locutionibus
utimur, sermo est incorporeus, non aspectui subiectus, non tactu tractabilis. sed
dum sermo induerit litteras et elementa, uisibilis fit, aspectu conprehenditur, 40
C[=vm], T\=pq\
I nobilis om. Τ uisus scripsi munus C om. Τ diuersitas ipsa Τ 2 toto colore
coronatur Τ tota] postulatur tanta 3 ad om. Τ reuocare Τ 5 non — naturae C et
paruit natura iussioni Τ η homo factus est deus C facta p factum q est om. m
8 crede m 10 corporetur C 13 personans C susceptibilis Τ 14 subsistentiabilis p
16 ipossibiliter m 17 eum] au m 18 alicubi 8 ] aliquando υ 25 ideoque p 27 et Τ
secundum hominem Τ 3 1 uspiam om. Τ 32 natus est ν 33 id est ratio om. Τ
35 praesentia Τ uerbi dei Τ 38 in om. Τ

Authenticated
57 THEODOTI ANCYRENI SERMO ALTER
|| tactu || tractatur. pone namque mihi aliquem loquentem ad aliquem: num-

quid prius uidetur sermo, numquid manu tractamus || hoc quod effunditur ||
uerbum ? si autem quae dixit, in charta scripseris, quod prius non uidebamus,
postea uides; et quam non tractaueras prius speciem uerbi, hanc per chartam tractas
et litteras. qua causa ? quia incorporeus sermo corpus chartae et figuram est β
indutus elementorum. ergo quia clarum exemplum factum est et || rememoratus ||
es exemplo rei quae fit per consuetudinem, age, monstremus quomodo unigenitus
filius dei deus uerbum ante saecula cum patre incorporeus existens naturaliter hominis
naturam propriam faciens postea per uirginem natus est, non initium sumens ut esset
deus, sed ut appareret homo. non enim mihi dicas: quoniam de patre natus est 10
unigenitus, quomodo rursus de uirgine natus est ? ex patre natus est naturaliter,
ex uirgine natus est propter dispensationem, illud || tamquam || deus, || hoc || uelut
homo, quoniam et tuus sermo || natiuitas || est tuae mentis, sed cum sermonem istum
quem peperit tua mens, || inserere || uolueris elementis et litteris et figurare || uolueris ||
chartae, manu scribis litteras et quodam modo rursus per manum generas uerbum, is
quod neque sumit initium ut sit, quando per manum scriptum est, neque tunc pro-
cedit ut sit, quando manus litteras figurauerit, sed ex mente quidem natum est, ut
8 autem appareret, initium ex manu sermo litteras figurante suscepit. quia ergo
exemplum palam est et imago notissima facta est, age, || principali rei coaptemus ||
imaginem. hie mentem, illic intellege patrem; hie sermonem ex mente cognosce 20
natum, illic uerbum substantiate et || subsistentiale || intellege natum ex patre; hie
manum uides per litteras parientem sermonem, illic intellege uirginem per corpus
uerbum parientem, non initium diuinitati dantem per partum, absit, sed apparendi
deum hominibus hominem factum. quia enim factus est quod ego, necessario
natus est sicut ego, cum naturam meam meumque partum necessario suum fecit deus 25
uerbum et matrem amplexus est uirginem et per uuluam uenit ornatam || uirginitate ||.
nihil enim horum quae finxit deus abominatur, quia nihil indignum operum eius factum
est. omnia enim bona et bona ualde, si ea uideamus sicut creator uidit facta; u i d i t Gen. 1, 31
e n i m d e u s o m n i a || q u a e c u m q u e || f e c i t , et e c c e b o n a u a l d e . inpassi-
. bilibus ea respice oculis, et sicuti deus, haec uides ualde bona. abice passionem, 30
et factorum intelleges || nobilitatem ||.
9 Quid ergo mirum si in suo opere et domo inhabitauit deus ? tu uero dicis
quidem eum digne in caelo habitare, indignam uero mansionem eius || hunc || hominem
arbitraris, causas || discernens non ueritate rationum ||, sed passione atque praesump-
tione. die 11 enim 11 mihi, quid Celsius, caelum an homo ? quid deo pretiosius, 35
sol an homo ? 11 non enim mihi 11 elementorum respicias claritatem neque propter
bonum colorem || praeiudices || naturam neque excellentem claritatem solis obstupescas
C[=vm], T[=p?]
ι tactuque Τ 2 hoc — effunditur C prolatum Τ 6 rememoratus m memoratus ν ammo·
nitus Τ 7 monstrauimus p 8 cum patre om. m 1 1 / 1 2 naturaliter — est om. C 12 tam-
quam C tamen quoniam Τ hoc om. Τ 13 natiuitatis Τ 14 interponere Τ uolueris4
om. Τ 15 manus C, corr. ν 18 Uteris q figurate pvcorrm figuratus q suscipit p
19 principalibus aptemus Τ 2θ nosce m 21 substantialem p substantialiter Τ
22. 23 parietem p 23 apparendo q 25 natus p factus Cq natura mea Cp 26 deus
uirginem p ornatum m ornatus ν uirginitatem Τ 28 factum p 29 quae Τ
31 intellegis p pulchritudinem Τ yi domum p 33 caelum C indignum C
mansione C hunc om. Τ 34 discernis Τ ueritatem sermonum Τ 35 enim om. Τ
35/36 quid deo — homo om. C 36 non — mihi C nolo ut Τ yj praeponas Τ

Authenticated
ι66 COLLECTIONIS C A S I N E N S I S PARS PRIOR
lob io, ii nec quia ego pelle et carne indutus sum secundum || diuinum || lob, sed rationalis
animae considera nobilitatem. uide hominis || compactionem ||, et mirare animam.
mentem habet omnibus praeesse ualentem || et imperare ||, manus accepit ministrantes
sapientiae mentis, instrumenta omnium artium operatur. solum hoc creaturarum
omnium necessitate liberum factum est; dominum uoluntatis proprise solum hominem 5
formauit deus. non uides solem sub necessitate || iter || currentem ? non uides in
una specie eius || euectionem || ? quare ? quoniam uoluntatis suae dominus
non est. tu uero || procedis || liber, agis quae uis, non habens necessitatem in-
pellentem te uiolenter r liber anima factus es. sol seruus necessitatis, homo uero
uoluntate liber. ||quis || ergo melior, die mihi, seruus an liber ? qui sub iugo necessitatis 10
est, an qui omni necessitate solutus est? nihil ergo mirum || neque || inopinabile,
si in homine inhabitauit deus, quem propriam imaginem mox formans amplexus est.
10 circa hominem namque suum propositum deus mox in initiis creaturae monstrauit,
Gen. 2, 7 puluerem quidem sumens de terra et fingens eum, imaginem uero instruens diuinitatis
Gen. i, 27 suae. cur ergo quod in tali opere facturus erat, ita ex uili natura formauit ? quare is
non 11 ex claritate 11 solis assumens fecit hominem, sed de terra et puluere eum formauit,
ex elemento inferius iacenti et conculcabili ? qua causa, 11 uis 11 agnoscere ? quo-
niam futurus erat honorare hominem, uilem || ei dedit || naturam, ne celsitudine honoris
eleuaret hominem ad superbiam, ut quando ultra naturam honoraretur, reprimeretur
naturae memoria et magnitudinem honoris agnosceret, non sua dignitate, sed gratia 20
conferentis. ergo et hoc fuit clementiae creatoris, ut imago dei ex terra haberet
1 1 naturam sapientiae mediocris. quocirca nobile animal homo est, || licet || postea
contumeliam sustinuerit passionibus inuectis. non || enim || eum intendas offen-
dentem, sed ante praeuaricationem legis considera imaginis dei cognationem. cur
ergo despicis cadentem, primam eius facturam oblitus et honorem anticum non 11 com- 25
putans II, quem ei rursus cum plurima munificentia reddidit deus, uniens sibi suam
imaginem ? nihil ergo dissonum illius dementia factum est. neque enim
iniuriosum est bono domino communicare seruo rebus seruilibus ad utilitatem famuli;
non enim iniuriam patitur per ista qui bonus est, sed quod est, per talia magis agnoscitur.
noli mirari causam. nam si temet ipsum domum fabricaueris deo, et in te in- 30
Col. 2, 9 habitabit, licet non ita sicut in filio; in C h r i s t o enim || h a b i t a t || o m n i s p l e n i t u d o
diuinitatis corporaliter. sed ο miraculum: omnis plenitudo diuinitatis in
uno II inhabitat || et omnia complet et continet creaturam, totus existens in uno et a
nulla creatura || separatus ||. nec tibi quod || dictum est ||, impossibile uideatur.
nam et ego nunc profero sermonem et is sermo totus est in uno et uerbum in omnibus 35
factum est, et totum uerbum cepit unus et a multitudine uerbum non circumscribitur.
si igitur res quae fit et perimitur, et in uno tota inhabitat et in omnibus fit, quid
C \vm\, Τ [ = ftq]
ι sacrum Τ 2 compactionem ν compunctionem m creaturam Τ ftostulaiur animal
3 et imperare om. Τ 5 domini ϋ deum m 6 iter om. Τ 7 euectionem C ductum ft
dictum q suae om. C 8 accedes Τ ages m malim habes 1 0 qui Τ
11 neque C nihil Τ 1 2 habitauit m 14 imagine q 16 ex om. Τ claritatem Τ
17 iacente C uelis Τ i8 ei dedit C edidit Τ 19 leuaret m 22 post naturam
exciderunt ένέχυρον γάρ είχε την φύσιν licet enim C et licet Τ 23 tarnen Τ 25/26 arbi-
tratus Τ 26 reddit m ueniens suam sibi C 27 clementiae q 30 ipsam C
30/31 inhabitauerit ν habitauerit m 31 inhabitat Τ 33 habitat Τ 34 diuisus Τ
dictum est C dicit ft dicitur q 35 uerbum om. C 36 factus ν 37 quae] et que m
et 1 ] ex m hominibus m

Authenticated
57 THEODOTI ANCYRENI SERMO ALTER 167
mirum tibi uidetur si deus et totus in || homine || inhabitauit et in omnibus

inuenitur ?
12 Causa igitur festiuitatis est quia deus factus homo est, sumens humana, ut daret
diuina, || et || suas faciens passiones, ut donaret inpassibilitatem, subiens mortem,
ut largiretur immortalitatem. denique suas hominum passiones fecit, non natura 5
mutata, sed uoluntate haec propria faciens; et merito facit hasc, hominem liberare
uolens. pro qua itaque causa suas passiones hominum fecit ? quoniam uolebat
passione adimere passionem et morte mortem destruere et per similia similia pro-
posuit expugnare ||, suificat crucem ||, suas facit palmas, uincula sua facit, ut dei factae
passiones contra passiones acciperent potestatem. non enim natura dei laesa est; 10
neque enim mutatione sua suscepit passiones, et ideo fortitudinem a deo passiones
contra similia perceperunt. iam enim mors tamquam dei facta destruit mortem,
et moriens soluit tyrannidem mortis, quoniam et deus et homo erat. non enim
purum hominem crucifixerunt Iudaei neque uisibilem solummodo naturam trans-
fixerunt, sed ei qui || inerat deo ||, intulerunt praesumptiones, qui uisibilis naturae fecit 15
18 proprias passiones. et ut hoc quoque tibi fiat manifestum, ad exemplum ab initio
dictum rationem denuo reducamus. pone enim principem loqui sermonem et
hunc formari per litteras in charta aliqua, quae dicitur sacra, et dirigi ciuitatibus ser-
monem circumamictum et charta et litteris libertatemque donantem aut alia quaedam
dona regalia indigentibus deferentem; 11 sed 11 hanc quae dicitur sacra lingua 11 Lati- 20
norum||, suscipiat aliquis inoboediens et ciuitatis inimicus et hostis imperatoris et sumens
chartam disrumpat. quid ruptum est hie, charta solummodo an etiam sermo
regalis ? denique si charta 11 disrupta 11 est sola, facile est conparare quod ruptum
II est II, sine reatu qui rupit, || si erat ||, quinque obolis solummodo condemnandus.
sed peenam suscipiet nouissimam atque torquebitur et ad mortis sententiam deducetur 25
non tamquam chartam || discerpens ||, sed tamquam etiam uerbum imperiale dis-
rumpens, cum utique uerbum imperiale inpassibile sit neque manibus capiendum
per suam naturam neque rumpi possibile. sed ipsum disruptum est, chartae et
litterarum passiones proprias faciens. uides quomodo quod inpassibile est, suscipit
passionem, dum communicat naturae passibili ? non enim sermo propria natura 30
disruptus est et passionem chartae elementorumque suscepit. non igitur securus
sit Iudaeus tamquam purum hominem crucifigens. quod enim uidebat, charta
erat; quod autem in eo celabatur, imperialis sermo, natus || ex || natura, non prolatus
per linguam. uerbum namque unigenitus dicitur, non 11 prolatiuus 11, sed 11 substan-
t i a l et subsistentialis ||. nihil enim propria natura patitur quorum inpassibilis 35
ratio est; proprias uero facit || huius || uisibilis passiones, et sicut imperialis sermo
litterarum iniuriam ipse suscepit et passio chartae est propria facta sermonis, ita
unigenitus dei deus uerbum crucifixi fecit proprias passiones. propterea sicut qui
C [= vm\ Τ [=/?]
I et totus et m homine C uno Τ habitauit ν hominibus υ 4 et om. Τ
subiciens m 6 fecit q 7 facit p 9 suificat crucem om. Τ fecit plagas q
fecit mq, corr. m 12 factam p destruxit m 14 solummodo uisibilem rn 15 in ea erat Τ
deo om. Τ 16 fiat tibi C 18 diri m dici ν 19 cartoe ν aut] ut m 20 dona
om. C si Τ 2o/2i romanorum Τ 22 diruptum q 23 rupta Τ computare m
24 est et Τ est qui q si [ = ei] C aut [ = η] Τ erat om. Τ 26 decerpens Τ
imperialem mp 28 chartam p 29 suscepit mp, corr. m 30 passibile p 31 disruptum C
32 uidebatur q 33 ex C est Τ 34 prolatiuum Τ 34/35 substantiale et substantialiter Τ
36 propria C fecit q huius C rei Τ uisibiles vpcorr 37 propria est C

Authenticated
sacram imperialem discerpsit, tamquam imperatoris disrumpens uerbum ad mortem

adducitur, sic crucifigens Iudaeus quod uiderat, pcenas dabit, tamquam in ipsum
deum uerbum prassumptiones iniciens. iam enim deus tamquam passionem suam
ulciscitur quae praesumpta sunt.
18 Sed sufficiunt quae dicta sunt, quoniam cogitare oportet et pro 11 uestra 11 memoria;
multitudo namque dictorum 11 superebulliens ab 11 audientium 11 sensu 11 auditorem facit
inmemorem. mereamur autem per gratiam dei, ut et quae dicta sunt, mente per-
cipiatis et aliis ex istis || prositis || et regnum caelorum pro his hereditate possideatis;
quod omnes || nos adipisci contingat || gratia Christi, cui gloria et potestas in saecula
saeculorum. amen.
OMELIA REGINI EPISCOPI CONSTANTLY CYPRI
LVIII Mihi quidem tacere uidebatur et ex hoc patres honorare et non signum || in-
scientiae || meae hoc sermone relinquere, deinde etiam apud uiros tales dicere, magis
autem pro causa sic maxima atque terribili, quam quilibet etiam solummodo cogitando
tremescit. sed quoniam etiam tacere uolentes non sinis, ο sapiens, || et || mihi
iam sermonibus inchoandum est. dicta etenim sunt de te a multis ante nos talia;
Ies. 14, 12 nihilo minus et a me dicendum: q u o m o d o c e c i d i t de caelo l u c i f e r , qui m a n e
A p o c . 18, 2 o r i e b a t u r , et quomodo c e c i d i t B a b y l o n ? cui enim alio te conparet quisquam,
non uideo. Iudaeis te conparo, Iudaeis domini || necatoribus || ? quorum impietatem
Deut. 3 2 , 9 nutristi, quos illudere coegisti tamquam nihil agentes; sed isti sors dei aliquando
fuerunt legemque susceperunt et innumeris bonis potiti sunt, miseri quidem et illi,
per tanta bona benefactorem non agnoscentes, sed pro beneficiis contra dominum
Ies. 10, 22 iniurias inferentes. sed tamen dictum est de eis: si f u e r i t n u m e r u s f i l i o r u m
Rom. 11, 23 I s r a h e l s i c u t h a r e n a m a r i s , reliquiae saluae f i e n t et alibi rursus: p o t e s t
d e u s i t e r u m i n s e r e r e eos. de te uero, abominabilis, quid dicturus sim ? quid
quoque te dicens aliquis recte dicat ? miserum Cain ? sed etiam illius sunt
mitiora quam tua. et si interrogaueris * * dicam: sed Cham iniuria parua est;
non enim haec conparabuntur illis. nam et quae sub Noe praesumpta sunt, transcen-
Gen. 19 disti, et quae Sodomis gesta sunt, tuis cedunt blasphemiis, ut bene dicatur || etiam ||
Ez. 16, 52 de te illud: i u s t i f i c a b i t u r S o d o m a e x te. illud namque in uno orbis terrarum
loco praesumebatur et impietas ad contribulos ueniebat; tu uero in paruo tempore
orbem terrarum commouisti, subuertisti fidem, ineffabilem dispensationem, quantum
Ies. i, 6 ad te ,uastasti, || ut etiam || de te dicatur: non est m e d i c a m e n t u m p o n e r e n e q u e
oleum neque ligaturas. oportebat itaque olim ad || conuictionem || manifestam
Num. 16, impietatis || pro paruis || horum quae praesumpsisti, migrare || te et || tabernacula tua
3 1 · 35 aut concrematum aut uulneratum effici, ut simplicioribus pcenas dedisse uidereris; apud
LVIII Grace extat recensio breuior in V70 S105 A 143

C [= vm], Τ [= pq\
I decerpsit CT 3 prsesumptionis vp 5 uestri Τ 6 superebulliens ab C
procedens 'Γ sensum Τ auditorem om. Τ 7 et om. Cq 8 alia q prositis ν
propositis mT 9 nos — Contingat C adipiscamur Τ
I i constantinae C cyprii υ 1 2 / 1 3 scientiae Τ 1 4 quam quilibet vT quamlibet m
1 5 et om. Τ i 6 ante nos om. C 1 9 negatoribus Τ 2θ malim agenti 2 2 din C
2 6 cain Cp C h a m q alius C 27 lacunam signaui, e. g. supplendo an C h a m cham vT
cain m iniuriam p 29 cedent p etiam om. Τ 31 contribules q 3 3 etiam ut Τ
de] ad ν 34 utique q olim om. C conuinctionem C increpationem Τ 3 5 pro
paruis om. Τ te et C de Τ tabernaculo tuo q

Authenticated
57· 5« T H E O D O T I E T R E G I N I S E R M O N E S 59 S Y N O D I E P I S T V L A A D C v E L E S T I N V M 169
nos enim iam dedisti et denuo dabis. sed quoniam deus uerbum etiam propter te fieri
passus est caro, qui a te diuiditur, adhuc praeparat tibi tormenta per flammas, sciens
quidemquia non eris melior, et || inexplicabilem || tibi punitionem parans. || sed quid
dicam, mari et morte stultior ? nam mare deum agnoscens || dorsum strauit ad Mt. 14,25 sq.
incessum et conseruum suscepit dominicis obcediens nutibus, mors autem Lazarum 5
reddidit post consuetam legem, cum scirent ambo praecepta dominica, illud quidem
||uetus||,hocueronouum. ||et|| taceo solem terrore celatum ||et || petras fissas et aperta Mt. 27, 45.
monumenta, et si parva tibi sunt haec ad conparationem diuinitatis, erubesce testi- 51 - 52
monium resurgentium. itaque, fratres, || scientes quia || ossa putrida membrorum
et rupta || uermium || pabula propter mortem sunt, || illos || quidem similibus pasci 10
in secta nequissimä relinquendum est; nos autem diuinis || pascamur || uerbis, qui
deum carnem factum confitemur et conuersari nobiscum unigenitum a paterna forma
non recedentem. imago namque est paternae benignitatis et || iam condescendens ||,
cui gloria in saecula. amen.
EXEMPLAR EPISTVL.-E SCRIPTAE A SANCTA SYNODO A D A R C H I E P I S C O P V M ROMANVM 15

CÊLESTINVM SIGNIFICANS QVÊ G E S T A S V N T IN E P H E S E N O CONCILIO
LVIIH 1 Sanctissimo et || religiosissimo || comministro Caelestino sancta synodus quae

secundum dei gratiam congregata est in || Ephesenorum || metropolim, in domino
salutem. Tuae quidem sanctitatis circa pietatem zelus et circa rectam fidem sal-
uatoris omnium nostrum deo amica uel placens sollicitudo digna omni ammiratione 20
II facta est ||. mos est enim uobis ita magnis existentibus in omnibus || glorificari |j
2 et omnia studia ecclesiarum uestra propria facere. quoniam autem oportebat
omnia ad scientiam tuae sanctitatis referri quae subsecuta sunt, scribimus necessario
quia secundum uoluntatem omnium nostrum salvatoris Christi et secundum decreta
piissimorum et amatorum Christi imperatorum congregati sumus in Ephesenorum 25
metropolim ex multis et diuersis prouinciis ultra ducenti existentes numero episcopi,
deinde piissimis decretis amatorum Christi imperatorum, per quae uocati sumus,
tempus II definientibus || sessioni sanctae synodi diem sanctae pentecostes || omnibusque || d. 7. m. Iun.
concurrrentibus, maxime quia continebatur in litteris imperatorum ut si non aliquis a. 431
occurrisset post definitas indutias, non bona conscientia abesset et esset inexcusabilis 30
tarn apud deum quam apud homines, defuit reuerentissimus Iohannes Antiochenorum
episcopus, non quasi uoluntate simplici, sed neque spatio itineris impedimentum fa-
ciente, sed occultans mente consilium et cogitationem dissonantem a deo, quam non
3 longo tempore ueniens Ephesum demonstrauit. distulimus igitur concilium post
definitum diem sanctae pentecostes in totis decern et sex diebus, cum || certe || multi 35
L v i m Grace extat in V 82 S 73 A 54·, uersio Τ hic illic correcta extat in Cüllectione Vero-
nensi 22
C [= vm], Τ [= pq\
1 enim om. υ 3 et om. C inconpraehensibilem Τ pparans m 3/4 sed —
agnoscens om. Τ 4 deorsum m 7 uetus est Τ et 1 om. Τ et 2 om. Τ 8 erubescere p
9 scientes quia] sunt [sint q] qui uiderunt [uiderint g] Τ ossa o?n. C membrarum p
10 uermibus quorum Τ sed illos Τ Ii pascimur Τ 12 carne p conseruari m
1 3 iam om. Τ condescensio Τ
i 6 ephesino C 17 numeri hinc inde ex C reuerentissimo Τ [ = US] 18 ephe-
siorum Τ 21 facta est] fuit Τ [ = C/5] bene probari Τ [ = £75] 23 omnia om. C
referre ν 26 metropoli vq 28 definitiuus Τ omnibus Τ [ = t / i ] 31 antio-
cenus mcorr 34 longo post q consilium/ 35 pentecostes vq pentecosten m pente-
costas p [ = £75] certe om Τ [= US\

Authenticated
i7o COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
tarn episcopi quam clerici et aegritudine conprehensi et afflicti essent in expensis,

aliquanti uero et de uita migrassent, et erat, sicut perspicit et tua sanctitas, iniuria
magis contra sanctam synodum quod agebatur. tanta enim dilatione peruerse
usus est, cum utique eum praecessissent multi ex longioribus spatiis. uerumtamen
post diem sextum decimum praecesserunt quidam ex his qui cum eo erant, episcopi 5
metropolitae duo, Alexander Apamiae et alter Alexander || Hieraspoleos ||; deinde
nobis incusantibus aduentus tarditatem reuerentissimi episcopi Iohannis, dixerunt
non semel, sed saepius quia demandauit nobis nuntiare || religiositati || uestrae quod
4 si contigerit eum adhuc morari, non differri synodum, sed facere quae oporteat. his
nuntiatis et manifesto facto tarn ex tarditate quam ab his quae ab eo nuntiata sunt, 10
quia recusat concilium, siue Nestorii amicitiae praestans siue quia clericus fuerat sub
se constitutes ecclesiae siue quorundam pro eo petitionibus cedens, consedit sancta
synodus Ephesi in maiore ecclesia, quae uocatur Maria. cum autem omnibus
alacriter conuenientibus solus deesset concilio Nestorius, commonuit eum sancta syno-
dus canonice per episcopos prima et secunda et tertia uocatione; ille autem militibus 15
circumcludens suam domum superbiit contra ecclesiasticas leges nec passus est semet
5 ipsum manifestum constituere nec satisfacere de iniquis suis blasphemiis. postea
relectae sunt litterae quae scriptae sunt ad eum a sanctissimo et || deo amicissimo || episcopo
Alexandrinae ecclesiae Cyrillo, quas et probauit recte habere et inreprehensibiliter
sancta synodus et nullo modo dissonas esse aut a diuinitus inspiratis scripturis aut 20
etiam a tradita || et || exposita fide in magna synodo sanctorum patrum qui in Nicaea
per tempora conuenerunt, sicut et tua sanctitas recte hoc probans testificata est.
lecta autem et epistula Nestorii quae ad ipsum scripta est memoratum sanctissimum
et II religiosissimum || fratrem nostrum et conministrum || Cyrillum ||, censuit sancta
synodus aliena omnino ab apostolica et euangelica fide esse quae in ea erant dogmata, 25
β multis II quibusdam || et || peregrinis || languentia blasphemiis. lectis uero similiter
et expositionibus eius impiissimis nec non etiam et scripta ad eum epistula a tua sancti-
tate, per quam rationabiliter condemnatus est utpote qui blasphema scripserit et
inreligiosas uoces suis expositionibus inseruit, sententia prolata est iusta depositionis
eius, maxime quia in tantum longe est a paenitentia aut a || repudiatione || eorum in 30
quibus blasphemauit adhuc Constantinopolitanam habens ecclesiam, ut etiam in
ipsa Ephesenorum metropolim || loqueretur || ad quosdam metropolitanos episcopos,
II uiros Π non || ignotos ||, sed || claros et religiosissimos ||, et auderet dicere quia ego
II ilium II bimenstrem et trimenstrem deum non confiteor, et alia insuper diceret acer-
biora. sicut inreligiosam igitur et abominabilem haeresem et || praeuertentem || 35
euangelicam nostram sectam et omnem funditus mysterii dispensationem euellentem
7 deposuimus, sicut superius diximus. sed non poterat fieri, ut uidetur, in Christo
II caritatis peculiaritatem || habentes et || zelantes || domino non multas experiri diffi-
C [= vm], Τ [=pg]
2 et om. vq
3 3 quae υ 6 hierapoleos Τ 8 reuerentiae Τ [ = US] 9 oportet m
12 consensit m 14 commouit C 16 domum om. m 17 contueri ν i 8 reuerentissimo Τ [— US]
20 dissonas esse US dissonasse vp dissonare mq 21 et om. Τ 23 est per ν 24 reuerentis-
simum Τ [ = £75] Cyrillum om. Τ 2 5 alienatum m alienatam ν alienata vcorr in ea
erant] inerant C 26 quibusdam om. Τ [= US] nouis Τ [ = US] 27 et 1 om. C
29 depositionem ν 30 est longe ν recognitione / [ = US] recogitatione q 32 sermonem
faceret Τ [ = US] 33 uiros om. Τ [= US] ignoratos p ignorantes q doctos et
reuerentissimos Τ [ = Z/5] 34 illum om. Τ [ = £75] 35 heresim C peruertentem Τ
38 caritatem Τ [ = £75] peculiaritatem om. Τ [ = £AS] zelum in Τ [ = US]

Authenticated
59 SYNODI E P I S T V L A A D C ^ L E S T I N V M 171
cultates. sperauimus enim reuerentissimum Antiochenorum episcopum Iohannem

et suptilitatem synodi et pietatem laudare et fortasse culpare depositionis tarditatem;
euenerunt autem nobis omnia quae in spe fuerant, contraria. inuentus est enim
II aduersarius inimicissimus || tarn sanctae synodo quam etiam ipsi rectae fidei eccle-
siarum, sicut ipsae res indicant. mox enim quod ingressus est || in || Ephesum, 5
nondum || diluto || itineris puluere nec exutis uestimentis, congregauit quosdam qui
cum Nestorio recesserant et blasphemias contra suum locuti sunt caput || et qui paene
deluserant || gloriam Christi, et congregans tamquam collegium sibi triginta hominum
II numerum || nomen episcopatus habentium, quorum quidam sunt sine ciuitatibus,
uacantes autem et ecclesias non habentes, alii autem ante multos annos pro acerbis 10
causis depositi a suis metropolitis, cum ipsis autem et Pelagiani et Caelestiani et de
his quidam qui || de || Thessalia proiecti sunt, rem praesumpsit iniquam, quam nullus
horum qui ante eum fuerunt, composuit etenim solus chartam || depositionis
quidem || nomine et iniuriis affecit sanctissimum et || religiosissimum || Alexandrinae
urbis episcopum Cyrillum et || religiosissimum fratrem || et coepiscopum nostrum 15
Memnonem Ephesenum, nullo nostrum sciente, sed nec his qui iniuriam pertulerunt,
agnoscentibus quod || perpetrabatur || uel propter quam causam hoc praesumpsissent,
sed tamquam pro his non indignante deo et quasi non essent canones ecclesiastici
aut quasi non periclitaturi ipsi propter hanc audaciam. iniuriis || uero || afficiunt
excommunicationis nomine etiam omnem synodum, deinde et publice in charta 20
haec inserentes proposuerunt ad legendum uolentibus, theatri parietibus affigentes,
ut suam impietatem || uelut || in || theatri spectaculo denotarent ||. sed non hue
usque eorum processit audacia, sed enim || praesumpserunt tamquam scripsissent
aliquid || canonicum, et || in || aures piissimorum et || amicorum || Christi imperatorum
8 referre quae huiusmodi sunt. his ita factis, || tarn sanctissimus || et || deo amicissimus 11 25
episcopus Alexandrinorum Cyrillus || quam etiam religiosissimus || episcopus Ephese-
norum ciuitatis Memnon libellos || componentes || et conuenientes tam ipsum reueren-
tissimum episcopum Iohannem quam eos qui cum eo hoc egerant, optulerunt, con-
iurantes nostram sanctam synodum ut euocaret canonice et ipsum Iohannem et eos
qui cum eo sunt, quatenus satisfacerent de quibus || praesumpserunt ||, et si quid accu- 30
sare haberent, si possent, dicerent et conuincerent; in charta enim quae scripta est ab
eis depositoria, || magis || autem iniuriosa, occasione inseruerunt quia Apollina-
9 ristae et Arriani et Eunomiani sunt et propter hoc depositi sunt a nobis. instan-
C [= vm], Τ [= pq\
3 et uenerunt m omnia nobis υ 4 inimicus et hostis Τ [ = US] 5 in om. Τ
[ = £75] 6 diluto C excusso q [= US] excussum p puluerem p mentis p itinerariis in-
dumentis q 7/8 et qui — diluserant C ac non solum deridentes Τ [ = US] 9 numero p
[= US] 11 sui / ipsi m 12 a. Τ thesalliam p 13 fuerant m 13/14 qui-
dem depositionis^ [ = US] 14/15 et 1 — episcopum om. ν 14 reuerentissimum Τ [ = £75]
alexandriae m 15 cyrillum alexandrinum ν et reuerentissimum Τ [ = US] om. ν fratrem
om. Τ [ = £75] 17 agebatur Τ [ = US] 19 uero om. Τ 2i hoc C ad legendum]
alligandum p affigentibus m 22 ut] et p uelut om. Τ [ = £75] in om. q
theatri om. Τ [ = £75] spectacula facerent Τ \cf. £75] 23 praesumpserunt] fiduciam adsum-
serunt Τ [ = US] 23/24 tamquam [tamquam si m] — aliquid C scripserunt aliquid quasi Τ [cf. US]
24 in C om. p ad q [ = £75] et2 om. ν amatorum Τ [ = US] om. ν 25 itaque Cp, corr. p
tam sanctissimus] scissimus etiam [etiam om. q] Τ [ = US] reuerentissimus Τ [= US] 26 quam —
religiosissimus] nec non et reuerentissimus Τ [ = CAS] 26/27 ephesinorum Τ ιη a se con-
positos Τ [ = £75] 30 prsesumserant Τ 31 habent m dicere m 32 potius Τ
[= US] accusatione C Z^tZZ apolinaristae ν
22*

Authenticated
tibus igitur his qui iniuriam sustinuerunt ab illis, || rursus || nos necessario congregati
in || maiore || ecclesia supra ducenti existentes episcopi una et secunda et tertia uocatione
in biduo euocauimus et ipsum Iohannem et eos qui cum eo erant, in concilium, quatenus
conuincerent iniuriam passos et satisfacerent et causas dicerent pro quibus depositionis
conposuerunt chartam, et non praesumpsit uenire. oportebat || namque || eum, 5
si uere conuincere poterat memoratos sanctissimos uiros quasi existentes haereticos,
et uenire et ostendere hoc uerum esse quod || et || accipiens ut ualidum et indubitatum
crimen temerariam sententiam contra eos protulit. sed ex fragili conscientia non
occurrit; quod autem construebatur, illud erat. putauit enim quasi hac inepta et
|| iniquissim || ainiuria soluta pariter solueretur et 11 synodi || iusta sententia quae prolata 10
10 est contra haereticum Nestorium. indignati igitur merito, tractauimus quidem
aequam tam contra ipsum quam contra alios sententiam proferre legitime, quam ipse
contra leges in eos qui in nullo reprehensi sunt, protulit; ut autem illius temeritatem
patientia uinceret, licet iuste hoc pateretur et legitime, seruauimus iudicio tuae reue-
rentiae || et || hoc. interim eos sine communione fecimus, amputantes illis omnem is
|| sacerdotalem potestatem ||, ut nullum possint laedere per suas sententias. eos
enim qui ita ferociter et crudeliter et contra canones inruere solent ad pessimas et
saeuissimas res, quomodo non erat necessarium || et || quam non habuissent, || etiam
nolentes nos || adimere eis laedendi potestatem?
11 Fratribus igitur nostris et conministris Cyrillo et Memnoni, qui ab eis sustinuerunt 20
iniuriam, et communicatores omnes sumus et post illorum temeritatem ministrauimus
cum eis et simul ministramus, communiter omnes congregationes celebrantes, eua-
cuantes ex scripto illorum lusum inualidumque et effectu carentem || modis omnibus
pronuntiantes ||. iniuria enim erat solummodo et aliud nihil. uiri enim numero
triginta || quorum alii || quidem || haeresis || macula notati, alii autem sine ciuitatibus et 25
eiecti, qualem habent synodi personam aut qualem uirtutem contra synodum congre-
gatam ex omni orbe qui sub caelo est ? consederunt enim nobiscum et qui a tua
sanctitate destinati sunt reuerentissimi episcopi Arcadius et Proiectus et cum eis
II reuerentissimus || presbyter Philippus, tuam nobis praesentiam per se donantes et
12 apostolicae sedis locum replentes. indignetur ergo tua || religiositas || conpetenter 30
pro his quae facta sunt. si enim data fuerit uolentibus licentia et maiores iniuriis
sedes afficere et contra eas in quibus non habent potestatem, contra leges sic et contra
canones proferre sententias, magis autem iniurias et his qui pro pietate tot certamina
sustinuerunt, quorum causa et nunc pietas per uestrae reuerentiae orationes effulsit,
ibunt ad ultimam confusionem ecclesiae res; castigatis autem secundum congruum 35
28/29 no(ta) ordo mutatus m \referas ad p. 173, 14]
C [= vm], Τ [=Pq]
ι iterum Τ [ = ί / 5 ] 2 magna Τ [ = Z75] ducentis p ducentos q \cf. US] 3 in
uiduo m ibi duo p biduo q 5 autem Τ [ = US] 7 et 3 om. Τ 8 temerarium C
9 hac vmcorrq haec mp 10 iniusta Τ [cf. £75] synodo Τ 14 patientiam p 15 et
om. Τ 16 potestatem sacerdotalem Τ [ = Z7S] i8 post necessarium spatium fere X litte-
rarurn reliquit C; utique lectione falsa ϊχοντας in έκόντας correcta et quam non habuissent erant de-
lenda et om. Τ [ = CAS] 18/19 etiam — nos om. Τ [ = Z7S] 19 legendi m 23 ex] et m
quem inualidum q modis omnibus om. Τ [= US] 24 pronuntiantes ν pronuntiantem m
monstrauimus Τ [ = ίΛ?] iniuriam m 25 quorum — quidem] et alii quidem eorum Τ [ = ί/5]
heresis C depositionis m1"9 heretica Τ [ = US] 27 quae C [= U] 28-sunt et m 29 sanctis-
simus Τ [ = tAS] 30 reuerentia Τ [ = Z7S] 32 et sic contra ν 35 castitati m

Authenticated
59 SYNODI EPISTVLA AD OELESTINVM 60 MANDATVM 173
modum talia audentibus, uacabit omnis || perturbatio || et condecens canonibus reue-

rentia ab omnibus seruabitur.
18 Lectis uero in sancta synodo gestis quae celebrata sunt in depositione inreligio-
sorum Pelagianorum et Caelestianorum, Caelestii Pelagii Iuliani Praesidii Flori Mar-
celliani Orentii et similia eis || sapientium ||, censuimus et nos ualida et firma perseuerare 5
quae de ipsis definita sunt a tua reuerentia, et consentanei sumus in sententia omnes,
depositos eos habentes. ut autem integre omnia cognoscatis quae acta sunt, desti-
nauimus gesta. et subscriptio || synodi ||:
Saluum te esse et ut memor || sis nostri ||, in domino deprecor, dilectissime et
desiderantissime. 10
Subscripserunt || uero || et deinceps omnes episcopi secundum nomen.
MANDATVM GESTVM A SANCTO CONCILIO || HIS || QVI SVNT MISSI AB EO CONSTAN-

TINOPOLIM REVERENTISSIMIS EPISCOPIS VT CAVSAM CVM ORIENTALIBVS DICERENT
1 Deoamantissimo et dei || optimo || cultori presbytero Philippo optinenti locum

sanctissimi et deoamantissimi archiepiscopi || sedis apostolicae || magnae Romae 15
Caelestini et deoamantissimis et sanctissimis episcopis Arcadio Iuuenali Flauiano
Firmo Theodoto Acacio Euoptio sancta et uniuersalis synodus quae gratia dei et sanc-
tione piissimorum principum congregata est in Ephesiorum metropolim, in domino
salutem. Iussi a piissimis et Christoamantissimis imperatoribus legatos dirigere
pro omni simul orbe terrarum, qui per eos qui in Ephesena ciuitate collecti sunt nobis- 20
cum, pro recta fide certamen suscepit, decreuimus uestram || religiositatem ||, utpote
coram deo Christo uobis pro recta fide sanctisque patribus atque fratribus sanctissimo
et deo 11 amicissimo 11 archiepiscopo Cyrillo et sanctissimo et 11 deo amicissimo 11 coepis-
copo Memnone legationem conmittere. utrorumque uero prouidentiam facientes,
et nostrae cautelae et uestrae, hoc uobis mandatum porreximus, ut et nos sciamus in 25
quibus uos destinauimus, et uestra sanctitas agnoscat quia nihil citra haec facere debetis.
2 ante omnia || igitur || illud scire uestram condecet sanctitatem quia || ad || Iohannem
Antiochenum et quod cum eo est recessionis concilium, communionem nullo debetis
modo suscipere eo quod nec ipsi uoluerint nobiscum deponere impietatis praedicatorem
Nestorium, sed pro illo usque ad uestrum egressum facere sermonem et praesump- so
serunt extra omnes regulas condemnare et sanctissimum et deoamantissimum archi-
4 nota c(on)c(i)l(i)a contra Pelagianos et Caslestianos mmZ

11 [17 et J9 adscripta] et ciuitates [dinatos m]
LX Grace extat in V 95 S 75 A 58·, alia uersio extat in Collectione Winteriana 11 [uol. Vp. 364]
C [= vm\, Τ [= pq], S [= wr, inde a 12]
I audentibus q [ = ί7·5"] audientibus Cp uacauit mp [= US] turbatio Τ US]
5 orenti C eius C sapientibus Τ [ = £75] ualidi C 6 ipsa C 7 omnia
integre C 8 subscriptiones ν synodi om. Τ [= US] 9 nostri sis TS deprecamur vcorrg
11 uero om. Τ [= USi]
12 in his pS 13 reuerentissimi p 14 optimi C om. TS cultore p 15 sedis
apostolicae om. TS 17 euuoptio C 18 ephesorum p ephesenorum C metropoli qr
20 per omnem — orbem ν qui om. ν propter ν ephesina qr 21 suscipientes ν
uram scitatem pS ura scltate r uestrae sanctitati q 23 amabili TS archiepiscopo —
deo amicissimo om. mw, corr. w in mg. deo amabili pS deoamantissimo q 23/24 epo vw,
corr. w in mg. 27 siquidem TS apud TS 28 quod Τ qui CS sunt ν sunt est r
recensionis C concilium et vcorr 29 modo om. S nec ipsi om. C noluerint ν
30 gressum 5 faciaant m fecerunt ν 31 di amantissimum ρ

Authenticated
episcopum Cyrillum et sanctissimum ac dei || optimum || cultorem episcopum Mem-

nonem; deinde 11 quod 11 hactenus Nestorii concertent dogmatibus et quidam inter eos
sint Caelestiani atque damnati et orbis terrarum synodum praesumant uelut haereticam
accusare. si uero forsan necessitas quaedam a piissimo principe || inferatur ||,
quoniam oportet Christo amabili piaeque sanctioni secundum quod possibile est, oboe-
dire, si uoluerint praedicti subscribere quidem damnationi Nestorii, per libellos autem
ueniam petere a sancto concilio pro quibus excesserunt contra nostros praesules, 11 ana-
thematizare uero et || Nestorii dogmata et eos qui aperte quae eius sunt, sapiunt uel
sapuerunt, abicere et || nobiscum || laborare ad reddendum nobis sanctissimos archi-
episcopos Cyrillum et Memnonem, permittimus uestrae sanctitati, his gestis, suscipere
quidem eos ad communionem, scribere autem ad nos, ut et nobis et uobis consentien-
tibus integra ad eos pax celebretur, non prius autem communionem eis polliceri, nisi
praesules suos synodus sancta receperit. scire autem uestram uolumus sanctitatem
quia si quid horum a uobis despiciatur, neque sancta synodus suscipiet a uobis
gesta neque uos communicatores habebit.
3 Berenianus episcopus Pergae mandans suscripsi.
Suscripserunt autem et omnes qui praepositi sunt in statu monumentorum || reli-
giosissimi || episcopi.
RELATIO MISSA A SYNODO IMPERATORI PER SVPRA DICTOS E T DESTINATOS EPISCOPCS
LXI Piissimis et || deo amicissimis || et Christo amabilibus Theodosio et Valentiniano

uictoribus triumphatoribus semper augustis sancta synodus quae per dei gratiam et
sanctionem uestrae potentiae in Epheso celebrata est. Omnia quidem uestri imperii
laudabilia sunt et plurimum circa pietatem ostendentia || zelum ||, Christo amabiles
imperatores, et propterea communiter uniuersi et seorsum unusquisque pro aeterna
uestra potentia orationes domino nostro Christo proferimus, || seruari || orbi terrarum
per saeculum Christo amabilem uestrum apicem supplicantes; quia uero etiam nunc
nostris flexa precibus pietas uestra praecepit per magnificentissimum et gloriosissimum
comitem Iohannem dirigere nostrum uniuersale concilium quoscumque probauerit
deo || amicissimos || episcopos ad uestram potentiam et coram uobis positos eos docere
omnia quae secundum nos sunt, necessario gratias agentes Christo amabili imperio
uestro elegimus sanctissimos et deo amabiles episcopos Arcadium Iuuenalem Flauia-
num Firmum Theodotum Acacium || Euoptium || et Philippum presbyterum || Roma-
num, || obtinentem locum sanctissimi et deoamantissimi episcopi apostolicae sedis
magnae Romae Caelestini et per has litteras offerimus eos uestrae tranquillitati, placidum
supplicantes aspectum eos auditumque || impetrare ||. scientes uero Christo ama-
LXI In Acym haec non iacet m2 in mg.
LXI Grace extat in V108 S 114 A 59. altera uersio habetur in Collectione Winteriana 12
C [= vm\, Τ = pq\ S [= wr]
I dö w optimum om. TS episcopum om. C 2 eo quod Τ 3 caelestini 5
4 si uero] siue p deferatur TS 5 quoniam] quomodo w 7/8 et anathematizare TS
9 uobiscum TS 9/10 archiepm S 11 eos Τ om. CS 13 reciperet ν uestram
om. w post sanctitatem coll. r 14 suscipiet q suscipit Cr suscepit pw 15 nos w 16 bere-
nianus C uerenianus S uerinianus Τ \η omnes autem ν propositi C, corr. ν 17/18 scissimi TS
20 dö [a deo q\ custoditis TS 22 urn perii w 23 zelum CS lum p lumen q 24 unus
quis pw 25 seruare Τ 27 prsecipit p 29 amabiles TS 32 theodorum C euuoptium C
et euoptium TS 32/33 Romanum om. TS 35 promereri TS

Authenticated
6o SYNODI MANDATVM 61 S Y N O D ! EPISTVLA A D IMPERATOREM 175
bilem uestram et deo deuotam animam multum agentem placare Christum protegentem
uos atque seruantem-eiusque sacerdotes honorare per omnia, eo quod ab eo dictum
sit: qui uos audierit, me audit, et qui uos susceperit, me suscipit, confidimus etiam de Lc. 10, 16
quibus sumus contristati, nuntium adicere litteris. nos enim non alia qualibet M t · I0> 4o
causa Ephesiorum adprehendimus ciuitatem quam tractandi de fide secundum uestram 5
piissimam sanctionem; quia uero huius immobilem a saeculo tranquillitatem scelesta
Nestorii dogmata turbauerunt, merito consilium de hoc proponentes post sedecim
dies indutiarum definitarum et eum qui conturbauit || ecclesias || suis dogmatibus,
Nestorium euocantes, cum is conscientia mala detentus occurrere noluisset, exami-
nantes quae ab eo in scriptis exposita sunt de incorporatione domini nostri Christi 10
impia dogmata, -et ilia ipsa anathematizauimus et horum patrem omni episcopatus
dignitate fecimus alienum. sed Antiochenorum Iohannes post uicensimum secun-
dum definitarum indutiarum uix ueniens diem, tamquam ulturus in nobis super zelo
pro fide, triginta plus minus circa se colligens, quorum alii quidem Caelestiani, alii
uero damnati ante multum erant, contra ipsos nostros accessit praesules et aemulatores 15
fidei rectae sanctissimumque et dei cultorem archiepiscopum Alexandrinorum Cyrillum
et sanctissimum et deoamantissimum || coepiscopum || Memnonem neque accusatos
ab eis neque [| uocatos || secundum consequentiam regularum depositionis subiecit
iniuriae et tamquam communicante sibi sancto || et || uniuersali concilio in nequitia
contra || eos || facta, ita piis et deo amabilibus subripuit uestris auditibus. || et || 20
sancta 11 quidem 11 et uniuersalis synodus, in qua praesidet etiam magnae uestrae Romae
sanctissimus et deoamantissimus archiepiscopus Caelestinus et uniuersum Occidentale
concilium per eos qui ab ]| ea || directi sunt ad nos sanctissimos episcopos, || consedet
uero 11 et Africa uniuersa et Illyricum, regulariter mota et ipsum principem recessionis
concilii Iohannem et || eos || qui cum eo sunt, omni ecclesiastica communione alienos 20
esse dogmatizauit omnemque eorum sacerdotalem abscidit effectum, euacuans et quae
ab eis inregulariter gesta sunt. et horum quae super eis gesta sunt, nuntium uestro
dudum apici destinauimus; nunc autem et per has litteras et per directos deoaman-
tissimos episcopos longis manibus pia uestra genua tangimus supplicantes ut quae
quidem per subreptionem gesta sunt super sanctissimis et deoamantissimis episcopis 30
Cyrillo et Memnone, nullam ex regulis uirtutem habentia omnino uacent, ne acefala,
id est sine capite nostra sit synodus neque inportabili luctu et nos et omnes orbis terra-
rum Christi sacerdotes indesinenter super praesulibus conteramur, sed promerentes
quae petimus, consuetas orationes cum ecclesiis in orbe terrarum constitutis referamus
domino Christo, quatenus per saecula nobis Christo amabilis uestra potentia condonetur. 35
24 [falso p. 176,12 adscripta\ η contra litteras Caprioli m in mg.

31 \ falso p. 176,18 adscripta] η unde sibi nomen Acephali [decephali m\ reppererunt m in mg.
C [= vm\ Τ [= pq\ S [= wr\

3 suscepit pw 4 edicere 5 aliqua S 6 sanctionem piissimam C 7 pertur-
bauerunt υ de hoc consilium C 8 ecclesias dei [dixit p] Τ 9 decurrere w 10 in
om. CS ihu xpi CS 11 anathematizamus m anathemauimus p 12 iohannes antioche-
norum CS 12/13 secundum CT ST om. Coll. Wint. 13 supra 5" zelum CS 15 damnati]
damnatiani C erant] tempus ν \η epm Τ i8 euocatos Τ consequentias CS 19 et2
om. TS 20 eum pS id q subrepuit CS et om. TS 21 siquidem pS 23 ea
[ = αύτής] C [eo TS 23/24 considet uero C cum quibus et assidet Τ cum quibus adsedet
[assidet r] S 24 illiricus C recessioni w 25 eos om. TS omnia C, corr. υ
26 abscisit pS, corr. w 27 uestrae 5 28 dudum om. m 31 mennone Τ yi sit
om. mw, corr. w omnes Baluze omnis CTS 34 qua 5

Authenticated
calumnia enim contra eos facta a Iohanne Antiocheno et qui cum eo sunt, contra nos
omnes respicit, qui eiusdem fidei cum his quos memorauimus, sumus et sacerdotium
cum eis habemus, eo quod et omne Occidentale concilium testimonium perhibeat
rectae eorum et 11 inculpabili 11 fidei et nobis ipsis de hoc satisfactum sit et in scriptis sub
gestis monumentorum uoces emisimus quia sunt orthodoxi et sanctorum patrum 5
nostrorum habent circa catholicae et apostolicae ecclesiae dogmata uoluntatem. suppli-
camus igitur uestrae potentiae, soluite || et nos et || ipsos uinculis. colligati namque
sumus colligatis utpote fratribus et praesulibus sancti nostri concilii.
MANDATVM GESTVM A B ORIENTALIBVS || HIS || QVI MISSI SVNT AB EIS CONST ANTI-
NOPOLIM EPISCOPIS VT CAVSAM DICERENT CVM HIS QVI MISSI SVNT A B VNIVERSALI 10
CONCILIO II A D CONSTANTINOPOLIM ||
LXII 1 Sancta synodus Epheso celebrata deo || amicissimis || et sanctissimis Iohanni
episcopo Antiochenorum magnae ciuitatis et Iohanni || episcopo Damascenorum ||
metropolis et Himerio episcopo Nicomediensis metropolis et Paulo episcopo Emese-
norum, facienti sermonem et pro sanctissimo episcopo Acacio Beroeae, et Macario 15
episcopo Laodicensium ciuitatis, facienti sermonem 11 et pro 11 Cyro episcopo Tyriorum
metropolis, et Apringio episcopo Chalcideorum, facienti sermonem et pro Alexandro
episcopo || Apamenorum || metropolis, et Theodoreto episcopo Cyrestorum ciuitatis,
facienti sermonem et pro Alexandro episcopo Hierapolitanorum metropolis, et Helladio
episcopo Ptolomaidis praesentes praesentibus mandamus quae subter adnexa sunt. 20
Quoniam ecclesiastici causa negotii propter quod omnes eüocati sumus ad
Ephesum, in 11 praesenti 11 uestra sanctitas secundum sanctionem piissimorum nostrorum
principum ad magni nominis est euocata Constantinopolim, quatenus debeatis pro
ueritate certari et pro fide sanctorum patrum et dogmatibus rectis, non autem iussi
sumus omnes adesse uobis, oportebat autem uoluntatem nostrorum omnium || uobis || 25
manifestam facere quoniam perduramus et || rata || habemus quae a uobis geruntur
et tendunt ad dei timorem et ecclesiasticam pacem et disciplinam, hac causa hoc uobis
mandatum fecimus, per quod mandamus et permittimus omnemque potestatem damus
quam et ipsi praesentes habuimus, ut cum dei solacio uenientes uos ad praedictam
magnam ciuitatem, siue coram piissimo imperatore opus sit siue in consistorio siue 30
coram sacro senatu siue in synodo sermo de quaestionibus sit mouendus, hunc cum
LXII Grace extat in V 96 S 76 A 60; alia uersiones Latin/z habentur dum, altera in Collectione
C HI, altera in Collectione Winteriana 13
C [= vm], Τ [— Φς], S [= wr\
2 respuit^ cum—memoramus sumus 5 sumus cum—memoramus C 3 Occidentale om. C
perhibebat mS 4 inculpabilis pS 4/5 sub gestis qS suggestis p gestis C 5 monumentum p
6 dogmata uoluntatem] dagmatatem m 6/7 supplicauimus w 7 et — et C etiam nos TS
colligatis C 8 colligatis q collegatis p colligati vr collegati m conligati w in nostri p
9 in his pS om. q 11 ad Constantinopolim om. TS 12 amabilibus TS
13 iohanne mp damascenorum epo Τ 14 et Himerio •—· metropolis om. C post ueroae
coll. r emerio nicomedinsis p nicopoli nicomediensis 5 et2 om. ν 14/IS me-
1
senorum ν 15 facientem S, corr. r et om. ν beroeae p beroae ν ueroae boree m
beroreae q eta om. ν i6 et pro mS pro υ metropolis^ metropolis et q 17 metropoli
sed 5 metropolis υ et2 om. ν 18 apamiorum Τ apannorum S theodorito CS
19 et1 om. ν alladio C illadio S 20 ptomaidis υ thomaidis m 22 praesentia TS
24 certare vq 25 adesse omnes ν uobis2 om. TS 26 grata Τ 27 hoc om. ν
28 omnem potestatem et ν omnem quo 5 30 ciuitatem magnam C cum opus ν
sit Τ est CS 31 cum quo S

Authenticated
62 M A N D A T V M O R I E N T A L I V M 63 S Y N O D I R E L A T I O A D I M P E R A T O R E S 177
conuenienti uobis fiducia et sapientia atque diligentia moueatis pro communi statu
ecclesiarum et suscipiatis certamen pro nobis omnibus, nobis quippe perdurantibus
et permanentibus et amplectentibus et 11 rata 11 habentibus omnia quae a uobis geruntur
gestaue fuerint huius causa negotii. si uero aliquo modo opus fuerit placito aut
ecclesiastica pace aut alio quodam exigente suscriptionem omnium nostrorum causa, 5
et hoc ipsum rogamus || ut || uestram non pigeat facere sanctitatem pro commodo
uniuersitatis et pro gloria domini Christi. si uero etiam synodicam placeat destinari
a uobis hie exigentibus subscriptionem, profitemur communiter et seorsum singuli ei
subscribere cum omni alacritate et dirigere ad piissimum comitatum, illo manifesto
existente quia omni modo capitula haeretica a Cyrillo Alexandriae superintroducta fidei 10
patrum in Nicaea conuenientium cum anathematibus eiciuntur, utpote aliena a catholica
et apostolica ecclesia.
Alexander Hieraspoleos episcopus metropolita, quicquid secundum expositam
fidem a sanctis patribus in Nicaea egeritis neque superintroducto aliquo fidei sanctorum
patrum et eiectis capitulis || haereticis || Cyrilli Alexandrini, in hoc consentio. huic 15
enim expositioni fidei et iam cum sancto concilio quod uobiscum est, subscripsi.
Dorotheus episcopus Marcianopoleos secundae Mcesiae subscripsi similiter, man-
dans sicuti supra || est scriptum ||.
E t omnes reliqui subscripserunt.
LXIII Piissimis et deoamantissimis Theodosio et Valentiniano uictoribus triumpha- 20

toribus semper augustis sancta synodus quae gratia Christi et nutu uestrae potentiae
in Ephesena metropoli congregata est. Circa pietatem sollicitudinem uestram
atque Studium, Christo amabiles imperatores, omnium deus || approbans || etiam
sanctorum episcoporum Occidentalium zelo animas excitauit ad uindictam iniuriam
passi domini Christi. nam licet plurimum itineris spatium peruenire usque ad nos 25
illam multitudinem sanctorum prohibuisset episcoporum, sed tamen illic congregati,
praesente etiam magnae Romae sanctissimo et deoamantissimo episcopo Caelestino,
etiam nunc nostrum sensum fidei cum multa consonantia prasdicauerunt et qui extra
hunc sensum sunt, alienos esse penitus sacerdotio et clero et gradu definiuerunt. hasc
itaque etiam prius et magnae Romae sanctissimus episcopus Caelestinus, antequam 30
colligeretur sanctissima synodus, per suas litteras nuntiauit, committens sanctissimo
et deoamantissimo episcopo Cyrillo Alexandrinorum magnae ciuitatis suum optinere
locum, et nunc rursus per alias litteras haec ipsa sanctae synodo manifesta constituit,
quam congregari potentia uestra praecepit in Ephesena metropoli, quas etiam destinauit
et per sanctissimos episcopos Arcadium et Proiectum et deoamantissimum presby- 35
terum Philippum magnae Romae complentem praesentiam sanctissimi et deoaman-
tissimi episcopi Caelestini. quia ergo uiri uenientes uoluntatem totius Occidentalis
LXIII Grace extat in V i<yj S 65 A 43

C [= vm], Τ [= pq], S [= wr]
2 quippe TS quoque C 3. grata Τ 4 gesta m et gesta ν fuerint CS, corr. ν
5 alia quadam q suscriptione p 6 ut om. TS 8 prophetemur p singulis
eis S 10 alexandrinae qS 11 eicitur 5 15 capitulis om. m haereticis om. TS
17 mosie m misiae vq mysiae pS simul S 18 scriptum est TS
22 ephesina qr metropolim pw pietatem et ν 23 probans TS 24 uin-
dictam et ν uindicandam q 29 definierunt Cqr 34 ephesena p ephena ν Ephesina q
ephesenam [ephesinam r] mS metropolim pS 35 et1 om. Cqr 36 complectentem C
37 uoluntatem om. C

Authenticated
r78 COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
sancti concilii manifestam huic synodo fecerunt per litteras concordemque nobis sensum
pietatis et fidei monstrauerunt et nobiscum unanimes tarn per epistulas quam per ea
quae mandata sunt eis, quae etiam ex scripto deposuerunt, facti sunt, [cum] necessario
et de eorum || ad || nos concordia || agentes ||, quae digna sunt, ad potentiam uestram
rettulimus, ut sciat uestra pietas quia uno communique decreto totius orbis terrarum 5
a nobis nuper prolata sententia est, quam edoceri et manifestum fieri zelus uester circa
fidem pietatemque procurauit. quia ergo negotium finem accepit optabilem || et ||
uestrae potentiae et uniuersis ecclesiis cautelam || summam || praebentem et fidei firmi-
tatem, supplicamus uestras pietati iam nos a sollicitudine requiescere et habitatione
peregrina, alios quidem paupertate constrictos, alios autem languore depressos, alios 10
uero senectute grauiter incuruatos et in peregrinatione habitaculum ferre amplius non
ualentes, ita ut etiam quidam ex nobis episcopi et clerici morerentur, ut tandem
requiescentes a tali sollicitudine curam ecclesiae magnae ciuitatis habeamus. pro-
hiberi quoque deprecamur et ad iudices locorum litteras cum terrore transmitti, ne
aliqua rursus altera difficultas imponatur ecclesiis aut tribulatio reuertendi ad suas 15
prouincias sanctis episcopis. pietate namque |[ demonstrata || et || omni || orbe ter-
rarum consonum decretum super ea || proferente || praeter paucos qui amicitias
Nestorii pietati praeponunt, || iustam [| petimus || gratiam || supplicantes uestrae
potentiae tandem nos a cura quiescere et || unumquemque suam comprehendere ciui-
tatem et || cogitare pro ordinatione futuri et de cetero in fidei firmitate et pietate 20
laetari et pure atque salubriter pro uestra potentia domino omnium Christo orationes
offerre.
Cyrillus episcopus Alexandriae rettuli
Iuuenalis episcopus Hierosolymorum rettuli
Firmus episcopus Caesariae rettuli 25
Et omnis quoque synodus rettulit
COMMONITORIVM CVM RELATIONE DIRECTVM CLERO CONSTANTINOPOLEOS A SYNODO
LXIIII Necamur aestibus, cum || uenti || sint graues, et paene cottidie aliquis sepelitur,
ita ut omnes pueri languentes ad propria remitterentur; et alii | [ uero 11 omnes episcopi
in his sunt. unde consequens est reuerentiam uestram adire Christo amabilem so
principem et dicere quia opprimitur synodus ab his qui prohibent terminum dari, ut
absolute languore necentur. scire uero reuerentia uestra debet quia licet in tantum
nitantur ut omnes moriamur, non tamen fit aliud praeter haec quae decreta || sunt per
nos || a saluatore nostro Christo.
13 curam ecclesiae suas habeat unusquisque uel Studium C in mg.
LXIIII Grace non extat

C [= vm\ Τ [=pq~\, S [= wr]
3 etiam quae ν cum in C per neglegentiam non deletum 4 apud TS concor-
diam pw acta fuisset [fuissent q\ Τ actum fuisset S uestram potentiam ν 6 manifestam qr
7 et om. TS 8 summam om. TS 8/9 fide infirmitatem p 9 sumpplicamus p
12 etiam ut ν ex om. m 13 a om. m 16 pietate namque] pietatem itaque q
monstrata pS monstrate q omnium pS orbi q 17 proferte pS deferte q 18 iustum TS
beneficium TS 19/20 unumquemque — et om. TSP 22 efferre p 25 caesareae qw
26 retuli S
27 a synodo om. w a sea synodo directum r 28 aeres TS 29 uero om. TS 33 alius m
3 3 / 3 4 per nos sunt TS 34 nostro om. υ

Authenticated
64 COMMONITORIVM 64a N A R R A T I O 65 M A X I M I A N I E P I S T V L A 179
NARRATIO ORDINATIONIS MAXIMIANI CONSTANTINOPOLEOS EPISCOPI

64 a Euntibus Constantinopolim Septem et septem episcopis, satisfactum est per
semet ipsum in praesenti imperatori quia magnum et uniuersale concilium omnia
regulariter et consequenter agens damnauit Nestorium. et approbauit quidem eos,
uituperauit autem Orientales et postea exilio Nestorium destinauit, iussit autem his 5
qui de sancto et magno et uniuersali concilio erant, ingredi in ecclesiam et ordinäre
episcopum sanctae ecclesiae Constantinopolitanae. quod etiam factum est; ingressi d. 25.n1.Oct.
enim ordinauerunt Maximianum episcopum. et post hoc iussit imperator omnes a -43i
episcopos abire unumquemque ad propriam regionem, et abierunt; mansit autem
Iohannes || Antiochenus || episcopus et qui cum eo erant, || existentes segregati ||. 10
ingressus autem est Cyrillus episcopus Alexandriae Athyr tertia et suscepit eum ciuitas d.3i.m.Oct.
cum multa excellentia et gloria. a. 431
1 LXV Deoamantissimo et reuerentissimo comministro Cyrillo Maximianus in domino

salutem. Conpletum est desiderium tuum, deoamantissime; || peracta tibi || est
p i e t a t i s intentio, ad t e r m i n u m peruenit desiderium pietatis. t h e a t r u m f a c t u s es 15 1 Cor. 4,9
angelis et hominibus et cunctis Christi sacerdotibus: non solum credidisti in Christo, Phil. 1,29
sed etiam pro eo pertulisti. solus dignus iudicatus es passionum Christi, utique
d i g n u s e f f e c t u s eius s t i g m a t a in c o r p o r e t u o p o r t a r e . confessus es eum c o r a m Gal. 6, 17
hominibus, || confitebitur te coram || patre et sanctis angelis, redimitus es pro pietate M t · IO · 3 2
coronis. omnia potuisti in Christo, qui te confortauit: humiliasti satanan || con- 20 Apoc.2,io
Iäc. ι 12
fringens eius arcum || per patientiam, derisisti tormenta, conculcasti furorem iudicum,
despexisti famem; habuisti enim panem de caelo descendentem || et || uitam dantem Ioh. 6, 50
2 hominibus de super. quia igitur neque nos defuimus istis, alia quidem sensibiliter
hie edocti, alia uero in auditu habentes tribulationis uestrae, quam pertulistis p r i n - Eph. 6, 12
c i p i b u s resistentes et p o t e s t a t i b u s et m u n d i r e c t o r i b u s t e n e b r a r u m 25
saeculi h u i u s et s p i r i t i b u s nequitiae, euecti autem sumus ad pontificatum
maximae ciuitatis, dignare itaque, deoamantissime, orare et nos confortare et consiliis
imbuere et omnem fauorem circa nos exhibere, quatenus compleatur et in nobis
scripturae dictum: f r a t e r f r a t r e m a d i u u a n s s i c u t c i u i t a s e s t m u n i t a . ||uere Prou. 18, 19
enim spiritalis gratia ciuitas est munita || non ualens debellari nec obsideri a diabolo 30
neque suffossionibus neque transcensionibus inuadi. non enim subiacet captiuitati
diabolicae ciuitas quae a Christo domino custoditur, Christo utique, qui mundum uicit
et aeterna tibi 'praemia praeparauit, qui dixit: q u i c u m q u e non t o l l i t c r u c e m Mt. 10, 38
s u a m et s e q u i t u r p o s t m e , non e s t me d i g n u s . dignus ergo domino Christo
factus tollendo crucem et sequendo eum, non neglegas pro nobis apud Christum lega- 35
tionem fungi, fraternas || autem rectitudines || proprias aestimando uirtutes.
Incolumis in domino ora pro me, deoamantissime et || sanctissime || frater.
64" Grace extat in V109 S 115 Α 14g; hoc uersione usus est Liberatus 6 p. 26
LXV Grace extat in V114 S 83 A 88
C [= vm], Τ [—pq], S [= wr]
ι epi constantinopoleos vqr 2 constantinupoli p 3 ipsos vcorr 10 antiocliise Τ
insegregati [segregati q] existentes TS 12 excellentia et Cq excellentise pS
13 inscr. EPISTOLA MAXIMIANI ΕΡΪ CONSTANTINOPOLITANI AD CYRILLVM [ s a n c t o Cyrillo q]
EPM ALEXANDRIA \_hac duo uocabula om. qr] qS et cöministro m 14 acta apud te TS
19 confessionem meruisti a TS et a 5 redemptus w proprietate Τ 20/21 confringens
eius arcum om. TST 22 et om. TS 22/23 dantem uitam CS 23 de super homi-
nibus C uos ν defuimus istis] defuistis C 24 audito Cr 29/30 uere — munita om. TS
30 obsidere C 31 transcessionibus 5 32 a om. C 36 fraternitas w fraternitatis r
autem om. TS correctiones TS 37 incolomes [incolumes v] Cw orare C uenerabilis TS
23*

Authenticated
ι8ο COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
LXVI Dominis || desiderantissimis || et dei || o p t i m i s || c u l t o r i b u s f r a t r i b u s et com-

ministris I u u e n a l i F l a u i a n o A r c a d i o P r o i e c t o F i r m o T h e o d o t o A c a c i o || et || P h i l i p p o
p r e s b y t e r o Cyrillus in d o m i n o s a l u t e m . S a t i s f a c t u m [| est n o b i s || i t e r u m et ipso
ι Esr. 4, 38 experimento cognouimus quia u e r i t a s u i u i t e t u i n c i t secundum sancti uocem,
resistit a u t e m ei o m n i u m nihil. est || a u t e m || sic ualidissima, u t i n s u r g a t a d u e r s u s 5
o m n e s inimicos et r e s i s t e n t i u m sibi u i r t u t e m soluat. ecce e n i m ecce false q u i d e m
l o q u e n t i u m || l a b i a || d e s t r u x i t et i n l i c i t a r u m b l a s p h e m i a r u m caligo cessauit, r e s p l e n d u i t
d. 25.rn.Oct. a u t e m ueritatis d o g m a t u m p u l c h r i t u d o , o r d i n a t o episcopo s e c u n d u m d e c r e t u m dei
Γ
·43ΐ a t q u e consilium p e r || r e l i g i o s i t a t e m || u e s t r a m r e u e r e n t i s s i m o et dei || o p t i m o || cultore
M a x i m i a n o , q u e m e t i a m || et || l o n g a aetas o r n a u i t n o n in desidiis et deliciis c o n s t i t u t u m , 10
sed in l a b o r i b u s || p r o || u i r t u t e , e t q u i m u l t a r e r u m d e c o r a t u s est c u r a p r o u e r i t a t e et
d o g m a t i b u s pietatis. c o n g a u d e n s i g i t u r u n i u e r s i s ecclesiis et p o p u l i s i b i d e m con-
Lc. i, 68 stitutis m e r i t o p r o c l a m a b o : b e n e d i c t u s d o m i n u s , q u i a u i s i t a u i t e t f e c i t
I oh. 10, 15 r e d e m p t i o n e m p l e b i s suae. n o n e n i m p o t e r a t d o r m i t a r e sic b o n u s p a s t o r , u t e t i a m
II s u a m a n i m a m p o n e r e t || p r o ouibus, || sicut a u t e m || s e m p e r saluificare sciens, || m a - 15
l i g n u m q u i d e m || a || sacrae || et || diuinae aulae r e p p u l i t || c a p t i o n e ||, s a p i e n t i s s i m u m
a u t e m et totius u i r t u t i s i n s i g n e m praeceptorem elegit, q u e m e t i a m c r e d i m u s || p e r d u r a -
t u r u m II in o m n i b o n o et || ad s a l u b r e m a t q u e praecipuam et || u i r t u t e p o l l e n t e m g u b e r -
n a r e || u i t a m || s u b s u a m a n u || p o p u l o s constitutos ||.
I n c o l u m e s uos esse in d o m i n o et nostri || esse || m e m o r e s || d o m i n o || o r a m u s , 20
carissimi et d e s i d e r a n t i s s i m i .
INTERPRETATIO SANCTIONIS IMP SCRIPTAE AD ISIDORVM GLORIOSISSIMVM P R Ä F E C T V M

a. 436 PR/ETORIORVM ET CONS ORDINARIVM
LXVII L i c e t || circa sollicitudinem || p u b l i c a r u m r e r u m || c l a r u m sit n o s t r u m || S t u d i u m ,
n o n t a m e n m i n o r a p u d nos est religionis c a u t e l a sanctissimae, q u a uidelicet a nobis 25
c u s t o d i t a e t i a m in publicis u t i l i t a t i b u s nos || a d i u u a r i || c o n f i d i m u s . et p r o p t e r e a ,
q u o n i a m N e s t o r i u s , catholicae ecclesiae a l i q u a n d o sacerdos, n u n c a u t e m fidei p r o d i t o r ,
t a n t i s nequitiae m o l i b u s || i m p l i c a t u s || a p p a r e t et n e c e s s a r i u m est u t sententiae nostrae
t r a n q u i l l i t a t i s s u b d i t u s || c o n g r u a c a l a m i t a t e || suis m o r i b u s o n e r e t u r , q u i relictis
u e n e r a b i l i s ecclesiae s a n c t i o n i b u s nefandae haeresis a u c t o r a p p a r u i t , et d u m c o r r u p e r i t so
fidem e o r u m q u o s || sibi || p r o d i t i o n i s societate c o p u l a u i t , in s u a p e r s o n a recepit e t i a m
c r i m e n p r o d i t i o n i s alienae, 11 t u a 11 i g i t u r a u c t o r i t a s gloriosa h o c p r a g m a t i c o siue speciali
LXVI Grace extat in A go

LXVII Grace extat in V no S 116 A 150
C [= vm\, Τ [= pq], S [= wr]
ι dominis et C desiderabilibus TS optimis om. TS fratribus om. S 2 theo-
doro CS et om. Τ 3 satis factum nobis [nobis factum q\ est TS et] ex m 5 autem
om. Τ 7 ora TS splenduit m 9 concilium 5 sanctitatem TS optimo om. TS
cultori ν 10 et om. Τ ordinauit -S" 11 pro C et TS 12 ibidem TS sibi ν sibimet m
14 plebi ν potent ν is poneret suam animam Τ sicut autem C et TS 15/16 ma-
lignam quidem bestiam TS 16 sacra TS diuina TS uuluae C aula TS 17 captionem C,
corr. ν om. TS 17/18 perduraturum C decorari TS 18 ad — et C uenerabili atque praecipua TS
uirtute] tute p 18/19 gubemaret p 19 uitam om. TS populum constitutum TS
20 nostris p esse om. TS domino om. TS
22 IMP w imperii C imperatorum pr imperialis q ad Isidorum] afyriorum m 23 CONS w
consulem Tr constitutio C 24 pro sollicitudine TS aperte nrum sit TS 25 quia vT
26 custodire S adiuuare pS 28 obligatus TS 29 competent! clade TS relectis C
31 suae TS 32 tua C tua gloria pS tuae gloriae q pragmatica q pragmaticum S

Authenticated
66 C Y R I L L I E P I S T V L A 67 S A N C T I O I M P 68 L E X C O N T R A N E S T O R I V M 181
auctoritate suscepta memoratum Nestorium 11 in iuge 11 exilium Petrae pro impietatibus

suis deduci praecipiat, ita ut omnis eius substantia Constantinopolitanae applicetur
ecclesiae, ut res eius accipiat reuerentissimus locus, cuius pridem prodidit sacramentum.
sic enim erit in animabus hominum sincera sanctissimae reuerentia fidei et felicitas
nostri imperii munita religione florebit. 6
RESCR1PTVM LEGIS SACR/E CONTRA NESTORIVM

II IMPERATORES CÊSARES THEODOSIVS ET VALENTINIANVS VICTORES TRIVMPHATORES
MAXIMI SEMPER VENERABILES AVGVSTI ||
LXVIII Debita a nobis piissimae religioni cultura eos qui circa diuinitatem impie agunt,
poenis puniri dignis et nominibus eorum prauitati conuenientibus eos appellari uult, 10
ut exprobrationibus subditi aeternam contumeliam || delictorum || sustineant et neque
uiuentes extra supplicium neque morientes sine contumelia esse noscantur. ||Nestorio ||
igitur monstruosae doctrinae principe || condemnato ||, superest unianimes eius et
impietatis socios nomini || subicere || uituperando, ne Christianorum utentes uocabulo
eorum nomine decorentur a quorum dogmate agentes impie recesserunt. propter 15
haec sancimus ubique Nestorii nefandae sectae communicatores Simonianos nominari
(oportet enim eos qui 11 in 11 diuinitatis auersione illorum imitantur impietatem, appel-
lationem illi sortiri consimilem, || quemammodum || Arriani lege || diuinae || memoriae
Constantini Porphyriani propter similitudinem impietatis Porphyrii nominantur, qui
ueram religionem temptans uerbi uirtute comprimere libros sibimet || sceleratos, || 20
non eruditionis commenta dereliquit) || et ut nullus || praesumat eiusdem Nestorii
nefandi atque sacrilegi impios libros de uenerabili orthodoxorum religione et contra
dogmata episcoporum Epheseni sancti concilii retinere aut legere aut || transcribere ||,
quos oportet omni studio requisitos publice concremari (hoc enim modo omni impietate
radicitus amputata simplex et quae potest seduci facile multitudo nullum erroris semen 25
aliquando poterit inuenire) || et || neque memoriam ita perditorum hominum in aliquo
religionis colloquio aliter quam Simonis nomine nuncupari neque domum eis aut
agrum aut suburbanum aut quemlibet alium locum || synodi || causa latenter aut
aperte praeberi. tales enim decernimus omni licentia synodi esse priuatos, cum
omnibus palam sit quia qui transgreditur hanc legem || et || Nestorium || imitatur ||, so
rerum suarum confiscatione multabitur.
S subscr. in Acym iacet post satisfactionem Cyrilli ad imperatorem Theodosium m

17 in Acym solo: eos qui Christi paupertatem in diuino mysterio factam auersantur, illius
2
w in mg.
LXVIII cf. ep. 280. Grace extat in V111.112 S iiy. 118 A 151. 152. constiiutionis altera uersio
ab Iustiniano interpolata habetur in Gestis Concilii quinti [Ζ. V 471 — Μ Villi 249]; ipstus Latini
exemplaris epitome in Theodosianum \i6, 5, 66] recepta est
C [= vm\, Τ [= pq], S [wr\
ι iniunge pS pertrae m pertraat et ν00™" 3 cui ν cum m 4 animalibus C
7/8 Imperatores — augusti om. vTS 7 imperator m 9 religionis Τ Ii ex
probationibus CpS delicti TS 12 nestorii pS 13 occultato TS unanimes Cqr
14 subiacere TS 16 ubique Τ ubi S ubi et ubi C nefanda; sunt 5 17 in om. TS
diuinitates C auersionem p impietatum appellatione p 18 illi scripsi illos CpS illis q
quemammodum enim vpS diuae pS 20 sceleratos om. TST 21 nullusque TS
23 ephesini vqr tractare TS 25 nullo S 26 et om. TS 28 alium Τ aliquem CS
synodica pS 30 quia qui] quia C qui vcorr et om. TS imitatus TS

Authenticated
i82 COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
Sublimis igitur 11 et clarissima 11 tua potestas hanc Constitutionen! nostram ad

notitiam uniuersorum prouincias habitantium praeceptis sollemnibus peruenire pro-
cured hanc autem legem in Latina et Graeca lingua posuimus, ut omnibus aperta
sit atque nota.
Flauius Anthemius Isidorus, Flauius || Bassus || et Flauius Simplicius Reginus 5

praefecti dicunt. Nihil ita carum imperatoribus est quomodo semper agere pie aut
acribus huiusmodi diligentiam adhibere; qui cottidie, ut ita dicatur, non differunt
noctes et dies curis continuantes [et] || quanto || magis in ipsa pietate hoc cum omni
studio seruare consueuerunt ? futura igitur emergere quadam inrationabili et
insensata et praesumptione plena religione, magis autem non futura, sed 11 iam 11 etiam 10
quandam erroris auctoritatem sibimet uindicante, [| sua || prouidentia sine quolibet
tumultu et cum omni tranquillitate, quae eis semper inserta est et || arnica || per omnia,
huiusmodi emendationem fieri || praeceperunt ||, principes || quidem || iniquitatis
pcenis conpetentibus castigantes, reliquorum uero prouidentiam facientes, quatenus
laesi nihil, sed || ammonitione sola || ad meliora deflexi atque conuersi nihil quidem 15
suorum amitterent, quae uero perfecta est et aeterna et post uitam consistit, possessionem
pietatis cognoscentes, earn firmissime custodirent. sed quoniam hominum genus
praeuentum semel et saginatum dolosis sermonibus, || melioribus || rationibus || in-
persuasum || est et egent ad hoc etiam timore praecipuo poenisque grauissimis, eos
II quidem || qui adulterantur fidei dogmata, de cetero cessare praecipiunt et cogitare 20
quae meliora sunt, et neque eos in quemlibet locum conuenire neque aliis stadium
impietatis ostendere aliquod sibi competentium praediorum siue in urbe || consistens ||
siue extra urbem aut urbi uicinum, sed simpliciter inadibilem esse huiusmodi concilio
omnem terram. eos autem qui uesanis compositionibus Nestorii consentiunt et
occasionem errorum libros habent eius, miserantes magis quam punientes, praedicunt 25
illos quidem igni contradere atque exterminare, ne memoria tantae laesionis in re publica
reuoluta impedimenta uerae fidei faciat, || nec transcribi exemplar eorum || quos neque
scribere || a || principio neque inuenire fuerat bonum, neque legere talia ex quibus
damnum totius perditionis accidat. quid enim animae et fidei praeponendum est ?
quibus nocent huiusmodi lectiones, quae et || integritatem || animae excaecare possunt 30
et ad peiora compellere. et ut 11 neque 11 lateant qui sint, aut 11 uocabulum quoddam 11
conueniens || habentes commemorent || conpositionem fabulae ipsius, ad memoriam
reuocantes quod esset melius obliuioni contradi, Simonianos quidem eos nuncupari
praecipiunt, grauissimis uero suppliciis, si in futuro transcenderint, castigantes. ut
C [= vm], Τ [= pq\, S [= wr\

ι et clarissima om. TS 2 habitantibus 5 prouenire C 4 finit sacrum incipit
pfectorum pceptum w in mg., its qua secuntur, inscr. r
5 bacchus TS regnus C 6 quomodo] quam vcorr 8 et8 deleri debuit in C
quanto om. TS 10 et οτη. ν iam om. Τ I i uindicante Τuendicantes C indicantem S
sua C quadam TS 1 2 amica m amicam υ cara Τ cura S 13 praeceperunt nobis [nouae q] TS
quidem om. TS 14 prouidentiam uero p 15 lsesi] lacsi S monitione p mutatione q munitione S
sola om. TS 1 6 ammitterent ν admitterent m 17 custodire S hominum] omnium C
18 peioribus TSF 18/19 persuasum TS 20 quidem om. Τ 2i in om. S Studium C 22 con-
sistentes TS 23 concilium p 25 occasionem m occasione ν TS merantes C memorantes vcorr
26 ne om. ν V] nec — eorum om. TS quod 5 28 a om. TS principium p 29 accedat CS
30 nocens S perfectionem TS exercere C 3 1 non TS lateat 5 aut om. C
uocabulum quoddam C quod uocabulum TS 3 2 habeant commemorant· TS 3 3 obliuionem p
34 rtcipiunt p

Authenticated
68 L E X C O N T R A N E S T O R I V M 69 S A C R A A D IOHANNEM 183
autem cognoscatis tranquillitatem, pietatem praeceptorum, prouidentiam quam per

omnia subiectis attribuunt, piissimorum nostrorum principum, qui soli restituunt deo
per fidem repensationem dignam beneficiorum quae in eos et || in || uniuerso terrarum
orbe largitur, huic nostrae conscriptioni secundum consuetudinem diuina luce plenam
legem praefulgere praecipimus, cui obcedientes supplicio uosmet ipsos liberos facietis 5
in II futura longitudine totius aeui ||, agere pie discentes immortaliaque beneficia pro-
merentes, et in tantum uobis proderit quantum imperator sanciens et deus recte
adoratus solitus est prodesse.
IMPERATORES C j E S A R E S VICTORES TRIVMPHATORES MAXIMI || E T <SEMPER> COLENDI ||

THEODOSIVS E T V A L E N T I N I A N V S || [CYRILLO EPISCOPO ALEXANDRINE] IOHANNI EPI- 10
SCOPO ANTIOCHENO, S I M I L I T E R E T CYRILLO EPISCOPO A L E X A N D R I N O ||.
LXVilli 1 Intentio nobis correctio pacis est, quam uidelicet, || propositum || uestrum se-
quentes, perpetue || complere promittitis ||, et alios || uero || omnes homines || tam-
quam || propter || caritatem || sacerdotes effecti non quiescitis edocere. tempus
II est ergo ||, quoniam ad hanc uos segnes esse, || unde || non oportebat, euenit, ad hoc 15
inuitare ad quod alios || reuocantes || credimus || uos || alacriter aduenire. res enim
fugienda et inopinabilis in nostris temporibus contigit, sacerdotum religionis uerae
discordia quae etiam omnem uirtutem narrationis excessit. quando enim sperabatur
omnis et usque ad suspicionem auferri contentio et || perfectissimae unitionis || ter-
minus sequi, tunc discessionis et turbae maximae occasiones accensae sunt. maestitia 20
igitur in hac causa et || plurimae || aestuationis occasio est doctores ecclesiasticae pacis
et fontem concordiae in tantam conuerti contentionem, ut egeant inuitantibus quatenus
2 Κ memores efficiantur || horum quae ipsi allegare || constituti sunt ||. tanti igitur
mali solutionem unde etiam principium || suscepit, || inuenire sperantes et diligenter
quatenus hoc || perageretur ||, curantes, ne repens serpat amplius contentionis uitium, 25
hoc deliberauimus, omnibus || nobiscum || concurrentibus, et sanctissimo gloriosissimae
huius urbis et omnibus qui hie comperti sunt, deoamantissimis episcopis et omni eorum
clero, ut quae bene olim unita sunt et atroci incidente passione diuisa orthodoxae fidei
membra coaptentur, quatenus, uos inquam et reuerentissimus episcopus || Antioche-
norum Iohannes et reuerentissimus episcopus || Alexandrinorum Cyrillus, conuenientes 30
alterutris deponatis quae inter uos sunt inimicitias et dubitationem, promittentibus nobis
quos praediximus reuerentissimis uiris quia si subscripseris depositioni Nestorii et eius
doctrinam anathemaueris, nulla relinquetur dubitationis occasio, sed mox et sanetissi-
Lxvim Grace extat in V120 S 86 A 102; alia uersio habetur in Collectione Veronensi 27
C [= vm\, Τ [= pq\ S [= wr, usque ad 8]
1 pietatis m pietatis et ν praeeeptorem C 3 quam vq in om. TS 3/4 uni-
uerso orbe terrarum Cr uniuersum terrarum orbem q 4 constitutionem S diuinam p
6 futuro longo saeculo TS a genere j> pio 5 immortali atque p
inscr. sacra inperialis ad loannem Antiochenum episcopum q 9 et colendi C semper
augusti Τ i o / i i cyrillo epö alexandrie [alexandriae et v\ iohanni — alexandrino [similiter —
Alexandrino om. v\ C iohanni episc. antiochise Τ 12 Studium Τ 13 complendam Τ
permittitis C praedecatis Τ uero om. Τ 13/14 tamquam om. Τ 14 ueritatem Τ
15 ergo est Τ quoniam om. C ad — esse] όκλά&ιν non intellexit translator ubi Τ
16 euocantes Τ uos om. Τ 17 uerae] ure C 19 perfecte unitatis Τ 19/20 ter-
minum C 21 plurima Τ 23 memorentur q memoretur / allicare Τ (constituuntur Τ
24 suseipit Τ 25 ageretur Τ repans serpit C 26 nobis Τ 29/30 Antiochenorum —
episcopus om. Τ 31 dubitationes m 32 depositionis m depositione p 33 anathema-
tizaueris vq

Authenticated
COLLECTIONIS CASINENSIS PARS PRIOR
mus episcopus Cyrillus et || tua religiositas et || qui cum eo, sed etiam sanctissimus
gloriosae Romae episcopus Caelestinus et omnes undique orthodox® fidei sacerdotes
tuae || religiositati || communicabunt, aliis uidelicet, si qua sunt quae debent corrigi,
decentem facile suscipientibus solutionem, quam ipsi necessario disputantes et satis-
3 facientes uobismet ipsis seorsum et communiter omnibus || proferetis ||. sciens 5
igitur hoc nostrum esse Studium et || hoc || consilium, nullius alterius uelitis habere
sollicitudinem quam ut omni remoto certamine atque zelo pax diligenter et firme
sanctis ecclesiis || ubique || orthodoxae fidei et per hoc omnibus qui sub nostra sunt
dicione, || diuinitatis iuuamine configatur ||. festina itaque uenire cum multa
celeritate ad Nicomediam ciuitatem, nullum penitus episcoporum tecum deducens, 10
nisi paucos clericos tuae ministrantium sanctitati. et citra omnem dilationem
festina, sciens quoniam et Cyrillum sanctissimum episcopum similiter illic compelli
et concurrere eodem apparatu sacris nostris praecipimus iussionibus, hoc || ei promitten-
tes II, non aliter eum ad nos uenturum, antequam conuenientes inter uos ipsos et
alternas inimicitias deponentes ad confirmandam pacem per propriam unanimitatem 15
studio omnium concordare possitis. quod futurum esse etiam in tua reuerentia
designamus. uiri enim existentes huiusmodi quos || expectant et || pacis bona et dis-
cordias latere mala non || patientur ||, non prius a nobis || uidebimini ||, donee corri-
gantur haec quae nos non faciunt leuiter aestuare. inter haec autem, donee studendae
pacis et concordiae uestrae et alternarum amicitiarum et pro hoc ad nos ingressionis 20
celebratio confirmetur, nulla ex episcopalibus constitutionibus aut depositionibus aut
cuiuslibet ordinationis nouitas fiat, sed si quid etiam in medio fieri contigit, hoc sub
quiete manens inmutilatum catholicae ecclesiae seruet statum, sufficientibus quippe his
qui sunt reuerentissimis clericis, donee perfecta unitio subsequatur, ad ministeria
complenda diuina. 25
4 Habes a nobis haec, et non dubie omni fortitudine omnique uirtute, purum et
immutabile nostrum propositum uidens et dignum Christiana constantia, age nobiscum
et ipse || et || nullum laborem aut fatigationem, non iniuriae contemptum, non obli-
uionem irae suscipere || fugies ||, quatenus ea quae a nobis pro causa orthodoxae fidei
et sanctarum ecclesiarum unitatis iussa sunt, termino contradantur. si uero, quod 30
non credimus, contrarium aliquid huic nostrae uoluntati et ita recto consilio sapere
propria quadam intentione et instantia || passionis humanae || temptaueris et alia
quae a nobis sunt iussa, neglexeris, tibimet reputabis quoniam utilitatem status dei
ecclesiarum sanctitas tua contemnens dignas retributiones suscipiet.
LIBELLVS DATVS ARCHIEPISCOPO CYRILLO A PAVLO EPISCOPO EMESENO MISSO A 35

IOHANNE ANTIOCHENO
LXX Domino meo per omnia sanctissimo et beatissimo episcopo Cyrillo Paulus in
domino salutem. Piissimi atque uictores nostri principes quam olim habere dignan-
LXX Grace extat in V122 S 8y A 109

C [= vrri\, Τ [= pq\, S [= wr, inde a 35]
I tua — et om. Τ 3 sanctitati Τ alii p si si C 4 necessariore m neces-
sariorem ν 5 ostendetis [ostenditis q\ Τ 6 hoc om. Τ uelis g 8 et ubique Τ
9 diuinitatis iuuamine om. Τ figatur Τ igitur m 11 ministrantes ν omni Τ
dilatione q 13 ei om. Τ i3/i4 declarantes Τ \η spectant Τ et1] etiam Τ
18 possunt Τ uidemini Τ 25 complenda q compellenda Cp 28 et2 om. Τ 29 fugiens Τ
32 humanae passionis Τ 33 et status ν
35 archiepiscoposcillo p emeseono C, corr. υ emensono p 38 nostrae p

Authenticated
70 S A C R A A D I O H A N N E M 71 L I B E L L V S A P A V L O E M E S E N O D A T V S 185
tur intentionem ac diligentiam circa subiectos et maxime de sancta dei ecclesia et pia
atque purissima rectaque fide, in qua ex progenitoribus successerunt, demonstrantes,
litteras direxerunt per uirum spectabilem tribunum et notarium Aristolaum et ad tuam
sanctitatem et ad sanctissimum || et || beatissimum episcopum Iohannem nec non et
sanctissimum et beatissimum patrem nostrum Acacium episcopum Beroeae, iubentes 5
ut congregati aut corporaliter aut uoluntate absolutionem detis emergentibus dissen-
sionibus inter deo 11 amicissimos 11 episcopos qui in 11 Epheso 11 conuenerunt, et 11 nos 11
ipsos et sanctissimis dei ecclesiis deo 11 gratam 11 prouideatis pacem et remoueatis tumultus
qui cottidie fiunt sanctis dei ecclesiis, atque || consensus praebeatur |[ damnation!
Nestorii et || anathematizetur praua || eius || doctrina ||. suscipientes ergo piissimas ac 10
deo amabiles litteras || et || praedictus sanctissimus episcopus Iohannes et sanctissimus
episcopus Acacius et cogitantes quia esset ualde necessarius tractatus uestrae prae-
sentiae, ne multum tempus || pro || negotio traheretur, direxerunt quidem ad tuam
sanctitatem, ut tua beatitudo simul deliberet quemammodum || debeant ea quae ad
pacem pertinent, caute disponi 11 et optimae huic actioni 11 decens 11 terminus et utilis 15
imponatur. ueniens ergo et uidens atque colloquens inueni tuam sanctitatem
praeparatam mansuete atque pacifice et sicut pontifices decet, ad ea quae sunt in manibus,
disponenda; denique || et || litteras nobis || tradidit || tua sanctitas praedicantes quam
a patribus suscepimus rectam immaculatamque fidem. quod primum fuit et dignum
labore et studio; quia uero decebat etiam ea quae secundum Nestorium, formam 20
suscipere olim nobis placitam, facio praesens ad praesentem tuam sanctitatem has
litteras, per quas profiteor suscepisse nos ordinationem sanctissimi et beatissimi episcopi
Maximiani, habere autem Nestorium, qui dudum fuit maximae Constantinopoleos,
condemnatum. et anathematizamus quas in doctrinae parte impie ab eo sunt dicta,
et amplectimur puram atque sinceram ad uos communionem secundum oblatam tuae 25
sanctitati a nobis breuiter de inhumanatione dei uerbi expositionem, quam etiam
conlaudasti et tamquam propriam suscepisti fidem, cuius etiam in his litteris exemplar
insertum est. et hac pura communione solutionem damus omnibus quae in medio
ex utrisque partibus uelut in turbis facta sunt, et remeamus ad priorem ecclesiarum
gratia dei tranquillitatem. 30
1 Sanctissimo et deoamantissimo Cyrillo || episcopo || Iohannes in domino salutem.

Dudum per sanctionem || piissimorum || nostrorum principum iussa est synodus deo
11 amicissimorum 11 episcoporum in Ephesenam metropolim congregari ecclesiasticarum
31 In Acyiri Domino meo et deo amicissimo epo Alexandriae Cyrillo Iohannes [iöhi ni\ in domino
salutem m in fine ep. LXX
71 Grace extat in V123 S 88 A 110; eadem uersio, sed ualde correcta et ?nutata habetur in Col-
lectione Veronensi 28
C [= vm], Τ [= pq], S [= wr, usque ad 30]
3 uerum p 4/5 et beatissimum — sanctissimum om. q 4 et2] ac p et3] et ad 5
5 et beatissimum om. C epm berose patrem — acatium ν beroae CS 5/6 iubente sed 5
7 amabiles TS ephesum Τ 7/8 nos ipsos m nobis ipsis ν uos ipsos pS uos et' ipsos q
8 gratiam pS 9 utque m consentiatis TS 10 anathematizetis TS prauam —
doctrinam mTS 11 et om. TS 12 et om. ν necessaria pw 12/13 potentise ν
13 pro Cw ex Τ om. r traderetur CS 14/15 pax disponatur cauta TS 15 decens om. Τ
et2 om. q 17 et om. S 18 et om. TS protulit TS 20 dicebat S eam υ
24 anathemamus mp pie p 27 his om. p 28 hanc S puram communionem w
29 propriorem C
31 episcopo om. Τ 32 sanctissimorum Τ 33 amabilium Τ [ = CAS]
Acta concilioram oecumenicorum. I 3. 24
Authenticated
gratia causarum et rectae fidei. apprehendentibus autem etiam nobis memoratam

ciuitatem et reuertentibus sine alterno colloquio (superfluum uero est causas discordiae
pacis tempore nunc narrare), diuisis autem ad discordiam ecclesiis hoc modo, quoniam
ob || hoc || maxime cogitare omnes oportebat ut copularentur e medio omni ablata
discordia, sed etiam Christo amabilibus 11 ualde 11 principibus hoc ipsum fieri sancienti- 5
bus ut unirentur dei ecclesiae, et ad hoc ipsum dirigentibus dominum meum uirum
ammirabilem et spectabilem tribunum et notarium Aristolaum deferentem pias eorum
litteras iubentes ex hoc ipso concordare nos et scandala amputare de medio et sedare
omnem tumultum omnemque tristitiam, obcedientes piis litteris, ilico et repente dire-
ximus dominum meum et per omnia deo amabilem || ualde || <at>que sanctissimum 10
episcopum Paulum, dum hoc quoque placuisset et sanctissimo atque beatissimo patri
nostro Acacio et deo amabilibus || ualde |[ apud nos episcopis (pro ampliore uero
cautela hoc egimus || eo quod || non || possemus nos || conuenientes quae || sancita ||
sunt a piissimis nostris imperatoribus, ad terminum in praesenti perducere), || man-
dantes || ei ut et propter nos et pro nobis et in persona nostra disponeret quidem 15
quae de pace sunt, quod principale est, offerret autem tuae sanctitati expositionem
a nobis consone factam de inhumanatione domini || nostri || Iesu Christi, quam direxi-
mus tuae || religiositati || per supra dictum deo amabilem || ualde || uirum, quae
est haec
2 De dei genetrice autem uirgine quomodo et sapimus et dicimus, et de modo 20
inhumanationis unigeniti filii dei necessario, non in adiectionis parte, sed in satis-
factionis specie, sicut olim et ex sanctis scripturis et ex traditione sanctorum patrum
percipientes habuimus, breuiter || enarramus ||, nihil penitus adicientes sanctorum
patrum Nicaea conuenientium expositae fidei. sicut enim praeuenimus dicentes,
ad omnem sufficit et pietatis agnitionem et totius haereticae prauitatis abdicationem. 26
dicimus autem non praesumentes || contra || ea quae incomprehensibilia sunt, sed con-
fessione propriae infirmitatis excludentes eos qui insurgere uolunt 11 in quibus 11 ea quae
sunt ultra hominem, cogitamus.
8 Confitemur itaque dominum nostrum Iesum Christum filium dei unigenitum,
deum perfectum et hominem perfectum ex anima rationali et corpore, ante saecula 30
quidem ex patre natum secundum diuinitatem, in || nouissimis || autem || diebus ||
eundem propter nos || et || nostram salutem ex Maria uirgine secundum humanitatem,
11 consubstantialem patri secundum deitatem eundem et consubstantialem nobis secun-
dum humanitatem 11. duarum enim naturarum 11 unitio 11 facta est, 11 propter quod 11
unum Christum, unum filium, unum || dominum || confitemur. secundum hanc 35
inconfusae || unitionis || intellegentiam confitemur sanctam uirginem dei genetricem
eo quod deus uerbum 11 incarnatus 11 sit et 11 inhumanatus 11 et ex ipso conceptu uniuerit
sibi II illud quod || ex ea sumptum || est || templum. euangelicas autem et aposto-
C [= vm], Τ [=pq]
4 hoc modo Τ omnis p 5 ualde om. Τ [= US] 7 expectabilem Cp \== S]
deferentes p 10 ualde atque scripsi ualdeque C atque Τ 12 ualde om. Τ pro]
porro C ampliori ν Τ 13 eo quod C dum Τ possemus nos C potuissemus non Τ
sancta Τ 14/15 mandauimus Τ [cf. US] 15 et 1 om. C uestra p 17 nostri om. Τ
i8 sanctitati Τ ualde om. Τ 21 inhumanatione/ 23 narramus Τ 26 contra om. Τ [= US]
27 in quibus] dum Τ 31 nouissimo Τ dierum Τ yi et propter Τ [ = Z/S] 33 con-
substantialem1 — humanitatem om. Τ 34 unitas Τ [ = US] unde Τ [ = US] 35 dm Τ
autem hanc m 36 inconfusas unitionis ν inconfusionis m inconfusae Unitatis Τ y] incar-
natum Τ inhumanatum Τ 38 illud quod om. Τ [= US] est om. Τ [= i/S]

Authenticated
71 IOHANNIS EPISTVLA AD CYRILLVM 72 CYRILLI A D IOHANNEM 187
licas de domino uoces nouimus deiloquos uiros alias quidem 11 communificantes 11 tam-
quam 11 super 11 una persona, alias autem diuidentes tamquam 11 super 11 duabus naturis
et deodecentes quidem secundum deitatem Christi, humiles autem secundum humani-
tatem || eius || tradentes.
Qua suscepta || placuit ad abolitionem totius certaminis et ad ]| honorificandum || 6
uniuersalem pacem sanctissimis dei ecclesiis et || ut || e medio || auferantur || quae
exorta sunt scandala, nos habere Nestorium || depositum ||, qui dudum fuit episcopus
Constantinopolim, et anathematizamus prauas eius et profanas uocum nouitates || eo
quod quae sunt apud nos || sanctae dei ecclesiae rectam et || sanam || habent fidem et
hanc Π custodiant || et || tradant || populis sicut sanctitas uestra. consentimus autem 10
et ordinationi sanctissimi et 11 religiosissimi 11 episcopi Maximiani Constantinopolitanae
sanctae dei ecclesiae et communicatores omnium sumus qui per uniuersum orbem
terrarum sunt, || religiosissimorum || episcoporum, || quicumque || rectam et inpollutam
habent et custodiunt fidem.
Et suscriptio: Incolumis pro nobis orans permaneas, domne deoamantissime 15
et sanctissime et omnium mihi || peculiarissime || frater.
INCIPIT EPISTVLA SANCTI CYRILLI || EPISCOPI || AD IOHANNEM ANTIOCHENVM
LXXII1 Domino meo dilectissimo fratri et consacerdoti Iohanni Cyrillus in domino salu-
tem. E x u l t e n t caeli et l a e t e t u r t e r r a ; solutus est enim medius paries maceriae, p s . 95, n
et quod contristabat, quieuit atque dissensionis modus omnis abscisus est, omnium Eph. 2, 14
II nostrum || saluatore Christo pacem suis ecclesiis tribuente, conuocantibus || autem j| 21
nos ad hoc et piissimis ac || deoamantissimis || imperatoribus, qui originalis pietatis
facti imitatores egregii cautam quidem et inconcussam in propriis animis rectam fidem
custodiunt, maximam || uero || curam impendunt pro sanctis ecclesiis, ut || et || famosis-
simam habeant in saeculo gloriam et || praeclarissimum || proprium ostendant imperium, 25
quibus et ipse uirtutum dominus ditissima manu bona distribuit et praebet || quidem
subiugare || aduersarios, donat autem et uictoriam. neque enim mentitur dicens:
uiuo ego, dicit dominus, quia g l o r i f i c a n t e s me g l o r i f i c a b o . 1 Reg. 2, 30
2 Veniente igitur in Alexandriam domino meo || religiosissimo || consacerdote ac
fratre Paulo, impleti sumus omni laetitia, e t nimis digne tamquam tanto uiro mediante 30
et supra uires || labores experiri eligente ||, ut diaboli superaret inuidiam et coniungeret
LXXII Grace extai in V127 S 8g A 114; hinc desumpta est uersio in Collectione Veronensi 29,
qua utuntur Gesta Chalcedonensia; prorsus discrepat uersio Collectionis Quesneliana 53 [uol. V 334—337]
C [= vni\. Τ [= pq]
ι consociantes Τ [= US] 2 de Τ [= US] una om. m in Τ 4 eius om. Τ
[= US] s quas C quo p [= US] quod q suscepta ν subiecta m suscepto Τ [= US]
constituendam Τ [= i/S] 6 ut om. Τ [= US] tollenda Τ η condemnatum Τ [= ί/5]
8/9 quia nostra Τ [= US] 9 saluam q [= US] salam p 10 custodiunt Τ [= US] tra-
dunt Τ [= £/lS] π sanctissimi om. m reuerentissimi Τ [= US] 12 uniuersam p
13 deo amabilium Τ [cf. Z75] qui Τ 15 suscribo ν diie C 16 carissime Τ [= US]
17 incipit om. q episcopi om. Τ [= US] Iohanni Antiocheno q 20 quod om. p
21 nostrorum Τ tarnen Τ [= US] 22 et om. ν christianissimis q [= xpo-
amantissimis p 23 imitatoribus p cautam C causam p tutam q [= US] et om. m
24 tarnen Τ [= US] et om. Τ [= CAS] 25 pneclarum Τ [= US] ostendunt C
26 bona manu C 26/27 subiugare quidem Τ [= US] 29 alexandria p [== U] reue-
rentissimo Τ [= US] sacerdote m 30 digni p 31 in laboribus acquiescente uersari
[conuersari p] Τ [= US] eligente Γ egente C coniugare q
24·
Authenticated
|| separata || et interiecta scandala || consumens concordia || et pace coronaret ecclesias

quae apud nos et a p u d uos sunt. quo enim modo diuisae sunt, superfluum || est ||
dicere; oportere autem reor ea quae pacis tempori conueniunt, et sapere et effari.
delectati ergo s u m u s colloquiis memorati || religiosissimi || uiri, qui forte et certamina
se non p a r u a habiturum suspicabatur || ad || persuadendum nobis quoniam oportet 5
ad pacem coniungere ecclesias et haereticorum risum abolere et hebetem facere super
|| hoc || aculeum diabolicae malignitatis. parate tarnen ita in hoc habentes inuenit,
ut nullum laborem penitus sustineret. recordamur enim saluatorem dicentem:
Ioh. 14, 27 p a c e m m e a m d o u o b i s ; || p a c e m || r e l i n q u o u o b i s ; edocti autem sumus et
Ies. 26, 12 in orationibus dicere: d o m i n e d e u s n o s t e r , p a c e m d a n o b i s ; o m n i a e n i m 10
r e d d i d i s t i n o b i s , || quapropter || si quis particeps fuerit pacis quae a || deo || mini-
3 stratur, non indigebit omni bono. quoniam uero omnino superflua et inoportuna
ecclesiarum diuisio facta est, nunc maxime nobis est satisfactum, domino meo || reli-
giosissimo || Paulo episcopo chartam proferente quae inreprehensibilem continet fidei
professionem, et hanc a tua sanctitate compositam || affirmante || et ab aliis reueren- 15
tissimis ibidem constitutis episcopis. habet autem scriptura ita || et ipsis uerbis ||
inserta est huic epistulas meae
4 D e genetrice autem dei uirgine q u e m a m m o d u m et sapimus et dicimus, et modo

incarnationis unigeniti filii dei necessario, non quasi in additamenti parte, sed in specie
satisfactionis, sicut ab initio tarn ex diuinis scripturis q u a m ex traditione sanctorum 20
patrum suscipientes habuimus, breuiter || narramus ||, nihil penitus addentes sanctae
fidei quae a patribus in Nicaea est exposita. sicut enim anticipauimus dicentes,
sufficit ad omnem || et || pietatis cognitionem et abdicationem totius haereticae pra-
uitatis. dicimus || autem ||, non quasi audentes aliquid contra || incomprehensibilia ||,
sed II confessione propriae infirmitatis praeexcludentes hos || qui contra nos temptant 25
adsurgere || in quibus || quae sunt supra hominem, cogitamus.
» Confitemur || igitur || dominum nostrum Iesum Christum filium dei unigenitum,
deum perfectum et hominem perfectum ex anima rationali et corpore, ante saecula
quidem ex patre natum secundum deitatem, in fine uero dierum eundem propter nos
et propter nostram salutem de M a r i a uirgine secundum humanitatem, consubstan- 30
2. 3. 12—16. 27—p. 189, 2. 28—p. 189, 6 adfert Eutkerius in ep. 291

12—17. 27—p. 189, 13 ex simillima uersione adfert Facundus 1, 5. 6, 1
12—16. 27—30 adfert Nestorius in ep. 20g
27—p. 189, 9 ex hac ipsa uersione adfcrunt Liberatus 8 p. 31 Garn, et Rusticus c. Aceph. p. 4ib.
a
50 ; uersione diuersa utitur trans'lator Innocentii Maronita [/. IUI 2 p. IJ6]
C [= vm\ Τ [=/?]
ι ea quae separata p circumcidens consensu [consensum p~\ Τ [= US] pacem p
2 arbitror Τ [ = US] 3 tempore ν 4 reuerentissimi Τ [ = US] 5 in Τ [ = US]
oporteret q oportere m 7 hunc m his Τ [ = US] paratos q [ = £75] paratam ν habentes
pacem ν om. q [ = £75] 9 pacem meam Τ ί ο meus m 11 quoniam Τ [ = US]
ad p dno Τ [= US] 12 uero] uiro p inportuna m 13 satisfactum est a ν
13/14 reuerentissimo Τ [ = US] 14 proferentem Cp 15 hanc] in hac p fidem [fide £75]
dicente [dicentem p] Τ [ = £76"] i6 et — uerbis C sicut Τ [ = US] 18 de modo q [ = £75]
19 abditamenti p 21 enarramus Τ 22 a patribus om. ν 23 et om. Τ [ = £75]
heretici p 24 tamen Τ [ = £/5] inrepraehensibilia Τ [ = £/5] 25 confitentes pro-
priani infirmitatem pro excludendis tamen Τ [ = £75] hos υ his mT [= US] 26 in
quibus om. Τ [ = £75] τη etenim Τ [ = £75] 30—p. 189, 2 consubstantialem — humani-
tatem om. m

Authenticated
72 CYRILLI EPISTVLA AD IOHANNEM
tialem patri || e u n d e m || secundum deitatem et consubstantialem nobis secundum

humanitatem. d u a r u m enim n a t u r a r u m unitio facta est, propter quod u n u m
Christum, u n u m filium, u n u m d o m i n u m confitemur. secundum h u n c inconfusae
unitionis intellectual confitemur s a n c t a m uirginem dei genetricem, propter quod
deus u e r b u m incarnatus est et || i n h u m a n a t u s et || ex ipsa conceptione sibimet uniit 5
t e m p l u m quod ex ipsa suscepit. euangelicas uero et apostolicas de domino uoces
scimus deiloquos uiros q u a s d a m 11 quidem communificantes 11 t a m q u a m in u n a persona,
q u a s d a m || uero || diuidentes t a m q u a m in d u a b u s naturis, et || deodecibiles quidem ||
secundum deitatem Christi" humiliores autem secundum h u m a n i t a t e m eius tradentes.
6 His uestris relectis sacris uocibus 11 atque 11 ita et nos sapere inuenientes (u η u s 10 Eph. 4,5
e n i m d e u s , u n a f i d e s , u n u m b a p t i s m a) glorificauimus o m n i u m saluatorem d e u m ,
alterutris congaudentes q u o n i a m scripturis diuinitus inspiratis et traditioni sanctorum
7 p a t r u m nostrorum consonantem fidem h a b e n t || nostrae et uestrae|| ecclesiae. quoniam
uero comperi q u o s d a m uituperare solentium u e s p a r u m agrestium m o d o circumsonare
et malignos contra me sermones eructare t a m q u a m || e || caelo depositum et non ex is
sancta uirgine s a n c t u m corpus Christi esse confitear, || oportere arbitratus s u m ||
p a u c a II de || hoc || contra || eos dicere. ο insensati et t a n t u m calumniari docti,
q u e m a m m o d u m in hoc estis sensu delapsi et in hac t a n t a stultitia languistis ? oporte-
b a t enim, oportebat || sapienter || intellegere q u o n i a m nobis paene o m n e certamen de
fide prouenit confirmantibus q u o n i a m sancta uirgo dei genetrix est. sed si de caelo 20
et non ex ipsa s a n c t u m corpus o m n i u m nostrum saluatoris Christi f a c t u m esse dice-
remus, q u o m o d o i a m intellegeretur dei genetrix ? q u e m enim omnino peperit, si
non est u e r u m quia peperit s e c u n d u m carnem E m m a n u h e l ? r i d e a n t u r igitur haec
8 de me garrientes. nec enim beatus p r o p h e t a Esaias mentitus est dicens: e c c e Ies. 7, 14
u i r g o in u t e r o h a b e b i t et p a r i e t f i l i u m , et u o c a b u n t n o m e n eius E m - 25
m a n u h e l , quod est i n t e r p r e t a t u m n o b i s c u m deus. uere a u t e m et sanctus Mt. 1, 23
Gabrihel ad b e a t u m uirginem dicit: n o l i t i m e r e , M a r i a ; i n u e n i s t i e n i m g r a t i a m Lc. 1,30,31
a p u d II d e u m ||. ecce c o n c i p i e s in u t e r o et p a r i e s f i l i u m et u o c a b i s
nomen eius Iesum. ipse enim s a l u u m faciet p o p u l u m s u u m a pec- Mt. i, 21
catis eorum. q u a n d o a u t e m dicimus de caelo et de sursum d o m i n u m n o s t r u m 30
Iesum Christum, non quasi de sursum et de caelo || deposita || eius || sancta c a m e ||
talia dicimus, sed magis sequentes || dicatissimum || P a u l u m aperte c l a m a n t e m :
10. 18—20 adfert Eutherius in ep. 291

6—9. 20—23 adfert Nestorius in ep. 209
C [= vm], Γ [=pf]
ι patris p eundem om. Τ [= US] Lib. 2 naturalium m 3 deum C 5 homo
factus Τ [ = US] Lib. et1 om. p [= US] 6 ex om. m 7 quidem om. Τ [ = £75] coniun-
gentes Τ [= US] Lib. 8 uero om. Τ [= US] Lib. deo docibiles C diuiniores Τ [ = £75] Lib.
quidem atque altiores Τ [ = US] Lib. 10 relictis gC [= £75], corr. vS atque om. Τ [= US]
11 glorificamus p glorificemus q 12 alterius p traditioni Cq traditionis p [traditiones £75]
13 consonantem q [= US] consonantes C consonatum p uestrae et nostrae Τ [ = £75] is ex
Τ [= US] 16 oportere om. Τ [= US] consideraui Τ [ = US] 17 pro Τ [ = £75]
ad Τ [= £75] calumpniarii C 18 delapsi q dilapsi Cp 19 aperte Τ [ = £75], cf. Γ
21 saluatore p 22 quomo p quoniam q 23 rideant ν 2$ in utero om. C 26 est
om. C interpretatur υ uerum q [= £75] 28 dominum qC 31 depo-
sitam Τ [ = £75] scam carnem Τ [= £75] came C 32 dicatissimum C diuinum Τ
[= US]

Authenticated
ι Cor. 15, 47 p r i m u s h o m o d e t e r r a t e r r e n u s , s e c u n d u s h o m o d e caelo. meminimus

Ioh. 3, 13 autem et ipsum saluatorem dicentem: n e m o a s c e n d i t in caelum n i s i q u i d e
caelo d e s c e n d i t f i l i u s h o m i n i s , qui utique secundum carnem, sicut nuper dixi,
ex sancta uirgine natus est. quoniam uero de sursum et de caelo descendens deus
Phil. 2, 7 uerbum exinaniuit semet ipsum, formam serui accipiens, et nuncupatus est filius 5
hominis, permanens id quod erat, id est deus (inconuertibilis || enim || et immu-
tabilis secundum propriam naturam 11 est 11), tamen quia 11 iam 11 unus intellegitur cum
ι Cor. 15, 47 propria came, de caelo dicitur descendisse, nuncupatus est || autem || et h o m o d e
caelo, perfectus in deitate || existens || et perfectus in humanitate et || ut || in una per-
sona intellegendus. unus enim dominus Iesus Christus, quamuis non ignoretur 10
differentia naturarum, ex quibus inenarrabilem || unitionem || factam esse diximus.
9 eos autem qui dicunt quia || permixtio || uel confusio aut confermentatio dei uerbi
facta est ad carnem, dignetur tua sanctitas || obserare ||. suspicor enim et hoc de
me aliquos diuulgare quasi ita || aut sapuerim || aut || [praejdixerim ||, ego autem tantum
absum ab huiusmodi sensu, ut et furere arbitrer eos qui suspicati sunt omnino quia 15
lac. i, 17 mutationis obumbratio circa || diuinam naturam || uerbi potest contingere; manet
enim quod est, semper et non mutatur, || sed || neque mutabitur aliquando uel conuer-
sionis est capax. impassibile autem super haec dei uerbum omnes confitemur, licet
ipse sapientissime disponens mysterium sibimet 11 ipsi inpertiens 11 uideatur 11 eas quae
accesserunt || carni propriae passiones. ideo utique et sapientissimus Petrus inquit 20
ι Petr. 4, ι C h r i s t o || i g i t u r || p a s s o p r o n o b i s c a r n e et non natura inenarrabilis deitatis.
ut enim ipse saluator || esse omnium || crederetur, secundum proprietatem dispen-
satiuam ad semet ipsum, ut dixi, carnis suae refert passiones, quale est illud quod
Ies. 50, 6 per prophetae uocem tamquam ab ipso praedicitur: d o r s u m m e u m d e d i ad u e r b e r a
et m a x i l l a s m e a s ad p a l m a s , f a c i e m a u t e m m e a m n o n a u e r t i a f c e d i t a t e 25
sputorum.
10 Quoniam uero ubique sequimur sanctorum patrum sententias, maxime autem
patris nostri beatissimi et 11 praedicandissimi 11 Athanasii, omnino in aliquo ab eo deuiare
II uitantes ||, tua quidem sanctitas credat, aliorum uero ambigat nullus. apposuissem
utique et testimonia multa eorum, ex ipsis mea uerba confirmans, nisi prolixitatem 30
meae epistulae timuissem, ne forte per hoc fastidium legentibus generetur. nullo
uero modo moueri ab aliquibus patimur fidem aut ipsum fidei symbolum quod a sanctis
patribus nostris in Nicaea conuenientibus illo tempore definitum est, sed neque per-
mittimus nobismet ipsis aut aliis || aut || unum mutare dictorum ibidem positorum
4—10. 10/11. 18—26 adfert Euikerius in ep. 291

4—8. 8/9. 10/11 Nestorius in ep. 209
12—18. 27—29 Rusticus c. Aceph. p. 55". 6ia
C [=vm], T[=pq]
ι ccelo caelestis q 2 caelo p 6 enim om. Τ f = US] 7 est om. Τ [= US]
iam om. Τ [= US] 8 tamen Τ [ = US] 9 existens om. Τ [= US] ut C om. vcorrT
[= US] in om. q 10 non om. m 11 unitatem p [ = C^S] et unitatem q 12 com-
mixtio Τ [ = <75] 13 refrenare Τ [ = US] 14 aut om. Τ [= US] saperim C saperem Τ
[= US] dixerim scripsi prasdixerim C praedicarem Τ [ = £AS] 15 f u r o r e / 16 diuinam
naturam C naturam dei Τ [ = ί/5] \η sed om. Τ [ = CAS] 19 ipsi om. Τ [ = Z75] ap-
plicans Τ [ = US] 20 accidentes T[cf. US] propriae carni q cami p proprias ν 2i igitur
om. Τ [= US] 22 omnium esse Τ 25 poeditate p 28 praedicantissimi m opinabilis Τ
[= US] 29 metuentes q [= US] metuentis p 30 prolixitate Cp 34 uobismet ν aut 3
om. Τ [= US]

Authenticated
72 CYRILLI EPISTVLA AD IOHANNEM 73 CYRILLI SERMO 191
aut unam syllabam praeterire, meminimus || autem || dicentem: n o l i t r a n s g r e d i Prou. 22, 28

t e r m i n o s aeternos q u o s p o s u e r u n t p a t r e s tui. neque enim loquebantur
illi, sed spiritus dei patris, qui procedit quidem ex ipso, est autem et a filio non alienus
secundum || essentiae || rationem. et ad hoc ipsum || uero || nos sanctorum arcana
docentium uerba conformant. in Actibus namque apostolorum scriptum est: 5
u e n i e n t i b u s a u t e m in M o e s i a m , t e m p t a b a n t ire in B i t h y n i a m e t n o n Act.Ap.16,7
p e r m i s i t eos spiritus Iesu. scribit autem et || sacratissimus || Paulus: q u i Rom.8,8. 9
a u t e m i n c a r n e s u n t , d e o p l a c e r e n o n p o s s u n t . u o s a u t e m || n o n e s t i s
i n c a r n e ||, s e d i n s p i r i t u , si q u i d e m s p i r i t u s d e i h a b i t a t i n u o b i s . si
11 q u i s II a u t e m || s p i r i t u m C h r i s t i n o n h a b e t , h i e n o n e s t e i u s . quando 10
autem quidam eorum qui recta peruertere solent, meas uoces in hoc quod eis placuerit,
mutant, non ammiretur hoc tua sanctitas, sciens quoniam et omnes haeretici de scriptura
diuinitus inspirata sui colligunt erroris occasiones, ea quae || per spiritum sanctum ||
recte dicta sunt, || suae mentis || malitia corrumpentes et super sua capita flammam
inextinguibilem haurientes. 15
12 Quoniam uero didicimus quod et epistulam || praedicandissimi || patris nostri
Athanasii ad 11 beatum 11 Epictetum destinatam 11 orthodoxe 11 habentem corrumpentes
quidam ediderunt, ut per hoc plurimi nocerentur, propterea utile aliquid et necessarium
fratribus prouidentes ex antiquis exemplaribus quae apud nos sunt, || et || nullum
errorem habentibus tuae sanctitati paria destinauimus. 20
OMELIA CYRILLI EPISCOPI DICTA || IN || SANCTI IOHANNIS B A P T I S T S PHARMVTHI

XXVIII. INDICTIONE PRIMA d· 23· m.
^ « J · ^ J·*!}
LXXIII Eos qui || cum || pietate || nutriti || sunt et || diuinorum || dogmatum certissimam
atque || tornatam || habent fidem, terram || uoluntariam || propheta nominat dicens:
e t e r i t i s u o s t e r r a || u o l u n t a r i a ||, d i c i t d o m i n u s o m n i p o t e n s , e t || b e a t o s 25 Mai.3,12
u o s d i c e n t || o m n e s g e n t e s . terram uero || uoluntariam || esse || dicit || fecun-
dissimam et fructiferam et fructuum domesticorum matrem atque nutricem; huiusmodi
autem est omnis deo amabilis et sancta anima, cultorem ueluti quendam et seminatorem
totius boni omnium sortita Christum, qui etiam sacrorum nobis dogmatum coruscat
scientiam. sed omnium inimicus, hoc est satanas excitat || per tempora super- 30 Mt. 13,38
seminantes || tritico maligna zizania; uerum tamen licet floreant, reciduntur eritque
sic ager purissimus. expulsus lgitur est ab omni ecclesia Nestorius impius, amara
16—20 adfert Rusticus c. Aceph. p. 6ia
LXXIII Grace extat in Collectione Ε 8

C [= vm], Τ [= pg\, S [= wr\ inde a 21]
1 enim Τ [= US] 3 alienos p 4 unius essentiae Τ [= US] uero om. Τ
[= CTiS] 5 namque] quoque C 6 mysia C 7 amirabilis p admirabilis q [= US]
8 in carne non estis Τ 9 spiritus dei om. m 10 autem om. Τ 12 haereticae p
13 a scö spü Τ [= US] 14 sua Τ [= US] mentis om. Τ [= Z/S] i6 et om. C
pdicandissimi C opinabilis Τ [ = £/S] nostri om. C 17 beatissimum Τ [= US] epictitum p
recte Τ [= US] 19 et om. Τ [= US]
21 dicta — baptistae] habita ad populum q in natale [natiuitate r] pS baptistae
ecclesia ν farmuthii C 22 uicesima octaua CS 23 cum om. TS firmi TS
sacrorum Τ sacrarum S 24 tornatam ν ornatam mTS uberem TS 25 pinguis qwcorrr
pingui pw 25/26 benedicent uobis TS 26 uberem TS esse dicit C dicit esse q esse
dicit pro pS 30 scientiam S scientia CT 30/31 superseminantes per tempora Τ

Authenticated
|| uere diaboli || zizania, et concordant de cetero per omnem consistentes orbem ter-
rarum 11 optimi 11 dei cultores episcopi rectam et unam 11 confitentes 11 fidem. copu-
lati 11 ergo 11 sunt nostris ecclesiis, magis autem 11 et 11 totius orbis terrarum etiam apud
Orientem constitute; confessi etenim sunt deoamantissimi episcopi ibi constituti
rectam et || inaccusabilem || fidem. quae autem scripsit ad me deoamantissimus 6
et || religiosissimus || episcopus Antiochise Iohannes, quae uero et ego ad eum rescrip-
serim, deo fauente audietis.
EPISTVLA CYRILLI EPISCOPI AD MAXIMIANVM EPISCOPVM || CONSTANTINOPOLEOS ||

QVI ORDINATVS E S T POST NESTORIVM, || DIRECTA POST PACEM ||
LXXIIII Reuerentissimo et deoamantissimo comministro Maximiano Cyrillus in domino 10
salutem. Non erat dubium quia omnino et semper praeualerent tuse sanctitatis
orationes; annuit enim paratissime diligentibus se omnium nostrorum saluator, ut
Ps. 17, 7 unusquisque etiam in hoc gaudens et exultans dicat: a u d i u i t de t e m p l o s a n c t o
suo u o c e m m e a m , et c l a m o r meus in c o n s p e c t u eius i n t r o i b i t in a u r e s
eius. ecce enim ecce || abrupta || membra ecclesiae corporis copulata sunt rursus 16
alterutris, et separat quidem nihil ad discordiam praedicatores euangelii Christi, una
uero omnes fide coronamur, scelestorum repertorem Nestorium extra sacra septa
sectantes et a grege nobili remouentes falsum pastorem; contigit || uero || etiam hoc
tuarum impetratione precum. quia uero cura necessaria facta est etiam piissimis
principibus de pace sanctarum ecclesiarum, || orabamus || autem et nos ipsi auferri 20
de medio quod nos || diuisit || atque || seiunxit || ad discordiam, et || splendere || ad
instar lucis carissimam deo pacem, profitentibus || in scripto || sancto et deoamantissimo
et dei cultore 11 optimo 11 Antiochenorum episcopo Iohanne et qui cum eo sunt reueren-
tissimis episcopis quia et damnatum habent Nestorium et anathematizant eius || insen-
satas II blasphemias, direxi litteras et ad beatitudinem eius et alios || communicatorias || 25
et coniuncti sumus ad unanimitatem, ad hoc etiam tua sanctitate consentiente et aliis
omnibus ex quibus celebrata est sancti concilii plenitudo. non enim certamen
atque contentio ualet apud nos, sed unam intentionem onmes habuimus ad pacem
respicientem, et si || quidem || uoluissent qui ab initio contenderunt et semet ipsos a
nobis separauerunt, fuisset penitus nulla contentio nec discordia ecclesiarum. uerum- 30
tamen benedictus saluator, qui sedauit tempestatem et tranquillitatem nobis unani-
mitatis || explicauit || orationibus et intercessionibus tuae sanctitatis, et omnium || uero ||
Ioh. 4, 23 aliorum, qui fidem habentes rectam et sinceram in spiritu et ueritate adorationem et
culturam exhibent ei.
LXXIIII Grace extat in V131 S128 A 125

C [= vm\ Τ [= pq\, S [= wr]
ι diaboli uere TS 2 optimi om. TS recta et una q confitentes om. Τ fide q
3 siquidem TS et om. TS 4 constituti] constitutis S, corr. r 5 sine profanatione
[profanationem p] TS 6 reuerentissimus TS iohanne C
8 epm constantinopolitano p constantinopolitanse urbis episcopum q 9 om. qr qui
om. m directa — pacem om. TS 11 dubio p 12 ut] et m 13 unus quis pw
14 introiuit CTS 15 dispersa TS 16 quidam m pdicator m 18 uero om. TS
19 tuarum] auarum C es S 20 oramus TS 21 nos om. C diuidit TS seiungit TS
splendorem TS 22 in scripto om. TS 23 cultorem — episcopum p optimo om. TS
24/25 scelestissimas pS excellentissimam q blasphemiam q 25 alias C communica-
tiuas TS 26 unam nimitatem p 28 omnes om. m 29 quidem om. TS 30 fuissent q
inulla p in nulla q contentio nec pS contentione qC discordiae q 32 explicuit Τ
uero om. TS 34 exhibente m exhibentem ν

Authenticated
74 C Y R I L L I E P I S T V L A A D M A X I M I A N V M 75 COMMONITORIVM 193
COMMONITORIVM EVLOGIO PRESBYTERO A L E X A N D R I A OBSERVANTI CONSTANTINOPOLIM

A SANCTISSIMO ARCHIEPISCOPO CYRILLO
76 1 Reprehenduntquidamexpositionemquam fecerunt Orientales, et dicunt: cur duas
naturas nominantibus eis passus est aut etiam laudauit Alexandrinus episcopus ? alii
uero, 11 qui 11 Nestorii sunt, dicunt et ilium sic sapere, subripientes nescientibus suptilitatem. 5
oportet autem culpantibus ilia dicere quia non omnia quaecumque dicunt haeretici,
fugere et refutare decet; multa enim confitentur sicut et nos confitemur. uelut
Arriani quando dicunt patrem quia creator est omnium et dominus, numquid propter
hoc nos fugere consequens est huiusmodi confessiones ? sic et in Nestorio: licet
dicat duas naturas || differentiam || significans carnis et dei uerbi (altera enim uerbi 10
natura || et || altera carnis est), sed tamen nequaquam || unitionem || confitetur nobiscum.
nos enim unientes haec unum Christum, unum filium, eundem unum dominum con-
fitemur et deinceps unam filii naturam incarnatam, quale est etiam in communi dicere
homine; est etenim ex diuersis naturis, ex corpore uidelicet et anima, || et || ratio
quidem et contemplatio nouit differentiam, unientes autem, tunc unam facimus hominis 15
naturam. quapropter nosse naturarum differentiam non est || incidere || in duo unum
Christum.
2 Quia uero omnes || ex Oriente || putant nos ||, qui sumus orthodoxi ||, Apollinarii
sectam sequi et sapere quia temperamentum factum est aut confusio (huiusmodi enim
ipsi uocibus utuntur tamquam deo uerbo || transformante || naturam carnis et came 20
mutata in naturam diuinitatis), concessimus 11 non eos in duos 11 diuidere unum filium,
absit, sed confiteri solum quia nec confusio facta est neque temperamentum, sed caro
quidem caro erat tamquam ex muliere sumpta, uerbum tamquam ex patre natum
uerbum erat, uerumtamen unus Christus filius et dominus secundum Iohannis uocem Ioh. 1, 14
8 tamquam factum sit uerbum caro. 11 procurauit 11 autem eos intendere lectioni epistulae 25
beati papae Athanasii, quia ibi contendentibus aliquibus atque dicentibus quia ex pro-
pria natura deus uerbum fecit sibi corpus, sursum et deorsum adfirmat quia non con-
substantiale erat uerbo corpus. si autem non consubstantiale, altera sine dubio et
altera natura, ex quibus unus atque solus intellegitur filius. illud quoque non igno-
rent: ubi enim omnino || unitio || nominatur, non unius rei significatur conuentus, 30
sed aut duarum aut etiam plurium et differentium alterutris per naturam. si igitur
dicimus || unitionem ||, confitemur quia carnis animate intellegibiliter et uerbi, et qui
duas dicunt naturas, sic intellegunt; uerumtamen || unitione || confessa nequaquam
separantur ab inuicem quae unita sunt, sed unus iam filius, una natura eius, utpote
3—13 ex uersione Τ adfert Liberates 9 p. 36. 37 Garn.
75 necessaria ad legendum w in fine ep. LXXIIII

I constantinopoli Τ 5 qui C qualia TS 9 nos] non m et om. CLib. in om. S
nestorius 5 10 diuersitatem TSLib. 11 et om. TSLib. unitatem TSLib. 14 sed TS
15 uenientes C 16 diuidere TS in om. m 18 omnes — orthodoxi om. S orien-
tales Τ qui sumus om. Τ orthodoxos Τ apolinarii ν Apollinaris q 19 sectas
w om. r 20 ipsis qS uocibus utuntur ipsi m tamquam] tam m de f transeunte
in TS cf. Γ 21 eos in duos non Τ duo ν 22 neque TS 25 carnis p procurauit C
[παρεσκεύασε pro παρασκεύαζε] procura TS 26 beati pauli pape m ibi — quia om. p
28 set si m 30 unitas TS 31 differentiam p differentia q 32 unitatem TS 33 uni-
tate Τ unitatem S confessam 5 34 separant wcorr ab] ubi p una — eius om. ν
spat. rel.
Acta conciliorum occuraenicorum. I 3. 25

Authenticated
4 incarnato uerbo. haec confessi sunt Orientales, licet circa sermonem modice ob-
scurati sunt. qui enim confitentur quia ex deo patre natus unigenitus uerbum
natum est idem et secundum carnem ex muliere et quia dei genetrix est sancta uirgo
et quia una eius persona et quia non duo filii, non duo Christi, sed unus, quomodo
circumferuntur sectae Nestorii ? Nestorius || namque || in suis expositionibus 5
simulat se dicere unus filius et unus dominus, sed refert filiationem ad solum dei
uerbum; cum autem uenerit ad dispensationem, rursus alium dominum qui ex muliere
est, seorsum hominem dicit copulatum dignitate aequo honore. dicendo enim
quia propterea deus uerbum Christus nominatur, quia habet copulationem ad Christum,
quomodo non apertum est duos dicere Christos, si Christus ad Christum habet con- 10
5 iunctionem tamquam alter ad alterum ? qui uero ex Oriente sunt, nihil tale dixerunt,
uoces autem diuidunt solum. diuidunt autem secundum hunc modum, ut alias
quidem deo decibiles esse dicant, alias autem humanas, alias || uero || communes
factas tamquam habentes simul et quod deo decibile est, et quod humanum, uerum-
tamen dictas ab uno et eodem, et non sicut Nestorius alias quidem deo uerbo seorsum is
attribuit, alias autem || ei || qui ex muliere est, tamquam alteri filio. aliud autem
est uocum nosse differentiam et aliud partiri duabus personis tamquam || alteri et alteri ||.
6 Epistula autem ad Acacium maxime, cuius initium est Causa quidem dulcis
et ualde digna est fratrum adlocutio, bonam habet satisfactionem de omnibus,
habes autem plurimas epistulas in chartario, quas debes studiose dare. offeres 20
autem magnificentissimo praeposito directos a me duos codices, unum quidem contra
Nestorii blasphemias, alium uero habentem gesta synodi contra Nestorium et ea quae
eius sunt sapientes et disputationes a me factas ad eos qui scripserunt contra capitula;
duo autem sunt episcopi, Andreas et Theodoretus. habet autem in fine ipse codex
et conpendiosas expositiones de dispensatione secundum Christum ualde bonas et 2s
quae prodesse 11 possunt 11. offer autem similiter ei ex his quae habent pellem, epistulas
quinque, unam || quidem || beati papae Athanasii ad Epictetum et aliam ad Iohannem
a nobis et ad Nestorium duas, unam paruam et unam maiorem, et quas ad Acacium est.
ipsas enim quaesiuit a nobis.
1 Domino meo dilectissimo fratri et comministro Acacio Cyrillus in domino salutem. 30

Causa quidem dulcis et ualde digna est fratrum allocutio et omni digna || ratione ||
S—16 Nestorius — alteri filio ex uersione Τ adfert Liberatus 9 p. 37. 38
76 Grace extat in V128 S go A 127; cf. Rusticum in Coll. Cos. 172a: ad hanc [Coll. Cas. 172 =
304] Cyrillus episcopus illam longam de ecclesiae pace dicitur epistulam rescripsisse quas nota est quam-
que supra inuenies loco et numero suo et 304": post hanc iacet rescripta, ut aiunt, ad hanc longa epistula,
cuius initium: Res quidem est inter fratres collocutio dulcis et cetera, quam posuimus olim ab alio trans-
latam. de altera ultima partis uersione cf. Coll. Sichard. 10 [uol. V p. 303—306]
C [= vrri], Τ [= pq\ S [= wr\
2. natus est S 4 eius una C 5 circumferuntur qC circumferentur p circumferretur iv
circumferetur r itaque pSLib. utique q 6 unum filium et unum dnin S dei] ds C
9 qui vp, corr. p 10 dicere duos ν duo p 1 3 docibiles C uero m autem vTSLib.
14 docibile C 15 seorsum deo uerbo ν i6 ei am. TSLib. aliud] a l i u s / 17 altera
et altera TS 20 offers mS offres p 22 blasphemius -p 24 theodoritus TS finem Cw
24/25 et codex ipse et m 26 possunt Cr possint Tw offers offert m 27 quidem
om. TS athanasii papse CS epictitum p
30 inscr. incipit epla cyrilli ad acatium frm et comministrum υ Epistola Cyrilli Alexandrini
episcopi ad Achatium episcopum Melitinae q epistola cyrilli ad achatium incipit r et om. ν
3 i causam p sermone TS

Authenticated
75 CYRILLI COMMONITORIVM AD EVLOGIVM 76 EPISTVLA AD ACACIVM 195
a p u d s a p i e n t e s u e r e , o p o r t e r e a u t e m assero eos q u i u n i u s fidei s u n t et u n a n i m e s ,

II c o n a r i || i n c e s s a n t e r h o c a g e r e , c u m n e q u e sil q u o d i m p e d i a t n e q u e || q u o d || i n t e r -
r u m p a t aliquid ad h u i u s m o d i f e r u e n t e m a p p e t i t u m et p r o n a m u o l u n t a t e m . sed
i n t e r d u m 11 11 i n u i d e t 11 e t i a m 11 u o l e n t i b u s n o b i s a u t 11 l o n g i t u d o i n t e r p o s i t a s p a t i o r u m
a u t r a r i t a s epistulae p o r t i t o r u m ; t e m p o r e a u t e m q u o sit p o s s i b i l i t a s || a l l o q u e n d i , p r o 5
l u c r o id c o n u e n i t d e p u t a r i j| et t e r d e s i d e r a t i s l i b e n t e r insilire. gauisus itaque nimis
s u p e r h i s quae a t u a p e r f e c t i o n e s u n t s c r i p t a , e t a m m i r a t u s a f f e c t u m , o p o r t e r e c r e d i d i
ecclesiasticae p a c i s n u n t i a r e m o d u m et s i n g u l a q u e m a m m o d u m s u n t g e s t a , n a r r a r e .
2 P i i s s i m u s et C h r i s t o a m a n t i s s i m u s i m p e r a t o r p r o s a n c t i s ecclesiis c u r a m p l u r i m a m
et n e c e s s a r i a m g e r e n s i m p o r t a b i l e m || e x i s t i m a b a t || h a r u m d i s s e n s i o n e m . e u o c a n s 10
i g i t u r r e u e r e n t i s s i m u m et dei 11 o p t i m u m 11 c u l t o r e m e p i s c o p u m 11 sanctae 11 C o n s t a n t i n o -
p o l i t a n o r u m ecclesiae M a x i m i a n u m , s e d et alios p l u r i m o s ibi c o m p e r t o s , q u o m o d o
II q u i d e m d e m e d i o || t o l l e r e t u r e c c l e s i a r u m d i s c o r d i a et || r e u o c a r e n t u r || a d p a c e m
d i u i n o r u m s a c r a m e n t o r u m pontifices, c o g i t a b a t . a t illi d i c e b a n t q u i a n o n aliter h o c
fieret a l i q u a n d o n e c a d c o n c o r d i a m r e m e a r e n t a d i n u i c e m d e q u i b u s e r a t s e r m o , si 15
n o n p r i o r o r i r e t u r e t u e l u t i p r a e f e r r e t u r u n i u s fidei u i n c u l u m , d i c e b a n t q u e q u i a Antiochiae
dei II o p t i m u m || c u l t o r e m e p i s c o p u m I o h a n n e m a n a t h e m a t i z a r e N e s t o r i i d o g m a t a
c o n u e n i r e t e t e x s c r i p t o p r o f i t e d || d e p o s i t i o n e m || eius e t , q u o d || a t t i n e t a d s p e c i a l e s
c o n t r i s t a t i o n e s , || A l e x a n d r i a e || e p i s c o p u s || o b l i u i s c e r e t u r p r o p t e r d i l e c t i o n e m et p r o
nihilo aestimaret q u o d i n i u r i a m p a s s u s esset i n E p h e s o , licet u a l d e || difficile et paene 20
8 i n t o l e r a b i l e || esset. c o n s e n t i e n t e i g i t u r et g a u i s o u a l d e s u p e r his p i i s s i m o i m p e r a -
t o r e , m i s s u s est h o c i p s u m a c t u r u s d o m i n u s m e u s a m m i r a n d i s s i m u s t r i b u n u s e t n o t a r i u s
Aristolaus. c u m q u e O r i e n t a l i b u s s a n c t i o i m p e r a l i s i n n o t u i s s e t et t a m q u a m c u m u o l u n -
t a t e 11 f a c t u m 11 i n u e n t o r u m e p i s c o p o r u m i n m a x i m a C o n s t a n t i n o p o l i m , nescio q u i d consi-
d e r a n t e s c o n g r e g a t i q u i d e m s u n t a d s a n c t i s s i m u m et d e i 11 o p t i m u m || c u l t o r e m B e r o e n s e m 26
e p i s c o p u m A c a c i u m e t s c r i b e r e a d m e p r o c u r a u e r u n t q u i a 11 p a c t i o n i s m o d u m s i u e 11
p a c i s s a n c t a r u m e c c l e s i a r u m n o n a l i t e r fieri c o n u e n i r e t nisi s e c u n d u m q u o d eis p l a c e r e t .
e r a t scilicet haec g r a u i s e t o n e r o s a p e t i t i o . uolebant enim uacare quidem omnia
quae a m e || s c r i p t a || s u n t e t in e p i s t u l i s et in t o m i s e t libris, soli a u t e m illi c o n s e n t i r e
fidei quae in Nicaea a s a n c t i s n o s t r i s p a t r i b u s d e f i n i t a est. e g o a u t e m a d haec || 30
scripsi || q u i a e x p o s i t i o n e m q u i d e m fidei d e f i n i t e a s a n c t i s p a t r i b u s in Nicaea c i u i t a t e
II s e q u i m u r || o m n e s , n i h i l o m n i n o h o r u m quae in e a s u n t p o s i t a || t r a n s g r e d i e n t e s ||
9—30 his usus est Liberatus 8 p. 29. 30 Gam.
C [= vm\ Τ [= pq], S [= wr]

ι unianimes it) 2 cogi TS quod2 om. TS 4 inuidet C fascinat S fascinatae p
festinare q uolentes nos TS aut om. TS 5 epistulae] ecclesie m portitorum
impedit q eloquendi TS 5/6 pro — deputari C Studium quoddam fquodam w] fieri oportet
causa pS Studium copiam adferente et commodum insperatum et iucundum q 6 et ter — insilire]
ut desideratis Uteris prompte inuolare liceat exhibente q insilere pS nimis] enim his S
7 affectus m 10 aestimabat TS 11 optimum om. TS sanctae om. Τ 13 de medio quidem TS
uocarentur TS 14 ille. p 16 prioriretur pw prior orietur q prioreretur r 17 optimi C
om. TS 18 et1 om. p ex om. q damnationem TS 18/19 attinet — contrista-
tiones C specialiter contristaret [contristare et p] TS 19 episcopum TS 20/21 difficile —
intolerabile C crudele [crudelem 5] ingemescendum TS· 22 ipsud p 23 tamquam esset υ
24 factum [ = γεγονός] C facta Τ factam S constantinopoli qS nescio om. S 25 optimum
om. TS 26 pactionis modum siue C amicitiarum modus seu TS 28 haec om. m honorasa m
uacuare S 29 conscripta Τ et 1 ] et qui p et quae q in libris ν 30 a om. p fratribus m
31 scripseram TS fidei om. ν 32 sequimur Cr sequemur w sequeremur Τ destruentes TS
25*
Authenticated
(habet enim omnia recte et inreprehensibiliter et scrupulositas a d h u c post illam incauta

est), quae uero conscripsimus contra Nestorii blasphemias, nulla nobis ratio persuadet
quia non bene facta || sint ||, dicere, sed magis oportere eos s e c u n d u m quod || placuit ||
piissimo atque Christoamantissimo principi et ipsi sancto concilio in E p h e s e n a ciuitate
celebrato, facere quidem a b d i c a t u m e u m qui saluatoris gloriae r e p u g n a u i t , a n a t h e m a r e 5
autem eius scelestissimas blasphemias et confiteri d a m n a t i o n e m eius et consentire
4 ordinationi sanctissimi et || religiosissimi || episcopi Maximiani. his igitur litteris
eis datis, miserunt ad A l e x a n d r i a m reuerentissimum et dei || o p t i m u m || cultorem
episcopum P a u l u m E m e s e n o r u m , || ad || q u e m plures q u i d e m facti s u n t longique
sermones de his quae Ephesi || d u r e et incongrue || dicta gestaque sunt. | | q u o n i a m uero 10
h o r u m 11 obliuionem habentes necessaria magis appetere studia conueniebat, i n t e r r o g a b a m
si portatis litteras 11 deocolentissimi 11 episcopi Iohannis. deinde optulit mihi epistulam,
quae q u i d e m oportebat habere, non habentem, sed dictatam magis non q u o decebat
modo 11 (irritationis 11 enim, non consolationis h a b e b a t uirtutem, et h a n c non respeximus),
cum 11 enim 11 utique oporteret satisfactionibus m e a m sedari 11 tristitiam super his 11 is
quae || praecesserant et a b eis facta f u e r a n t 1| in Epheso. et || oportune || dice-
bant inpulsos aduersus me propter zelum d o g m a t u m sacrorum, sed a u d i e b a n t quia
neque zelus eos mouisset diuinus neque pro ueritatis p u g n a n t e s d o g m a t i b u s || con-
spirassent || aduersus me, sed h o m i n u m b l a n d i m e n t a sequentes et t u n c potentium
amicitias rapientes in semet ipsos. u e r u m t a m e n || deocolentissimo || episcopo 20
Paulo dicente p a r a t u m se esse 11 a n a t h e m a r e 11 b l a s p h e m a Nestorii d o g m a t a et confiteri
eius scripto depositionem et hoc agere p r o omnibus et t a m q u a m ex persona o m n i u m
deoamantissimorum Orientalium episcoporum, respondi dicens oblatam a b eo de hoc
c h a r t a m sufficere ei et soli, u t oporteret e u m promereri || o m n i u m n o s t r u m || commu-
nionem. asserebam quoque quia omnino inscriptam professionem de his exponere 25
conueniret reuerentissimum et dei || o p t i m u m || cultorem A n t i o c h e n o r u m episcopum
Iohannem. quod etiam f a c t u m est et quieuit quod i n t e r r u m p e b a t et recedere a b
inuicem s u a d e b a t ecclesias.
5 Sed erat n e q u a q u a m d u b i u m quia Nestorii b l a s p h e m i a r u m defensores tabefaceret
s a n c t a r u m ecclesiarum pax. et mihi uidentur tale aliquid pati quale contingere moris 30
est n a t a r e quidem nescientibus et de n a u e insperate delapsis; qui d u m suffocantur,
pedes et m a n u s hue illucque iactantes inordinate e u m q u e m inuenerint simpliciter,
c o m p r e h e n d u n t anima in angustia constituta miserrimi. an certe non uere dicitur
quia conturbati s u n t uehementer, cadentes et desolati et facti extra ecclesias q u a s p u t a -
b a n t f u t u r a s in adiutorium sibi ? an non perculsi s u n t et hoc inportabiliter, 11 exi- 85
13 not primam epistolam Iohannis per Paulum non recepisse beatum Cyrillum w m x
C [= vm\, Τ [= pq\, S (= wr\

3 sunt TS placuerat TS 4 ephesina qr 5 anathematizare qwr£0rr 7 deo-
amantissimi TS 8 optimum om. TS 9 apud TS 10 epheso C atrociter et inoffi-
ciose TS 10/11 quoniam — horum C quorum TS 12 deo clementissimi m deoamantissimi TS
14 inpulsionis TS 15 enim om. TS cf. Γ 15/16 tristitiam — fuerant C pro his tristitiam
quae [tristitiam quas qS tris ei T] superius praecedentibus et ab eis [superius — eis om. 7"] facta
uidebatur [uidebantur y] TS 16 oportune C bona occasione TS 17 inpulsus pS ad-
uersum C audiebat S quoniam m 18 dogmatis w 18/19 armarentur TS 19 hominum
posse S nunc S 20 deoamantissimo TS 21 anathemare blasphemare C blasphema pS
blasphemare q 22 ex scribto S 24 nostrorum omnium TS 25 asserebant m malim
in scripto 26 optimum om. TS 27 ad C 31 inspirate ν dilapsis CpS 32 inuenerent p
inuenerunt q 33 constituti tforr miserrimis S 35 adiutorio ntpS 35/p. 197,1 fugientes TS

Authenticated
76, 3—7 CYRILLI EPISTVLA AD ACACIVM MELITENÊ 197
lientes || a se quos seduxerant, inspicientes et de cetero || uigilantes || ad ueritatem

eos qui eorum profanis nouitatibus, ut ita dicatur, fuerant deebriati ? dicet utique
quilibet eis et satis oportune quod uoce prophetae prolatum est: c o n g r e g a m i n i Soph. 2, 1
et c o l l i g a m i n i , g e n s i n e r u d i t a , a n t e q u a m e f f i c i a m i n i s i c u t flos prae-
teriens. cur enim || omnino isti [| facti sunt alienorum uomituum parasiti, non 5
confunduntur alterius faecibus sua corda polluentes? s u r d i a u d i t e et caeci Ies. 42, 18
r e s p i c i t e s c i r e ; s a p i t e de || d o m i n o || u e r a et in s i m p l i c i t a t e c o r d i s Sap.Sal. 1,1
quaerite eum. quae enim utilitas est uobis multiplicium machinationum uer-
borumque prauorum ? cur rectum iniuriantes iter tortuosas facitis uestras 11 semi-
β tas II ? n o u a t e u o b i s n o u a l i a et n o l i t e s e m i n a r e s u p e r s p i n a s . con- 10 Ier. 4, 3
tristati enim, sicuti dixi, || de || pace sanctarum ecclesiarum, eis qui non patiuntur
similia 11 eis ipsi 11 sapere, pessime derogant et amarissime nimis accusant satisfactionem
sanctorum episcoporum, dico autem Orientalium, deinde trahentes earn || ad id ||
quod sibi iucundum est atque carum, et intellegentes non recte, dicunt non dissone
hoc factum a Nestorii nouitatibus || et || reprehendunt quoque simul et nos tamquam 15
his quae dudum scripsimus, contraria sapientes. audio autem quoniam et illud
dicunt quia fidei expositionem seu symbolum nouum nuper suscepimus, quodam modo
anticum illud et uenerabile exhonorantes. sed f a t u u s q u i d e m f a t u a l o q u a t u r Ies. 32, 6
et cor eius i n a n i a s e n t i a t ; uerumtamen illud dicimus: non fidei expositionem
exacti sunt a nobis aliqui seu etiam innouatam ab aliis suscepimus. sufficit enim 20
11 nobis 11 scriptura diuinitus inspirata sanctorumque 11 uigilantia 11 patrum et ad omnia
7 quaelibet habens recte || tornatum || fidei symbolum. quia uero fuerunt Orientales
sanctissimi episcopi discordantes a nobis in Epheso et facti sunt 11 quodam modo 11 in
suspicionibus || quia etiam capti essent laqueis || Nestorii blasphemiarum, propterea
et ualde sapienter eripientes semet ipsos huiusmodi querella et immaculatae fidei ama- 26
toribus satisfacere festinantes, quoniam illius uesania extranei || esse nouerunt ||,
fecerunt confessionem, et res || haec || est omni || culpa || et macula procul. putas
enim si et ipse Nestorius illo tempore quo ei proponebatur ab omnibus nobis ut
oporteret abrenuntiare suis dogmatibus et defendere ueritatem, scriptam fecisset super
his confessionem, et ipsum quisquam dixisset fidei nobis symbolum innouasse ? cur 30
igitur detrahunt uane, expositionem symboli nouam nominantes consensum eorum
qui in Phcenice sunt || deocolentissimorum || episcoporum, quam fecerunt utiliter et
necessarie, satisfacientes et sanantes eos qui suspicati sunt quia Nestorii sequerentur
uoces ? sancta siquidem et uniuersalis synodus in Ephesena ciuitate collecta pro-
spexit necessario ne oporteret || ecclesiis || dei fidei expositionem alteram introduci 35
praeter earn quae erat, quam ter beati patres in spiritu sancto loquentes definiuerunt.
qui II uero || semel nescio quomodo || ad || earn discordauerunt, facti quoque in suspi-
C [= vm\, Τ [= pq\, S [= wr]

ι resipientes Τ respicientes S 2 debriati TS decet C dicit 5 3 quidlibet ν
eos ν om. m 5 isti omnino TS 6 corpora C 7 rescire fi om. q xpo TS
9 inter m 9/10 rotas TS 10 nobilia w 11 sicut CS in TS 12 sibi TS
ipsi om. TS nimis] uitiis m 13 ad id C secundum TS 14 dicent p 15 et om. Τ
16 quomodo 5 20 aliquid p 21 nobis om. TS sinceritas TS 22 recta et ornatum S
tornatum [ornatum υ] recte C recte ornatum Τ 23 quemammodum pS 24 captionis laqueorum TS
26 quomodo S uesaniam extraneam υ essent TS nouerunt om. TS 27 res haec C res ipsa pS
ipsa res q uitio TS 28 si et] et si S quod φ 3ο nobis om. C 31 nominantes et ν
32 deicolentissimorum m deoamantissimorum TS quem ν qui q 33 necessaria p necessario g
34 ephesina qr 35 scis ecclesiis TS dei om. S 37 ergo TS circa TS

Authenticated
cione || quia || non recte elegerint sapere neque || uero || apostolica et euangelica
dogmata sequerentur, putasne tacentes liberarentur || ab || huiusmodi fceditate an
magis, si satisfacerent et existentem in se uirtutem 11 fidei 11 declararent ? cum utique
ι Petr. 3, 15 scripserit uenerandus discipulus: p a r a t i s e m p e r ad s a t i s f a c t i o n e m o m n i
p e t e n t i uos r a t i o n e m de spe quae in n o b i s est. qui || autem hoc || ipsum β
agere uult, innouat quidem nihil, sed neque fidei expositionem noscitur innouare, sed
manifestum magis constituit interrogantibus se quam habeat de Christo fidem.
8 II Comperi || quoque super haec quoniam || religiosissimorum || episcoporum unani-
mitatibus non mediocriter contristati ueritatis inimici sursum atque deorsum circumeunt
et scelestis suis adinuentionibus consonare dicunt uirtutem confessionis ab eis factae, 10
quam || de || recta fecerunt fide, innouantes quidem, sicuti dixi, seu superinferentes
II his quae olim decreta sunt, || omnino nihil, sed potius sequentes sanctorum || patrum ||
inreprehensibilia dogmata. ut autem || falsas incantationes || eorum || conuincamus ||,
age deducamus ad medium Nestorii || uerbositates || et horum uoces; ostendet enim
9 ita et non aliter examinatio ueritatem. itaque Nestorius || quidem perimens || 15
omnino comperitur unigeniti filii dei secundum carnem generationem; neque || enim ||
natum dicit eum de muliere secundum scripturas. sic enim ait
Loofs, Nestor. Transisse deum ex Christi genetrice || uirgine || a diuina edoctus sum scriptura,
Ρ·277> 25-278,2 natum autem deum ex ea nusquam edoctus sum.
ibid. p. 278, 5-7 In altera quoque rursus expositione dixit: Nusquam igitur scriptura deum ex 20
Christi genetrice || uirgine dicit || natum, sed Iesum Christum filium.
Et quoniam haec dicens in filios duos partitur unum, et alterum quidem
seorsum esse dicit filium et Christum || et dominum || ex deo patre natum
uerbum, alterum uero rursus seorsum et proprie filium et Christum et dominum,
qui ex uirgine est, quomodo dubitabit quisquam, cum hoc ipsum aperte solum 25
10 non clamare uideatur ? isti uero dei genetricem nominant sanctam uirginem,
II unum quoque || esse dicunt filium et Christum et dominum, perfectum in diuinitate,
perfectum in humanitate, utique || et || animata eius carne anima rationali. quia
enim non alterum esse dicunt filium ex deo patre uerbum, alterum uero rursus ex
sancta uirgine, sicuti Nestorio uidetur, sed unum potius eundemque, apertum fiet et 30
ualde facillime per ea quae secuntur. inferunt enim significantes qui sit perfectus
tamquam deus, perfectus autem et homo, ante saecula quidem ex patre natum secundum
diuinitatem, in nouissimo autem dierum propter nos et || propter || nostram salutem
ex Maria sancta uirgine secundum humanitatem, consubstantialem patri eundem
secundum diuinitatem et consubstantialem nobis secundum humanitatem. ergo 35
nequaquam || quidem || in duos diuidunt unum filium et Christum et dominum Iesum,
eundem uero esse dicunt || eum || qui ante saecula, et in nouissimis, palam autem est
C [= wn], Τ [= pq\, S [= wr]

ι eo quod TS rectae ligereni p recta eligerent q recte legerent 5 uero om. TS 2 liberen-
tur m ab om. TS 3 in seruitvrtem se uirtutem i" gloriae TS declarent 5 4/5 omni-
potent! C 5 rationem reddere vcorr hoc autem TS 7 manifestam TS habet C
8 audiui TS hoc mq deoamantissimorum TS 11 super TS rectam — fidem 5
sicut CS superinferentes qS superinserentes a [abscissum in p] inferentes C 12 his —
sunt C priscis [principis 5] decretis TS patrum om. Τ 13 falsa carmina TS redar-
guamus TS 14 agere qw uanitates TS ostendit p 15 perimens quidem Τ
i6 enim om. TS 18 et uirgine Τ 2o et ex 5 21 dicit uirgine Τ 23 et dnrn C dnm din Τ
et dnm dm S 24 rursum C 25 dubitauit CpS 26 nominantes C 27 unum quoque C
unumque TS dnm ideoque S 28 et om. TS 29 rursums f rursum q 31 quid m
33 propter om. TS 35 substantialem p 36 quidem om. TS 37 eum om. TS

Authenticated
76, 7—13 C Y R I L L I E P I S T V L A A D A C A C I V M MELITENÊ 199
quia ex deo patre tamquam deum, ex muliere uero secundum carnem tamquam
11 hominem. quomodo autem || intellegatur || apud nos consubstantialis esse secun-
dum humanitatem utique natus ex patre ||, dico autem || secundum diuinitatem, si
non intellegatur et dicatur deus simul et homo idem ? sed non ita se 11 haec habere 11
Nestorio uidentur, sed conuersa magis || intentio eius est || ad uniuersa contraria, s
ait enim coram ecclesia exponens
Propterea et Christus deus uerbum nominatur, quoniam habet copulationem Loofs, Nestor,
ad Christum continuam. P-275.9-H
E t rursus: || Inconfusam igitur naturarum || seruemus || copulationem, || con- ibid. p. 249,1-4
fiteamur || in homine deum, colimus || diuina || copulatione omnipotenti deo coadoran- 10
dum hominem.
Vides ergo quantam dissonantiam habet sermo eius; impietate enim nouissima
plenus est. Christum etenim seorsum nominari dicit dei uerbum, habere autem
coniunctionem ad Christum continuam. putas igitur non duos Christos apertissime
dicit? non hominem deo coadorandum || coli || nescio quomodo || dixit || ? haec 15
ergo uicina his quae illorum sunt, uidentur et non potius contrariam habent || ad ||
12 alterutra intellectuum uirtutem ? ille enim duo dicit aperte, isti uero Christum
unum 11 et 11 filium et deum et dominum se confitentur adorare, eundem ex patre secun-
dum diuinitatem et ex sancta uirgine secundum humanitatem. duarum namque
naturarum unitatem factam dicunt, tamen unum Christum, unum || filium ||, unum
II dominum || confitentur aperte. factum est enim uerbum caro secundum scrip- 21 loh. i, 14
turas et conuentum dispensatiuum et ineffabilem uere dicimus factum dissimilium
rerum || in || unitatem ineuulsibilem. non enim secundum aliquos antiquorum
haereticorum ex propria sumentem natura, hoc est deitatis, sibi praeparasse corpus
dei uerbum suspicabimur; sequentes autem ubique scripturas diuinitus inspiratas ex 25
sancta uirgine sumpsisse eum adfirmamus. propter || hoc || ea. ex quibus est unus
et solus filius et dominus Iesus Christus, tamquam in || intellectibus || suscipientes, duas
quidem naturas unitas dicimus, post || unitionem || uero, tamquam perempta iam in
duos diuisione, unam esse credimus filii naturam tamquam unius, || uerumtamen ||
inhumanati et incarnati. cum autem dicitur incarnatus et humanatus deus existens 30
uerbum, abiciatur procul suspicio conuersionis (permansit enim quod fuit), confiteatur
18 autem a nobis et inconfusa penitus || unitio ||. sed enim forsan illud dicant aduer-
sarii: ecce palam rectas fidei confessionem facientes duas quidem nominant naturas,
diuidi autem deiloquorum uoces proponunt secundum differentiam earum; proinde
quomodo non haec sunt contraria tuis ? non enim pateris personis duabus aut 35
subsistentiis uoces distribuere. sed, optimi, dicam, scripsi quidem in capitulis:
quisquis personis duabus seu subsistentiis distribuit uoces et alias quidem uelut homini
13—15. 17—21 ex hac uersione adfert Liberates 9 p. 38 Garn.
C [= vm\, Τ [ = / ? ] , 5 [ = a/r]
2 intellegitur TS 3 dico autem om. TS 4 habere haec Τ 5 est intentio eius Τ
7 deum p dei q 9 seruamus TS 9/10 confitemur TS 10 hominem C sancta TS
15 colit TS dicit Τ 16 contraria C inter pS in g 18 unum dicunt m et
om. Τ 20 filium CLib. dnm TS 21 dnm vLib. deum m filium TS 22 factam C 23 ad TS
unita ee m 24 sumente pS sumpsisse q 25 diuinas p 26 propterea TS 27 opi-
nionibus TS suspicientes p 28 unitatem TS peremptam vS 29 diuisionem pS
uerumtamen om. TS 31 confitebatur w 32 unitas TS forsitan jF^q 34 pro-
ponuntur S 36 optimi mqw ut optime ν ο optimi pr

Authenticated
praeter uerbum ex deo seorsum intellegendo coaptat, alias autem tamquam deo decibiles
soli uerbo ex deo, sit iste damnatus; uocum autem differentiam nullo modo perimimus,
licet abiciendum fecerimus partientem eas tamquam filio singulariter uerbo ex patre
et tamquam homini rursus singulariter filio intellegendo ex muliere. |[una || enim
|| confesse || uerbi || natura ||, nouimus autem quia || incarnata || est et || inhumanata ||,
14 sicuti iam praedixi. quo autem modo || incarnata || sit || et inhumanata ||, si quis
Phil. 2, 7 perscrutetur, contemplabitur || utique || deum ex deo uerbum serui sumentem formam
et in similitudine hominum || factum ||, sicut scriptum est, et secundum hoc ipsum et
solum || intellegetur || naturarum || seu || subsistentiarum differentia; non enim idem
est in qualitate naturali diuinitas et humanitas. nam quomodo exinanitus est deus
existens uerbum, deponens semet ipsum in deminutione, hoc est in his quae nostra sunt ?
quando igitur incarnationis || discutitur || modus, duo || quae || alterutris ineffabiliter
et inconfuse || conuenerunt || per || unitionem ||, contemplatur omnino humana
mens, unita uero diuidit || nequaquam ||, sed unum ex utroque et deum et filium et
15 Christum et dominum et esse credit et indubitanter suscipit. altera autem praeter
||hanc || Nestorii penitus || mala || secta est. simulat quidem confiteri quia et in-
carnatus est et inhumanatus deus existens uerbum, incarnationis autem uirtutem
nesciens duas quidem nominat naturas, separat autem ab alterutris eas, deum seorsum
ponens et similiter hominem particulariter copulatum deo per || habitudinem || secun-
dum solum aequalitatis honorem uel auctoritatem. sic enim ait
Loofs, Nestor. Inseparatus ab eo qui uidetur, deus. propterea eius qui non separatur,
p. 262,4-6 honorem non separo; separo naturas, sed unio adorationem.
Sed || qui || secundum Antiochiam fratres, ea quidem ex quibus intellegitur
Christus, tamquam in puris et solis intellectibus suscipientes naturarum quidem dixerunt
diiferentiam, quia non idem est, sicuti dixi, in qualitate naturali diuinitas et humanitas;
unum autem filium et Christum et dominum et tamquam uno existente uere, unam
eius quoque personam esse dicunt, partiuntur autem nullo modo quas unita sunt, neque
11 uero || naturalem suscipiunt diuisionem, sicuti sapere uisum est || infelicium || dogma-
16 tum praeceptori. diuidi autem solas proponunt in domino uoces; || decere || autem
dicunt eas, non alias quidem tamquam || filio || singulariter || uerbo || ex deo patre,
alias autem tamquam 11 alteri 11 rursus 11 filio 11 ex muliere, sed alias quidem diuinitatem
eius, alias autem eius iterum humanitatem (deus enim est idem et homo); esse 11 uero 11
dicunt et alias || communificatas quodam || modo et uelut ad utrumque respicientes,
6—9 ex alia uerstone adfert Facundus Ii, 7
C [= vrn], Τ [= pq\, S [= <wr\

1 intellegendum S tamquam om. ν 3 filio om. m 4 tarn m unam TS 5 con-
fitentur pS confitemur q natura C naturam [natura p] esse TS quid S incarnatum TS
inhumanatum TS 6 incarnatum TS et inhumanata om. TS 7 utique om. TS ex
deo om. m 8 factum om. TS 9 intellegitur TS ' seu CS sed Τ 11 in demi-
nutione] deminutione w de imminutione r 12 animaduertitur TS quae om. TS 13 con-
uenientia TS unitatem TS omnino TS omni modo C 14 unica p unicam q
numquam TS 16 haec TS mala om. TS secta est] est secuta m 17 huma-
natus 5 18 separata m separatas ν 19 et om. qS affectum TS 21 separabatur S
22 separo autem m 23 qui om. Τ 2ζ naturaliter w om. r 27 quoque eius m
28 uero om. TS alienorum TS 29 dicere TS 30 aliter m tamquam] quam 5
filium TS uerbum TS 31 alteram TS filium TS 32 autem om. m uerum Τ
33 communes factas TS aliquo TS

Authenticated
76, 13—18 C Y R I L L I E P I S T V L A A D A C A C I V M MILITEISLE 201
ad diuinitatem 11 dico 11 et humanitatem, quale est quod dico: sunt etenim aliquae
uocum maxime deo decibiles, aliquae uero sic rursus hominem condecentes, aliae autem
quendam 11 medium 11 ordinem optinent ostendentes filium deum existentem et hominem
simul et || in || idem. quando enim Philippo dicit t a n t o t e m p o r e u o b i s c u m Ioh.14,9.10.9
s u m , et n o n c o g n o u i s t i m e , P h i l i p p e ? n o n c r e d i s q u i a e g o in p a t r e 5
et p a t e r in me || e s t ||? q u i u i d i t m e , u i d i t p a t r e m . e g o et p a t e r Ioh. 10,30
u n u m s u m u s , deo || decentissimam || esse adfirmamus uocem. quando uero Iudae-
orum increpat || populis ||, illud dicens si f i l i i A b r a h a m e s s e t i s , o p e r a A b r a - Ioh. 8, 39. 40
h a m u t i q u e f a c e r e t i s ; n u n c a u t e m q u a e r i t i s me o c c i d e r e , h o m i n e m q u i
u e r i t a t e m u o b i s l o c u t u s s u m . h o c A b r a h a m n o n f e c i t , homine decenter haec 10
dicta dicimus, uerumtamen unius filii et deo decibiles nec non et homine decibiles.
deus enim existens factus est homo, non deus esse desistens, sed in assumptione potius
carnis et sanguinis factus; quia uero unus est Christus et filius et dominus, unam eius
17 etiam dicimus esse personam et nos et illi. medias autem esse uoces illas adfirmamus,
ut est quando beatus scribit Paulus: I e s u s C h r i s t u s h e r i et h o d i e i d e m et 15 Hebr. 13,8
in saecula. et rursus: si s u n t d i i m u l t i et d o m i n i m u l t i in caelo e t in ι Cor. 8, 5.6
t e r r a , s e d n o b i s u n u s d e u s p a t e r , ex q u o o m n i a et n o s ex i p s o , et u n u s
d o m i n u s I e s u s C h r i s t u s , p e r q u e m o m n i a et n o s p e r i p s u m . etiterum:
o p t a b a m e n i m i p s e e g o a n a t h e m a e s s e || a || C h r i s t o p r o f r a t r i b u s m e i s Rom. 9, 3-5
II c o g n a t i s || m e i s s e c u n d u m c a r n e m , q u i s u n t I s r a h e l i t a e , q u o r u m e s t 20
a d o p t i o et l e g i s l a t i o et t e s t a m e n t u m et g l o r i a , q u o r u m p a t r e s et ex
q u i b u s II C h r i s t u s s e c u n d u m c a r n e m ||, q u i est s u p e r o m n i a d e u s b e n e -
d i c t u s in || saecula ||. ecce enim ecce Christum Iesum nominans, heri et hodie
eundem esse dixit et in saecula; et per ipsum fieri omnia, et || ilium qui || secundum
carnem ex Iudaeis || est, || super omnia nominat deum, insuper et benedictum esse 25
dicit in saecula. non igitur diuidas in his super domino uoces (habent eninuin idem
quod deo decibile est et quod humanum), coapta || uero || magis || eas || tamquam
uni filio, hoc est deo uerbo incarnato. aliud igitur est diuidere naturas, et hoc post
unitionem, et per solum aequum honorem copulatum dici hominem deo, et similiter
18 aliud uocum differeritiam nosse. in quo ergo Nestorii nouitatibus quae sunt illorum, so
conueniunt? nam licet quibusdam uideatur dictionum compositio et uerborum
prolatio a suptili nimis scrupulositate || transcendi ||, mirum nihil est; ualde enim haec
ad loquendum difficilia sunt. propterea et sacratissimus Paulus || postulabat ||
a deo sermonem in a p e r t i o n e o r i s sui. quia enim non diuidunt in duos unum Eph. 6, 19
dominum Iesum Christum, oportere dicentes coaptari uoces, diuinitati quidem eius 35
4—11 ex eadem uersione adfert Liberatus 9 p. 38. 39 Garn.
C [= vm\, Τ [= p (a adscito in locis male habitis) q\, S [= wr\

ι dico om. TS et humanitatem om. S enim m 3 medium om. TSLib. ordines p
4 et in idem om. q in om. pSLib. 5 cognouisti p cognouistis CqSLib. non om. S 6 est
om. pS et patrem CrLib. ego] ego autem m 7 decentissimum pS uero om. C
8 populus p populum q 8/9 abrahae — abrahae Τ 8 operam p 9 feceratis vS 10/11 de-
centes dicta haec S 14 et* om. m 15 paulus scribit C 16 di p et — multi om. m
17 unus deus unus m 17/18 ex ipso — et nos om.m 19 a om. p 20 et cognatis Τ
21 et4 om. τη 22 secundum carnem xps TS 23 saecula amen TS 23—26 ecce enim —
saecula om. m 24 ilium qui om. TS 25 est om. TS 27 uero om. TS eos m om. TS
29 per] post m 31 doctionum 5 32 recedere TS 32/33 hoc ad loquendum m ad loquen-
dum haec ν 33 difficile est m quaerebat TS 34 dno C

Authenticated
deo decibiles, humanitati autem eius rursus humanas, quomodo non omnibus palam
est ? adfirmant enim, sicut dixi, quia ipsum ex deo patre uerbum, natum ante
ssecula, et in nouissimis temporibus natum est secundum carnem ex sancta uirgine;
subsecuntur autem et dicunt quia propter ineffabilem et inconfusam || unitionem ||
et dei genitricem esse credunt sanctam uirginem, et unum filium et Christum et 11 domi-
num || confitentur aperte. incredibile autem || est omnino || et unum dicere et
in duos unum secare putari eos. non enim ad hanc percussionem procederent,
ut transgressores semet ipsos constituerent, quae destruxerunt recte, aedificantes in-
consulte. si enim Nestorii circumferuntur sectis, quomodo eas anathematizant
19 uelut profanas et scelestas ? aestimo autem oportere etiam causas dicere propter
quas ad has 11 tenues 11 fabulas processerunt. quia enim impietatis Arrii defensores,
ueritatis uirtutem scelestissime cauponantes, uerbum ex deo dicunt quidem factum
hominem, non tarnen animato corpore usum (agunt autem hoc malignissime, || ut ||
humanas uoces ei adtribuentes tamquam in deminutionem constitutum paternae
celsitudinis his qui ab eis 11 seducuntur 11, ostendant et alterius naturae eum esse confir-
ment), propterea metuentes Orientales ne forte aliquo modo dei uerbi imminueretur
gloria et natura ex his quae humane dicta sunt propter dispensationem, discernunt
uoces, non in duos separantes, sicuti dixi, unum filium et dominum, sed has quidem
diuinitati eius attribuentes, has autem humanitati rursus || eiusdem ||, uerumtamen
omnes unius.
20 || Comperi || autem quia scripserit quibusdam amicorum reuerentissimus et

|| dei cultor optimus || episcopus Iohannes tamquam me aperte || docente || et clara
uoce || profited || quidem differentiam naturarum, || diuidere || autem uoces similiter
naturis, et || de || hoc ipso scandalizantur aliqui. fuit ergo necessarium etiam ad
hoc nos loqui. non ignorauit tua perfectio quia Apollinaris sectae || maculam
contra meas || effundentes || epistulas || arbitrati sunt quia || et || exanime esse dixi
sanctum corpus Christi et quia temperamentum aut confusio aut consparsio aut
mutatio dei uerbi facta est in carnem aut certe carnis translatio in naturam diuinitatis,
ut nihil iam seruaretur pure neque esset quod est. et aestimauerunt 1| super || hoc
Arrii me circumferri blasphemiis, nolendo differentiam scire uocum et alias quidem
esse || dici || deo decibiles, alias autem humanas || et || decentes potius dispensatione
quie cum carne. ego autem quia horum liber sum, testabitur || et || aliis tua per-
fectio; uerumtamen oportebat scandalizatis satisfieri. propterea scripsi ad sancti-
tatem eius quia neque sapui aliquando quae Arrii sunt et Apollinaris, neque transfor-
matum dei uerbum in carnem dico, sed neque in naturam diuinitatis transmutatam
carnem eo quod inconuertibile sit et inmutabile dei uerbum; || inenarratum uero ||
C [= vm], Τ [= p (ιa adscito in loeis male habiits), q], S [= jw]

ι humanitati qr humanitate mp humanitatem w humanitates ν 3 et ex S 4 unitatem TS
5/6 deum TS 6 omnino est TS 7 eos putari m reputare eos r 11 inanes TS arii p
12 causa ponantes [ponentes r] 13 animatum 5 ut CS et Τ 15 ab om. q se-
cuntur p obsecuntur g 16 uerbum [uerbi q] minueretur Τ 17 ex om. m 18 duo pS
19 rursus eius pS eius rursus q 20 uni q 21 audiui TS 22 deoamantissimus TS
tamquam me aperte dicente Τ tarn per te dicente quam mea [mea scripta r] S 23 profitente pS
proferente q diuidente TS 24 de om. TS 25 apolinaris ν pollutionem TS 26 con-
tra meas scripsi contraes m contraens ν meis pS in eis q epistolis TS et om. Τ
29 ex TS 31 dici om. TS docibiles m ne et Τ dicentes p dispensa-
tionem ν dispensationi r 32 qui S et ex TS 34 arii p 35 carne CS 36 incon-
prehensibile autem TS

Authenticated
76, 18—22 CYRILLI EPISTVLA AD ACACIVM MELITENÊ 203
et aliud, neque || uero || peremi aliquando differentias uocum, sed noui dominum deo
decibiliter || simul || et humane loquentem, quoniam est in idem deus et homo. ergo
hoc ipsum significare uolens scripsit quia docuit confiteri naturarum differentiam et
diuidere uoces similiter || ut naturas ||; huiusmodi autem disputation es meae quidem
non sunt, prolatae autem ab eo sunt. 6
21 Illud quoque reor his quae dicta sunt, addere necessario. uenit enim ad me
II dei optimus cultor 11 episcopus Paulus Emesenorum, deinde sermone moto de recta
et inmaculata fide, requirebat a me et nimis studiose utrum consentirem his quae
scripta sunt a 11 celeberrimae 11 memoriae et ter beato patre nostro Athanasio ad Epicte-
tum episcopum Corinthiorum. ego autem dixi quia si seruantur apud uos non 10
adulteratae litterae (nam falsata sunt in eis plura a ueritatis inimicis), omnino con-
sentio. ille autem ad haec dicebat habere quidem et se epistulam, uelle autem de
exemplaribus apud nos habitis sibimet satisfieri et agnoscere utrum aliquando falsati
sint II ipsorum codices || an'non. et accipiens exemplaria antiqua et cum his quae
ferebat, comparationem faciens inuenit haec adulterata et petiit ex codicibus apud nos 15
habitis paria fieri et Antiochenorum ecclesiae destinari, quod etiam factum est. et
hoc est quod scripsit reuerentiBsimus et || deocolentissimus || episcopus Iohannes
Carreno de me quia exposuit quae de humanatione sunt, 11 contexens 11 nobis et pater-
nam traditionem || paulo minus perire ab || hominibus, ut ita || dixerim ||, periclitatam.
22 Si autem circumferunt aliqui epistulam uelut scriptam a reuerentissimo presbytero 20
Romanorum ecclesiae Philippo, tamquam sanctissimus episcopus Xystus indignatus
fuerit super damnatione Nestorii et || increpauerit eum ||, non credat sanctitas tua.
consona enim sancto concilio scripsit et omnia confirmauit quae ab eo gesta sunt, 11 et
eadem || sapit quae nos. si autem etiam tamquam a me scripta circumferatur ab
aliquibus epistula quasi paenitentiam agente || de || his || quae gessimus || in Epheso, 25
inrideatur et hoc; sumus enim |j per || gratiam saluatoris in bono sensu et a congrua
II non recessimus mente ||.
Saluta quae apud te est, fraternitatem. te quae nobiscum est, in domino salutat.
II Emendaui et distinxi interpretationem sanctae synodi, deo gratias. ||
C [= vm], Τ [= p (a adscito in locis male habitis), q\, S [= wr\

ι uero om. TS perimi qS aliquando om. m 2 simul om. Τ 3 scripsi vcorrq
docui q 4 ut diuinas naturas C naturis TS 7 dei optimus cultor egregius m deoamantissimus TS
emesinorum r nesenorum m 8 requirebant C 9 sacras TS 10 si om. C 11 omnino
[quibus omnino v] non C 12 et om. υ uelle] uel a, de p non constat 13 aliquando
om. C 14 ipsi libri TS 17 deoamantissimus TS 18 contexens C contextam Tw
contexta r 18/19 patemam traditionem om.m 19 paulo minus C paene TS perire om. TS
ex TS omnibus q dicam fieri TS 20 aliquid τη 2i syxtus w sixtus r Caelestinus q
22 fuerat C damnationem Tw scripserit ei TS 23/24 et eadem C eademque Τ eadem S
25 agentem mw in TS qua egressimus p 26 propter TS 27 numquam ratione
recedimus TS 28 salua w est*] et S
29 om. V I W A N T E DEO EXPL TRANSLATIO PRIMA EPHESENI C0NCILII AMEN DO GRATIAS p
EXPLICIT S
26*

Authenticated

(1-3) Πρακτικά Οικουμενικών Συνόδων. (Acta Conciliorum Oecumenicorum) - 1. Concilium Ephesenum (431) - 3. Collectionis Casinensis sive Synodici a Rustico Diacono compositi Pars I. LAT

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

(1-3) Πρακτικά Οικουμενικών Συνόδων. (Acta Conciliorum Oecumenicorum) - 1. Concilium Ephesenum (431) - 3. Collectionis Casinensis sive Synodici a Rustico Diacono compositi Pars I. LAT

Uploaded by

Copyright:

COLLECTIONIS CASINENSIS

SIVE SYNODICI A RVSTICO DIACONO COMPOSITI

Acta conciliorum oecumenicorum. i 3. I

Brought to you by | St. Petersburg State University

Β = Codex Berolinensis 79 s. VIII/VIIII

II — II inclusi sunt loci a Rustico correct!

Brought to you by | St. Petersburg State University

INCIPIT EPISTVLA BEATI C Y R I L L l AD MONACHOS ||

I 1 Cyrillus presbyteris et diaconibus patribus monachorum et || his || qui 5

Brought to you by | St. Petersburg State University

C [= vm\, Τ [= piq\ S [= wr\, Β

Brought to you by | St. Petersburg State University

discipuli, || etsi || sermonis memoriam non fecerunt; || sic || sapere didicimus a

C [= vm], Τ [= pig], S [= w], Β

Brought to you by | St. Petersburg State University

Brought to you by | St. Petersburg State University

nuendum. sic || enim || annumerato spiritu sancto sancta et cönsubstantialis trinitas

C [= vm\ Τ [= piq\, S [= w], Β

Brought to you by | St. Petersburg State University

Ephes. s, s Paulus Christum eum nominauit et deum, ita dicens: hoc e n i m e s t o t e c o g n o -

C [= vm\ Τ [= piq\, S [= w], Β

Brought to you by | St. Petersburg State University

currentibus autem uelut ad unitatem naturalem et quasi contemperantibus ad inuicem

C [= vm], Τ [= pig], S [= wr], Β

Brought to you by | St. Petersburg State University

uerbum Christus intellegatur atque dicatur a nobis. si ab ungendo Christus nomi-

C [= vm], Τ [= p, ig usque ad 12 ex causa], 5 [ = wr\, Β

Brought to you by | St. Petersburg State University

per mulierem, nondum assumentem humanitatem; copulantes a u t e m m a g i s ad uni-

Brought to you by | St. Petersburg State University

'es. 35, 3-6 turum ||, dicens: c o n f o r t a m i n i m a n u s remissae et g e n u a d i s s o l u t a ; con-

C [= vm\ Τ [= />], S [= wr\ Β

Brought to you by | St. Petersburg State University

Brought to you by | St. Petersburg State University

deodecibilis dignitatis attribuit celsitudinem. p o n t i f i c e m enim et a p o s t o l u m

Brought to you by | St. Petersburg State University

II compensatione || dignus mortuus pro omnibus redimeret proprio sanguine quicquid

Brought to you by | St. Petersburg State University

II 1 Reuerentissimo et dei || colentissimo || consacerdoti Nestorio Cyrillus in domino

Brought to you by | St. Petersburg State University

III Domino meo deoamantissimo et sanctissimo comministro Cyrillo Nestorius 15

CYRILLI EPISCOPI ALEXANDRIA EPISTVLA SCRIPTA AD EOS QVI || IN SCRIPTO || EVM

IUI Quia mihi scripsit reuerentia uestra tamquam contristato || reuerentissimo ||

III Grace extat in V3 S 3 A 11 IIII Grace extat in V21 S 7 A 14

CONTESTATIO PROPOSITA IN PVBLICO CONTRA CLERICOS CONSTANTINOPOLITANOS ET

Brought to you by | St. Petersburg State University

VI Nestorius dixit: quomodo ergo Maria se antiquiorem peperit ? ibid. p. 373,

II hunc uidelicet qui || tantam || ei || donauit gloriam. c . 1, 2

C [= vm], Τ [= pig], S [= wr]

Brought to you by | St. Petersburg State University

HAEC CONTESTATIO || PROPOSITA || EST CONSTANTINOPOLIM IN PVBLICO, ADHVC

VI 1 Reuerentissimo et || optimo |j dei cultori comministro Nestorio Cyrillus in domino

Brought to you by | St. Petersburg State University

8 A i t igitur sancta et m a g n a synodus ipsum ex deo patre || secundum n a t u r a m ||

4 — p . 2 2 , 7 adfert Rusiicus c. Aceph. p. J i . J2a; 7 — 1 4 p. $zb; 1 0 — 1 3 p. 63"· b

C [= vm\, Τ [= pig], Β [6—ίο multa abscissa]

ι secundum naturam om. TB 3 incarnari humanari [human m inhumanari m'] CB

Brought to you by | St. Petersburg State University

immortalis etenim secundum naturam et incorruptibilis et uita et uiuificator est dei

C [= vtn], Τ [= piq\, Β [ i i — 1 5 multa abscissa]

Brought to you by | St. Petersburg State University

EPISTVLA NESTORII || SCRIPTA CYRILLO ARCHIEPISCOPO ||, IN QVA CONFITETVR

VII 1 Reuerentissimo et deo || amicissimo || comministro Cyrillo Nestorius in domino

3 post inscriptionem in Acymitensium XV" iacet m%

Brought to you by | St. Petersburg State University

nominibus naturae utriusque communibus quibusdam significatiuis propositis neque