AKLAT NA MAY MALAKING IMPLUWENSIYA

BIBLIYA
Ang Bibliya ay isang koleksyon ng mga relihiyosong teksto o mga banal na
kasulatan na sagrado sa Kristiyanismo, Hudaismo, Samaritano, at marami pang
ibang relihiyon. Ang Bibliya ay isang antolohiya—isang pinagsama-samang mga
teksto na may iba't ibang anyo—na orihinal na nakasulat sa Hebrew, Aramaic, at
Koine Greek.
Halimbawa:
Isaiah 60:22 When the time is right I, the lord will make it happen

QURAN/KORAN
Ang Quran, na romanisadong Qur'an o Koran, ay ang sentral na relihiyosong teksto
ng Islam, na pinaniniwalaan ng mga Muslim na isang paghahayag mula sa Diyos. Ito
ay isinaayos sa 114 na mga kabanata, na binubuo ng mga talata.
Halimbawa:
Quran 11:115 At maging matiyaga, dahil sa katunayan, hindi pinahihintulutan ng
Allah na mawala ang gantimpala ng mga gumagawa ng mabuti.

UNCLE TOM'S CABIN

Uncle Tom's Cabin; o, Life Among the Lowly ay isang anti-slavery novel ng American
author na si Harriet Beecher Stowe. Na-publish sa dalawang volume noong 1852,
ang nobela ay nagkaroon ng malalim na epekto sa mga saloobin sa mga African
American at pang-aalipin sa U.S., at sinasabing "nakatulong sa paglalatag ng
batayan para sa [American] Civil War".
Halimbawa:
“Kamatayan! Kakaiba na dapat mayroong ganoong salita, at ganoong bagay, at
kailanman nakalimutan natin ito; na ang isang tao ay dapat na buhay, mainit at
maganda, puno ng pag-asa, pagnanasa at kagustuhan, balang araw, at ang
susunod ay mawawala, ganap na wala, at magpakailanman!”

ILIAD AT ODYSSEY
Ang Iliad at Odyssey ay mga epiko na tumatalakay sa pananakop ng mga Griyego
sa lungsod ng Troy. Isinulat ni Homer na nagmula sa Gresya.
Halimbawa:
 “Oh, nawa'y mawala ang poot mula sa mga diyos at mula sa mga mortal, at kasama
nito Mapoot na galit, na nagtutulak sa marurunong na maging siklab ng galit!” (Il.,
aklat XVIII, pp. 107-108).

DIVINA COMEDIA
Ang Divina Commedia (Italyano; lit. Banal na Komedya), na mas kilalá bílang Divine
Comedy, na isinulat ni Dante Alighieri mula 1308 hanggang sa kaniyang kamatayan
noong 1321 ang malawakang itinuturing na pangunahing epiko ng literaturang
Italyano, at isa sa mga pinakadakilang akda sa literaturang pandaigdig. Sa kalakihan
ng impluwensiya nito, naaapekto nito hanggang sa kasalukuyan ang Kristyanong
pananaw ukol sa Kabilang Buhay.
Halimbawa:
Canto II ng Inferno:
"And of that second kingdom will I sing
Wherein the human spirit doth purge itself,
And to ascend to heaven becometh worthy.
But let dead Poesy here rise again,
O holy Muses, since that I am yours,"

CANTER BURY TALES

Isang kuwento ni Chaucer . "Canterbury Tales". Nakasulat sa paligid ng 1393 -
1400. Isa sa mga pinakadakilang mga masterpieces ng medyebal panitikan.
Halimbawa:
THE KNIGHTS TALE (Part 1)

Theseus is all, "Why are you crying? Are you just jealous of my victories? Why are
you dressed in black? Etc."

The women assure Theseus that they aren't jealous. Actually, they're practically
falling all over him, hoping to get his help.  They've been waiting at the nearby
Temple of Clemence for two weeks, in hopes of catching him on his way home. 

ISANG LIBO'T ISANG GABI

naglalarawan ng pamumuhay ng mga tao sa Arabya at Persya
Halimbawa:
Ang babae at ang kanyang limang mangingibig "Payagan mo akong gawin ang
gusto kong gawin at palalayain ko ang iyong kapatid"- Vizier

EL CID COMPEADOR
tumatalakay sa kasaysayan ng Espanya at naglalarawan ng katangiang panlahi ng
mga Kastila
Halimbawa:
Rodrigo Diaz de Vivar was a Spanish knight born in the year 1043, and he is the
national hero of Spain. He is perhaps more widely known as “El Cid Campeador,” (El
Cid meaning The Lord, or Master, and Campeador meaning The Champion, an
honorable title rarely given to a man during his lifetime). Once he became a knight,
Rodrigo soon distinguished himself in such a manner that he was appointed to be
the commander of the Castilian army under King Sancho II. Rodrigo proved himself
in several battles in which the Castilian army was always victorious under his
capable leadership, and it was during this time that he earned the title El Cid, as well
as the honorific title of Campeador.

AWIT NI ROLANDO
nagsasalaysay ng panahong ginto ng Kristiyanismo sa Pransya, napapaloob dito
ang Ronces Valles Doce Pares ng Pransya
Halimbawa: Ang unang bahagi: Ang pagkakanulo.

Sa pitong taon, nasakop ni Charlemagne ang buong Espanya maliban sa Zaragoza,

na siyang lungsod ni Haring Marsil. Upang mapanatag si Marsil, nag-aalok siya kay
Charlemagne ng mga kayamanan at kayamanan upang bumalik sa France at
nangakong susundan siya upang maging isang Kristiyano.

Tinanggihan ni Roldán, pamangkin ni Charlemagne, ang panukala, ngunit sinabi ni

Ganelón na dapat tanggapin ang panukala ni Marsil. Pagkatapos ay nagpasya
siyang magpadala ng isang embahador sa Zaragoza. Nagmungkahi si Roldán kay
Ganelón at tinanggap ni Charlemagne.

AKLAT NG MGA PATAY

tumatalakay sa mitolohiya at teolohiya ng mga mamamayan ng Ehipto
Halimbawa: Papyrus of Ani
HYMN TO OSIRIS
"Homage to thee, Osiris, Lord of eternity, King of the Gods, whose names are
manifold, whose forms are holy, thou being of hidden form in the temples, whose Ka
is holy. Thou art the governor of Tattu (Busiris), and also the mighty one in Sekhem
(Letopolis). Thou art the Lord to whom praises are ascribed in the nome of Ati, thou
art the Prince of divine food in Anu. Thou art the Lord who is commemorated in
Maati, the Hidden Soul, the Lord of Qerrt (Elephantine), the Ruler supreme in White
Wall (Memphis).

MAHABHARATA
ipinalalagay na pinakamahabang epiko sa buong mundo na tumatalakay sa
pananampalataya sa India
Halimbawa:
“Time creates all things and time destroys them all. Time burns all creatures and
time again extinguishes that fire.” – Anukramanika Parva, Adi Parva

AKLAT NG MGA ARAW

Ang aklat ng mga araw ni confucius ay naglalaman ng mga mahahalagang bagay

naging batayan ng pananampalataya at kalinangang Intsik.

Halimbawa:
Chapter 2. Only the superior man can follow the Mean; the mean man is always
violating it
1. Chung-nî said, "The superior man embodies the course of the Mean; the mean
man acts contrary to the course of the Mean.
2. "The superior man's embodying the course of the Mean is because he is a
superior man, and so always maintains the Mean. The mean man's acting contrary
to the course of the Mean is because he is a mean man, and has no caution."
 MGA ANYONG TULUYAN O PROSA
ALAMAT
Ito ay mga salaysaying na lihis sa katotohanan. Tinutukoy rito ang pinagmulan ng
mga bagay-bagay sa mundo.
Halimbawa: Ang Alamat ng Pinya
Noong unang panahon sa isang malayong nayon ay may naninirahang mag-ina, sina Aling Marya at ang kaisa-
isa niyang anak na si Pina.

Palibhasa nag-iisang anak, si Pina ay hindi pinapagawa ng ina at sa halip siya ang gumagawa ng lahat ng
gawaing bahay. Ang katwiran ni Aling Marya ay, “maliit at bata pa naman si Pina, matuto rin iyan”. Kaya ang
nakasanayang gawin lang ni Pina ay maglaro, maligo, magbihis at matulog.

Ang anak ay lumaki sa layaw dahil na rin sa inang si Aling Marya. Noong dalagita na si Pina ay gusto na sana ni
Aling Marya na turuan ang anak ng mga gawaing bahay, ngunit naging ugali na ni Pina ang katamaran. Kaya sa
malimit na pangyayari, hindi na mautusan ng ina ang anak, palibhasa’y ina kaya matiisin.

Kung ayaw magtrabaho ng anak, siya na ang gumagawa. Hanggang isang araw si Aling Marya ay nagkasakit ng
malubha at palagi na lang nakahiga.

Pina: Naku! Bakit ka nagkasakit nanay?

Aling Marya : Ewan ko nga ba. Anak, pwede bang ipaglugaw mo ang nanay?

Sumunod naman ang anak sa utos ng ina. Naglugaw si Pina subalit dahil sa walang alam sa gawaing bahay ang
nilutong lugaw ay nasunog. Pero masaya pa rin si Aling Marya kahit medyo mapait ang lugaw na kinain dahil
kahit papaano ay napagsilbihan siya ng anak…

ANEKDOTA
Kinapapalooban ng kakatwang pangyayari sa buhay ng tao na kapupulutan ng aral.
Halimbawa:  
Ang Tsinelas -Anekdota ni Jose Rizal
"Isang tsinelas ang nawala sa akin at walang silbi sa makakakita. Ang isang tsinelas
na nasa akin ay wala ring silbi sa akin. Kung sino man ang makakuha ng pares
ng tsinelas ay magagamit niya ito sa kaniyangpaglakad.”

NOBELA
Isang mahabang kwento na nahahati sa kabanata na bunga ng malikhaing pag-iisip.
Halimbawa:
Florante at Laura
5
Ngayong namamanglaw sa pangungulila,
Ang ginagawa ko sa pag-aliw sa dusa,
Nagdaang panaho’y inaalala
Sa iyong larawa’y ninitang ginhawa.

PABULA
Mga kwento tungkol sa hayop na naglalarawan sa mga tao.
Halimbawa: Ang Pagong at ang Kuneho
Nainsulto si Pagong sa mga biro ni Kuneho. Sa kagustuhan ni Pagong na patunayang mali si Kuneho
sa kanyang mga paratang, hinamon niya si Kuneho at nagsabing,

"Kung gusto mong subukin ang aking kakayahan, bakit hindi natin daanin sa isang paligsahan.
Maaaring mabilis ka subalit malakas naman ang aking resistensya," ang hamon ni Pagong.

"Anong paligsahan ang nais mo?" tanong ni Kuneho.

PARABULA
Mga kwento na hango sa bibliya.
Halimbawa:
Ang Mabuting Samaritano
Isang lalaki ang naglalakbay pababang Jerusalem at patungong Jeriko. Mula sa kanyang kinatatayuan
ay abot-tanaw pa rin niya ang huling bahay sa Jerusalem. Naabutan siya ng sikat ng araw at
nagpahinga sa ilalim ng punungkahoy at doon na rin niya kinain ang kanyang pananghalian. Nang
siya ay muli niyang isinabit sa kanyang balikat ang sako. Nanatili pa rin siyang nag-iisa sa kanyang
paglalakbay. Mataas pa rin ang araw kaya naniniwala siya na makakarating siya sa kanyang
pupuntahan. Nang walang anu-ano isang grupo ng kalalakihan ang nakita niya at ginulpi siya at
inagaw lahat ang kanyang mga dala. Iniwan siyang halos wala ng buhay. Isang pari ang napadaan at
nilampasan lamang siya, ganoon din ang ginawa ng isang Liveti. At may isang napadaan na
Samaritano ang naawa sa kanya at tinulungan siya. Binindahan ang kanyang sugat at pinainom ng
alak, pagkatapos painumin ng alak, dinala siya sa isang lugar. Ginamot niya ang sugat at binalot niya
ng kumot at binigyan siya ng gamot para bumaba ang kanyang lagnat. Nang mabuti na ang kanyang
pakiramdam ay nag-utos ang Samaritano sa nagmamay-ari ng tahanan na kanyang tinutuluyan na
tingnan mabuti ang istranghero at muling nagpatuloy siya sa kanyang paglalakbay.
MAIKLING KWENTO
Ang maikling kwento ay isang masining na anyo ng panitikan na naglalaman ng
isang maiksing salaysay tungkol sa isang mahalagang pangyayari na kinabibilangan
ng isa o ilang tauhan. Nag-iiwan ito ng isang kakintalan sa isip ng mga mambabasa.
Halimbawa:
Si Stella at ang mga Kaibigan niya sa Araw ng Pasko
Tuwing Pasko, niyayaya ni Stella ang mga kaibigan niya na pumunta sa bahay-ampunan sa
Marga Hera. Namimigay sila ng mga laruan, pagkain, at iba pang mga regalo sa mga bata
doon.
“Stella, matanong ko lang, bakit dito tayo pumupunta tuwing Pasko?” tanong ni Fey, isa sa
mga matalik na kaibigan ng dalagita
“Malapit kasi ang puso ko sa mga bata sa bahay-ampunan. Gusto ko na kahit isang beses
lang sa isang taon ay mapasaya ko sila,” paglalahad ng dalagita.

BALITA
paglalahad ng totoong pangyayari sa loob at labas ng bansa.
Halimbawa:
Mga Bakuna Laban sa COVID-19
Mga bakuna laban sa COVID-19 Ang mga bakuna ay magprotekta sa atin mula sa
virus na sanhi ng COVID-19. Lahat ng taong nasa Australya na nasa gulang na 5
taon at mahigit ay maaaring magpalista para sa kanilang libreng pagkabakuna laban
sa COVID-19.

TALAMBUHAY
Ito ay nagsasaad ng kasaysayan ng buhay ng isang tao na hango sa mga tunay na
pangyayari o impormasyon.
Halimbawa:
Talambuhay ng sa Aking Sarili
Ako si Gemmarie Escalon ipinanganak noong Ika-25 ng Setyembre 1999 sa
Lagtang, Talisay City, Cebu. Ang aking mga magulang ay sina Victor Escalon at
Gemma Escalon. Kami ay anim na magkakapatid at ako ang panlima sa amin. Ang
tawag nila sa akin ay Lyn at ang tawag naman ng mga kaibigan ko sa akin ay Gem.
Ako ay 22 taong gulang na at kasalukuyang nag-aaral sa Talisay City College sa
Talisay City, Cebu.
SANAYSAY
Maikling komposisyon na naglalaman ng sariling kuro-kuro ng may akda.
Halimbawa:
Tamang Paggamit ng Tubig
ANG WASTONG PAGGAMIT NG TUBIG AY NAGSISIMULA SA ATING LAHAT

Ang wastong paggamit ng tubig ay nagsisimula sa ating lahat. Maging responsable at wais tayo sa
paggamit ng tubig upang mapangalagaan at mapanatili natin ang pagdaloy nito.

Water is not infinite; let’s do everything we can to conserve it.

TALUMPATI
Isang buod ng kaisipan na sinasalaysay sa entablado.
Halimbawa:
Talumpati Tungkol Sa Pag-aaral
Edukasyon: Susi sa Tagumpay

Talumpati ni Joan M. Dueñas

Edukasyon, isa ito sa karapatan ng bawat tao. Bata pa lamang tayo ay alam na natin na ito ay
pinakamahalagang bahagi ng ating buhay. Bakit nga ba? Mula sa pang-araw-araw nating gawain ay
kaakibat na ang edukasyon na kung saan parte na ito ng ating pamumuhay. Habang tayo ay lumalaki,
nadaragdagan at lumalawak ang ating isipan at kaalaman. Mula dito, nag-uumpisa tayong
makihalubilo sa ibang tao o kapwa na ating makikilala sa paaaralan. Ang ating guro ang nagsisilbing
pangalawang magulang at mga kamag-aral ay intinutring din na ating pamilya.

KWENTONG BAYAN
Mga salaysay na hingil sa mga likhang-isip ng mga tauhan na kumakatawan sa mga
uri ng mamayan na kapupulutan ng araw.
Halimbawa:
Bakit Mataas ang Langit?

Noong unang panahon ay may mag-ina ang nakatira sa isang bahay-kubo. Ang anak na si Maria ay
may suklay na ginto at kuwintas na may butil-butil na ginto. Halos araw-araw ay isinusukat niya ang
suklay at kuwintas at tinitingnan niya sa kanyang anino sa tubig kung siya ay maganda. Isang araw
nang isinusukat ni Maria ang suklay at ang kuwintas ay tinawag siya ng kanyang nanay.

“Maria, magbayo ka ng palay,” ang wika ng ina.

“Opo,” ang sagot ni Maria, nguni’t hindi siya kumilos.

DULA

Mga kwento na isinasabuhay at nahahati ang pangyayari sa yugto.

Halimbawa:

SINAG SA KARIMLAN

Ni Dionisio S. Salazar

Doming: (Bibiling sa higaan, iiangat ang ulo, at tatanungin si Bok) tipaningmayap, lakas namang mag-ilik ni Bok.

Ernan: (Mangingiti) Pasensiya ka na Doming.

Doming: Kelan pa kaya lalabas dito ‘yan, a Mang Ernan? Traga malas hang. BABAYING . Ba, sino ‘yan? ….
(Ingunguso si Tony.)

Ernan: Ewan, Hatinggabi kagabi nang ipasok ‘yan dito. Kawawa naman. Dugu-dugun siya.

MITOLOHIYA
Kwento tungkol sa mga diyos at diyosa
Halimbawa:
Si Malakas at Si Ganda
Ginawa ni Bathala ang lahat ng hayop at halaman dala ng kanyang kalungkutan.
Malaparaiso ang sinaunang mundo ngunit walang tao na nakatira rito. Hanggang sa
isang araw, may isang ibong lumipad sa himpapawid. Natanaw nito ang pagkataas-
taas na kawayan. Dala ng pagod, ito ay nagpasyang dumapo sa naturang kawayan.
Habang nagpapahinga ay nakarinig siya ng tumutuktok sa loob ng halaman. May
tinig na nakiusap na sila ay pakawalan. Noong una ay ayaw ng ibon na biyakin ang
kawayan dahil baka ito ay patibong lamang. Ngunit, may Nakita siyang butiki kaya
inumpisahan niya itong tinuka. Kinalaunan ay nakawala ang butiki kaya pinagpatuloy
na lamang ng ibon ang pagtuktok. Hanggang sa nabiyak ang kawayan at lumabas si
Malakas. Isinunod niya ang isa pang kawayan at doon naman lumabas ang isang
mahinhing dilag na ang pangalan naman ay Maganda. Ang dalawa ang siyang nag-
umpisa ng lahing kayumanggi.
SALAWIKAIN
Ang mga salawikain, kawikaan, kasabihan, wikain, o sawikain ay mga maiiksing
pangungusap na lubhang makahulugan at naglalayong magbigay patnubay sa ating
pang-araw-araw na pamumuhay. Naglalaman ito ng mga karunungan.
Halimbawa:
Kung hindi ukol, hindi bubukol
Kung ano ang puno, siya rin ang bunga