PANITIKAN
ipinanganak si Kristo.
(Talakayan oktubre 24, 2023)
TULANG LIRIKO
Folksong- sumasalamin sa buhay ng isang
tao at sa araw araw nitong gawain.
Soneto- 14 na taludtod, tumutukoy sa buhay
ng isang tao.
Oda- awit na papuri patungkol sa isang
bagay.
Dali- awit na patungkol Diyos.
Elehiya- awit na patungkol sa yumao na
mahal sa buhay.
TULANG PAMPADULA
- Isinasadula sa entablado sa paraan
ng patula, berso, o parawikain.
Mga Sangay
Komedya- Ginagamit ng martya,
kadalasang may koryograpiya at may
mahiwagang epekto o mahika. Kadalasang
itinatanghal sa loob ng 2-3 araw. Ito ay
patungkol sa patron ng baryo.
Melodrama- Malungkot sa umpisa, masigla
sa wakas. Dulang Musikal.
Trahedya- Kabaligtaran ng komedya.
Kadalasang masigla sa umpisa at kasawian
sa wakas.
Parsa- Pinakamasayang dula at itinatanghal
upang pasiyahin ang mga manonood.
Saynete- Dulang tungkol sa lugar na
pinagmulan ng tauhan. Maaari ring
patungkol sa ugali at gawi ng tauhan.
Trahedya-komedya- Dulang magkahalo
ang katatawanan at kasawian
Senakulo- Isinasagawa tuwing mahal na
araw. Pagsasadula ng Pasyon.
Panunuluyan- Repleksyon kung paano
Salubong- Isinasagawa tuwing linggo ng
muling pagkabuhay. Muling pagkikita ni
Maria at Kristo
Tibag- Pagsasadulang tungkol kay Elena at
Constantino sa paghahanap ng krus na
pinagpakuan ni Kristo.
Moro-moro- tungkol sa pagtutungalian ng
Muslim at Kristiyano.
Kartilyo- Nagpapagalaw ng kartong may
hugis anino ng tao. Tinatawag ding dulang
panlibangan.
TULANG PATNIGAN
- Hango sa Laro o Paligsahang patula.
Isinasagawa sa bukuran ng bahay na
may lamay.
Mga Sangay
Karagatan- Pinakamatanda ang tutula at
papaikutin ang tabo at kung sino ang
mahintuan ng nasabing tabo ay ang
makikipag laban ng galing sa pagtula. Ito ay
nagmula sa istorya ng Singsing ng Prinsesa
na nahulog sa karagatan at kung sino ang
lalaking makakakuha at makapagbibigay ay
kanyang iibigin. Ediwow bilihan ko nalang
sya 24k gold na singsing. Whahahh keme
Duplo- Pumalit sa karagatan. Pagalingan sa
pagbigkas ng patula. Maaaring patungkol sa
kasabihan, salawikain, at bibliya.
Balagtasan- Pumalit sa duplo. Debateng
patula. Nagmula kay Francico Baltazar.
Batutian- Pumalit sa balagtasan. Hango kay
Jose Corazon de Jesus o “Jose Batute”. Ito
ay katatawanan ngunit mayroong
katotohanan.
IMPLUWENSYA NG PANITIKAN
Banal na kasulatan o Bibliya- Nakasulat sa
apat na lenggwahe. Latin, griyego, aramaic,
at hebreo. Latin word “biblia” na ibig sabihin
ay aklat o koleksyon.
Nahahati sa tatlong bersyon
Luma- Kinapapalooban ng Genesis, exodu,
awit, kawiakaan, at iba pa. Mayroon 46 na
libro
Bago- Kinapapalooban ng San Lucas, San
Juan, San Mateo, San Pablo
Aprokripa
May akda: Panginoon
Sampung Utos
1. “Huwag kang magkakaroon ng ibang
mga dios sa harap ko”
2. “Huwag kang gagawa para sa iyo ng
larawang inanyuan”
3. “Huwag mong babanggitin ang
pangalan ng Panginoon mong Dios
sa walang kabuluhan”
4. “Alalahanin mo ang araw ng sabbath
upang ipangilin”
5. “Igalang mo ang iyong ama at ang
iyong ina”
6. “Huwag kang papatay”
7. “Huwag kang mangangaluny
8. “Huwag kang magnanakaw”
9. “Huwag kang magbibintang sa iyong
kapuwa”
10. “Huwag [kang mag-iimbot]”
Pitong Pagkakawanggawa
- Painumin ang nauuhaw
- Pakainina ang nagugutom
- Bigyan ng tahanan ang walang
masilungan
- Bigyan ng damit ang mga walang
saplot
- Bisitahin ang mga nakakulong
- Ilibing ang mga patay
- Gamutin ang mga may sakit
Pitong Kasalanang Mortal
- Kapalaluan o kahambugan.
- Inggit.
- Katakawan o kasibaan sa pagkain at
inumin.
- Kahalayan o kalibugan.
- Poot o Galit.
- Pagkaganid.
- Katamaran o pagkabatugan.
Qu’ran o Koran- Aklat ng mga Muslim.
Nagmula sa Arabia. Bibiliya ng mga muslim.
5 Pillars
- Araw araw na pagkakabisa ng
“Walang panginoon kung ‘di si Allah
at si Mohammad ang kanyang
Propeta”
- Limang beses na pagdadasal sa loob
ng isang araw na nakaharap sa meca
at nakasayad ang ulo sa sahig.
- Magbigay ng abuloy sa mga
mahihirap
- Pagaayuno simula madaling araw
hanggang bukang liwayway sa
panahon ramadan.
- Paglalakbay bilang pagsasamba
patungong meca
Mahabharata- Nagmula sa India at
nagsilbing kanilang pangunahing Sanskrito
at epiko. Pinangungunahan ni “Great King
Bharata”. Ito ay patungkol sa labanan ng
dalawang grupo ng magpipinsan. Ang
kauravas at Pandavas.
Parte rin nito ang mga impormasyon tungkol
sa Hinduismo.
Ito ay binubuo ng 220,000 na taludtod na
hinati sa 18 na section.
“Bhagavadgita”- pinakamahalagang
kasulatan ng relihiyon ng Hinduismo.
“Darma”- Code of Conduct
DIVINA COMMEDIA- ni Dante Alighie Isang libo’t isang Gabi- Nagmula sa persya
Patungkol ito sa Dakilang gawa at isinulat at arabia. Kilala ring Arabian Nights
noong 1310-1314 BC. Nagmula sa italya
Isinulat ni Richard Borton.
- Inferno
Awit ni Rolando – Nagmula sa Persia
- Purgatoryo
- Paradiso Uncle Tom’s Cabin- Nagmula sa Estados
Unidos
Dalawang Bahagi
Aklat ng mga Araw- Nagmula sa China
Canto Ventosimono- Labanan ni Miguel at
Lucifer Aklat ng mga Patay- Nagmula sa Egypt
Canto Offaro- Paglalakbay ni Dante at
Beatrice papuntang paradiso
Illiad at Oddysey- Nagmula sa Greece. Ito
at patungkol sa Romansa.
- Naglalantad ng katapangan at
pagpapakasakit ng sarili
- Paghahangad ng kapangyarihan
- Kahinaan ng isang tao
- Pagmamahal sa pamilya at kalahi
Illiad- Tungkol sa pakikipagsapalaran ng
mga greko
Oddysey- Isinulat pagtapos ng ika walong
siglo at tungkol sa pag lalakbay ni oddyseus
pabalik sa itaka.
Homero- Ama ng Koratoryo

El cid Campeador - Nagmula sa France. Ito

ay tungkol sa katangian ng kastila at kanilang
katangian.
Isinulat ni Rodrigo Diaz de Bivar.
El Cid- Diyos ng pakikipaglaban
Campeador- kampeon

Canterbury Tales- Nagmula sa England

Isinulat ni Geoffrey Chaucer.
Ito ay kalipunan ng mga kwento ng 24 na
pilgrims habang naglalakbay paputang
canterbury.