Professional Documents
Culture Documents
Soğutma
Isıtma
S Süre
Yavaş soğuma
A3 & Acm
üst kritik sıcaklıklar
oC oF
Küreleştirme
Bileşim (% ağırlık)
A3 & Acm
üst kritik sıcaklıklar
Çekme mukavemeti
Süneklik
S
Ç
Soğuk deforme olmuş
Ve toparlanmış taneler
T Kendine
gelme
Yeniden kristalleşme
Yeni taneler
Tavlama sıcaklığı oC
Tane büyümesi
Gerilim giderme ısıl işlemi
• Bir iş parçasında kaynak, döküm, tel çekme,
haddeleme, sertleştirme vb işlemler sonucu
iç gerilmeler oluşur.
• Oluşan bu iç gerilmeler parçada, elastik şekil
değiştirmeye neden olurlar.
• İç gerilmeleri gidermek, bunları plastik şekil
değişimine dönüştürmekle olur. Bunun için,
sıcaklığın artışı ile akma dayanımının
düşmesinden yararlanılır.
• Bu işlem 550-650 oC sıcaklığa çelik parçaları
ısıtıp, yavaş soğutarak yapılır.
Yeniden kristalleşme
Gerilim giderme 450-700 oC
550-650 oC
uygulanır. Arkasından
normalleştirme ısıl
işleminin yapılması
gerekir.
Sertleştirme (su verme)
Sertleştirme: Ötektoit altı çelikler A3, ötektoit
üstü çelikler A1 sıcaklığının 30-50 oC üzerine
ısıtıldıktan sonra hızla soğutularak, yapıda
bulunan ostenitin, perlit yerine martenzite
dönüştürülmesiyle su verme gerçekleştirilir.
Amaç, su vermeyle martenzitik yapı elde
etmektir.Martenzit iğneli bir yapıya sahip
olup, çok sert ve kırılgandır. Pratik olarak %
0.2’den az C içeren çeliklere su verilemez.
Martenzit oluşumu üç faktöre bağlıdır:
1. Alaşımın bileşimi, 2. Su verme ortamının
türü, 3. Numunenin şekli ve boyutu.
Sertleştirme
Sıcaklık Merkez
Yüzey A1
Temperleme sıcaklığı
Dönüşüm
Temperlenmiş martenzit
Martenzit
Süre (log)
Martenzitik çelikte,
hacim merkezli tetragonal
(HMT) kafes yapısı,
Levha martenzit;
iğne şekilli taneler
martenzit fazıdır.
Beyaz bölgeler
kalıntı ostenittir.
Temperlenmiş
594 oC sıcaklıkta
martenzitin temperlenmiş
martenzitin
mikro-yapısı elektron
mikro-fotografı.
Küçük parçacıklar
ve sementit fazıdır,
anayapı ferrittir.
özellikleri
Yağda su verilmiş
4340 çeliğinin temperleme
sıcaklığına göre mekanik
özelliklerinin değişimi