Prawo karne ćwiczenia II 14.10.

2021r
Jakie wyróżniamy podmioty prawa krajowego? Osoby fizyczne, osoby prawne i
jednostki organizacyjne, które mają zdolność prawną.
Kto tworzy prawo? Sejm i Senat, czyli parlament.

Podmioty prawa międzynarodowego publicznego:

 Państwa- podmioty pierwotne

 Organizacje międzynarodowe – podmioty wtórne, są wtórne bo co do zasady
tworzą je państwa
 Podmioty Sui Generis, szczególne np. Stolica Apostolska

Kto tworzy prawo międzynarodowe? Państwa.

Podstawowym źródłem prawa międzynarodowego publicznego są umowy

międzynarodowe.
definicja: umowa międzynarodowa oznacza porozumienie między Rzecząpospolitą
Polską a innym podmiotem lub podmiotami prawa międzynarodowego, regulowane przez
prawo międzynarodowe, niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym dokumencie czy w
większej liczbie dokumentów, bez względu na jego nazwę oraz bez względu na to, czy jest
zawierane w imieniu państwa, rządu czy ministra kierującego działem administracji rządowej
właściwego do spraw, których dotyczy umowa międzynarodowa;

Przyjmuje się, że państwa mają wolną wolę, że prawo międzynarodowe publiczne,

przede wszystkim, że umowy międzynarodowe, a także zwyczaj międzynarodowy
tworzą się z woli samych państw.

Źródła prawa międzynarodowe, a więc te formy w jakich tworzy się prawo

międzynarodowe publiczne to: (art.38 ust. 1 Statutu Międzynarodowego Trybunału
Sprawiedliwości) - statutowe źródła prawa:

 konwencje międzynarodowe, bądź ogólne, bądź specjalne, ustalające reguły,

wyraźnie uznane przez państwa spór wiodące
  zwyczaj międzynarodowy, jako dowód istnienia powszechnej praktyki,
przyjętej jako prawo;
  zasady ogólne prawa, uznane przez narody cywilizowane;
  z zastrzeżeniem postanowień art. 59 związanie wyrokiem, wyroki sądowe
tudzież zdania najznakomitszych znawców prawa publicznego różnych
narodów, jako środek pomocniczy do stwierdzania przepisów prawnych.

Pozastatutowe źródła prawa międzynarodowego:

 Uchwały organizacji międzynarodowych

 Prawotwórcze uchwały organizacji międzynarodowych
 Jednostronne oświadczenia woli
Co to jest zwyczaj międzynarodowy? Trwałe zachowanie praktykowane przez
wszystkie państwa. Ta praktyka staje się prawem kiedy państwo tak stwierdzi, kiedy
państwa wyrażą przekonanie o niezbędności i wymagalności prawnej tej praktyki. A
więc jest to powszechna jednolita praktyka postępowania, której towarzyszy
przekonanie o niezbędności i wymagalności. Można powiedzieć, że są to tzw. zasady
grzeczności, kurtuazja międzynarodowa – kiedy państwa postępują w powszechnie
przyjęty, jednolity sposób, ale nie towarzyszy temu postępowaniu przekonanie, że to
jest prawo. Jest to postępowanie na zasadach grzeczności, na zasadach kurtuazji
międzynarodowej. Jeśli jakaś praktyka jest uznana przez państwo najczęściej przez
oświadczenie woli to jest to zwyczaj międzynarodowy. Źródłem są też zasady ogólne,
przykładem takich zasad są normy mówiące o zakazie handlu ludźmi – są to ogólne
normy, zasady przyjęte przez wszystkie państwa cywilizowane + zakaz tortur.
Czy występuje hierarchia między źródłami prawa międzynarodowego?
Oficjalnie hierarchia nie występuje, z wyjątkiem norm bezwzględnie obowiązujących :
to są normy, które nie mogą być derogowane – normy ius Cogens. Drugim wyjątkiem
jest art.103 Karty ONZ: W razie sprzeczności między zobowiązaniami członków Organizacji
Narodów Zjednoczonych, wynikającymi z niniejszej Karty, a ich zobowiązaniami, wynikającymi
z jakiejkolwiek innej umowy międzynarodowej, zobowiązania wynikające z niniejszej Karty mają
pierwszeństwo.
Czy możemy egzekwować wykonywanie prawa międzynarodowego? Czy są organy
powołane do egzekwowania wykonywania w.w prawa?
Mamy sądy i trybunały międzynarodowe, przy czym one rozstrzygają spory wówczas
tylko i wyłącznie kiedy państwa się na to zgodzą – wyraz szacunku do wolnej woli
państw. Jeśli chodzi o Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości państwa mogą
skierować sprawę do tego Trybunału, ale nie muszą tego robić, rozstrzyganie sporów
przez niego wynika tylko i wyłącznie z wolnej woli stron. Oprócz tych organów mamy
jeszcze Radę Bezpieczeństwa ONZ, jest to najważniejszy organ polityczno-prawny i
zajmuje się kwestiami związanymi z naruszeniem pokoju światowego, czy
zagrożeniem pokoju albo aktami agresji i w tych sprawach RB egzekwuje
wykonywanie prawa międzynarodowego publicznego, egzekwuje wykonywanie
zobowiązań prawno-międzynarodowych przez państwa, które zechciałyby naruszać
pokój światowy lub stanowią zagrożenie dla pokoju lub dopuszczają się innych aktów
agresji. Jest to działalność Rady Bezpieczeństwa ONZ na podstawie rozdziału 7 Karty
ONZ. Rezolucje RB są co do zasady niezaskarżalne.

Zobowiązania międzynarodowe mogą wynikać z porozumień dwustronnych i

porozumień wielostronnych. Przykładem zobowiązania, które wynika z porozumienia
wielostronnego jest np. zobowiązanie państwa przyjmującego do przyznania
przywilejów i immunitetów dyplomatycznych przedstawicielom dyplomatycznym
państwa wysyłającego. Prawo międzynarodowe publiczne obejmuje swoim zakresem
wiele dziedzin: prawo morza, prawo dyplomatyczne, prawo konsularne, prawo
traktatowe, również prawa człowieka. W dziedzinie praw człowieka państwo
zobowiązuje się przestrzegać praw człowieka, zobowiązuje się wykonywać
zobowiązania międzynarodowe – ale zobowiązuje się wobec całej społeczności
międzynarodowej.
Normy prawa międzynarodowego publicznego są często bardzo ogólne.
Kiedy jest za późno na rozwiązanie jakiejś sprawy traktatem międzynarodowym
mamy art. 38 ust. 2 Statutu Międzynarodowego TS:
Postanowienie niniejsze nie stanowi przeszkody, aby Trybunał mógł orzekać ex aequo et
bono, o ile strony na to zgadzają się.
Czyli można rozstrzygać spory na podstawie tego co dobre i słuszne – państwa muszą
się zgodzić!!
Czyli ostatecznie możemy powiedzieć, że prawo międzynarodowe publiczne to zespół
norm regulujących stosunki między państwami, organizacjami międzynarodowymi i
innymi podmiotami prawa międzynarodowego i system ten opiera się na takich
czterech podstawowych zasadach:

 Zasada suwerenności państw – państwa są suwerenne

 Zakaz stosowania siły
 Moc wiążąca zobowiązań międzynarodowych
 Poszanowanie podstawowych praw człowieka

Jeśli chodzi o relacje między prawem narodowym, a prawem międzynarodowym

wyróżniamy dwie teorie. Pierwsza to jest teoria monistyczna, która mówi, że prawo
krajowe i prawo międzynarodowe stanowią jeden system prawny, w którym normy
pozostają względem siebie w porządku hierarchicznym. Teraz możemy wyróżnić dwa
rodzaje tych systemów monistycznych: system monistyczny z prymatem prawa
międzynarodowego, kiedy w tej hierarchii norm są te normy międzynarodowe no i
możemy wyróżnić też drugi rodzaj systemu monistycznego z prymatem prawa
krajowego, kiedy w hierarchii norm prawnych na szczycie jest norma prawa
krajowego. Wyróżniamy też teorię dualistyczną, która mówi o tym, że prawo
międzynarodowe i prawo krajowe stanowią dwa odrębne systemy prawne różniące się
między sobą przedmiotem regulacji i źródłami prawa. Jeśli chodzi o teorię
dualistyczną to przejście norm prawa międzynarodowego do prawa krajowego
następuje w drodze transformacji. Ta transformacja może przybrać formę ratyfikacji i
właśnie przez tą ratyfikacje następuje włączenie norm prawa międzynarodowego w
system prawa krajowego, druga postać najczęściej występująca to klauzula generalna
w konstytucji mówiąca o tym, kiedy prawo międzynarodowe staje się częścią prawa
krajowego.

Jakie są źródła prawa Unii Europejskiej?

źródła wtórne i pierwotne

Podstawę Unii stanowi niniejszy Traktat oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii

Europejskiej (zwane dalej "Traktatami"). Oba te Traktaty mają taką samą moc
prawną. Unia zastępuje Wspólnotę Europejską i jest jej następcą prawnym.”

 Zasada pomocniczości- kiedy państwo nie jest w stanie wykonywać

określonych spraw to kompetencja leży po stronie Unii Europejskiej.
 Zasada proporcjonalności