Professional Documents
Culture Documents
SELL
ER
Bez stresu do sukcesu!
Dlaczego warto?
15 minut dziennie skuteczne metody
wystarczy by skutecznie przyswoić połączenie nowoczesnych
nowe umiejętności i tradycyjnych metod
A2
W drugiej czêœci lekcji poznasz bli¿ej naszych bohaterów: Kari i Erika. Rozpoczniemy od s³ówek i zwro-
tów zawartych w tekœcie dotycz¹cym Kari:
bo > [bu:] – mieszkaæ
Ekeberg > [Êe:kbærg] – (nazwa dzielnicy w Oslo)
Litera n bydel (en) > [Êby:del] – dzielnica
Norge > [Ênrg] – Norwegia
Nowe słówka i wyrażenia. hovedstad (en) > [Êhu:wdsta] – stolica
alene > [aÊle:n] – sam(a), samotnie
hjemme > [Êjem] – w domu
hos > [hus] –u
mor (en) > [mu:r] – matka
far (en) > [fa:r] – ojciec
Åge > [Ê:g] – (imiê mêskie)
Anne > [Êan] – (imiê ¿eñskie)
søsken > [Êsøskn] – rodzeñstwo
søster (en) > [Êsøstr] – siostra
bror (en) > [bru:r] – brat
Liv > [li:w] – (imiê ¿eñskie)
Stein > [stæin] – (imiê mêskie)
hund (en) > [hn] – pies
Labben > [Êlabn] – £apa (imiê psa)
familie (en) > [faÊmi:li] – rodzina
hus (et) > [h:s] – dom
fem > [fem] – piêæ
ligge > [Êlig] – le¿eæ
Granveien > [Êgra:nvæin] – (nazwa ulicy)
rundt > [rnt] – dooko³a, wokó³
hage (en) > [Êha:g] – ogród
like > [Êli:k] – lubiæ
leke > [Êle:k] – bawiæ siê
Kari Holt bor på Ekeberg. Ekeberg er en bydel i Oslo og Oslo er hovedstaden i Norge.
Kari bor ikke alene men hjemme hos mor og far. Karis far heter Åge og Karis mor heter Anne.
Kari har to søsken, en søster og en bror. Søsteren til Kari heter Liv og broren til Kari heter Stein.
Hun har også en hund. Hunden heter Labben.
Familien Holt har et hus. Huset ligger i Granveien 5. Rundt huset er det en hage. Labben liker å leke
i hagen.
Rodzajniki nazywamy nieokreœlonymi z tego wzglêdu, ¿e s³u¿¹ do wprowadzania nowej informacji. Przy-
pomnij sobie zdanie z tekstu:
Familen Holt har et hus. – Rodzina Holtów ma dom.
Dowiadujemy siê z niego czegoœ nowego o rodzinie pañstwa Holt – tego mianowicie, ¿e s¹ w³aœcicielami
jakiegoœ nieznanego nam bli¿ej domu. Z tego wzglêdu u¿ywamy rodzajnika nieokreœlonego przed s³owem
„dom”. Mówimy „et hus” – „jakiœ, pewien, nieokreœlony dom”.
Domyœlasz siê zapewne, ¿e skoro istniej¹ rodzajniki nieokreœlone, to musz¹ istnieæ ich okreœlone odpo-
wiedniki. Nie mylisz siê! Spójrz na kolejne zdanie z tekstu:
Huset ligger i Granveien 5. – Dom znajduje siê przy ulicy Granveien 5.
Teraz wiadomo ju¿, o czyj dom chodzi – o ten wymieniony w zdaniu pierwszym dom rodziny Holtów. Dla-
tego te¿ rzeczownik przybiera formê okreœlon¹ „huset” – „ten okreœlony dom”.
Rodzajnik okreœlony w jêzyku norweskim ma doœæ niespotykan¹ formê, „przyczepia” siê bowiem do rze-
czownika pod postaci¹ koñcówki, tworz¹c z nim jeden wyraz, np.:
et hus – huset
en bror – broren
Od tej pory zaznaczamy rodzaj rzeczownika w s³owniczku przy ka¿dej lekcji i na koñcu zeszytu. Czyni-
my to w sposób nastêpuj¹cy:
bror (en) dla rzeczowników rodzaju mêskiego,
hus (et) dla rzeczowników rodzaju nijakiego.
Rodzaj ¿eñski wymaga d³u¿szego wyjaœnienia. Zapoznamy Ciê z nim pobie¿nie w kolejnych sekcjach,
a dok³adniej omówimy w nastêpnym zeszycie.
Ramka
Taka ramka prezentuje szcze-
góły warte zapamiętania.
! W formie okreœlonej rzeczowników rodzaju nijakiego nie czyta siê dŸwiêku „t” na koñcu wy-
razów, np. „huset” wymawia siê [h:s].
Spróbuj teraz wykonaæ poni¿sze æwiczenie. Przeczytaj na g³os rzeczowniki, wstawiaj¹c rodzajnik nie-
okreœlony, a potem utwórz formê okreœlon¹:
> et hus > huset
> en hund > hunden
> en bror > broren
> et universitet > universitetet
Jeœli powy¿szy wywód wyda³ Ci siê skomplikowany, to mamy dobr¹ wiadomoœæ: Rzeczowniki norweskie
nie odmieniaj¹ siê przez przypadki, co znakomicie upraszcza proces uczenia siê. Jedyny wyj¹tek stanowi
dope³niacz. Tworzy siê go, dodaj¹c „–s” do rzeczownika, np.:
Karis far – ojciec Kari
Dope³niacz tworzy siê przez dodanie „–s” do rzeczownika. Mo¿na go równie¿ wyraziæ za pomoc¹ kon-
strukcji z przyimkiem. Zamiast „Karis søster” mo¿na powiedzieæ „søsteren til Kari” – oba zwroty znacz¹
to samo: „siostra Kari”.
I jeszcze jedna wa¿na uwaga gramatyczna. Jak ³¹czyæ ze sob¹ dwa czasowniki? Zwróæ uwagê na zdania
w tekœcie:
Labben liker å leke i hagen. – Labben lubi bawiæ siê w ogrodzie.
I porównaj je ze zdaniami z pierwszej czêœci Lekcji 1:
Jeg må løpe. – Muszê lecieæ.
Vil du ha en kopp? – Chcesz fili¿ankê?
Dostrzegasz ró¿nicê?
W tekœcie pojawia siê kilka liczebników. Uzupe³nijmy je tak, byœ by³ w stanie policzyæ do dziesiêciu
(zero przyda siê, na przyk³ad, przy podawaniu numerów telefonicznych):
null > [nl] – zero
en > [e:n] – jeden
to > [tu:] – dwa
tre > [tre:] – trzy
fire > [Êfi:r] – cztery
fem > [fem] – piêæ
seks > [seks] – szeœæ
sju lub syv > [] lub [sy:w] – siedem
åtte > [Êot] – osiem
ni > [ni:] – dziewiêæ
ti > [ti:] – dziesiêæ
A oto tekst:
Erik kommer fra Sogndal, men nå bor han i Oslo. Han leier en leilighet på to rom.
Erik står opp klokka sju, spiser frokost og går på universitetet. Klokka tolv spiser han lunsj sammen
med andre studenter.
Erik tilbringer mange timer på universitetet. Han spiser middag hjemme. Etterpå leser han aviser eller
ser på tv. Han sover fra klokka elleve til klokka sju.
Ramka
Taka ramka prezentuje szcze- ! Nieokreœlony rodzajnik ¿eñski to „ei”. Formê okreœlon¹ tworzymy przez dodanie koñcówki
„–a” (jeœli rzeczownik koñczy siê na literê „–e”, nale¿y j¹ pomin¹æ).
góły warte zapamiętania.
Tak jak „klokke” mo¿na odmieniaæ wyraz „avis” oraz poznane wczeœniej rzeczowniki „mor” i „søster”.
U¿yj tych wyrazów w zdaniach, tworz¹c dwie wersje odpowiedzi:
søster – Hva heter > søsteren til Kari? lub Hva heter > søstera til Kari?
avis – Hvor er > avisen? lub Hvor er > avisa?
mor – Dette er > moren til Kari. lub Dette er > mora til Kari.
klokke – Jeg spiser frokost > klokken seks. lub Jeg spiser frokost > klokka seks.
Formê nieokreœlon¹ liczby mnogiej rzeczowników tworzy siê najczêœciej przez dodanie koñcówki „–er”
(jeœli rzeczownik koñczy siê na „–e”, wystarczy dodaæ samo „–r”), np.:
en student – studenter
Jednosylabowe wyrazy rodzaju nijakiego najczêœciej nie maj¹ ¿adnej koñcówki w liczbie mnogiej, np.:
et rom – rom
A teraz chcemy zwróciæ Twoj¹ uwagê na budowê norweskiego zdania. Jak dot¹d tworzyliœmy je w spo-
sób standardowy – zaczynaliœmy od podmiotu, potem stawialiœmy orzeczenie, wreszcie okoliczniki, np.:
Jeg bor i Oslo. – Ja mieszkam w Oslo.
Erik liker Kari. – Eryk lubi Kari.
Szyk zdania norweskiego jest œciœle okreœlony, a wyrazy zajmuj¹ miejsce w zdaniu zgodnie z ich funkcj¹
w sposób przedstawiony poni¿ej:
kto? co robi? kogo? gdzie? kiedy? itp.
Erik liker Kari
Kari bor her
C2
Sekcja C Æwiczenie 1
Odpowiedz na poni¿sze pytania, czerpi¹c informacje z tekstów:
Powtórzenie i utrwalenie
wiedzy. 1. Hva er Ekeberg? ………………………………………………………
2. Hva heter Karis hund? ………………………………………………………
3. Hva heter Norges hovedstad? ………………………………………………………
4. Hvor kommer Erik fra? ………………………………………………………
5. Hva heter broren til Kari? ………………………………………………………
6. Hvor bor Erik nå? ………………………………………………………
Æwiczenie 2
Zamieñ na liczbê mnog¹. U¿yj odpowiedniego zaimka zamiast imienia oraz liczebnika podanego w na-
wiasie:
1. Jeg har en hund. Og Kari?
(Kari, 3) ............................................................................. .
Æwiczenie 3
Zmieñ szyk zdania, rozpoczynaj¹c od podanego wyrazu:
1. Han bor i Oslo nå.
Nå .................................................................................................................... .
2. Han spiser middag klokka fem.
Klokka fem ..................................................................................................... .
3. Det er en hage rundt huset.
Rundt huset .................................................................................................... .
4. Han ser på tv etterpå.
Etterpå ............................................................................................................. .
5. Hun står opp klokka seks.
Klokka seks .................................................................................................... .
6. Erik spiser frokost klokka sju.
Klokka sju ...................................................................................................... .
Æwiczenie 4
Wstaw formê okreœlon¹ rzeczownika podanego w prawej kolumnie:
1. universitet Han studerer på ............................................................... .
2. hus Det er en hage rundt ...................................................... .
3. hund Hvor er ............................................................................. .
4. hage Leker Labben i ................................................................ .
5. rom Vi spiser middag på ........................................................ .
6. bror Hva heter . til Kari?
7. hovedstad Oslo er i Norge.
8. avis Hvor er ............................................................................. ?
Æwiczenie 5
Opisz dzieñ Randi, buduj¹c zdania ze s³ów podanych poni¿ej:
1. stå opp, klokka sju
……………………………………………………………………………….
2. spise frokost, klokka åtte
……………………………………………………………………………….
10
11
Pakiet 6 Pakiet 16
Lekcja 11 Słownictwo: zdrowie i choroby, części ciała. Lekcja 31 Słownictwo: radio, telewizja, wiadomości.
Gramatyka: zaimek zwrotny, czasowniki kończące się na „-s”, zdania Gramatyka: mowa zależna, wyrażenia „til å/for å”, przyimki, wyrażanie
podrzędne z „som”, składnia przysłówków w zdaniu podrzędnym. warunku za pomocą szyku zdania.
Lekcja 12 Słownictwo: wizyta u lekarza. Lekcja 32 Słownictwo: prasa, gazety w Norwegii, ogłoszenia.
Gramatyka: zaimek dzierżawczy przed i po rzeczowniku, „ut/ute”, „ingen/ Gramatyka: wyrażanie trwania, zwroty „holde på å”.
ikke noen”.
Pakiet 17
Pakiet 7 Lekcja 33 Słownictwo: szkolnictwo, wykształcenie.
Lekcja 13 Słownictwo: zakupy, kolory, sklepy. Gramatyka: czasownik „få” w funkcji modalnej.
Gramatyka: rodzajnik określony „den/det/de”, podwójne określenie, Lekcja 34 Słownictwo: komputer, sieć, poczta elektroniczna.
przymiotniki typu „blå”. Gramatyka: znaczenia wyrazu „så”, podsumowanie wiadomości na temat
Lekcja 14 Słownictwo: praca, zawody, zarobki. składni.
Gramatyka: rodzajnik (podsumowanie), zaimek dzierżawczy w połączeniu
z przymiotnikiem, przymiotniki nieodmienne. Pakiet 18
Lekcja 35 Słownictwo: z historii Norwegii.
Pakiet 8 Gramatyka: strona bierna z „bli”, przyimki w stronie biernej.
Lekcja 15 Słownictwo: pogoda, klimat, pory roku. Lekcja 36 Słownictwo: gospodarka, morze, ropa naftowa.
Gramatyka: zaimek „det” w zdaniach typu „det regner”, stopień wyższy Gramatyka: podwójne określenie i jego brak.
przymiotników, porównywanie.
Lekcja 16 Słownictwo: geografia Norwegii, wakacje. Pakiet 19
Gramatyka: stopień najwyższy przymiotników, czasowniki „tro/synes/ Lekcja 37 Słownictwo: porady praktyczne, przepisy, prawo.
tenke”. Gramatyka: strona bierna z „-s”, zaimki nieokreślone „man/en”.
Lekcja 38 Słownictwo: uroczystości rodzinne, ślub, małżeństwo.
Pakiet 9 Gramatyka: czasowniki na „-s” w stronie czynnej.
Lekcja 17 Słownictwo: wskazywanie drogi, forma grzecznościowa „De”.
Gramatyka: tryb rozkazujący, czas perfektum, imiesłów czasowników Pakiet 20
słabych, stopniowanie przysłówków, zdania typu „først … så”. Lekcja 39 Słownictwo: z historii języka w Norwegii.
Lekcja 18 Słownictwo: stolica Norwegii, rozrywki: teatr, kino, muzea. Gramatyka: warianty języka, język formalny i potoczny.
Gramatyka: imiesłów w funkcji przymiotnika, odmiana imiesłowu czasu Lekcja 40 Słownictwo: sytuacja językowa w Norwegii, dialekty.
przeszłego. Gramatyka: różnice między formami języka, formy fakultatywne.