1.

Dwa ciężarki o masach m1 i m2 połączono nieważką i nierozciągliwą nicią przerzuconą

przez bloczek znajdujący się na szczycie równi. Współczynnik tarcia między ciężarkiem m2 i
równią wynosi f2, a kąt nachylenia równi . Masę bloczka można pominąć. Wyznacz siłę
napięcia nici i przyspieszenie ciężarków, przyjmując, że ciężarek m1 porusza się w dół.

Rozwiązanie:
⃗ 1, 𝑄
𝑄 ⃗ 2 – siły ciężkości

⃗ 1, 𝑁
𝑁 ⃗ 2 – siły z jakimi nić działa na ciężarki

⃗ 2 – siła tarcia
𝑇

𝐹𝑅2 – reakcja podłoża

Równania wektorowe są następujące:
⃗1 + 𝑁
𝑚1 𝑎1 = 𝑄 ⃗1

𝑚2 𝑎 2 = 𝑁 ⃗2 +𝑇
⃗2+𝑄 ⃗ 2 + 𝐹𝑅2

Rzuty tych wektorów na kierunki x i y tworzą równania:

𝑚1 𝑎1 = 𝑄1 − 𝑁1
𝑚2 𝑎2 = 𝑁2 − 𝑄2𝑥 − 𝑇2
0 = 𝐹𝑅2 − 𝑄2𝑦

Gdzie 𝑄1 = 𝑚1 𝑔 , 𝑄2 = 𝑚2 𝑔
𝑄2𝑥 = 𝑄2 sin 𝛼 = 𝑚2 𝑔 sin 𝛼 , 𝑄2𝑦 = 𝑄2 cos 𝛼 = 𝑚2 𝑔 cos 𝛼 , 𝑇2 = 𝑓2 𝐹𝑅2

Nierozciągliwość nici oznacza, że 𝑎1 = 𝑎2 = 𝑎. Z kolei nieważkość nici i bloczka sprawia, że:

𝑁1 = 𝑁2 = 𝑁. Wykorzystując powyższe związki otrzymujemy następujący układ równań:

𝑚1 𝑎 = 𝑚1 𝑔 − 𝑁
𝑚2 𝑎 = 𝑁 − 𝑚2 𝑔 sin 𝛼 − 𝑓2 𝑚2 𝑔 cos 𝛼
Jego rozwiązaniem jest:
𝑚1 − 𝑚2 (sin 𝛼 + 𝑓2 cos 𝛼)
𝑎= 𝑔
𝑚1 + 𝑚2
𝑚1 𝑚2 𝑔(1 + sin 𝛼 + 𝑓2 cos 𝛼)
𝑁=
𝑚1 + 𝑚2
Uwaga: jeżeli ciężarki poruszałyby się w przeciwną stronę, wartości przyspieszenia i siły
naciągu nici wynosiłyby:
𝑚2 (sin 𝛼 − 𝑓2 cos 𝛼) − 𝑚1
𝑎= 𝑔
𝑚1 + 𝑚2
𝑚1 𝑚2 𝑔(1 + sin 𝛼 − 𝑓2 cos 𝛼)
𝑁=
𝑚1 + 𝑚2
2. Dany jest układ jak na rysunku, przy czym: 𝑚1 ≠ 𝑚2 ≠ 𝑚3 . Tarcie i wpływ krążka
pomijamy. Które z tych ciał można zamienić miejscami, aby siła N napinająca nić łączącą
masy m1 i m2 nie uległa zmianie?
Rozwiązanie:
Przedstawiony na rysunku układ ciał
porusza się pod działaniem siły
ciężkości 𝑄3 = 𝑚3 𝑔 działającej na
ciało o masie 𝑚3 . Przyspieszenie, z
jakim porusza się układ, wynika z II
zasady dynamiki Newtona:
𝑚3 𝑔 = (𝑚1 + 𝑚2 + 𝑚3 )𝑎
Skąd:
𝑚3 𝑔
𝑎=
𝑚1 + 𝑚2 + 𝑚3
Naciąg N nici łączącej ciała o masach m1 i m2 i równy jest sile, która ciału o masie nadaje
przyspieszenie a:
𝑚1 𝑚3
𝑁 = 𝑚1 𝑔 = 𝑔
𝑚1 + 𝑚2 + 𝑚3
Siła ta nie ulegnie zmianie, gdy zamienimy miejscami ciała o masach m1 i m3.

3. Kierowca samochodu jadącego z prędkością V zauważa nagle przed sobą ścianę. Jak
powinien zareagować kierowca: zahamować, czy zakręcić, próbując uniknąć uderzenia w
ścianę? Współczynnik tarcia kół o podłoże wynosi f.
Rozwiązanie:
Jeżeli kierowca hamuje, samochód porusza się ruchem prostoliniowym jednostajnie
opóźnionym i do zatrzymania się w czasie t przebywa drogę s, taką że:
𝑎𝑡 2
𝑠 = 𝑣𝑡 + – droga
2

0 = 𝑣 + 𝑎𝑡 – prędkość
 𝑇
𝑎 = − 𝑚 – przyspieszenie (ujemnie, bo samochód hamuje)

𝑇 = 𝑓𝑚𝑔 – siła tarcia

𝑣2
Czyli 𝑠 = 2𝑓𝑔

Jeżeli kierowca zakręca to samochód porusza się po okręgu o

promieniu R i siła dośrodkowa jest siła tarcia:
𝐹𝑑 = 𝑇
𝑚𝑣 2
=𝑇
𝑅
Czyli promień okręgu wynosi:
𝑚𝑣 2
=𝑅
𝑇
Minimalny promień odpowiada maksymalnej wartości siły tarcia 𝑇 = 𝑇𝑚𝑎𝑥 = 𝑓𝑚𝑔

𝑣2
𝑅𝑚𝑖𝑛 =
𝑓𝑔
Widać, że 𝑠 < 𝑅𝑚𝑖𝑛 a więc kierowca powinien zdecydować się na hamowanie.