Skripsi Shifany (I-V) شديدة

‫تحليل التماسك المعجمي في سورة القيامة‬
‫ُنػ‬
‫‪ٞ٩‬ذ‪٥ ٧‬ع‪٪٦٢‬ص ؽشه ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ؾشوه خ‪ٗ٥‬ص‪٩‬ص‬
‫‪٦٥‬مقى‪ ً٦ّ ٣‬خ‪٥‬ذسـص خ‪ٛ‬ند‪ُْ٩‬ص خْوُف يف ظْ‪ ٨ُ٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص‬
‫بّذخد‪:‬‬
‫ف‪ٚ‬دين ‪٩‬ى‪٥‬ذ لفص‬
‫س‪ ٨ٝ‬خ‪٥‬عغفُ‪:٤‬‬
‫‪١١١١۰١١۰۰۰۰۰٩٤‬‬
‫‪ٝ‬غ‪ ٨‬ظْ‪ ٨ُ٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص ‪ُ٦١‬ص خ‪٥‬عشزُص‬

‫ـد‪ْ٩‬ص ؽشَ٘ ٱذخَص خ﵁ خٔعٗ‪ُ٩‬ص خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪ُ٩‬ص‬
‫ـد‪١‬شظد‬
‫‪١٩٩٩|٧١2١١‬ٱ‬
‫‌أ‬
‫‌ب‬
‫خٔ‪ٝ‬شخس‬
‫ؤ‪ٝ‬شٓ ؤ٭د خ‪ٞ‬نى‪ْٝ‬ص ؤد٭دٱد‪:‬‬

‫‪ :‬ف‪ٚ‬دين ‪٩‬ى‪٥‬ذ لفص‬ ‫خٖع‪٨‬‬
‫‪١١١١2١١22222٩٤ :‬‬ ‫س‪ ٨ٝ‬خ‪٥‬عغفُ‪٤‬‬
‫‪٢٩‬د‪ ٫‬وظدسَخ خ‪ٞ‬نُٗد ‪٩ :‬دـد‪ُ٥‬ٮف‪٩ ١2 ،ً٢‬دسط ‪٧١222‬‬
‫‪ :‬ؽدسُ ‪١‬ن‪٪‬ذ ىٰ‪١ ،‬شخوخـٍ‪ ،‬ظد‪٤‬نًنخ٭ؿ‪ ،‬زٮعد‪٫‬‬ ‫خ‪ْ٥‬ٮىخ‪٫‬‬
‫زإ‪ ٫‬ٱزخ خ‪٥‬سمػ و‪٩‬ىمىّٰ "ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص" ‪٪ٝ‬ط ؤ٭د ؽخقُص‬
‫زةّذخدٯ وظ‪ٞ‬ذديٰ بُف ‪ٝ‬غ‪ ٨‬ظْ‪ ٨ُ٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص ‪ُ٦١‬ص خ‪٥‬عشزُص ـد‪ْ٩‬ص ؽشَ٘ ٱذخَص خ﵁ خٔعٗ‪ُ٩‬ص‬
‫خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪ُ٩‬ص ـد‪١‬شظد‪ ،‬وٱى ‪ ٬٩ ٰ٦١‬ؤ‪٢ٙ‬دسٌ ‪٩‬د ّذخ خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬عسغدض خ‪٥‬يت ر‪١‬شض ‪٩‬قددسٱد و‪٩‬شخـْهد‪،‬‬
‫وٱى ‪ ٬٩‬ف‪ ٨ُ٪‬خ‪ٞ‬نىمىُ‪ ،‬وؤ٭د ‪٩‬غاو‪٥‬ص ّ‪ٗ ٬‬نُِ ‪١‬نعىَدض خ‪٥‬سمػ‪ ،‬و‪١‬ز‪ ٠٥‬برخ وـذ ‪ُٰٙ‬‬
‫ؽٍء ‪ ٬٩‬خْخيدء ‪ٙ‬هى َ‪٩ ً٦ّ ِٞ‬غاو‪ُ٥‬يت ؤ٭د ؽخقُص‪.‬‬
‫ظد‪٤‬نًنخ٭ؿ‪ ١٩ ،‬ؤٕغيظ ‪٧١2١١‬‬

‫خ‪٥‬سدلؽص خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬شش‪،‬‬
‫‌ج‬
‫‪٦٩‬خـ خ‪٥‬سمػ‬
‫ف‪ٚ‬دين ‪٩‬ى‪٥‬ذ لفص (‪٩ )١١١١2١١22222٩٤‬ىمىُ خ‪٥‬سمػ‪ٓ :‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬
‫خخعدسض خ‪٥‬سدلؽص ٱزخ خ‪ٞ‬نىمىُ ْ‪ٓ ٫‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين ‪ُٰٙ‬‬
‫‪٩‬ؾ‪ٗ٢‬ض‪٩ ،‬ٮهد‪٦ٝ :‬ص ‪ٙ‬ه‪ ٨‬دخسعٍ خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص ّ‪ ٬‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٙ ،ٍ٪‬ة‪ ٫‬خ‪٥‬سمػ خ‪ٝ‬ندؿ‬
‫زٰ يف خ‪ٞ٥‬شآ‪ٙ ،٤ُ٦ٝ ٫‬د‪٥‬سدلؽص َف ْنذ ُنؽد خيـ زٰ يف خ‪ٞ٥‬شآ‪ ،٫‬وخٖخعٗ‪ٙ‬دض يف ظش‪ُ١‬ر خ‪ٖ٦٥‬ص‬
‫و‪ْ٩‬ٮدٱد زٌن خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٖ٦٥‬ىٌ وخ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين‪ .‬وٱذٗ ٱزخ خ‪٥‬سمػ ‪ْ٩‬ش‪ٙ‬ص ؤ٭ىخُ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬وؤدوخظٰ خْ‪١‬ؽش وسودخ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫وٱزخ خ‪٥‬سمػ ٱى ُنػ وف‪ ٍٚ‬زيشَ‪ٞ‬ص ٓن‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي‪ .‬وخععخذ‪٩‬ط خ‪٥‬سدلؽص ٭َشَص‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٟ ٍ٪‬ند‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص لغ‪٥ )Halliday & Ruqaiya Hasan( ٬‬عم‪ ٤ُ٦‬ؤدوخظٰ‬
‫خ‪٥‬ىخسدش يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ .‬و‪ٝ‬د‪ ٣‬ٱد‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص ب‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪َ ٍ٪‬ٮ‪ٞ‬غ‪ ٨‬بُف ‪ٝ‬غ‪ٌ٪‬ن‪:‬‬
‫بّددش خ‪٥‬ع‪٢‬شَش‪( reiterasi/‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‪ ،‬خ‪٥‬عشخدٗ‪ ،‬خ‪٥‬عندد‪ ،‬وخٖؽع‪٪‬د‪ )٣‬وخ‪ٞ‬نقدلسص‪.kolokasi /‬‬
‫و٭عدجؿ ٱزخ خ‪٥‬سمػ ‪٩‬د َ‪ :ٍ٦‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خ‪٥‬يت ظغعخذ‪ ٧‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬
‫ظؾع‪ ً٦ّ ٤٪‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس زْذد ‪ ،)%١8( ١31‬وخ‪٥‬عشخدٗ زْذد ‪ ،)%١(١‬مث خ‪٥‬عندد زْذد ‪١‬‬
‫(‪ ،)%8‬وخٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬زْذد ‪ ،)%3( 8‬وخ‪ٞ‬نقدلسص زْذد ‪ .)%1( ٤‬و‪ ٬٩‬ر‪ ،٠٥‬ؤ٭ىخُ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خْ‪١‬ؽش وسودخ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ٱٍ بّددش خ‪٥‬ع‪٢‬شَش زْذد ‪ ،)%٤٩( ١8١‬وؤدوخض‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خ‪٥‬يت ؤ‪١‬ؽش وسودخ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ٱٍ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس زْذد ‪.)%١8( ١31‬‬
‫وخجمل‪٪‬ىّص ‪ ٬٩‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خ‪٥‬يت وسدض يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص زٮغسص ‪ ١12‬ؤدخش‪.‬‬
‫خ‪٥‬ٮ‪ٞ‬ده خ‪ٜ‬ند‪٪١‬ص‪ :‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ،ٍ٪‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ،ٍ٪‬خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين‬
‫‌د‬
ABSTRAK
Shifany Maulida Hijjah (11180120000049), “Analisis Kohesi

Leksikal pada Surat Al-Qiyamah”
Peneliti memilih topik ini karena terdapat beberapa masalah, antara

lain: kurangnya pemahaman para penggiat bahasa Arab tentang kohesi
leksikal, penelitian terkait kohesi leksikal pada Al-Quran masih sedikit, serta
adanya perbedaan struktur dan makna antara teks/wacana kebahasaan dengan
wacana Al-Qur'an. Tujuan dari penelitian ini adalah untuk mengetahui jenis
kohesi leksikal dan pirantinya yang paling banyak disebutkan dalam surat Al-
Qiyamah.
Penelitian ini merupakan penelitian deskriptif dengan metode analisis
konten. Peneliti menggunakan teori kohesi leksikal milik Halliday & Ruqaiya
Hasan untuk menganalisis jenis kohesi leksikal dan pirantinya yang terdapat
dalam surat Al-Qiyamah. Menurut Halliday, kohesi leksikal dibagi menjadi
dua bagian, yaitu: reiterasi (repetisi, sinonim, antonim, dan hiponim), dan
kolokasi.
Hasil penelitian ini sebagai berikut: piranti kohesi leksikal yang
terdapat dalam surat Al-Qiyamah terdiri atas 136 repetisi (85%), 2 sinonim
(1%), 8 antonim (5%), 5 hiponim (3%), dan 9 kolokasi (6%). Dengan
demikian, jenis kohesi leksikal yang paling banyak disebutkan dalam surat Al-
Qiyamah adalah reiterasi dengan jumlah 151 (94%), dan piranti kohesi
leksikal yang paling banyak disebutkan dalam Surat Al-Qiyamah adalah
repetisi dengan jumlah 136 (85%). Total keseluruhan piranti kohesi leksikal
yang terdapat dalam surat Al-Qiyamah sebanyak 160.
Kata Kunci: Kohesi Leksikal, Piranti Kohesi Leksikal, Wacana Al-Qur'an.
‫‌ه‬
‫ؽ‪٢‬ش وظ‪ٞ‬ذَش‬
‫﷽‬
‫خ‪ٜ‬ن‪٪‬ذ ﵁ سذ خ‪ْ٥‬د‪ٞ‬نٌن ‪٥‬ن‪٪‬ذٯ و٭غعُْٮٰ و٭ْىر زد﵁ ‪ ٬٩‬ؽشوس ؤ٭‪ٚ‬غٮد و‪ ٬٩‬عُحدض ؤّ‪٪‬د‪٥‬ٮد‬
‫‪َ ٬٩‬هذٯ خ﵁ ‪٩ ٗٙ‬ن‪ ٰ٥ ٤‬و‪َ ٬٩‬ن‪ ٗٙ ٰ٦٦‬ٱددٌ خ﵁‪ ،‬ؤؽهذ ؤ‪ ٖ ٫‬ب‪ ٰ٥‬بٖ خ﵁ ولذٯ ٖ ؽشَ‪٠‬‬
‫‪ ٰ٥‬وؤؽهذ ؤ‪١ ٫‬ن‪٪‬ذخ ّسذٯ وسعى‪ ٖ ٰ٥‬٭يب زْذٯ‪ ،‬ؤ‪٩‬د زْذ‪ٙ .‬سٮْ‪٪‬ص خ﵁ و‪ٝ‬ذسظٰ ‪ٝ‬ذ خ٭عهط خ‪٥‬سدلؽص‬
‫‪١ ٬٩‬عدزص ٱزخ خ‪٥‬سمػ ٓنط خ‪ٞ‬نىمىُ "ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص" وٱزخ‬
‫َ‪٢‬ى‪ ٫‬ؽشىد ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ؾشوه خ‪ٗ٥‬ص‪٩‬ص ‪ٗ٥‬ؽعشخ‪ ٟ‬يف خ‪ٞ‬نٮد‪ٝ‬ؾص خ‪٥‬ٮهدجُص ‪٦٥‬مقى‪ ً٦ّ ٣‬خ‪٥‬ذسـص‬
‫خ‪ٛ‬ند‪ُْ٩‬ص خْوُف يف ظْ‪ ٨ُ٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص ‪ُّ٦١‬ص خ‪٥‬عٓشزُص ـد‪ْ٩‬ص ؽشَ٘ ٱذخَص خ﵁ خٔعٗ‪ُ٩‬ص خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪ُٓ٩‬ص‬
‫ـد‪١‬شظد‪.‬‬
‫وهبزٯ خ‪ٞ‬نٮدعسص ظ‪ٞ‬ذ‪ ٧‬خ‪٥‬سدلؽص ؽ‪٢‬شٱد وظ‪ٞ‬ذَشٱد بُف ‪ ٬٩ ٤١‬ؤسؽذٱد وؤّدهند ز‪٤٢‬‬
‫خ‪ٞ‬نغدّذخض وخ‪٥‬عىـُهدض خ‪٥‬ؽ‪ُ٪‬ٮص وخ‪٥‬ٮقدجك خ‪٪ُٞ٥‬ص يف بٕند‪ ٧‬ٱزخ خ‪٥‬سمػ‪ ٬٩ ،‬ٱاٖء‪:‬‬
‫‪ٙ .١‬نُ‪٦‬ص ّ‪ُ٪‬ذش ‪ُّ٦١‬ص خ ‪٥‬عشزُص ـد‪ْ٩‬ص ؽشَ٘ ٱذخَص خ﵁ خٔعٗ‪ُ٩‬ص خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪ُ٩‬ص ـد‪١‬شظد‪،‬‬
‫خ‪٥‬ذ‪١‬عىسش عشوسَ‪ ٬‬خ‪ٞ‬ندـغعًنش‪ .‬ـضخٱد خ﵁ ظْدُف خًنخ ‪١‬ؽًنخ‪.‬‬
‫‪ٙ .١‬نُ‪٦‬عد سجُظ ‪ٝ‬غ‪ ٨‬ظْ‪ ٨ُ٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص‪ ،‬خ‪٥‬ذ‪١‬عىس صَ‪ ٬‬خ‪ٞ‬نع‪ٌٞ‬ن خ‪ٞ‬ندـغعًن‪ ،‬وع‪٢‬شَعًنٯ‬
‫خ‪٥‬غُذ ظىظى بَذٌ دس‪٩‬ى خ‪ٞ‬ندـغعًن‪.‬‬
‫‪ٙ‬نُ‪٦‬عد خ‪ٞ‬نؾش‪ٌٙ‬ن خ‪٥‬غُذ ‪١‬نق‪ ٬‬٭ىخوٌ خ‪ٞ‬ندـغعًن ‪١‬د‪ٞ‬نؾشٗ خْو‪ ٣‬و‪ٙ‬نُ‪٦‬ص خْععدرش‬ ‫‪.3‬‬
‫‪ٙ‬دى‪٪‬ص خ‪٥‬ضٱشخء خ‪ٞ‬ندـغعًنش ‪١‬د‪ٞ‬نؾش‪ٙ‬ص خ‪٥‬ؽد٭ُص‪ ،‬خ‪٦٥‬زخ‪ٝ ٫‬ذ ؤسؽذخ خ‪٥‬سدلؽص زدٔسؽددخض‬
‫وخ‪٥‬عىـُهدض خ‪٥‬ؽ‪ُ٪‬ٮص وززٖ ـهىدمهد يف خٔؽشخٗ ّ‪١ ً٦‬عدزص ٱزخ خ‪٥‬سمػ زد‪٥‬قرب‬
‫وخٖٱع‪٪‬د‪ ٧‬خ‪٢٥‬سًن هبد خٗ‪ ٣‬ؤو‪ٝ‬دهت‪٪‬د وؤّ‪٪‬د‪ٟ‬ن‪٪‬د ـضخمهد خ﵁ ظْدُف ؤلغ‪ ٬‬خ‪ٛ‬نضخء وزدس‪ٟ‬‬
‫خ﵁ ‪ٟ‬ن‪٪‬د‪.‬‬
‫‪ٙ‬نُ‪٦‬ص خ‪٥‬غُذش عيت ؤوسَد٭د س٘ندويت خ‪ٞ‬ندـغعًنش‪ ،‬خ‪ٞ‬نؾش‪ٙ‬ص خْ‪١‬ددديُص ‪٦٥‬سدلؽص‪ .‬زدس‪ ٟ‬خ﵁‬ ‫‪.٩‬‬
‫‪ٟ‬ند‪.‬‬
‫عُددش خ‪ٞ‬نذسعٌن خ‪٢٥‬شخ‪ ٧‬ز‪ٞ‬غ‪ ٨‬ظْ‪ ٨ُ٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص خ‪٥‬زَ‪ٝ ٬‬ذ صودوخ خ‪٥‬سدلؽص زد‪٦ْ٥‬ى‪٧‬‬ ‫‪.8‬‬
‫خ‪٥‬ٮد‪ْٙ‬ص وخ‪ٞ‬نْدسٗ خ‪ٞ‬نعٮىّص وخٔسؽددخض خ‪ٚ٥‬دم‪٦‬ص لىت ظغعيُِ ؤ‪ ٫‬ظع‪ ٨‬دسخععهد يف ٱزخ‬
‫خ‪ٞ٥‬غ‪ ،٨‬ـضخٱ‪ ٨‬خ﵁ خًن خ‪ٛ‬نضخء يف خ‪٥‬ذ٭ُد وخِخشش‪.‬‬
‫‌و‬
‫وخ‪٥‬ذخ خ‪٥‬سدلؽص خ‪٥‬غُذ خ‪ٜ‬ندؾ ؤ٘نذ سمىخ‪ ٫‬خ‪ٞ‬ندـغعًن وخ‪٥‬غُذش خ‪ٜ‬ندـص ظىيت َى‪ُُ٥‬د٭يت‪،‬‬ ‫‪.1‬‬
‫‪ S.Pd‬ل‪َٚ‬ه‪٪‬د خ﵁ ظْدُف‪ٞٙ ،‬ذ سزُٓد خ‪٥‬سدلؽص ؤلغ‪ ٬‬خ‪٥‬عشزُص وخٔسؽدد‪ ،‬وفذ‪ٝ‬د يف خ﵀سص‬
‫وخ‪٥‬ىدخء‪ ،‬وؤخ‪٦‬قد خ‪٥‬ذّدء وخ‪ْ٥‬يدء‪٪ٙ ،‬د ‪٦٥‬سدلؽص ‪ُّ ٬٩‬ىك ‪ٚ١‬دء بٖ خ‪٥‬ذّدء بُف خ﵁‬
‫زدِ٭دء ؤ‪َ ٫‬عىـه‪٪‬د ظدؾ خ‪ٛ‬نٮد‪.٫‬‬
‫خ‪٥‬ض‪ٗ٩‬ء خْلسدء يف ‪ٝ‬غ‪ ٨‬ظْ‪ ٨ُ٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص خ‪٥‬زَ‪١ ٬‬د٭ىخ ّدج‪٦‬ص وبخىخ٭د وؤعدظزش‪،‬‬ ‫‪.7‬‬
‫٭دفمٌن و‪٩‬ؾفٌْن ودخ‪ٌْٙ‬ن ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬سدلؽص‪ٙ .‬غإ‪٥‬ط خ‪٥‬سدلؽص خ﵁ ؤ‪ ٫‬جيْ‪ٗ ٤‬نْٮد ٱزخ‬
‫ٗنْد ‪٩‬شلى‪٩‬د وظ‪ٚ‬ش‪ٝ‬ٮد ‪ ٬٩‬زْذٯ ظ‪ٚ‬ش‪ٝ‬د ‪ْ٩‬قى‪٩‬د‪.‬‬
‫وؤخًنخ ظؾ‪٢‬ش خ‪٥‬سدلؽص ‪٥‬ٮ‪ٚ‬غهد خ‪٥‬يت ‪ٝ‬ذ خـعهذض ز‪ ٤٢‬ٱزخ خ‪ ٤٪ْ٥‬خ‪٥‬ؾد‪ ٛ‬وظذّى خ‪٥‬سدلؽص خ﵁‬
‫ؤ‪ ٫‬جيضَه‪ ٨‬ؤلغ‪ ٬‬خ‪ٛ‬نضخء ّ‪٩ ً٦‬د ‪٦ْٙ‬ىخ وَضَذٱ‪ٙ ٨‬ن‪ ٰ٦‬وزش‪١‬دظٰ‪ .‬وظشـى خ‪٥‬سدلؽص ؤ‪٢َ ٫‬ى‪٫‬‬
‫ٱزخ خ‪٥‬سمػ ٭د‪ْٙ‬د يف خذ‪٩‬ص خ‪ٞ‬نْ‪ٌ٪٦‬ن وٗنُِ خ‪ٞ‬نهع‪ٌ٪‬ن زعْ‪ ٨ُ٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص‪ .‬خ‪٦٥‬ه‪ ٨‬ب٭د ٭ْىر‬
‫ز‪َ ٖ ٨٦ّ ٬٩ ٠‬ٮ‪ ِٚ‬و‪٦ٝ ٬٩‬ر ٖ خيؾِ و‪ ٬٩‬٭‪ٚ‬ظ ٖ ظؾسِ و‪ ٬٩‬دّىش ٖ َغعفدذ ‪ٟ‬ند‪.‬‬
‫آ‪ٌ٩‬ن َد سذ خ‪ْ٥‬د‪ٞ‬نٌن‪.‬‬
‫ظد‪٤‬نًنخ٭ؿ‪َ ١١ ،‬ى‪ُ٥‬ى ‪٧١2١١‬‬

‫خ‪٥‬سدلؽص‬
‫‌ز‬
‫محتويات البحث‬
‫ظقذَ‪٩ ٜ‬ؾشٗ خ‪٥‬سمػ ‪...................................................................‬ؤ‬

‫ظقذَ‪ٛ ٜ‬نٮص خٖ‪٩‬عمد‪ .................................................................. ٫‬ذ‬
‫خٔ‪ٝ‬شخس ‪ ................................................................................‬ؾ‬
‫‪٦٩‬خـ خ‪٥‬سمػ ‪ .........................................................................‬د‬
‫ؽ‪٢‬ش وظ‪ٞ‬ذَش ‪ ...........................................................................‬و‬
‫‪١‬نعىَدض خ‪٥‬سمػ ‪ .......................................................................‬ق‬
‫‪ٝ‬دج‪٪‬ص خ‪ٛ‬نذو‪ٟ........................................................................... ٣‬‬
‫الباب األول‬
‫مقدمة‬
‫ؤ‪ -‬خ‪ُٚ٦‬ص خ‪٥‬سمػ ‪١.......................................................................‬‬

‫ذ‪٩ -‬ؾ‪ٗ٢‬ض خ‪٥‬سمػ ‪8.................................................................‬‬
‫‪ -١‬ظؾخُـ خ‪ٞ‬نؾ‪ٗ٢‬ض ‪8.........................................................‬‬
‫‪ٓ -١‬نذَذ خ‪ٞ‬نؾ‪ٗ٢‬ض ‪8............................................................‬‬
‫‪ -3‬ظ‪ٞ‬شَش خ‪ٞ‬نؾ‪ٗ٢‬ض ‪8.............................................................‬‬
‫ؾ‪ -‬ؤٱذخٗ خ‪٥‬سمػ ‪8.....................................................................‬‬
‫د‪ٙ -‬ىخجذ خ‪٥‬سمػ ‪1.......................................................................‬‬
‫ٱ‪ -‬خ‪٥‬ذسخعدض خ‪٥‬غدز‪ٞ‬ص ‪1..................................................................‬‬
‫و‪ -‬ىشَ‪ٞ‬ص خ‪٢٥‬عدزص ‪١......................................................................‬‬
‫‌ح‬
‫الباب الثاني‬
‫اإلطار النظري‬
‫ؤ‪ٚ٩ -‬دٱُ‪ ٨‬ؤعدعُص ‪٥‬ٮَشَص ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ يف خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪٤ ........................... ٍ٪‬‬
‫‪ٚ٩ -١‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬ٮـ وخ‪ٝ‬نيدذ ‪٤........................................................‬‬
‫‪ -١‬ؤ٭ىخُ خ‪ٝ‬نيدذ ‪١٩ .............................................................‬‬
‫‪ٚ٩ -3‬هى‪ٓ ٧‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ ‪١8 .......................................................‬‬
‫ذ‪ٚ٩ -‬دٱُ‪ ٨‬ؤعدعُص ‪٦٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪١7 ................................................ ٍ٪‬‬
‫‪ٚ٩ -١‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪١7 ............................................................ ٠‬‬
‫‪ٚ٩ -١‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪١2 ................................................... ٍ٪‬‬
‫ؾ‪ -‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪١١ ........................................................ ٍ٪‬‬
‫‪ -١‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس ‪١١ ....................................................................‬‬
‫‪ -١‬خ‪٥‬عشخدٗ ‪١٩ ...................................................................‬‬
‫‪ -3‬خ‪٥‬عندد ‪١١ ....................................................................‬‬
‫‪ -٩‬خٖؽع‪٪‬د‪32 .................................................................. ٣‬‬
‫‪ -8‬خ‪ٞ‬نقدلسص ‪3١ ...................................................................‬‬
‫د‪ -‬﵀ص ّ‪ ٬‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪3٩ .............................................................‬‬
‫‌ط‬
‫الباب الثالث‬
‫مناهج البحث‬
‫ؤ‪ -‬٭ىُ خ‪٥‬سمػ ‪31 ....................................................................‬‬

‫ذ‪٩ -‬قددس خ‪٥‬سُد٭دض ‪37 ..............................................................‬‬
‫ؾ‪ -‬ىشَ‪ٞ‬ص خ‪٥‬سمػ ‪37 .................................................................‬‬
‫‪ -١‬ؤع‪٦‬ىذ ٗنِ خ‪٥‬سُد٭دض ‪37 ......................................................‬‬
‫‪ -١‬ؤع‪٦‬ىذ ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪٥‬سُد٭دض ‪3١ .....................................................‬‬
‫الباب الرابع‬
‫نتائج البحث‬
‫ؤ‪ -‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪3٤....................................................................‬‬

‫ذ‪ٓ -‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ ‪٥‬غىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪٩2 .....................................................‬‬
‫ؾ‪ -‬ـذو‪ ٣‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪٥ ٍ٪‬غىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪18 ....................................‬‬
‫الباب الخامس‬
‫خاتمة‬
‫ؤ‪ -‬خ‪ٝ‬نٗفص ‪7٩........................................................................‬‬

‫ذ‪ -‬خٖ‪ٝ‬عشلدض ‪78 ......................................................................‬‬
‫‪٩‬شخـِ خ‪٥‬سمػ ‪71 ........................................................................‬‬
‫‌ي‬
‫قائمة الجدول‬
‫‪ ٩.١‬ـذو‪َ ٣‬ىمك ؤ٭ىخُ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس وؤٕشخمٰ و‪ْ٩‬د٭ُٰ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪18 ......................‬‬
‫‪ ٩.١‬ـذو‪َ ٣‬ىمك ؤ٭ىخُ خ‪٥‬عشخدٗ و‪ْ٩‬د٭ُٰ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪1٤ ..............................‬‬
‫‪ ٩.3‬ـذو‪َ ٣‬ىمك ؤ٭ىخُ خ‪٥‬عندد و‪ْ٩‬د٭ُٰ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪1٤ ................................‬‬
‫‪ ٩.٩‬ـذو‪َ ٣‬ىمك خٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬ول‪ ٰ٦ٞ‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪72 ....................................‬‬
‫‪ ٩.8‬ـذو‪َ ٣‬ىمك ؤ٭ىخُ خ‪ٞ‬نقدلسص و‪ْ٩‬د٭ُٰ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪7١ ..............................‬‬
‫‪ ٩.1‬دخجشش ٭غسُص ظىمك ٭غسص ٭ىُ ؤدخش خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪7١ ................‬‬
‫‪ ٩.7‬دخجشش ٭غسُص ظىمك ٭غسص ٭ىُ ؤدخش خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬وظىصَْهد يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪7١ .......‬‬
‫‌ث‬
‫خ‪٥‬سدذ خْو‪٣‬‬
‫‪ٞ٩‬ذٓ‪٩‬ص‬
‫ؤ‪ -‬خ‪ُٚ٦‬ص خ‪٥‬سمػ‬

‫ب‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ ؤو خٖظغد‪ ٛ‬خ‪٥‬ٮقٍ ؤو خ‪٥‬غس‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ وخ٭غفد‪٩ ٰ٩‬ى‪٩ ِٝ‬ش‪١‬ضٌ‬
‫وخْٖندٱدض خ‪ٜ‬نذَؽص يف خُْندغ وخ‪٥‬ذسخعدض خ‪٥‬يت ظٮذسؾ يف ‪٠‬ندٖض ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ‪/‬خ‪٥‬ٮـ‪،‬‬
‫و‪٥‬غد٭ُدض خ‪ٝ‬نيدذ‪/‬خ‪٥‬ٮـ‪ ،‬و‪٥‬نى خ‪٥‬ٮـ‪ ،‬وّ‪ ٨٦‬خ‪٥‬ٮـ‪ ١.‬و‪١‬ى٭ٰ َغه‪ ٨‬يف ظشخزو وٕندع‪٠‬‬
‫خ‪٥‬ٮـ‪ ،‬ور‪ ٬٩ ٠٥‬خٗ‪ ٣‬آ‪ُ٥‬دظٰ خ‪ٞ‬نع‪٪‬ؽ‪٦‬ص يف خٔلد‪٥‬ص‪ ،‬وخٖععسذخ‪ ،٣‬وخ‪ٜ‬نزٗ‪ ،‬وخ‪٥‬ىف‪،٤‬‬
‫وخ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪.ٍ٪‬‬
‫َٮ‪ٞ‬غ‪ ٨‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ بُف ‪ٝ‬غ‪ٌ٪‬ن مهد خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ وخ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪٪١.ٍ٪‬د ؤٍهش‬
‫ٱد‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص (‪ )Halliday & Ruqaiya‬ٱزخ خ‪٥‬ع‪ٞ‬غُ‪ :٨‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬ٱى خ‪٥‬عْسًن حينش ‪ ُٰٙ‬ـضءخ ‪٬٩‬‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬وـضءخ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ‪ ١.‬وظْشَ٘ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬ٱى ـضء ‪٬٩‬‬
‫ظٮَُ‪ ٨‬خ‪٥‬ٮـ خ‪٥‬زٌ ََهش ‪ُُٚ١‬ص خسظسده خ‪ٛ‬ن‪ ٤٪‬زْنهد‪َ 3.‬شي ٱد‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫(خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‪ ،‬خ‪٥‬عشخدٗ‪ ،‬خ‪٥‬عندد‪ ،‬وخٖؽع‪٪‬د‪)٣‬‬ ‫خ‪٥‬ع‪٢‬شَش‪reiterasi/‬‬ ‫خ‪ٞ‬نْف‪َ ٍ٪‬ؾ‪ ٤٢‬ـد٭سٌن‪ :‬بّددش‬
‫وخ‪ٞ‬نقدلسص‪.kolokasi/‬‬
‫‪1‬‬
‫دمحم‌خطابً‪‌،‬لسانٌات‌النص(مدخل‌إلى‌انسجام‌الخطاب)‪(‌،‬بٌروت‪:‬المركز‌الثتافً‌العربٌة‪‌،)1991،‬ط‪‌،1.‬ص‪‌ .5‌.‬‬
‫‪2‬‬
‫لٌزا‌نور‌آمالٌا‪"‌،‬الخطااب‌والمماساث‌النياوي‌فاً‌مجلاة‌ألاو‌إندونٌساٌا‌ميات‌نناوا ‌(صايو ‌نالمٌاة‌لتممماام‌بالل اة‌‬
‫العربٌة)"‪‌،‬بيث‪‌،‬جاكرما‪‌:‬جامعة‌شرٌف‌مداٌة‌هللا‌اإلستمٌة‌اليكومٌة‌جاكرما‪‌‌،2116‌،‬ص‪‌ .3‌.‬‬
‫‪3‬‬
‫ينااا ‌مٌشااار‌والعماار ‌بال ااانً‪‌،‬االمساااا‌المعجمااً‌فااً‌صاايٌي‌البخاااري‌كماااب‌اإلٌمااا ‌والصااوم‌أنمو جااا‪(‌،‬الااوادي‪‌:‬‬
‫جامعة‌الش ٌد‌يمه‌لخضرالوادي‪‌،)2112‌،‬ص‪‌ .21‌.‬‬
‫‪1‬‬
‫وـذ خ‪٥‬سدلؽى‪ ٫‬يف خ‪ٞ٥‬شآ‪ ٫‬خ‪٢٥‬شًن ‪٠‬ندٖ سلسد ٔؼشخء ‪٩‬د ـدءض زٰ ٱزٯ خ‪٥‬ذسخعدض ‪٬٩‬‬
‫ىشولدض زٮ‪٪‬درؾ ‪ٝ‬شآ٭ُص سخجُْص‪ .‬خ‪٩‬عدصض زغس‪٢‬هد وخظغد‪ٝ‬هد خ‪٥‬سٮدجٍ ولس‪٢‬عهد وخ٭غفد‪٩‬هد‬
‫خ‪٥‬ذِٖف ْ٭ٰ ٭ـ ‪٩‬ع‪٢‬د‪ ٤٩‬خ‪٥‬ٮقُص‪ ٩.‬بر ظى‪ٙ‬شض ‪ٗ ُٰٙ‬نُِ خ‪ٞ‬نْدًَن خ‪٥‬يت ومْهد خ‪٦٥‬غد٭ُى‪،٫‬‬
‫وُنغر ٱزخ خْنٰ خ‪٥‬ذخسعى‪ ٫‬بُف ‪ٞ٩‬دسزص ٱزخ خ‪٥‬ٮـ خ‪ٞ٥‬شآين ‪ٞ٩‬دسزص ‪٥‬غد٭ُص ‪٥‬عغ‪ُ٦‬و خ‪٥‬نىء ّ‪ً٦‬‬
‫وـٰ آخش ‪ ٬٩‬خّٔفدص خ‪ٞ٥‬شآين‪ ،‬زعيسُ‪ ٜ‬خَِدض خ‪٦٥‬غد٭ُص خ‪ٜ‬نذَؽص‪.‬‬
‫‪ُْٙ‬ذ ‪٩‬د ‪ ٰ٦ْٙ‬عُذ ‪ٝ‬ير يف ظ‪ٚ‬غًنٯ خ‪٥‬شخجِ (يف ٍٗ‪ ٣‬خ‪ٞ٥‬شآ‪ ٗ٪ّ )٫‬سخجْد يف ‪٠‬ند‪ٓ ٣‬ن‪٤ُ٦‬‬
‫خ‪٥‬ٮـ خ‪ٞ٥‬شآين‪ٞٙ ،‬ذ ؤومك خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْٮىٌ زٌن آَص خ‪٥‬غىسش خ‪٥‬ىخلذش‪ ،‬و‪ٝ‬غ‪ ٨‬آَدض خ‪٥‬غىسش‬
‫ؤ‪ٝ‬غد‪٩‬د ُنغر ‪٩‬ىمىّدهتد‪ ،‬وزٌن ظشخزو ؤـضخء ‪٩ ٤١‬ىمىُ وظشخزو خ‪ٞ‬نىمىّدض ‪٪ُٙ‬د زُٮهد‬
‫دخخ‪ ٤‬خ‪٥‬غىسش ٭‪ٚ‬غهد‪ ،‬وزٌن ّٗ‪ٝ‬ص ‪ ٤١‬عىسش زد‪٥‬يت ‪ٝ‬س‪٦‬هد لُػ ظعشخزو خ‪٥‬غىس ‪٦١‬هد يف ٭ـ‬
‫‪ٖ٥‬ىٌ وخلذ ٱى خ‪ٞ٥‬شآ‪ ٫‬خ‪٢٥‬شًن‪ .‬وهبزخ َ‪٢‬ى‪ ٫‬عُذ ‪ٝ‬ير ‪ٝ‬ذ ‪١‬ؾ٘ ّ‪ ٬‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْٮىٌ يف‬
‫خ‪ٞ٥‬شآ‪ ،٫‬ؤ‪٩‬د خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ً٦ّ ٠‬خ‪ٞ‬نغعىي خ‪ ،ٍَٚ٦٥‬وخ‪ٞ‬نْف‪َ ٨٦ٙ ،ٍ٪‬ؾش ب‪ُ٥‬هد‪ 8.‬وّ‪ ً٦‬خ‪٥‬شٕ‪٬٩ ٨‬‬
‫ظىـٰ خ‪٥‬سدلؽٌن ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين بٖ ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ذسخعدض خ‪٥‬يت ظٮدو‪٥‬ط خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ خدفص‬
‫يف خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ،ٍ٪‬وز‪ُٞ‬ص خ‪ٞ‬نْدًَن خ‪٥‬ٮقُص ‪٦ُ٦ٝ‬ص ـذخ‪.‬‬
‫ب‪ ٫‬ٱٮد‪ ٟ‬خ‪ٞ‬نؾ‪ٗ٢‬ض خ‪ ٘٦‬ٱزخ خ‪٥‬سمػ ‪٩‬ٮهد‪٦ٝ ،‬ص ‪ٙ‬ه‪ ٨‬دخسعٍ خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص ّ‪ ٬‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫خ‪ٞ‬نْف‪ .ٍ٪‬وصّط خ‪٥‬سدلؽص خٖععيُٗ ّرب ؽس‪٢‬ص خ‪٥‬عىخف‪ ٤‬خٖـع‪٪‬دٍّ و٭عدجفٰ ‪٩‬د َق‪ ٤‬بُف‬
‫‪ ٬٩ %8١‬خ‪ٞ‬نغعفُسٌن ٖ َْش‪ٙ‬ى‪ ٬ّ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬و‪َْ %٩١‬ش‪ٙ‬ى٭ٰ ‪ ٬٩‬خٗ‪ ٣‬خ‪٢٥‬عر‪،‬‬
‫وخٔ٭عش٭ُط‪ ،‬و‪٩‬ددش خ‪٥‬ذسخعُص يف خ‪ٛ‬ند‪ْ٩‬ص‪ .‬لىت يف خجملد‪ ٣‬خْ‪١‬ددديٍ‪َ ،‬ف َ‪ ٬٢‬ٱٮد‪ ٟ‬خ‪٢٥‬ؽًن ‪٬٩‬‬
‫خُْندغ لى‪ ٣‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف خ‪ٞ٥‬شآ‪ٙ .٫‬مقط خ‪٥‬سدلؽص خُْندغ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ذسخعدض خ‪ٞ‬نعْ‪ٞ٦‬ص‬
‫زد‪ٞ‬نىمىُ ّ‪ ً٦‬خٔ٭عش٭ط و‪٢٩‬عسص خ‪ٛ‬ند‪ْ٩‬ص‪ ،‬ووـذض خ‪٥‬سدلؽص خ‪٥‬عٮدجؿ خ‪٦ُ٦ٞ٥‬ص ‪ ٬٩‬خُْندغ لى‪٣‬‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪.ٍ٪‬‬
‫وٱٮد‪ّ ٟ‬ذش خ‪٥‬ذسخعدض خ‪٥‬يت ٓن‪ ٤٪‬٭‪ٚ‬ظ خ‪ٞ‬نىمىُ وٱٍ ‪١‬دِيت‪ :‬خْو‪١ ،٣‬عسط لٮد‪٫‬‬
‫ٱُؾدس وخ‪٪ْ٥‬شَص زد‪ٟ‬ندين خ‪٥‬سمػ ّنىمىُ "خٖظغد‪ ٛ‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف فمُك خ‪٥‬سخدسٌ ‪١‬عدذ‬
‫خٔديد‪ ٫‬وخ‪٥‬قى‪ ٧‬ؤمنىرـد" عٮص ‪ٛ ٧١2١١‬ند‪ْ٩‬ص خ‪٥‬ؾهُذ ٘نٰ ‪ٝ‬ننش خ‪٥‬ىخدٌ َنضخجش‪ ،‬و٭عُفعٰ ٱٍ‬
‫خٖظغد‪ ٛ‬دخخ‪ ٤‬خ‪ٜ‬نذَػ خ‪٥‬ٮسىٌ ؤ‪١‬ؽًن وسودخ ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نسدؽش وخ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نضجٍ يف ‪١‬عدذ‬
‫‪4‬‬
‫جلٌلة‌صالي‌العتا‪"‌،‬االمساا‌المعجمً‌فً‌ساور ‌البلاد"‪‌،‬مجلاة‌مركاز‌دراساة‌الكوفاة‪‌،‬ج‪‌،.‬موضاو ‌‪‌،2119‌،52‬‬
‫ص‪‌ .159‌.‬‬
‫‪5‬‬
‫نلااً‌باونتم‪"‌،‬جمالٌااات‌المكاارار‌وآلٌاماه‌فااً‌المماسااث‌النصااً‌ةصاٌد ‌ماادٌي‌العاال‌العاالً‌للشااانر‌ميمااود‌دروٌا ‌‬
‫أنمو جا"‪‌،‬بيث‪‌،‬السانٌة‪‌:‬جامعة‌ومرا ‪‌،2116‌،‬ص‪‌ .19-21‌.‬‬
‫‪2‬‬
‫خ‪٥‬قى‪ ٧‬وخٔديد‪ .٫‬وخ‪٥‬ؽدين‪"،‬خٖظغد‪ ٛ‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪٥‬س‪٦‬ذ" ‪ٛ‬ن‪٦ُ٦‬ص فدٌف خ‪ ْٛٗ٥‬يف ‪٠‬ن‪٦‬ص ‪٩‬ش‪١‬ض‬
‫دسخعدض خ‪٢٥‬ى‪ٙ‬ص ‪ٛ‬ند‪ْ٩‬ص ‪١‬ىىف عٮص ‪ ،٧١2١٤‬و‪ ٬٩‬٭عدجؿ خ‪٥‬سمػ ٱٍ َُْذ خٖظغد‪ ٛ‬ؤٱ‪ ٨‬خ‪ٞ‬نْدًَن‬
‫خ‪٥‬ٮقُص ْ٭ٰ َشظسو زد‪٥‬ٮـ يف رخظٰ‪١ ،‬ىٓ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس ظؾد‪ٖ٥ ٗ١‬ىَد ودٖ‪ُ٥‬د وٖعُ‪٪‬د خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪٥‬زٌ‬
‫ّ‪ ً٦ّ ٤٪‬خععُ‪ٚ‬دء خ‪ٞ‬نْىن ‪ ٬٩‬ـىخ٭سٰ خ‪ٞ‬نعْذدش‪ ،‬وخظنك ؤؼش خ‪ٞ‬نقدلسدض خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص يف خظغد‪ٛ‬‬
‫خ‪٥‬ٮـ وظشخزيٰ زد‪٥‬عند‪ .٧‬وخ‪٥‬ؽد‪٥‬ػ‪" ،‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪٢٥‬ه٘‪ُ :‬نػ ٓن‪٤ُ٦‬‬
‫خ‪ٝ‬نيدذ" ٱزخ خ‪٥‬سمػ ‪١‬عسعهد ٭ُىت ص‪ُ١‬ص يف ‪٠‬ن‪٦‬ص خْ‪٥‬سٓإ خ‪ْ٥‬ذد خ‪٥‬ىخلذ ‪ٛ‬ند‪ْ٩‬ص خٔعٗ‪ُ٩‬ص‬
‫خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪ُ٩‬ص ّنددوسي عٮص ‪ ،٧١2١١‬و٭عُفعٰ َىـذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف خَِدض ‪ 3١-33‬و‪،8١‬‬
‫وخ‪٥‬عشخدٗ يف خَِدض ‪ 3١-32‬و‪ ،8٩‬وخ‪ٞ‬نؾ‪٪‬ى‪ ٣‬يف خَِدض ‪ ،8٩ ،82 ،38-3٩‬وخ‪٢٥‬ٮدَص‬
‫يف خَِدض ‪ ،١2-٤‬وخ‪٥‬عندد يف خَِدض ‪ ،13 ،١7،١١‬وَعف‪ ً٦‬خ‪ٞ‬نقدلسص يف خ‪ْٝٗ٥‬ص زٌن‬
‫خ‪٪٦٢٥‬دض‪ .‬وَ‪ ،ُٰ٦‬يف خ‪٢٥‬عدذ "خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص" ْسوي خ‪ ٍ٦ُٚٞ٥‬عٮص‬
‫‪ ٧ ١2١٤‬خ‪٥‬ٮدؽش ٭ىس لىسخ‪٦٥ ٫‬ذسخعدض وخ‪٥‬ٮؾش وخ‪٥‬عشٗنص‪َْ .‬ع‪٪‬ذ ٱزخ خ‪٢٥‬عدذ ّ‪٩ ً٦‬ٮهؿ (دٌ‬
‫زىٕشدخ‪ ٫‬ودسَغ‪٦‬ش) يف ظيسُ‪ ٜ‬خ‪ٞ‬نْدًَن خ‪٥‬غسْص ّ‪ ً٦‬عىس خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ ،‬وٱزخ خ‪٢٥‬عدذ َسمػ ّ‪٬‬‬
‫ؤدوخض خ‪٥‬عشخزو خ‪٥‬ٮقٍ يف خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين و‪ُُٚ١‬ص ٓن‪ ُٜٞ‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬وخٖ٭غفد‪ ٧‬خ‪٥‬زٌ َغعخذ‪٧‬‬
‫يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫‌وخ‪ٞ‬نؾ‪ٗ٢‬ض خْخشي ٱٍ ‌خٖخعٗ‪ٙ‬دض يف ظش‪ُ١‬ر خ‪ٖ٦٥‬ص و‪ْ٩‬ٮدٱد زٌن خ‪٥‬ٮـ‪/‬خ‪ٝ‬نيدذ‬
‫خ‪ٖ٦٥‬ىٌ وخ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين‪ .‬دي‪ٓ ٬٢‬نذَذ ٱزٯ خٖخعٗ‪ٙ‬دض زعم‪ ٤ُ٦‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ً٦ّ .ٍ٪‬‬
‫عسُ‪ ٤‬خ‪ٞ‬نؽد‪ٝ ،٣‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪﴿ :‬ٱَ‪ ْ٤‬ـَضَخءُ خٔلِغَد‪ ٔ٫‬بِٖ خٔلِغَد‪[ ﴾ُ٫‬عىسش خ‪٥‬ش٘ن‪ٙ .]12:٬‬ع‪٢‬شخس‬
‫خ‪ ٌٚ٦٥‬ٱٮد ‪ُ٥‬ظ ‪ٖ٥‬شك خ‪٥‬عى‪ُ١‬ذ‪َٚ٥ ٫ْ ،‬ص خٔلغد‪٥ ،٫‬ذَهد ‪ْ٩‬ٮُد‪ :٫‬خٔلغد‪ ٫‬خْو‪ّ ٣‬نْىن ‪٤ْٙ‬‬
‫خ‪ٜ‬نغ‪ ،٬‬وخٔلغد‪ ٫‬خ‪٥‬ؽدين ّنْىن ـضخء خ‪ٜ‬نغ‪ 1.٬‬مث ‪٤‬نذ خ‪٥‬عشخدٗ ّرب ؼٮدجُص (خٔسعد‪ )٣‬و‬
‫(خ‪٥‬سْػ) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪﴿:‬ؤَ‪َ ْ٫‬ؤسِعٔ‪َْ٩َ ْ٤‬ٮَد زَٮٍِ بِعِشَخجُٔ‪ ﴾َ٤‬و‪ٝ‬ى‪َٝ﴿ ٰ٥‬د‪ُ٥‬ىخ ؤَ ِسـِِٰ وََؤخَدٯُ وَخِزَْػْ ‪ٍٔٙ‬‬
‫خ‪َ٪ْ٥‬ذَخجٔ‪ ِ٬‬لَدؽٔشَِ‪[ ﴾َ٬‬عىسش خ‪٥‬ؾْشخء‪ ،]١7،31:‬وٱزخ ‪٩‬د رٱر ب‪ ُٰ٥‬خز‪٩ ٬‬ٮَىس ‪ ٬٩‬خٗ‪٣‬‬
‫ظْشَ‪٦٥ ٰٚ‬سْػ (زْػ زْؽٰ زْؽد‪ :‬ؤسع‪ ٰ٦‬ولذٯ ‪ًٕ ِ٩‬نٯ وخزْؽٰ ؤَند ؤٌ ؤسع‪ٙ ٰ٦‬د٭سْػ)‪ ،‬وّ‪ً٦‬‬
‫ظْدُف‪‌ ﴿:‬‬ ‫ٱزخ ‪ٙ‬ه‪٪‬د ‪٩‬عشخد‪ٙ‬د‪ 7.٫‬وخ‪ٞ‬نؽد‪ ٣‬خِخش ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نقدلسص‪/‬خ‪٥‬عند‪ ٧‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص يف ‪ٝ‬ى‪٥‬ص‬
‫‪6‬‬
‫ينا ‌مٌشار‌والعمر ‌بال انً‪‌،‬االمساا‌المعجمً‌فً‌صيٌي‌البخاري‌كماب‌اإلٌما ‌والصوم‌أنمو جا‪‌،‬ص‪‌ .22‌.‬‬
‫‪7‬‬
‫ابمسام‌زوٌد‌وسلٌمة‌بوالشعٌر‪"‌،‬أدوات‌المماسث‌النصً‌فاً‌ساور ‌الشاعرا "‪‌،‬بياث‪‌،‬جٌجل‪:‬جامعاة‌دمحم‌الصادٌب‌با ‌‬
‫ٌيٌى‪-‬جٌجل‪‌،2119‌،‬ص‪‌ .112‌.‬‬
‫‪3‬‬
‫‪[ ﴾     ‌ ‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪" ٌٚ٦٦ٙ ]١:‬خ‪٥‬ٮ‪ٚ‬ظ خ‪٦٥‬ىخ‪٩‬ص" ّنْىن ٱٍ خ‪٥‬يت خ‪١‬عغسط‬ ‫‪    ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪  ‬‬
‫زْل خ‪ٚ٥‬نُ‪٦‬ص ‪ٙ‬ع‪٦‬ى‪ ٧‬فدلسهد برخ خسظ‪٢‬ر ‪٢٩‬شوٱد‪.‬‬

‫خخعدسض خ‪٥‬سدلؽص ‪ٟ‬نزخ خ‪٥‬سمػ زغسر ‪٦ُ٩‬هد بُف ‪٩‬ؽ‪ ٤‬ٱزٯ خ‪٥‬سمىغ خ‪ٖ٦٥‬ىَص خ‪٥‬يت ظشظسو‬
‫زد‪ٞ٥‬شآ‪ ٫‬خ‪٢٥‬شًن‪١ ،‬ى٭ٰ ؤز‪ ٔ٦‬٭ـ ظعف‪َ٩ ُٰٙ ً٦‬دٱش خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ خدفص يف خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫خ‪ٞ‬نْف‪ٙ ،ٍ٪‬هى خ‪ٝ‬نيدذ خٔ‪ٟ‬نٍ خ‪ٞ‬نْفض يف ‪ َٰٚ٥‬و‪ْ٩‬ٮدٯ‪ ،‬وخ‪ٞ‬نْفض يف ٕندع‪ ٰ٢‬وخ٭غفد‪.ٰ٩‬‬
‫وخخعدسض خ‪٥‬سدلؽص عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص َف َ‪ّ ٬٢‬ؾىخجُد ْ‪ُٙ ٫‬هد ‪٩‬ىَّص لغٮص ووُّذ ‪٦٥‬ٮدط‬
‫خععْذخد ‪ُ٥‬ى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ ،‬وظن‪٪‬ٮط خ‪٥‬غىسش خ‪٢٥‬شديص وـىٱد ‪ ٬٩‬خ‪٥‬سٕٗص ‪١‬عىخ‪ ٜٙ‬خ‪ٚ٥‬قى‪ ٣‬وَغ‪ً٪‬‬
‫﴿‪‌ ، ‌  ، ‌ ‌ ‬‬ ‫يف ّ‪ ٨٦‬خ‪٥‬سذَِ خ‪٥‬غفِ وخ‪ٞ‬نشفِ ‪٩‬ؽ‪ ٤‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪[ ﴾‌‌‌‌ ،‌‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.]١2-7 :‬‬
‫‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬ن‪ ٬٢٪‬ؤ‪٢َ ٫‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬سمػ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪ٝ‬ذ ٕنط دسخععٰ ‪ٝ ٬٩‬س‪ ٤‬خ‪٥‬سدلؽٌن يف ٗنُِ‬
‫ؤ‪٥‬ندء خ‪ْ٥‬دَف‪ ،‬عىخء ‪٪ُٙ‬د َعْ‪ ٜ٦‬زد‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬ؤو خ‪٥‬عخققدض خْخشي‪ .‬و‪ ِ٩‬ر‪،٠٥‬‬
‫زغسر خ‪٥‬ىفى‪ ٣‬خ﵀ذود ظشٕر يف ‪ٙ‬مـ ؤدخش خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬زٮَشَص خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٍ٪‬‬
‫‪ٟ‬ند‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬صيف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ .‬وّ‪٢ّ ً٦‬ظ ر‪ ،٠٥‬٭ض‪٥‬ط عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪٪٦٥‬ىَّص خ‪ٜ‬نغٮص زٌن‬
‫خ‪٥‬ٮدط ٖععْذخد ‪ُ٦٥‬ى‪ ٧‬خ‪َ( ٨َُْ٥‬ى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص)‪ .‬ور‪١‬شض آَدض ّ‪َ ٬‬ى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص وؤٱىخ‪ٟ‬ند‪ ،‬ٱزخ‬
‫خ‪ُ٥‬ى‪ ٧‬و‪ٙ‬ضّص خ‪٥‬ٮدط‪ ،‬وظؾًن زْل آَدض عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص بُف ؤلىخ‪ ٣‬خ‪٥‬سؾش يف ٱزخ خ‪ُ٥‬ى‪ ،٧‬وظىمك‬
‫ّ‪ ٬‬خ‪ ٜ٦‬خٔ٭غد‪ ٫‬يف ٗنُِ ‪٩‬شخل‪ ،ٰ٦‬وظسٌُن يف زْل خَِدض ّ‪ ٬‬لد‪ ٣‬خٔ٭غد‪ ٫‬يف ‪٩‬ىظٰ‪.‬‬
‫و‪ ٬٩‬خْٱ‪ ٨‬ؤهند خخعدسض خ‪٥‬سدلؽص ٱزٯ خ‪٥‬غىسش ٱٍ ‪١‬ؽشش خْدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خ‪٥‬يت‬
‫دي‪ٓ ٬٢‬نذَذٱد فشخلص ّنفشد خ‪٥‬ٮَش ب‪ُ٥‬هد‪ .‬وظغعخذ‪ ٧‬خ‪٥‬سدلؽص زْل ‪ْ٩‬دـ‪ ٨‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص‬
‫‪٥‬عغهُ‪ ٤‬يف ٓن‪ ٤ُ٦‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪١ ،‬د‪ٞ‬نٮفذ يف خ‪ٖ٦٥‬ص وخّْٗ‪٧‬‬
‫‪٦٥‬ىَظ ‪٦ْ٩‬ىٗ‪ ،‬و‪ْ٩‬ف‪ٞ٩ ٨‬دَُظ خ‪ٖ٦٥‬ص ْيب لغٌن ؤ٘نذ ز‪ٙ ٬‬دسط‪ ،‬و‪ٝ‬د‪٩‬ىط ‪١‬شخزُ‪ْ ٠‬ظدزُ‪٠‬‬
‫ّ‪ ٍ٦‬وصٱذٌ ‪١‬ننش‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫ذ‪٩ -‬ؾ‪ٗ٢‬ض خ‪٥‬سمػ‬
‫‪ -۱‬ظؾخُـ خ‪ٞ‬نؾ‪ٗ٢‬ض‬
‫زٮدء ّ‪ ً٦‬خ‪ُٚ٦‬دض خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬غدز‪ٞ‬ص‪ٙ ،‬هٮد‪ّ ٟ‬ذَذ ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نؾ‪ٗ٢‬ض خ‪٥‬يت مت ظؾخُقهد‬
‫‪٪ُٙ‬د َ‪:ٍ٦‬‬
‫ؤ‪٦ٝ -‬ص ‪ٙ‬ه‪ ٨‬دخسعٍ خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص ّ‪ ٬‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪.ٍ٪‬‬
‫ذ‪ -‬خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬زٌ َعْ‪ ٜ٦‬زد‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف خ‪ٞ٥‬شآ‪.٤ُ٦ٝ ٫‬‬
‫ؾ‪َ -‬ف َ‪٢‬عؾ٘ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين‪.‬‬
‫د‪ -‬ٱٮد‪ ٟ‬خٖخعٗ‪ٙ‬دض يف ظش‪ُ١‬ر خ‪ٖ٦٥‬ص و‪ْ٩‬ٮدٱد زٌن خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٖ٦٥‬ىٌ وخ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين‪.‬‬
‫‪ٓ -١‬نذَذ خ‪ٞ‬نؾ‪ٗ٢‬ض‬
‫زٮدء ّ‪ ً٦‬ظؾخُـ خ‪ٞ‬نؾ‪ٗ٢‬ض خ‪٥‬غدز‪ٞ‬ص‪ ،‬لذٓدض خ‪٥‬سدلؽص ٓنذَذخض خ‪ٞ‬نؾ‪ٗ٢‬ض‬
‫‪٪ُٙ‬د َ‪:ٍ٦‬‬
‫ؤ‪ -‬خ‪٥‬ٮَشَص ‪٥‬عم‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين خ‪٥‬يت خععخذ‪٩‬عهد خ‪٥‬سدلؽص يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ٱٍ‬
‫٭َشَص خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٟ ٍ٪‬ند‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص لغ‪ ٬‬وٱٍ بّددش خ‪٥‬ع‪٢‬شَش (خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‪،‬‬
‫خ‪٥‬عشخدٗ‪ ،‬خ‪٥‬عندد‪ ،‬وخٖؽع‪٪‬د‪ )٣‬وخ‪ٞ‬نقدلسص‪.‬‬
‫ذ‪ -‬خ‪ٝ‬عقش خ‪٥‬سمػ ّ‪ ً٦‬وـىد خ‪ْ٥‬ٮقش ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خ‪٥‬يت ظغعخذ‪١ ٧‬ؽًنخ يف‬
‫عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫ؾ‪ٓ -‬نذَذ خ‪٥‬سدلؽص يف ٓن‪ ٤ُ٦‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خْ‪١‬ؽش وسودخ يف عىسش‬
‫خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫‪ -3‬ظ‪ٞ‬شَش خ‪٥‬سمػ‬
‫ؤ‪ّ ٨١ -‬ٮقشخ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خْ‪١‬ؽش وسودخ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص؟‬
‫ذ‪٩ -‬د ٱٍ ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خ‪٥‬يت ظغعخذ‪١ ٧‬ؽًنخ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص؟‬
‫ؾ‪ -‬ؤٱذخٗ خ‪٥‬سمػ‬
‫وؤٱذخٗ ٱزخ خ‪٥‬سمػ ٱٍ‪:‬‬
‫ؤ‪ْ٩ -‬ش‪ٙ‬ص ؤ٭ىخُ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خْ‪١‬ؽش وسودخ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫ذ‪ْ٩ -‬ش‪ٙ‬ص ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خ‪٥‬يت ظغعخذ‪١ ٧‬ؽًنخ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫د‪ٙ -‬ىخجذ خ‪٥‬سمػ‬
‫ظشـى خ‪٥‬سدلؽص ؤ‪َ ٫‬إيت ٱزخ خ‪٥‬سمػ زد‪ٚ٥‬ىخجذ خِظُص‪:‬‬
‫ؤ‪ -‬و‪ًٙ‬ن خْ‪٢ٙ‬دس ‪٥‬ضَددش خ‪ٞ‬نشخـِ خ‪٥‬ذٖ‪٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص وخ‪ٞ‬نىخد خ‪ُ٪٦ْ٥‬ص يف خ‪ٞ‬ن‪٢‬عسص‪.‬‬
‫ذ‪ -‬صَددش خ‪٢ٚ٥‬ش وبؼشخء خ‪٥‬عش‪ُ١‬ر ّ‪ ٬‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف خ‪ٞ٥‬شآ‪.٫‬‬
‫ؾ‪ -‬صَددش ‪ْ٩‬ش‪ٙ‬ص خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف خ‪ٞ٥‬شآ‪.٫‬‬
‫ٱ‪ -‬خ‪٥‬ذسخعدض خ‪٥‬غدز‪ٞ‬ص‬
‫وـذض خ‪٥‬سدلؽص ؤُندؼد ّ‪ُ٪٦‬ص ‪٢‬نع‪ٚ٦‬ص خ‪٥‬يت ظعْ‪ ٜ٦‬هبزخ خ‪ٞ‬نىمىُ ‪٩‬ٮهد ‪٩‬د َ‪:ٍ٦‬‬
‫‪" -١‬خ‪ٝ‬نيدذ وخ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ يف ‪٠‬ن‪٦‬ص ؤ‪٥‬ى ب٭ذو٭ُغُد ٓنط ّٮىخ‪ ٫‬فمىش ّد‪ٞ‬نُص‬
‫‪ٗ٥‬ٱع‪٪‬د‪ ٧‬زد‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص" وٱزخ خ‪٥‬سمػ ‪١‬عسعهد ‪ُ٥‬ضخ ٭ىس آ‪٩‬د‪ُ٥‬د ‪٦٥‬مقى‪ ً٦ّ ٣‬خ‪٥‬ذسـص خْوُف‬
‫‪ٛ‬ند‪ْ٩‬ص ؽشَ٘ ٱذخَص خ﵁ خٔعٗ‪ُ٩‬ص خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪ُ٩‬ص َند‪١‬شظد عٮص ‪ُ ٧١2١1‬نؽط خ‪٥‬سدلؽص يف ٓن‪٤ُ٦‬‬
‫خجمل‪٦‬ص ّ‪ ً٦‬٭ىُ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ‪ .‬و٭عدجؿ خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬يت ظىف‪ ٤‬ب‪ُ٥‬هد ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ‬
‫َٮ‪ٞ‬غ‪ ٨‬زإسزْص ؤ٭ىخُ و‪ ٤٢٥‬٭ىُ ؤدوخض‪ .‬وَىـذ ٱٮد‪ ١٩3 ٟ‬ؤدخش خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ ‪ٞ٩ ٬٩‬د‪٣‬‬
‫‪١‬‬
‫خ‪ٖ٦٥‬ص وخْدذ خ‪٥‬ىخسد يف ‪٠‬ن‪٦‬ص ؤ‪٥‬ى ب٭ذو٭ُغُد‪.‬‬
‫‪" -١‬خٖظغد‪ ٛ‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪٥‬س‪٦‬ذ" ٱزخ خ‪٥‬سمػ ‪١‬عسٰ ـ‪٦ُ٦‬ص فدٌف خ‪ ْٛٗ٥‬يف ‪٠‬ن‪٦‬ص‬
‫‪٩‬ش‪١‬ض دسخعدض خ‪٢٥‬ى‪ٙ‬ص ‪ٛ‬ند‪ْ٩‬ص ‪١‬ىىف ـضء ‪٩ ١‬ىمىُ ‪ 8١‬عٮص ‪ُ ٧١2١٤‬نػ خ‪٥‬سدلػ ّ‪٬‬‬
‫خٖظغد‪ ٛ‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬ؤٌ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪٥‬س‪٦‬ذ‪ .‬و‪ ٬٩‬٭عدجؿ خ‪٥‬سمػ ٱٍ َُْذ خٖظغد‪ٛ‬‬
‫ؤٱ‪ ٨‬خ‪ٞ‬نْدًَن خ‪٥‬ٮقُص ْ٭ٰ َشظسو زد‪٥‬ٮـ يف رخظٰ‪١ ،‬ىٓ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس ظؾد‪ٖ٥ ٗ١‬ىَد ودٖ‪ُ٥‬د وٖعُ‪٪‬د‬
‫خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪٥‬زٌ ّ‪ ً٦ّ ٤٪‬خععُ‪ٚ‬دء خ‪ٞ‬نْىن ‪ ٬٩‬ـىخ٭سٰ خ‪ٞ‬نعْذدش‪ ،‬وخظنك ؤؼش خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص يف‬
‫‪٤‬‬
‫خظغد‪ ٛ‬خ‪٥‬ٮـ وظشخزيٰ زد‪٥‬عند‪.٧‬‬
‫‪" -3‬خٖظغد‪ ٛ‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف فمُك خ‪٥‬سخدسٌ ‪١‬عدذ خٔديد‪ ٫‬وخ‪٥‬قى‪ ٧‬ؤمنىرـد" ٱزخ خ‪٥‬سمػ‬
‫‪١‬عسعهد ىد‪٥‬سعد‪ ٫‬مهد لٮد‪ ٫‬ٱُؾدس وخ‪٪ْ٥‬شَص زد‪ٟ‬ندين ‪٦٥‬مقى‪ ً٦ّ ٣‬ؽهددش خ‪ٞ‬ندـغعًن ٔنقـ‬
‫‪٥‬غد٭ُدض ّد‪٩‬ص ‪ٛ‬ند‪ْ٩‬ص خ‪٥‬ؾهُذ ٘نٰ ‪ٝ‬ننش خ‪٥‬ىخدٌ َنضخجش عٮص ‪ُ ٧١2١١‬نؽط خ‪٥‬سدلؽص ّ‪٬‬‬
‫خٖظغد‪ ٛ‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف فمُك خ‪٥‬سخدسٌ ‪١‬عدذ خٔديد‪ ٫‬وخ‪٥‬قى‪ .٧‬ب‪ ٫‬خٖظغد‪ ٛ‬دخخ‪ ٤‬خ‪ٜ‬نذَػ‬
‫خ‪٥‬ٮسىٌ خْ‪١‬ؽش وسودخ ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نسدؽش وخ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نضجٍ يف ‪١‬عدذ خ‪٥‬قى‪ ٧‬ظ‪ٚ‬دوض يف خ‪٥‬ٮغر‬
‫‪2‬‬
‫لٌزا‌نور‌آمالٌا‪"‌،‬الخطااب‌والمماساث‌النياوي‌فاً‌مجلاة‌ألاو‌إندونٌساٌا‌ميات‌نناوا ‌(صايو ‌نالمٌاة‌لتممماام‌بالل اة‌‬
‫العربٌة)"‪‌،‬بيث‪‌،‬جاكرما‪:‬جامعة‌شرٌف‌مداٌة‌هللا‌اإلستمٌة‌اليكومٌة‌جاكرما‪‌ .2116‌،‬‬
‫‪9‬‬
‫جلٌلة‌صالي‌العتا‪"‌،‬االمساا‌المعجمً‌فً‌سور ‌البلاد‪‌،‬مجلاة‌مركاز‌دراساة‌الكوفاة"‪‌،‬مجلاة‌مركاز‌دراساة‌الكوفاة‪‌،‬‬
‫ج‪‌،1‌.‬موضو ‌‪‌ ‌.2119‌،52‬‬
‫‪6‬‬
‫خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬ذسش لُػ عف‪ ٤‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نسدؽش ٭غسص ‪ %17‬وٱٍ ظْذ خّْ‪ ٬٩ ً٦‬زٌن خ‪٥‬ع‪٢‬شخسخض‪ُ٦َ ،‬هد‬
‫خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نضجٍ زٮغسص ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ .%١2‬ؤ‪٩‬د يف ‪١‬عدذ خٔديد‪ٙ ٫‬ٮفذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نسدؽش عف‪ ٤‬٭غسص‬
‫‪١2‬‬
‫ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ %73‬وخ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نضجٍ زٮغسص ‪.%3٩‬‬
‫‪" -٩‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ يف عىسش خ‪٥‬ؾْشخء" ٱزخ خ‪٥‬سمػ ‪١‬عسعهد ىد‪٥‬سعد‪ ٫‬مهد خزعغد‪٧‬‬
‫صوَذ وع‪٪ُ٦‬ص زىخ‪٥‬ؾًْن ‪٥‬ٮُ‪ ٤‬ؽهددش خ‪ٞ‬ندععش يف خ‪ٖ٦٥‬ص وخْدذ خ‪ْ٥‬شيب ‪ٛ‬ند‪ْ٩‬ص ‪١‬ن‪٪‬ذ خ‪٥‬قذَ‪ ٜ‬ز‪٬‬‬
‫حيٍن –ـُف‪ -٤‬عٮص ‪ُ ٧١2١٤‬نؽط خ‪٥‬سدلؽص ّ‪ ٬‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ يف عىسش‬
‫‪١١‬‬
‫خ‪٥‬ؾْشخء‪.‬‬
‫‪" -8‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪٢٥‬ه٘‪ُ :‬نػ ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ" ٱزخ خ‪٥‬سمػ ‪١‬عسعهد ٭ُىت‬
‫ص‪ُ١‬ص يف ‪٠‬ن‪٦‬ص خْ‪٥‬سٓإ خ‪ْ٥‬ذد خ‪٥‬ىخلذ ‪ٛ‬ند‪ْ٩‬ص خٔعٗ‪ُ٩‬ص خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪ُ٩‬ص ّنددوسي عٮص ‪ُ ٧١2١١‬نؽط‬
‫خ‪٥‬سدلؽص ّ‪ ٬‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪٢٥‬ه٘‪َ .‬ىـذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف خَِدض ‪ 3١-33‬و‪،8١‬‬
‫وخ‪٥‬عشخدٗ يف خَِدض ‪ 3١-32‬و‪ ،8٩‬وخ‪ٞ‬نؾ‪٪‬ى‪ ٣‬يف خَِدض ‪ ،8٩ ،82 ،38-3٩‬وخ‪٢٥‬ٮدَص‬
‫يف خَِدض ‪ ،١2-٤‬وخ‪٥‬عندد يف خَِدض ‪ ،13 ،١7،١١‬وَعف‪ ً٦‬خ‪ٞ‬نقدلسص يف خ‪ْٝٗ٥‬ص زٌن‬
‫‪١١‬‬
‫خ‪٪٦٢٥‬دض‪.‬‬
‫‪" -1‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ يف عىسش خ‪٥‬ٮسإ" ْ‪ٌ٩‬ن ‪٪ٞ٥‬د‪ ٫‬خ‪ٜ‬نسدس عٮص ‪ٛ ٧١227‬ند‪ْ٩‬ص خ‪ٞ‬نىف‪.٤‬‬
‫حيدو‪ ٣‬ٱزخ خ‪٥‬سمػ ؤ‪ ٍٞ٦َ ٫‬خ‪٥‬نىء ّ‪ ً٦‬عىسش خ‪٥‬ٮسإ ور‪ ٠٥‬زدٖععْد٭ص ّن‪ٚ‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ‬
‫خ‪٥‬زٌ َ‪ٞ‬ى‪ ٧‬زؾذ خ‪٥‬ٮـ ‪ ِ٩‬زْنٰ دٖ‪ُ٥‬د‪ ،‬و‪ٝ‬ذ زُٓ‪ ٬‬ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ يف ٱزٯ خ‪٥‬غىسش ‪ٝ‬ذ ٕنؽّ‪٤‬‬
‫‪١3‬‬
‫يف ؼٗؼص ‪١‬ندوس‪١ :‬نىس خ‪٥‬عغ‪ُ٪‬ص وظسٌُن‪١ ،‬نىس خ‪٥‬ؽُ‪٪‬دض‪ ،‬و‪١‬نىس خ‪٥‬ؽٮدجُدض‪.‬‬
‫‪" -7‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص" ْسوي خ‪ ٍ٦ُٚٞ٥‬عٮص ‪ ٧١2١٤‬خ‪٥‬ٮدؽش ٭ىس لىسخ‪٫‬‬
‫‪٦٥‬ذسخعدض وخ‪٥‬ٮؾش وخ‪٥‬عشٗنص‪َْ .‬ع‪٪‬ذ ٱزخ خ‪٢٥‬عدذ ّ‪٩ ً٦‬ٮهؿ (دٌ زىٕشدخ‪ ٫‬ودسَغ‪٦‬ش) يف‬
‫ظيسُ‪ ٜ‬خ‪ٞ‬نْدًَن خ‪٥‬غسْص (خ‪٥‬غس‪ ،٠‬خ‪ٜ‬نس‪ ،٠‬خ‪ٞ٥‬قذَص‪ ،‬خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬سى‪ُ٥‬ص‪ ،‬خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬د‪ُ٩‬ص‪ ،‬خّٔٗ‪ُ٩‬ص‪ ،‬وخ‪٥‬عٮدؿ) ّ‪ً٦‬‬
‫عىس خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪٥‬عم‪ ُٜٞ‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ ّ‪ ً٦‬خ‪ٞ‬نغعىي خ‪٥‬ٮمىٌ وخ‪٥‬ذِٖف وخ‪٥‬عذخوِف‪ ،‬وٱزخ‬
‫‪11‬‬
‫ينا ‌مٌشار‌والعمر ‌بال انً‪‌،‬االمسااا‌المعجماً‌فاً‌صايٌي‌البخااري‌كمااب‌اإلٌماا ‌والصاوم‌أنمو جاا‪(‌،‬الاوادي‪‌:‬‬
‫جامعة‌الش ٌد‌يمه‌لخضرالوادي‪‌ .)2112‌،‬‬
‫‪11‬‬
‫ابمسام‌زوٌد‌وسلٌمة‌بوالشعٌر‪"‌،‬أدوات‌المماسث‌النصً‌فً‌سور ‌الشعرا "‪‌،‬بيث‪‌،‬جٌجل‪‌:‬جامعة‌دمحم‌الصادٌب‌با ‌‬
‫ٌيٌى‪-‬جٌجل‪‌ .2119‌،‬‬
‫‪12‬‬
‫‪Nita Zakiah, “Kohesi Leksikal dalam Surah Al-Kahfi: Kajian Analisis Wacana”,‬‬
‫‪Alibba’: Jurnal Pendidikan Bahasa Arab, Vol.3 No. 1, 2022.‬‬
‫‪13‬‬
‫أمٌ ‌لتما ‌اليبار‪"‌،‬المماسث‌النصً‌فً‌سور ‌النبأ"‪‌،‬مجلة‌المربٌة‌والعلم‪‌،‬المجلد‌‪‌،14‬العدد‌‪‌ .2117‌،2‬‬
‫‪7‬‬
‫خ‪٢٥‬عدذ َسمػ ّ‪ ٬‬ؤدوخض خ‪٥‬عشخزو خ‪٥‬ٮقٍ يف خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين و‪ُُٚ١‬ص ٓن‪ ُٜٞ‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫‪١٩‬‬
‫وخٖ٭غفد‪ ٧‬خ‪٥‬زٌ َغعخذ‪ ٧‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫وَ‪ ِٞ‬خٖخعٗ‪ٙ‬دض زٌن خ‪٥‬ذسخعدض خ‪٥‬غدز‪ٞ‬ص‪ ،‬ؤ‪٩‬د خ‪ٞ‬نىمىُ خ‪٥‬زٌ ‪ٝ‬د‪٩‬ط خ‪٥‬سدلؽص ‪ٙ‬هى "ٓن‪٤ُ٦‬‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص"‪ .‬ٱزخ خ‪٥‬سمػ َش‪١‬ض ّ‪ ً٦‬٭َشَص خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٍ٪‬‬
‫‪ٟ‬ند‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص لغ‪ ٬‬يف ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٞ‬نن‪٪‬ى‪٥ ٫‬غىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ .‬ـدء ٱزخ خ‪٥‬سمػ زعم‪ ٤ُ٦‬ؤ٭ىخُ‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬وؤدوخظٰ خْ‪١‬ؽش وسودخ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ ،‬وظنُ٘ ‪ ُٰٙ‬خ‪٥‬سُد٭دض خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص‬
‫بمد‪ٙ‬ص خ‪ٞ‬نْ‪٦‬ى‪٩‬دض خ‪ٖ٦٥‬ىَص‪ .‬وظ‪٦‬م‪ ُٰٙ ٜ‬ـذو‪ ٣‬خْدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪٥ ٍ٪‬عغهُ‪ْ٩ ٤‬ش‪ٙ‬ص ‪ٖ٥‬ىَص‬
‫ٱزٯ خ‪٥‬غىسش‪.‬‬
‫و‪ -‬ىشَ‪ٞ‬ص ‪١‬عدزص خ‪٥‬سمػ‬
‫خّع‪٪‬ذض خ‪٥‬سدلؽص يف ‪١‬عدزص ٱزخ خ‪٥‬سمػ ّ‪ ً٦‬ىشَ‪ٞ‬ص خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬يت ؤفذسٱد ‪ُ٦١‬ص خ‪٥‬عشزُص‬
‫َند‪ْ٩‬ص ؽشَ٘ ٱذخَص خ﵁ خٔعٗ‪ُ٩‬ص خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪ُ٩‬ص ـد‪١‬شظد ٓنط خ‪ْ٥‬ٮىخ‪Pedoman Penulisan :٫‬‬
‫‪Skripsi, Fakultas Ilmu Tarbiyah dan Keguruan Universitas Islam Negeri Syarif‬‬
‫‪Hidayatullah Jakarta 2019.‬‬
‫‪14‬‬
‫أروى‌التفٌلً‪‌،‬المماسث‌النصً‌فً‌سور ‌التٌامة‪(‌،‬دم‪‌:‬نور‌يورا ‌للدراسات‌والنشر‌والمرجمة‪‌ .)2119‌،‬‬
‫‪2‬‬
‫خ‪٥‬سدذ خ‪٥‬ؽدين‬
‫خٔىدس خ‪٥‬ٮَشٌ‬
‫ؤ‪ٚ٩ -‬دٱُ‪ ٨‬ؤعدعُص ‪٥‬ٮَشَص ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ يف خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٍ٪‬‬

‫‪ٚ٩ -١‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬ٮـ وخ‪ٝ‬نيدذ‬
‫ـدء ‪ْ٩‬ىن خ‪٥‬ٮـ يف خ‪ٞ‬نْدـ‪ ٨‬خ‪ْ٥‬شزُص‪ٝ ،‬ذديهد ولذَؽهد‪ٞٙ ،‬ذ ؤوسد خز‪٩ ٬‬ٮَىس يف ‪٥‬غد‪٫‬‬
‫خ‪ْ٥‬شذ‪( :‬خ‪٥‬ٮـ) س‪ ٠ْٙ‬خ‪٥‬ؾٍء‪ ،‬٭ـ خ‪ٜ‬نذَػ َٮقٰ ٭قد‪ :‬س‪ .ْٰٙ‬و‪٩ ٤١‬د ؤٍهش ‪ٞٙ‬ذ ٭ُـ‪.‬‬
‫وومِ ّ‪ ً٦‬خ‪ٞ‬نٮقص ؤٌ ّ‪ٕ ً٦‬دَص خ‪ٚ٥‬نمُص وخ‪٥‬ؾهشش وخ‪َ٥‬هىس‪ ،‬خ‪ٞ‬نٮقص‪٩ :‬د ظَهش ّ‪ُٰ٦‬‬
‫‪١8‬‬
‫خ‪ْ٥‬شوط ‪٥‬عشي‪.‬‬
‫ويف ‪٢‬نعدس خ‪٥‬قمدق ‪٦٥‬شخصٌ ‪٩‬ددش (‪.٫‬ؿ‪.‬ؿ) يف لذَػ ّ‪ ٍ٦‬سمٍ خ﵁ ّٮٰ‪" :‬برخ‬
‫‪١1‬‬
‫ز‪ ٔ٦‬خ‪٥‬ٮغدء ٭ـ خ‪ٜ‬ن‪ٞ‬د‪َْ "ٛ‬ين ‪٩‬ٮعهً ز‪٦‬ىٓ خ‪ ٤ْٞ٥‬و(٭قٮـ)‪ :‬خ‪٥‬ؾٍء‪ :‬لش‪.ٰ١‬‬
‫‪ٞ٥‬ذ ظيىس ظْشَ٘ خ‪٥‬ٮـ‪ ،‬وَف َ‪ٞ‬عقش خْ‪٩‬ش زد‪٥‬ٮغسص ‪٥‬عْشَ‪٩ ً٦ّ ٰٚ‬د وسد يف خ‪ٞ‬نْدـ‪٨‬‬
‫خ‪ٞ٥‬ذديص‪ ،‬وؤفسمط خ‪ٞ‬نْدـ‪ ٨‬خ‪ٜ‬نذَؽص ظْش‪ ٰٙ‬زؾ‪ ٤٢‬ؤمش‪ ٤‬وؤ‪١‬ؽش بـشخجُص ‪٪١‬د يف ‪ْ٩‬ف‪٨‬‬
‫خ‪ٞ‬نقي‪٦‬مدض خ‪ٖ٦٥‬ىَص ‪ٝ‬ن‪ ٤ُ٦‬ؤ٘نذ خ‪٥‬زٌ َْشٗ خ‪٥‬ٮـ (‪ )teks‬زإ٭ٰ‪َْ :‬ين يف خ‪ْ٥‬شزُص خ‪٥‬ش‪ِٙ‬‬
‫‪١7‬‬
‫خ‪٥‬سد‪ ٔ٥‬و‪٩‬ٮٰ ‪٩‬ٮقص خ‪ْ٥‬شوط وٱى‪ٚ٩ ٧ٗ١‬هى‪ ٧‬خ‪ٞ‬نْىن ‪ٙ‬هى ‪٩‬ىسد و‪٩‬ٮه‪ ٤‬و‪٩‬شـِ‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫اب ‌منعور‪‌،‬لسا ‌العرب‪(‌،‬بٌروت‪‌:‬دار‌صادر‪‌،)1994،‬ج‪‌،‌7.‬ماد ‌(نص)‪‌،‬ص‪‌ .97.‬‬
‫‪16‬‬
‫با ‌ٌيٌاى‌ناانو ‪‌،‬ميلٌال‌الخطااب‌فاً‌ضاو ‌لساانٌات‌الانص‌دراساة‌مطبٌتٌاة‌فاً‌ساور ‌البتار ‪(‌،‬الساانٌة‪‌:‬جامعاة‌‬
‫ومرا ‪‌،)2112‌،‬ص‪‌ .2‌.‬‬
‫‪17‬‬
‫‌ ب ‌ٌيٌى‌نانو ‪‌،‬ميلٌل‌الخطاب‌فً‌ضو ‌لسانٌات‌النص‌دراسة‌مطبٌتٌة‌فً‌سور ‌البتر ‪‌،‬ص‪‌ .2‌.‬‬ ‫‌‬
‫‪9‬‬
‫‪ٝ‬ذ ظْذدض ؤسخء خ‪٥‬ٮمدش خ‪ٞ٥‬ذخ‪ ً٩‬وخ﵀ذؼٌن لى‪ ٣‬ظْشَ٘ خ‪٥‬ٮـ‪ٙ .‬ة‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ َف َ‪٬٢‬‬
‫ؤعْذ لَد ‪ ٬٩‬خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص يف ر‪ ،٠٥‬لُػ ظْذدض ظْشَ‪ٚ‬دظٰ وظٮىّط‪ .‬ز‪ ٤‬وظذخخ‪٦‬ط بُف لذ‬
‫خ‪٪ٖ٥‬ىك ؤلُد٭د ؤو خ‪٥‬عْ‪ُٞ‬ذ ؤلُد٭د ؤخشي‪ٙ .‬سْل ظْشَ‪ٚ‬دض خ‪٥‬ٮـ ظْع‪٪‬ذ ّ‪٢٩ ً٦‬ى٭دظٰ‬
‫خ‪ٛ‬ن ‪ُ٦٪‬ص وظعدزْهد‪ ،‬وزْنهد َنُ٘ بُف ظ‪ ٠٦‬خ‪ٛ‬ن‪ ٤٪‬خ‪٥‬عشخزو‪ ،‬وزْل َْع‪٪‬ذ ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬عىخف‪٤‬‬
‫خ‪٥‬ٮقٍ وخ‪٥‬غُد‪ ،ٛ‬وزْل َْع‪٪‬ذ ّ‪ ً٦‬خٔ٭عدـُص خْدزُص ؤو ‪ ٤ْٙ‬خ‪٢٥‬عدزص‪ ،‬وزْل َْع‪٪‬ذ ّ‪ً٦‬‬
‫ٗن‪٦‬ص خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬دسزدض خ‪ٞ‬نخع‪ٚ٦‬ص وخ‪ٞ‬نىف‪ٚ‬دض خ‪٥‬يت ْنْ‪ ٤‬خ‪ٞ‬ن‪ٚ٦‬ىً ٭قد‪٢ُٙ .‬ى‪٥ ٫‬ذَٮد لقًنش ‪١‬ربي‬
‫‪١١‬‬
‫‪ ٬٩‬خ‪٥‬ع‪ٚ‬شَ‪ٚ‬دض خ‪٥‬يت ظ‪ٞ‬شزٮد ‪١ٗ٩ ٬٩‬نٰ‪.‬‬
‫ورٱر زش٭‪٢‬ش ‪ ،Brinker‬بَض٭ربؾ ‪ ،Isenberg‬وؽعدَٮعض ‪ Steinitz‬بُف ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ ظعدزِ‬
‫‪٩‬عشخزيص ‪ ٬٩‬خ‪ٛ‬ن‪ .٤٪‬مث ‪ٝ‬د‪ ٣‬ـى‪٥ ٫‬ىَٮض ‪ John Lions‬ب‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ ز‪ُ٦٢‬عٰ ٖزذ ؤ‪َ ٫‬ٮيىٌ ّ‪ً٦‬‬
‫‪١٤‬‬
‫‪٠‬ن‪٪‬ىّص ‪٣‬نُضش ‪ ٬٩‬خ‪ٝ‬نقدجـ خ‪٥‬يت ظ‪ٚ‬نٍ بُف خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬وخٖ٭غفد‪.٧‬‬
‫وّ‪٢ّ ً٦‬ظ ر‪ٝ ،٠٥‬ذ وسد ظدسٌ وَشخىٮى ‪ Tri Wiratno‬يف ‪١‬عدزٰ " ‪Pengantar‬‬
‫‪ "Ringkas Linguistik Sistemik Fungsional‬ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ ٱى ولذش ‪ٖ٥‬ىَص ‪١‬د‪٦٩‬ص حيعىٌ ّ‪ً٦‬‬
‫ظشظُسدض ظٮَُ‪ُ٪‬ص ‪ُْ٩‬ٮص ‪٥‬شزو ‪٢ٙ‬شش ؤخشي وخ‪٥‬عْسًن ّ‪ ٬‬خ‪ٞ‬نْىن يف عُد‪ٌْ٩ ٛ‬ن زد‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫‪١2‬‬
‫خ‪٥‬ٮقٍ‪ ،‬دي‪ ٬٢‬ؤ‪٢َ ٫‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ يف ؽ‪ ٤٢‬خ‪ٞ‬ن‪٢‬عىذ وخ‪ٞ‬نٮيى‪.ٛ‬‬
‫ؤ‪٩‬د ‪ٚ٩‬هى‪ ٧‬خ‪ٝ‬نيدذ ‪ ٨٦ ٙ‬حيٌ ّ‪١ ً٦‬ؽشش خ‪٥‬عذخو‪ ٣‬زعْشَ٘ ‪ٝ‬دس‪ ،‬وَضدخد خْ‪٩‬ش ٕ‪٪‬ىمد‬
‫ّٮذ‪٩‬د َعْد‪ٝ‬ر يف خٖععْ‪٪‬د‪٩ ٣‬قي‪٦‬مد‪ ٫‬خؼٮد‪ ٫‬مهد خ‪ٝ‬نيدذ (‪ )wacana‬وخ‪٥‬ٮـ (‪،)teks‬‬
‫و‪١‬إهن‪٪‬د ‪٩‬قي‪٦‬مد‪٩ ٫‬عشخد‪ٙ‬د‪.٫‬‬
‫خ‪ٝ‬نيدذ ؤلذ ‪٩‬قذسٌ ‪( ٤ْٙ‬خدىر) خيدىر ‪٢‬ندىسص وخيدزد‪ ،‬وٱى َذ‪ ً٦ّ ٣‬ظىـُٰ‬
‫خ‪ٞ ٧ٗ٢٥‬ن‪َٚ ٬‬ه‪ .٨‬ويف خ‪ٞ‬نْدـ‪ ٨‬خ‪ٜ‬نذَؽص ‪٤‬نذ خ‪ٝ‬نيدذ ّنْىن خ‪ٜ‬نذَػ وخ‪ٞ٥‬ى‪ ،٣‬وظز‪١‬ش ٱزٯ‬
‫‪١١‬‬
‫خ‪ٞ‬نْدـ‪ّ ٨‬ذدخ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬عْشَ‪ٚ‬دض ‪٩‬ٮهد‪" :‬بَقد‪ ٣‬خ‪ٞ‬نْىن بُف خ‪٥‬غد‪ ٬ّ ِ٩‬ىشَ‪ ٜ‬خ‪."٧ٗ٢٥‬‬
‫‪ْ٩ ٍٚٙ‬ف‪ ٨‬خ‪ٞ‬نقي‪٦‬مدض خ‪ْ٥‬شزُص‪ ،‬خ‪ٝ‬نيدذ‪ :‬خ‪٥‬شعد‪٥‬ص (‪ ،)surat‬٭ـ ‪٢٩‬عىذ َٮ‪٬٩ ٤ٞ‬‬
‫‪٩‬شع‪ ٤‬بُف ‪٩‬شع‪ ٤‬ب‪َ ،ُٰ٥‬عن‪ّ ٬٪‬ددش ؤ٭سدء ٖ ٔنـٓ عىمهد‪ ،‬مث خ٭ع‪ٚ٩ ٤ٞ‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬شعد‪٥‬ص ‪٬٩‬‬
‫‪12‬‬
‫أيمد‌نفٌف‪‌،‬نيو‌النص‌امجاه‌جدٌد‌فً‌الدر ‌النيوي‪(‌،‬التامر ‪‌:‬مكمبة‌زمرا ‌الشرا‪‌،)2111‌،‬ص‪‌ .21‌.‬‬
‫‪19‬‬
‫أيمد‌نفٌف‪‌،‬نيو‌النص‌امجاه‌جدٌد‌فً‌الدر ‌النيوي‪‌،‬ص‪‌ .22‌.‬‬
‫‪20‬‬
‫‪Tri Wiratno, Pengantar Ringkas Linguistik Sistemik Fungsional, )Yogyakarta: Pustaka‬‬
‫‪Pelajar, 2018( , h. 226.‬‬
‫‪21‬‬
‫خلود‌العمو ‪‌،‬الخطاب‌الترآنً‌(دراسة‌فً‌العتةاة‌باٌ ‌الانص‌والساٌاا)‪(‌،‬نماا ‪‌:‬ناالم‌الكماب‌اليادٌث‪‌،)2112‌،‬‬
‫ط‪‌،1‌.‬ص‪‌ .22‌.‬‬
‫‪11‬‬
‫‪٠‬نشد ‪١‬عدزدض ؽخقُص بُف ـٮظ ؤديب ‪ٝ‬شَر ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬د‪ ٣‬يف خِدخذ خ‪ٖ٥‬شزُص عىخء ؤ‪١‬عر‬
‫‪١١‬‬
‫٭َ‪٪‬د ؤو ٭ؽشخ ؤو ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬د‪٩‬ص يف خْدذ خ‪ْ٥‬شيب‪.‬‬
‫يف خ‪ٞ‬نْدـ‪ ٨‬خْـٮسُص ‪ٙ‬ة‪ ٫‬خ‪ٝ‬نيدذ "‪٩‬قي‪٦‬ك ؤ‪٥‬غين لذَػ َْين يف خ‪ٚ٥‬ش٭غُص‬
‫(‪ )discours‬ويف خٔ‪٤‬ن‪ُ٦‬ضَص (‪ ،)discourse‬ظْين لذَػ‪١ ،‬ندمشش‪ ،‬خيدذ‪ ،‬خدىر‪،‬‬
‫‪١3‬‬
‫لددغ‪ ،‬لدمش‪ ،‬ؤ‪١ ًٞ٥‬ندمشش‪ ،‬وٓنذغ بُف"‪.‬‬
‫سؤي ‪١‬شَذخٖ‪١‬غد٭د وعى‪٩‬شَف (‪ )Kridalaksana & Sumarlam‬ؤ‪ ٫‬خ‪ٝ‬نيدذ ٱى خ‪٥‬ىلذش‬
‫خ‪ٖ٦٥‬ىَص خْ‪١‬ؽش خ‪١‬ع‪٪‬دٖ﵂؛ يف خ‪٥‬عغ‪٦‬غ‪ ٤‬خ‪ٟ‬نش‪ ٍ٩‬خ‪ٞ٥‬ىخّذ خ‪٥‬ٮمىَص ٱٍ ؤّ‪ ً٦‬ؤو ؤ‪١‬رب ولذش‬
‫‪٥‬نىَص‪ .‬وزٮدء ّ‪ ً٦‬ٱزخ خ‪٥‬شؤٌ دي‪٢‬ٮٮد ؤ‪ ٫‬٭‪ٚ‬ه‪ ٨‬ؤ‪ ٫‬خ‪ٞ‬نه‪ ٨‬يف خ‪ٝ‬نيدذ ٱى خ‪١‬ع‪٪‬د‪ ٣‬خ‪ٞ‬نْىن دي‪٬٢‬‬
‫‪١٩‬‬
‫ؤ‪٢َ ٫‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬ٮ‪٪‬ىرؾ ؤٌ ؽٍء (‪٪٦١‬دض ؤو ٗن‪ ٤‬ؤو ‪ٞٙ‬شخض)‪.‬‬
‫بمد‪ٙ‬ص بُف ر‪َُٚ ،٠٥‬ه‪ ٨‬خ‪ٝ‬نيدذ ّ‪ ً٦‬ؤ٭ٰ ولذش ‪ٖ٥‬ىَص ؤّ‪٩ ٬٩ ً٦‬غعىي خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص‪.‬‬
‫لىت خِ‪ ٫‬ٱٮد‪٩ ٟ‬د ٖ َ‪ ٬ّ ٤ٞ‬ظغِ ولذخض ‪ٖ٥‬ىَص ‪ْ٩‬شو‪ٙ‬ص يف خ‪ٖ٦٥‬ص وٱٍ (‪ )١‬خ‪ٝ‬نيدذ‪،‬‬
‫(‪ )۲‬خ‪ٞٚ٥‬شش‪ )3( ،‬خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص‪ )٩( ،‬خ‪ٞ‬نش‪١‬ر‪ )8( ،‬خ‪٪٦٢٥‬ص‪ )1( ،‬خ‪٥‬ىلذش خ‪٥‬قش‪ُٙ‬ص‪ )7( ،‬خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬يِ‪،‬‬
‫‪١8‬‬
‫(‪ )١‬خ‪٥‬ىلذش خ‪٥‬قىظُص‪ٙ )٤( ،‬ى‪ ٫‬ؤٌ فىض‪.‬‬
‫ويف ‪ْ٩‬ف‪ ٨‬خ‪ٞ‬نقي‪٦‬مدض خْدزُص خ‪ٜ‬نذَؽص ﵀‪٪‬ذ ّٮدين‪" ،‬خ‪ٝ‬نيدذ و‪ْ٩‬ٮدٯ" خ‪ٖ٦٥‬ص‬
‫‪١1‬‬
‫خ‪ٞ‬نغعخذ‪٩‬ص ؤو خععخذخ‪ ٧‬خ‪ٖ٦٥‬ص (‪ ٖ )penggunaan bahasa‬خ‪ٖ٦٥‬ص زدّعسدسٱد ٭َد‪٩‬د ‪٠‬نشدخ‪.‬‬
‫و٭غعخ‪٦‬ـ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬عْشَ‪ٚ‬دض خ‪٥‬غدز‪ٞ‬ص زإ‪ ٫‬خ‪ٝ‬نيدذ ٱى خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ٞ‬نغعخذ‪٩‬ص َؾ‪ً٦ّ ٤٪‬‬
‫خ‪ٞ‬نٮيى‪ ٛ‬وخ‪ٞ‬ن‪٢‬عىذ‪ ،‬و‪٩‬ى‪ ْٰٝ‬ؤّ‪٩ ٬٩ ً٦‬غعىي خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص وَعؾ‪ ٬٩ ٤ّ٢‬خ‪٥‬ٮـ وخ‪٥‬غُد‪ .ٛ‬ؤ‪٩‬د‬
‫خ‪٥‬ٮـ ‪ٙ‬هى ولذش ‪ٖ٥‬ىَص ‪١‬د‪٦٩‬ص حيعىٌ ّ‪ ً٦‬خٖٓندد يف ‪٢ٙ ٤١‬شش ‪٩‬عشزيص زد‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ‬
‫‪٦٥‬عْسًن ّ‪ ٬‬خ‪ٞ‬نْىن يف عُد‪ٌْ٩ ٛ‬ن‪ .‬دي‪ ٬٢‬ؤ‪٢َ ٫‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ وخ‪ٝ‬نيدذ يف ؽ‪ ٤٢‬خ‪ٞ‬ن‪٢‬عىذ‬
‫وخ‪ٞ‬نٮيى‪.ٛ‬‬
‫‪22‬‬
‫ب ‌ٌيٌى‌نانو ‪‌،‬ميلٌل‌الخطاب‌فً‌ضو ‌لسانٌات‌النص‌دراسة‌مطبٌتٌة‌فً‌سور ‌البتر ‪‌،‬ص‪.19‌.‬‬
‫‪23‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .21‌.‬‬
‫‪24‬‬
‫‪Djoko Sulaksono, “Analisis Aspek Gramatikal dan Leksikal Iklan Kecik dalam Surat‬‬
‫‪Kabar Solopos”, Jurnal Ilmiah Sastra dan Bahasa Daerah, 2019, h. 15.‬‬
‫‪25‬‬
‫ميص ‌نواوي‪‌،‬ميلٌل‌الخطاب‪(‌،‬جاكرما‪‌:‬جامعة‌شرٌف‌مداٌة‌هللا‌االستمٌة‌اليكومٌة‌جاكرما‪‌،)2121‌،‬ص‪‌ .4.‬‬
‫‪26‬‬
‫ب ‌ٌيٌى‌نانو ‪‌،‬ميلٌل‌الخطاب‌فً‌ضو ‌لسانٌات‌النص‌دراسة‌مطبٌتٌة‌فً‌سور ‌البتر ‪‌،‬ص‪‌ .21‌.‬‬
‫‪11‬‬
‫ٱٮد‪ ٟ‬خ‪ْ٥‬ذَذ ‪ ٬٩‬خِسخء خ‪٥‬يت ظْع‪ٞ‬ذ ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ وخ‪ٝ‬نيدذ ‪٢‬نع‪ٚ٦‬د‪ .٫‬دي‪ ٬٢‬سئَص ٱزٯ‬
‫‪١7‬‬
‫خٖخعٗ‪ٙ‬دض ‪:٬٩‬‬
‫‪ .١‬ىشَ‪ٞ‬ص خ‪ٞ٥‬ٮدش‪ ،‬وعُ‪٦‬ص خ‪٥‬ٮـ زد‪ٞ‬ن‪٢‬عىذ‪ ،‬وخ‪ٝ‬نيدذ زد‪ٞ‬نٮيى‪َ .ٛ‬ا‪١‬ذ ٱزخ‬
‫خ‪٥‬شؤٌ ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ ّسدسش ّ‪ ٬‬ع‪٦‬غ‪٦‬ص ‪ ٬٩‬خ‪ٛ‬ن‪ ٤٪‬خ‪ٞ‬نْرب ّٮهد ‪١‬عدزص وظع‪ُ٪‬ض‬
‫زد‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ؛ وخ‪ٝ‬نيدذ ٱى خععخذخ‪ ٧‬خ‪ٛ‬ن‪ ٤٪‬يف ؽ‪ ٤٢‬خيدذ‬
‫‪٩‬ٮي‪َ ٍٞ‬ٮعؿ ّٮٰ ٕندع‪٥ ٠‬نىٌ‪.‬‬
‫‪ .١‬وـىد خ‪٥‬غُد‪ ٛ‬ؤو ُٕدزٰ‪ ،‬يف خ‪ٞ‬نْدـ‪ ٨‬خ‪ٜ‬نذَؽص َْشٓٗ خ‪٥‬غُد‪ ٛ‬زإ٭ٰ "زُحص‬
‫خ‪ ٧ٗ٢٥‬و‪١‬نُيٰ و‪ٝ‬شخجٮٰ"‪َ ٖ ١١.‬ؾع‪ ٤٪‬خ‪٥‬ٮـ ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬غُد‪ ،ٛ‬وخ‪٥‬ٮـ َْش‪ٰٙ‬‬
‫‪١‬ى‪ Cook ٟ‬زإ٭ٰ "‪٠‬ن‪٪‬ىّص ‪ ٬٩‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪٥‬ؾ‪ُ٦٢‬ص زذو‪ ٫‬عُد‪ ،"ٛ‬وخ‪ٝ‬نيدذ‬
‫َؾع‪ ً٦ّ ٤٪‬خ‪٥‬غُد‪.ٛ‬‬
‫‪ .3‬خ‪٥‬عٮد‪ٝ‬ل زٌن خ‪ُ٦٪ْ٥‬ص وخ‪ٞ‬نٮعؿ‪ ،‬خ‪٥‬ٮـ ٱى خ‪ٞ‬نٮعؿ‪ ،‬وٱى ّسدسش ّ‪٠ ٬‬ن‪٪‬ىّص‬
‫‪٢‬نعدسش ‪٩‬غع‪٪‬شش ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص (‪ )leksikogramatika‬خ‪٥‬يت ظَُهش ؤمندى﵂د ‪ُْ٩‬ٮص‬
‫‪ٟ‬نُ‪٦٢‬ص خ‪ٞ‬نْىن‪١ .‬د‪ٞ‬نٮعؿ‪َ ،‬ف حيق‪ ٤‬خ‪٥‬ٮـ ّ‪ ً٦‬خ‪ٞ‬نْىن‪ .‬وخ‪ٝ‬نيدذ ‪ُ٦٪ْ١‬ص‪،‬‬
‫حيق‪ ٤‬خ‪ٝ‬نيدذ ّ‪ ً٦‬خ‪ٞ‬نْىن‪٩ .‬ؽ‪ ،٤‬جيذ خ‪ٞ٥‬دست خ‪ٞ‬نْىن ‪ُ٦٪ّ ٬٩‬ص خ‪٥‬عْد‪ ٤٩‬زٌن‬
‫خ‪ٞ٥‬دست وخ‪٥‬ٮـ‪.‬‬
‫‪ .٩‬وخ‪٥‬عسدَ‪ ٬‬زٌن خ‪٥‬ؾ‪ ٤٢‬وخ‪ٞ‬نْىن‪َ ،‬ؾًن خ‪٥‬ٮـ ؽ‪ُ٦٢‬د بُف خ‪ٞ‬نددٌ ‪ٜ‬نذغ‬
‫خٖظقد‪ ،٣‬وخ‪ٝ‬نيدذ َؾًن وٍُ‪ُّٚ‬د بُف خ‪ٞ‬نْىن ‪١‬ٮعُفص ‪٥‬ع‪ٚ‬غًن لذغ خٖظقد‪٣‬‬
‫يف خ‪٥‬غُد‪ََ ٖ .ٛ‬هش خ‪ٝ‬نيدذ ‪٩‬ددَِّٓد‪ ٬٢٥ ،‬خ‪ٝ‬نيدذ ٱى ‪َ٩‬هش ‪٩‬ددٌ ‪٦٥‬ٮـ‪.‬‬
‫َسذو ؤ‪ ٫‬خ‪ٞ‬نْدًَن خْسزْص ‪٥‬ع‪ُُ٪‬ض خ‪٥‬ٮـ وخ‪ٝ‬نيدذ آ٭‪ٚ‬د ‪٩‬عذخخ‪٦‬ص‪ .‬دي‪ٞ ٬٢‬نُْدس وخلذ ؤ‪٫‬‬
‫َ‪ٚ‬غش ؤو َعْدسك ‪ْ٩ ِ٩‬دًَن ؤخشي‪.‬‬
‫ويف ّ‪ ٨٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪٥‬ٮَد‪ ٍ٩‬خ‪٥‬ىٍُ‪ٙ ،)Linguistik Sistemik Fungsional( ٍٚ‬ة‪ ٫‬خ‪ٚ٥‬ش‪ ٛ‬زٌن‬
‫خ‪٥‬ٮـ وخ‪ٝ‬نيدذ ‪ُ٥‬ظ ‪٩‬ه‪ّ٪‬د ـذّخ‪َْ .‬عرب ‪ٗ١‬مهد ‪٩‬عؾدهبّد و‪٢‬نع‪ٚ٦‬﵂د ٕند‪ّ٩‬د‪ ،‬خّع‪٪‬ددّخ ّ‪ ً٦‬وـهص‬
‫خ‪ٞ‬نغعخذ‪٩‬ص‪َٞ .‬ى‪ ٣‬ٱد‪ُ٥‬ذخٌ ب‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ وخ‪ٝ‬نيدذ ؽُحد‪٢ ٫‬نع‪ٚ٦‬د‪ ٫‬زدٔمد‪ٙ‬ص بُف ٭‪ٚ‬ظ‬
‫‪١٤‬‬
‫خ‪َ٥‬دٱشش‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫‪Tri Wiratno, Pengantar Ringkas Linguistik Sistemik Fungsional, h. 227-228.‬‬
‫‪22‬‬
‫خلود‌العمو ‪‌،‬الخطاب‌الترآنً‌(دراسة‌فً‌العتةة‌بٌ ‌النص‌والسٌاا)‪‌،‬ص‪‌ .22‌.‬‬
‫‪29‬‬
‫‪Tri Wiratno, Pengantar Ringkas Linguistik Sistemik Fungsional, h. 229.‬‬
‫‪12‬‬
‫وزٌن خ‪ٝ‬نيدذ وخ‪٥‬ٮـ ّٗ‪ٝ‬ص ‪ٝ‬ىَص ـذخ‪ٙ ،‬د‪ٝ‬نيدذ ‪٠‬ن‪٪‬ىّص ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ٮقىؿ رخض‬
‫خ‪ْٝٗ٥‬دض خ‪ٞ‬نؾعش‪١‬ص ؤٌ ؤ٭ٰ ظعدزِ ‪٩‬عشخزو ‪ ٬٩‬فىس خٖععْ‪٪‬د‪ ٣‬خ‪٥‬ٮقٍ دي‪ ٬٢‬خ‪٥‬شـىُ ب‪ُٰ٥‬‬
‫يف و‪ٝ‬ط ٖل‪ ،ٜ‬وبرخ ‪١‬د‪ّ ٫‬دَف خ‪٥‬ٮـ ٱى خ‪ٞ‬نىخصٌ خ‪ٞ‬نْشيف ‪٦ْ٪٦٥‬ى‪٩‬دض خ‪ٞ‬نٮ‪ٞ‬ى‪٥‬ص وخ‪ٞ‬نٮؾيص‬
‫زْذ خٖ‪ٝ‬عشخ‪ ٫‬يف خ‪٥‬زخ‪١‬شش ‪ ٬٩‬خٗ‪ ٣‬خععْ‪٪‬د‪ ٣‬خ‪٥‬ٮـ ‪ٙ‬ة‪ّ ٫‬دَف خ‪ٝ‬نيدذ ٱى ٗن‪٦‬ص ؤلذخغ‬
‫خ‪ٝ‬نيدذ رخض خ‪ْٝٗ٥‬دض خ‪ٞ‬نؾعش‪١‬ص يف ٗندّص ‪ٖ٥‬ىَص ؤو ‪٠‬نع‪٩ ِ٪‬د‪ ...‬ؤو ٗن‪٦‬ص خ‪ٟ‬ن‪٪‬ى‪ ٧‬خ‪ٞ‬نْش‪ُٙ‬ص‬
‫‪32‬‬
‫خ‪٥‬يت ـشي خ‪٥‬عْسًن ّٮهد يف بىدس ‪٩‬د‪.‬‬
‫جير ؤ‪َ ٫‬إخز خ‪ٝ‬نيدذ يف ؽ‪ ٤٢‬ع‪٦‬غ‪٦‬ص ‪ ٬٩‬خ‪ٛ‬ن‪ ٤٪‬ؤو خْ‪ٝ‬ىخ‪ ٣‬يف خّعسدس ‪٩‬سددت‬
‫خ‪ٞ‬نُْٮص‪ ،‬وخٖٓندد‪ ،‬وخ‪ٞ‬نع‪٪‬دع‪َٞ .٠‬د‪ ٣‬ب‪ ٫‬خ‪ٝ‬نيدذ ع‪ ٨ُ٦‬برخ ‪١‬د٭ط خ‪ٛ‬ن‪ ٤٪‬يف خ‪ٝ‬نيدذ ظذّ‪٨‬‬
‫خ‪ٞ‬نىمىُ خ‪٥‬زٌ ظع‪٩ ٨‬ٮد‪ٝ‬ؾعٰ‪ ،‬زُٮ‪٪‬د َ‪ٞ‬د‪ ٣‬ب‪ ٫‬خ‪ٝ‬نيدذ ‪٩‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬برخ مت ظشظُر خ‪ٛ‬ن‪ ٤٪‬زيشَ‪ٞ‬ص‬
‫‪3١‬‬
‫‪٩‬ٮَ‪٪‬ص و‪٩‬ٮهفُص ُنُػ ظَهش ظغ‪٦‬غ‪ ٤‬خْ‪٢ٙ‬دس خ‪ٞ‬نْرب ّٮهد‪.‬‬
‫وعٮْع‪٪‬ذ يف ٱزٯ خ‪٥‬ذسخعص خ‪ٞ‬نقي‪٦‬مٌن ‪٪١‬عشخد‪ٌٙ‬ن‪ ٫ْ ،‬خ‪ٝ‬نيدذ ‪١‬د‪ ٫‬ؤفٗ ٭قد‪،‬‬
‫وخ‪٥‬ٮـ ٖزذ ؤ‪َ ٫‬قًن خيدزد ‪٥‬عم‪ ُٰٙ ُٜٞ‬خدفُص خّٔٗ‪ُ٩‬ص‪ ،‬و‪ٟ‬نزخ وـذ٭د ‪١‬ؽًنخ ‪٬٩‬‬
‫خ‪٥‬ذسخعدض خ‪ٜ‬نذَؽص ظْع‪٪‬ذ خ‪ٞ‬نقي‪٦‬مٌن ّنْىن وخلذ‪٪١ .‬د ‪٤‬نذ ر‪ّ ،٠٥‬ٮذ ‪١‬ن‪٪‬ذ خيديب يف‬
‫‪١‬عدزٰ (‪٥‬غد٭ُدض خ‪٥‬ٮـ ‪٩‬ذخ‪ ٤‬بُف خ٭غفد‪ ٰ٩‬خ‪ٝ‬نيدذ) بر َ‪ٞ‬ى‪" :٣‬حيع‪ ٤‬خظغد‪ ٛ‬خ‪٥‬ٮـ‬
‫وخ٭غفد‪٩ ٰ٩‬ى‪٩ ِٝ‬ش‪١‬ضَد يف خُْندغ وخ‪٥‬ذسخعدض خ‪٥‬يت ظٮذسؾ يف ‪٠‬ندٖض ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ‪،‬‬
‫و‪٥‬غد٭ُدض خ‪ٝ‬نيدذ‪/‬خ‪٥‬ٮـ‪ ،‬و‪٥‬نى خ‪٥‬ٮـ‪ ،‬وّ‪ ٨٦‬خ‪٥‬ٮـ‪ ٨٦ٙ ،3١"...‬جيْ‪ٙ ٤‬دس‪ٝ‬د زٌن خ‪٥‬ٮـ‬
‫وخ‪ٝ‬نيدذ يف لذَؽٰ‪.‬‬
‫‪31‬‬
‫‪31‬‬
‫‪Kabar Solopos”, h. 16.‬‬
‫‪32‬‬
‫دمحم‌خطابً‪‌،‬لسانٌات‌النص‌(مدخل‌إلى‌انسجام‌الخطاب)‪‌،‬ص‪‌ .5‌.‬‬
‫‪13‬‬
‫‪ -١‬ؤ٭ىخُ خ‪ٝ‬نيدذ‬
‫ظْذد ؤ٭ىخُ خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ْ٥‬شيب ؤنع‪ ٘٦‬زدخعٗٗ ‪٩‬شـُْعهد‪ ،‬و‪ٞ٥‬ذ ‪ٝ‬غ‪٪‬هد ‪٩‬ٮزس ُّدؽٍ‬
‫بُف ؼٗؼص ؤ٭ىخُ‪َ ،‬إيت ّ‪ ً٦‬سؤعهد خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين‪ .‬خ‪٥‬زٌ ٱى ‪٩‬ىمىُ دسخععٮد يف ٱزخ‬
‫خ‪٥‬سمػ‪.‬‬
‫ؤ‪ -‬خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين‬
‫ب‪ ٫‬خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين خيدذ ب‪ٟ‬نٍ‪َ ،‬ف َغعيِ ؤلذ ظغ‪ُ٪‬عٰ بٖ ‪٪١‬د ‪ٚ‬ندٯ خ﵁ ّض‬
‫وـ‪١ ٤‬عدزٰ خ‪٢٥‬شًن لُػ ‪ٚ‬ندٯ (خ‪٢٥‬عدذ) ‪٩‬ع‪ٚ‬شد ّ‪ًٕ ٬‬نٯ ‪ ٬٩‬خ‪ٝ‬نيدزدض ويف ‪٤١‬‬
‫‪33‬‬
‫‪٩‬غعىَدظٰ خ‪٥‬قىظُص‪ ،‬وخ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص‪ ،‬وخ‪٥‬عش‪ُ١‬سُص‪ ،‬وخَٔ‪ٞ‬دُّص‪ ،‬وخ‪٥‬عذخو‪ُ٥‬ص‪.‬‬
‫ؤفىخظٰ ‪٩‬ٮغف‪٪‬ص ‪٩‬ع‪٪‬دع‪٢‬ص‪ ،‬ؤ‪ٚ٥‬دٍٰ وخلذش ٖ ظ‪ٞ‬س‪ ٤‬خ‪٥‬عْذد وظش‪ُ١‬سدظٰ وبَ‪ٞ‬دّدظٰ‬
‫‪٩‬ي‪ٞ٦‬ص وٖ هندجُص‪ ،‬خيدزٰ ‪٩‬ع‪ٚ‬شد "‪ُ٥‬ظ ‪٪١‬ؽسٰ ؽٍء" وسٕ‪ ٨‬ر‪ٞٙ ٠٥‬ذ ؤخزض ّٮٰ ‪٤١‬‬
‫خ‪ٝ‬نيدزدض وخْـٮظ‪.‬‬
‫وب‪ ٫‬ؤٱ‪٩ ٨‬د ديُض خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين ٱى ‪٩‬شـُْعٰ ‪ٙ‬د﵁ عسمد٭ٰ وظْدُف ٱى خ‪ٞ‬نشع‪،٤‬‬
‫وخ‪ٞ٥‬شآ‪٪٦١ ٫‬ص خ﵁ ٭ض‪٥‬ط ّ‪ ً٦‬سعى‪ ٣‬خ﵁ ‪١‬ن‪٪‬ذ ف‪ ً٦‬خ﵁ ّ‪ ُٰ٦‬وع‪ٙ ،٨٦‬هى ‪٪٦١‬عٰ‬
‫خ‪٥‬يت ٓن‪ ٤١ ٤٪‬ف‪ٚ‬دظٰ وٖ هندجُعٰ وز‪ٞ‬دجٰ ّ‪ ً٦‬خٗٗ خْ٭ىخُ خْخشي ‪ ٬٩‬خ‪ٝ‬نيدزدض‬
‫خ‪٥‬يت ظ‪ٚ‬شك زْل خ‪٥‬ٮَشَدض خ‪ٞ‬نْقشش‪.‬‬
‫خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين ٖهندجٍ خ‪٥‬ذخ‪ ٣‬وخ‪ٞ‬نذ‪٥‬ى‪ ٣‬ؤو خ‪٥‬عش‪ُ١‬ر‪ .‬خيدذ ديُ‪ ٤‬بُف ‪٩‬شـُْص‬
‫ؼٗؼُص ‪ٙ‬هٮد‪٩ ٟ‬شـُْص خ‪٥‬ذخ‪ ،٣‬وَ‪٢‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ ّ‪٩ ً٦‬ؽد‪٩ ٣‬شع‪ .ٰ٦‬وٱٮد‪٩ ٟ‬شـُْص‬
‫خ‪ٞ‬نذ‪٥‬ى‪ ،٣‬وَ‪٢‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ ‪ُٙ‬هد ّ‪٩ ً٦‬ؽد‪٩ ٣‬ع‪ .ُٰٞ٦‬وؤخًنخ‪٩ ،‬شـُْص خ‪٥‬ٮـ ٭‪ٚ‬غٰ ّ‪ً٦‬‬
‫٭‪ٚ‬غٰ وَ‪٢‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ ‪ُٙ‬هد دخٖ و‪٩‬ذ‪٥‬ىٖ خد‪ٞ٥‬د ‪٥‬ض‪٩‬ٮٰ خ‪ٝ‬ندؿ ودخجشخ ‪ ِ٩‬ص‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نع‪ٌٞ٦‬ن يف‬
‫‪ ٤١‬خ‪ْ٥‬قىس ‪ ،‬و‪ٚ‬نص خ‪ٞ٥‬شخءش يف ‪ ٤١‬ر‪ ،٠٥‬ؤ‪ ٤١ ٫‬وخلذش ‪ ٬٩‬ٱزٯ خ‪ٞ‬نشـُْدض ظغع‪٤ٞ‬‬
‫‪3٩‬‬
‫ززخظٰ وظي‪٦‬ر خْخشي يف خ‪٥‬ى‪ٝ‬ط رخظٰ‪.‬‬
‫ذ‪ -‬خ‪ٝ‬نيدذ خَٔقدِف‬
‫ودي‪ ٬٢‬ظغ‪ُ٪‬عٰ "خ‪ٝ‬نيدذ خَٔقدِف" ومندرـٰ ‪٩‬عْذدش عُدعُص‪ ،‬وبسؽددَص ووَُّص‬
‫و‪ٝ‬ندجُص وب‪ٝ‬ٮدُّص وخـع‪٪‬دُّص وبّٗ‪ُ٩‬ص بُف ؤخش‪َٞ .‬ى‪ ٣‬د‪ .‬خ‪ٛ‬ندزشٌ‪" :‬فٮ‪ٚ‬ٮد‬
‫خ‪ٝ‬نيدذ‪ ...‬بُف ؤسزْص ؤفٮدٗ‪ :‬خ‪ٝ‬نيدذ خ‪٥‬ٮهنىٌ وـْ‪٦‬ٮدٯ َذوس لى‪ٝ ٣‬نُص خ‪٥‬ٮهنص‬
‫‪33‬‬
‫‪34‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .22‌.‬‬
‫‪14‬‬
‫ّد‪٩‬ص وخ‪٥‬عفذَذ خ‪٢ٚ٥‬شٌ وخ‪٥‬ؽ‪ٞ‬ديف خدفص‪ ،‬وخ‪ٝ‬نيدذ خ‪٥‬غُدعٍ و‪١‬نىس٭دٯ لى‪ ٣‬خ‪٪٦ْ٥‬د٭ُص‬
‫و‪٩‬د َش ظسو هبد وخ‪٥‬ذدي‪ٞ‬شخىُص وبؽ‪٢‬د‪ُ٥‬عهد‪ ،‬وخ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬ى‪ ٍ٩‬وس‪١‬ض٭دٯ لى‪ ٣‬خ‪٥‬عٗص‪٧‬‬
‫خ‪٥‬نشوسٌ ـ خٔؽ‪٢‬دِف خ‪٥‬زٌ َ‪ ٰ٪ُٞ‬خ‪٢ٚ٥‬ش خ‪ْ٥‬شيب زٌن خ‪٥‬ىلذش وخٖؽعشخ‪ُ١‬ص ‪ ٬٩‬ـهص‬
‫وزُٮه‪٪‬د‪ .‬وَإيت خ‪ٝ‬نيدذ خ‪٦ٚ٥‬غ‪ ٍٚ‬ؤخًنخ ‪ُْ٥‬ىد زٮد بُف ف‪٦‬ر خٔؽ‪٢‬د‪ُ٥‬ص خ‪ْ٥‬د‪٩‬ص‬
‫‪38‬‬
‫‪٦٥‬خيدذ خ‪ْ٥‬شيب خ‪ٜ‬نذَػ وخ‪ٞ‬نْدفش وبؽ‪٢‬د‪ُ٥‬ص خْفد‪٥‬ص وخ‪ٞ‬نْدفشش"‪.‬‬
‫ؾ‪ -‬خ‪ٝ‬نيدذ خٔزذخٍّ (خ‪٥‬ؾْشٌ)‬
‫دي‪ ٬٢‬ؤ‪ ٫‬٭غ‪ ُٰ٪‬خ‪ٝ‬نيدذ خٔزذخٍّ ؤٌ خ‪٥‬ؾْشٌ ومندرـٰ ‪٩‬عْذدش ٱٍ خْخشي‪،‬‬
‫‪31‬‬
‫و‪َ ٬٢٥‬ع‪ُ٪‬ض ّ‪ ٬‬خْو‪ ٣‬زإ٭ٰ خيدذ َ‪ٞ‬ى‪٩ ً٦ّ ٧‬سذؤ خْـٮدط خْدزُص‪.‬‬
‫‪ٚ٩ -3‬هى‪ٓ ٧‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ‬
‫‪٩‬ٮز ‪٩‬ٮعق٘ خ‪٥‬غعُٮُدض ؽهذض خ‪٦٥‬غد٭ُدض يف ؤوسوزد و‪٩‬ٮدى‪ ٜ‬ؤخشي ‪ ٬٩‬خ‪ْ٥‬دَف‬
‫ظىـهد ‪ٝ‬ىَد ‪٥‬نى خّٖعشخٗ زـ"ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ" ؤو "‪٥‬غد٭ُدض خ‪٥‬ٮـ" ؤو "‪٥‬نى خ‪٥‬ٮـ"‪.‬‬
‫٭ؾش صَ‪ ٔ٦‬ٱدسَظ ‪ُ Zellig Harris‬نؽد خ‪١‬عغر ؤمهُص ‪٩‬ٮهفُص يف ظدسَخ خ‪٦٥‬غد٭ُدض‬
‫خ‪ٜ‬نذَؽص حي‪ّ ٤٪‬ٮىخ‪ٓ" ٫‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ"‪ ،‬خ‪٥‬زٌ ٭ُؾش ‪٪٦٥‬شش خْوُف يف ‪٠‬ن‪٦‬ص "‪،"Language‬‬
‫هبزخ ‪١‬د‪ ٫‬ٱدسَظ ؤو‪٥ ٣‬غدين َْعرب خ‪ٝ‬نيدذ ‪٩‬ىمىّد ‪٦٥‬ذسط خ‪٦٥‬غدين; بر ب٭ٰ ‪ٝ‬ذ‪٩ ٧‬ٮهفد‬
‫‪٥‬عم‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ‬نعشخزو‪ ،‬وخٱع‪ ٨‬زعىصَِ خ‪ْ٥‬ٮدفش خ‪ٖ٦٥‬ىَص يف خ‪٥‬ٮقىؿ‪ ،‬وخ‪٥‬شوخزو زٌن خ‪٥‬ٮـ‬
‫وعُد‪ ٰٝ‬خٖـع‪٪‬دٍّ‪ .‬و‪ ٬٩‬ٱٮد ؤفسك خ‪ٝ‬نيدذ زذَص ‪ّ ٬٩‬د‪٩ ٧١٤8١ ٧‬ىمىّد ‪٦٥‬عم‪٤ُ٦‬‬
‫‪37‬‬
‫خ‪٦٥‬غدين‪.‬‬
‫‪ٞٙ‬ذ خععخذ‪ ٧‬ٱدسَظ يف ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ بـشخءخض خ‪٦٥‬غد٭ُدض هبذٗ خ‪١‬عؾدٗ زِٮُص‬
‫خ‪٥‬ٮـ‪ ،‬و‪َ ٍ٢٥‬عم‪ ٜٞ‬ٱزخ خ‪ٟ‬نذٗ خّع‪٪‬ذ ‪٩‬ٮهفٰ يف ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ ّ‪ ً٦‬س‪ُ١‬ضظٌن‪ :‬خ‪ْٝٗ٥‬ص‬
‫‪3١‬‬
‫خ‪٥‬عىصَُْص زٌن خ‪ٛ‬نُ‪ ،٤٪‬خ‪٥‬شزو زٌن خ‪ٖ٦٥‬ص وخ‪ٞ‬نى‪ ٘ٝ‬خٖـع‪٪‬دٍّ‪.‬‬
‫سؤي ‪٢٩‬دسؼٍ ‪ Mc Carthy‬ؤ‪ٓ ٫‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ َهع‪ ٨‬زذسخعص خ‪ْٝٗ٥‬ص زٌن خ‪ٖ٦٥‬ص وخ‪٥‬غُد‪ٛ‬‬
‫يف خععخذخ‪ ٧‬خ‪ٖ٦٥‬ص‪َ .‬ذسط ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ٞ‬نغعخذ‪٩‬ص‪ٗ :‬نُِ ؤ٭ىخُ خ‪٥‬ٮقىؿ خ‪ٞ‬ن‪٢‬عىزص‬
‫‪3٤‬‬
‫وخ‪٥‬سُد٭دض خ‪ٞ‬نٮيى‪ٝ‬ص؛ ‪ ٬٩‬خ﵀ددؼص بُف ؤؽ‪٢‬د‪ ٣‬خ﵀ددؼص رخض خ‪٥‬يدزِ خ‪ٞ‬ناعغٍ ‪ٖ٦٥‬دَص‪.‬‬
‫‪35‬‬
‫‪36‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .31‌.‬‬
‫‪37‬‬
‫نت‌نادل‪‌،‬متدٌم‌ألبراز‌منامج‌ميلٌل‌الخطاب‪(‌،‬الجٌز ‪‌:‬جامعة‌التامر ‪‌)2111‌،‬ص‪‌ .6‌.‬‬
‫‪32‬‬
‫نت‌نادل‪‌،‬متدٌم‌ألبراز‌منامج‌ميلٌل‌الخطاب‪‌،‬ص‪‌ .6‌.‬‬
‫‪39‬‬
‫)‪Rohana & Syamsuddin, Analisis Wacana, (Makassar: CV Samudra Alif-Mim, 2015‬‬
‫‪h.16.‬‬
‫‪15‬‬
‫ٕندؽُد ّ‪ ً٦‬ر‪ٙ ،٠٥‬ة‪ٓ ٫‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ َا‪١‬ذ خ‪ْٝٗ٥‬ص زٌن خ‪ٖ٦٥‬ص وخ‪٥‬غُد‪ ٛ‬يف خععخذخ‪٧‬‬
‫خ‪ٖ٦٥‬ص‪٪ُٙ ،‬د َعْ‪ ٜ٦‬زد‪٥‬ٮقىؿ خ‪ٞ‬ن‪٢‬عىزص وخ‪٥‬سُد٭دض خ‪ٞ‬نٮيى‪ٝ‬ص‪َ .‬غعخذ‪ ٧‬فشخلص ‪٩‬قي‪٦‬ك ٓن‪٤ُ٦‬‬
‫‪٩2‬‬
‫خ‪ٝ‬نيدذ ‪٪١‬قي‪٦‬ك َغعخذ‪٥ ٧‬ذسخعص خ‪ٝ‬نيدذ خ‪٥‬ؾ‪ٚ‬ىٌ ودسخعص خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ‬ن‪٢‬عىذ‪.‬‬
‫مث ‪ٝ‬د‪ ٣‬دَ‪ُٚ‬ذ ‪١‬شَغعد‪ David Crystal ٣‬ب‪ٓ ٫‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ َش‪١‬ض ّ‪ ً٦‬زٮُص خ‪ٖ٦٥‬ص‬
‫خ‪ٞ‬نٮيى‪ٝ‬ص‪٪١ ،‬د ٱى ‪٩‬ىـىد يف خ‪ٝ‬نيدزدض ‪٩‬ؽ‪ ٤‬خ﵀ددؼدض وخ‪ٞ‬ن‪ٞ‬دزٗض وخ‪٥‬عْ‪ُٞ٦‬دض وخ‪ٝ‬نير‪.‬‬
‫وَْعرب ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ ‪ٙ‬شُ ‪ٙ ٬٩‬شوُ ّ‪ ٨٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص َذسط خ‪٥‬ٮقىؿ خ‪ٞ‬نٮيى‪ٝ‬ص وخ‪ٞ‬ن‪٢‬عىزص وٱزٯ‬
‫خ‪٥‬ذسخعص ظا‪١‬ذ خ‪٥‬يشَ‪ٞ‬ص خ‪٥‬يت ظٮعَ‪ ٨‬هبد ؤـشخء خ‪٥‬ٮـ‪ ،‬وظشظسو ‪٪ُٙ‬د زُٮهد ‪٥‬عخرب ّ‪ ٬‬خ‪٤٢٥‬‬
‫‪٩١‬‬
‫خ‪ٞ‬ن‪ُٚ‬ذ‪.‬‬
‫َسمػ ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ ؤَند ّ‪ ٬‬خ‪٥‬ىلذخض خ‪ٖ٦٥‬ىَص يف ٭يد‪ ٛ‬خ‪ٖ٦٥‬ىَدض خ‪٥‬ذ‪ُٞٝ‬ص ‪٩‬ؽ‪٤‬‬
‫خ‪٥‬ٮمى‪ ،‬خ‪٥‬قشٗ‪ ،‬خ‪٥‬عذخو‪ُ٥‬ص‪ ٨٦ّ ،‬خْفىخض‪ ٨٦ّ ،‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪٩ ٍ٦٢٥‬ؽ‪ ٨٦ّ ٤‬خ‪ٖ٦٥‬ص خٖـع‪٪‬دٍّ‪،‬‬
‫‪٩١‬‬
‫وّ‪ ٨٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪٥‬ٮ‪ٚ‬غٍ‪.‬‬
‫زدخعقدس‪ٙ ،‬ة‪ٓ ٫‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ ٱى ٓن‪ ٤ُ٦‬ولذش ‪ٖ٥‬ىَص ٖععخذخ‪ ٧‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ٞ‬نٮيى‪ٝ‬ص‬
‫وخ‪ٞ‬ن‪٢‬عىزص خ‪٥‬يت َؾدس‪ ُٰٙ ٟ‬خ‪ٞ‬نُشخعٔ‪ ٤‬وخ‪ٞ‬نُشعَ‪ ٤‬ب‪ ُٰ٥‬يف ‪ ٤ْٙ‬خٖظقد‪ .٣‬و‪١‬ز‪ٓ ،٠٥‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ‬
‫َغًْ بُف ٓن‪ّ ٤ُ٦‬ٮقش خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬زٌن خ‪٥‬ٮـ وخ‪٥‬غُد‪َ٩ ٰ٥ ٛ‬دٱش‪ :‬خ‪٥‬عشخزو‪ ،‬وخ٭غفد‪٧‬‬
‫‪٢٩‬ىٓ٭دض خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬يِ خ‪ٖ٦٥‬ىٌ خ‪٥‬ىخلذ‪ .‬و‪ ِ٩‬ر‪َ ،٠٥‬سمػ ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ ّ‪ ٬‬خ‪٥‬ىلذخض خ‪ٖ٦٥‬ىَص‬
‫يف ٭يد‪ ٛ‬خ‪ٖ٦٥‬ىَدض خ‪٥‬ذ‪ُٞٝ‬ص ‪٩‬ؽ‪ ٤‬خ‪٥‬ٮمى‪ ،‬خ‪٥‬قشٗ‪ ،‬خ‪٥‬عذخو‪ُ٥‬ص‪ ٨٦ّ ،‬خْفىخض‪ ٨٦ّ ،‬خ‪ٖ٦٥‬ص‬
‫خ‪٩ ٍ٦٢٥‬ؽ‪ ٨٦ّ ٤‬خ‪ٖ٦٥‬ص خٖـع‪٪‬دٍّ‪ ،‬وّ‪ ٨٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪٥‬ٮ‪ٚ‬غٍ‪.‬‬
‫‪40‬‬
‫‪Kabar Solopos”, h. 15.‬‬
‫‪41‬‬
‫‪42‬‬
‫‪Rohana & Syamsuddin, Analisis Wacana, h. 10.‬‬
‫‪16‬‬
‫ذ‪ٚ٩ -‬دٱُ‪ ٨‬ؤعدعُص ‪٦٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٍ٪‬‬
‫‪ٚ٩ -١‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫َإيت خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬يف خ‪ٖ٦٥‬ص ‪ٞ٩‬دزٗ ‪٦٥‬ع‪ ،٘٦٢‬وٱى هبزخ َْين خ‪٥‬عشخزو خ‪٥‬عد‪ ،٧‬وخ‪٥‬ؾذش‬
‫وخ‪٥‬قٗزص و‪ ٫ٗٙ‬وَٖع‪٪‬دع‪ ،٠‬و‪٩‬د ٕندع‪ ٠‬ؤ‪ٝ ٫‬د‪ ٣‬ر‪ :٠٥‬و‪٩‬د ٕند‪ ،٠٥‬وٱزخ‬
‫‪٩3‬‬
‫لدجو‪َ ٖ ،‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬وٖ َع‪٪‬د‪ .٠٥‬ول‪ٚ‬ش يف ‪٩‬غ‪٢‬ص ‪ ٬٩‬خْسك‪ :‬يف فٗزص‪.‬‬
‫ويف خ‪٦٥‬غد‪٩" :٫‬غ‪ :٠‬زد‪ٚ٥‬عك وع‪٢‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬غٌن ‪ْ٩‬ٮدٯ خ‪ٛ‬ن‪٦‬ذ‪ ،‬وخـٓ زْنه‪ ٨‬زٰ‬
‫ـ‪٦‬ذ خ‪٥‬غخ‪٦‬ص‪ .‬و‪ْ٩‬ىن آخش ‪٩‬غ‪ ٠‬زد‪٥‬ؾٍء وؤ‪٩‬غ‪ ٠‬زٰ وٕنغٓ‪ ٠‬وٕندع‪٠‬‬
‫‪٩٩‬‬
‫وخعع‪٪‬غ‪ ٠‬و‪٩‬غٓ‪."٠‬‬
‫وّ‪ ً٦‬ٱزخ عدجشَ‪ْ٩ ٬‬ف‪ٌ٪‬ن‪ ٌٚ٦ٙ ،‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ُٙ ٠‬هد َعىـٰ بُف خ‪٥‬ذٖ‪٥‬ص ّ‪ً٦‬‬
‫خ‪٥‬قٗزص وخ‪ٞ‬نعد٭ص وظشخزو خْـضخء زْنهد زسْل‪ .‬وخ‪ٞ‬نقي‪٦‬ك خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬يف خ‪ٖ٦٥‬ص‬
‫خٔ‪٤‬ن‪ُ٦‬ضَص َغ‪ ً٪‬زـ" ‪."cohesion‬‬
‫ؤ‪٩‬د يف خٖفيٗق‪ٞٙ ،‬ذ ظْذدض ظْشَ‪ٚ‬دض "خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ" يف خ‪٥‬ذسخعدض‬
‫خ‪٦٥‬غد٭ُص خ‪ٖ٥‬شزٌُن وخ‪ْ٥‬شذ‪ٙ ،‬عٮىّط ز‪ ٤‬وظذخخ‪٦‬ط بُف لذ خ‪٪ٖ٥‬ىك ؤلُد٭د‬
‫وخ‪٥‬عْ‪ُٞ‬ذ ؤلُد٭د ؤخشي‪.‬‬
‫ؤ‪٩‬د ‪ٙ‬د‪ ٫‬دَ‪ُٞٙ ٠‬ى‪" :٣‬ب‪ ٫‬خ‪٥‬ٮـ ‪َ ٍ٢٥‬ؾ‪ ٤٢‬ولذش ٖ زذ ؤ‪٢َ ٫‬ى‪٫‬‬
‫‪٩8‬‬
‫‪٩‬ٮغف‪٪‬د"‪.‬‬
‫"‪Encyclopedia of Arabic Language and‬‬‫و‪ٚ٩‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬يف خ‪٢٥‬عدذ‬
‫‪ "Linguistics‬ٱى خدفُص خ‪٥‬ٮـ ؤو خ‪ٝ‬نيدذ خ‪٥‬ؾ‪ٚ‬هٍ وخ‪ٞ‬ن‪٢‬عىذ‪ .‬وَؾًن بُف‬
‫خ‪ْٝٗ٥‬دض خ‪ٞ‬نىـىدش زٌن ‪٩‬شخ‪١‬ر خٔعٮددٌ ؤو خ‪ٛ‬ن‪ .٤٪‬وؤمهُعٰ يف ب‪ٝ‬د‪٩‬ص ّٗ‪ٝ‬دض‬
‫‪٩1‬‬
‫‪١‬نذدش زٌن خ‪ٛ‬ن‪ ،٤٪‬وبصخ‪٥‬ص خ‪٪ٖ٥‬ىك وظىمُك خ‪ٞ‬نْىن خ‪٥‬زٌ َ‪ٞ‬قذٯ خ‪٢٥‬دظر‪.‬‬
‫‪43‬نلااً‌بااونتم‪‌،‬جمالٌاات‌المكاارار‌وآلٌامااه‌فااً‌المماساث‌النصااً‌ةصااٌد ‌ماادٌي‌العال‌العااالً‌للشااانر‌ميمااود‌دروٌا ‌‬
‫أنمو جا‪‌،‬ص‪‌ .16‌.‬‬
‫‪44‬‬
‫اتي هٌظور‪ ،‬لطاى العرب‪ ،‬ج‪ ،01 .‬هادج ًص‪ ،‬ص‪.684-684 .‬‬
‫‪45‬‬
‫ابمسام‌زوٌد‌وسلٌمة‌بوالشعٌر‪‌،‬أدوات‌المماسث‌النصً‌فً‌سور ‌الشعرا ‪‌،‬ص‪‌ .15‌.‬‬
‫‪46‬‬
‫‪Kees Versteegh, Mushira Eid, Alaa Elgibali, dkk, Encyclopedia of Arabic Language‬‬
‫‪and Linguistics, Vol. V, )Leiden: Koninklijke Brill NV, 2011(, h. 430.‬‬
‫‪17‬‬
‫سؤي ٱد‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص زإ‪ٚ٩ ٫‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬ٱى ‪ٚ٩‬هى‪ ٧‬دِٖف؛ ‪ٙ‬هى َؾًن بُف‬
‫ّٗ‪ٝ‬دض خ‪ٞ‬نْىن خ‪٥‬يت ٔنشؾ دخخ‪ ٤‬خ‪٥‬ٮـ‪ .‬وحيذغ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ّ ٠‬ٮذ‪٩‬د َعى‪ ٘ٝ‬ظ‪ٚ‬غًن‬
‫‪٩7‬‬
‫ّٮقش ‪٩‬د يف خ‪ٝ‬نيدذ ّ‪ ً٦‬ظ‪ٚ‬غًن ّٮقش آخش‪.‬‬
‫و‪ٝ‬غٓ‪ ٨‬ٱد‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬بُف ‪ٝ‬غ‪ٌ٪‬ن مهد خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ‬
‫وخ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪٪١.ٍ٪‬د ؤٍهش ٱد‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص ٱزخ خ‪٥‬ع‪ٞ‬غُ‪ :٨‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬ٱى‬
‫‪٩١‬‬
‫خ‪٥‬عْسًن حينش ‪ ُٰٙ‬ـضءخ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬وـضءخ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ‪.‬‬
‫وٱزخ ّ‪ ٬‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ّ ٠‬ٮذ خ‪ٖ٥‬شزٌُن‪ ،‬ؤ‪٩‬د ّٮذ خ‪ْ٥‬شذ ‪ٞ٦ٙ‬ذ ؤ‪ٙ‬دد ‪١‬ؽًن ‪٬٩‬‬
‫خ‪٥‬ذخسعٌن خ‪ْ٥‬شذ خ﵀ذؼٌن ‪ْ٩ ٬٩‬يُدض خ‪٦ْ٥‬ى‪ ٧‬خ‪٦٥‬غد٭ُص خ‪ٖ٥‬شزُص‪ ،‬و‪١‬د‪٥ ٫‬ٮمى خ‪٥‬ٮـ‬
‫وٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ وـىد يف ظ‪ ٠٦‬خ‪٥‬ذسخعدض‪ ،‬ودي‪ ٬٢‬ظ‪ٞ‬غُ‪ ٨‬خ‪٥‬ذسخعدض خ‪ْ٥‬شزُص ‪٬٩‬‬
‫‪٩٤‬‬
‫لُػ خٖٱع‪٪‬د‪ ٧‬ز‪ٞ‬نُص خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ بُف ؼٗؼص ؤ‪ٝ‬غد‪:٧‬‬
‫‪ .١‬خ‪ٞ٥‬غ‪ ٨‬خْو‪َ :٣‬ف َْشٗ ‪٩‬قي‪٦‬ك "خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ،"٠‬ز‪ٝ ٤‬شس ؤ‪ٓ ٫‬نذَذ‬
‫‪ٚ٩‬هى‪ّ ٧‬د‪٦٥ ٧‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬ؤ‪٩‬ش ّغًن‪ٙ ،‬د‪١‬ع‪١ ًٚ‬ن‪٪‬ذ ‪ٚ٩‬عدق زد‪ٞ٥‬ى‪ ٣‬ب‪٫‬‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ٞ٩ ٠‬ى‪٥‬ص ّد‪٩‬ص ؤدسؾ ٓنعٰ ‪ ٬٩ ٗ١‬خ‪٥‬عٮنُز وخٖظغد‪ٛ‬‬
‫وخٖ٭غفد‪ ٧‬وخ‪٥‬عؾد‪ ٤١‬وخ‪٥‬عشخدٗ دو‪ ٫‬ظُنب ‪٩‬دٱُص خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪.٠‬‬
‫خ‪ٞ٥‬غ‪ ٨‬خ‪٥‬ؽدين‪ :‬خ‪١‬ع‪ ًٚ‬زْشك ‪٩‬د ‪ ٤ُٝ‬يف خ‪٥‬ٮَشَص خ‪٥‬ٮقُص خ‪ٖ٥‬شزُص ‪ٙ‬شخق‬ ‫‪.١‬‬
‫ََْشك ‪١‬عسد ودسخعدض ٕشزُص‪ ،‬و‪ ٤ْ٥‬ؤزشص خ‪٥‬ذسخعدض خ‪ْ٥‬شزُص خ‪٥‬يت‬
‫‪٩‬ؽ‪٦‬ط ٱزخ خ‪ٞ٥‬غ‪ ٨‬ٱٍ دسخعص ‪١‬ن‪٪‬ذ خيديب خ‪ٞ‬نىعى‪٩‬ص زـ "‪٥‬غد٭ُدض‬
‫خ‪٥‬ٮـ ‪٩‬ذخ‪ ٤‬بُف خ٭غدـ‪ ٨‬خ‪ٝ‬نيدذ"‪.‬‬
‫خ‪ٞ٥‬غ‪ ٨‬خ‪٥‬ؽد‪٥‬ػ‪ :‬لدو‪ ٣‬ؤفمدزٰ خٖ‪ٝ‬عشخذ ‪ٚ٩ ٬٩‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬ ‫‪.3‬‬
‫وظْشَ‪.ٰٚ‬‬
‫‪47‬‬
‫‪M.A.K Halliday & Ruqaiya Hasan, Cohesion in English, (London: Longman Group‬‬
‫‪Ltd, 1976), h. 4.‬‬
‫ولد هاٍكل ألكطٌدر كَركوود هالَداً فٌ لَدز‪ ،‬إًكلررا فٌ عام ‪0291‬م‪ .‬وحصلل عللي الةادج الثكالورٍلا (تكلالورٍوش)‬
‫هللي ماهعللح لٌللدى فللٌ الليللح الصللٌََح وآداتةللا‪ ،‬ودرش علللن الليللح ك الللة الوامطللرَر فللٌ ماهعللح كاهثرٍللدج فللٌ عللام ‪0211‬م‪ .‬و فللٌ‬
‫‪0241‬م‪ ،‬كاى هالَلداً تروفَطلورا دراضلاخ الليلح فلٌ ماهعلح كولَلدج لٌلدى حرلي ًةاٍلح ‪0241‬م‪ .‬وللدخ ريَلح حطلي فلٌ الةٌلد علام‬
‫‪0290‬م‪ .‬حصللد عللي درملح الثكالورٍطلوش هلي ماهعلح أتلاد فلٌ الدب اوًللَلسً والررتَلح والرلارٍ‪ ..‬تعلد كللا‪ ،‬اًر للد إلللي‬
‫تاكطللراى وحصلللد علللي الوامطللرَر فللٌ ماهعللح الثٌلللاب‪ ،‬ةهللور‪ .‬كاًللد ريَللح هعلوللح فللٌ ماهعللح إدًثللرج وماهعللح كولَللدج لٌللدى‬
‫وهحاضرج زائرج فٌ ماهعح كالَفرًَا (تركلٌ)‪‌ .‬‬
‫‪42‬لٌزا‌نور‌آمالٌا‪‌،‬الخطااب‌والمماساث‌النياوي‌فاً‌مجلاة‌ألاو‌إندونٌساٌا‌ميات‌نناوا ‌"صايو ‌نالمٌاة‌لتممماام‌بالل اة‌‬
‫العربٌة"‪‌،‬ص‪‌ .3‌.‬‬
‫‪49‬‬
‫‪12‬‬
‫بر َُْش‪ ٰٙ‬فسمً بزشخٱُ‪ ٨‬خ‪ ٍٞٚ٥‬زإ٭ٰ‪" :‬خ‪ْٝٗ٥‬دض ؤو خْدوخض خ‪٥‬ؾ‪ُ٦٢‬ص‬
‫وخ‪٥‬ذٖ‪ُ٥‬ص خ‪٥‬يت ظغه‪ ٨‬يف خ‪٥‬شزو زٌن ّٮدفش خ‪٥‬ذخخ‪ُ٦‬ص وزٌن خ‪٥‬ٮـ وخ‪٥‬سُحص خ﵀ُيص ‪٬٩‬‬
‫‪82‬‬
‫٭دلُص ؤخشي"‪.‬‬
‫وّرب ّٮٰ ؤ٘نذ ّ‪ ٍُٚٚ‬ٱى خِخش ز‪ٞ‬ى‪" ٰ٥‬ٱى ظ‪ ٠٦‬خ‪ْٝٗ٥‬ص زٌن ؤـضخء خ‪٥‬ٮـ ؤو‬
‫ٗن‪ ٤‬خ‪٥‬ٮـ ؤو ‪ٞٙ‬شخظٰ‪َُٚ٥ ،‬ص ؤو ‪ْ٩‬ٮىَص و‪ٗ١‬مهد َادٌ دوسخ ظ‪ٚ‬غًنَد‪ ٫ْ ،‬ٱزٯ‬
‫خ‪ْٝٗ٥‬ص ‪ُٚ٩‬ذش يف ظ‪ٚ‬غًن خ‪٥‬ٮـ‪ٙ ،‬د‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ ٱى ّٗ‪ٝ‬ص ‪ْ٩‬ٮىَص زٌن ّٮدفش‬
‫خ‪٥‬ٮـ وّٮقش آخش‪٢َ ،‬ى‪ ٫‬مشوسَد ‪٥‬ع‪ٚ‬غًن خ‪٥‬ٮـ خ‪٥‬زٌ حي‪٠ ٤٪‬ن‪٪‬ىّص ‪٬٩‬‬
‫‪8١‬‬
‫خ‪ٜ‬ن‪ٞ‬دج‪ ٜ‬خ‪ٞ‬نعىخ‪ُ٥‬ص"‪.‬‬
‫‪ ٬٩‬خٗ‪ ٣‬ٱزَ‪ ٬‬خ‪٥‬عْشَ‪ٌٚ‬ن دي‪ ٬٢‬خ‪ٞ٥‬ى‪ ٣‬زإ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬ٱى ‪٠‬ن‪٪‬ىُ خ‪ْٝٗ٥‬دض‬
‫خ‪َُٚ٦٥‬ص وخ‪٥‬ذٖ‪ُ٥‬ص زٌن ؤـضخء خ‪٥‬ٮـ ؤو ٗن‪ ٤‬خ‪٥‬ٮـ ؤو ‪ٞٙ‬شخظٰ‪ .‬ٱزٯ خْـضخء ظ‪٦‬عم‪٨‬‬
‫‪٪ُٙ‬د زُٮهد‪ ،‬وظع‪٪‬دع‪ ِ٩ ٠‬زْنهد خ‪٥‬سْل‪ُ ،‬نُػ ‪٥‬ى ُُٕٓر ٱزخ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪َ٥ ٠‬هش‬
‫خ‪٥‬ٮـ و‪١‬إ٭ٰ ؤؽٗء زذو‪ْ٩ ٫‬ىن‪.‬‬
‫وٱٮد ٭ىخـٰ زإ‪٩ ٫‬قي‪٦‬ك خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٬٩ ٠‬زٌن خ‪ٞ‬نقي‪٦‬مدض خ‪٥‬يت َقْر خٔظ‪ٚ‬د‪ٛ‬‬
‫ّ‪ٚ٩ ً٦‬هى‪٩‬هد زغسر ‪١‬ؽشش ‪٩‬ٮدزْهد وظْذد ‪٩‬ؾدسهبد خ‪ٞ‬نْٗ‪ُٙ‬ص‪ ٬٩ ،‬ر‪ ٠٥‬ؤ‪٫‬‬
‫خ‪٥‬ذسخعدض خ‪ْ٥‬شزُص َف ظع‪٪ُٙ ٜٚ‬د زُٮهد ّ‪٩ ً٦‬قي‪٦‬ك وخلذ‪ ،‬وٱزخ َذخ‪ ٤‬م‪٬٪‬‬
‫بؽ‪٢‬د‪ُ٥‬ص خ‪ٞ‬نقي‪٦‬ك‪ٙ ،‬د‪٥‬سْل َي‪ ً٦ّ ٜ٦‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ّ ٠‬نقي‪٦‬ك خ‪٥‬غس‪ ٠‬وخ‪ٜ‬نس‪ ،٠‬بر‬
‫ـْ‪٦٥ ٤‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ؾ‪٩ ٍ٦٢‬قي‪٦‬ك "خ‪٥‬غس‪( "٠‬وٱى َعشظر ّ‪ ً٦‬بـشخءخض ظسذو هبد‬
‫خ‪ْ٥‬ٮدفش خ‪٥‬غيمُص ّ‪ ً٦‬فىسش و‪ٝ‬دجِ َادي خ‪٥‬غدز‪٩ ٜ‬ٮهد بُف خ‪ٗ٥‬ل‪ُ ،ٜ‬نُػ‬
‫زعم‪ٟ ٜٞ‬ند خ‪٥‬عشخزو خ‪٥‬شف‪ 8١،)ٍٚ‬ؤ‪٩‬د خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ذِٖف ‪ٙ‬دفي‪٦‬ك ّ‪" ُٰ٦‬خ‪ٜ‬نس‪"٠‬‬
‫(وٱى َعق‪ ٤‬زشفذ خٖعع‪٪‬شخس خ‪٥‬ذِٖف يف ّدَف خ‪٥‬ٮـ ؤو ّ‪ ً٦ّ ٤٪‬بجيدد خ‪٥‬عشخزو‬
‫خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬هى‪ ٍ٩‬ؤٌ ؤ‪ ٫‬ٱزٯ خ‪٥‬ق‪ٚ‬ص ‪٩‬عق‪٦‬ص زد‪ٞ‬نْىن وع‪٦‬غ‪٦‬ص خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬دٱُ‪ ٨‬وخ‪ْٝٗ٥‬ص خ‪٥‬شخَيص‬
‫‪83‬‬
‫زُٮهد)‪.‬‬
‫وٱٮد‪ ٟ‬زدلؽى‪ ٫‬آخشو‪َ ٫‬ي‪ٞ٦‬ى‪" ُٰ٦ّ ٫‬خٖظغد‪ ٛ‬وخٖ٭غفد‪ٙ ،"٧‬دْو‪ ٣‬خيُعٰ‬
‫ؽ‪ُ٦٢‬ص وَْشٗ زإ٭ٰ‪( :‬ر‪ ٠٥‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ؾذَذ زٌن خْـضخء خ‪ٞ‬نؾ‪٦٢‬ص ‪٥‬ٮـ ‪٩‬د ؤو‬
‫‪51‬‬
‫‪51‬‬
‫أيمد‌نفٌفً‪‌،‬نيو‌النص‌امجاه‪-‬جدٌد‌فً‌الدر ‌النيوي‪‌،‬ص‪‌ .92‌.‬‬
‫‪52‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .91.‬‬
‫‪53‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .91.‬‬
‫‪19‬‬
‫خيدذ ‪٩‬د‪َ ،‬هع‪ ُٰٙ ٨‬زد‪٥‬ىعدج‪ ٤‬خ‪ٖ٦٥‬ىٌ (خ‪٥‬ؾ‪ُ٦٢‬ص)‪ ،‬ؤٌ ظق‪ ٤‬زٌن خ‪ْ٥‬ٮدفش خ‪ٞ‬ن‪٢‬ى٭ص‬
‫‪ٛ‬نضء ‪ ٬٩‬خ‪ٝ‬نيدذ ؤو خيدذ زش‪٩‬عٰ)‪ 8٩.‬وخ‪٥‬ؽدين خٖ٭غفد‪ ٧‬خيُعٰ دٖ‪ُ٥‬ص وَؾًن‬
‫بُف‪( :‬خٖ‪٥‬عمد‪ ،٧‬وَعي‪٦‬ر ‪ ٬٩‬خٔـشخءخض ‪٩‬دظٮؾو زٰ ّٮدفش خ‪ٞ‬نْش‪ٙ‬ص ٔجيدد خ‪٥‬عشخزو‬
‫خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬هى‪ ٍ٩‬وخععشـدّٰ)‪ .‬ٱزخ‪ ٫‬خ‪ٞ‬نقي‪٦‬مد‪َ ٫‬عندس‪ٙ‬د‪٪ُٙ ٫‬د زُٮه‪٪‬د ‪ُٙ‬م‪ٞٞ‬د‪٩ ٫‬د‬
‫‪88‬‬
‫َْشٗ زـ "خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ"‪.‬‬
‫‪ ٬٩‬خٗ‪ ٣‬خ‪٥‬عْشَ‪ٚ‬دض خ‪٥‬غدز‪ٞ‬ص ٭غعٮعؿ ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬ٱى خ‪ْ٥‬ٮدفش خ‪٥‬يت ظؾ‪٤٢‬‬
‫‪ ٬٩‬خٓندد خ‪٥‬ٮـ وخ‪ٞ‬نعشخزيص (خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص ؤو خ‪٥‬ٮمىَص) يف خ‪ٝ‬نيدذ‪ .‬و‪ٝ‬ذ ٭ىُٓ ‪٩‬قي‪٦‬ك‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٩ ٠‬عٮىّص خ‪٥‬يت ‪ٝ‬ذ ؽشلط خ‪٥‬سدلؽص ‪٣‬ند عس‪ٞٙ ،ٜ‬شسض خ‪٥‬سدلؽص ّنقي‪٦‬ك‬
‫"خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ "٠‬يف ٱزخ خ‪٥‬سمػ‪.‬‬
‫‪ٚ٩ -١‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٍ٪‬‬
‫َْذ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬ؤدخش ‪ ٬٩‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ مت ظىٍُ‪ ُٰٚ‬يف‬
‫خ‪٥‬ٮقىؿ ْ٭ٰ آ‪ُ٥‬ص ظغدّذ ّ‪ ً٦‬خ٭غُدذ خ‪ٞ‬نْدين وظذ‪ٞٙ‬هد‪ .‬وَغ‪ ً٪‬ؤَند خ‪٥‬شزو‬
‫خٔلدِف خ‪٥‬زٌ َ‪ٞ‬ى‪ ٬٩ ٧‬خٗ‪ ٣‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٨‬وَعم‪ ٜٞ‬زىخعيص ٕخعُدس خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬شدخض ّ‪٬‬‬
‫ىشَ‪ ٜ‬بلد‪٥‬ص ّٮقش ‪ٖ٥‬ىٌ بُف ّٮقش آخش‪ُٙ ،‬مذغ خ‪٥‬شزو زٌن ؤـضخء خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص ؤو‬
‫‪٩‬ععد‪ُ٥‬دض خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص وديؽ‪ ٤‬ٱزخ خ‪٥‬ٮىُ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪َ٩ ٠‬هش ‪َ٩ ٬٩‬دٱش خ‪٥‬عم‪ ٤ُ٦‬خ‪٥‬ٮقٍ‬
‫‪81‬‬
‫خ‪ٞ‬نْدفش‪ ،‬بر َغه‪ ٨‬زؾ‪ ٤٢‬وخمك يف سزو خ‪ْ٥‬ٮدفش خ‪ٖ٦٥‬ىَص خ‪ٞ‬نؾ‪٦٢‬ص ‪٦٥‬ٮـ‪.‬‬
‫وخ‪ٞ‬نقي‪٦‬ك خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف خ‪ٖ٦٥‬ص خٔ‪٤‬ن‪ُ٦‬ضَص زـ"‪."lexical cohesion‬‬
‫ٱٮد‪ ٟ‬خ‪ْ٥‬ذَذ ‪ ٬٩‬خ‪٪٦ْ٥‬دء خ‪٥‬زَ‪ ٬‬٭د‪ٝ‬ؾىخ ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬يف خ‪ٝ‬نيدذ‪ ،‬ٱ‪،٨‬‬
‫‪.٧‬ؤ‪ .ٟ.‬ٱد‪ُ٥‬ذخٌ ‪ ،M.A.K Halliday‬س‪ُٝ‬ص لغ‪ ،Ruqaiya Hasan ٬‬ٱدسديشيت‬
‫‪١‬شَذخٖ‪١‬غد٭د ‪ ،Harimurti Kridalaksana‬ؤو٭عى٭ؿ َىوخ٭ى ‪ ،Untung Yuwono‬وًٕن‬
‫‪87‬‬
‫ر‪.٠٥‬‬
‫سؤي ٱىٌ ‪ Hoey‬ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬ـضء ‪ ٬٩‬ظٮَُ‪ ٨‬خ‪٥‬ٮـ وٱزخ‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬ٱى خ‪٥‬زٌ ََهش ‪ُُٚ١‬ص خسظسده خ‪ٛ‬ن‪ ٤٪‬زْنهد‪ .‬وَشي خ‪ٖ٦٥‬ىَى‪ ٫‬ؤ‪٫‬‬
‫‪54‬‬
‫دمحم‌خطابً‪‌،‬لسانٌات‌النص(مدخل‌إلى‌انسجام‌الخطاب)‪‌،‬ص‪‌ .5‌.‬‬
‫‪55‬‬
‫‪56‬‬
‫ينا ‌مٌشار‌والعمر ‌بال انً‪‌،‬االمساا‌المعجمً‌فً‌صيٌي‌البخاري‌كماب‌اإلٌما ‌والصوم‪-‬أنمو جا‪‌،‬ص‪‌ .21‌.‬‬
‫‪57‬‬
‫‪Astri Yuniati, “Alat-alat Kohesi pada Iklan Kolom Bidang Jasa: Studi Kasus Tabloid‬‬
‫‪Nova Juli-Desember 2008”, Skripsi, (Depok: Universitas Indonesia, 2009), h. 2.‬‬
‫‪21‬‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬ديؽ‪ ٤‬ـهدصخ (‪ )piranti‬ؤو ؤدخش ٭د‪ْٙ‬ص يف ٓنذَذ خ‪٥‬ٮـ خ‪ٛ‬نُذ ‪٬٩‬‬
‫‪8١‬‬
‫ًٕنٯ‪.‬‬
‫و‪ٝ‬د‪ ٣‬ٱد‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص ب‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ َٮ‪ٞ‬غ‪ ٨‬بُف ‪ٝ‬غ‪ٌ٪‬ن مهد خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫خ‪٥‬ٮمىٌ وخ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ .ٍ٪‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ ٱى خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نشظسو زسٮُص‬
‫خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص‪ ،‬ؤ‪٩‬د خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٙ ٍ٪‬هى خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نشظسو زد‪ٞ‬نْىن‪٪١ .‬د سوٌ ٱد‪ُ٥‬ذخٌ‬
‫وس‪ُٝ‬ص ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪َ ٍ٪‬ؾ‪َ ٤٢‬ند٭سٌن‪ ،‬مهد‪ :‬بّددش خ‪٥‬ع‪٢‬شَش‬
‫وخ‪ٞ‬نقدلسص‪/‬خ‪٥‬عند‪ .٧‬ويف ٍ‪ ٤‬بّددش خ‪٥‬ع‪٢‬شَش‪ ،‬ظؾع‪ :ً٦ّ ٤٪‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‪ ،‬وخ‪٥‬عشخدٗ‪،‬‬
‫‪8٤‬‬
‫وخ‪٥‬عندد‪ ،‬وخٖؽع‪٪‬د‪.٣‬‬
‫وَغعخذ‪١ ٧‬شَذخٖ‪١‬غد٭د ؤ‪٩ ٫‬قي‪٦‬ك خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ِ٩ ٠‬خ‪ٛ‬نىخ٭ر خ‪٥‬يت َؾ‪ً٦ّ ٤٪‬‬
‫خ‪ٛ‬نىخ٭ر خ‪٥‬ذٖ‪ُ٥‬ص وخ‪ٛ‬نىخ٭ر خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص وخ‪ٛ‬نىخ٭ر خ‪٥‬ٮمىَص‪ .‬ظع‪٢‬ىٓ‪ ٫‬خ‪ٛ‬نىخ٭ر خ‪٥‬ذِٖف‬
‫‪ ٬٩‬خ‪ْٝٗ٥‬ص خ‪٥‬ذٖ‪ُ٥‬ص زٌن ؤـضخء خ‪ٝ‬نيدذ وولذش خ‪ٝ‬ن‪ُٚ٦‬ص خ‪٥‬ذٖ‪ُ٥‬ص‪ .‬وظؾ‪ ٤٪‬خ‪ٛ‬نىخ٭ر‬
‫خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‪ ،‬خ‪٥‬عشخدٗ‪ ،‬خ‪٥‬عندد‪ ،‬خٖؽع‪٪‬د‪ ،٣‬وخ‪ٞ‬نقدلسص‪ .‬وظع‪٢‬ى‪٫‬‬
‫خ‪ٛ‬نىخ٭ر خ‪٥‬ٮمىَص ‪ ٬٩‬خ‪٥‬شزو (‪ ،)konjungsi‬خ‪ٜ‬نزٗ (‪ ،)elipsis‬وخٔلد‪٥‬ص‬
‫(‪ ،)referensi‬وؤؽ‪٢‬د‪ ٣‬خٖععسذخ‪ )subtitusi( ٣‬خ‪٥‬يت ظؾ‪)anaforis( ً٦ّ ٤٪‬‬
‫‪12‬‬
‫و(‪.)kataforis‬‬
‫و‪١‬ز‪َ ،٠٥‬شي َىوخ٭ى ؤ‪ ٫‬وعدج‪ ٤‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪َ ٠‬ٮ‪ٞ‬غ‪ ٨‬زد‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ‬
‫وخ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ .ٍ٪‬ظعن‪ ٬٪‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ ‪ ٬٩‬خٔلد‪٥‬ص‪ ،‬خٖععسذخ‪،٣‬‬
‫وخ‪ٜ‬نزٗ‪ ،‬وخٖسزو‪ .‬ؤ‪٩‬د خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٙ ٍ٪‬عؾ‪ ً٦ّ ٤٪‬بّددش خ‪٥‬ع‪٢‬شَش‬
‫‪1١‬‬
‫وخ‪ٞ‬نقدلسص‪.‬‬
‫‪52‬‬
‫ينا ‌مٌشار‌والعمر ‌بال انً‪‌،‬االمساا‌المعجمً‌فً‌صيٌي‌البخاري‌كماب‌اإلٌما ‌والصوم‪-‬أنمو جا‪‌،‬ص‪‌ .21.‬‬
‫‪59‬‬
‫‪Devi Ardiyanti & Ririn Setyorini, “Kohesi Gramatikal dan Kohesi Leksikal dalam‬‬
‫‪Cerita Anak Berjudul Buku Mini Dea Karya Watiek Ideo dan Yuli Rahmawati”, Jurnal SeBaSa,‬‬
‫‪Vol. 2, No. 1, 2019, h. 8.‬‬
‫‪60‬‬
‫‪Nova Juli-Desember 2008”, h. 2.‬‬
‫‪61‬‬
‫‪Nova Juli-Desember 2008”, h. 3.‬‬
‫‪21‬‬
‫ودي‪ ٬٢‬ؤ‪ ٫‬٭ْضو ؤمهُص خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬بُف‪ )١( :‬ب‪ ٫‬خ‪٥‬غ‪٦‬غ‪٦‬ص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص‬
‫ظغه‪ٓ ٤‬نذَذ خ‪٥‬غُد‪ ٛ‬خ‪٥‬زٌ ظشد ‪ ُٰٙ‬خ‪٪٦٢٥‬دض رخض خ‪ٞ‬نْىن خ‪ٞ‬نعق‪ ٤‬ور‪٠٥‬‬
‫‪٪٦٥‬غدّذش ّ‪ ً٦‬بـٗء خ‪٪ٖ٥‬ىك وظنُُ‪ْ٩ ٜ‬دين خ‪٪٦٢٥‬دض خ‪ٞ‬نعْذدش‪ ،‬و(‪ٓ )١‬نذد‬
‫‪1١‬‬
‫خ‪٥‬غٗع‪ ٤‬خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص خ‪ٜ‬نس‪ ٠‬وظغه‪ ٨‬يف ٓنذَذ ولذخض ؤ‪١‬رب ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نْىن يف خ‪٥‬ٮـ‪.‬‬
‫و٭ٗلٌ ‪٣‬ند عس‪ ٜ‬ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬ٱى خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نشظسو زد‪ٞ‬نْىن‪َ .‬عؾ‪٤٢‬‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٬٩ ٍ٪‬خ‪ْٝٗ٥‬ص خ‪٥‬ذٖ‪ُ٥‬ص زٌن ‪ْ٩‬ف‪ ٨‬ؤخش‪ .‬وَ‪ٞ‬قذ ‪ْ٩‬ف‪ ٨‬ٱٮد‬
‫ّنْف‪ ٨‬خ‪٥‬شجُغٍُ (‪ )leksis utama‬وٱى ‪ ٬٩‬خْ‪ٚ‬ندء‪ ،‬وخْ‪ْٙ‬د‪ ،٣‬وخ‪٥‬ق‪ٚ‬دض‪،‬‬
‫وخ‪َ٥‬شوٗ‪ .‬ععؾ‪ ٤٢‬ٱزٯ خ‪ْٝٗ٥‬دض زغٗع‪ ٤‬خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص (‪ )tautan leksikal‬وٱٍ ‪٬٩‬‬
‫خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‪ ،‬وخ‪٥‬عشخدٗ‪ ،‬وخ‪٥‬عندد‪ ،‬وخٖؽع‪٪‬د‪ ،٣‬وخ‪ٞ‬نقدلسص‪ .‬وَؾ‪ّ ً٦ّ ٤٪‬ٮقشَ‪٬‬‬
‫مهد بّددش خ‪٥‬ع‪٢‬شَش وخ‪ٞ‬نقدلسص‪ .‬وزد‪٥‬عدِف‪١ ،‬إعدط خ‪٥‬سمػ ععغعخذ‪ ٧‬خ‪٥‬سدلؽص آسخء‬
‫ٱد‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص‪.‬‬
‫ؾ‪ -‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٍ٪‬‬
‫‪ -۱‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‬
‫ـدء يف ‪٥‬غد‪ ٫‬خ‪ْ٥‬شذ ّ‪٩ ٬‬ددش (‪١‬شس) ‪١‬شس‪ ،‬و‪٩‬قذسٯ خ‪٢٥‬ش‪١ ،‬ش ّ‪٢َ ُٰ٦‬ش‪١ ،‬شخ‪،‬‬
‫‪13‬‬
‫و‪١‬شوخ‪ ،‬وظ‪٢‬شخس وخ‪٢٥‬ش‪ :‬ٱى خ‪٥‬شـىُ‪َٞ ،‬د‪١ :٣‬شٯ و‪١‬ش زٮ‪ٚ‬غٰ َعْذي‪.‬‬
‫ؤ‪٩‬د يف خ‪٥‬قيٗق‪ٙ ،‬د‪٥‬ع‪٢‬شخس ٱى وعُ‪٦‬ص بلد‪ُ٥‬ص ظ‪٢‬شخسَص‪ ،‬ظع‪٪‬ؽ‪ ٤‬يف ظ‪٢‬شخس ‪ ٌٚ٥‬ؤو ّذد‬
‫‪1٩‬‬
‫‪ ٬٩‬خْ‪ٚ٥‬دً يف زذخَص ‪ٗ ٤١‬ن‪٦‬ص ‪ٗ ٬٩‬ن‪ ٤‬خ‪٥‬ٮـ ‪ٝ‬قذ خ‪٥‬عإ‪ُ١‬ذ‪.‬‬
‫َغعخذ‪ ٧‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس ؤ‪١‬ؽش خععخذخ‪٩‬د يف خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ .ٍ٪‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس ٱٮد ‪ُ٥‬ظ ‪٬٩‬‬
‫خ‪ُ٪٦ْ٥‬دض خ‪٥‬قش‪ُٙ‬ص ز‪ ٤‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس ‪٩ْٗ١‬ص ‪ْٝٗ٦٥‬ص زٌن خ‪ٛ‬ن‪ ٤٪‬ؤٌ وـىد ّٮقش خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪٥‬زٌ‬
‫‪18‬‬
‫َ‪٢‬شس خ‪ْ٥‬دفش خ‪٥‬ىخسدش يف خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص ؤ‪٩‬د‪٩‬هد‪.‬‬
‫وَْشٗ ‪١‬ن‪٪‬ذ خ‪ٝ‬نيديب ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس ٱى ؽ‪ ٬٩ ٤٢‬ؤؽ‪٢‬د‪ ٣‬خٖظغد‪ ٛ‬خ‪ٞ‬نْف‪َ ٍ٪‬عي‪٦‬ر‬
‫بّددش ّٮقش ‪ْ٩‬ف‪ ٍ٪‬ؤو وسود ‪٩‬شخدٗ ‪ ٰ٥‬ؤو ؽسٰ ‪٩‬شخدٗ ؤو ّٮقش ‪٩‬ي‪ٞ٦‬د ؤو خ‪ٚ‬ند‬
‫‪11‬‬
‫ّد‪٩‬د‪.‬‬
‫‪62‬‬
‫‪63‬‬
‫اب ‌منعور‪‌،‬لسا ‌العرب‪‌،‬ج‪‌،5.‬ماد ‌(كرر)‪‌،‬ص‪‌ .135‌.‬‬
‫‪64‬‬
‫‪65‬‬
‫‪Jerniati I., “Analisis Wacana Terjemahan AlQuran Surat Al-Alaq: Tinjauan Aspek‬‬
‫‪Leksikal”, Jurnal Widyaparwa, Vol. 41, No. 2, 2013, h. 149.‬‬
‫‪66‬‬
‫دمحم‌خطابً‪‌،‬لسانٌات‌النص‌(مدخل‌إلى‌انسجام‌الخطاب)‪‌،‬ص‪‌ .24‌.‬‬
‫‪22‬‬
‫َشي عى‪٩‬شَف ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس ٱى ظ‪٢‬شخس ‪٥‬غد‪( ٫‬فىض‪ٞ٩ ،‬يِ ‪٪٦١ ،ٍَٚ٥‬ص‪ ،‬ؤو ـضء ‪٬٩‬‬
‫‪17‬‬
‫ٗن‪٦‬ص) وخ‪٥‬زٌ َْعرب ‪٩‬ه‪٪‬د ّٔيدء خ‪٥‬نٖو يف عُد‪٩ ٛ‬ٮدعر‪.‬‬
‫َي‪ ٜ٦‬زْل خ‪٥‬ذخسعٌن ّ‪ ً٦‬ٱزٯ خ‪٥‬ىعُ‪٦‬ص خٖظغد‪ُٝ‬ص "خٔلد‪٥‬ص خ‪٥‬ع‪٢‬شخسَص" ‪٪١‬د ظؾًن‬
‫خ‪٥‬ذسعدض خ‪٦٥‬غد٭ُص بُف ؤ‪ ٫‬ٱزٯ خ‪َ٥‬دٱشش خ‪ٖ٦٥‬ىَص ظغه‪ ٨‬زؾ‪ ٤٢‬وخمك يف سزو ّٮدفش خ‪٥‬ٮـ‬
‫خ‪ٞ‬نعدّذش‪٪١ ،‬د ٓن‪ ٜٞ‬خعع‪٪‬شخسَص خ‪٥‬ٮـ وظٗ٘نٰ زٌن ّدفشٯ ‪ ٬٩‬خٗ‪ ٣‬خععىسخظُص ّٮقش‬
‫‪1١‬‬
‫‪ٖ٥‬ىٌ ‪ ٬٩‬ؤو‪ ٣‬خ‪٥‬ٮـ بُف آخش‪.‬‬
‫وَ‪ٞ‬ى‪ ٣‬خ‪ٞ٥‬دمٍ خ‪ٛ‬نشـدين خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف ‪١‬عدزٰ "خ‪٥‬عْشَ‪ٚ‬دض" ب٭ٰ‪ّ :‬سدسش ّ‪ ٬‬خٔؼسدض‬
‫زؾٍء ‪٩‬شش زْذ ؤخشي‪٪١ .‬د ‪٤‬نذ خ‪٥‬غُىىٍ‪ٝ ،‬ذ سزو خ‪٥‬ع‪٢‬شخس ّنمدع‪ ٬‬خ‪ٚ٥‬قدلص‪١ ،‬ى٭ٰ‬
‫‪٩‬عشزو زدْع‪٦‬ىذ وٱزخ ‪٩‬د وسد يف ‪١‬عدزٰ "خٔظ‪ٞ‬د‪ "٫‬ور‪ ٠٥‬ز‪ٞ‬ى‪ :ٰ٥‬ٱى ؤز‪ ٬٩ ٔ٦‬خ‪٥‬عى‪ُ١‬ذ‪،‬‬
‫‪1٤‬‬
‫وٱى ‪١ ٬٩‬ندع‪ ٬‬خ‪ٚ٥‬قدلص‪.‬‬
‫وَٮ‪ٞ‬غ‪ ٨‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس بُف ‪ٝ‬غ‪ٌ٪‬ن‪:‬‬
‫‪ .١‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نسدؽش‪َ ،‬ؾًن بُف ؤ‪ ٫‬خ‪ٞ‬نع‪َ ٨٦٢‬ىخف‪ ٤‬خ‪ٜ‬نذَػ ّ‪ ٬‬٭‪ٚ‬ظ خ‪٥‬ؾٍء ّند َْين‬
‫خعع‪٪‬شخسٯ ّرب خ‪٥‬ٮـ‪ .‬وٱى ‪٩‬د َي‪ ُٰ٦ّ ٜ٦‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خ‪٥‬سغُو وحيذغ ّٮذ‪٩‬د‬
‫‪72‬‬
‫‪،‌ِ      ‌    ‌    ‌‬‬
‫َع‪٢‬شس خ‪ْ٥‬ٮقش خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬دو‪ ٫‬ظًٖن‪٩ .‬ؽ‪ٝ ٤‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪ ﴿ :‬‬
‫‪[ ﴾‌     ‌‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.]١-١ :‬‬ ‫‪    ‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪   ‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نضجٍ‪ ،‬وَ‪ٞ‬قذ زٰ ظ‪٢‬شخس ّٮقش عس‪ ٜ‬خععخذخ‪ ٰ٩‬و‪ ٬٢٥‬يف ؤؽ‪٢‬د‪٣‬‬ ‫‪.١‬‬
‫و‪ٙ‬حدض ‪٢‬نع‪ٚ٦‬ص‪ .‬وٱى َؾ‪ ٤٢‬ؽ‪ ٤٢‬آخش ‪ ٬٩‬ؤؽ‪٢‬د‪ ٣‬خ‪٥‬شزو خ‪٥‬زٌ َ‪ٚ‬نٍ ّ‪ً٦‬‬
‫﴿ ‪     ‌      ‌   ‬‬
‫‪‌‬‬ ‫خ‪٥‬ٮـ ىدزِ خ‪٥‬عٮىُ وَٮ‪ّ ٍٚ‬ٮٰ خ‪٥‬شظدزص‪٩ 7١.‬ؽ‪ٝ ٤‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪[ ﴾    ‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.]١١ :‬‬
‫ؤمهُص خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف خ‪٥‬ٮـ ٱٍ ٭‪ٞ‬ـ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس َؾًن بُف ‪ٝ‬ذسش خ‪٢٥‬دظر ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬عىعُِ‬
‫يف خْ‪٢ٙ‬دس خْعدعُص زةدخد‪٦ْ٩ ٣‬ى‪٩‬دض ـذَذش‪٪١ ،‬د َْذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس ؤلذ خ‪ْ٥‬ىخ‪ ٤٩‬خ‪٥‬يت‬
‫‪67‬‬
‫‪Kamilah, “Penanda Kohesi Leksikal dan Gramatikal dalam Wacana Nasional di Harian‬‬
‫‪Jawa Pos”, Skripsi pada Universitas Airlangga, Surabaya, 2015, h. 22.‬‬
‫‪62‬‬
‫‪69‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .23‌.‬‬
‫‪71‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .26‌.‬‬
‫‪71‬‬
‫‌‌‬ ‫‌ نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪.26‌.‬‬ ‫‌‬
‫‪23‬‬
‫ظشظسو زد‪ٞ٥‬ذسش ّ‪ ً٦‬خ‪ٚ٥‬ه‪ .٨‬و‪٤‬نذ ؤ‪٥ ٫‬ع‪٢‬شخس ؤٕشخك ‪١‬ؽًنش ظغدٱ‪ ٨‬يف خظغد‪ ٛ‬خ‪٥‬ٮقىؿ‬
‫‪7١‬‬
‫وظشخزيهد وؤٱ‪ ٨‬ٱدظٰ خْٕشخك ٱٍ‪:‬‬
‫ؤ‪‌ .‬خ‪٥‬عى‪ُ١‬ذ‪ ،‬وٱى ‪َ ٌٚ٥‬شخد زٰ ٓن‪ ُٜٞ‬خ‪ٞ‬نْىن وٕن‪ُ٢‬ٮٰ يف ٭‪ٚ‬ظ خ‪٥‬غد‪ ،ِ٩‬وبصخ‪٥‬ص‬
‫خ‪٥‬ؾ‪ ٠‬ؤو خ‪٦٥‬سظ ّ‪ ٬‬خ‪ٜ‬نذَػ خ﵀ذغ ّٮٰ‪.‬‬
‫ذ‪‌.‬خ‪ٞ٥‬غ‪ ،٨‬خ‪ٞ٥‬غ‪ ٨‬وخلذ ‪ ٬٩‬ؤعد‪ُ٥‬ر خ‪٥‬عى‪ُ١‬ذ خ‪٥‬يت ّش‪ٙ‬هد خ‪٥‬ٮدط يف ‪١‬ؽًن‪،‬‬
‫‪ ٬٩‬خ‪ٖ٦٥‬دض ‪ٞٙ‬ذ ّشٗ وؽدُ ّٮذ خ‪ْ٥‬شذ ‪٪١‬د ؽدُ ّٮذ ًٕنٱ‪٬٩ ٨‬‬
‫خْ‪ .٨٩‬و‪ْ٩‬ٮدٯ خ‪ٜ‬ن‪ ٘٦‬وخ‪ٌ٪ُ٥‬ن‪ ،‬و ؤدوخض خ‪ٞ٥‬غ‪ ٨‬ٱٍ‪ :‬خ‪٥‬سدء‪ ،‬خ‪٥‬ىخو‪ ،‬خ‪٥‬عدء‪،‬‬
‫وخ‪.٧ٗ٥‬‬
‫ؾ‪‌ .‬خ‪٥‬عمزَش‪ٙ ،‬د‪٥‬عمزَش‪ :‬ظٮسُٰ خ‪ٞ‬نخدىر ّ‪ ً٦‬ؤ‪٩‬ش ‪٢٩‬شوٯ ‪ُ٥‬عفٮسٰ‪.‬‬
‫د‪‌ .‬خ‪٥‬عْفر ‪٦٥‬عهىَ‪ ٤‬وخ‪٥‬عَُْ‪َْ ،٨‬ش‪ّ ٰٙ‬سدط لغ‪ ٬‬ز‪ٞ‬ى‪" :ٰ٥‬ؽْىس دخخ‪ٍ٦‬‬
‫ظٮ‪ ٤ْٚ‬زٰ خ‪٥‬ٮ‪ٚ‬ظ لُػ ظغعَْ‪ ٨‬ؤ‪٩‬شخ ٭ددسخ ؤوٖ ‪٩‬ؽُ‪٠ ٰ٥ ٤‬نهى‪ ٣‬خ‪ٜ‬ن‪ُٞٞ‬ص‬
‫ؤو خ‪ ٍٚ‬خ‪٥‬غسر"‪.‬‬
‫و‪٩‬ٮٰ ٭ٗلٌ ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس ٱى بّددش ‪ ٌٚ٥‬ؤو ّسدسش ؤو ٗن‪٦‬ص ؤو ‪ٞٙ‬شش زد‪ ٌٚ٦٥‬٭‪ٚ‬غٰ‪.‬‬
‫و‪ٝ‬ذ وًف يف دخجشش خ‪٥‬عإ‪ُ١‬ذ‪ ،‬وؤ‪١‬ؽش خععخذخ‪٩‬د يف خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬وَعي‪٦‬ر بّددش ّٮقش‬
‫‪ْ٩‬ف‪ ٍ٪‬ؤو وسود ‪٩‬شخدٗ ‪ ٰ٥‬ؤو ؽسٰ ‪٩‬شخدٗ‪.‬‬
‫‪ -١‬خ‪٥‬عشخدٗ‬
‫ظْعرب ‪ٝ‬نُص خ‪ٞ‬نؾعش‪ ٟ‬خ‪ ٍَٚ٦٥‬و‪ٝ‬نُص خ‪٥‬عشخدٗ‪ٝ ،‬نُعد‪ ٫‬دٖ‪ُ٥‬عد‪٩ ٫‬ع‪ٞ‬دز‪٦‬عد‪٫‬؛ ‪ٙ‬ةرخ ‪١‬د‪٫‬‬
‫خ‪٥‬عشخدٗ ٱى خؽع‪٪‬د‪ّ ٣‬ذش ؤ‪ٚ٥‬دً ّ‪ْ٩ ً٦‬ىن وخلذ‪ ،‬ؤ‪٩‬د خٖؽعشخ‪ ٟ‬ٱى خؽع‪٪‬د‪ ٌٚ٥ ٣‬وخلذ‬
‫‪73‬‬
‫ّ‪ّ ً٦‬ذش ‪ْ٩‬د‪.٫‬‬
‫وخ‪٥‬عشخدٗ وخ‪ٞ‬نؾعش‪٩ ٟ‬سمؽد‪َ ٫‬ٮع‪ُ٪‬د‪ ٫‬بُف ‪٩‬ىمىُ وخعِ وؽد‪ ٤٩‬يف خ‪٥‬عشخغ خ‪ْ٥‬شيب‬
‫خٔعٗ‪ ،ٍ٩‬يف ‪٩‬د َغ‪ٕ ً٪‬د‪٥‬سد ز‪ٞ‬نُص خ‪ ٌٚ٦٥‬وخ‪ٞ‬نْىن‪ .‬ويف ٱزخ خ‪٥‬سمػ عإزٌن ‪ٞٙ‬و‬
‫‪٩‬ىمىُ وخلذ وٱى ‪٩‬قي‪٦‬ك خ‪٥‬عشخدٗ‪.‬‬
‫‪72‬‬
‫‪73‬الشاارٌف‌ٌوشااارب‪‌،‬عااامر ‌الماارادف‌واالشاامراث‌اللفعااً‌فااً‌كمااابً‌الفااروا‌الل وٌااة‪‌،‬وفتااه‌الل ااة‌–دراسااة‌لسااانٌة‌‬
‫مداولٌة‪(‌،‬سطٌف‪‌:‬جامعة‌دمحم‌لمٌ ‌دباغٌ ‌–سطٌف‌‪‌،)2115‌،2‬ص‪‌ .19‌.‬‬
‫‪24‬‬
‫َ‪ٞ‬ى‪ ٣‬خز‪ٙ ٬‬دسط يف ‪ٞ٩‬دَُظ خ‪ٖ٦٥‬ص‪( :‬خ‪٥‬شخء وخ‪٥‬ذخ‪ ٣‬وخ‪ٚ٥‬دء ؤف‪ ٤‬وخلذ ‪٩‬يَّشد‪َ ،‬ذ‪ً٦ّ ٣‬‬
‫خظسدُ خ‪٥‬ؾٍء‪ٙ .‬د‪٥‬عشخدٗ‪ :‬خ‪٥‬ععدزِ‪ .‬وخ‪٥‬شدَ٘‪ :‬خ‪٥‬زٌ َشخد‪ .٠ٙ‬و‪ٚ‬نُط خ‪ْ٥‬فُضش سِد‪ٙ‬د ‪٬٩‬‬
‫‪7٩‬‬
‫ر‪.)٠٥‬‬
‫وـدء يف ‪٥‬غد‪ ٫‬خ‪ْ٥‬شذ ٖز‪٩ ٬‬ٮَىس يف ‪٩‬ددش "سدٗ"‪( :‬خ‪٥‬شِّ ِدُٗ‪٩ :‬د ظسِ خ‪٥‬ؾٍء‪ .‬و‪٤١‬‬
‫ؽٍء ظسِ ؽُحد‪ٙ ،‬هى سد‪ ،ٰٙ‬وبرخ ظعدزِ ؽٍء خ‪ ٘٦‬ؽٍء ‪ٙ‬هى خ‪٥‬عشخدٗ‪ ،‬وخ‪ٛ‬ن‪ ِ٪‬خ‪٥‬شٗدخىف‪.‬‬
‫وخ‪ٞ‬نعشخدٗ‪ٝ ٤١ :‬د‪ُٙ‬ص خـع‪ ِ٪‬يف آخشٱد عد‪١‬ٮد‪ ٫‬وٱٍ ‪٩‬ع‪ٚ‬دّٗ‪ ٫‬و‪٩‬غع‪ ٫ْٗٚ‬و‪ٚ٩‬دّٗ‪٫‬‬
‫و‪ٚ٩‬عْٗ‪ ٫‬و‪ٙ‬دّ‪٦‬عد‪ ،...٫‬و‪ٚ‬نٍ زز‪ٕ ٫ْ ٠٥‬د‪٥‬ر خ‪ْ٥‬ددش يف ؤوآخش خْزُد‪ ٫‬ؤ‪٢َ ٫‬ى‪ُٙ ٫‬هد‬
‫عد‪ ٬١‬وخلذ‪ ،‬سوَد ‪ُٖٞ٩‬ذخ ‪١‬د‪ ٫‬ؤو وفٗ ؤو خُشوـد‪٪٦ٙ ،‬د خـع‪ ِ٪‬يف ٱزٯ خ‪ٞ٥‬د‪ُٙ‬ص عد‪١‬ٮد‪٫‬‬
‫‪78‬‬
‫‪٩‬عشخد‪ٙ‬د‪١ ٫‬د‪ ٫‬ؤلذ خ‪٥‬غد‪١‬ٮٌن سِدٗ خِخشوٖل‪ٞ‬د زٰ)‪.‬‬
‫‪ٝ‬ذ ظْذد ‪ٚ٩‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬عشخدٗ يف خٖفيٗق ّٮذ خ‪ٖ٦٥‬ىٌَن خ‪ْ٥‬شذ‪ّ ،‬شٖ‪ ٰٙ‬خ‪٥‬ؾشَ٘‬
‫خ‪ٛ‬نشـدىن زإ٭ٰ‪ّ( :‬سدسش ّ‪ ٬‬خٖٓندد يف خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬هى‪ .٧‬و‪ :٤ُٝ‬ٱى ظىخِف خْ‪ٚ٥‬دً خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬شدش‪ ،‬خ‪٥‬ذخ‪٥‬ص ّ‪ً٦‬‬
‫‪71‬‬
‫ؽٍء وخلذ زدّعسدس وخلذ)‪.‬‬
‫َْش‪ ٰٙ‬ؤزى خ‪٥‬س‪ٞ‬دء خ‪ٚ٢٥‬ىٌ زإ٭ٰ‪( :‬خ‪٥‬عشخدٗ خٖٓندد يف خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬هى‪ ٖ ،٧‬خٖٓندد يف خ‪٥‬زخض‬
‫‪77‬‬
‫‪١‬دٔ٭غد‪ ٫‬وخ‪٥‬سؾش‪ .‬ول‪ ٜ‬خ‪ٞ‬نعشخد‪ٌٙ‬ن فمص ل‪٦‬ى‪٩ ٣‬ٮه‪٪‬د ‪١‬ن‪ ٤‬خْخش)‪.‬‬
‫وّش‪ ٰٙ‬خ‪٥‬ؾى‪١‬دين زإ٭ٰ‪( :‬ٱى ظىخِف خْ‪ٚ٥‬دً خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬شدش خ‪٥‬ذخ‪٥‬ص ّ‪٩ ً٦‬غ‪ ً٪‬وخلذ زدّعسدس‬
‫‪ْ٩‬ىن وخلذ‪ُٙ .‬خشؾ ّ‪ ٬‬ٱزٯ خْد‪٥‬ص خ‪ٌَٚ٦٥‬ن ّ‪ ً٦‬ؽٍء وخلذ ٖ زدّعسدس وخلذ ز‪ ٤‬زدّعسدس‬
‫ف‪ٚ‬عٌن ‪١‬د‪٥‬قدس‪ ٧‬وخ‪ٞ‬نهٮذد‪ ،‬ؤو زدّعسدس خ‪٥‬ق‪ٚ‬ص وف‪ٚ‬ص خ‪٥‬ق‪ٚ‬ص‪١ ،‬د‪ٚ٥‬قُك وخ‪٥‬ٮدى‪ .ٜ‬وخ‪ٚ٥‬ش‪ٛ‬‬
‫زٌن خْ‪ٚ‬ندء خ‪ٞ‬نعشخد‪ٙ‬ص وخْ‪ٚ‬ندء خ‪ٞ‬نا‪١‬ذش‪ ،‬ؤ‪ ٫‬خ‪ٞ‬نعشخد‪ٙ‬ص ظ‪ُٚ‬ذ ‪ٙ‬دجذش وخلذش ‪ًٕ ٬٩‬ن ظ‪ٚ‬دوض‬
‫ؤفٗ‪ .‬وؤ‪٩‬د خ‪ٞ‬نا‪١‬ذش‪ٙ :‬إ‪ ٫‬خٖع‪ ٨‬خ‪٥‬زٌ و‪ ِٝ‬زٰ خ‪٥‬عإ‪ُ١‬ذ َ‪ُٚ‬ذ ظ‪ٞ‬ىَص خ‪ٞ‬نا‪١‬ذش ؤو د‪ ِٙ‬ظىٱ‪٨‬‬
‫خ‪٥‬عفىٗس‪ ،‬ؤو خ‪٥‬غهى ؤو ّذ‪ ٧‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬ى‪ .٣‬و‪ٝ‬ذ رٱر خ‪ٛ‬ن‪٪‬هىس بُف بؼسدض خ‪٥‬عشخدٗ يف خ‪ٖ٦٥‬ص‬
‫‪7١‬‬
‫خ‪ْ٥‬شزُص وٱى خ‪ٜ‬ن‪.)ٜ‬‬
‫َْش‪ ٰٙ‬خ‪٥‬سدلػ ‪١‬ن‪٪‬ذ َدط خنش خ‪٥‬ذوسٌ ز‪ٞ‬ى‪( :ٰ٥‬خ‪٪٦٢٥‬ص خ‪ٞ‬نشخد‪ٙ‬ص ٱٍ خ‪٥‬يت ظع‪ٞ‬دسذ‬
‫دٖ‪٥‬عهد ‪ًٕ ِ٩‬نٱد يف خ‪ٞ‬نْىن خ‪ْ٥‬د‪ٟ ٬٢٥ ،٧‬ند ‪ ٬٩‬خقىفُدض خ‪٥‬ذٖ‪٥‬ص ‪٩‬دٖ ٭‪٢‬عؾ‪ ٰٚ‬بٖ يف‬
‫‪74‬‬
‫أيمد‌ب ‌فار ‌ب ‌زكرٌا‪‌،‬معجم‌متاٌٌ ‌الل ة‪(‌،‬دار‌الفكر‪‌،)1979‌،‬ج‪‌،2‌.‬ماد ‌(ردف)‪‌،‬ص‪‌ .513‌.‬‬
‫‪75‬‬
‫‌اب ‌منعور‪‌،‬لسا ‌العرب‪‌،‬ج‪‌،9‌.‬ماد ‌(ردف)‪‌،‬ص‪‌ .115-114‌.‬‬
‫‪76‬‬
‫الشاارٌف‌ٌوشااارب‪‌،‬عااامر ‌الماارادف‌واالشاامراث‌اللفعااً‌فااً‌كمااابً‌الفااروا‌الل وٌااة‪‌،‬وفتااه‌الل ااة‌–دراسااة‌لسااانٌة‌‬
‫مداولٌة‪‌،‬ص‪‌ ‌.34‌.‬‬
‫‪77‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .34‌.‬‬
‫‪72‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .35‌.‬‬
‫‪25‬‬
‫عُد‪ٝ‬هد خ‪٥‬زٌ ظشد ‪ٕ .)ُٰٙ‬ندؽُد ّ‪ ً٦‬ر‪ ،٠٥‬خ‪٥‬عشخدٗ ّنْىن خ‪٥‬ع‪ٞ‬دسذ ‪ ٰ٥‬ؽدٱذ ‪ ٬٩‬خ‪ٞ٥‬شآ‪٫‬‬
‫خ‪٢٥‬شًن‪ -‬وب‪١ ٫‬د‪ ٫‬ؤفمدذ خ‪ٞ‬نْف‪٪‬دض ‪ٝ‬ذ ؤٕ‪٦ٚ‬ىخ ٱزخ خْف‪ -٤‬وٱى ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬عسمد٭ٰ‪ْ٤ُٝ﴿ :‬‬
‫َّغًَ ؤَ‪ُ٢َ ْ٫‬ى‪ َ٫‬سَ ٔدَٗ ‪َ ٨ِ ُ٢َ٥‬زِْلُ خ‪َّ٥‬زٌٔ ظَغِعَ ِْفِ‪ُ٦‬ى‪[ ﴾َ٫‬عىسش خ‪٥‬ٮ‪ ،]7١:٤٪‬ؤٌ‪ :‬خ‪ٝ‬عشذ‬
‫‪7٤‬‬
‫‪ ٨٢٥‬زْل خ‪٥‬زٌ ظغعْف‪٦‬ى‪.٫‬‬
‫‪ٞ٥‬ذ رٱر ّ‪٪٦‬دء خ‪ٖ٦٥‬ص خ﵀ذؼى‪ ٫‬بُف ظ‪ٞ‬غُ‪ ٨‬خ‪٥‬عشخدٗ بُف ّذش ؤ‪ٝ‬غد‪ ،٧‬و‪٢٥‬ٮٮد عٮ‪٢‬ع‪ٍٚ‬‬
‫‪١2‬‬
‫زةَشخد ٭ىٌّن مهد‪:‬‬
‫‪ .١‬خ‪٥‬عشخدٗ خ‪٢٥‬د‪ ٤٩‬ؤو خ‪٥‬عد‪٧‬‬
‫َْش‪ ٰٙ‬ععُ‪ ٬ٚ‬خو‪ٞ‬ند‪ Stephen Ulmann ٫‬ز‪ٞ‬ى‪( :ٰ٥‬ٱٍ ؤ‪ٚ٥‬دً ‪٩‬عمذش خ‪ٞ‬نْىن‬
‫و‪ٝ‬دز‪٦‬ص ‪٦٥‬عسدد‪٪ُٙ ٣‬د زُٮهد يف ؤٌ عُد‪ .ٛ‬خ‪٥‬عشخدٗ خ‪٥‬عد‪ ً٦ّ -٧‬خ‪٥‬شٕ‪ّ ٬٩ ٨‬ذ‪٧‬‬
‫خععمد‪٥‬عٰ‪ -‬٭ددس خ‪٥‬ى‪ٝ‬ىُ بُف دسـص ‪١‬سًنش‪ٙ ،‬هى ٭ىُ ‪ ٬٩‬خ‪٪٢٥‬د‪ُ٥‬دض خ‪٥‬يت ٖ‬
‫ظغعيُِ خ‪ٖ٦٥‬ص ؤ‪ْ ٫‬نىد هبد يف عهى‪٥‬ص وَغش‪ٙ .‬ةرخ و‪ ِٝ‬ٱزخ خ‪٥‬عشخدٗ خ‪٥‬عد‪،٧‬‬
‫وخ‪ْ٥‬ددش ؤ‪٢َ ٫‬ى‪ ٫‬ر‪ٚ٥ ٠٥‬عشش ‪ٝ‬قًنش ‪١‬نذودش‪ ،‬لُػ ب‪ ٫‬خ‪٪ٖ٥‬ىك خ‪٥‬زٌ‬
‫زْعشٌ خ‪ٞ‬نذ‪٥‬ى‪ ،٣‬وخْ‪٥‬ىخ‪ ٫‬ؤو خ‪ ٣َٗ٥‬خ‪ٞ‬نْٮىَص رخض خ‪٥‬قسٖص خ‪ْ٥‬دى‪ٚ‬ص‪ .‬و‪١‬ز‪٠٥‬‬
‫عشّد‪٩ ٫‬د ظَهش زد‪٥‬عذسَؿ ‪ٙ‬شو‪ْ٩ ٛ‬ٮىَص د‪ُٞٝ‬ص زٌن خْ‪ٚ٥‬دً خ‪ٞ‬نعشخد‪ٙ‬ص ُنُػ‬
‫َقسك ‪٩ ٌٚ٥ ٤١‬ٮهد ‪٩‬ٮدعسد و‪ٗ٩‬ج‪٪‬د ‪٦٥‬عْسًن ّ‪ ٬‬ـد٭ر وخلذ ‪ٞٙ‬و ‪٬٩‬‬
‫خ‪ٛ‬نىخ٭ر خ‪ٞ‬نخع‪ٚ٦‬ص ‪٪٦٥‬ذ‪٥‬ى‪ ٣‬خ‪٥‬ىخلذ‪ .‬ؤ‪٩‬د ؤ٘نذ ‪٢‬نعدس ّ‪٪‬ش ‪ُٙ‬زٱر بُف ظْشَ‪ٰٚ‬‬
‫ز‪ٞ‬ى‪ ٰ٥‬خ‪٥‬ع‪٪‬دؼ‪ ،)kesamaan( ٤‬ور‪ ٠٥‬لٌن َعيدز‪ ٜ‬خ‪َٚ٦٥‬د‪ٕ ٫‬ند‪ ٧‬خ‪ٞ‬نيدز‪ ،ٜ‬وٖ‬
‫َؾْش ؤزٮدء خ‪ٖ٦٥‬ص زإٌ ‪ٙ‬ش‪ ٛ‬زُٮه‪٪‬د‪ ،‬و‪٥‬زخ َسدد‪٥‬ى‪ُ ٫‬نشَٓص زُٮه‪٪‬د يف ‪٤١‬‬
‫خ‪٥‬غُد‪ٝ‬دض‪ ،‬وعٮْشك ‪٪ُٙ‬د زْذ سؤٌ خ﵀ذؼٌن لى‪ ٣‬وـىد ؤو ّذ‪ ٧‬وـىد‬
‫ٱزخ خ‪٥‬ٮىُ يف خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪٥‬ىخلذش‪.‬‬
‫و‪٩‬ؽد‪ ٬٩ ٣‬خ‪٥‬عشخدٗ خ‪٥‬عد‪ ٧‬ٱى ‪ ٬٩‬خ‪٪٦٢٥‬ص (آؼش) و(‪ٙ‬ن‪٥ ،)٤‬ى ومْٮد ‪٠‬ن‪٪‬ىّص‬
‫خَِدض‪َٝ﴿ :‬د‪ُ٥‬ىخ ظَد‪ََٞ٥ َّٰٔ٦٥‬ذِ آؼَشَ‪ َٟ‬خ‪َُِ٦َّ َُّٰ٦٥‬ٮَد وَبِ‪ُ١ ْ٫‬ٮٖد َ‪٥‬خَدىٔحٌٔنَ﴾ [عىسش‬
‫َىع٘‪﴿ ،]٤١:‬وَآؼَشَ خْ‪٥‬مََُدشَ خ‪٥‬ذٗ٭َُِد﴾ [عىسش خ‪٥‬ٮدصّدض‪َ﴿ ،]3١:‬ز‪ ْ٤‬ظُاِؼٔشُو‪َ٫‬‬
‫خْ‪٥‬مََُدشَ خ‪٥‬ذٗ٭َُِد﴾ [عىسش خّْ‪ .]١1:ً٦‬بُف ـد٭ر خَِدض‪ََ﴿ :‬د زَٮٍِ بِعِشَخجُٔ‪َ٤‬‬
‫‪79‬الشاارٌف‌ٌوشااارب‪‌،‬عااامر ‌الماارادف‌واالشاامراث‌اللفعااً‌فااً‌كمااابً‌الفااروا‌الل وٌااة‪‌،‬وفتااه‌الل ااة‌–دراسااة‌لسااانٌة‌‬

‫مداولٌة‪‌،‬ص‪‌ .35‌.‬‬
‫‪21‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .59-52‌.‬‬
‫‪26‬‬
‫خرْ‪ُ١‬شُوخ ِ٭ِْ‪َ٪‬عٍَٔ خ‪َّ٥‬عٍٔ ؤَِ٭َْ ِ‪٪‬طُ َّ‪َ ِ٨ُ٢َُِ٦‬وؤَ٭ٍِّ َ‪ٙ‬نٖ‪ْ٦‬عُ‪ ًَ٦َّ ِ٨ُ٢‬خْ‪َْ٥‬د‪ٌٔ٪َ٥‬نَ﴾ [عىسش‬
‫خ‪٥‬س‪ٞ‬شش‪﴿ ،]٩7:‬ظٔ‪ َ٠ْ٦‬خ‪٥‬شٗعُ‪َٙ ُ٤‬نٖ‪ْ٦‬ٮَد َز ِْنَهُ‪ ًَ٦َّ ِ٨‬زَِْلٍ‪[ ﴾...‬عىسش‬
‫خ‪٥‬س‪ٞ‬شش‪﴿ ،]١83:‬وَخ‪َٙ َُّٰ٦٥‬نٖ‪َ َ٤‬ز ِْنَ‪َ ًَ٦َّ ِ٨ُ٢‬زِْلٍ ‪ ٍٔٙ‬خ‪ّ ٥‬شِصِ‪[ ﴾...ِٛ‬عىسش‬
‫خ‪٥‬ٮم‪٥ .]7١:٤‬ىـذ٭دٱد يف خ‪ٞ‬نْىن‪ ،‬و‪٥‬ى ‪ٙ‬شعٮد (آؼش) خ‪٥‬ىخسدش يف خَِدض‬
‫خ‪٥‬ؽٗغ خْو‪ ٣‬زـ"‪ٙ‬ن‪ "٤‬عٮفذ خ‪ٞ‬نْٮٌُن ‪٩‬عغدوٌَن ٖ ٭‪٢‬دد ٭ْؽش ّ‪ٙ ً٦‬ش‪ٛ‬‬
‫زُٮه‪٪‬د‪ .‬وَاَذ ٱزخ ‪ٝ‬ى‪ ٣‬خ‪ٞ٥‬شىيب يف ظ‪ٚ‬غًن آَص َىع٘‪" :‬وخ‪ٞ‬نْىن‪ٞ٥ :‬ذ ‪ٙ‬ن‪٠٦‬‬
‫خ﵁ ّ‪ُ٦‬ٮد"‪ ،‬وَ‪ٞ‬ى‪ ٣‬ؤيب لُد‪" :٫‬آؼش‪ٙ :ٟ‬ن‪ ."٠٦‬ووسد ‪٩‬ؽ‪ ٤‬ٱزخ يف ‪٥‬غد‪٫‬‬
‫خ‪ْ٥‬شذ ٖز‪٩ ٬‬ٮَىس (ؤؼش)‪ ،‬بر ‪ٝ‬د‪" :٣‬آؼشٯ ّ‪ٙ :ُٰ٦‬ن‪ .ٰ٦‬ويف خ‪٥‬عٮضَ‪ٞ٥﴿ :٤‬ذ‬
‫‪١١‬‬
‫آؼش‪ ٟ‬خ﵁ ّ‪ُ٦‬ٮد‪ ،﴾...‬خْف‪ :ٍْ٪‬آؼشظ‪ ٠‬بَؽدسخ‪ :‬ؤٌ ‪ٙ‬ن‪٦‬ع‪."٠‬‬
‫‪ .١‬ؽسٰ خ‪٥‬عشخدٗ ؤو خ‪٥‬عشخدٗ خ‪ٛ‬نضجٍ‬
‫خ‪٥‬عؾدزٰ (‪ ،)kemiripan‬ؤو خ‪٥‬ع‪ٞ‬دسذ (‪ .)berdekatan‬ور‪ ٠٥‬لٌن َع‪ٞ‬دسذ‬
‫خ‪َٚ٦٥‬د‪ ٫‬ظ‪ٞ‬دسزد ؽذَذخ ‪٥‬ذسـص َقْر ‪ْ٩‬هد‪ -‬زد‪٥‬ٮغسص ‪ًٖ٥‬ن خ‪ٞ‬نعخققٌن‪-‬‬
‫خ‪٥‬ع‪ٚ‬شَ‪ ٜ‬زُٮه‪٪‬د‪ٝ .‬د‪ ٣‬ؤزى ٱٗ‪ ٣‬يف ‪ٝ‬ى‪" :ٰ٥‬ب‪ ٫‬خ‪٥‬عشخدٗ خ‪ٛ‬نضجٍ ؤ‪٢َ ٫‬ى‪٫‬‬
‫‪َٚ٦٥‬عٌن خ‪ٞ‬نخع‪ٌٚ٦‬ن ‪ْ٩‬ىن وخلذ"‪ ١١.‬ودي‪ ٬٢‬خ‪٥‬ع‪٪‬ؽُ‪ٟ ٤‬نزخ خ‪٥‬ٮىُ يف خ‪ْ٥‬شزُص‬
‫ز‪٪٦٢‬دض ‪٩‬ؽ‪ّ :٤‬د‪-٧‬عٮص‪-‬لى‪ ...٣‬وؼٗؼعهد ‪ٝ‬ذ وسدض يف ‪٩‬غعىي وخلذ‬
‫‪ ٬٩‬خ‪ٖ٦٥‬ص‪ ،‬وٱى خ‪ٞ٥‬شآ‪ ٫‬خ‪٢٥‬شًن‪.‬‬
‫وخ‪ٞ‬نخ‪٦‬ـ يف ٱزخ ؤ‪َْ ٫‬ع‪ٞ‬ذ ؤ‪ٚ٩ ٫‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬عشخدٗ ٱى خؽع‪٪‬د‪ّ ٣‬ذش ؤ‪ْ٩ ً٦ّ ٌٚ٥‬ىن‬
‫وخلذ ؤو خ‪ٞ‬نْىن خخ‪ٞ‬نع‪ٞ‬دسذ يف دٖ‪٥‬ص خ‪٪٦٢٥‬ص‪ .‬و‪١‬ز‪٪٦١ ،٠٥‬ص خٖخعٗٗ و‪ْ٩‬ىن ًٕن‬
‫خٖخعٗٗ‪ .‬و‪٠‬ن‪٪‬ىُ خ‪ٞ‬نعشخد‪ٌٙ‬ن َُمق‪ْ٩ ٤‬ىن ٖ َىـذ ّٮذ خ٭‪ٚ‬شخدمهد وّ‪ ً٦‬خ‪٥‬عشخدٗ ‪ْ٩‬ىن‬
‫خ‪٥‬ع‪ٞ‬دسذ ‪٩ ٰ٥‬د َْنذٯ ‪ٖ٥ ٬٩‬ص خ‪٥‬عٮضَ‪ ٤‬وٱى ؤد‪ ٬٩ ٛ‬لُػ خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬هى‪ ٧‬وخ‪ٞ‬نقي‪٦‬ك ‪ ٬٩‬خ‪٥‬عْشَ٘‬
‫خ‪٥‬غدز‪ ٜ‬خ‪٥‬زٌ َشي يف خ‪٥‬عشخدٗ ‪ْ٩‬ىن ظعدزِ‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫فطري‌أبرٌل‪"‌،‬المرادف‌نند‌اب ‌جنً‌فً‌كمابه‌"الخصائص"والسٌوطً‌فً‌كمابه"‌المزمر‌فً‌نلوم‌الل ة‌وأنواناه‌‬
‫"دراسة‌ميلٌلٌة‌متارنة"‪‌،‬بيث‪‌،‬جامعة‌موالنا‌مالث‌إبرامٌم‌اإلستمٌة‌اليكومة‌ماالنج‪‌،‬ماالنج‪‌،2115‌،‬ص‪‌ ‌.21‌.‬‬
‫‪‌22‬الشاارٌف‌بوشااارب‪‌،‬عااامر ‌الماارادف‌واالشاامراث‌اللفعااً‌فااً‌كمااابً‌الفااروا‌الل وٌااة‪‌،‬وفتااه‌الل ااة‌–دراسااة‌لسااانٌة‌‬
‫مداولٌة‪‌،‬ص‪‌ .61‌.‬‬
‫‪27‬‬
‫‪ -3‬خ‪٥‬عندد‬
‫خ‪٥‬عندد ‪ٖ٥‬ص‪ :‬ـدء يف ‪٩‬ددش (خ‪٥‬نذ)‪" :‬خ‪٥‬ندد وخ‪٥‬ذخ‪٪٦١ ٣‬عد‪٩ ٫‬عسدَٮعد‪ ٫‬يف خ‪ُٞ٥‬دط‪.‬‬
‫‪ٙ‬دْوُف‪ :‬خ‪٥‬نذ خ‪٥‬ؾٍء‪ .‬وخ‪ٞ‬نعنددخ‪ :٫‬خ‪٥‬ؾُحد‪ ٖ ٫‬جيىص خـع‪٪‬دّه‪٪‬د يف و‪ٝ‬ط وخلذ‪١ ،‬د‪٤ُ٦٥‬‬
‫وخ‪٥‬ٮهدس‪ .‬وخ‪٪٦٢٥‬ص خْخشي خ‪٥‬نذ‪ ،‬وٱى خ‪ٞ‬ن‪٤‬ء‪ ،‬ز‪ٚ‬عك خ‪٥‬ندد‪َٞ ،‬د‪ :٣‬مذ خ‪ٔٞ٥‬شزص‪ٓ٩ ،‬ٱد‬
‫‪١3‬‬
‫مذخ"‪.‬‬
‫‪٩‬د وسد يف خ‪٦٥‬غد‪ ٫‬يف ‪٩‬ددش (ك د د)‪" :‬خ‪٥‬نذ ‪ ٤١‬ؽٍء مدد ؽُحد ‪٦ُٖ٥‬سٰ‪ ،‬وخ‪٥‬غىخد‬
‫‪١٩‬‬
‫مذ خ‪٥‬سُدك‪ ،‬وخ‪ٞ‬نىض مذ خ‪ٜ‬نُدش‪ ،‬وخ‪ ٤ُ٦٥‬مذ خ‪٥‬ٮهدس برخ ـدء ٱزخ رٱر ر‪."٠٥‬‬
‫ؤ‪٩‬د يف خٖفيٗق‪ْٙ ،‬ش‪ ٰٙ‬خ‪٥‬ضس‪١‬ؾٍ زإ٭ٰ (ظغ‪ُ٪‬ص خ‪٥‬ؾٍء زدع‪ ٨‬مذٯ‪ ،‬وؤ‪١‬ؽش ‪٩‬د َ‪ِٞ‬‬
‫‪١8‬‬
‫يف خ‪ٞ‬نع‪ٞ‬دز‪ٌ٦‬ن)‪.‬‬
‫ؤ‪٩‬د بزشخٱُ‪ ٨‬ؤ ٭ُظ ‪ٞٙ‬ذ ّذٯ ٭ىُ ‪ ٬٩‬خ‪ْٝٗ٥‬ص زٌن خ‪ٞ‬نْدين‪ ،‬ز‪ ٤‬سّند ‪١‬د٭ط ؤ‪ٝ‬شذ بُف‬
‫خ‪٥‬زٱ‪ ٬٩ ٬‬ؤَص ّٗ‪ٝ‬ص ؤخشي ‪٪ٙ ،‬فشد ر‪١‬ش ‪ْ٩‬ىن ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نْدىن‪َ ،‬ذّى مذ ٱزخ خ‪ٞ‬نْدىن بُف‬
‫خ‪٥‬زٱ‪ ،٬‬وٖ عُ‪٪‬د زٌن خْ‪ ٥‬ىخ‪ٙ .٫‬ز‪١‬ش خ‪٥‬سُدك َغعخنش يف خ‪٥‬زٱ‪ ٬‬خ‪٥‬غىخد‪ْٝٗٙ .‬ص خ‪٥‬نذَص‬
‫‪١1‬‬
‫‪ ٬٩‬ؤومك خْؽُدء يف ظذخٍّ خ‪ٞ‬نْدين‪.‬‬
‫وّش‪ ٰٙ‬فٗق خ‪٥‬ذَ‪ ٬‬فدٌف لغٌن يف ‪١‬عدزٰ "خ‪٥‬ذٖ‪٥‬ص وخ‪٥‬ٮمى" َ‪ٞ‬د‪" :٣‬خ‪٥‬عندد ّٗ‪ٝ‬ص‬
‫دٖ‪ُ٥‬ص ؤعدعُص وٱٍ ‪ ٬٩‬ؤٱ‪ ٨‬خ‪ْٝٗ٥‬دض خ﵀ذدش ‪٥‬ذٖ‪٥‬ص خ‪٪٦٢٥‬ص‪ ،‬وخ‪٥‬عْشٗ ّ‪ ً٦‬خ‪٪٦٢٥‬دض‬
‫خ‪٥‬ىخ‪ْٝ‬ص ‪٪٦١ ِ٩‬ص ؤخشي يف ّٗ‪ٝ‬ص ظندد حيذد ‪٥‬ٮد ّ‪ ٬‬ىشَ‪ ٜ‬ؼٮدجُدض خ‪٥‬عندد دٖٖض ٱزٯ‬
‫خ‪٪٦٢٥‬ص‪ ٤٢ٙ ،‬ؼٮدجٍ دي‪ ٬٢‬ؤ‪َ ٫‬شؽذ٭د بُف ‪ْ٩‬ىن ‪ْ٩ ٬٩‬دىن خ‪٪٦٢٥‬ص‪٥ ،‬نى‪ :‬عدّص‪ /‬د‪ُٞٝ‬ص‪،‬‬
‫‪١7‬‬
‫عدّص‪٩ /‬ٮُص"‪.‬‬
‫مث ؤخز ‪٩‬قي‪٦‬ك خ‪٥‬عندد َٮ‪٪‬ى ّٮذ خ‪ٖ٦٥‬ىٌَن خ﵀ذؼٌن‪ٙ ،‬د‪٥‬عندد ّٮذ خ﵀ذؼٌن َْين‪:‬‬
‫وـىد ‪ٌَٚ٥‬ن خيع‪ٚ٦‬د‪ ٫‬٭ي‪ٞ‬د وَعنددخ‪ْ٩ ٫‬ىن وخ‪ٝ‬ندفُص خْعدعُص ‪٪٦٢٥‬عٌن ‪٩‬عنددظٌن ؤٌ‬
‫زُٮه‪٪‬د خؽعشخ‪ ٟ‬يف خ‪ٞ‬ن‪٪٦‬ك خ‪٥‬ذِٖف خ‪٥‬ىخلذ وٱٮد‪٪٦٩ ٟ‬ك دِٖف ٖ َؾعش‪١‬د‪ ،ُٰٙ ٫‬وَ‪٢‬ى‪ ٫‬ٱزخ‬
‫‪23‬‬
‫مٌام‌إسمانٌل‌نلٌوي‪"‌،‬عامر ‌المضاد‌فً‌معجم‌مم ‌الل ة‌دراسة‌فً‌الم ٌر‌الداللً"‪‌،‬مجلة‌أبياث‌مٌساا ‪‌،‬المجلاد‌‬
‫‪‌،16‬العدد‌‪‌،32‬جامعة‌مٌسا ‪‌،2121‌،‬ص‪‌ .224‌.‬‬
‫‪24‬‬
‫‌‌‬ ‫‌اب ‌منعور‪‌،‬لسا ‌العرب‪‌،‬ج‪‌،3‌.‬ص‪.263‌.‬‬
‫‪25‬‬
‫مٌام‌إسمانٌل‌نلٌوي‪‌،‬عامر ‌المضاد‌فً‌معجم‌مم ‌الل ة‌دراسة‌فً‌الم ٌر‌الداللً‪‌،‬ص‪‌ .224‌.‬‬
‫‪26‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .225-224‌.‬‬
‫‪87‬‬
‫صالح الدٍي صالح حطٌَي‪ ،‬الدةلح والٌحو‪( ،‬دوى الوكاى‪ :‬ذوزٍع هكرثح الدب ودوى الطٌح)‪ ،‬ص‪.011 .‬‬
‫‪22‬‬
‫‪٩‬ىـىدخ زإلذمهد وًٕن ‪٩‬ىـىد زدِخش‪٩‬ؽ‪٩ :٤‬ز‪١‬ش و‪٩‬ا٭ػ َؾعش‪١‬د‪ ٫‬يف خ‪ٛ‬نٮظ‪ ،‬وخيع‪ٚ٦‬د‪٫‬‬
‫‪١١‬‬
‫يف خ‪٥‬ٮىُ‪ ،‬وخ‪٥‬عندد زد‪ٞ‬نْىن خ‪ٜ‬نذَػ ٱى خ‪٥‬ىخ‪ ِٝ‬زٌن ؤ‪ٚ٥‬دً خجملد‪ ٣‬خ‪٥‬ذِٖف‪.‬‬
‫‪١٤‬‬
‫وٱٮد‪ ٟ‬ؤ٭ىخُ ‪٩‬عْذدش ‪ ٬٩‬خ‪٥‬عندد ؤمههد‪:‬‬
‫‪ .١‬خ‪٥‬عندد خ‪ٜ‬ندد‪ :‬وٱى ظندد ؼٮدجٍ ٖ َ‪ٞ‬س‪ ٤‬خُدسخ ؼد‪٥‬ؽد ‪ٙ‬مُٮ‪٪‬د ٭‪ٞ‬ى‪٫ٗٙ ٣‬‬
‫‪ُ٩‬ط َْين ؤ٭ٰ ًٕن لٍ‪ ،‬وٱزخ خ‪٥‬ٮىُ ‪ ٰ٥‬ظغ‪ُ٪‬دض ‪٩‬ٮهد خ‪٥‬عندد ًٕن‬
‫خ‪ٞ‬نعذسؾ َغسر ّذ‪ٝ ٧‬دز‪٦‬ص ‪٪٦١‬دظٰ ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬عذسؾ‪ ،‬و‪٩‬ٮهد خ‪٥‬عندد خ‪ٜ‬ن‪ٍُٞٞ‬‬
‫ْ٭ٰ ؤؽذ ؤ٭ىخُ خ‪٥‬عندد ظنددخ‪ ،‬و‪٩‬ٮهد خ‪٥‬عندد خ‪٥‬ع‪٢‬د‪ ٫ْ ٍ٦٩‬خ‪٥‬ىخلذش‬
‫ظْين ٭‪ ٍٚ‬خْخشي ‪٩‬ؽ‪( ٤‬ؤّضذ) ظْين ًٕن ‪٩‬عضوؾ و‪٩‬عضوؾ ظْين ًٕن‬
‫ظْدُف‪‌‌‌ ﴿:‬‬ ‫ؤّضذ‪ .‬و‪٩‬ؽد‪ ٣‬آخش ‪ ٬٩‬خ‪٥‬عندد خ‪ٜ‬ندد ‪ٞ١‬ى‪ٰ٥‬‬
‫‪[ ﴾‌  ‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.]3٤:‬‬
‫‪   ‌  ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ .١‬خ‪٥‬عندد خ‪ٞ‬نعذسؾ‪ :‬وَ‪ ِٞ‬ٱزخ خ‪٥‬ٮىُ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬عندد زٌن هندَعٌن ‪ٞ‬نُْدس ‪٩‬عذسؾ‬
‫ؤو زٌن ؤصوخؾ ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نعنددخض خ‪٥‬ذخخ‪ُ٦‬ص وب‪ ٫‬ب٭‪٢‬دس ؤلذ ّنىٌ خ‪٥‬ع‪ٞ‬دز‪٤‬‬
‫ٖ َْين خّٖعشخٗ زد‪ْ٥‬نى خِخش‪٩ ،‬ؽد‪ :٣‬خ‪ٞ‬ندء لدس وخ‪ٞ‬ندء زدسد ‪ٙ‬ه‪٪‬د‬
‫ديؽٗ‪ ٫‬ظنددخ ‪ ٬٢٪ُٙ‬ؤ‪َ ٫‬ىمِ زُٮه‪٪‬د ‪٩‬ٮي‪ٞ‬ص وعو ‪٩‬ؽ‪ :٤‬خ‪ٞ‬ندء دخ‪ٙ‬ث‪.‬‬
‫‪ .3‬خ‪٥‬عندد خ‪٥‬ذخجشٌ‪ :‬ٱٍ ّٗ‪ٝ‬ص ‪٪٦١ ٤١‬ص ّند َ‪ُ٦‬هد يف خ‪٥‬ذخجشش ؤو ‪ٝ‬س‪٦‬هد يف‬
‫خ‪٥‬ذخجشش ‪٪٦١ ٤٢ٙ‬ص يف خ‪٥‬ذخجشش ٭‪ٚ‬غهد ٱٍ ّٗ‪ٝ‬ص ظندد ‪٩‬ؽ‪ :٤‬خ‪ْٝٗ٥‬ص زٌن‬
‫خَد‪ ٧‬خٖعسىُ ؤو خٖؽهش ؤو ‪ٙ‬قى‪ ٣‬خ‪٥‬غٮص‪.‬‬
‫‪ .٩‬خ‪٥‬عندد خ‪٢ْ٥‬غٍ‪َٞ :‬قذ زٰ ّٗ‪ٝ‬ص ؤصوخؾ ‪ ٬٩‬خ‪٪٦٢٥‬دض َذٖ‪ً٦ّ ٫‬‬
‫‪ْ٩‬ٮٌُن ‪٩‬عٗص‪ٌ٩‬ن ‪٣‬ند َٗلٌ وـىد ّٗ‪ٝ‬ص ظسدد‪ُ٥‬ص زٌن خ‪٥‬يش‪ٌٙ‬ن ‪٩‬ؽ‪ٝ ٤‬ى‪ٰ٥‬‬
‫‌﴾[عىسش‬ ‫‪  ‌ ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪     ‌  ‬‬
‫‪   ‌ ،‌   ‬‬
‫‪  ‌ ‬‬
‫‌ ‪    ‬‬ ‫ظْدُف‪  ﴿:‬‬
‫‪ ‬‬
‫خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.]١١،١٩:‬‬
‫‪ .8‬خ‪٥‬عندد خْٖندٱٍ‪ :‬ديؽ‪ّٝٗ ٤‬ص زٌن ‪٪٦١‬دض ْن‪ْ٪‬هد لش‪١‬ص يف ؤلذ‬
‫خْٖندٱٌن خ‪ٞ‬نعنددَ‪ ٬‬زد‪٥‬ٮغسص ‪ٞ‬ن‪٢‬د‪ ٫‬وخلذ ‪٩‬ؽ‪ :٤‬ؤّ‪-ً٦‬ؤع‪.٤ٚ‬‬
‫‪22‬‬
‫مٌام‌إسمانٌل‌نلٌوي‪‌،‬عامر ‌المضاد‌فً‌معجم‌مم ‌الل ة‌دراسة‌فً‌الم ٌر‌الداللً‪‌،‬ص‪‌ .226‌.‬‬
‫‪29‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .222‌.‬‬
‫‪29‬‬
‫و٭غعٮعؿ ‪٣‬ند عس‪ ٜ‬ؤ‪ٚ٩ ٫‬هى‪ ٧‬خ‪٥‬عندد ٱى وـىد ‪ٌَٚ٥‬ن خيع‪ٚ٦‬د‪ ٫‬٭ي‪ٞ‬د وَعنددخ‪٫‬‬
‫‪ْ٩‬ىن ؤٌ ظغ‪ُ٪‬ص خ‪٥‬ؾٍء زدع‪ ٨‬مذٯ وؤ‪١‬ؽش ‪٩‬د َ‪ ِٞ‬يف خ‪ٞ‬نع‪ٞ‬دز‪ٌ٦‬ن‪.‬‬
‫‪ -٩‬خٖؽع‪٪‬د‪٣‬‬
‫َىـذ ‪٩‬قي‪٦‬ك خٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬يف خ‪٦٥‬غد‪" :٫‬مشٔ‪َ ٤‬ؾ‪ ٤َ٪‬مشٗ مشىٖ ؤٌ خْ‪٩‬ش خ‪ٞ٥‬ى‪.٧‬‬
‫وخ‪٥‬ؾ‪ :٤٪‬خٖـع‪٪‬دُ‪َٞ ،‬د‪ٗ :٣‬نِ خ﵁ مش‪ .٠٦‬ويف لذَػ خ‪٥‬ذّدء‪ :‬ؤعإ‪ ٠٥‬س٘نص ْن‪ ِ٪‬هبد‬
‫‪٤2‬‬
‫مش‪ٍ٦‬؛ خز‪ ٬‬زُضسؾ َ‪ٞ‬د‪ ٣‬ؽَ‪ ٌ٤ِ٪‬ومشَََ‪."ٌ٤‬‬
‫ويف خ‪ٞ‬نٮفذ‪" :‬خؽع‪ ٤٪‬زد‪٥‬ؽىذ‪ :‬ظ‪ ٘ٞ٦‬زٰ وؤدخسٯ ّ‪ ً٦‬ـغ‪ ،ٰ٦١ ٰ٪‬خ‪٥‬ؾَ‪ّ :٤ِ٪‬ند خـع‪ِ٪‬‬
‫‪ ٬٩‬خْ‪٩‬ش‪َٞ .‬د‪ٙ( :٣‬شٓ‪ ٛ‬خ﵁ ؽَ‪َ٦ِ٪‬ه‪ )٨‬ؤٌ ‪٩‬د خـع‪ ٬٩ ِ٪‬خ‪٩‬شٱ‪٩ /٨‬د ظ‪ٚ‬ش‪ ٬٩ ٛ‬خْ‪٩‬ش‪َٞ ،‬د‪:٣‬‬
‫‪٤١‬‬
‫(ٗنِ خ﵁ مش‪٦‬ه‪ )٨‬ؤٌ ‪٩‬د ظؾعٓط ‪ ٬٩‬ؤ‪٩‬شٱ‪."٨‬‬
‫ؤ‪٩‬د يف ‪ٞ٩‬دَُظ خ‪ٖ٦٥‬ص ‪ُٗٙ‬لٌ‪" :‬مش‪ :٤‬خ‪٥‬ؾٌن وخ‪ٞ‬نُ‪ ٨‬وخ‪ ٧ٗ٥‬ؤفٗ‪٩ ٫‬ٮ‪ٞ‬دعد‪٩ ٫‬يشدخ‪،٫‬‬
‫‪ ٤١‬وخلذ ‪٩‬ٮه‪٪‬د يف ‪ْ٩‬ٮدو وزدزٰ‪ .‬خْو‪َ ٣‬ذ‪ ً٦ّ ٣‬دوسخ‪ ٫‬خ‪٥‬ؾٍء زد‪٥‬ؾٍء وؤخزٯ بَدٯ ‪٬٩‬‬
‫ـىخ٭سٰ‪ ٬٩ .‬ر‪ٝ ٠٥‬ى‪ٟ‬ن‪ :٨‬مش‪٦‬ه‪ ٨‬خْ‪٩‬ش‪ ،‬برخ ّ‪ٓ٪‬ه‪ .٨‬وٱزخ ؤ‪٩‬ش ؽد‪ .٤٩‬وٗنِ خ﵁ مش‪ ،ٰ٦‬برخ‬
‫‪٤١‬‬
‫دّد ‪ ٰ٥‬زعإ‪ ٘٥‬ؤ‪٩‬ىسٯ‪ ،‬وبرخ ظإ‪ٚ٥‬ط خؽع‪ ٤١ ٤٪‬وخلذ ‪٩‬ٮهد زدِخش"‪.‬‬
‫خٖع‪ ٨‬و‬ ‫زـ‪:onama( hyponymy‬‬ ‫َز‪١‬ش ‪٩‬قي‪٦‬ك خٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬يف خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ُ٥‬ى٭د٭ُص‬
‫‪٤3‬‬
‫‪ :hypo‬ؤد٭دٯ)‪ .‬و‪ٚ٩‬هى‪َْ ٰ٩‬ين خٖع‪ ٨‬خ‪٥‬زٌ خ‪ٞ‬نذسـص ٓنط خع‪ ٨‬آخش‪.‬‬
‫ويف خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص َز‪١‬ش ‪٩‬قي‪٦‬ك خٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬ز‪٪٦٢‬ص خ‪ٞ‬نؾ‪٪‬ى‪ ٣‬ؤوخ‪٥‬عند‪ٝ .٧‬د‪ ٣‬خ‪ٝ‬نُى‪،٣‬‬
‫‪٪٦١‬ص ‪٩‬ؾ‪٪‬ى‪٥‬ص ٱى ‪٪٦١‬ص ‪ْ٩‬ٮدٱد ‪٩‬ؾ‪٪‬ى‪ ٣‬مٔ‪ْ٩ ٬٪‬ىن ‪٪٦١‬ص ؤخشي‪٩ .‬ؽ‪ ٤‬خ‪ْ٥‬ٮر مٔ‪َ٬ِ٪‬‬
‫‪٤٩‬‬
‫خ‪٥‬ؽ‪٪‬شخض و خ‪ٞ٥‬و مٔ‪ َ٬ِ٪‬خ‪ٜ‬نُىخ٭دض‪.‬‬
‫ظْذ ّٗ‪ٝ‬ص خٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬ؤٱ‪ ٨‬يف خ‪٥‬غُ‪٪‬د٭عُ‪ .٠‬وخٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬خيع‪ ٬ّ ٘٦‬خ‪٥‬عشخدٗ يف ؤ٭ٰ‬
‫ظن‪ ٬٩ ٬٪‬ىشٗ وخلذ‪٢َ .‬ى‪( ٫‬ؤ) ‪٩‬ؾع‪٦٪‬ط ّ‪( ً٦‬ذ) لٌن َ‪٢‬ى‪( ٫‬ذ) ؤّ‪ ً٦‬يف‬
‫خ‪٥‬ع‪ٞ‬غُ‪ ٨‬خ‪٥‬عقٮُ‪٩ ، ٍٚ‬ؽ‪ٙ( ٤‬شط) خ‪٥‬زٌ َٮع‪ ٍ٪‬بُف ‪ٙ‬قُ‪٦‬ص ؤّ‪( ً٦‬لُىخ‪ )٫‬وّ‪ ً٦‬ٱزخ ‪ْ٪ٙ‬ىن‬
‫‪٤8‬‬
‫‪ٙ‬شط َعن‪ْ٩ ٬٪‬ىن لُىخ‪.٫‬‬
‫‪91‬‬
‫اب ‌منعور‪‌،‬لسا ‌العرب‪‌،‬ج‪‌،11‌.‬ص‪‌ .369.‬‬
‫‪91‬‬
‫المعلوف‪‌،‬المنجد‌فً‌الل ة‌واألنتم‪(‌،‬بٌروت‪‌:‬المكمبة‌الشرةٌة‪‌،)2112‌،‬ط‪‌،45‌.‬ص‪‌ .413-412‌.‬‬
‫‪92‬‬
‫أيمد‌ب ‌فار ‌ب ‌زكرٌا‪‌،‬متاٌٌ ‌الل ة‪‌،‬ج‪‌،3‌.‬ص‪‌ .215.‬‬
‫‪93‬‬
‫‪Lusianti Septi DN, “Studi Hipernim dan Hiponim dalam Bahasa Arab”, Skripsi pada‬‬
‫‪Universitas Sumatera Utara, Medan, 2020, h. 9.‬‬
‫‪94‬‬
‫‪Lusianti Septi DN, “Studi Hipernim dan Hiponim dalam Bahasa Arab”, h. 2.‬‬
‫‪95‬‬
‫‪31‬‬
‫ّش‪ ٰٙ‬ـفدعىدس‪٩‬د ‪ٚ٩ Djajasudarma‬هى‪ ٧‬خٖؽع‪٪‬د‪ْ٩ ٣‬ٮدٯ ّٗ‪ٝ‬ص خ‪ٞ‬نْىن حيعىٌ ّ‪ً٦‬‬
‫خ‪ٞ‬نْىن خ‪ٟ‬نش‪ ،ٍ٩‬ٱزٯ ّٗ‪ٝ‬ص ‪ٝ‬شَسص ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نشخدٗ‪ّ .‬ٮذ‪٩‬د ‪٪٦١‬ص حيعىٌ ّ‪ٗ ً٦‬نُِ خ‪ٞ‬ن‪٢‬ى٭دض‬
‫‪٤1‬‬
‫خْخشي ‪ٞ‬نْىن خ‪٪٦٢٥‬ص‪ ،‬و‪ُ٥ ٬٢٥‬ظ خ‪٢ْ٥‬ظ؛ وزد‪٥‬عدِف ٱزٯ خ‪ْٝٗ٥‬ص ظغ‪ ً٪‬زدٖؽع‪٪‬د‪.٣‬‬
‫‪٩‬ؽٗ ‪٪٦١‬ص ؤعذ و لُىخ‪( ،٫‬ؤعذ) خ‪٥‬زٌ َٮع‪ ٍ٪‬بُف ‪ٙ‬قُ‪٦‬ص ؤّ‪( ً٦‬لُىخ‪ .)٫‬وّ‪ً٦‬‬
‫ٱزخ‪ْ٪ٙ ،‬ىن (ؤعذ) َعن‪ْ٩ ٬٪‬ىن (لُىخ‪ .)٫‬خْعذ َ‪٢‬ى‪ ٫‬خؽع‪٪‬دٖ ‪ ٬٩‬خ‪ٜ‬نُىخ‪ ،٫‬وخ‪ٜ‬نُىخ‪٫‬‬
‫َ‪٢‬ى‪ ٌٚ٥ ٫‬خّْ‪ ٬٩ )hipernim( ٨‬خْعذ‪.‬‬
‫وّ‪ ً٦‬ر‪ ،٠٥‬٭غعخ‪٦‬ـ ؤ‪ٚ٩ ٫‬هى‪ ٧‬خٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬ٱى ّٗ‪ٝ‬ص دٖ‪ُ٥‬ص زٌن خ‪٪٦٢٥‬ص خ‪٥‬يت‬
‫ظن‪ٌ٪‬ن ‪ْ٩‬ٮدٱد يف خّعسدس آخش ؤٌ خٖع‪ ٨‬خ‪٥‬زٌ خ‪ٞ‬نذسـص ٓنط خع‪ ٨‬ؤخش‪.‬‬
‫‪ -8‬خ‪ٞ‬نقدلسص‬
‫َشـِ ‪٩‬قي‪٦‬ك خ‪ٞ‬نقدلسص بُف ‪٩‬ددش "ؿ‪.‬ق‪.‬ذ" خ‪٥‬يت ظذ‪ْ٩ ً٦ّ ٣‬ىن خ‪٥‬عٗص‪ ٧‬وخٖ‪ٝ‬عشخ‪٫‬‬
‫‪٤7‬‬
‫وخ‪ٞ‬نشخ‪ٞٙ‬ص زٌن ؽُحٌن‪ ،‬و‪ٝ‬ذ ؤؽدس بُف ٱزخ ؤفمدذ خ‪ٞ‬نْدـ‪ ٨‬خ‪ْ٥‬شزُص ‪٪١‬د َعنك خِ‪.٫‬‬
‫‪ ٬ْٙ‬ؤف‪ ٤‬ٱزٯ خ‪ٞ‬نددش َ‪ٞ‬ى‪ ٣‬خز‪ٙ ٬‬دسط "خ‪٥‬قدد وخ‪ٜ‬ندء وخ‪٥‬سدء ؤف‪ ٤‬وخلذ َذ‪ً٦ّ ٣‬‬
‫‪٤١‬‬
‫‪ٞ٩‬دس٭ص ؽٍء و‪ٞ٩‬دسزعٰ ‪ ٬٩‬ر‪ ٠٥‬خ‪٥‬قدلر‪ ...‬و‪ ٤١‬ؽٍء ٖء‪ ٧‬ؽُحد ‪ٞٙ‬ذ خععقمسٰ"‪.‬‬
‫ويف خ‪٦٥‬غد‪" :٫‬و‪٩ ٤١‬د ٖص‪ ٧‬ؽُحد ‪ٞٙ‬ذ خععقمسٰ وؤفسمعٰ خ‪٥‬ؾٍء‪ :‬ـْ‪٦‬عٰ ‪ ٰ٥‬فدلسد‪،‬‬
‫‪٤٤‬‬
‫وخ‪ٞ‬نقدلر‪ :‬خ‪ٞ‬نٮ‪ٞ‬دد ‪ ٬٩‬خْفمدذ"‪.‬‬
‫وسد يف خ‪ٞ‬نْف‪ ٨‬خ‪٥‬ىعُو ؤ‪( ٫‬فدلسٰ ‪ُ٩‬قدلسص وفٔمدزد‪ :‬سخ‪ ،...ٰٞٙ‬وخ‪٥‬قدلر‪ :‬خ‪ٞ‬نشخ‪ٜٙ‬‬
‫‪١22‬‬
‫و‪٩‬د‪ ٠٥‬خ‪٥‬ؾٍء وخ‪ٞ٥‬دج‪ ً٦ّ ٨‬خ‪٥‬ؾٍء‪.‬‬
‫ؤ‪٩‬د خ‪ٞ‬نقدلسص يف خٖفيٗق‪ُٗٙ ،‬لٌ ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬عْشَ‪ٚ‬دض خ‪٥‬يت ر‪١‬شٱد خ‪ٖ٦٥‬ىٌَن خ﵀ذؼى‪٫‬‬
‫‪ٟ‬نزٯ خ‪َ٥‬دٱشش ظشظسو زد‪ٞ‬نْىن خ‪ٞ‬نْف‪ٞٙ ٍ٪‬ذ ّش‪ٙ‬ط زإهند "ٍدٱشش ‪ٖ٥‬ىَص ٖ ٔن‪ً٦ّ ًٚ‬‬
‫‪١2١‬‬
‫خ‪ٞ‬نعمذغ زد‪ٖ٦٥‬ص خ‪ٞ‬نُْٮص‪ ،‬وٱٍ زؾ‪ّ ٤٢‬د‪٠ ٧‬نث ‪٪٦١‬ص يف فمسص ‪٪٦١‬ص ؤخشي"‪.‬‬
‫‪١‬د‪ ٫‬ؤزى خ‪ٚ٥‬شؾ ؤو‪ ٬٩ ٣‬ؤدخ‪٩ ٤‬قي‪٦‬ك "خ‪ٞ‬نقدلسص" ‪ٞ٦٥‬شخء خ‪ْ٥‬شذ‪ٖ .‬لٌ ؤ‪٫‬‬
‫خٔدخدٖض يف خ‪ٞ٥‬ىخ‪ُ٩‬ظ خ‪ْ٥‬شزُص ؤلددَص خ‪ٖ٦٥‬ص ظ‪ٞ‬ذ‪ ٧‬ؤ‪٩‬ؽ‪٦‬ص ظىمُمُص ظغشد ‪٩‬قدلسدض‬
‫‪96‬‬
‫‪97‬‬
‫يماد ‌دمحم‌نبد‌الفمااح‌اليساٌنى‪‌،‬المصاايبة‌الل وٌاة‌وأثرماا‌فاً‌ميدٌاد‌الداللاة‌فاً‌التارآ ‌الكارٌم‪(‌،‬التاامر ‪‌:‬جامعاة‌‬
‫األزمر‪‌،)2117‌،‬ص‪‌ .22‌.‬‬
‫‪92‬‬
‫يماد ‌دمحم‌نبد‌الفماح‌اليسٌنى‪‌،‬المصايبة‌الل وٌة‌وأثرما‌فً‌ميدٌد‌الداللة‌فً‌الترآ ‌الكرٌم‪‌،‬ص‪‌ .22‌.‬‬
‫‪99‬‬
‫اب ‌منعور‪‌،‬لسا ‌العرب‪‌،‬ج‪‌،1‌.‬ماد ‌(صيب)‪‌،‬ص‪‌ .521.‬‬
‫‪111‬‬
‫سالم‌ٌعتوب‌ٌوسف‌وخلٌال‌نباد‌المعطاً‌المااٌع‪"‌،‬مصاايبة‌المعجمٌاة‌فاً‌الانص‌الترآناً"‪‌،‬مجلاة‌آداب‌البصاٌر ‪‌،‬‬
‫العدد‌‪‌،2117‌،79‬ص‪‌ ‌.3‌.‬‬
‫‪111‬‬
‫يماد ‌دمحم‌نبد‌الفماح‌اليسٌنى‪‌،‬المصايبة‌الل وٌة‌وأثرما‌فً‌ميدٌد‌الداللة‌فً‌الترآ ‌الكرٌم‪‌‌،‬ص‪‌ .22.‬‬
‫‪31‬‬
‫خ‪ْ٥‬ٮدفش خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص‪ ،‬خععْدس ‪ْ٩‬ىن ‪ًٙ‬نغ ّ‪ ٬‬ىشَ‪ ٜ‬خ‪ٞ‬نقدلسص وـدد‪ ٣‬زإ‪ْ٩ ٫‬ىن خ‪ْ٥‬ٮقش‬
‫‪١2١‬‬
‫خ‪ٞ‬نْف‪َ ٍ٪‬ع‪ ٨‬خ‪٥‬عربُ زد‪ٞ‬نقدلسص‪.‬‬
‫َْش‪١ ٰٙ‬ن‪٪‬ذ خيديب ز‪ٞ‬ى‪ :ٰ٥‬ٱى ظىخسد صوؾ ‪ ٬٩‬خ‪٪٦٢٥‬دض زد‪ ٤ْٚ٥‬ؤو زد‪ٞ٥‬ىش ٭َشخ‬
‫‪١23‬‬
‫ٖسظسدىهد ُن‪ ٨٢‬ٱزٯ خ‪ْٝٗ٥‬ص‪ ،‬وخ‪٥‬عند‪ ٧‬وعُ‪٦‬ص ‪ ٬٩‬وعدج‪ ٤‬ظغًُن خ‪.٧ٗ٢٥‬‬
‫و‪ٝ‬ذ ّشٗ ؤ٘نذ ‪٢‬نعدس ّ‪٪‬ش ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬عقدلر "خٖسظسده خّٖعُددي ‪٪٦٢٥‬ص ‪٩‬د يف ‪ٖ٥‬ص ‪٩‬د‬
‫ز‪٪٦٢‬دض ؤخشي ‪ُْ٩‬ٮص ؤو خععْ‪٪‬د‪ ٣‬ولذظٌن ‪ْ٩‬ف‪٪‬عٌن ‪٩‬ٮ‪ٚ‬ق‪٦‬عٌن‪ ،‬خععْ‪٪‬د‪ٟ‬ن‪٪‬د ّددش‬
‫‪١2٩‬‬
‫‪٩‬عشزيعٌن خ‪٥‬ىخلذش زدْخشي"‪.‬‬
‫و‪٩‬ؽ‪ ٤‬خ‪٥‬ذ‪١‬عىس ؤ٘نذ ‪٢‬نعدس ّ‪٪‬ش ‪٦٥‬عقدلر زـ"خسظسده ‪٪٦١‬ص (‪ُ٩‬ٮقهِش) ‪٠ ِ٩‬ن‪٪‬ىّص‬
‫‪١28‬‬
‫خ‪٪٦٢٥‬دض‪( :‬لذَذ‪٥-‬ندط‪-‬رٱر‪ )...‬و‪٢٥‬ٮهد ٖ ظإيت ‪٪٦١ ِ٩‬ص (ـ‪٦‬ذ) ‪٩‬ع‪ٞ٦‬د"‪.‬‬
‫و‪ ٬٩‬خ‪٥‬عْشَ‪ٚ‬دض خ‪ٛ‬نُذش ‪٪٦٥‬قدلسص‪٩ ،‬د ر‪١‬شٯ ‪١‬ن‪٪‬ذ ل‪ ٍ٪٦‬ٱ‪ ٤ُ٦‬زإهند ّسدسش ّ‪٬‬‬
‫ْن‪ْ٪‬دض ‪ْ٩‬ف‪ُ٪‬ص ‪٪٦٢٥‬عٌن ؤو ؤ‪١‬ؽش ـشض خ‪ْ٥‬ددش ّ‪ ً٦‬ظٗص‪٩‬هد وظ‪٢‬شس لذوؼهد وظشخزيهد‬
‫‪١21‬‬
‫دٖ‪ُ٥‬د‪.‬‬
‫ٕندؽُد ّ‪ ً٦‬ر‪ ،٠٥‬سؤي ٱد‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬صؤ‪ ٫‬خ‪ٞ‬نقدلسص ٱٍ ‪٪٦١‬عٌن ؤو ؤ‪١‬ؽش خ‪٥‬يت ظَهش‬
‫‪١27‬‬
‫‪ّْ٩‬د يف ٭‪ٚ‬ظ زٮدء خ‪ٖ٦٥‬ص ؤو عُد‪ ٛ‬خ‪ٝ‬نيدذ‪.‬‬
‫يف خ‪٥‬سذخَص ب‪٩ ٫‬قي‪٦‬ك خ‪ٞ‬نقدلسص ّٮذ خ‪٥‬ذخسعٌن خ‪ْ٥‬شذ خ﵀ذؼٌن ‪٩‬د ٱى بٖ ظشٗنص‬
‫‪ٞ‬نقي‪٦‬ك ‪ًٙ‬نغ ‪ )collocation( Firth‬ب‪٤‬ن‪ُ٦‬ضٌ‪ ،‬و‪ٝ‬ذ خخع‪ٚ٦‬ىخ يف ظشٗنص ٱزخ خ‪ٞ‬نقي‪٦‬ك‬
‫‪ٙ‬عْذدض ‪٩‬غ‪ُ٪‬دظٰ ّٮذٱ‪ ٨‬وب‪١ ٫‬د‪ ٫‬خ‪ٞ‬نن‪٪‬ى‪ ٫‬وخلذ يف خ‪ٖ٥‬د‪٥‬ر ‪ٙ‬إى‪ّ ُٰ٦ّ ٜ٦‬ذش‬
‫‪٩‬قي‪٦‬مدض ٱٍ‪ :‬خ‪ٞ‬نقدلسص‪ ،‬خ‪٥‬عقدلر‪ ،‬خ‪٥‬عٗص‪ ،٧‬خٖ‪ٝ‬عشخ‪ ٫‬خ‪ ،ٍَٚ٦٥‬خ‪٥‬شف٘ وخ‪٥‬ٮَد‪،٧‬‬
‫‪١2١‬‬
‫خ‪٥‬عند‪ ،٧‬و‪ُٝ‬ىد خ‪٥‬عىخسد‪.‬‬
‫‪ٝ‬ذٓ‪ًٙ ٧‬نغ ؤ‪" : ٫‬خ‪ٝ‬عقشض خٱع‪٪‬د‪٩‬دظٰ يف خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪َُٚ٦٥‬ص ّ‪ ً٦‬ؤلذ ـىخ٭سهد وٱى‬
‫خ‪ٞ‬نَهش خ‪٥‬ذِٖف‪٪١ -‬د َ‪ٞ‬ى‪ ٣‬زد‪ٞ‬نش‪ٙ -‬د‪ٞ‬نقدلسص ّٮذ ‪ًٙ‬نغ ٱٍ ؤ‪ْ ٫‬نث ‪٪٦١‬ص يف فمسص‬
‫‪102‬‬
‫‪Kees Versteegh, Mushira Eid, Alaa Elgibali, dkk, Encyclopedia of Arabic Language‬‬
‫‪and Linguistics, h. 435.‬‬
‫‪113‬‬
‫ينا ‌مٌشاروالعمر ‌بال انً‪‌،‬االمساا‌المعجمً‌فً‌صيٌي‌البخاري‌كماب‌اإلٌما ‌والصوم‪-‬أنمو جا‪‌،‬ص‪‌ .31‌.‬‬
‫‪114‬‬
‫يماد ‌دمحم‌نبد‌الفماح‌اليسٌنى‪‌،‬المصايبة‌الل وٌة‌وأثرما‌فً‌ميدٌد‌الداللة‌فً‌الترآ ‌الكرٌم‪‌‌،‬ص‪‌ .66‌.‬‬
‫‪115‬‬
‫نصر‌الادٌ ‌باابكر‌دمحم‌دفاع‌هللا‪‌،‬المصاايبة‌الل وٌاة‌ودالالم اا‌فاً‌ساٌاا‌األيادٌاث‌النبوٌاة‌ما ‌خاتل‌كمااب‌"جاامع‌‬
‫العلوم‌واليكم"‌الب ‌رجب‌الينبلً‪(‌،‬جامعة‌الجزٌر ‪‌،)2115‌،‬ص‪‌ .29‌.‬‬
‫‪116‬‬
‫‪107‬‬
‫‪Syifa Nadia, “Kolokasi Arab Pinjaman dalam Berita Harian Daring Internasional‬‬
‫‪BBC”, Skripsi pada UIN Syarif Hidayatullah Jakarta, 2018, h. 15.‬‬
‫‪112‬‬
‫يماد ‌دمحم‌نبد‌الفماح‌اليسٌنى‪‌،‬المصايبة‌الل وٌة‌وأثرما‌فً‌ميدٌد‌الداللة‌فً‌الترآ ‌الكرٌم‪‌‌،‬ص‪‌ 65.‬‬
‫‪32‬‬
‫‪٪٦١‬ص ؤخشي ّ‪٥ ً٦‬نى جيْ‪٦‬ٮد ُن‪ ٨٢‬خ‪ْ٥‬ددش وخٔ‪ ٘٥‬ؤ‪ ٫‬٭عى‪ ِٝ‬ؤ‪ْ ٫‬نث خ‪٪٦٢٥‬عد‪٫‬‬
‫‪١2٤‬‬
‫‪٩‬عقدلسعٌن"‪.‬‬
‫سؤي زٮغى‪ ٫‬و بَ‪٦‬ى‪ Benson & Ilson ٫‬ؤ‪ ٫‬خ‪ٞ‬نقدلسص ظٮ‪ٞ‬غ‪ ٨‬بُف ‪ٝ‬غ‪ٌ٪‬ن مهد‪ ،‬خ‪ٞ‬نقدلسص‬
‫خ‪٥‬ٮمىَص وخ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص‪ .‬ب‪ ٫‬خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪٥‬ٮمىَص ٱٍ ‪٩‬ضَؿ ‪ ٬٩‬خ‪٪٦٢٥‬دض خ‪٥‬يت ظع‪٢‬ى‪٫‬‬
‫‪ ٬٩‬خ‪٪٦٢٥‬دض خ‪٥‬غدجذش‪( kata dominan/‬خٖ‪ٚ‬ندء‪ ،‬خ‪٥‬ق‪ٚ‬دض‪ ،‬خْ‪ْٙ‬د‪ )٣‬وخ‪ٜ‬نشوٗ‪preposisi/‬‬
‫(لشٗ ـش)‪٩ ،‬ؽ‪ ٤‬ؤ‪٥‬ض‪ ٧‬ذ ّنْىن وخـر‪ ١١2.‬ؤ‪٩‬د خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص ‪ٙ‬هٍ ‪٩‬ضَؿ خ‪٪٦٢٥‬دض‬
‫‪١١١‬‬
‫خ‪٥‬يت ظع‪٢‬ى‪ ٬٩ ٫‬خٖ‪ٚ‬ندء وخْ‪ْٙ‬د‪ ٣‬وخ‪٥‬ق‪ٚ‬دض وخ‪َ٥‬شوٗ‪٩ ،‬ؽ‪ ٤‬فُدق خ‪٥‬ذَ‪.٠‬‬
‫‪٪١‬د ؤوممٮد عدز‪ٞ‬د‪ ،‬ؤ‪ ٫‬خ‪ٞ‬نقدلسص زٌن خ‪٪٦٢٥‬دض َٮ‪ٞ‬غ‪ ٨‬بُف ٭ىٌّن‪ ،‬مهد‪:‬‬
‫‪ .١‬خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪٥‬ٮمىَص‪ :‬ظع‪٢‬ى‪ ٬٩ ٫‬خ‪٪٦٢٥‬دض خ‪٥‬غدجذش وخ‪ٜ‬نشوٗ‪ٞ١ ،‬ى‪ٰ٥‬‬
‫ظْدُف‪[ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ﴿:‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ٝ" ٌٚ٥ ،]١:‬غ‪ ٨‬ذ" ‪٬٩‬‬
‫خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪٥‬ٮمىَص َؾ‪ ً٦ّ ٤٪‬خ‪ ٤ْٚ٥‬وخ‪ٜ‬نشٗ ‪ٝ‬غ‪+٨‬ذ ّنْىن ل‪.٘٦‬‬
‫‪ .١‬خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص‪ :‬ظع‪٢‬ى‪ ٬٩ ٫‬خٖ‪ٚ‬ندء وخْ‪ْٙ‬د‪ ٣‬وخ‪٥‬ق‪ٚ‬دض وخ‪َ٥‬شوٗ‪،‬‬
‫‪ٞ١‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪[ ﴾‌ ‌ ﴿ :‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪" ٌٚ٥ ،]١:‬خغ٘ خ‪٪ٞ٥‬ش"‬
‫‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص ّنْىن ع‪ٞ‬و خ‪٪ٞ٥‬ش ؤٌ رٱر مىءٯ وؤٍ‪.٨٦‬‬
‫و‪٩‬ٮٰ ٭غعٮعؿ ؤ‪٩ ٫‬قي‪٦‬ك خ‪ٞ‬نقدلسص َْذ وعُ‪٦‬ص ‪ ٬٩‬وعدج‪ ٤‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ،ٍ٪‬وٱى‬
‫ظىخسد صوؾ ‪ ٬٩‬خ‪٪٦٢٥‬دض خ‪٥‬يت ظعيدز‪ ِ٩ ٜ‬زْنهد خ‪٥‬سْل خ‪٥‬يت ظَهش ‪ّْ٩‬د يف ٭‪ٚ‬ظ زٮدء خ‪ٖ٦٥‬ص‬
‫ؤو عُد‪ ٛ‬خ‪ٝ‬نيدذ‪.‬‬
‫‪119‬‬
‫‪110‬‬
‫‪Morton Benson, Evelyn Benson, Robert Ilson, The BBI Combinatory Dictionary of‬‬
‫‪English, Third edition, )Amsterdam: John Benjamins Publishing Co., 2009(, h. 19.‬‬
‫‪111‬‬
‫‪Morton Benson, Evelyn Benson, Robert Ilson, The BBI Combinatory Dictionary of‬‬
‫‪English, h. 31.‬‬
‫‪33‬‬
‫د‪ -‬﵀ص ّ‪ ٬‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬
‫عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ٱٍ عىسش ‪ُ٢٩‬ص‪ .‬وّذٓض خ‪ٜ‬نددَص وخ‪٥‬ؽٗؼٌن يف ّذخد ٭ضو‪ ٣‬عىس خ‪ٞ٥‬شآ‪.٫‬‬
‫٭ض‪٥‬ط زْذ عىسش خ‪ٞ٥‬دسّص و‪ٝ‬س‪ ٤‬عىسش خ‪ٟ‬ن‪٪‬ضش‪ .‬وّذد آَعهد ّٮذ ؤٱ‪ ٤‬خ‪ْ٥‬ذد ‪ ٨َْ٩ ٬٩‬خْ‪٩‬قدس‬
‫ظغْد وؼٗؼٌن آَص‪ ،‬وّذٓٱد ؤٱ‪ ٤‬خ‪٢٥‬ى‪ٙ‬ص ؤسزٌْن‪ ١١١.‬ظْدًف ‪٩‬ىمىُ (خ‪٥‬سْػ وخ‪ٛ‬نضخء) خ‪٥‬زٌ ٱى‬
‫ؤلذ ؤس‪١‬د‪ ٫‬خٔديد‪ ،٫‬وظش‪١‬ض زىـٰ خدؿ ّ‪ ً٦‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص وؤٱىخ‪ٟ‬ند‪ ،‬وخ‪٥‬غدّص وؽذخجذٱد‪ ،‬وّ‪٬‬‬
‫لد‪٥‬ص خٔ٭غد‪ّ ٫‬ٮذ خٖلعندس‪ ،‬و‪٩‬د َ‪ٞ٦‬دٯ خ‪٢٥‬د‪ٙ‬ش يف خِخشش ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نقدّر وخ‪ٞ‬نعدّر‪ ،‬و‪٥‬ز‪٠٥‬‬
‫‪١١3‬‬
‫‪ٚ‬نُط زغىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫خزعذؤض خ‪٥‬غىسش خ‪٢٥‬شديص زد‪ٞ٥‬غ‪ ٨‬زُى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص وزد‪٥‬ٮ‪ٚ‬ظ خ‪٦٥‬ىخ‪٩‬ص‪ ً٦ّ ،‬ؤ‪ ٫‬خ‪٥‬سْػ ل‪ ٖ ٜ‬سَر‬
‫﴿‪‌‌‌‌‌ ،‌ ‌‌ ‌ ،‌ ‌‌‌‬‬ ‫‪ُٰٙ‬‬
‫‪١١٩‬‬
‫‪.﴾‌‌‌‌‌،‬‬
‫مث ر‪١‬شض ىش‪ٙ‬د ‪٩ّٗ ٬٩‬دض ر‪ ٠٥‬خ‪ُ٥‬ى‪ ٧‬خ‪ٞ‬نهى‪ ،٣‬خ‪٥‬زٌ َُخغ٘ ‪ ُٰٙ‬خ‪٪ٞ٥‬ش‪ ،‬وَعمًن خ‪٥‬سقش‪،‬‬
‫﴿‪‌ ، ‌  ،‌ ‌ ‌ ‬‬ ‫وجي‪ ُٰٙ ِ٪‬خ‪ٝ‬نٗج‪ ٜ‬وخ‪٥‬سؾش ‪٦٥‬مغدذ وخ‪ٛ‬نضخء‬
‫‪.﴾‌‌‌ ،‌‌‌ ،‌‌‌‌ ،‌‌‬‬
‫وٓنذؼػ خ‪٥‬غىسش ّ‪ ٬‬خٱع‪٪‬د‪ ٧‬خ‪٥‬شعى‪ ٣‬زنسو خ‪ٞ٥‬شآ‪ّ ٫‬ٮذ ظٗوش ـربَ‪ٞٙ ،ُٰ٦ّ ٤‬ذ ‪١‬د‪٫‬‬
‫ّ‪ ُٰ٦‬خ‪٥‬غٗ‪ ٧‬جيهذ ٭‪ٚ‬غٰ يف ‪٩‬عدزْص ـربَ‪ ،٤‬وحيش‪٥ ٟ‬غد٭ٰ ‪ُ٥ ْٰ٩‬غشُ يف ل‪٩ ٌٚ‬د َع‪٦‬ىٯ‪ٙ ،‬إ‪٩‬شٯ‬
‫﴿‪‌‌  ،‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‬‬ ‫ظْدُف ؤ‪َ ٫‬غع‪٦٥ ِ٪‬عٗوش وٖ حيش‪٥ ٟ‬غد٭ٰ زٰ‬
‫‪.﴾‌‌‌ ،‌‌‌ ،‌‬‬
‫ور‪١‬شض خ‪٥‬غىسش خ٭‪ٞ‬غد‪ ٧‬خ‪٥‬ٮدط يف خِخشش بُف ‪ٙ‬شَ‪ٌٞ‬ن‪ :‬عْذخء وؤؽ‪ُٞ‬دء‪ٙ ،‬د‪٥‬غْذخء‬
‫وـىٱه‪٩ ٨‬نُحص ٭عْٓ زدْ٭ىخس‪َ ،‬ٮَشو‪ ٫‬بُف خ‪٥‬شذ ـ‪ ٤‬وّٗ‪ ،‬وخْؽ‪ُٞ‬دء وـىٱه‪٪٦َ٩ ٨‬ص‬
‫﴿‪‌ ، ‌‌ ، ‌‌ ،‌‌‌‬‬ ‫‪ٝ‬دج‪٪‬ص َْ‪٦‬ىٱد خ‪٥‬زخ‪ ٣‬وخ‪ٞ٥‬عشش‬
‫‪.﴾‌‌‌‬‬
‫مث ٓنذؼط خ‪٥‬غىسش ّ‪ ٬‬لد‪ ٣‬خ‪ٞ‬نشء و‪ٝ‬ط خٖلعندس‪ ،‬لُػ َ‪٢‬ى‪ ٫‬خْٱىخ‪ ٣‬وخ‪٥‬ؾذخجذ‪،‬‬
‫‪‌‌  ،‬‬
‫﴿‪ ‌ ‌ ‌ ‬‬ ‫وَ‪ ًٞ٦‬خٔ٭غد‪ ٬٩ ٫‬خ‪٢٥‬شذ وخ‪٥‬نُ‪٩ ٜ‬د َف َ‪ ٬٢‬يف خ‪ٜ‬نغسد‪٫‬‬
‫‪112‬‬
‫اب ‌ناشور‪‌،‬مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‪(‌،‬مونٌ ‪‌:‬الدار‌المونٌسٌة‪‌،)1924‌،‬ج‪‌،29‌.‬ص‪‌ .336.‬‬
‫‪113‬‬
‫دمحم‌نلً‌الصابونً‪‌،‬صفو ‌المفاسٌر‪(‌،‬التامر ‪‌:‬دار‌الصابونً‪‌،)2119،‬ط‪‌،1.‬ج‪‌،3‌.‬ص‪‌ .452‌.‬‬
‫‪114‬‬
‫دمحم‌نلً‌الصابونً‪‌،‬صفو ‌المفاسٌر‪‌،‬ص‪‌ .352‌.‬‬
‫‪34‬‬
،‌‌‌ ،‌‌‌ ،‌‌ ،‌‌ ،
.﴾‌‌‌‌ ،‌‌
‌‌﴿ ‫ُص‬٦ْٞ٥‫ربخٱٌن خ‬٥‫ص وخ‬٥‫نْدد زدْد‬ٞ‫نؾش وخ‬ٜ‫شديص زةؼسدض خ‬٢٥‫غىسش خ‬٥‫ط خ‬٪‫وخع‬
‌‌ ‌  ،
 ‌ ‌ ‌ ‌  ،
 ‌ ‌ ‌ ‌ ‌  ،‌ ‌ 
١١8
.﴾‌‌‌‌‌‌ ،‌
٧‫ (َى‬٨َُْ٥‫ خ‬٧‫ُى‬٦٥ ‫ٗععْذخد‬٥ ‫ٮدط‬٥‫نغٮص زٌن خ‬ٜ‫ىَّص خ‬٪٦٥ ‫ص‬٩‫ُد‬ٞ٥‫ط عىسش خ‬٥‫ ٭ض‬،٠٥‫ً ر‬٦ّ‫و‬
‫ وظؾًن‬،٧‫ُى‬٥‫ ٱزخ خ‬٬٩ ‫ٮدط‬٥‫ضّص خ‬ٙ‫ و‬٧‫ُى‬٥‫ ٱزخ خ‬،‫ند‬ٟ‫ص وؤٱىخ‬٩‫ُد‬ٞ٥‫ خ‬٧‫ َى‬٬ّ ‫شض آَدض‬١‫ ر‬.)‫ص‬٩‫ُد‬ٞ٥‫خ‬
ُِ‫ يف ٗن‬٫‫ خٔ٭غد‬ٜ٦‫ خ‬٬ّ ‫ وظىمك‬،٧‫ُى‬٥‫سؾش يف ٱزخ خ‬٥‫ خ‬٣‫ص ؤلىخ‬٩‫ُد‬ٞ٥‫زْل آَدض عىسش خ‬
.ٰ‫ىظ‬٩ ‫ يف‬٫‫ خٔ٭غد‬٣‫ لد‬٬ّ ‫ وظسٌُن يف زْل خَِدض‬،ٰ٦‫شخل‬٩
115
‌ .452‌.‫‌ص‬،‫‌صفو ‌المفاسٌر‬،ً‫دمحم‌نلً‌الصابون‬
35
‫خ‪٥‬سدذ خ‪٥‬ؽد‪٥‬ػ‬
‫‪٩‬ٮدٱؿ خ‪٥‬سمػ‬
‫ؤ‪ -‬٭ىُ خ‪٥‬سمػ‬
‫ب‪ ٫‬ٱزخ خ‪٥‬سمػ ٱى خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬ىف‪ .)penelitian deskriptif( ٍٚ‬وٱى خ‪٥‬سمػ َ‪ٞ‬ى‪ ً٦ّ ٧‬دسخعص‬
‫خ‪َ٥‬ىخٱش وخْلذخغ‪ ،‬ؤو خ‪ٞ‬نىخ‪٪١ ٘ٝ‬د ٱٍ ّ‪ُ٦‬هد يف خ‪٥‬ىخ‪ ،ِٝ‬ووف‪ٚ‬هد وف‪ٚ‬د د‪ُٞٝ‬د‪ ٬٩ ،‬خٗ‪٣‬‬
‫‪١١1‬‬
‫خ‪٥‬عْسًن خ‪٥‬ٮىٍّ ّ‪ ٬‬خقدجـ ؤو خ‪٥‬عْسًن خ‪ ٬ّ ٍ٪٢٥‬خ‪َ٥‬دٱشش ؤو خ‪ٜ‬نذغ ؤو خ‪ٞ‬نىخ‪.٘ٝ‬‬
‫وَْشٗ خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬ىف‪ ٍٚ‬زإ٭ٰ "ىشَ‪ٞ‬ص ‪٦٥‬عم‪ ٤ُ٦‬خ‪ ٍ٪٦ْ٥‬خ‪ٞ‬نعْ‪ ٜ٦‬زَدٱشش ‪١‬نذدش خ‪ٞ‬نْدَف‬
‫و‪٢٩‬شسش خ‪ٜ‬نذوغ‪ ،‬وّند َغدّذ يف ز‪٦‬ىٓ ٭عدجؿ زإع‪٦‬ىذ خ‪ٞ‬نىمىٍّ‪ ،‬وّند َعىخج‪ ِ٩ ٨‬خ‪ٞ‬نُْيُدض‬
‫‪١١7‬‬
‫خْو‪ُ٥‬ص خ‪ٞ‬نعدلص"‪.‬‬
‫وَهذٗ ٱزخ خ‪٥‬سمػ بُف سفذ ٍدٱشش ؤو ‪٩‬ىمىُ ‪١‬نذد هبذٗ ‪ٙ‬ه‪٩ ٨‬ن‪٪‬ىهند ؤو‬
‫‪١١١‬‬
‫‪٩‬ن‪٪‬ى٭ٰ‪ ،‬ؤو ‪ٝ‬ذ َ‪٢‬ى‪ ٫‬ٱذ‪ ٰٙ‬خْعدعٍ ظ‪ٞ‬ى‪ ٧‬ومِ ‪ٌْ٩‬ن ْٕشخك ّ‪ُ٦٪‬ص‪.‬‬
‫‪ ٍٚٙ‬ٱزخ خ‪٥‬سمػ لدو‪٥‬ط خ‪٥‬سدلؽص ‪٥‬عم‪٢٩ ٤ُ٦‬ى‪ٖ٥ ٫‬ىٌ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص زد‪٥‬ٮَشَص‬
‫خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٟ ٍ٪‬ند‪ُ٥‬ذخٌ وس‪ُٝ‬ص‪ ِ٩‬ر‪١‬ش خ‪٥‬ىٍدج٘ خ‪٥‬ذٖ‪ُ٥‬ص ‪٢٩ ٤٢٥‬ى‪ ٬٩ ٫‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫وَغ‪ ً٪‬ٱزخ خ‪٥‬سمػ ٓن‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي ؤو ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٞ‬نن‪٪‬ى‪ .٫‬وَْع‪٪‬ذ ‪٩‬ٮهؿ ٓن‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي زؾ‪٤٢‬‬
‫‪١١٤‬‬
‫ؤعدعٍ ّ‪ٓ ً٦‬نىَ‪ ٤‬خ‪ٞ‬نْ‪٦‬ى‪٩‬دض خ‪ٞ‬ن‪٢‬عىزص بُف ؤّذخد لى‪ ٣‬خ‪َ٥‬ىخٱش خ‪ٞ‬نخع‪ٚ٦‬ص خ‪٥‬يت ظع‪ ٨‬دسخععهد‪.‬‬
‫‪116‬‬
‫كامل‌د‪‌.‬شلً‪‌،‬من جٌة‌البيث‌العلمً‪‌،‬يامة‪‌:‬جامعة‌يماه‪‌،2116‌،‬ص‪‌ .41‌.‬‬
‫‪117‬‬
‫ميس ‌الماجر‪‌،‬المن ج‌الوصفً‌أيد‌أبرز‌المنامج‌الم مة‌المسمخدمة‌فً‌الدراسة‌العلمٌة‪‌،‬دم‪‌‌،2121‌:‬ص‪‌ .3‌.‬‬
‫‪112‬‬
‫صاار‪‌،‬نتلاة‌مبٌضاٌ ‪‌،‬من جٌاة‌البياث‌العلماً‌التواناد‌والمرايال‌والمطبٌتاات‪(‌،‬أردو ‪‌:‬دار‌‬ ‫دمحم‌نبٌدات‪‌،‬دمحم‌أبو‌ن ّ‬
‫وائل‪‌،)1999‌،‬ط‪‌،2.‬ص‪‌ . 46‌.‬‬
‫‪119‬‬
‫فجاارٌ ‌فااوزي‪"‌،‬الميلٌاال‌النيااوي‌لسااور ‌الفاميااة‪‌:‬متاربااة‌وعٌفٌااة"‪‌،‬بيااث‪‌،‬جامعااة‌شاارٌف‌ماٌااة‌هللا‌األسااتمٌة‌‬
‫اليكومٌة‌جاكرما‪‌،‬جاكرما‪‌،2121‌،‬ص‪‌ ‌‌.41‌.‬‬
‫‪36‬‬
‫سؤي ‪ White, Marsh, & Kohlbacher‬ؤ‪ ٫‬خععخذخ‪ٓ ٧‬ن‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي‪ ،‬وظيىسٯ َشظسو‪ -‬زؾ‪٤٢‬‬
‫ؤعدط‪ -‬زعيىس وعدج‪ ٤‬خّٔٗ‪ ،٧‬وّ‪ ٨٦‬خ‪٥‬غُدعدض خ‪٥‬ذو‪ُ٥‬ص؛ ‪ٞٙ‬ذ خ‪١‬عغر ؤمهُعٰ يف خ‪٥‬ٮق٘‬
‫خْو‪ ٬٩ ٣‬خ‪ٞ٥‬ش‪ ٫‬خ‪ْ٥‬ؾشَ‪ ِ٩ ٬‬خ‪٥‬عىعِ خ‪ٟ‬ندج‪ ٤‬يف خٖظقد‪ ٣‬خ‪ٛ‬ن‪٪‬هىسٌ؛ لُػ س‪١‬ض خ‪٥‬سدلؽى‪٫‬‬
‫خْوخج‪ٓ ً٦ّ ٤‬ن‪١ ٤ُ٦‬نعىي خ‪٥‬ٮقىؿ خ‪٥‬ىخسدش يف خ‪٥‬قمد‪ٙ‬ص خ‪ٞ‬ن‪٢‬عىزص‪ ،‬ؤو خ‪٥‬شعدج‪ ٤‬وخ‪ٝ‬نيدزدض‬
‫خ‪٥‬غُدعُص‪٪١ ،‬د خ٭قسط ّٮدَعه‪ٓ ً٦ّ ٨‬ن‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي خ‪ٞ‬نشجٍ‪٩ ،‬ؽ‪ :٤‬خ‪٥‬قىس‪ ،‬وخ‪٥‬شعى‪٩‬دض‪،‬‬
‫و‪ٞ٩‬دىِ خ‪ُٚ٥‬ذَى؛ لُػ ‪١‬د‪ ٫‬خْع‪٦‬ىذ خ‪ ٍ٪٢٥‬يف ٓن‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي ٱى خ‪٥‬غدجذ يف ر‪٠٥‬‬
‫‪١١2‬‬
‫خ‪٥‬ى‪ٝ‬ط‪.‬‬
‫‪ٞٙ‬ذ ظْشٗ زإهند ىشَ‪ٞ‬ص ظق٘ زؾ‪٩ ٤٢‬ٮَ‪ ٨‬ؽ‪ ٤٢‬و‪١‬نعىي خ‪ٞ‬نىخد خ‪ٞ‬ن‪٢‬عىزص ؤو خ‪ٞ‬نغ‪٪‬ىّص‪.‬‬
‫ور‪١‬ش ؤ‪٠ ٫‬ند‪٠ ٬٩ ٣‬ندٖض خععخذخ‪ٓ ٧‬ن‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي ٱى خ‪٥‬عْشٗ ّ‪ ً٦‬خ‪ٞ‬نْدسٗ وخ‪ ٨ُٞ٥‬وخِؼش‬
‫‪١١١‬‬
‫ؤ‪٩‬د يف ٱزخ خ‪٥‬سمػ‬ ‫خ‪٥‬يت ٓن‪٦٪‬هد خ‪٢٥‬عر وخ‪ٞ‬نٮدٱؿ وخْدزُدض خ‪٥‬عشزىَص وخ‪٥‬ؽ‪ٞ‬د‪ُٙ‬ص وًٕنٱد‪.‬‬
‫‪ٙ‬د‪٥‬عْشٗ ّ‪ ً٦‬خ‪ٞ‬نْدسٗ وخ‪ ٨ُٞ٥‬وخِؼش ظٮد‪ٟ‬ند ‪ ٬٩‬خٗ‪ٓ ٣‬ن‪ ٤ُ٦‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫ذ‪٩ -‬قددس خ‪٥‬سُد٭دض‬
‫و‪٩‬قد دس خ‪٥‬سُد٭دض خ‪٥‬يت ظغعٌْن هبد خ‪٥‬سدلؽص يف ٱزخ خ‪٥‬سمػ ٱٍ خ‪ٞ‬نقذس خ‪٥‬شجُغٍ وٱى خ‪ٞ٥‬شآ‪٫‬‬
‫خ‪٢٥‬شًن‪ ،‬و‪٩‬قددس خ‪٥‬ؽٮدوٌ ‪٩‬ٮهد خ‪٢٥‬عر‪ ،‬وخ‪ٞ‬نْدـ‪ ،٨‬وخ‪ٞ‬ن‪ٞ‬دٖض‪ ،‬و‪٩‬قددس خ‪٥‬سُد٭دض يف خٖ٭عش٭ط‪،‬‬
‫وخ‪ٞ‬ن‪ٞ‬دٖض خ‪ٞ‬نعْ‪ٞ٦‬ص ّنىمىُ خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬زٌ دي‪ ٬٢‬خععخذخ‪٩‬هد‪.‬‬
‫ؾ‪ -‬ىشَ‪ٞ‬ص خ‪٥‬سمػ‬
‫ؤ‪ -‬ؤع‪٦‬ىذ ٗنِ خ‪٥‬سُد٭دض‬
‫وظغعخذ‪ ٧‬خ‪٥‬سدلؽص خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬ىؼدج‪ ٍٝ )studi dokumentasi( ٍٞ‬ٱزخ خ‪٥‬سمػ ‪ٛ‬ن‪ِ٪‬‬
‫خ‪٥‬سُد٭دض‪ .‬خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬ىؼدج‪ ٍٞ‬ٱ ى ٭ىُ ‪ ٬٩‬ؤ٭ىخُ خ‪٥‬سمىغ خ‪٥‬زٌ َْع‪٪‬ذ ّ‪ٗ ً٦‬نِ‪ ،‬دسخعص‬
‫خ‪٥‬ىؼدج‪ ٜ‬خ‪ٞ‬نشظسو ّنمعىي خ‪٥‬سمػ‪ ،‬وَْشٗ ؤَند زإ٭ٰ خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬ذ‪ ُٜٝ‬خ‪ٞ‬نْع‪٪‬ذ ّ‪٩ ً٦‬شخـِ‬
‫‪٩‬ىؼى‪ٝ‬ص ظغدٱ‪ ٨‬يف ‪ٙ‬ه‪ٝ ٨‬نُٓص‪ ،‬ؤو ٍدٱشش ‪ُْٓ٩‬ٮص زدّٖع‪٪‬دد ّ‪ ً٦‬خ‪ٞ‬نْ‪٦‬ى‪٩‬دض خ‪ٞ‬نغفٓ‪٦‬ص لى‪ٟ‬ند‪،‬‬
‫‪١١١‬‬
‫وخ‪٥‬يت ظغدّذ ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬ىفى‪ ٣‬بُف خ‪٥‬ٮعدجؿ خ‪ٞ‬نٮدعسص خ‪ٞ‬نعشزيص ّنىمىُ خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬ىؼدج‪.ٍٞ‬‬
‫وَ‪ٞ‬قذ زٰ خ‪٢٥‬ؾ٘ ّ‪ ً٦‬خ‪٢٥‬عر وخ‪ٞ‬نْ‪٦‬ى‪٩‬دض خْخشي ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬دٖض وخ‪٥‬قمد‪ٙ‬دض وًٕنمهد‬
‫خ‪ٞ‬نعْ‪ٞ٦‬ص ّنىمىُ خ‪٥‬سمػ‪.‬‬
‫‪121‬‬
‫غازي‌ننٌزا ‌الرشٌدي‪"‌،‬أسلوب‌ميلٌل‌الميموى‌الناونً‪‌:‬ريٌاة‌ميلٌلٌاة"‪‌،‬مجلاة‌كلٌاة‌المربٌاة‪‌،‬العادد‌‪‌،45‬الجاز ‌‬
‫‪‌،‌2121‌،1‬ص‪‌ .21‌.‬‬
‫‪121‬‬
‫فجرٌ ‌فوزي‪‌،‬الميلٌل‌النيوي‌لسور ‌الفامية‪‌:‬متاربة‌وعٌفٌة‪‌،‬ص‪‌ ‌‌.43‌.‬‬
‫‪122‬‬
‫مرٌو ‌صباح‪‌،‬أساسٌات‌البيث‌الوثائتً‪(‌،‬العفرو ‪‌:‬جامعة‌البلٌد ‌‪‌،)2119‌،2‬ص‪‌ .2‌.‬‬
‫‪37‬‬
‫ذ‪ -‬ؤع‪٦‬ىذ ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪٥‬سُد٭دض‬
‫ظغًن خ‪٥‬سدلؽص يف ىشَ‪ٞ‬ص ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪٥‬سُد٭دض ّ‪ ً٦‬خ‪ٞ‬نٮهؿ خ‪٥‬عم‪ .)metode analisis( ٍ٦ُ٦‬وٱزخ‬
‫‪١١3‬‬
‫خ‪ٞ‬نٮهؿ ٱى خ‪ٞ‬نٮهؿ خ‪٥‬زٌ َْين زعم‪٩ ٤ُ٦‬د خعع‪ٞ‬شؤٯ خ‪٥‬سدلػ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ٮقىؿ وخْ‪٢ٙ‬دس‪.‬‬
‫وَ‪ٞ‬ى‪ ٧‬خ‪ٞ‬نٮهؿ خ‪٥‬عم‪ ً٦ّ ٍ٦ُ٦‬ظقٮُ٘ وظ‪ٞ‬غُ‪ ٨‬وْنضجٰ خ‪َ٥‬ىخٱش ‪١‬ن‪ ٤‬خ‪٥‬ذسخعص ؤو‬
‫خ‪ٞ‬نؾ‪ٗ٢‬ض خ‪٥‬يت َ‪ٞ‬ى‪ ٧‬خ‪٥‬سدلػ ّنمدو‪٥‬ص ل‪٦‬هد ؤو ظ‪ٚ‬غًنٱد بُف ؤـشخجهد وّٮدفشٱد زؾ‪٦٢‬هد‬
‫خٖو‪ ٣‬خ‪٥‬يت ‪١‬ى٭ط خ‪َ٥‬دٱشش ؤو خ‪ٞ‬نؾ‪٦٢‬ص وَ‪٢‬ى‪ ٫‬ر‪ ٠٥‬هبذٗ ظُغًن وظغهُ‪ُ٦٪ّ ٤‬ص خ‪٥‬ذسخعص‬
‫و‪ْ٩‬ش‪ٙ‬ص وبدسخ‪ ٟ‬خ‪٥‬غسسدض خ‪٥‬يت ؤدض وعدمهط يف ٍهىس ظ‪ ٠٦‬خ‪ٞ‬نؾ‪٦٢‬ص ؤو خ‪َ٥‬دٱشش ‪١‬ن‪٤‬‬
‫‪١١٩‬‬
‫خ‪٥‬سمػ ‪ ِ٩‬خّٖع‪٪‬دد ّ‪ ً٦‬ؤ٭ىخُ ‪٢‬نع‪ٚ٦‬ص ‪ ٬٩‬خْعد‪ُ٥‬ر خ‪ُ٪٦ْ٥‬ص خ‪ٞ‬نخع‪ٚ٦‬ص‪.‬‬
‫ويف ٱزخ خ‪٥‬سمػ ظ‪ٞ‬ى‪ ٧‬خ‪٥‬سدلؽص خ‪ٞ‬نٮهؿ خ‪٥‬عم‪ ٍ٦ُ٦‬زعم‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي (‪ )analisis konten‬يف‬
‫عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ .‬وَ‪ٞ‬قذ هبد ٗنِ خ‪٥‬سُد٭دض خ‪ٞ‬ن‪٢‬عغسص ‪ ٬٩‬خ‪٢٥‬عر خ‪ٞ‬نعٮىّص وخ‪٥‬ىؼدج‪ ٜ‬خ‪ٞ‬نعشزيص ‪٬٩‬‬
‫خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬دٖض وخ‪٥‬قمد‪ٙ‬دض وًٕنمهد مث َْش‪ٙ‬هد وحي‪٦٦‬هد لىت حيق‪ ً٦ّ ٤‬خ‪ٞ‬نْ‪٦‬ى‪٩‬دض وخ‪٥‬سُد٭دض‪.‬‬
‫ومك ‪١‬شَسٮذوسٗ ‪ Krippendorff‬ؤ‪ٓ ٫‬ن‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي ّ‪٪‬ى‪٩‬د ٱى ظ‪ٞ‬ٮُص ُنؽُص ْنْ‪٬٩ ٤‬‬
‫خ‪ٞ‬نند‪ٌ٩‬ن خٖععسذٖ‪ُ٥‬ص ‪٦٥‬ٮقىؿ (ؤو ؤٌ ‪٩‬غإ‪٥‬ص رخض ‪ْ٩‬ىن ؤخشي) بُف عُد‪ٝ‬دض‬
‫‪١١8‬‬
‫خععخذخ‪٩‬هد‪.‬‬
‫مث سؤي ‪ً٩‬نَٮؿ ‪ Mayring‬ؤ‪ٓ ٫‬ن‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي خ‪٥‬ٮىٍّ ‪٩‬ٮهفُص ُنؽُص‪ ،‬ؤو بـشخء ٓن‪٤ُ٦‬‬
‫‪٩‬ٮهفٍ و٭َد‪ ٍ٩‬وظ‪ٚ‬غًن ﵀عىَدض خ‪٥‬ٮقىؿ ‪٪٦١ ٬٩‬دض وّسدسخض وزُٮدض وخظقدٖض‬
‫ووؼدج‪ ٜ‬وًٕنٱد‪ ،‬ؤو فىس ؤو ‪ٞ٩‬دىِ ‪ُٙ‬ذَى ؤو ؤٌ و‪ٝ‬دجِ ؤخشي دو‪ ٫‬ظن‪ٌ٪‬ن ‪ٓ٥‬س‪ٝ‬د‪ ٧‬ؤو‬
‫‪١١1‬‬
‫ٓنذَذ ‪ ٍ٪١‬يف ٱزخ خ‪٥‬عم‪.٤ُ٦‬‬
‫وٓن‪ ٤٦‬خ‪٥‬سدلؽص خ‪٥‬سُد٭دض يف ٓن‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي ‪٥‬غىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص زعقٮُ٘ خ‪٥‬سُد٭دض وظْشَ‪ٚ‬هد‬
‫‪ْ٩‬ش‪ٙ‬ص وخممص و‪١‬نذدش‪ ،‬خخعُدس خ‪٥‬سُد٭دض خ‪ٞ‬نه‪٪‬ص ‪٦٥‬مقى‪ ً٦ّ ٣‬خ‪٥‬سمػ خ‪ ،ٍ٪٦ْ٥‬وظ‪ٚ‬غًن‬
‫خ‪٥‬سُد٭دض وظٮَُ‪٪‬هد بُف ؤـضخء ‪ُْ٩‬ٮص‪ ،‬وظ‪٦‬خُـ خ‪٥‬سُد٭دض وخعع‪ٞ‬شخجهد ‪٦٥‬مقى‪ ً٦ّ ٣‬٭عُفص‬
‫خ‪٥‬سمػ‪.‬‬
‫‪123‬‬
‫فجرٌ ‌فوزي‪‌،‬الميلٌل‌النيوي‌لسور ‌الفامية‪‌:‬متاربة‌وعٌفٌة‪‌،‬ص‪‌ ‌‌.43‌.‬‬
‫‪124‬‬
‫نفٌف‌المبارزي‪‌،‬المن ج‌اليتلً‌وميلٌل‌الميموى‪‌‌،‬م ‌شبكة‌األلوكة‪-‬ةسم‌الكمب‪‌:‬‬
‫‪ٌ‌11‌،https://www.alukah.net/books/files/book_13664/bookfile/tahellmohtawa_alukahnet.pdf‬ولٌو‌‬
‫‪‌2122‬ووةم ا‌‪‌،9:12‬ص‪‌ .6‌.‬‬
‫‪125‬‬
‫‪James W. Drisko & Tina Maschi, Content Analysis, (US: Oxford University Press,‬‬
‫‪2016), h. 2.‬‬
‫‪126‬‬
‫غازي‌ننٌزا ‌الرشٌدي‪‌،‬أسلوب‌ميلٌل‌الميموى‌النونً‪‌:‬ريٌة‌ميلٌلٌة‪‌،‬ص‪.91.‬‬
‫‪32‬‬
ِ‫شخز‬٥‫سدذ خ‬٥‫خ‬
‫سمػ‬٥‫٭عدجؿ خ‬
‫ص‬٩‫ُد‬ٞ٥‫ عىسش خ‬-‫ؤ‬
﷽
‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
‌‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
‌‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
39
‫‪‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‬‬
‫‪‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‬‬
‫‪‌ ‌‌‌‌‌‬‬
‫ُّٮى٭ط ٱزٯ خ‪٥‬غىسش يف خ‪ٞ‬نقدل٘ و‪١‬عر خ‪٥‬ع‪ٚ‬غًن و‪١‬عر خ‪٥‬غٮص زغىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪٥‬ى‪ٝ‬ىُ‬
‫‪١١7‬‬
‫خ‪َٞ٥‬غَ‪ ٨‬زُى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص يف ؤو‪ٟ‬ند وَف َ‪ٞ‬غ‪ ٨‬زٰ ‪٪ُٙ‬د ٭ض‪ٝ ٣‬س‪٦‬هد ‪ ٬٩‬خ‪٥‬غىس‪ ،‬وّذدٱد زإسزٌْن ؤَص‪.‬‬
‫و‪ٝ‬د‪ ٣‬خِ‪٥‬ىعٍ‪َٞ :‬د‪ٟ ٣‬ند (عىسش ِ ؤ‪ٝ‬غ‪ )٨‬وَف َز‪١‬شٱد فدلر خٔظ‪ٚ‬د‪ ٛ‬يف ّذد خ‪٥‬غىس‬
‫‪١١١‬‬
‫رخض ؤ‪١‬ؽش ‪ ٬٩‬خع‪.٨‬‬
‫وؤٕشخك عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ٱٍ‪ :‬خؽع‪٦٪‬ط ّ‪ ً٦‬بؼسدض خ‪٥‬سْػ‪ ،‬وخ‪٥‬عز‪ً١‬ن زُى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ور‪١‬ش‬
‫ؤؽشخىهد‪ ،‬وبؼسدض خ‪ٛ‬نضخء ّ‪ ً٦‬خّْ‪٪‬د‪ ٣‬خ‪٥‬يت ّ‪٦٪‬هد خ‪٥‬ٮدط يف خ‪٥‬ذ٭ُد‪ ،‬وخخعٗٗ ؤلىخ‪ ٣‬ؤٱ‪٤‬‬
‫خ‪٥‬غْددش وؤٱ‪ ٤‬خ‪٥‬ؾ‪ٞ‬دء وظ‪٢‬شًن ؤٱ‪ ٤‬خ‪٥‬غْددش‪ ،‬وخ‪٥‬عز‪ً١‬ن زد‪ٞ‬نىض وؤ٭ٰ ؤو‪٩ ٣‬شخل‪ ٤‬خِخشش‪،‬‬
‫‪١١٤‬‬
‫وخ‪٥‬ضـش ّ‪ ٬‬بَؽدس ‪٩‬ٮد‪ ِٙ‬خ‪ٜ‬نُدش ّ‪٩ ً٦‬د ؤّذ ْٱ‪ ٤‬خ‪ٝ‬نًن ‪ ٬٩‬٭ُْ‪ ٨‬خِخشش‪.‬‬
‫ذ‪ٓ -‬ن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ ‪٥‬غىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬
‫ؤ‪ -‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬
‫ظ‪٢‬شخس خ‪٪٦٢٥‬ص ٭‪ٚ‬غهد‪َ ،‬ٮ‪ٞ‬غ‪ ٨‬بُف ٭ىٌّن‪:‬‬
‫خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نسدؽش‪ /‬خ‪٥‬عد‪ :٧‬وٱى ظ‪٢‬شخس رخهتد دو‪ ٫‬ظًُٖن‪٪١ ١32.‬د ‪٤‬نذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‬ ‫‪.١‬‬
‫‪‌‬‬ ‫‪    ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪  ،‬‬
‫‪   ‌ ‬‬ ‫‪   ‌ ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪    ‌ ‬‬ ‫﴿ ‪‬‬
‫‪   ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫يف ‪ ِ( ٌٚ٥‬ؤُ‪ْٝ‬غِ‪ )ُ٨‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪١3١‬‬
‫خ‪( ٌٚ٦٥‬ؤُ‪ٝ‬غ‪ )٨‬ؤف‪ ٰ٦‬ؤ‪ٝ‬غ‪َُٞ-٨‬غ‪٥ ٨‬نى‪ :‬ؤ‪ٝ‬غ‪ ٨‬زد﵁ ؤٌ ل‪ ٘٦‬زٰ‪،‬‬ ‫‪.﴾‬‬
‫ظ‪ٞ‬دع‪ ٨‬خ‪ٞ٥‬ى‪ٓ :٧‬ند‪ٚ٥‬ىخ‪ ١3١.‬ويف ‪ٞ٩‬دَُظ خ‪ٖ٦٥‬ص‪ٝ( ،‬غ‪ )٨‬خ‪ٞ٥‬دٗ وخ‪٥‬غٌن وخ‪ٞ‬نُ‪ ٨‬ؤفٗ‪٫‬‬
‫فمُمد‪َ ،٫‬ذ‪ ٣‬ؤلذمهد ّ‪ٗ ً٦‬ند‪ ٣‬ولُغ‪ ،٬‬وخِخشْنضجص ؽٍء‪ ،‬وخ‪َٞ٥‬غ‪ :٨‬خ‪ٌ٪ُ٥‬ن‪.‬‬
‫‪127‬‬
‫اب ا ‌ناشااور‪‌،‬مفسااٌر‌الميرٌاار‌والمنااوٌر‪‌،‬ج‪‌،29‌.‬ص‪‌.336‌.‬اب ا ‌ناشااور‪‌/‬دمحم‌الطااامر‌ب ا ‌ناشااور‌(‪1279‬م‪-‬‬
‫م)‌ولد‌فً‌مون ‪‌.‬نالم‌وفتٌه‌مونٌساً‪‌،‬مرجاع‌أصاول ا‌إلاى‌أشاراف‌الم ارب‌األدراساة‌معلام‌بجاامع‌الزٌموناة‌ثام‌أصابي‌ما ‌‬‫‪ُ 1973‬‬
‫كبار‌أسام مه‪‌.‬له‌كماب‌فً‌المفسٌر‌(الميرٌر‌والمنوٌر)‌وكمابه‌الثمٌ ‌والفرٌد‌م ‌نونه‌(متاصد‌الشرٌعة‌اإلستمٌة)‪‌ .‬‬
‫‪122‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .336‌.‬‬
‫‪129‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .337‌.‬‬
‫‪131‬‬
‫ابمشام‌زوٌد‌وسلٌمة‌بوالشعٌر‪‌،‬أدوات‌المماسث‌النصً‌فً‌سور ‌الشعرا ‪‌،‬ص‪‌ .96‌.‬‬
‫‪131‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )1-2‬‬
‫‪132‬‬
‫‪‌.‬ولاد‌‬
‫ً ُ‬ ‫المعلوف‪‌،‬المنجاد‌فاً‌الل اة‌واألناتم‪‌،‬ص‪‌.629‌.‬لاوٌ ‌معلاوف‌(‪1946‬م‪1279-‬م)‪‌:‬راماب‌ٌساون ّ‬
‫ً‌لباان ّ‬
‫ضة‌اليدٌثة‪‌.‬يرر‌جرٌد ‌"البشٌر"‌م ّد ‌‪‌31‬سنة‪‌.‬م ‌ميلّفامه‌ةامو ‌"المنجد"‌فً‌الل ة‪‌ .‬‬
‫ّ‬ ‫فً‌زيلة‪‌.‬م ‌نلما ‌العربٌة‌وأنتم‌الن‬
‫‪41‬‬
‫‪ٝ‬د‪ ٣‬ؤٱ‪ ٤‬خ‪ٖ٦٥‬ص‪ :‬ؤف‪ ٤‬ر‪ ٬٩ ٠٥‬خ‪َٞ٥‬غَد‪٩‬ص‪ ،‬وٱٍ خْديد‪ ١33.٫‬وَشٌ خ‪٥‬قدزىين ؤ‪ ٫‬ظ‪٢‬شخس‬
‫خ‪ ِ( ٌٚ٦٥‬ؤُ‪ْٝ‬غِ‪ ُٰٙ )ُ٨‬دٖ‪٥‬ص ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬عإ‪ُ١‬ذ و لشٗ (ٖ) ‪٥‬عإ‪ُ١‬ذ خ‪ٞ٥‬غ‪٪١ ١3٩.٨‬د ‪ٝ‬د‪٣‬‬
‫خز‪ّ ٬‬دؽىس يف ظ‪ٚ‬غًنٯ‪ :‬ب‪ ٫‬فُٖص (ِ ؤُ‪ْٝ‬غِ‪ )ُ٨‬فُٖص ‪ٝ‬غ‪ ،٨‬ؤدخ‪ ٤‬لشٗ خ‪٥‬ٮ‪ً٦ّ ٍٚ‬‬
‫‪" ٤ْٙ‬ؤ‪ٝ‬غ‪ٞ٥ "٨‬قذ خ‪ٞ‬نسد‪ٖ٥‬ص يف ٓن‪ ٜٞ‬لُش‪٩‬ص خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬غَ‪ ٨‬زٰ ُنُػ َُىٱ‪٦٥ ٨‬غد‪ ِ٩‬ؤ‪ ٫‬خ‪ٞ‬نع‪٨٦٢‬‬
‫َه‪ ٨‬ؤ ‪َٞ ٫‬غ‪ ٨‬زٰ مث َعش‪ ٟ‬خ‪ٞ٥‬غ‪٢ ٨‬ند‪ٙ‬ص خ‪ٜ‬نٮػ زد‪ٞ‬ن‪ٞ‬غ‪ ٨‬زٰ ‪ُٞٙ‬ى‪ ٖ :٣‬ؤ‪ٝ‬غ‪ ٨‬زٰ‪ ،‬ؤٌ وٖ‬
‫ؤ‪ٝ‬غ‪ ٨‬زإّض ‪٩‬ٮٰ ّٮذٌ‪ ،‬ور‪١ ٠٥‬ٮدَص ّ‪ ٬‬ظإ‪ُ١‬ذ خ‪ٞ٥‬غ‪ ١38.٨‬و‪ٝ‬د‪١ ٣‬ن‪٪‬ذ ز‪٘ ٬‬نضش‬
‫خ‪٢٥‬ش‪٩‬دين يف ‪١‬عدزٰ "ؤعشخس خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف خ‪ٞ٥‬شآ‪ "٫‬ب٭ٰ خ‪ ِ( ٌٚ٦٥‬ؤُ‪ْٝ‬غِ‪ ُٰٙ )ُ٨‬ؼٗغ ؤ‪ٝ‬ىخ‪:٣‬‬
‫ؤلذٱد‪ :‬ؤ٭ٰ عسمد٭ٰ ؤ‪ٝ‬غ‪ ٨‬هب‪٪‬د‪ ،‬وخ‪٥‬ؽدين‪َ :‬ف َ‪ٞ‬غ‪ ٨‬هب‪٪‬د‪ ،‬وخ‪٥‬ؽد‪٥‬ػ‪ :‬ؤ‪ٝ‬غ‪ ٨‬زُى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬
‫‪١31‬‬
‫وَف َ‪ٞ‬غ‪ ٨‬زد‪٥‬ٮ‪ٚ‬ظ خ‪٦٥‬ىخ‪٩‬ص‪.‬‬
‫‪‌‬‬
‫‪    ‌ ‬‬ ‫﴿ ‪‬‬
‫‪   ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫و‪١‬ز‪٤ ٠٥‬نذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نسدؽش يف ‪َ( ٌٚ٥‬ى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص)‪ٝ ،‬د‪ ٣‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪ .١37﴾      ‌    ‌    ‌     ،     ‬خ‪َ( ٌٚ٦٥‬ى‪ )٧‬خ‪ُ٥‬دء وخ‪٥‬ىخء وخ‪ٞ‬نُ‪٪٦١ :٨‬ص‬
‫وخلذش‪ ،‬ٱٍ خ‪ُ٥‬ى‪ :٧‬خ‪٥‬ىخلذ ‪ ٬٩‬خَْٓد‪ ١3١.٧‬وخ‪َ( ٌٚ٦٥‬ى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص) خْو‪ْ٩ ٣‬ٮدٯ َى‪٧‬‬
‫خ‪ٜ‬نغدذ وخ‪ٛ‬نضخء‪ ،‬وخ‪َٞ٥‬غ‪( ٨‬زُى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص) زدّعسدس ٍش‪ٙ‬د ‪ٞ‬ند جيشٌ ‪ّ ٬٩ ُٰٙ‬ذ‪ ٣‬خ﵁‬
‫وبمد‪ٙ‬ص ‪ٙ‬ن‪ ٰ٦‬و‪٩‬د حينش ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نٗج‪٢‬ص وخ‪٥‬ٮ‪ٚ‬ىط خ‪ٞ‬نسدس‪١‬ص‪١3٤.‬وخ‪َ( ٌٚ٦٥‬ى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص)‬
‫خ‪٥‬ؽدين ‪ْ٩‬ٮدٯ ‪٩‬غعإ٭‪ٚ‬ص ‪٦٥‬عْفُر ‪ ٬٩‬لد‪ ٣‬عاخ‪ٟ‬ن‪ ٬ّ ٨‬و‪ٝ‬ط َى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ ،‬وٱى عاخ‪٣‬‬
‫‪١٩2‬‬
‫خععهضخء وظ‪٢‬زَر ّٖع‪ٞ‬ددٱ‪ ٨‬خععمد‪٥‬ص و‪ٝ‬ىّٰ‪.‬‬
‫‪٪١‬د خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف ‪( ٌٚ٥‬خٔ٭غد‪ )٫‬يف ٱزٯ خ‪٥‬غىسش ععص ‪٩‬شخض‪ ،‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪  ‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪  ،    ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪  ‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪  ‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪  ،  ‬‬
‫‪   ‌‬‬ ‫‪ ‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‌  ‌‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪  ‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫﴿ ‪ ‬‬
‫‪  ‬‬
‫‪133‬‬
‫أيمد‌ب ‌فار ‌ب ‌زكرٌاا‌‪‌،‬معجام‌متااٌٌ ‌الل اة‪‌،‬ص‪‌.26‌.‬ابا ‌فاار ‪‌/‬أباو‌اليساٌ ‌أيماد‌با ‌فاار ‌با ‌زكرٌاا‌‬
‫ً‌الم ا مب‌وإمااام‌فااً‌الل ااة‌واألدب‪‌.‬نلّاام‌فااً‌مم ا ا ‪‌.‬م ا ‌متمٌ ا ه‌باادٌع‌الزمااا ‌‬‫التزوٌنااً‌الاارازي‌(‪941‬م‪1114-‬م)‌ل ااوي‌كااوف ّ‬
‫ي‌م م‪‌،‬و(متاٌٌ ‌الل ة)‪‌ .‬‬ ‫ً‌والصايب‌ب ‌نبَّاد‪‌.‬له‌كماب‌(ال ُمجمل‌فً‌الل ة)‌ومو‌معجم‌أبجد ّ‬ ‫ال م ان ّ‬
‫‪134‬‬
‫م)‌ولااد‌فاً‌سااورٌا‪‌.‬أيااد‌‬
‫ُ‬ ‫‪2121‬‬ ‫‪-‬‬ ‫م‬‫‪1931‬‬ ‫اً‌الصاابونً‌(‬ ‫ا‬‫‪‌.‬دمحم‌نل‬‫‪359‬‬ ‫ص‪‌.‬‬‫‪‌،‬‬ ‫اٌر‬‫ا‬‫المفاس‬ ‫‌‬ ‫صافو‬ ‫اابونً‪‌،‬‬
‫ا‬ ‫دمحم‌نلاى‌الص‬
‫أباارز‌نلمااا ‌أماال‌الساانة‌والجامعااة‌فااً‌العصاار‌الياادٌث‪‌،‬وما ‌الممخصصااٌ ‌فااً‌نلاام‌مفسااٌر‌التاارآ ‪‌،‬ومااو‌ميلااف‌كماااب‌"صاافو ‌‬
‫المفاسٌر"‪‌ ‌.‬‬
‫‪135‬‬
‫اب ‌ناشور‪‌،‬مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‪‌،‬ج‪‌،29‌.‬ص‪‌ .332.‬‬
‫‪136‬‬
‫ميمود‌ب ‌يمز ‌الكرماانً‪‌،‬أسارار‌المكارار‌فاً‌التارآ ‌(البرماا ‌فاً‌موجٌاه‌ممشاابه‌التارآ )‪(‌،‬دم‪‌:‬دار‌الفضاٌلة‪‌،‬‬
‫‌نصر‌الشاافعً‌الكرماانً‪‌.‬ولاد‌فاً‌كرماا ‪‌.‬ناالم‌مسالم‌فارساً‌‬
‫ُ‬ ‫‪‌،)2112‬ص‪‌.243‌.‬برما ‌الدٌ ‌أبو‌التاسم‌ميمود‌ب ‌يمز ‌ب‬
‫فً‌التر ‌الخاام ‌ال جاري‌ما ‌أمال‌كرماا ‪‌.‬لاه‌كمااب‌"العناوا ‌فاً‌النياو"‪‌،‬و"أسارار‌المكارار‌فاً‌التارآ ‌(البرماا ‌فاً‌موجٌاه‌‬
‫ممشابه‌الترآ )"‪‌،‬وغٌر‌ لث‪‌ .‬‬
‫‪137‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )6،1‬‬
‫‪132‬‬
‫أيمد‌ب ‌فار ‌ب ‌زكرٌا‪‌،‬معجم‌متاٌٌ ‌الل ة‪‌،‬ج‪‌،6‌.‬ص‪‌ .159‌.‬‬
‫‪139‬‬
‫اب ‌ناشور‪‌،‬مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‪‌،‬ص‪‌ .332.‬‬
‫‪141‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .343.‬‬
‫‪41‬‬
‫‪،  ‬‬
‫‪  ‌ ‬‬ ‫‪  ‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‌‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪  ، ‬‬
‫‪  ‌‬‬ ‫‪   ‌ ‬‬
‫‪  ‌‬‬
‫‪  ‌‬‬
‫‪     ‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪  ‌     ، ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪    ‌‬‬
‫‪   ‌‬‬
‫‪    ‬‬
‫‪ .١٩١﴾  ‌     ‌  ‌   ‬وخ‪( ٌٚ٦٥‬خٔ٭غد‪ :)٫‬ؤف‪( ٰ٦‬ؤ٭ظ) خ‪ٟ‬ن‪٪‬ضش‬

‫‪  ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪  ‬‬
‫‪ ‬‬
‫وخ‪٥‬ٮى‪ ٫‬وخ‪٥‬غٌن ؤف‪ ٤‬وخلذ‪ ،‬وٱى ٍهىس خ‪٥‬ؾٍء‪ ،‬و‪ ٤١‬ؽٍء خدَ‪ َ٘٥‬ىشَ‪ٞ‬ص خ‪٥‬عىلٗؼ‪.‬‬
‫‪ٝ‬د‪٥‬ىخ‪ :‬خٔ٭ظ خٗٗ خ‪ٛ‬نَ‪ ،ٓ٬‬وعُ‪ٗ٪‬ىخ ‪َ٥‬هىسٱ‪َٞ .٨‬د‪ ٣‬آ٭غطُ خ‪٥‬ؾٍء برخ سؤَعَٰ‪ٝ ،‬د‪ ٣‬خ﵁‬
‫ظْدُف‪َٙ ﴿:‬ةِ‪ ْ٫‬آ٭َغِعُ‪ٔ٩ ِ٨‬ٮِهُ‪ ِ٨‬سُؽِذّخ‪[ ﴾...‬خ‪٥‬ٮغدء‪ ،]1 :‬وَ‪ٞ‬د‪ :٣‬آ٭غطُ خ‪٥‬ؾٍء برخ ‪ٚ‬نْعَٰ‪.‬‬
‫وخُْ٭ظ‪ :‬ؤ٭ظُ خٔ٭غد‪ ٫‬زد‪٥‬ؾٍء برخ َف َغعَىلٔؼِ ‪٩‬ٮٰ‪ ،‬وخ‪ْ٥‬شذ ظ‪ٞ‬ى‪ ُ٘١ :٣‬خز‪٬‬‬
‫ب٭غِ‪٠‬؟ برخ عإ‪ ٬ّ ٰ٥‬٭‪ٚ‬غٰ‪ ،‬وَ‪ٞ‬د‪ ٣‬ب٭غد‪ ٫‬وب٭غد٭د‪ ٫‬وؤ٭دعٍٗ‪٪١ ١٩١.‬د يف خ‪ٞ‬نٮفذ‪،‬‬
‫ب٭غد‪ :٫‬خ‪ٌْ٥‬ن‪٩ :‬د َُشٌ يف عىخدٱد‪ .‬وخٔ٭غد‪ ٫‬ؾ ؤ٭دعٍ وؤ٭دعُص وآ٭دط‪ :‬خ‪٥‬سؾش ‪٦٥‬ز‪١‬ش‬
‫وخْ٭ؽً‪َُ :‬ي‪ ً٦ّ ٜ٦‬ؤ‪ٙ‬شخد خ‪ٛ‬نٮظ خ‪٥‬سؾشٌ‪ ١٩3.‬وظْشَ٘ (خٔ٭غد‪ )٫‬يف ٱزٯ خ‪٥‬غىسش‪،‬‬
‫ظْشَ٘ خ‪ٛ‬نٮظ‪ ،‬وو‪ٝ‬ىّٰ يف عُد‪ ٛ‬خٔ٭‪٢‬دس خ‪٥‬زٌ ٱى يف ‪ْ٩‬ىن خ‪٥‬ٮ‪َٞ ٍٚ‬عنٍ خ‪٪ْ٥‬ى‪،٧‬‬
‫وٱى ّ‪٪‬ى‪ّ ٧‬شيف ‪٩‬ٮَىس ‪ ُٰٙ‬بُف ٕد‪٥‬ر خ‪٥‬ٮدط َى‪٩‬حز بر ‪١‬د‪ ٫‬خ‪ٞ‬نا‪٩‬ٮى‪ٙ .ُٗ٦ٝ ٫‬د‪ٞ‬نْىن‪:‬‬
‫خٔ٭غد‪ ٫‬خ‪٢٥‬د‪ٙ‬ش‪ ١٩٩.‬وؤُّذ ‪( ٌٚ٥‬خٔ٭غد‪ )٫‬بٍهدسخ يف ‪ٞ٩‬د‪ ٧‬خٔم‪٪‬دس ْ‪ ٫‬خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬د‪٧‬‬
‫‪٥‬ع‪ٞ‬شَْٰ وخ‪٥‬عْفُر ‪ ٬٩‬مٗ‪ .ٰ٥‬و‪١‬شس ‪( ٌٚ٥‬خٔ٭غد‪ )٫‬يف ٱزٯ خ‪٥‬غىسش ‪ٙ‬نظ ‪٩‬شخض‪،‬‬
‫‪٥‬ز‪ ِ٩ ٠٥‬صَددش ‪٩‬د يف ظ‪٢‬شسٯ يف خ‪ٞ‬نشش خؼد٭ُص وخ‪ٞ‬نشظٌن خ‪٥‬شخزْص وخ‪ٝ‬ند‪٩‬غص ‪ ٬٩‬خقىفُص‬
‫‪١٩8‬‬
‫‪٥‬ع‪٢‬ى‪ ٫‬ظ‪ ٠٦‬خ‪ٛ‬ن‪ ٤٪‬خ‪٥‬ؽٗغ خ‪٥‬يت وسد ر‪١‬شٯ ‪ُٙ‬هد ‪٩‬غع‪٦ٞ‬ص ّن‪ٚ‬ددٱد‪.‬‬
‫‪‌‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪  ،‌  ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪   ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫﴿ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫ووسد خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف ‪( ٌٚ٥‬خ‪٪ٞ٥‬ش) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪ .١٩1﴾     ‬خ‪( ٌٚ٦٥‬خ‪٪ٞ٥‬ش) ؾ ؤ‪٪ٝ‬دس‪١ :‬ى‪١‬ر َغع‪٪‬ذٗ ٭ىسَٯ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ ‪ُٙ‬ٮْ‪٢‬ظ‬
‫ّ‪ ً٦‬خْسك ‪ًٙ‬ن‪٪٦ٍ ِٙ‬ص خ‪ ١٩7.٤ُ٦٥‬وخ‪٪ٞ٥‬ش يف ٱزٯ خ‪٥‬غىسش ‪ْ٩‬ٮدٯ خغىٗ خ‪٪ٞ٥‬ش ؤسَذ‬
‫زٰ خ٭ي‪٪‬دط ٭ىسٯ خ٭ي‪٪‬دعد ‪٩‬غع‪٪‬شخ زغسر ظض‪٥‬ض‪٩ ٬٩ ٰ٥‬ذخسٯ لى‪ ٣‬خْسك خ‪٥‬ذخجشش‬
‫لى‪ ٣‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ ُنُػ ٖ َٮْ‪٢‬ظ ّ‪ ُٰ٦‬٭ىسٱد وٖ َ‪٦‬ىق ‪٦٥‬ٮدط ٭ُِّشخ‪ٙ ،‬هزخ خغىٗ‬
‫‪ُ٥‬ظ ٱى خغى‪ ٰٙ‬خ‪ٞ‬نْعدد ّٮذ‪٩‬د ٓنُى‪ ُ٣‬خْسك زٌن ‪ُ٩‬غد‪٩‬ععٰ خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظَ‪١٩١.‬و‪ْ٩‬ىن ٗنِ‬
‫‪141‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )36،14،13،11،5،3‬‬
‫‪142‬‬
‫‪143‬‬
‫المعلوف‪‌،‬المنجد‌فً‌الل ة‌واألنتم‪‌،‬ص‪‌ .19‌.‬‬
‫‪144‬‬
‫اب ‌ناشور‪‌،‬مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‪‌،‬ص‪‌ .339‌.‬‬
‫‪145‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ ‌.342‌.‬‬
‫‪146‬‬
‫‪147‬‬
‫‪142‬‬
‫‪42‬‬
‫خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ وخ‪٪ٞ٥‬ش‪ :‬خ ‪٥‬عقد‪ ُٛ‬خ‪٪ٞ٥‬ش زد‪٥‬ؾ‪٪‬ظ ‪ٙ‬ع‪٦‬عه‪ ٰ٪‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ ْ‪ ٫‬خ‪٪ٞ٥‬ش ‪٩‬ٮ‪ٚ‬ق‪٬٩ ٤‬‬
‫خْسك خ‪٥‬يت ٱٍ ‪ ٬٩‬خْـشخ‪ ٧‬خ‪٥‬ذخجشش لى‪ ٣‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ ‪١‬د‪٢٥‬ىخ‪١‬ر وَ‪٢‬ى‪ ٫‬ر‪ ٠٥‬زغسر‬
‫‪١٩٤‬‬
‫وحيع‪ ٤٪‬ؤ‪َٞ ٫‬د‪ :٣‬ؤسخد‬ ‫خخعٗ‪ ٣‬خ‪ٛ‬ندرزُص خ‪٥‬يت ومِ خ﵁ ّ‪ُ٦‬هد خ‪٥‬ٮَد‪ ٧‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬غٍ‪.‬‬
‫زدْو‪ ٣‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ ‪ُٝ‬دعد ّ‪ ً٦‬خ‪٪ٞ٥‬شَ‪ ،٬‬و‪ٟ‬نزخ ر‪١‬ش ‪ٞٙ‬د‪ ﴾‌‌‌﴿:٣‬ؤٌ‬
‫‪١82‬‬
‫ٗنِ خ‪٪ٞ٥‬شخ‪ٙ ،٫‬ة‪ ٫‬خ‪٥‬عؽٮُص ؤُخط خ‪ْ٥‬ي٘‪.‬‬
‫‪،    ‌     ‌   ‌   ‬‬
‫‌ ‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪‬‬ ‫ظْدُف‪  ﴿:‬‬
‫‪  ‬‬ ‫و‪١‬شس ‪( ٌٚ٥‬ؤحيغر) يف ‪ٝ‬ى‪ٰ٥‬‬
‫‪ .١8١﴾  ‌     ‌  ‌   ‬ويف آَعٌن ‪ٙ‬د‪ٞ‬نشخد ٱى خٖعع‪ٚ‬هد‪ ٧‬خٔ٭‪٢‬دسٌ‬
‫‪  ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪  ‬‬
‫‪ ‬‬
‫زٖشك خ‪٥‬عىزُخ وخ‪٥‬ع‪ٞ‬شَِ‪( ٌٚ٥ ١8١.‬ؤحيغر) َعش‪١‬ر ‪ ٬٩‬ؤ‪+‬حيغر‪ .‬لشٗ ؤ ٱى ؤدخش‬

‫‪١83‬‬
‫خٖعع‪ٚ‬هد‪ ،٧‬و‪ ٤ْٙ‬حيغر ؤف‪ ٬٩ ٰ٦‬لَغِرَ حيغَر لغسد٭د و‪َ٩‬مغَسص ّنْىن ٍ‪.ٓ٬‬‬
‫ٕندؽُد ّ‪ ً٦‬ر‪ ، ٠٥‬وسد ‪ ٌٚ٥‬حيغر يف ‪ٝ‬د‪٩‬ىط ‪١‬شخزُ‪ّ ٠‬نْىن ٍ‪ ٬‬وخّعرب‪ ١8٩.‬و‪ٝ‬ى‪:ٰ٥‬‬
‫﴿‪ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ‬خٍف د‪ ً٦ّ ٤ُ٥‬ـىخذ خ‪ٞ٥‬غ‪ ٨‬بر ظ‪ٞ‬ذَش‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ‌ ‬‬ ‫خ‪ٛ‬نىخذ ‪٥‬ٮف‪َّ ٬ْ٪‬د‪ ٨٢٩‬و٭سْؽ‪٦٥ ٨٢‬مغدذ‪١88.‬و‪ٝ‬ى‪ٰ٥‬‬
‫‪ ﴾‬ظ‪٢‬شَش وظْذخد ‪ٕ٥‬٭‪٢‬دس ّ‪ ً٦‬خ‪٢٥‬د‪ٙ‬شَ‪ ٬‬ظ‪٢‬زَسه‪ ٨‬زد‪٥‬سْػ‪ ،‬ؤٖ ظشي ؤ٭ٰ و‪ِٝ‬‬
‫‪١81‬‬
‫زْذ وف٘ َى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص و‪٩‬د ‪ ٬٩ ُٰٙ‬خ‪ٜ‬نغدذ ّ‪٩ ً٦‬د ‪ٝ‬ذٓ‪ ٧‬خٔ٭غد‪ ٫‬وؤخٓش‪.‬‬
‫‪   ،‌   ‬‬
‫‪‌‌‌  ‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬ ‫﴿ ‪ ‬‬
‫‪     ‌  ‬‬ ‫و‪٤‬نذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف ‪( ٌٚ٥‬وُـىٯ) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪ .١87﴾‌‬خ‪( ٌٚ٦٥‬وُـىٯ) ؤف‪( ٰ٦‬وـٰ) خ‪٥‬ىخو وخ‪ٛ‬نُ‪ ٨‬وخ‪ٟ‬ندء ؤف‪ ٤‬وخلذ َذ‪٣‬‬
‫‪١8١‬‬
‫ويف‬ ‫ّ‪ٞ٩ ً٦‬دز‪٦‬ص ‪٥‬ؾٍء‪ ،‬وخ‪٥‬ىـٰ ‪٩‬غع‪ٞ‬س‪ ٤٢٥ ٤‬ؽٍء‪َٞ ،‬د‪َ ٣‬وـِٰ خ‪٥‬شٓـ‪ ٤‬وًٕنٯ‪.‬‬
‫‪149‬‬
‫‪151‬‬
‫ميمود‌ب ‌يمز ‌الكرمانً‪‌،‬أسرار‌المكرار‌فً‌الترآ ‌(البرما ‌فً‌موجٌه‌ممشابه‌الترآ )‪‌،‬ص‪‌ .243‌.‬‬
‫‪151‬‬
‫‪152‬‬
‫الصابونً‪‌،‬صفو ‌المفاسٌر‪‌،‬ص‪‌ .464‌.‬‬
‫‪153‬‬
‫‪154‬‬
‫‪Atabik Ali, Zuhdi Muhdlor, Kamus Kontemporer Arab-Indonesia, cet.1, )Yogyakarta:‬‬
‫‪Yayasan Ali Maksum Pondok Pesantren Krapyak, 1996(, h. 764.‬‬
‫أذاتللا علللٌ (خ ‪9190‬م) هللو اتللي علللٌ هعصللوم ‪ ،‬رئللَص ‪0286-0280( PBNU‬م)‪ .‬تعللد وفللاج علللٌ هعصللوم فللٌ‬
‫‪0282‬م‪ ،‬كاى أذاتَا رئَطا هعةد كراتَا‪ .‬خلدم أذاتلا عللٌ فلٌ إدارج ‪ PBNU‬خلال عصلر عثلد اللرحوي واحلد‪ ،‬وذحدٍلدا فلٌ علام‬
‫‪0286‬م‪ .‬دخل أذاتا علٌ هٌصة رئَص ‪ .PBNU‬ولد زهدً هحضر فٌ كٌَلدا ‪ ،‬ملاوى الوضل ي‪ .‬زهلدً هلو ذلوَلا هثاالر لعللٌ‬
‫هعصوم‪ .‬وفٌ ‪9199‬م كاى زهدً هحضر رئَطا لـ ذٌفَاٍح ‪ PWNU DIY‬للفررج الرضوَح هي‪9194-9199‬م‪.‬‬
‫‪155‬‬
‫‪156‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .365‌.‬‬
‫‪157‬‬
‫‪152‬‬
‫‪43‬‬
‫خ‪ٞ‬نٮفذ‪ ،‬وَـٰ ؾ ؤَ ِوـُْٰ‪ ،‬ووُـىٯْ وُؤـُ ِىٯْ‪٩ :‬د َسذو ‪٦٥‬ٮدٍش ‪ ٬٩‬خ‪٥‬سذ‪ ٫‬و‪ ُٰٙ‬خ‪ُْ٥‬ٮد‪٫‬‬
‫وخْ٭٘ وخ‪َٞ ،٨ٚ٥‬د‪" :٣‬سـ‪ ٤‬رو وَـهٌن" ؤٌ برخ ؤٍهش خٗٗ ‪٩‬د يف ‪٦ٝ‬سٰ‪ ١8٤.‬و‪ٝ‬ذ‬
‫لق‪ ٬٩ ٤‬ٱزخ ٔن‪٦‬ـ بُف بٗند‪ ٣‬لد‪ ٣‬خ‪٥‬ٮدط َى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص زٌن ؤٱ‪ ٤‬عْددش وؤٱ‪٤‬‬
‫‪١12‬‬
‫ؽ‪ٞ‬دوش‪.‬‬
‫‪‌‬‬
‫‪   ‌ ‬‬
‫‪     ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫﴿ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫و‪١‬ز‪ ٠٥‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف ‪َ( ٌٚ٥‬ى‪٩‬حز) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪‌‬‬ ‫‪  ،‬‬
‫‪     ‌  ‬‬ ‫‪   ‌  ‬‬
‫‪  ‌ ‬‬
‫‪  ‌ ‬‬
‫‪     ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪  ‌      ،‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪   ‌ ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪   ‌   ،‬‬
‫‪     ‌ ‬‬ ‫‪   ‬‬
‫‪ .١1١﴾     ‌      ‌ ‬خ‪َ( ٌٚ٦٥‬ى‪٩‬حز)‪٪٦١ :‬ص‬ ‫‪   ،  ‬‬

‫‪   ‌ ‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬ ‫‪   ،  ‬‬
‫‪     ‌  ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪٩‬ش‪١‬سص ‪َ ٬٩‬ى‪ ٧‬وبر ٍشٗ ّنْىن لُٮحز‪ .‬و(َى‪٩‬حز) ٍشٗ ‪٩‬ي‪ ٜ٦‬زـ (َ‪ٞ‬ى‪ ،)٣‬ؤٌ َى‪٧‬‬
‫بر َرب‪ ٛ‬خ‪٥‬سقش وخيغ٘ خ‪٪ٞ٥‬ش وَُف‪ ِ٪‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ وخ‪٪ٞ٥‬ش‪ ،‬ورُ‪١‬ش (َى‪٩‬حز) ‪ ِ٩‬ؤ‪ٝ ٫‬ى‪:ٰ٥‬‬
‫﴿‪ ﴾‌ ‌ ‬خٍف ‪ّ ٬ُٖ٩‬ٮٰ ‪ٗ٥‬ٱع‪٪‬د‪ ٧‬زز‪١‬ش ر‪ ٠٥‬خ‪ُ٥‬ى‪ ٧‬خ‪٥‬زٌ ‪١‬د٭ىخ َٮ‪٢‬شو‪٫‬‬
‫و‪ٝ‬ىّٰ (وَغعهضجى‪ُٙ )٫‬غإ‪٥‬ى‪ ٬ّ ٫‬و‪ٝ‬عٰ‪ ،‬و‪٦٥‬عقشَك زإ‪ ٫‬لقى‪ ٰ٥‬ٱزٯ خْلىخ‪ ٣‬خ‪٥‬ؽٗؼص‬
‫يف و‪ٝ‬ط وخلذ‪ ١1١.‬وؤ‪٩‬د خ‪َ( ٌٚ٦٥‬ى‪٩‬حز) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪﴾‌ ‌ ‌ ﴿ :‬‬
‫‪ٙ‬هى ‪ ٬٩ ٧ٗ١‬ـد٭ر خ﵁ ظْدُف خدىر زٰ خ‪٥‬ٮيب ﷺ يف خ‪٥‬ذ٭ُد ز‪ٞ‬شَٮص ‪ٝ‬ى‪َ( ٰ٥‬ى‪٩‬حز)‪،‬‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ‌ ‬‬ ‫‪ٙ‬هى خّعشخك وبد‪٩‬دؾ ‪٦٥‬عز‪ً١‬ن ّنُ‪ ٠٦‬ر‪ ٠٥‬خ‪ُ٥‬ى‪١13.٧‬وٗن‪٦‬ص‬
‫‪٩‌ ‌ ﴾‌ ‬غعإ٭‪ٚ‬ص خععحٮد‪ٙ‬د زُد٭ُد ؤؼدسٯ ‪ٝ‬ى‪ِ﴿ ٰ٥‬ب‪ ًَ٥‬سَزِّ‪ِ َ َ٠‬ى‪َ٩‬حٔزٕ خ‪ٞ‬نُغَِع‪َٞ‬شٗ﴾‪ ،‬ؤو زذ‪٣‬‬
‫خؽع‪٪‬د‪٩ ٬٩ ٣‬ن‪٪‬ى‪ ٫‬ظ‪ ٠٦‬خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص‪ ،‬ؤٌ بُف خ﵁ ‪٩‬قًنٱ‪ ٨‬ويف ‪٩‬قًنٱ‪َُ ٨‬ٮسإو‪ّ ٫‬ند ‪ٝ‬ذ‪٩‬ىخ‬
‫و‪٩‬د ؤخشوخ‪ ١1٩.‬خ‪ٞ‬نشخد زـ (َى‪٩‬حز) َى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص خ‪٥‬زٌ ظ‪٢‬شس ر‪١‬شٯ ّنؽ‪ ٤‬ٱزخ خزعذخء ‪٬٩‬‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ‬‬ ‫‪ٝ‬ى‪ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬وؤُّذ ‪٩‬شظٌن‪ ١18.‬وٗن‪٦‬ص‬
‫‪ ﴾‬زُد‪٦٥ ٫‬شدُ وظ‪ٞ‬شَر ٔزيد‪ ٣‬خٖععْسدد خ﵀‪٩ ٬ّ ٍ٢‬ٮ‪٢‬شٌ خ‪٥‬سْػ ز‪ٞ‬ى‪ٰ٥‬‬
‫‪١11‬‬
‫﴿‪.﴾‌‌‌‬‬
‫‪159‬‬
‫‪161‬‬
‫‪161‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )11‌،12‌،13‌،22‌،24‌،31‬‬
‫‪162‬‬
‫‪163‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .346 .‬‬
‫‪164‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .346‌.‬‬
‫‪165‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .352‌.‬‬
‫‪166‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .357‌.‬‬
‫‪44‬‬
‫‪‌‬‬
‫‪     ‌‬‬
‫‪  ‌‬‬
‫‪   ‬‬ ‫و‪٤‬نذ ؤَند خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف ‪( ٌٚ٥‬ؤوُف) و(ؤوُف ‪ )٠٥‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪﴿ :‬‬
‫‪ .١17﴾     ‌ ‬خ‪( ٌٚ٦٥‬ؤوُف) ‪٩‬ؽٮٓدٯ خْو‪َُ٥‬د‪ ٫‬ؾ خْو‪َ٥‬ى‪ ٫‬وخْوخِف ‪ ٧‬خ‪٥‬ىُ‪ُ٥‬د‪:‬‬
‫‪  ‌ ‬‬ ‫‪  ،‬‬
‫‪    ‌ ‬‬
‫خْل‪ ٜ‬وخْـذس‪َٞ ،‬د‪( ٣‬ٱى ؤوُف ز‪٢‬زخ) ؤٌ ؤَل‪ ٜٗ‬وؤـذس‪( .‬ؤوُف ‪ :)٠٥‬ٱٍ ‪٪٦١‬ص‬
‫هتذٗد ووُّذ وخ‪ٞ‬نْىن ‪ٝ‬ذ َو‪ ٠َُٔ٥‬ؤٌ ‪ٝ‬دسز‪ ٠‬خ‪٥‬ؾشٗ ‪ٙ‬دلزس‪ ،‬و‪ْ٩ ٤ُٝ‬ٮدٯ خ‪٥‬ىَ‪ ٠٥ ُ٤‬ؤو‬
‫ؤوٖ‪ ٟ‬خ﵁ ‪٩‬د ظ‪٢‬شٱٰ ‪ٙ‬ع‪٢‬ى‪ ٫‬خ‪ ٧ٗ٥‬يف ‪ ٠٥‬صخجذش‪١ ١1١.‬شسٯ ؤسزِ ‪٩‬شخض‪ٙ ،‬ة‪ٝ ٫‬ى‪ٰ٥‬‬
‫(ؤوُف) ظد‪ ٧‬يف خ‪٥‬ز‪ٙ ،٧‬ة‪ٗ ٫‬نهىس خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬غشَ‪ :٬‬رٱسىخ بُف ؤ٭ٰ ‪٦٥‬عهذَذ‪ ،‬وبمند ‪١‬شسٱد‪٫ْ ،‬‬
‫خ‪ٞ‬نْىن‪ :‬ؤوُف ‪ ٠٥‬خ‪ٞ‬نىض‪ٙ ،‬إوُف ‪ ٠٥‬خ‪ْ٥‬زخذ يف خ‪ٞ٥‬رب‪ ،‬مث ؤوُف ‪ ٠٥‬ؤٱىخ‪ ٣‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪،‬‬
‫وؤوُف ‪ّ ٠٥‬زخذ خ‪٥‬ٮدس‪ٕ ١1٤.‬ندؽُد ّ‪ ً٦‬ر‪ ،٠٥‬سؤي خز‪ّ ٬‬دؽىس ؤ‪ ٫‬خ‪( ٌٚ٦٥‬ؤوُف ‪)٠٥‬‬
‫‪ْ٩‬ٮدٯ وُّذ‪ ،‬وٱى ‪٪٦١‬ص ظَىّٗذ ْنشٌ ‪َ٩‬فشي خ‪ٞ‬نَؽَ‪ ٤‬يف ‪٥‬ضو‪ ٧‬ٱزخ خ‪ ٬٢٥ ٌٚ٦٥‬ظ‪٦‬م‪ٰٞ‬‬
‫ّٗ‪٩‬دض خ‪ٝ‬نيدذ وخ‪ُٖ٥‬سص وخ‪٥‬ع‪ ،٨٦٢‬وخ‪ٞ‬نشخد زٰ ‪٩‬د َشخد ز‪ٞ‬ى‪ٟ‬ن‪( ٨‬وَ‪ ،)٠٥ ٤‬ورٱر ؤزى‬
‫ّ‪ ٍ٦‬خ‪ٚ٥‬دسعٍ بُف ؤ‪( ٫‬ؤوُف) َّ‪ٞ ٨٦‬نْىن خ‪٥‬ىََ‪ ٤‬وؤ‪ ٫‬وص٭ٰ ؤ‪ ٬٩ ٤ْٙ‬خ‪٥‬ىَ‪ ٤‬وٱى‬
‫خ‪ٟ‬نٗ‪ ١72.ٟ‬مث خ‪ٙ( ٌٚ٦٥‬إوُف)‪ :‬خع‪ ٨‬ظ‪ٚ‬نُ‪ ٬٩ ٤‬وِف‪ ،‬و‪ٙ‬دّ‪ ٰ٦‬م‪ً٪‬ن ‪١‬نزوٗ ّ‪ً٦‬‬
‫‪ٞ٩‬ذس ‪٦ْ٩‬ى‪ ٧‬يف خ‪ْ٥‬شٗ‪ُٞٙ ،‬ذسٯ ‪ ٤١‬عد‪ّ ِ٩‬ند َذ‪ ً٦ّ ٣‬خ‪ٞ‬ن‪٢‬شوٯ ‪ٝ‬د‪ ٣‬خْف‪ٍْ٪‬‬
‫‪ْ٩‬ٮدٯ‪ٝ :‬دسز‪٩ ٠‬د ظ‪٢‬شٯ‪١7١.‬و‪ٝ‬ى‪ٙ( ٰ٥‬إوُف) ظإ‪ُ١‬ذ (ْوُف ‪ )٠٥‬ـٍء ‪ ُٰٙ‬ز‪ٚ‬دء خ‪٥‬عْ‪ُٞ‬ر‬
‫‪١7١‬‬
‫‪٦٥‬ذٖ‪٥‬ص ّ‪ ً٦‬ؤ٭ٰ َذًّ ّ‪ ُٰ٦‬زإ‪َْٞ ٫‬سٰ خ‪ٞ‬ن‪٢‬شوٯ وَْ‪ٞ‬ر زذّدء آخش‪.‬‬
‫‪  ،      ‌    ‬‬
‫‪‌‬‬ ‫‪ ‌    ‬‬ ‫﴿ ‪ ‬‬
‫‪ ‌‬‬ ‫و‪١‬ز‪ ،٠٥‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف ‪ُ٦ّ( ٌٚ٥‬ٮد) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪ ،١73﴾    ‌    ‌ ‬و‪ُ٦ّ( ٌٚ٥‬ٮد) يف خ‪ٞ‬نىمٌْن ‪٦٥‬ع‪ ٘٦٢‬وخ‪٥‬عْهٓذ‪ .‬و‪ْ٩‬ىن خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬عٌن‪:‬‬
‫ؤ‪ُ٦ّ ٫‬ٮد ٗنِ خ‪٥‬ىلٍ وؤ‪ ٫‬ظ‪ٞ‬شؤٯ و‪ٙ‬ى‪ ٛ‬ر‪ ٠٥‬ؤ‪ ٫‬ظٮسُٰ ‪٦٥‬ٮدط ز‪٦‬غد٭‪ ٠‬ؤٌ ٭ع‪٠٥ ٤ٚ٢‬‬
‫زإ‪٢َ ٫‬ى‪ٗ ٫‬نْٰ و‪ٝ‬شآ٭ٰ ز‪٦‬غد٭‪ ،٠‬ؤٌ ّ‪ٍ ٬‬هش ‪٦ٝ‬س‪ ٖ ٠‬ز‪٢‬عدزص ظ‪ٞ‬شؤٱد ز‪ ٤‬ؤ‪٢َ ٫‬ى‪٫‬‬
‫‪١‬ن‪ٚ‬ىٍد يف خ‪٥‬قذوس زُٓٮد ‪ ٤٢٥‬عد‪َ ٖ ِ٩‬عى‪٩ ً٦ّ ٘ٝ‬شخـْص وٖ ّ‪ ً٦‬بلندس‬
‫‪١7٩‬‬
‫‪٩‬قم٘ ‪ُٝ ٬٩‬شذ ؤو زُْذ‪.‬‬
‫‪167‬‬
‫‌سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )34-35‬‬
‫‪162‬‬
‫‪169‬‬
‫دمحم‌ب ‌يمز ‌الكرمانً‪‌،‬أسرار‌المكرار‌فً‌الترآ ‌(البرما ‌فً‌موجٌه‌ممشابه‌الترآ )‪‌،‬ص‪‌ .244- 243.‬‬
‫‪171‬‬
‫‪171‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .363‌.‬‬
‫‪172‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .363‌.‬‬
‫‪173‬‬
‫‌سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )19‌،17‬‬
‫‪174‬‬
‫اب ‌ناشور‪‌،‬مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‪‌،‬ص‪‌ .351 .‬‬
‫‪45‬‬
‫‪،١78﴾ُّ       ‌      ‌ ‬‬ ‫وَْذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف ‪( ٌٚ٥‬سذٓ ) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪   ‌ ﴿ :‬‬
‫‪   ‌ ‬‬
‫‪ .١77﴾     ‌      ‌ ‬خ‪ٌٚ٦٥‬‬

‫‪   ‌ ‬‬
‫‪١71‬‬
‫‪ ، ﴾  ‬و‪ٝ ٍٝ‬ى‪   ﴿ :ٰ٥‬‬ ‫و‪ٝ‬ى‪   ﴿ :ٰ٥‬‬
‫‪  ‌    ‌ ‬‬
‫(سذ) خ‪٥‬شخء وخ‪٥‬سدء َذ‪ ً٦ّ ٣‬ؤفى‪ٙ ،٣‬دْو‪ ٣‬بفٗق خ‪٥‬ؾٍء وخ‪ُٞ٥‬د‪ٙ .ُٰ٦ّ ٧‬د‪٥‬شٓذٗ‪:‬‬
‫خ‪ٞ‬ند‪ ،٠٥‬وخ‪ٝ‬ند‪ ٜ٥‬وخ‪٥‬قدلر‪ ،‬وخ‪٥‬شٓذٓ‪ :‬خ‪ٞ‬نق‪٦‬ك ‪٦٥‬ؾٍء‪( ١7١.‬سذٓ)‪ :‬خ‪٥‬شذٓ (‪٩‬ـ) ؾ‬
‫ؤسزدذ وسُزىذ‪ :‬خ‪٥‬غَُِّذ‪ -‬خ‪ٞ‬ند‪ ٬٩ ،٠٥‬ؤ‪ٚ‬ندجٰ ظْدُف وخ‪٥‬ٮغسص خ‪ ُٰ٥‬سزٍٓٓ وسزٓد ّ‬
‫ين‬
‫وسزىينّ‪ٙ ١7٤.‬د‪( ٌٚ٦٥‬سذٓ) ىف ‪ٝ‬ى‪ِ﴿ :ٰ٥‬ب‪ ًَ٥‬سَزِّ‪ِ َ َ٠‬ى‪َ٩‬حٔزٕ خ‪ٞ‬نُغَِع‪َٞ‬شٗ﴾ ‪ٙ‬هى‪٬٩ ٧ٗ١‬‬
‫ـد٭ر خ﵁ ظْدُف خدىر زٰ خ‪٥‬ٮيب ﷺ يف خ‪٥‬ذ٭ُد ز‪ٞ‬شَٮص (َى‪٩‬حز)‪ٙ ،‬هى خّعشخك وبد‪٩‬دؾ‬
‫‪٦٥‬عز‪ً١‬ن ّنُ‪ ٠٦‬ر‪ ٠٥‬خ‪ُ٥‬ى‪ ١١2.٧‬ويف بمد‪ٙ‬ص (سذ) بُف م‪ً٪‬ن خ‪٥‬ٮيب ﷺ بديدء بُف ؤ٭ٰ‬
‫٭دفشٯ َى‪٩‬حز زدٖ٭ع‪ٞ‬د‪ ٬٩ ٧‬خ‪٥‬زَ‪َ ٬‬ف َ‪ٞ‬س‪٦‬ىخ دّىظٰ‪١١١.‬وظ‪ٞ‬ذًن خجملشوس ‪ٝ ٬٩‬ى‪( ٰ٥‬بُف‬
‫سهبد) ّ‪ّ ً٦‬د‪ٗ٥ ٰ٦٩‬ٱع‪٪‬د‪ ٧‬هبزخ خ‪ْ٥‬يدء خ‪ْ٥‬فر و‪ُ٥‬ظ ‪ٗ٥‬خعقدؿ ْهن‪ً٥ ٨‬نو‪٫‬‬
‫هبفدض ‪١‬ؽًنش يف خ‪ٛ‬نٮص‪ ١١١.‬وظ‪ٞ‬ذًن (بُف سز‪ْ٩ ً٦ّ )٠‬ع‪ ٰٞ٦‬وٱى (خ‪ٞ‬نغد‪ٗ٥ )ٛ‬ٱع‪٪‬د‪٧‬‬
‫‪١١3‬‬
‫وخ‪ٝ‬نيدذ ( بُف سز‪ )٠‬خ‪٥‬ع‪ٚ‬دض ّ‪ ٬‬ىشَ‪ ٜ‬خيدذ‬ ‫زٰ ْ٭ٰ ‪٩‬ٮده خٔ٭‪٢‬دس ‪٩‬ٮه‪.٨‬‬
‫خ‪ٛ‬ن‪٪‬دّص يف ‪ٝ‬ى‪ْ ﴾‌‌﴿ :ٰ٥‬٭ٰ ‪ٞ‬ند ‪١‬د‪ ٫‬خيدزد ‪ًٖ٥‬ن ‪ ٬ُْٓ٩‬لغ‪ ٬‬خ‪٥‬ع‪ٚ‬ٮ‪٬‬‬
‫‪١١٩‬‬
‫‪.ُٰٙ‬‬
‫‪،١١8﴾    ‌    ‌ ‬‬ ‫وَْذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف ‪( ٌٚ٥‬خ‪٥‬غد‪ )ٛ‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪     ﴿ :‬‬
‫‪ ‬‬
‫وخ‪( ٌٚ٦٥‬خ‪٥‬غد‪ )ٛ‬ؾ عُى‪ ٛ‬وعُٔ‪ٞ‬د‪ ٫‬وؤعىُ‪ْ٩ ٛ‬ٮدٯ ‪٩‬د زٌن خ‪ْ٢٥‬ر وخ‪٥‬شٗ‪١‬سص‪ ،‬وَ‪ٞ‬د‪٣‬‬
‫(‪١‬ؾ٘ خْ‪٩‬شُ ّ‪ ٬‬عد‪ )ٰٝ‬ؤٌ خؽعذٖ وَُّ‪ ١١1.٨‬وخ‪( ٌٚ٦٥‬خ‪٥‬غد‪ )ٛ‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫﴿‪ ﴾‌ ‌ ‬ب‪٘ ٫‬ن‪ٍ ً٦ّ ٤‬دٱشٯ‪ٙ ،‬د‪ٞ‬نْىن خ‪٥‬ع‪ٚ‬دُٗ عد‪ ٍَٝ‬خ﵀عنش زْذ‬
‫‪٩‬ىظٰ بر ظُ‪ َٗ٘٦‬خْ‪ٚ١‬د‪ ً٦ّ ٫‬عد‪ ُِٰٝ‬وَُ‪ٞ‬ش‪ ٫‬زُٮه‪٪‬د يف ؼىذ خ‪ ٤ُ٢ٙ ٬ٚ٢٥‬عد‪٩ ٛ‬ٮه‪٪‬د‬
‫‪175‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )12‬‬
‫‪176‬‬
‫‪177‬‬
‫‪172‬‬
‫‪179‬‬
‫‪121‬‬
‫‪121‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .346‌.‬‬
‫‪122‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .355‌.‬‬
‫‪123‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .357‌.‬‬
‫‪124‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .361‌.‬‬
‫‪125‬‬
‫‪126‬‬
‫‪46‬‬
‫ص‬٥‫ند‬ٜ‫ وٱزخ هندَص وف٘ خ‬،ُٰ٥‫نندٗ ب‬ٞ‫ خ‬٬ّ ‫عْشَ٘ ّىك‬٥‫د‬ٙ ،‫ص فمسصَ خْخشي‬ٚ‫ع‬٦٩
‫ ّسدط‬٬‫ خز‬٬ّ ٌ‫ وسو‬١١7.‫ خِخشش‬٤‫شخل‬٩ ٣‫زٌ ٱى ؤو‬٥‫رب خ‬ٞ٥‫نقًنٯ بُف خ‬ٞ ‫يت هتُٓإ هبد‬٥‫خ‬
٬٩ ٠٥‫ ر‬٫‫ى‬٢ُٙ ،ٰ‫شز‬١‫نىض و‬ٞ‫ِ ؽذش خ‬٩ ‫ذ٭ُد‬٥‫ص خ‬ٝ‫دس‬ٚ٩ ‫ُٰ ؽذش‬٦ّ ‫ْط‬٪‫نشخد خـع‬ٞ‫ خ‬٫‫ؤ‬
‫شذ‬١ ‫ِ ؽذش‬٩ ‫ذ٭ُد‬٥‫شذ خ‬١ ‫ُٰ ؽذش‬٦ّ ًٞ‫ع‬٦َ ‫ لُػ‬٨َُْ٥‫ خ‬٤‫ندج‬ٟ‫ش خ‬٩ٓ٥ ٤ُ‫ؽ‬٪‫ع‬٥‫زدذ خ‬
‫ؾذش‬٥‫ؽٗ يف خ‬٩ ٛ‫غد‬٥‫ خ‬٫‫ى‬٦٪ْ‫ْشذ َغع‬٥‫ خ‬٫‫ة‬ٙ ُٗ‫ ٕنؽ‬٠٥‫ ر‬٫‫ى‬٢َ ٫‫ وجيىص ؤ‬١١١.‫خِخشش‬
ً٦ّ ‫ْشذ‬٥‫ط خ‬٩‫د‬ٝ :٫‫ى‬٥‫ى‬َٞ ،٨َُّ ٤٪ْ٥ ‫ٮدٱل‬٥‫غدٍّ ؤو خ‬٥‫ خ‬ٛ‫ش ٕنؽُٗ زغد‬٩ْ‫وـِذٓ خ‬
١٤2
.‫قُسص‬٩ ً٦ّ ‫قُسص‬٩ ‫‌﴾ ىَشؤض‬‌‌﴿ ‫ْىن‬٪ٙ ١١٤.ٛ‫عد‬
ٗ‫شخس لش‬٢‫ع‬١ ،‫غىسش‬٥‫دجش يف ٱزٯ خ‬٪‫ن‬٥‫ خْلشٗ وخ‬٬٩ ‫شخس‬٢‫ع‬٥‫نذ خ‬٤ ،٠٥‫ز‬١‫و‬
‌‌  ، ‌  ، ‌ ‌ ‌ ﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٝ ‫(و) يف‬
‌‌ ‌  ،‌ ‌  ، ‌ ‌ ‌ ‌ ‌  ، 
،‌ ‌  ،‌ ‌  ،‌ ‌  ،‌  ،
‌‌‌ ،
 ‌‌ ،
 ‌‌‌ ،
 ‌‌
،‫نسدين‬ٞ‫نشوٗ خ‬ٜ‫ خ‬٬٩ ٫‫ْؾشو‬٥‫غدزِ وخ‬٥‫نشٗ خ‬ٜ‫ خ‬:)‫ ولشٗ (و‬،١٤١ ﴾‌ 
‫ ولشٗ (و) يف‬١٤١.)1( ‫ ععص‬٬ّ ‫ ّسدسش‬٤ٓ٪ُ‫ن‬ٛ‫ىخو يف خ‬٥‫نُىٗ وخ‬ٛ‫ خْلشٗ خ‬٬٩ ٍ‫وٱ‬
.‫ص‬٦٪‫ن‬ٛ‫ خ‬٬٩ ٘‫ْي‬٦٥ ‫شزو‬٥‫إدوخض خ‬١ ‫غىسش‬٥‫ٱزٯ خ‬
‌‌  ،‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٝ ‫شخس يف لشٗ (ذ) يف‬٢‫ع‬٥‫وخ‬
‌ ، ‌ ‌ ‌ ‌  ،
 ‌ ‌ ‌ ‌ ‌  ، ‌ 
‫نسدين‬ٞ‫ لشوٗ خ‬٬٩ ‫ؽدين‬٥‫نشٗ خ‬ٜ‫ خ‬:)‫ لشٗ (ذ‬،١٤3﴾‌‌‌‌‌

٤ٓ٪ُ‫ن‬ٛ‫ وٱٍ يف لغدذ خ‬،‫عٌن‬ٚ‫ؾ‬٥‫ زٌن خ‬٬٩ ‫نشـهد‬٢ ٫‫ىَص ؤٌ ؤ‬ٚ‫ؾ‬٥‫نشوٗ خ‬ٜ‫ خ‬٬٩ ٍ‫وٱ‬
‌‌ ‌،‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫ ولشٗ (ذ) يف‬١٤٩.)١( ٨ٝ‫ س‬٬ّ ‫ّسدسش‬
127
‌ .359 .‫‌ص‬،‫‌مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‬،‫اب ‌ناشور‬
122
‌ .463.‫‌ص‬،‫‌صفو ‌المفاسٌر‬،ً‫الصابون‬
129
‌ .359‌.‫‌ص‬،‫‌مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‬،‫اب ‌ناشور‬
191
‌ .361 .‫‌ص‬،‫نف ‌المرجع‬
191
‌ )2،2،9،13،15،17،21،24،27،22،29،31،32،39 (‌‫‌األٌة‬،‫سور ‌التٌامة‬
192
‌ .223‌.‫‌ص‬،‫‌المنجد‌فً‌الل ة‌واألنتم‬،‫المعلوف‬
193
‌ )1،2،16،25،41(‌‫‌األٌة‬،‫سور ‌التٌامة‬
194
47
‫‪ٞ٦٥ ﴾‌‬غ‪ ٨‬زدّعسدسٯ ٍش‪ٙ‬د ‪ٞ‬ند جيشٌ ‪ّ ٬٩ ُٰٙ‬ذ‪ ٣‬خ﵁ وب‪ٙ‬دمص ‪ٙ‬ن‪ ٰ٦‬و‪٩‬د‬
‫‪١٤8‬‬
‫﴿‪‌‌ ‬‬ ‫ؤ‪٩‬د لشٗ (ذ) يف ‪ٝ‬ى‪:ٰ٥‬‬ ‫حينشٯ ‪ ٬٩‬خ‪ٞ‬نٗج‪٢‬ص وخ‪٥‬ٮ‪ٚ‬ىط خ‪ٞ‬نسد‪١‬شش‪.‬‬
‫‪ْ٪ٙ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ‬ٮدٯ ‪٥‬عإ‪ُ١‬ذ‪ ،١٤1‬وخ‪٩ ِٝ‬ى‪ٝ‬ىُ خ‪٥‬ٮعُفص ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ذ‪٫ْ ٤ُ٥‬‬
‫خ‪ ٜ٦‬ـغ‪ ٨‬خٔ٭غد‪ّ ٬٩ ٫‬ذ‪ ٧‬وٱى ؤ‪٩‬ش ؼدزط زنشوسش خ‪ٞ‬نؾدٱذش‪ ١٤7.‬ولشٗ (ذ) يف‬
‫‪ٝ‬ى‪٥ٕ٥ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ‌﴿ :ٰ٥‬قد‪ّ ٛ‬نْىن ٖ ٓنش‪٥ ٟ‬غد٭‪ ٠‬زد‪ٞ٥‬شآ‪٫‬‬
‫‪٥‬عْف‪ ٤‬زٰ ْ‪١ ٫‬د‪ ٫‬سعى‪ ٣‬خ﵁ ف‪ ً٦‬خ﵁ ّ‪ ُٰ٦‬وع‪ ٨٦‬برخ ٭ض‪ ُٰ٦ّ ٣‬خ‪ٞ٥‬شآ‪َُ ٫‬مش‪ ٟ‬زٰ‬
‫‪٥‬غد٭ٰ َُشَذ ؤ‪ ٫‬حي‪٢ َٰٚ‬ند‪ٙ‬ص ؤ‪َ ٫‬ع‪ّ٦ٚ‬ط ‪٩‬ٮٰ‪ ،‬ؤو ‪ ٬٩‬ؽذش سٕسص يف لٔ‪٢ٙ َٰٚ‬د‪ٍَٝٗ ٫‬‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ‌،‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‬‬ ‫‪ ٬٩‬ر‪ ٠٥‬ؽذش ‪ٙ‬إ٭ض‪ ٣‬خ﵁ ظْدُف‪:‬‬
‫‪١٤١‬‬
‫‪.﴾‬‬
‫وخ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف لشٗ (ؤ) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪،‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :‬‬
‫‪‌‌‌‌ ،‬‬
‫‪ ‌‌‌‌‌ ،‌‌‌‌‬‬
‫‪ ،١٤٤﴾‌ ‌ ‬لشٗ (ؤ)‪ :‬خْ‪ ٘٥‬ب‪٩‬د عد‪١‬ٮص ‪٪١‬د يف "‪ٝ‬د‪ "٧‬وَ‪ٞ‬د‪ٟ ٣‬ند خ‪ُِّ٦٥‬ٮص‬
‫وب‪٩‬د ‪٩‬عمش‪١‬ص ‪ُٞٙ‬د‪ٟ ٣‬ند خ‪ٟ‬ن‪٪‬ضش‪ ،‬وَ‪ٞ‬دز‪٦‬هد يف لغدذ خ‪ٛ‬نُ‪ ٤ٓ٪‬س‪ ١22.)١( ٨ٝ‬ولشٗ (ؤ)‬
‫يف ‪ٝ‬ى‪ٗ٥ ﴾‌‌‌‌﴿ :ٰ٥‬عع‪ٚ‬هد‪ ٧‬ب٭‪٢‬دسٌ ‪٩‬ؽ‪ ٤‬خ‪٥‬زٌ عس‪ ٰٞ‬يف‬
‫‪ٝ‬ى‪ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬وؤف‪ْ٩ ٤‬ىن خ‪٥‬عش‪ٚ٩ :ٟ‬دس‪ٝ‬ص ؽٍء‬
‫خخعُدسخ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬عدس‪ ،ٟ‬وَي‪٠ ٜ٦‬ندصخ ّ‪ ً٦‬بمهد‪ ٣‬ؤلذ ؽُحد وّذ‪ّ ٧‬ٮدَص زإلىخ‪ ٣‬وزعْهذٯ‪،‬‬
‫وٱى ‪٩‬غعْ‪ ٤٪‬يف خ‪ٞ‬نْىن خجملدصٌ‪ .‬وخ‪ٞ‬نشخد ّند َعش‪ ُٰ٦ّ ٟ‬خٔ٭غد‪ ٫‬ٱٮد ‪٩‬د َذ‪ُٰ٦ّ ٣‬‬
‫‪١2١‬‬
‫﴿‪‌‌ ‬‬ ‫و‪١‬ز‪ ٠٥‬يف ‪ٝ‬ى‪:ٰ٥‬‬ ‫خ‪٥‬غُد‪ ٛ‬ؤٌ لد‪ ٣‬خ‪ْ٥‬ذ‪ ٧‬دو‪ ٫‬بلُدء ‪٣‬ند د‪.ُٰ٦ّ ٣‬‬
‫‪ٗ٥ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ،‌ ‌ ‌ ‬عع‪ٚ‬هد‪ ٧‬ب٭‪٢‬دسٌ‪.‬‬
‫وخٖعع‪ٚ‬هد‪ ٧‬ب٭‪٢‬دسٌ ‪٪٦٥‬ٮ‪ ٍٚ‬ب٭‪٢‬دس ظ‪ٞ‬شَش زدٔؼسدض وٱزخ خععْ‪٪‬د‪ ٣‬خٖعع‪ٚ‬هد‪ ٧‬خ‪٥‬ع‪ٞ‬شَشٌ‬
‫‪195‬‬
‫‪196‬‬
‫‪197‬‬
‫اب ‌ناشور‪‌،‬مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‪‌،‬ص‪‌ .365-364‌.‬‬
‫‪192‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .349‌.‬‬
‫‪199‬‬
‫‪211‬‬
‫‪211‬‬
‫‪42‬‬
‫دسخ‬٢‫ ؤسخد ب٭‬٫‫شس ب‬ٞ‫ن‬ٞ‫ً خ‬٦ّ ‫عىعْص‬٥‫د‬١ ٠٥‫ ر‬٫‫ى‬٢ُ٥ ٰ‫د َشخد بؼسدظ‬٩ ٍٚ‫ً ٭‬٦ّ َِٞ ٫‫ؤ‬
١2١
.‫دس‬٢‫نخدىر ٖ َغعيُِ خٔ٭‬ٞ‫ خ‬٫‫ زإ‬٨٦٢‫نع‬ٞ‫ص خ‬ٞ‫ ؼ‬٬ّ ‫ٮدَص‬١
‌‌‌ ، ‌‌﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٝ ‫شخس يف لشٗ (ٗ) يف‬٢‫ع‬٥‫نذ خ‬٤‫و‬
‌‌ ‌ ‌  ،
 ‌ ‌ ‌  ،
 ‌ ‌  ،
 ‌ ‌ ‌  ،
٬٩ ٫‫ْؾشو‬٥‫نشٗ خ‬ٜ‫ خ‬:)ٗ( ٗ‫ لش‬، ١23﴾‌‌‌‌ ،

‫ ٖند٭ٌن‬٬ّ ‫ ّسدسش‬٤ٓ٪ُ‫ن‬ٛ‫دء يف لغدذ خ‬ٚ٥‫ وخ‬،‫ىَص‬ٚ‫ؾ‬٥‫نشوٗ خ‬ٜ‫ خ‬٬٩ ٍ‫نسدين وٱ‬ٞ‫لشوٗ خ‬
١2٩
٬ّ ‫نىخذ‬ٛ‫شَِ خ‬ٚ‫ع‬٥ ﴾‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫لشٗ (ٗ) يف‬ .)١2(
ٗ‫ ولش‬.‫ؾشه‬٥‫نىخذ زد‬ٛ ‫﴾ سخزيص‬‌‌‌﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫ ويف‬١28.٣‫غاخ‬٥‫خ‬
‫ ظقًن‬٫‫سهد ؤ‬َْٞ ‫ص‬ٞ٦ْ٥‫ خ‬٫ْ ،٘‫ْي‬٥ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫(ٗ) يف‬
١21
‌﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫ولشٗ (ٗ) يف‬ .‫شوق‬٥‫ُٰ خ‬ٙ ‫خ‬ٚ‫نغذ وظٮ‬ٛ‫ خ‬ٜ٦‫ خ‬٨‫ َع‬٫‫نٖص بُف ؤ‬٩
ٰ‫س‬َْٞ ٫‫ُٰ زإ‬٦ّ ًّ‫ً ؤ٭ٰ َذ‬٦ّ ‫ص‬٥ٖ‫ذ‬٦٥ ‫ُر‬ْٞ‫ع‬٥‫دء خ‬ٚ‫ُٰ ز‬ٙ ‫﴾ ـٍء‬‌ ‌ 
١27
.‫ر زذّدء آخش‬َْٞ‫شوٯ و‬٢‫ن‬ٞ‫خ‬
،‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٝ ‫ً) يف‬٦ّ( ٗ‫شخس يف لش‬٢‫ع‬٥‫ خ‬٠٥‫ز‬١‫و‬
ٗ‫ لش‬،١2١﴾‌‌‌‌‌‌ ،‌‌‌‌
﴾‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫ً) يف‬٦ّ( ٗ‫ ولش‬.ٓ‫ لشٗ ـش‬:)ً٦ّ(
١2٤
‌‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫ً) يف‬٦ّ( ٗ‫ولش‬ .‫سص‬ٝ‫نشخ‬ٞ‫ْىن خ‬٩ ٰ‫ُٮ‬٪‫عن‬٥
٫‫ً ؤ‬٦ّ ‫ددس‬ٝ ‫ خ﵁‬٫ْ ،ٟ‫ٕععذسخ‬٥ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌،
.ً‫نىظ‬ٞ‫ حيٍُ خ‬٫‫ خْفدزِ وؤ‬٠٦‫ٌن ؤو ؤىشخٗ ظ‬٦‫شـ‬٥‫ وخ‬٬َ‫ُذ‬٥‫َغىٌٓ ؤفدزِ خ‬
212
213
‌ )39‌،32‌،35‌،34‌،31‌،12،‌7(‌‫‌األٌة‬،‫سور ‌التٌامة‬
214
215
‌ .344.‫‌ص‬،‫‌مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‬،‫اب ‌ناشور‬
216
‌ .362‌.‫‌ص‬،‫نف ‌المرجع‬
217
‌ .363‌.‫‌ص‬،‫نف ‌المرجع‬
212
‌ )4314341(‌‫‌األٌة‬،‫سور ‌التٌامة‬
219
49
‫وخ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف لشٗ (ؤ‪ )٫‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪،‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :‬‬
‫‪‌‌ ‌ ‌  ، ‌ ‌ ‌ ‌  ،‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‬‬
‫‪ .١١2﴾‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌  ،‬لشٗ (ؤ‪ )٫‬ٱى لشٗ‬
‫‪٩‬قذسٌ َٮقر خ‪ٞ‬نندسُ‪ ١١١.‬وٗن‪٦‬ص ﴿‪٩ ﴾‌ ‌ ‬ش‪١‬سص ‪ ٬٩‬لشٗ (ؤ‪)٫‬‬
‫خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬عىلص خ‪ٟ‬ن‪٪‬ضش خ‪ٞ‬نخ‪ٚٚ‬ص خ‪٥‬ٮى‪ ٫‬خ‪٥‬يت ٱٍ ؤخط (ب‪ )ّ٫‬خ‪ٞ‬ن‪٢‬غىسش‪ ،‬وخ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص خ‪٥‬ىخ‪ْٝ‬ص زْذ‬
‫(ؤ‪ )٫‬خرب ّ‪ ٬‬م‪ً٪‬ن خ‪٥‬ؾإ‪ٙ ،٫‬غُسىَٰ جيْ‪( ٤‬ؤ‪ ِ٩ )٫‬خ‪ٚ‬نهد وخربٱد عددٓش ‪٩‬غذٓ‬
‫‪ْٚ٩‬ىِف ‪ ٤ْٙ‬خ‪ .٬َ٥‬ور‪ ٠٥‬ؤ‪ ٬٩ ٫‬خىخؿ ؤ‪ْٙ‬د‪ ٣‬خ‪٦ٞ٥‬ىذ ـىخص دخى‪( ٣‬ؤ‪ )٫‬زْذٱد‬
‫‪١١١‬‬
‫‪ُٙ‬غعٖين خ‪ ٤ْٚ٥‬زـ(ؤ‪ )٫‬وخ‪ٚ‬نهد وخربٱد ّ‪ْٚ٩ ٬‬ى‪.ُٰ٥‬‬
‫﴿‪‌ ،‌ ‌ ‌ ‬‬ ‫و‪١‬ز‪ ،٠٥‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف لشٗ (ب‪ )ّ٫‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪١١٩‬‬
‫‪ ،١١3﴾‌ ‌ ‬ولشٗ (ب‪ )ّ٫‬لشٗ ظى‪ُ١‬ذ ظٮقر خٖع‪ ٨‬وظش‪ ِٙ‬خ‪ٝ‬نرب‪.‬‬
‫ويف ٱزٯ خَْص ‪٥‬يى‪ ٣‬خ‪ٚ٥‬ق‪ ٤‬زُٮهد وزٌن خربٱد‪ ،‬و‪ٝ‬د‪ ٣‬خز‪ ٬‬خْؼًن‪ٙ" :‬ةرخ وسدض (ب‪)ّ٫‬‬
‫و‪١‬د‪ ٫‬زٌن خ‪ٚ‬نهد وخربٱد ‪ٙ‬غمص ىىَ‪٦‬ص ‪ ٬٩‬خ‪ٙ ،٧ٗ٢٥‬ةّددش (ب‪ )ّ٫‬ؤلغ‪ ٬‬يف ل‪٨٢‬‬
‫‪١١8‬‬
‫خ‪٥‬سٕٗص وخ‪ٚ٥‬قدلص"‪.‬‬
‫﴿‪‌‌ ‌  ، ‌ ‌ ‬‬ ‫خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف لشٗ (برخ) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪ ،١١1﴾‌ ‌ ‌  ،‬ولشٗ (برخ) ٍشٗ ‪٪٦٥‬غع‪ٞ‬س‪٩ ٤‬عن‪ْ٩ ٬٪‬ىن‬
‫‪١١7‬‬
‫زـ﴿‪‌‬‬ ‫لشٗ (برخ) يف ‪ٝ‬ى‪ٍ ﴾‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬شٗ ‪٩‬عْ‪ٜ٦‬‬ ‫خ‪٥‬ؾشه‪.‬‬
‫‪ ﴾...‌ ‬وبمند ‪ٝ‬ذ‪ّ ً٦ّ ٧‬د‪ٗ٥ ٰ٦٩‬ٱع‪٪‬د‪ ٧‬زد‪َ٥‬شٗ ْ٭ٰ خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬قىد ‪ ٬٩‬عُد‪٠ ٛ‬ندوزص‬
‫‪١١١‬‬
‫و‪١‬ز‪ ٠٥‬يف ‪ٝ‬ى‪﴾‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬‬ ‫‪ٝ‬ى‪.﴾‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬‬
‫‪211‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )3،4،25،36،41‬‬
‫‪211‬‬
‫‪212‬‬
‫اب ‌ناشور‪‌،‬مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‪‌،‬ص‪‌ . 339‌.‬‬
‫‪213‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ ‌)17،19‬‬
‫‪214‬‬
‫‪215‬‬
‫أٌوب‌بٌردا ‪"‌،‬المكرار‌اللفعً‌فاً‌التارآ ‌الكارٌم"‪‌،‬مجلاة‌أدبٌاا ‪‌،‬المجلاد‌‪‌22‬العادد‌‪‌،2121‌،2‬جامعاة‌الرانٌاري‌‬
‫اإلستمٌة‌اليكومٌة‌دار‌الستم‪‌-‬بندا‌آمشٌه‪‌‌ http://dx.doi.org/10.22373/adabiya.v22i2.8143‌‌،‬ص‪‌ .5‌.‬‬
‫‪216‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )26،12،7‬‬
‫‪217‬‬
‫‪212‬‬
‫‪51‬‬
‌‌‌﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫ٮعقر َنىخزٰ ؤّين‬٩ ‫ وٱى‬،‫ؾشه‬٥‫ْىن خ‬٩ ٬٪‫ن‬٩ ٗ‫و(برخ) ٍش‬
١١٤
.﴾‌
‌‌  ،‌ ‌ ‌‌ ﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٝ ‫ يف‬،)ٖ( ٗ‫شخس يف لش‬٢‫ع‬٥‫نذ خ‬٤
‌ ‌ ‌  ،
 ‌ ‌ ‌ ‌ ‌  ، ‌ ‌  ، ‌ 
﴾‌ ‌ ‌ ‌،‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫ لشٗ (ٖ) يف‬،١١2﴾
.‫ٮدٱُص‬٥‫ً ٖ خ‬٪‫ر وَغ‬٦‫ي‬٦٥ ‫ْٮدٯ‬٪ٙ ﴾‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫د لشٗ (ٖ) يف‬٩‫ ؤ‬،٨‫غ‬ٞ٦٥
ً٦ّ ‫ط‬٦‫ُص دخ‬ٙ‫ لشٗ ٭د‬٫‫ى‬٢َ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫ولشٗ (ٖ) يف‬
‫ لٌن‬٠٥‫ٍ آخش ور‬ٚ‫ُهد ٭‬٦ّ ٘‫ َْي‬٫‫ندمٍ ؤ‬ٞ‫ً خ‬٦ّ ‫ند‬ٟ‫ؽش يف دخى‬١ْ‫ندمٍ وخ‬ٞ‫ خ‬٤ْٚ٥‫خ‬
١١١
.٬َ‫ش‬٩‫ ؤ‬٨٦٢‫نع‬ٞ‫قذ خ‬َٞ
‌‌  ، ‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٝ ‫شخس يف لشٗ (بُف) يف‬٢‫ع‬٥‫خ‬
)‫ لشٗ (بُف‬،١١١﴾‌ ‌ ‌ ‌  ،‌ ‌ ‌  ،
١١٩ ١١3
.‫فإ آخش‬٦٩ ‫ ٖ بُف‬٠‫نقش ؤٌ بُف سز‬ٜ‫ددش خ‬ٙٔ ‫ذًن خجملشوس‬ٞ‫وظ‬ ،٧ٗ٥‫ص خ‬ٙ‫شخد‬٩
‫ْفُر‬٥‫ْيدء خ‬٥‫ هبزخ خ‬٧‫د‬٪‫ٗٱع‬٥ ٰ٦٩‫ً ّد‬٦ّ ﴾...‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ٬٩ ‫ذًن خجملشوس‬ٞ‫وظ‬
‌﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫ يف‬٠٥‫ز‬١‫و‬١١8.‫نٮص‬ٛ‫ؽًنش يف خ‬١ ‫ هبفدض‬٫‫ًنو‬٥ ٨‫ٗخعقدؿ ْهن‬٥ ‫ُظ‬٥‫و‬
ٰ‫ زٰ ْ٭‬٧‫د‬٪‫ٗٱع‬٥ )ٛ‫نغد‬ٞ‫ص وٱى (خ‬ٞ٦ْ‫ع‬٩ ً٦ّ )٠‫ذًن (بُف سز‬ٞ‫﴾ ظ‬‌‌
١١1
.٨‫ٮه‬٩ ‫دس‬٢‫ٮده خٔ٭‬٩
‌ ،‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٝ ‫) يف‬٤‫شخس يف لشٗ (ز‬٢‫ع‬٥‫وخ‬
ٗ‫ لش‬:)٤‫ لشٗ (ز‬،١١7﴾‌ ‌ ‌  ،‌ ‌ ‌ 
‫ٗمشخذ زْذ خٖجيدذ‬٥ ٫‫ى‬٢‫ وظ‬،‫ند زْذٱد‬ٞ ٰ٦ْ‫هد وْن‬٦‫س‬ٝ ‫ٓد‬٪ّ ٨٢‫ن‬ٜ‫ر خ‬٦‫ّي٘ ظغ‬
219
‌ .357 .‫‌ص‬،‫‌مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‬،‫اب ‌ناشور‬
221
‌ )1،2،11،16،31(‌‫‌األٌة‬،‫سور ‌التٌامة‬
221
‌ . 361‌.‫‌ص‬،‫‌مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‬،‫اب ‌ناشور‬
222
‌ )12،23،31،33(‌‫‌األٌة‬،‫سور ‌التٌامة‬
223
224
‌ . 346 .‫‌ص‬،‫‌مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‬،‫اب ‌ناشور‬
225
‌ . 355‌.‫‌ص‬،‫نف ‌المرجع‬
226
‌ .357 .‫‌ص‬،‫نف ‌المرجع‬
227
‌ )5،14،21(‌‫‌األٌة‬،‫سور ‌التٌامة‬
51
‫وخٖ‪٩‬ش ‪٥‬نى‪ٝ :‬ي٘ خٖصٱدس ز‪ ٤‬خٖٖندس ؤٌ ؤ٭ٰ َف َ‪ٞ‬ي٘ خٖصٱدس وبمند ‪ٝ‬ي٘‬
‫‪١١١‬‬
‫لشٗ (ز‪ )٤‬يف ‪ٝ‬ى‪ٕ٥ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬مشخذ‪،‬‬ ‫خٖٖندس‪.‬‬
‫(ز‪ )٤‬بمشخذ خ٭ع‪ٞ‬دِف بُف ر‪١‬ش لد‪ ٣‬آخش ‪ ٬٩‬ؤلىخ‪ٙ ٣‬فىسٱ‪٪ٙ ،٨‬ى‪ ِٝ‬خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص زْذ‬
‫(ز‪ّ )٤‬نٮض‪٥‬ص خٖععحٮدٗ خٖزعذخجٍ ‪٪٦٥‬ٮدعسص زٌن ‪ْ٩‬ىن خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬عٌن‪١١٤.‬و‪١‬ز‪ ٠٥‬يف ‪ٝ‬ى‪:ٰ٥‬‬
‫﴿‪ٕ٥ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‬مشخذ‪ .‬و‪ٝ‬ى‪﴾‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬‬
‫‪١32‬‬
‫بمشخذ بزيدِف َُ‪ٚ‬قٓ‪٩ ٤‬د ؤٗن‪ ٰ٦‬خ‪٥‬شدُ زـ(‪ ٬٩ )ٗ١‬بزيد‪٩ ٣‬د ‪ٝ‬س‪٦‬هد وظ‪٢‬زَسٰ‪.‬‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ‌  ،‌ ‌ ‌ ‬‬ ‫وؤَند لشٗ (ؼُ‪ )٨‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪ ،١3١﴾‌‌‌‌ ،‌‌‌ ،‬لشٗ (ؼُ‪ )٨‬ٱى ّي٘‬
‫َذ‪ ً٦ّ ٣‬خ‪٥‬عشظُر ‪ ِ٩‬خ‪٥‬عشخخٍ‪ٞ١ ١3١.‬ى‪٦٥ ﴾‌‌‌﴿ :ٰ٥‬عشخخٍ يف خ‪٥‬شظسص‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ‬‬ ‫ؤٌ خ‪٥‬ع‪ٚ‬دوض زٌن سظسص خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص خ‪ٞ‬نْيىٗ ّ‪ُ٦‬هد‪ ١33.‬و‪١‬ز‪ ٠٥‬يف ‪ٝ‬ى‪:ٰ٥‬‬
‫‪٦٥ ﴾‌ ‬ذٖ‪٥‬ص ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬عشخخٍ خ‪٥‬شظيب ‪ٙ‬إ‪١ ٫‬ى٭ٰ ّ‪ٞ٦‬ص ؤّفر ‪١ ٬٩‬ى٭ٰ‬
‫٭ي‪ٚ‬ص‪ ١3٩.‬ولشٗ (ؼُ‪ )٨‬يف ‪ٝ‬ى‪ْ٥ ﴾‌‌‌﴿ :ٰ٥‬ي٘ خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص دٖ‪٥‬ص ّ‪ ً٦‬ؤ‪٫‬‬
‫‪١38‬‬
‫ٱزخ خ‪٥‬عإ‪ُ١‬ذ خسظ‪ٞ‬دء يف خ‪٥‬ىُّذ‪ ،‬وهتذَذ زإؽ ٓذ ‪٣‬ند ؤ‪ٙ‬ددٯ خ‪٥‬عهذَذ خْو‪ ٣‬وظإ‪ُ١‬ذٯ‪.‬‬
‫﴿‪‌‌  ، ‌ ‌ ‌  ، ‌ ‌ ‬‬ ‫ظ‪٢‬شس ‪ )ََّٗ١( ٌٚ٥‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪ .١31﴾‌ ‬خ‪ )ّٗ١( ٌٚ٦٥‬ؤف‪ )٤١( ٰ٦‬خ‪٢٥‬دٗ وخ‪ ٧ٗ٥‬ؤفى‪ ٣‬ؼٗؼص فٔمدق‪.‬‬
‫‪ٙ‬دْو‪َ ٣‬ذ‪ ً٦ّ ٣‬خٗٗ خ‪ٜ‬نٔذش‪ ،‬وخ‪٥‬ؽدين َذ‪ ً٦ّ ٣‬بىد‪ٙ‬ص ؽٍء زؾٍء‪ ،‬وخ‪٥‬ؽد‪٥‬ػ ّن ْى‬
‫‪ ٬٩‬خّْندء‪ ١37.‬ويف خ‪ٞ‬نٮفذ‪ :)ََّٗ١( ،‬لشٗ ‪ْ٩‬ٮدٯ خ‪٥‬شدُ وخ‪٥‬ضـش وظٮسُٰ خ‪ٞ‬نخدىر‬
‫ّ‪ ً٦‬زيٗ‪ٙ ١3١.ٰ٩ٗ١ ٫‬د‪ )ََّٗ١( ٌٚ٦٥‬يف ٱزٯ خ‪٥‬غىسش ‪ْ٩‬ٮدٯ خْو‪ ٣‬سدُ ‪٬ّ ٰ٥‬‬
‫ى‪٦‬ر خ‪ٚ٥‬شخس ؤٌ ‪ً٥‬نظذُ وَٮضـض ّ‪ ٬‬ر‪ ٠٥‬خ‪ٞ٥‬ى‪٦٩ ٗٙ ،٣‬فإ ‪ ٰ٥‬وٖ ‪ُٖ٩‬ػ ‪ّ ٬٩‬زخذ‬
‫‪222‬‬
‫المعلوف‪‌،‬المنجد‌فً‌الل ة‌واألنتم‪‌،‬ص‪‌ .46.‬‬
‫‪229‬‬
‫‪231‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .351 .‬‬
‫‪231‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )32‌،35‌،33‌،19‬‬
‫‪232‬‬
‫المعلوف‪‌،‬المنجد‌فً‌الل ة‌واألنتم‪‌،‬ص‪‌ . 74.‬‬
‫‪233‬‬
‫‪234‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .367 .‬‬
‫‪235‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .364‌.‬‬
‫‪236‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )26،21،11‬‬
‫‪237‬‬
‫‪232‬‬
‫‪52‬‬
‫ند‬ٞ ٖ‫ بزيد‬٫‫ى‬٢َ ٫‫ وجيىص ؤ‬،٣‫ْٮدٯ سدُ وبزيد‬٩ ‫ؽدين‬٥‫ََّٗ) خ‬١( ٌٚ٦٥‫ خ‬،٠٥‫ز‬١‫ و‬١3٤.‫خ﵁‬
‌‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ‫﴾ بُف‬‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ٬٩ ٜ‫عس‬
١٩2
.ٰ‫ٮ‬٩ ‫ص‬٪٦١ ‫ زةّددش آخش‬٧ٗ٢٦٥ ٗ‫ٮًَنٯ ووف‬٥ ‫ُذخ‬١‫ََّٗ) ؤ‬١( ‫إُّذ‬ٙ ،﴾
)ََّٗ١(‫شدُ زـ‬٥‫ٰ خ‬٦‫د ؤٗن‬٩ ٤ِّ‫ق‬َُٚ ‫ ‌﴾ بمشخذ بزيدِف‬‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ‫و‬
‫ص‬٦‫ْدـ‬٥‫ ؤلسىخ خ‬٨‫ٮه‬٢٥‫ش و‬٩ْ‫ظ خ‬ٚ‫ يف ٭‬٨‫ن‬ٟ ‫ْدرَش‬٩ ٖ ٌ‫زَسٰ ؤ‬٢‫سهد وظ‬٦ٝ ‫د‬٩ ٣‫ بزيد‬٬٩
ٌ‫ْٮدٯ سدُ ؤَند ؤ‬٩ ‫ػ‬٥‫ؽد‬٥‫ََّٗ) خ‬١( ٌٚ٦٥‫ وخ‬١٩١.‫ىخ خِخشش‬١‫ذ٭ُد وظش‬٥‫ؤٌ ؽهىخض خ‬
‫ ؤلذ َؾدٱذٯ لٌن خٖلعندس‬٤٢ٙ ‫ِ ًٕن زُْذ‬ٝ‫ة٭ٰ وخ‬ٙ ‫سْػ‬٥‫ص خ‬٥‫ بلد‬٬ّ ‫سدُ وصـش‬
‫ص‬٩‫ُد‬ٞ٥‫﴾ ؤُظسِ ظىفُ٘ ؤؽشخه خ‬‌‌‌﴿ :ٰ٥‫ى‬ٝ ٰ‫ ز‬٫‫د َار‬٪١ ‫ىض‬٪٦٥
‫نُدش‬ٜ‫ص خ‬ٝ‫دس‬ٚ٩ ٬٩ ٰ‫دج‬ٞ٦٥ ٣‫عهُٗاِ خْو‬٥‫ خ‬٣‫ى‬٦‫ٰ زعىفُ٘ ؤؽشخه ل‬٥‫ى‬٦‫ن‬ٜ ‫نسدؽشش‬ٞ‫خ‬
١٩١
.‫خْوُف‬
‌‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٝ ‫ٌ (زٰ) يف‬ٚ٦٥‫شخس يف خ‬٢‫ع‬٥‫نذ خ‬٤‫و‬
‫نْشوٗ يف آَدض‬ٞ‫د ٱى خ‬٪١ ٫‫شآ‬ٞ٥‫ً خ‬٦ّ ‫ًن ّدجذ‬٪‫ٌ (زٰ) م‬ٚ٦٥‫د‬ٙ ،١٩3﴾
١٩٩
.‫ؽًنش‬١
‌‌ ‌ ﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٝ ‫ذَشٯ ٱى (ٱ) يف‬ٞ‫ ظ‬٤‫عق‬٩ ‫ًن‬٪‫شخس م‬٢‫ع‬٥‫وخ‬
،‌ ‌ ‌ ‌  ،‌ ‌ ‌ ‌ ‌  ،‌ 
،‌‌‌‌‌،‌‌ ،‌‌‌‌
،‌‌،‌‌‌،‌‌‌،‌‌‌
ٗ‫نش‬ٜ‫ خ‬:‫ندء‬ٟ‫ خ‬،١٩8﴾‌ ‌ ‌ ‌ ،‌ ‌ ‌ ‌ 
‫ندء يف لغدذ‬ٟ‫ُص؛ وخ‬ٞ٦‫ن‬ٜ‫نشوٗ خ‬ٜ‫ خ‬٬٩ ٍ‫ وٱ‬،‫نسدين‬ٞ‫ لشوٗ خ‬٬٩ ٫‫ْؾشو‬٥‫غددط وخ‬٥‫خ‬
‫ٮقر‬٥‫ىمىٍّ خ‬٩ ‫ يف‬٤٪ْ‫ٖدجر وظُغع‬٦٥ ‫ًنخ‬٪‫ م‬٫‫ى‬٢‫ وظ‬،)‫نغص (ٯ‬ٙ ٬ّ ‫ ّسدسش‬٤ٓ٪ُ‫ن‬ٛ‫خ‬
239
‌ .461.‫‌ص‬،‫‌صفو ‌المفاسٌر‬،ً‫الصابون‬
241
241
‌ .351‌.‫‌ص‬،‫نف ‌المرجع‬
242
‌ .356‌.‫‌ص‬،‫نف ‌المرجع‬
243
‌ )16(‌‫‌األٌة‬،‫سور ‌التٌامة‬
244
‌ .363.‫‌ص‬،‫‌مفسٌر‌الميرٌر‌والمنوٌر‬،‫اب ‌ناشور‬
245
‌ )39‌،33‌،22‌،19‌،12‌،17‌،16‌،15‌،14‌،5‌،4‌،3(‌‫‌األٌة‬،‫سور ‌التٌامة‬
53
‫‪١٩1‬‬
‫‪ٞ١‬ى‪ ،﴾‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬وم‪ً٪‬ن (ؤ‪٩‬د‪َْ )ٰ٩‬ىد بُف‬ ‫وخ‪ٛ‬نشٓ‪.‬‬
‫(خٔ٭غد‪ )٫‬ؤٌ يف ‪٩‬غع‪ٞ‬س‪ ١٩7.ٰ٦‬وم‪ً٪‬ن (‪ٝ‬شآ٭ٰ) سخـِ بُف ‪٩‬د سـِ ب‪ ُٰ٥‬م‪ً٪‬ن خ‪ٖ٥‬دجر‬
‫‪١٩١‬‬
‫يف (ٖ ٓنش‪ ٟ‬زٰ) وٱى خ‪ٞ٥‬شآ‪ ٫‬زد‪ٞ‬نْىن خٖ‪ٚ‬نً‪.‬‬
‫﴿‪‌‌ ‬‬ ‫و‪١‬ز‪٤ ٠٥‬نذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس م‪ً٪‬ن ‪٩‬عق‪ ٤‬ظ‪ٞ‬ذَشٯ ٱٍ (ٱد) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪ ،١٩٤﴾‌ ‌ ‌ ‌  ،‬م‪ً٪‬ن (ٱد) ظ‪٢‬ى‪ ٫‬م‪ً٪‬نخ ‪٪٦٥‬ا٭ػ ظُغعْ‪٤٪‬‬
‫‪١82‬‬
‫وم‪ً٪‬ن (ٱد) يف ‪ٝ‬ى‪َْ ﴾‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬ىد بُف‬ ‫‪٩‬ٮقىزص خ‪ٞ‬نىمِ و‪٠‬نشوسظٰ‪.‬‬
‫(٭دمشش)‪ ،‬و‪١‬ز‪ ٠٥‬يف ‪ٝ‬ى‪َْ ﴾‌‌‌‌‌﴿ :ٰ٥‬ىد بُف (زدعشش)‪.‬‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ‬‬ ‫خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف م‪ً٪‬ن ‪٩‬عق‪ ٤‬ظ‪ٞ‬ذَشٯ ؤ٭طَ (‪ )ٟ‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪،‌‌ ،‌‌‌ ،‌‌‌‌‌ ،‬‬
‫‪ ،١8١﴾‌ ‌ ‌ ‬خ‪٢٥‬دٗ‪ :‬خ‪ٜ‬نشٗ خ‪٥‬ؽدين وخ‪ْ٥‬ؾشو‪ ٬٩ ٫‬لشوٗ خ‪ٞ‬نسدين وٱى‬
‫‪ ٬٩‬خ‪ٜ‬نشوٗ خ‪ٞ‬نه‪٪‬ىعص‪ ،‬وخ‪٢٥‬دٗ يف لغدذ خ‪ٛ‬نُ‪ّ ٤ٓ٪‬سدسش ّ‪ّ ٬‬ؾشَ‪ ،)١2( ٬‬وظإيت‬
‫‪١8١‬‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ‬‬ ‫‪ٞٙ‬ى‪:ٰ٥‬‬ ‫م‪ً٪‬نخ ‪٩‬ٮقىزد ؤو ‪٠‬نشوسخ ‪٪٦٥‬خدىر ؤو خ‪ٞ‬نخدىسص‪.‬‬
‫‪ٙ ﴾‬هى ‪ ٬٩ ٧ٗ١‬ـد٭ر خ﵁ ظْدُف خدىر زٰ خ‪٥‬ٮيب ﷺ يف خ‪٥‬ذ٭ُد ز‪ٞ‬شَٮص ‪ٝ‬ى‪ٰ٥‬‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ‌ ‬‬ ‫﴿‪ ١83.﴾...‬ور‪١‬ش خ‪ٚ٥‬خش ّ‪ ٬‬خ‪ٚٞ٥‬د‪ ٣‬ؤ٭ٰ ‪ٝ‬د‪ :٣‬ب‪ٝ ٫‬ى‪ٰ٥‬‬
‫‪ُ٥ ﴾‌ ‌ ‬ظ خيدزد ‪ ِ٩‬خ‪٥‬شعى‪ ٣‬ف‪ ً٦‬خ﵁ ّ‪ ُٰ٦‬وع‪ ٨٦‬زد ٱى خيدذ ‪ِ٩‬‬
‫خٔ٭غد‪ ٫‬خ‪ٞ‬نز‪١‬ىس يف ‪ٝ‬ى‪٢ٙ ﴾...‌﴿ :ٰ٥‬د‪ ٫‬ر‪ٕ٥ ٠٥‬٭غد‪ ٫‬لد‪ٞ‬نَد َُٮسٓإ ز‪ٞ‬سدجك‬
‫ؤ‪ْٙ‬د‪ُٞٙ ٰ٥‬د‪ :ٰ٥ ٣‬خ‪ٝ‬شؤ ‪١‬عدز‪ٙ ،٠‬ةرخ ؤخز يف خ‪ٞ٥‬شخءش ظ‪٦‬ف‪٦‬ؿ ‪٥‬غد٭ٰ ‪ُٞٙ‬د‪ٓ ٖ :ٰ٥ ٣‬نش‪ ٟ‬زٰ‬
‫‪٥‬غد٭‪٥ ٠‬عْف‪ ٤‬زٰ ‪ٙ‬ة٭ٰ جير ّ‪ُ٦‬ٮد ُن‪٢‬ى خ‪٥‬ىّذ ؤو ُن‪ ٨٢‬خ‪ٜ‬ن‪٪٢‬ص ؤ‪٤ ٫‬ن‪ ِ٪‬ؤّ‪٪‬د‪٠٥‬‬
‫وؤ‪ ٫‬٭‪ٞ‬شؤٱد ّ‪ ١8٩.٠ُ٦‬وخ‪ٝ‬نيدذ يف ‪ٝ‬ى‪ ﴾...‌﴿ :ٰ٥‬خ‪٥‬ع‪ٚ‬دض ّ‪ ٬‬ىشَ‪ ٜ‬خيدذ‬
‫‪246‬‬
‫‪247‬‬
‫‪242‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .349 .‬‬
‫‪249‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )25‌،23‬‬
‫‪251‬‬
‫المعلوف‪‌،‬المنجد‌فً‌الل ة‌واألنتم‪‌،‬ص‪‌ . 251‌.‬‬
‫‪251‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )35‌،34‌،31‌،16‌،12‬‬
‫‪252‬‬
‫‪253‬‬
‫‪254‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .349 .‬‬
‫‪54‬‬
‫خ‪ٛ‬ن‪٪‬دّص يف ‪ٝ‬ى‪ْ ﴾‌ ‌ ‌ ﴿ ٰ٥‬٭ٰ ‪ٞ‬ند ‪١‬د‪ ٫‬خيدزد ‪ًٖ٥‬ن ‪ ٬ُْٓ٩‬لغ‪٬‬‬
‫‪١88‬‬
‫ويف ‪ٝ‬ى‪ ﴾...‌ ﴿ ٰ٥‬وخ‪٢٥‬دٗ خيدذ ‪ٕ٥‬٭غد‪ ٫‬خ‪ٞ‬نقشق زٰ ًٕن‬ ‫خ‪٥‬ع‪ٚ‬ٮ‪.ُٰٙ ٬‬‬
‫‪٩‬شش يف خَِدض خ‪٥‬غدز‪ٞ‬ص زيشَ‪ٞ‬ص خ‪ُٖ٥‬سص بٍهدسخ وبم‪٪‬دسخ‪ ،‬وّذ‪ ٣‬ٱٮد ّ‪ ٬‬ىشَ‪ ٜ‬خ‪ُٖ٥‬سص‬
‫بُف خ‪ٝ‬نيدذ ّ‪ ً٦‬ىشَ‪ٞ‬ص خٖ‪٥‬ع‪ٚ‬دض ‪ٞ‬نىخـهص خٔ٭غد‪ ٫‬زد‪٥‬ذّدء ْ‪ ٫‬خ‪ٞ‬نىخـهص ؤو‪ ِٝ‬يف‬
‫‪١81‬‬
‫خ‪٥‬عىزُخ‪ ،‬و‪١‬د‪ ٫‬٭‪ٞ‬عنً خ‪َ٥‬دٱش ؤ‪َٞ ٫‬د‪ :٣‬ؤوُف ‪.ٰ٥‬‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ‬‬ ‫و‪٤‬نذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف م‪ً٪‬ن ‪٩‬عق‪ ٤‬ظ‪ٞ‬ذَشٯ ‪٥‬ن‪( ٬‬٭د) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪ ،١87﴾‌‌‌ ،‌‌‌ ،‬خ‪٥‬ٮى‪ :٫‬خ‪ٜ‬نشٗ خ‪ٝ‬ند‪٩‬ظ‬
‫وخ‪ْ٥‬ؾشو‪ ٬٩ ٫‬لشوٗ خ‪ٞ‬نسدين وٱٍ ‪ ٬٩‬خ‪ٜ‬نشوٗ خ‪٥‬زَوّ‪ُٖٔٞ٥‬ص‪ ،‬وخ‪٥‬ٮى‪ ٫‬يف لغدذ خ‪ٛ‬نُ‪٤ٓ٪‬‬
‫ّسدسش ّ‪ٙ ٬‬نغٌن (‪ ،)82‬وَإيت (٭د) م‪ً٪‬ن خ‪ٞ‬نع‪ٌ٪٦٢‬ن وٱى ‪٩‬ؾعش‪ ٟ‬زٌن خ‪٥‬ش‪ِٙ‬‬
‫‪١8١‬‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ،‌ ‌ ‌ ‬‬ ‫يف ‪ٝ‬ى‪:ٰ٥‬‬ ‫وخ‪٥‬ٮقر وخ‪ٛ‬نش ‪٩‬د وسد يف خ‪ٞ٥‬شآ‪.٫‬‬
‫‪ ﴾‌‬زن‪ً٪‬ن (‪٥‬ن‪٦٥ )٬‬عَُْ‪ ٨‬وخ‪٥‬ع‪ٚ‬خُ‪ ٫ْ ٨‬فُٖص خ‪ٛ‬ن‪ٝ ِ٪‬ذ َع‪ ٨ّ٦٢‬هبد خ‪٥‬ىخلذ‬
‫خ‪ .٨َُْ٥‬و‪ْ٩‬ىن خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬عٌن‪ :‬ؤ‪ُ٦ّ ٫‬ٮد ٗنِ خ‪٥‬ىلٍ وؤ‪ ٫‬ظ‪ٞ‬شؤٯ و‪ٙ‬ى‪ ٛ‬ر‪ ٠٥‬ؤ‪ ٫‬ظٮسُٰ ‪٦٥‬ٮدط‬
‫‪١8٤‬‬
‫ز‪٦‬غد٭‪ ٠‬ؤٌ ٭ع‪ ٠٥ ٤ٚ٢‬زإ‪٢َ ٫‬ى‪ٗ ٫‬نْٰ و‪ٝ‬شآ٭ٰ ز‪٦‬غد٭‪.٠‬‬
‫‪ .١‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نضجٍ‪ :‬وَ‪ٞ‬قذ زٰ ظ‪٢‬شخس ّٮقش عس‪ ٜ‬خععخذخ‪ ٰ٩‬و‪ ٬٢٥‬يف ؤؽ‪٢‬د‪ ٣‬و‪ٙ‬حدض‬
‫‪٢‬نع‪ٚ٦‬ص‪ ١12.‬و‪٩‬ٮهد ظ‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نزس (‪ ٛ‬س ؤ) خ‪٥‬زٌ وسد زإؽ‪٢‬د‪٢ ٣‬نع‪ٚ٦‬ص‪ ،‬و‪ ٬٩‬ٱزخ خ‪٥‬ٮىُ‬
‫﴿ ‪     ‌      ‌   ‬‬
‫‪‌‬‬ ‫‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪ ،١1١﴾      ‌     ‌     ‌   ﴿ :‬و‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ؤَند‪:‬‬
‫‪ .١1١﴾    ‬وخ‪ٝ( ٤ْٚ٥‬شؤ‪َٞ-‬شؤ‪َٝ-‬شخ﵂‪ٝ-‬شخءش‪ُٝ-‬شآ٭د)‪ ،‬وخ‪ٝ‬عشؤ خ‪٢٥‬عدذ‪ :‬٭ي‪ ٜ‬زد‪ٞ‬ن‪٢‬عىذ‬
‫﴿‪‌‬‬ ‫‪ ُٰٙ‬ؤو خ‪٥‬ع‪ ًٞ‬خ‪٥‬ٮَش ّ‪ ُٰ٦‬وىد‪ ،ْٰ٥‬و‪ٝ‬شخءش﵂ ّ‪ ُٰ٦‬خ‪٥‬غٗ‪ :٧‬ؤز‪ ٰٖ٦‬خَٓدٯ‪ ١13.‬ويف ‪ٝ‬ى‪:ٰ٥‬‬
‫‪ ﴾‌ ‌ ‬ٱزٯ خَِص ٱٮد ‪٩‬عْشمص‪ .‬وعسر ٭ضو‪ٟ‬ند ‪٩‬د سوخٯ خ‪٥‬سخدسٌ‬
‫و‪٩‬غ‪ ٬ّ ٨٦‬خز‪ّ ٬‬سدط ؤ٭ٰ ‪ٝ‬د‪١( ٣‬د‪ ٫‬سعى‪ ٣‬خ﵁ ﷺ برخ ٭ض‪ ُٰ٦ّ ٣‬خ‪ٞ٥‬شآ‪َُ ٫‬مش‪ ٟ‬زٰ‬
‫‪255‬‬
‫‪256‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .363 .‬‬
‫‪257‬‬
‫سور ‌التٌامة‪‌،‬األٌة‌(‪‌ )19‌،17،12‬‬
‫‪252‬‬
‫‪259‬‬
‫‪261‬‬
‫ينا ‌مٌشار‌والعمر ‌بال انً‪‌،‬االمساا‌المعجمً‌فً‌صيٌي‌البخاري‌كماب‌اإلٌما ‌والصوم‌أنمو جا‪‌،‬ص‪‌ .26‌.‬‬
‫‪261‬‬
‫‪262‬‬
‫‪263‬‬
‫‪55‬‬
‫‪٥‬غد٭ٰ َشَذ ؤ‪ ٫‬حي‪ َٰٚ‬ؤ‪َ ٫‬ع‪٦ٚ‬ط ‪٩‬ٮٰ‪ ،‬ؤو ‪ ٬٩‬ؽذش سٕسعٰ يف ل‪٢ٙ َٰٚ‬د‪٬٩ ٍَٝٗ ٫‬‬
‫﴿‪‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‬‬ ‫ر‪ ٠٥‬ؽذش ‪ٙ‬إ٭ض‪ ٣‬خ﵁ ظْدُف‪:‬‬
‫‪ ١1٩.)﴾‬و‪ٝ‬ى‪ٙ﴿ :ٰ٥‬ةرخ ‪ٝ‬شؤ٭دٯ﴾ ؤٌ برخ ‪ٝ‬شؤٯ ـربَ‪ّ ٤‬ٮد‪ٙ ،‬إُعٮذَض خ‪ٞ٥‬شخءشُ بُف‬
‫م‪ً٪‬ن خ‪ٛ‬نٗ‪٥‬ص ّ‪ ً٦‬ىشَ‪ٞ‬ص خجملدص خ‪ ،ٍ٦ْٞ٥‬وخ‪ٞ٥‬شَٮص وخممص‪ٙ .‬ن‪ً٪‬ن (‪ُٝ‬شآ٭ٰ) سخـِ بُف‬
‫‪٩‬د سـِ ب‪ ُٰ٥‬م‪ً٪‬ن خ‪ٖ٥‬دجر يف ‪ٝ‬ى‪ ﴾...‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬وٱى خ‪ٞ٥‬شآ‪ ٫‬زد‪ٞ‬نْىن‬
‫‪١11‬‬
‫خٖ‪ٚ‬نً‪ ١18.‬و(‪ٝ‬شآ‪ )٫‬يف خ‪ٞ‬نىمٌْن ‪٩‬قذس ّنْىن خ‪ٞ٥‬شخءش ‪٩‬ؽ‪ ٤‬خ‪ُٖٚ٥‬شخ‪ ٫‬وخ‪ُٚ٥‬ش‪ٝ‬د‪.٫‬‬
‫‪‌‬‬ ‫‪  ‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫﴿‌ ‪    ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫وَْذ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نضجٍ يف ‪( ٌٚ٥‬خ‪٥‬غد‪ ٛ‬وخ‪ٞ‬نغد‪ )ٛ‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪ .١1١﴾     ‌      ‌ ‬خ‪( ٌٚ٦٥‬خ‪٥‬غد‪ )ٛ‬ؾ‬ ‫‪١17‬‬
‫‪ ، ﴾‬و‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ؤَند‪   ‌   ﴿ :‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪  ‬‬
‫عُى‪ ٛ‬وعُٔ‪ٞ‬د‪ ٫‬وؤعىُ‪ْ٩ ٛ‬ٮدٯ ‪٩‬د زٌن خ‪ْ٢٥‬ر وخ‪٥‬شٗ‪١‬سص‪ ،‬وَ‪ٞ‬د‪١( ٣‬ؾ٘ خْ‪٩‬شُ ّ‪٬‬‬
‫‪١1٤‬‬
‫﴿‪‌‌ ‬‬ ‫وخ‪( ٌٚ٦٥‬خ‪٥‬غد‪ )ٛ‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬ ‫عد‪ )ٰٝ‬ؤٌ خؽعذٖ وَُّ‪.٨‬‬
‫‪ ﴾‌ ‬ب‪٘ ٫‬ن‪ٍ ً٦ّ ٤‬دٱشٯ‪ٙ ،‬د‪ٞ‬نْىن خ‪٥‬ع‪ٚ‬دُٗ عد‪ ٍَٝ‬خ﵀عنش زْذ ‪٩‬ىظٰ بر ظَُ‪ٗ٘٦‬‬
‫خْ‪ٚ١‬د‪ ً٦ّ ٫‬عد‪ ُِٰٝ‬وَُ‪ٞ‬ش‪ ٫‬زُٮه‪٪‬د يف ؼىذ خ‪ ٤ُ٢ٙ ٬ٚ٢٥‬عد‪٩ ٛ‬ٮه‪٪‬د ‪٦٩‬ع‪ٚ‬ص فمسصَ‬
‫خْخشي‪ ١72.‬وجيىص ؤ‪٢َ ٫‬ى‪ ٫‬ر‪ٕ ٠٥‬نؽُٗ ‪ٙ‬ة‪ ٫‬خ‪ْ٥‬شذ َغعْ‪٦٪‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬غد‪٩ ٛ‬ؽٗ يف‬
‫خ‪٥‬ؾذش وـِذٓ خْ‪٩‬ش ٕنؽُٗ زغد‪ ٛ‬خ‪٥‬غدٍّ ؤو خ‪٥‬ٮدٱل ‪َٞ ،٨َُّ ٤٪ْ٥‬ى‪٥‬ى‪ٝ :٫‬د‪٩‬ط‬
‫خ‪ْ٥‬شذ ّ‪ ً٦‬عد‪ْ٪ٙ ١7١.ٛ‬ىن (وخ‪٥‬ع‪ٚ‬ط خ‪٥‬غد‪ ٛ‬زد‪٥‬غد‪ )ٛ‬ىَشؤض ‪٩‬قُسص ّ‪ً٦‬‬
‫‪٩‬قُسص‪ ١7١.‬وخ‪٥‬عْشَ٘ يف (خ‪ٞ‬نغد‪ )ٛ‬ظْشَ٘ خ‪ٛ‬نٮظ خ‪٥‬زٌ َْ‪ ٨‬خ‪٥‬ٮدط ‪٦١‬ه‪ّ ٨‬ند ‪ُٙ‬ه‪٨‬‬
‫خٔ٭غد‪ ٫‬خ‪٢٥‬د‪ٙ‬ش خ‪ٞ‬نشدود ّ‪ .ُٰ٦‬ور‪ ٠٥‬ؤ‪ ٫‬ظْرب ّ‪ ٬‬خ‪ ٧ٗ٥‬زإهند ّىك ّ‪ ٬‬خ‪ٞ‬نندٗ ب‪ُٰ٥‬‬
‫ؤٌ ‪٩‬غد‪ ٛ‬خٔ٭غد‪ ٫‬خ‪٥‬زٌ َغإ‪ :٣‬ؤَٓد‪َ ٫‬ى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ .‬وخ‪ٞ‬نغد‪٩ :ٛ‬قذس ‪٥ ٍ٪ُ٩‬ـ(عد‪)ٛ‬‬
‫وٱى ظغًُن ‪٩‬دػ ؤ‪٩‬د‪ُ٩ ٧‬غَُِّشٯ بُف لُػ َشَذ ‪ُ٩‬غَُِّشُٯ‪ ،‬ومذٯ خ‪َٞ٥‬ىد‪ ،‬وٱى ٱٮد ‪٠‬ندص‬
‫‪١73‬‬
‫‪٩‬غعْ‪ ٤٪‬يف ‪ْ٩‬ىن خٔلندس وخَٔقد‪ ٣‬بُف لُػ َ‪ ًٞ٦‬ـضخء سزٰ‪.‬‬
‫‪264‬‬
‫‪265‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .349‌.‬‬
‫‪266‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .349‌.‬‬
‫‪267‬‬
‫‪262‬‬
‫‪269‬‬
‫‪271‬‬
‫‪271‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .359‌.‬‬
‫‪272‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ . 361‌.‬‬
‫‪273‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .361‌.‬‬
‫‪56‬‬
‫‪‌‬‬ ‫﴿ ‪  ‬‬
‫‪  ‌ ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪١‬ز‪ ٬٩ ٠٥‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نضجٍ ظ‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نزس (‪ ٛ‬د س) يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪‌‬‬ ‫‪ ‌  ‌ ‬‬
‫‪   ‬‬ ‫‪ ‌  ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫﴿ ‪   ‬‬
‫‪   ‌ ‬‬ ‫‪ٞ١ ،١7٩﴾    ‌ ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬ ‫‪  ‌  ‌ ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪  ‬‬
‫‪‬‬
‫‪١78‬‬
‫‪ .‬وخ‪ٝ( ٌٚ٦٥‬ذس)‪ٝ :‬ذس‪َٞ-‬ذُس‪ٝ-‬ذسخ‪ُٝ-‬ذسش‪ٞ٩-‬ذسش ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬ؾُث ؤٌ ‪ٝ‬ىٌ‬ ‫‪﴾‬‬
‫‪١71‬‬
‫ويف ‪ٞ٩‬دَُظ‬ ‫ّ‪ .ُٰ٦‬وخ‪ٞ٥‬ددس (‪ٙ‬د) ‪ٝ ٧‬ددسش‪ :‬خ‪٥‬يدزخ زد‪ٞ٥‬ذس ؤٌ ‪٩‬د َيسخ زد‪ٞ٥‬ذس‪.‬‬
‫خ‪ٖ٦٥‬ص (‪ٝ‬ذس)‪ :‬خ‪ٞ٥‬دٗ وخ‪٥‬ذخ‪ ٣‬وخ‪٥‬شخء ؤف‪ ٤‬فمُك َذ‪َ٩ ً٦ّ ٣‬سِ‪ َٔ٦‬خ‪٥‬ؾٍء و‪ُ١‬ٮهٰ‬
‫وهندَعٰ‪ٙ ،‬د‪ٞ٥‬ذس‪٩ :‬سد‪ َّ٤١ ُٔ٥‬ؽٍء‪َٞ .‬د‪ٝ :٣‬ذسُٯ ‪١‬زخ ؤٌ ‪٩‬س‪ .ُٰٖ٦‬وخ‪َٞ٥‬ذِس‪ٝ :‬ندٯ خ﵁‬
‫ظْدُف خْؽُدء ّ‪٩ ً٦‬سد‪ٖ٥‬هد وهندَدهتط خ‪٥‬يت ؤسخدٱد ‪ٟ‬ند‪ ،‬وٱى خ‪َٞ٥‬ذَسُ ؤَند‪ .‬و‪ ٬٩‬خ‪٥‬سدذ‬
‫‪١77‬‬
‫خْ‪ٝ‬ذس ‪ ٬٩‬خ‪ٝ‬ن‪ ،٤ُ٦‬وٱى خ‪٥‬زٌ ظ‪ ِٞ‬سِـٗٯ ‪َ٩‬ىَخ‪َ َِٔٝ‬ذََِٰ‪١ ،‬إ‪ ٫‬ر‪ٖ ٝ ٠٥‬ذسَٯ ظ‪ٞ‬ذَشخ‪.‬‬
‫وخ‪ٝ( ٌٚ٦٥‬ددسَ‪ )٬‬لد‪ ٬٩ ٣‬خ‪٥‬ن‪ً٪‬ن يف خ‪ ٤ْٚ٥‬خ‪ٞ‬نخزوٗ زْذ (ز‪ )ً٦‬خ‪٥‬زٌ َذ‪ُٰ٦ّ ٣‬‬
‫‪ٝ‬ى‪ ،﴾...‌ ...﴿ :ٰ٥‬ؤٌ ز‪٤ ٤‬ن‪ْ٪‬هد يف لد‪ٝ ٣‬ذسظٮد ّ‪ ً٦‬ؤ‪ ٫‬٭ُغىٌ زٮد٭ٰ‪.‬‬
‫و‪١‬ز‪ٝ( ٠٥‬ددسَ‪ْٚ٩ )٬‬ىٖ ؼد٭ُد ‪َُ٥‬مِغِسِٮد خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬ذس‪ ،‬وّذ‪ ٣‬يف ‪٩‬عْ‪ٝ( ٜ٦‬ددسَ‪ ٬ّ )٬‬ؤ‪٫‬‬
‫َ‪ٞ‬د‪ٝ :٣‬ددسَ‪ٗ ً٦ّ ٬‬نِ َّد‪ ٰ٩‬بُف ‪ٝ‬ددسَ‪ ً٦ّ ٬‬ؤ‪ ٫‬٭غىٌ زٮد٭ٰ ْ٭ٰ ؤو‪ٙ‬ش ‪ْ٩‬ىن‬
‫وؤو‪ ٜٙ‬زةسخدش بٗند‪ُُٚ١ ٣‬ص خ‪٥‬سْػ وخّٔددش‪١7١.‬و‪١‬ز‪ ٠٥‬خ‪ٝ( ٌٚ٦٥‬ددس) يف خ‪ٛ‬ن‪٦٪‬ص‬
‫﴿‪ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‬وخ‪ْٝ‬ص ‪٩‬ى‪ ِٝ‬خ‪٥‬ٮعُفص ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ذ‪ ٫ْ ٤ُ٥‬خ‪ٜ٦‬‬
‫‪١7٤‬‬
‫ـغ‪ ٨‬خٔ٭غد‪ّ ٬٩ ٫‬ذ‪ ٧‬وٱى ؤ‪٩‬ش ؼدزط زنشوسش خ‪ٞ‬نؾدٱذش‪.‬‬
‫ذ‪ -‬خ‪٥‬عشخدٗ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬
‫َٮ‪ٞ‬غ‪ ٨‬خ‪٥‬عشخدٗ بُف ٭ىٌّن مهد‪ :‬خ‪٥‬عشخدٗ خ‪٥‬عد‪ ٧‬وؽسٰ خ‪٥‬عشخدٗ ؤو خ‪٥‬عشخدٗ خ‪ٛ‬نضجٍ‪.‬‬
‫و‪ ٬٢٥‬وسد خ‪٥‬عشخدٗ يف ٱزٯ خ‪٥‬غىسش بٖ خ‪٥‬عشخدٗ خ‪ٛ‬نضجٍ‪.‬‬
‫خ‪٥‬عشخدٗ خ‪ٛ‬نضجٍ‪ٝ ،‬د‪ ٣‬ؤزى ٱٗ‪ ٣‬يف ‪ٝ‬ى‪" :ٰ٥‬ب‪ ٫‬خ‪٥‬عشخدٗ خ‪ٛ‬نضجٍ ؤ‪٢َ ٫‬ى‪َٚ٦٥ ٫‬عٌن‬
‫‪١١2‬‬
‫‪،‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪  ‌  ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪ ‌‬‬
‫‪  ‬‬ ‫و‪٩‬ؽد‪ ٰ٥‬يف خ‪٥‬غىسش ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪  ﴿ :‬‬
‫‪  ‌ ‬‬ ‫خ‪ٞ‬نخع‪ٌٚ٦‬ن ‪ْ٩‬ىن وخلذ"‪.‬‬
‫‪274‬‬
‫‪275‬‬
‫‪276‬‬
‫المعلوف‪‌،‬المنجد‌فً‌الل ة‌واألنتم‪‌،‬ص‪‌ .612-611.‬‬
‫‪277‬‬
‫أيمد‌ب ‌فار ‌ب ‌زكرٌا‪‌،‬ج‪‌،5‌.‬ص‪‌ .63-62‌.‬‬
‫‪272‬‬
‫‪279‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .362‌.‬‬
‫‪221‬‬
‫‌الشارٌف‌بوشاارب‪‌،‬عاامر ‌المارادف‌واالشامراث‌اللفعاً‌فاً‌كماابً‌الفاروا‌الل وٌاة‪‌،‬وفتاه‌الل اة‌–دراساة‌لساانٌة‌‬
‫مداولٌة‪‌،‬ص‪‌ .61‌.‬‬
‫‪57‬‬
‫‪( ٌٚ٦ٙ ،١١١﴾  ‬خ‪ ،)ٜ٦‬و‪( ٌٚ٥‬ـْ‪ ،)٤‬و‪( ٌٚ٥‬عىٓي)‬
‫‪   ‌   ‬‬
‫‪  ‌ ‬‬ ‫‪    ‌    ‌ ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪   ‬‬
‫‪‬‬
‫زُٮه‪ ٨‬ظشخدٗ‪ .‬خ‪( ٌٚ٦٥‬خ‪ :)ٜ٦‬خ‪-ٜ٦‬خي‪ ُٜ٦‬وخ‪ٞ٦‬د وخ‪ٞٞ٦‬ص ‪ْ٩‬ٮدٯ ؤوـذٯ وؤزذّٰ ‪ ٬٩‬خ‪ْ٥‬ذ‪،٧‬‬
‫وخ‪ ٜ٦‬خ‪٥‬ؾٍء‪ ١١١.‬ويف ‪ٞ٩‬دَُظ خ‪ٖ٦٥‬ص (خ‪ :)ٜ٦‬خ‪ٝ‬ندء وخ‪ ٧ٗ٥‬وخ‪ٞ٥‬دٗ ؤفٗ‪ ٫‬ؤلذمهد ظ‪ٞ‬ذَش‬
‫خ‪٥‬ؾٍء‪ ،‬وخِخش‪ٗ٩‬عص خ‪٥‬ؾٍء‪ٞ١ ،‬ى‪ٟ‬ن‪ :٨‬خ‪ٞ٦‬طُ خْدًن ‪٦٥‬غِّ‪ٞ‬دء‪ ،‬برٓ ‪ٖ ٝ‬ذسِظَٰ‪ ١١3.‬وخ‪ٌٚ٦٥‬‬
‫(ـْ‪ :)٤‬ـْ‪-٤‬جيَْ‪ ٤‬ـْٗ‪ :‬فٮِ ؤٌ خ‪٥ ٜ٦‬نى (ـْ‪ ٤‬خ﵁ خ‪٪٦َ٥‬دض)‪ ١١٩.‬ويف ‪ٞ٩‬دَُظ‬
‫خ‪ٖ٦٥‬ص (ـْ‪ )٤‬خ‪ٛ‬نُ‪ ٨‬وخ‪ٌْ٥‬ن وخ‪٪٦١ ٧ٗ٥‬دض ًٕن ‪ُ٩‬ٮ‪ٞ‬دعص‪َ ٖ ،‬ؾسُٰ زْنُهد زْند‪ٙ .‬د‪ٛ‬نْ‪:٤‬‬
‫خ‪٥‬ٮخ‪َٚ ٤‬ىض خ‪ُ٥‬ذَ‪ ،‬وخ‪٥‬ىخلذش َـِْ‪٦‬ص‪ ،‬وـْ‪٦‬طُ خ‪٥‬ؾٍءََ‪ :‬فٮْعُٰ‪ ١١8.‬وخ‪( ٌٚ٦٥‬عىٓي) ‪٬٩‬‬
‫عَ ِىٌَ َغىي عٔىّي خ‪٥‬شـ‪ :٤‬خعع‪ٞ‬د‪ ٧‬ؤ‪٩‬شٯ‪ ،‬عىٓي خ‪٥‬ؾٍء‪ :‬ـْ‪ ٰ٦‬عىَٓد‪َٞ ،‬د‪ :٣‬عىَٓط‬
‫خ‪ٞ‬نْىؾٖ ‪٪ُٙ‬د خععىي ؤٌ ؤ‪٪ٝ‬عٰ ‪٪ُٙ‬د خعع‪ٞ‬د‪ ١١1.٧‬وخ‪٥‬عغىَص‪ :‬ـْ‪ ٤‬خ‪٥‬ؾٍء عىخء ؤٌ ‪ْ٩‬ذٖ‬
‫‪ٞ٩‬ى‪٩‬د يف ‪ٝ‬ى‪َٙ﴿ :ٰ٥‬غَىٖخٱُ‪ ٖ٬‬عَسَِِ عَ‪َ٪‬دوَخضٕ‪[ ﴾...‬خ‪٥‬س‪ٞ‬شش‪ ]١٤ :‬و‪ٝ‬ى‪َّ ﴿ :ٰ٥‬خ‪٥‬زٌٔ خَ‪ََٜ٦‬‬
‫‪١١7‬‬
‫‪َٙ‬غَىٖي﴾ [خّْ‪ ،]١ :ً٦‬ؤٌ ‪ٙ‬فْ‪ ٰ٦‬ـغذخ ‪ ٨َّ ٬٩‬و‪ٜ‬ن‪.٨‬‬
‫‪١١١‬‬
‫و‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف ‪:‬‬ ‫‪﴾ ‬‬
‫‪   ‌   ‌ ‬‬
‫‪  ‌ ‬‬
‫‪     ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫و‪٩‬ؽد‪ ٰ٥‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪  ‌      ﴿ :‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪( ٌٚ٦ٙ ،١١٤﴾  ‬ؤخٓش) و‪( ٌٚ٥‬ظزسو‪ )٫‬زُٮه‪٪‬د ظشخدٗ‪ .‬خ‪( ٌٚ٦٥‬ؤخٓش)‪ :‬آخش‬ ‫‪  ‌‬‬
‫‪ ‬‬ ‫﴿ ‪  ‬‬
‫‪  ‬‬
‫َأخش ظإخًنخ ّٮٰ‪ ،‬مذ ‪ٝ‬ذٓ‪ ١٤2.ُٰ٦ّ ٰ٩‬وزـ(‪٩‬د ؤخٓش)‪٩ :‬د ظش‪٣ ٰ١‬ند ؤ‪٩‬ش ز‪ ٰ٦ْٚ‬ؤ‪ ٫‬هنٍ ّ‪٬‬‬
‫‪ ٰ٦ْٙ‬يف خ‪ٜ‬ند‪ٌ٥‬ن ‪ٙ‬خد‪٩ ٘٥‬د ‪ ٘٦ُ١‬زٰ‪ ١٤١.‬وخ‪( ٌٚ٦٥‬ظزسو‪ )٫‬ؤف‪ ٰ٦‬وَرَسَ‪ٔ َ-‬زسُ وَ ْرسّخ خ‪٥‬ؾٍء‬
‫ّنْىن ظش‪ ١٤١.ٟ‬و‪ٝ‬د‪ ٣‬خ‪٥‬قدزى‪ ٫‬يف ظ‪ٚ‬غًنٯ ﴿‪ ﴾‌ ،‌‌‌‬ؤٌ‬
‫خسظذّىخ َد ‪ْ٩‬ؾش خ‪ٞ‬نؾش‪ٌ١‬ن ‪ُ٦ٙ‬ظ خْ‪٩‬ش ‪٪١‬د صّ‪٪‬ع‪ ٨‬ؤ‪ ٖ ٫‬زْػ وٖ لغدذ وٖ ـضخء‪،‬‬
‫ز‪ ٤‬ؤ٭ع‪ٝ ٨‬ى‪ٓ ٧‬نسى‪ ٫‬خ‪٥‬ذ٭ُد خ‪ٚ٥‬د٭ُص وظعش‪١‬ى‪ ٫‬خِخشش خ‪٥‬سد‪ُٝ‬ص‪ ،‬و‪٥‬ز‪ ٖ ٠٥‬ظ‪٢ٚ‬شو‪ ٫‬يف خ‪٤٪ْ٥‬‬
‫‪١٤3‬‬
‫‪ّ٥‬خشش ‪ ِ٩‬ؤهند خًن وؤز‪.ًٞ‬‬
‫‪221‬‬
‫‪222‬‬
‫‪223‬‬
‫‪224‬‬
‫‪225‬‬
‫أيمد‌ب ‌فار ‌ب ‌زكرٌا‪‌،‬معجم‌متاٌٌ ‌الل ة‪‌،‬ج‪‌،1‌.‬ص‪‌ .461-461‌.‬‬
‫‪226‬‬
‫‪227‬‬
‫‪222‬‬
‫‪229‬‬
‫‪291‬‬
‫‪291‬‬
‫‪292‬‬
‫‪293‬‬
‫الصابونً‪‌،‬صفو ‌المفاسٌر‪‌،‬ص‪‌ . 462.‬‬
‫‪52‬‬
‫ؾ‪ -‬خ‪٥‬عندد يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬
‫َٮ‪ٞ‬غ‪ ٨‬خ‪٥‬عندد بُف ‪ٙ‬نغص ؤ٭ىُ‪ :‬خ‪٥‬عندد خ‪ٜ‬ندد‪ ،‬خ‪٥‬عندد خ‪ٞ‬نعذسؾ‪ ،‬خ‪٥‬عندد خ‪٥‬ذخجشٌ‪،‬‬
‫خ‪٥‬عندد خ‪٢ْ٥‬غٍ‪ ،‬وخ‪٥‬عندد خٖهتدـٍ‪ .‬و‪ ٬٢٥‬وسد خ‪٥‬عندد يف ٱزٯ خ‪٥‬غىسش بُف ٭ىٌّن‪ ،‬مهد‪:‬‬
‫‪ .١‬خ‪٥‬عندد خ‪ٜ‬ندد‪ ،‬وٱى ظندد ؼٮدجٍ ٖ َ‪ٞ‬س‪ ٤‬خُدسخ ؼد‪٥‬ؽد‪ ١٤٩.‬و‪٩‬ؽد‪ ٰ٥‬يف خ‪٥‬غىسش ‪ٝ‬ى‪ٰ٥‬‬
‫‪( ٌٚ٦ٙ ،١٤8﴾  ‬خ‪٥‬زَّ‪َ١‬ش) و‪( ٌٚ٥‬خُْ٭ؽًَ)‬
‫‪   ‌   ‬‬
‫‪  ‌ ‬‬ ‫‪    ‌    ‌ ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫ظْدُف‪ ﴿ :‬‬
‫‪   ‬‬
‫زُٮه‪٪‬د ظندد‪ .‬ؤ‪٩‬د خ‪( ٌٚ٦٥‬خْ٭ؽً) ‪ْ٪ٙ‬ٮدٯ خٗٗ خ‪٥‬ز‪١‬ش‪ ،‬وَ‪ٞ‬د‪ ٣‬عُ٘ "ؤ٭ُِػُ"‬
‫‪١٤1‬‬
‫خ‪ٜ‬نذَذ‪ ،‬برخ ‪١‬د٭ط لذَذظٰ ؤُ٭ؽً‪.‬‬
‫‪،١٤7﴾  ‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪   ،‌   ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪    ‌ ‬‬ ‫‪ ‌‬‬
‫‪   ‬‬ ‫و‪٩‬ؽد‪ٝ ٰ٥‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف ‪  ﴿ :‬‬
‫‪  ‌ ‬‬
‫‪( ٌٚ٦ٙ‬خ‪ْ٥‬دـ‪٦‬ص) و‪( ٌٚ٥‬خِخشش) زُٮه‪٪‬د ظندد‪ .‬خ‪( ٌٚ٦٥‬خ‪ْ٥‬دـ‪٦‬ص)‪٩ :‬ا٭ػ خ‪ْ٥‬دـ‪٤‬‬
‫‪ْ٩‬ٮدٯ خ‪٥‬ذ٭ُد خ‪ٚ٥‬ٮدء‪ ٬٩ ،‬خ‪َّ ٤ْٚ٥‬فِ َ‪ِْ َ-٤‬فَ‪ّ ُ٤‬فٗ وّف‪َ٦‬ص ؤٌ ؤعشُ مذ‬
‫‪١٤٤‬‬
‫زَيُاَ‪ ١٤١.‬ب‪٩‬د خ‪( ٌٚ٦٥‬خِخشش) ‪ْ٪ٙ‬ٮدٯ‪ :‬دخس خ‪٥‬س‪ٞ‬دء وخ‪٥‬ٮغسص ب‪ُ٥‬هد (ُؤخِشَوٌٌِّ)‪.‬‬
‫‪322‬‬
‫‪ٌٚ٦ٙ ،‬‬ ‫‌ ‪﴾     ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫﴿ ‪ ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫و‪٩‬ؽد‪ ٰ٥‬ؤَند ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫(خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ) و‪( ٌٚ٥‬خ‪٪ٞ٥‬ش) زُٮه‪٪‬د ظندد‪ .‬و(خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ) يف خ‪ٞ‬نٮفذ‪ ،‬خ‪٢٥‬ىخ‪١‬ر‬
‫خ‪٥‬ٮهدسٌٓ خ‪ٞ‬نْشوٗ وٱٍ ‪١‬شٓش ٕدصَص ظُ‪ٞ‬ذٓس دسـص لشخسهتد خ‪٥‬غيمُٓص زـ‪1222‬‬
‫وخ‪٥‬ذخخ‪ُ٦‬ص زسنْص ‪ٌَٗ٩‬ن‪ 32١.‬ؤ‪٩‬د (خ‪٪ٞ٥‬ش) ‪ْ٪ٙ‬ٮدٯ‪ :‬ؾ ؤ‪٪ٝ‬دس (‪١ :)٠ٙ‬ى‪١‬ر‬
‫‪32١‬‬
‫َغع‪٪‬ذٗ ٭ىسَٯ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ ‪ُٙ‬ٮْ‪٢‬ظ ّ‪ ً٦‬خْسك ‪ًٙ‬ن‪٪٦ٍ ِٙ‬ص خ‪.٤ُ٦٥‬‬
‫خ‪٥‬عندد خ‪٢ْ٥‬غٍ‪َٞ ،‬قذ زٰ ّٗ‪ٝ‬ص ؤصوخؾ ‪ ٬٩‬خ‪٪٦٢٥‬دض َذٖ‪ْ٩ ً٦ّ ٫‬ٮٌُن‬ ‫‪.١‬‬
‫‪٩‬عٗص‪ٌ٩‬ن ‪٣‬ند َٗلٌ وـىد ّٗ‪ٝ‬ص ظسدد‪ُ٥‬ص زٌن خ‪٥‬يش‪ٌٙ‬ن‪ 323.‬و‪٩‬ؽد‪ ٰ٥‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪ٝ( ٌٚ٦ٙ ،32٩﴾ ‬ذٓ‪ )٧‬و‪( ٌٚ٥‬ؤخٓش) زُٮه‪٪‬د‬
‫‪   ‌  ‬‬
‫‪  ‌ ‬‬
‫‪  ‌ ‬‬
‫‪     ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫﴿ ‪  ‌     ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ظندد‪ .‬خ‪ٝ( ٌٚ٦٥‬ذٓ‪ٝ :)٧‬ذ‪َٞ-٧‬ذُ‪َٝ ٧‬ذِ‪٩‬د و‪ُٝ‬ذُو‪٩‬د خ‪ٞ٥‬ى‪ ٧‬ؤٌ عس‪ٞ‬ه‪ٝ ،٨‬ذٓ‪ ٧‬خ‪ٞ٥‬ى‪ ٧‬ؤٌ‬
‫‪294‬مٌسام‌إسمانٌل‌نلٌوي‪‌،‬عامر ‌المضاد‌فً‌معجم‌مم ‌الل ة‌دراسة‌فً‌الم ٌر‌الداللً‪‌،‬ص‪‌ ‌.222‌.‬‬

‫‪295‬‬
‫‪296‬‬
‫‪297‬‬
‫‪292‬‬
‫‪299‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .5.‬‬
‫‪311‬‬
‫‪311‬‬
‫‪312‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .653‌.‬‬
‫‪313‬‬
‫مٌسام‌إسمانٌل‌نلٌوي‪‌،‬عامر ‌المضاد‌فً‌معجم‌مم ‌الل ة‌دراسة‌فً‌الم ٌر‌الداللً‪‌،‬ص‪‌ ‌.222‌.‬‬
‫‪314‬‬
‫‪59‬‬
‫عس‪ٞ‬ه‪ ،٨‬ومذ ؤخٓش‪ 328.‬ويف ‪ٞ٩‬دَُظ خ‪ٖ٦٥‬ص‪ٝ( ،‬ذٓ‪ٝ" ٬٩ )٧‬ذ‪ "٧‬خ‪ٞ٥‬دٗ وخ‪٥‬ذخ‪٣‬‬
‫وخ‪ٞ‬نُ‪ ٨‬ؤف‪ ٤‬فمُك َذ‪ ً٦ّ ٣‬عَسِ‪ ٜ‬و َسِّ٘‪ 321.‬و(‪ٝ‬ذٓ‪٩ ٤ْٙ )٧‬ضَذ خ‪٥‬ؽٗؼٍ‬
‫وخلذ زضَددش خ‪٥‬عنُْ٘‪ .‬وخ‪ٞ‬نشخد زـ (‪٩‬د ‪ٝ‬ذٓ‪٩ :)٧‬د ‪ .ٰ٦ْٙ‬ؤ‪٩‬د خ‪( ٌٚ٦٥‬ؤخٓش)‪ :‬آخش‬
‫َأخش ظإخًنخ ّٮٰ‪ ،‬مذ ‪ٝ‬ذٓ‪ 327.ُٰ٦ّ ٰ٩‬وخ‪ٞ‬نشخد زـ(‪٩‬د ؤخٓش)‪٩ :‬د ظش‪٣ ٰ١‬ند ؤ‪٩‬ش‬
‫ز‪ ٰ٦ْٚ‬ؤ‪ ٫‬هنٍ ّ‪ ٰ٦ْٙ ٬‬يف خ‪ٜ‬ند‪ٌ٥‬ن ‪ٙ‬خد‪٩ ٘٥‬د ‪ ٘٦ُ١‬زٰ و‪٣‬ند ّ‪ ٰ٪ّ٦‬خ‪٥‬ٮيب ﷺ ‪٬٩‬‬
‫‪32١‬‬
‫خ‪٥‬ذّدء (‪ٙ‬دٕ‪ٚ‬ش ِف ‪٩‬د ‪ٝ‬ذ‪٩‬ط و‪٩‬د ؤخشض و‪٩‬د ؤعشسض و‪٩‬د ؤّ‪٦‬ٮط)‪.‬‬
‫‪،32٤﴾  ‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪   ،  ‬‬
‫‪  ‬‬ ‫‪    ‌ ‬‬ ‫‪ ‌‬‬
‫‪   ‬‬ ‫و‪٩‬ؽد‪ٝ ٰ٥‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف ‪  ﴿ :‬‬
‫‪  ‌ ‬‬
‫‪( ٌٚ٦ٙ‬ظُمسٓى‪ )٫‬و‪( ٌٚ٥‬ظزسو‪ )٫‬زُٮه‪٪‬د ظندد‪ .‬خ‪ٓ( ٌٚ٦٥‬نسٓى‪ )٫‬ؤف‪ ٰ٦‬ؤلرٓ‪-‬حي ٓ‬
‫ر‬
‫مرٓ ب‪:ُٰ٥‬‬
‫ّنْىن لسٰٖ وٱى ؤ‪١‬ؽش خععْ‪٪‬دٖ ‪ ٬٩‬لرٖ ‪ٙ‬هى ‪ُ٩‬مرٓ ورخ‪١ ٟ‬نسىذ و ُ‪َ ٩‬‬
‫ؤٍهش ‪ ٰ٥‬خ﵀سٓصَ وخ‪٥‬ىدخد‪ 3١2.‬و(ٓنسٓى‪ُٝ )٫‬دعد ‪٦٥‬ٮدط خ‪٥‬زَ‪ ٬‬حيسٓى‪ ٫‬وَ‪ٞ‬شزى‪٩ ٫‬عدُ‬
‫خ‪٥‬ذ٭ُد ‪ .‬ؤ‪٩‬د خ‪( ٌٚ٦٥‬ظزسو‪ٙ )٫‬إف‪ ٰ٦‬وَرَسَ‪ٔ َ-‬زسُ وَ ْرسّخ خ‪٥‬ؾٍء ّنْىن ظش‪ 3١١.ٟ‬و‪ٝ‬د‪٣‬‬
‫خ‪٥‬قدزى‪ ٫‬يف ظ‪ٚ‬غًنٯ ﴿‪ ﴾‌ ‌ ‌ ‬ؤٌ خسظذّىخ َد ‪ْ٩‬ؾش خ‪ٞ‬نؾش‪ٌ١‬ن‬
‫‪ُ٦ٙ‬ظ خْ‪٩‬ش ‪٪١‬د صّ‪٪‬ع‪ ٨‬ؤ‪ ٖ ٫‬زْػ وٖ لغدذ وٖ ـضخء‪ ،‬ز‪ ٤‬ؤ٭ع‪ٝ ٨‬ى‪ٓ ٧‬نسى‪٫‬‬
‫خ‪٥‬ذ٭ُد خ‪ٚ٥‬د٭ُص وظعش‪١‬ى‪ ٫‬خِخشش خ‪٥‬سد‪ُٝ‬ص‪ ،‬و‪٥‬ز‪ ٖ ٠٥‬ظ‪٢ٚ‬شو‪ ٫‬يف خ‪ّ٥ ٤٪ْ٥‬خشش ‪ِ٩‬‬
‫ؤهند خًن وؤز‪ 3١١.ًٞ‬و(ظزسو‪ُٝ )٫‬دعد ‪٦٥‬ٮدط خ‪٥‬زَ‪٢َ ٬‬شٱى‪ ٫‬وَسْذو‪ ٫‬لىت‬
‫َعش‪١‬ى‪ ٫‬خ‪ْ٥‬سددش‪.‬‬
‫‪. 3١3﴾  ‬‬
‫‪  ‌ ‬‬ ‫‪   ،  ‬‬
‫‪     ‌  ‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬ ‫و‪٩‬ؽد‪ٝ ٰ٥‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪  ﴿ :‬‬
‫‪    ‌  ‬‬
‫‪( ٌٚ٦ٙ‬٭دمشش) و‪( ٌٚ٥‬زدعشش) زُٮه‪٪‬د ظندد‪ .‬خ‪( ٌٚ٦٥‬٭دمشش) ‪ٙ‬دّ‪ ٬٩ ٤‬٭نش‪-‬‬
‫َٮنُشُ و٭نِشش و٭نشخ وُ٭نُىسخ و٭ندسش خ‪٥‬ىـُٰ ؤو خ‪٥‬ؾفشُ وًٕنُٱد‪ :‬٭ْ‪ ٨‬وس‪ُٝ‬صو‪١‬د‪٫‬‬
‫ٗنُٗ‪ 3١٩.‬ؤ‪٩‬د (زدعشش) ‪ٙ‬إف‪ٙ ٰ٦‬دّ‪ ٬٩ ٤‬زَغَشَ‪َ-‬سِغُشُ زَغِشّخ وزُغُىسّخ‪َٝ :‬يَّرَ َوـِهَُٰ‪،‬‬
‫‪315‬‬
‫‪316‬‬
‫‪317‬‬
‫‪312‬‬
‫‪319‬‬
‫‪311‬‬
‫‪311‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ . 293.‬‬
‫‪312‬‬
‫الصابونً‪‌،‬صفو ‌المفاسٌر‪‌،‬ص‪‌ . 462.‬‬
‫‪313‬‬
‫‪314‬‬
‫‪61‬‬
‫و‪٩‬ٮٰ َ‪ٞ‬د‪ٗ٥ ٣‬عذ‪" :‬خ‪٥‬سَغُىس" ؤٌ خ‪٢٥‬دٌف خ‪٥‬ىـٰ‪ 3١8.‬و‪ٝ‬د‪ ٣‬خز‪ّ ٬‬دؽىس‪ٙ" :‬د‪٥‬ىـىٯ‬
‫‪3١1‬‬
‫خ‪٥‬ٮدمشش وـىٯ ؤٱ‪ ٤‬خ‪٥‬غْددش وخ‪٥‬ىـىٯ خ‪٥‬سدعشش وـىٯ ؤٱ‪ ٤‬خ‪٥‬ؾ‪ٞ‬دء"‪.‬‬
‫‪‌‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫‪  ‬‬ ‫‪،  ‬‬
‫‌ ‪‬‬ ‫‪  ‌ ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫﴿ ‪ ‬‬
‫‪ ‌ ‬‬
‫‪ ‬‬ ‫و‪٩‬ؽد‪ ٰ٥‬ؤَند ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪( ٌٚ٦ٙ ،3١7﴾‬فذٓ‪ )ٛ‬و‪١( ٌٚ٥‬زّذ) زُٮه‪٪‬د ظندد‪ .‬خ‪( ٌٚ٦٥‬فذٓ‪٬٩ )ٛ‬‬
‫فَذَ‪َ-َٛ‬قِذُ‪ ُٛ‬فَذِ‪ٝ‬﵂د وفٔذِ‪ٝ‬﵂د و‪َ٩‬قِذُوِ‪َٝ‬ص﵂ وَظقِذَخ‪ٝ‬﵂د‪ :‬مذٓ ‪١‬زذ‪ ،‬وفذٓ‪ ٰٝ‬م ٓذ‬
‫‪١‬زّزٰ‪ 3١١.‬ؤ‪٩‬د خ‪١( ٌٚ٦٥‬زّذ) ‪ٙ‬إف‪َ١ ٬٩ ٰ٦‬زَذَ‪ْ٢َ-‬زٔذُ ‪َ١‬زٔزّد و‪ٔ١‬زْزّد و‪ٔ١‬زَّخزّد‬
‫مذٓ فذ‪ ،ٛ‬ؤخرب ّ‪ ٬‬خ‪٥‬ؾٍء ِنٗٗ ‪٩‬د ٱى ‪ ِ٩‬خ‪ ٨٦ْ٥‬زٰ‪ 3١٤.‬و‪١‬ز‪ ،٠٥‬يف‬
‫‪ٞ٩‬دَُظ خ‪ٖ٦٥‬ص‪١( ،‬زذ) خ‪٢٥‬دٗ وخ‪٥‬زخ‪ ٣‬وخ‪٥‬سدء ؤف‪ ٤‬فمُك َذ‪ ً٦ّ ٣‬خٗٗ‬
‫‪3١2‬‬
‫و‪ٝ‬د‪ ٣‬خ‪٥‬قدزىين يف ظ‪ٚ‬غًنٯ‪ ﴾‌ ‌ ‌ ﴿ ،‬ؤٌ َف َقذ‪ٛ‬‬ ‫خ‪٥‬قذ‪.ٛ‬‬
‫زد‪ٞ٥‬شآ‪ ٫‬وَف َق‪٦٥ ٤‬ش٘ن‪ .٬‬و‪ٝ‬ى‪ ﴾‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬ؤٌ و‪١ ٬٢٥‬زذ‬
‫‪3١١‬‬
‫زد‪ٞ٥‬شآ‪ ٫‬وؤّشك ّ‪ ٬‬خٔديد‪.٫‬‬
‫‪3١١‬‬
‫‪﴾      ‌     ‌  ‌    ‌     ‌ ‬‬ ‫و‪٩‬ؽد‪ ٰ٥‬ؤَند ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪    ﴿ :‬‬
‫‪   ‌ ‬‬
‫‪َُ( ٌٚ٦ٙ‬مٍُ) و‪( ٌٚ٥‬خ‪ٞ‬نَىظً) زُٮه‪٪‬د ظندد‪ .‬خ‪َُ( ٌٚ٦٥‬مٍُ) ‪ ٬٩‬لٍََُِ‪َ-‬مٍَِ‬

‫لُدش‪ :‬مذٓ ‪٩‬دض‪ 3١3.‬ؤ‪٩‬د خ‪( ٌٚ٦٥‬خ‪ٞ‬نىظً) ‪ْ٪ٙ‬ٮدٯ‪٩ :‬دض َ‪ُِٔ٪‬طُ ‪َُِ٩‬عّد‪٪١ ،‬دض ديىض‬
‫‪٩‬ىظّد‪ 3١٩.‬وٗن‪٦‬ص ﴿‪ ﴾‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‬وخ‪ْٝ‬ص ‪٩‬ى‪ ِٝ‬خ‪٥‬ٮعُفص‬
‫‪ ٬٩‬خ‪٥‬ذ‪ ٫ْ ٤ُ٥‬خ‪ ٜ٦‬ـغ‪ ٨‬خٔ٭غد‪ّ ٬٩ ٫‬ذ‪ ٧‬وٱى ؤ‪٩‬ش ؼدزط زنشوسش خ‪ٞ‬نؾدٱذش‪،‬‬
‫‪3١8‬‬
‫ؤل‪ ٜ‬زدٖععسْدد ‪ ٬٩‬بّددش خ‪ٜ‬نُدش بُف خ‪ٛ‬نغ‪ ٨‬زْذ خ‪ٞ‬نىض‪.‬‬
‫‪315‬‬
‫‌المعلوف‪‌،‬المنجد‌فً‌الل ة‌واألنتم‪‌،‬ص‪‌ . 37.‬‬
‫‪316‬‬
‫‪317‬‬
‫‪312‬‬
‫المعلوف‪‌،‬المنجد‌فً‌الل ة‌واألنتم‪‌،‬ص‪‌ .421-419.‬‬
‫‪319‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .672‌.‬‬
‫‪321‬‬
‫‪321‬‬
‫الصابونً‪‌،‬صفو ‌المفاسٌر‪‌،‬ص‪‌ .463.‬‬
‫‪322‬‬
‫‪323‬‬
‫‪324‬‬
‫نف ‌المرجع‪‌،‬ص‪‌ .721.‬‬
‫‪325‬‬
‫‪61‬‬
‫د‪ -‬خٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬
‫َىـذ خٖؽع‪٪‬د‪٩ّٗ ٬ّ ٣‬دض خ‪ُ٥‬ى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ ،‬خ‪٥‬زٌ َُخغ٘ ‪ ُٰٙ‬خ‪٪ٞ٥‬ش‪ ،‬وَعمًن خ‪٥‬سقش‪،‬‬
‫‪3١1‬‬
‫يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪،‌ ‌ ﴿ :‬‬ ‫وجي‪ ُٰٙ ِ٪‬خ‪ٝ‬نٗج‪ ٜ‬وخ‪٥‬سؾش ‪٦٥‬مغدذ وخ‪ٛ‬نضخء‪،‬‬
‫‪‌ ، ‌ ‌  ، ‌ ‌ ‌ ‌  ، ‌ ‌  ، ‌ ‬‬
‫‪ٙ .3١7﴾‌‌‬دْ‪ٚ٥‬دً (زش‪ ،ٛ‬خ‪٥‬سقش‪ ،‬خغ٘‪ ،‬خ‪٪ٞ٥‬ش‪ٗ ،‬نِ‪ ،‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ‪ ،‬خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬ش‪،‬‬

‫ٖ وصس‪ ،‬خ‪ٞ‬نغع‪ٞ‬ش) ٓن‪ْ٩ ٤٪‬ىن خٖؽع‪٪‬د‪ ،٣‬وظٮذسؾ ‪٦١‬هد يف فٮ٘ ّد‪ ٧‬ٱى ّٗ‪٩‬دض خ‪ُ٥‬ى‪٧‬‬
‫خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫و‪ ٬٩‬ر‪ ،٠٥‬خٖؽع‪٪‬د‪ ٬ّ ٣‬خٱع‪٪‬د‪ ٧‬خ‪٥‬شعى‪ ٣‬زنسو خ‪ٞ٥‬شآ‪ّ ٫‬ٮذ ظٗوش ـربَ‪ٞٙ ،ُٰ٦ّ ٤‬ذ‬
‫‪١‬د‪ ُٰ٦ّ ٫‬خ‪٥‬غٗ‪ ٧‬جيهذ ٭‪ٚ‬غٰ يف ‪٩‬عدزْص ـربَ‪ ،٤‬وحيش‪٥ ٟ‬غد٭ٰ ‪ُ٥ ْٰ٩‬غشُ يف ل‪٩ ٌٚ‬د‬
‫﴿‪‌‌ ‬‬ ‫َع‪٦‬ىٯ‪ٙ ،‬إ‪٩‬شٯ ظْدُف ؤ‪َ ٫‬غع‪٦٥ ِ٪‬عٗوش وٖ حيش‪٥ ٟ‬غد٭ٰ زٰ‪ 3١١،‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪‌‌‌ ،‌‌‌ ،‌‌‌ ،‬‬
‫‪ ‌‌‌‬‬
‫‪ٙ .3١٤﴾‬دْ‪ٚ٥‬دً (ٖ ٓنش‪٥ ،ٟ‬غد٭‪٥ ،٠‬عْف‪ٗ ،٤‬نِ‪ٝ ،‬شؤ٭د‪ ،‬خظسِ‪ٝ ،‬شآ‪ ،٫‬زُد‪ٓ )٫‬ن‪٤٪‬‬
‫‪ْ٩‬ىن خٖؽع‪٪‬د‪ ،٣‬وظٮذسؾ ‪٦١‬هد يف فٮ٘ ّد‪ ٧‬ٱى خٱع‪٪‬د‪ ٧‬زنسو خ‪ٞ٥‬شآ‪.٫‬‬
‫و‪٤‬نذ خٖؽع‪٪‬د‪ ٬ّ ٣‬خ٭‪ٞ‬غد‪ ٧‬خ‪٥‬ٮدط يف خِخشش بُف ‪ٙ‬شَ‪ٌٞ‬ن‪ :‬عْذخء وؤؽ‪ُٞ‬دء‪ٙ ،‬د‪٥‬غْذخء‬
‫وخىٱه‪٩ ٨‬نُحص ظعْٓ زدْ٭ىخس‪َ ،‬ٮَشو‪ ٫‬بُف خ‪٥‬شذ ـٗ وّٗ‪ ،‬وخْؽ‪ُٞ‬دء وـىٱه‪٨‬‬
‫‪332‬‬
‫﴿‪‌‌  ، ‌ ‌ ‬‬ ‫يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬ ‫‪٪٦َ٩‬ص ‪ٝ‬دٕنص َْ‪٦‬ىٱد خ‪٥‬ز‪ ٣‬وخ‪ٞ٥‬عشش‪،‬‬
‫‪ٙ .33١﴾‌ ‌ ‌ ‌  ،‌ ‌  ،‬د‪َٚ٦٥‬د‪( ٫‬٭دمشش‪ ،‬و٭دٍشش)‬
‫ٓن‪ْ٩ ٫ٗ٪‬ىن خٖؽع‪٪‬د‪ ،٣‬وظٮذسـد‪٦١ ٫‬ه‪٪‬د يف فٮ٘ ّد‪ ٧‬ٱى خ‪٥‬غْذخء‪ .‬وخ‪َٚ٦٥‬د‪( ٫‬زدعشش‪،‬‬
‫و‪ٙ‬د‪ٝ‬شش) ٓن‪ْ٩ ٫ٗ٪‬ىن خٖؽع‪٪‬د‪ ،٣‬وظٮذسـد‪٦١ ٫‬ه‪٪‬د يف فٮ٘ ّد‪ ٧‬ٱى خْؽ‪ُٞ‬دء‪.‬‬
‫و‪١‬ز‪ ،٠٥‬خٖؽع‪٪‬د‪ ٬ّ ٣‬لد‪ ٣‬خ‪ٞ‬نشء و‪ٝ‬ط خٖلعندس‪ ،‬لُػ ظ‪٢‬ى‪ ٫‬خْٱىخ‪ ٣‬وخ‪٥‬ؾذخجذ‪،‬‬
‫﴿‪‌‌ ‬‬ ‫وَ‪ ًٞ٦‬خٔ٭غد‪ ٬٩ ٫‬خ‪٢٥‬شذ وخ‪٥‬نُ‪٩ ٜ‬د َف َ‪ ٬٢‬يف خ‪ٜ‬نغسد‪ 33١،٫‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪:‬‬
‫‪326‬‬
‫‪327‬‬
‫‪322‬‬
‫الصابونً‪‌،‬صفو ‌المفاسٌر‪‌،‬ص‪‌ . 457‌.‬‬
‫‪329‬‬
‫‪331‬‬
‫الصابونً‪‌،‬صفو ‌المفاسٌر‪‌،‬ص‪‌ . 457‌.‬‬
‫‪331‬‬
‫‪332‬‬
‫‪62‬‬
‌‌ ‌  ،
 ‌ ‌  ،
 ‌ ‌  ،
 ‌ ‌  ،
 ‌ 
.333﴾‌ ‌ ‌ ‌  ،‌ ‌  ،‌ ‌ ‌  ،
،ًّ٥‫ ظى‬،‫زّذ‬١ ،ًّ٦‫ ٖ ف‬،ٛٓ‫ ٖ فذ‬،ُٛ‫نَغَد‬ٞ‫ خ‬،ُٛ‫غٖد‬٥‫ خ‬،ُٛ‫ٔشَخ‬ٚ٥‫ خ‬،ٍٛ‫ سَخ‬،ٍَٔٝ‫عٖشَخ‬٥‫دً (خ‬ٚ٥ْ‫د‬ٙ
‫ط‬ٝ‫نشء يف و‬ٞ‫ خ‬٣‫ ٱى ؤلىخ‬٧‫هد يف فٮ٘ ّد‬٦١ ‫ وظٮذسؾ‬،٣‫د‬٪‫ْىن خٖؽع‬٩ ٤٪‫يًّ) ٓن‬٪‫َع‬
.‫ؾذخجذ‬٥‫ وخ‬٣‫ خْٱىخ‬٫‫ى‬٢َ ‫خٖلعندس لُػ‬
‫ يف‬33٩،‫ُص‬٦ْٞ٥‫ربخٱٌن خ‬٥‫ص وخ‬٥‫نْدد زدْد‬ٞ‫نؾش وخ‬ٜ‫ وبؼسدض خ‬٫‫ خٔ٭غد‬ٜ٦‫ خ‬٬ّ ٣‫د‬٪‫وخٖؽع‬
‌‌‌ ،
 ‌‌‌‌‌ ،‌‌‌‌﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٝ
‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌  ،
 ‌ ‌ ‌ ‌  ،
 ‌ 
،‫ضوـٌن‬٥‫ خ‬،‫ص‬ٞ٦ّ ،ٓ‫ين‬٩ ،‫ص‬ٚ‫ ٭ي‬،‫ عىٓي‬،٤ْ‫ ـ‬،ٜ٦‫ خ‬،‫ عذي‬،ٟ‫دً (َعش‬ٚ٥ْ‫د‬ٙ .338﴾
ٜ٦‫ ٱىخ‬٧‫هد يف فٮ٘ ّد‬٦١ ‫ وظٮذسؾ‬،٣‫د‬٪‫ْىن خٖؽع‬٩ ٤٪‫نىظً) ٓن‬ٞ‫ خ‬،ٍُ‫ حي‬،ً‫ خْ٭ؽ‬،‫ش‬١‫ز‬٥‫خ‬
.‫ُص‬٦ْٞ٥‫ربخٱٌن خ‬٥‫ص وخ‬٥‫نْدد زدْد‬ٞ‫نؾش وخ‬ٜ‫ وبؼسدض خ‬٫‫خٔ٭غد‬
‫ص‬٩‫ُد‬ٞ٥‫نقدلسص يف عىسش خ‬ٞ‫ خ‬-‫ٱ‬
:‫ مهد‬،‫نقدلسص بُف ٭ىٌّن‬ٞ‫ خ‬٨‫غ‬ٞ‫َٮ‬
‌﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٞ١ ،ٗ‫نشو‬ٜ‫غدجذش وخ‬٥‫دض خ‬٪٦٢٥‫ خ‬٬٩ ٫‫ى‬٢‫ ظع‬،‫ٮمىَص‬٥‫نقدلسص خ‬ٞ‫ خ‬.١
٫‫ى‬٢‫ ذ) َع‬٨‫غ‬ٝ‫ٌ (ؤ‬ٚ٦٥‫ خ‬.331﴾‌ ‌ ‌  ،‌ ‌ 
337
.٘٦‫ذ) ّنْىن ل‬+٨‫غ‬ٝ‫ ولشٗ ـش (ؤ‬٤ْٙ ٬٩
‌ ،‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :‫ٰ ظْدُف‬٥‫ى‬ٝ ‫ يف‬٠٥‫ز‬١‫و‬
٨‫ خع‬٬٩ ٫‫ى‬٢‫ً) َع‬٦ّ ‫ددس‬ٝ( ٌٚ٦٥‫ وخ‬.33١﴾‌ ‌ ‌ ‌ ‌ 
33٤
.ُ‫ولشٗ ـش ديْىن خععيد‬
333
‌ )33-26(‌‫‌األٌة‬،‫سور ‌التٌامة‬
334
‌ . 457‌.‫‌ص‬،‫‌صفو ‌المفاسٌر‬،ً‫الصابون‬
335
336
337
‌ . 629.‫‌ص‬،‫‌المنجد‌فً‌الل ة‌واألنتم‬،‫المعلوف‬
332
‌ )41‌،4(‌‫‌األٌة‬،‫سور ‌التٌامة‬
339
Atabik Ali, Zuhdi Muhdlor, Kamus Kontemporer Arab-Indonesia, h. 1436.
63
‫و‪٤‬نذ خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪٥‬ٮمىَص يف ‪ٝ‬ى‪،3٩2﴾‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :ٰ٥‬‬
‫‪3٩١‬‬
‫خ‪( ٌٚ٦٥‬رٱر بُف) َع‪٢‬ى‪ ٤ْٙ ٬٩ ٫‬ولشٗ ـش ّنْىن عدس و‪ٝ‬قذ‪.‬‬
‫و‪١‬ز‪ ٠٥‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪،3٩١﴾‌ ‌ ‌  ،‌ ‌ ﴿ :‬‬
‫خ‪( ٌٚ٦٥‬ؤوُف ‪َ )٠٥‬ع‪٢‬ى‪ ٬٩ ٫‬خع‪ ،٨‬لشٗ‪ ،‬وم‪ً٪‬ن (ؤوُف‪ّ )ٟ +٣ +‬نْىن وَ‪٤‬‬
‫‪3٩3‬‬
‫‪.٠٥‬‬
‫‪ .١‬خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص‪ ،‬ظع‪٢‬ى‪ ٬٩ ٫‬خٖ‪ٚ‬ندء وخْ‪ْٙ‬د‪ ٣‬وخ‪٥‬ق‪ٚ‬دض وخ‪َ٥‬شوٗ‪ٞ١ ،‬ى‪ٰ٥‬‬
‫ظْدُف‪ ،3٩٩﴾‌ ‌ ‌ ﴿ :‬خ‪( ٌٚ٦٥‬خ‪٥‬ٮ‪ٚ‬ظ خ‪٦٥‬ىخ‪٩‬ص) َع‪٢‬ى‪٬٩ ٫‬‬
‫خع‪ ٨‬وف‪ٚ‬ص (خ‪٥‬ٮ‪ٚ‬ظ‪+‬خ‪٦٥‬ىخ‪٩‬ص) ّنْىن ٱٍ خ‪٥‬يت خ‪١‬عغسط زْل خ‪ٚ٥‬نُ‪٦‬ص ‪ٙ‬ع‪٦‬ى‪٧‬‬
‫‪3٩8‬‬
‫فدلسهد برخ خسظ‪٢‬ر ‪٢٩‬شوٱد‪.‬‬
‫و‪١‬ز‪ ٠٥‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪ .3٩1﴾‌ ‌ ﴿ :‬خ‪( ٌٚ٦٥‬زش‪ ٛ‬خ‪٥‬سقش)‬
‫َع‪٢‬ى‪ ٤ْٙ ٬٩ ٫‬وخع‪ّ ٨‬نْىن ٓنًن ودٱؼ ‪َ ٨٦ٙ‬سقش‪ 3٩7.‬و(زش‪ٝ )ٛ‬شؤٯ خ‪ٛ‬ن‪٪‬هىس‬
‫ز‪٢‬غش خ‪٥‬شخء‪ْ٩ ،‬ٮدٯ دُٱؼ وزُهط‪َٞ ،‬د‪ :٣‬زشِ‪َ ٛ‬ربَ‪ٙ ٛ‬هى زشِ‪ ٬٩ ٛ‬زدذ ‪ٙ‬شق ‪ٙ‬هى‬
‫‪ ٬٩‬ؤلىخ‪ ٣‬خٔ٭غد‪ .٫‬وبمند ؤعٮذ يف خَِص بُف خ‪٥‬سقش ّ‪ ً٦‬عسُ‪ ٤‬خجملدص خ‪ ٍ٦ْٞ٥‬ظٮضَٗ‬
‫‪3٩١‬‬
‫‪٩ ٰ٥‬ٮض‪٥‬ص ‪٢٩‬د‪ ٫‬خ‪٥‬رب‪ْ ٛ‬٭ٰ هبط ؽخـ زقشٯ‪.‬‬
‫و‪٤‬نذ خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪ ،3٩٤﴾‌ ﴿ :‬خ‪ٌٚ٦٥‬‬
‫(خغ٘ خ‪٪ٞ٥‬ش) َع‪٢‬ى‪ ٤ْٙ ٬٩ ٫‬وخع‪( ٨‬خغ٘‪+‬خ‪٪ٞ٥‬ش) ّنْىن ع‪ٞ‬و خ‪٪ٞ٥‬ش ؤي‬
‫‪382‬‬
‫رٱر مىئٯ‪.‬‬
‫‪341‬‬
‫‪341‬‬
‫‪Atabik Ali, Zuhdi Muhdlor, Kamus Kontemporer Arab-Indonesia, h. 936.‬‬
‫‪342‬‬
‫‪343‬‬
‫‪344‬‬
‫‪345‬‬
‫‪346‬‬
‫‪347‬‬
‫‪342‬‬
‫‪349‬‬
‫‪351‬‬
‫‪64‬‬
‫وؤَند يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪ ،38١﴾‌ ‌ ‌ ‌ ﴿ :‬خ‪ٌٚ٦٥‬‬
‫(َ‪ٞ‬ى‪ ٣‬خٔ٭غد‪َ )٫‬ع‪٢‬ى‪ ٤ْٙ ٬٩ ٫‬وخع‪ ،٨‬و(َ‪ٞ‬ى‪٩ )٣‬ضوؾ ‪ٗ٥‬ع‪ ٨‬خ‪ٞ‬نخ‪٦‬ى‪ ٛ‬٭دى‪ٜ‬‬
‫‪38١‬‬
‫‪ٕ١‬٭غد‪ .٫‬و(َ‪ٞ‬ى‪ ٣‬خٔ٭غد‪ّ )٫‬نْىن َع‪ ٨ّ٦٢‬خٔ٭غد‪.٫‬‬
‫و‪١‬ز‪ ٠٥‬يف ‪ٝ‬ى‪ ٰ٥‬ظْدُف‪،383﴾‌‌‌‌‌‌﴿ :‬‬
‫خ‪َُ( ٌٚ٦٥‬مٍُ خ‪ٞ‬نىظً) َع‪٢‬ى‪ ٤ْٙ ٬٩ ٫‬وخع‪ ،٨‬و(َُمٍُ) ‪٩‬ضوؾ ‪ٗ٥‬ع‪ ٨‬خ‪ٞ‬نخ‪٦‬ى‪ٛ‬‬
‫خ‪٥‬زٌ ‪ٝ‬ذ ظٮ‪ٚ‬ظ ‪١‬د‪ٞ‬نىظً َْىن خٔ٭غد‪ ٫‬ؤو خ‪ٜ‬نُىخ‪ ٫‬ؤو خ‪٥‬ٮسدض خ‪٥‬زَ‪١ ٬‬د٭ىخ‬
‫َعٮ‪ٚ‬غى‪ٝ ٫‬س‪ ٤‬خ‪ٞ‬نىض‪ٙ ،‬د‪َُ( ٌٚ٦٥‬مٍُ خ‪ٞ‬نىظً) ّنْىن بّددش خ‪ٝ‬ن‪ ٜ٦‬زْذ ‪ٙ‬ٮدجه‪٨‬‬
‫ؾ‪ -‬ـذو‪ ٣‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪٥ ٍ٪‬غىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬
‫ـذو‪َ ٣‬ىمك ؤ٭ىخُ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس وؤٕشخمٰ و‪ْ٩‬د٭ُٰ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪( :‬خ‪ٛ‬نذو‪)٩.١ ٣‬‬
‫خ‪ٖ٥‬شك‪ /‬خ‪ٞ‬نْىن‬ ‫٭ىُ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‬ ‫ّذد وسودٯ‬ ‫س‪ ٨ٝ‬ؤَص‬ ‫خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‬
‫ظى‪ُ١‬ذ‪/‬خ‪ٞ٥‬غ‪٨‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪١-١‬‬ ‫ِ ؤُ‪ْٝ‬غِ‪ُ٨‬‬
‫ظ‪ٞ‬شَش‪َ /‬ى‪٧‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪1,١‬‬ ‫َى‪ ٧‬خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬
‫خ‪ٜ‬نغدذ وخ‪ٛ‬نضخء‬
‫ظ‪ٞ‬شَِ وظْفُر‪/‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3،8،١2،١3،١٩‬‬ ‫خٔ٭غد‪٫‬‬
‫خٔ٭غد‪ ٫‬خ‪٢٥‬د‪ٙ‬ش‬ ‫‪31،‬‬
‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش ظ‪ٞ‬شَش‪/‬ع‪ٞ‬و خ‪٪ٞ٥‬ش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪١،٤‬‬ ‫خ‪٪ٞ٥‬ش‬
‫وخ٭ي‪٪‬دط ٭ىسٯ‬
‫ظ‪ٞ‬شَش‪/‬خٖعع‪ٚ‬هد‪٧‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪3،31‬‬ ‫ؤحيغر‬
‫خٔ٭‪٢‬دسٌ‬
‫ظٮىَِ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪١١،١٩‬‬ ‫وُـىٯ‬
‫وظ‪ٞ‬غُ‪/٨‬بٗند‪٣‬‬
‫لد‪ ٣‬خ‪٥‬ٮدط َى‪٧‬‬
‫‪351‬‬
‫‪352‬‬
‫‪353‬‬
‫‪65‬‬
‫خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص زٌن ؤٱ‪٤‬‬
‫عْددش وؽ‪ٞ‬دوش‬
‫ظى‪ُ١‬ذ‪/‬خ‪٥‬شدُ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪3‬‬ ‫‪١١،١2،١1‬‬ ‫‪ّٗ١‬‬
‫وخ‪٥‬ضـش‬
‫ظ‪ٞ‬شَش‪/‬لُٮحز‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪1‬‬ ‫‪،١2،١١،١3‬‬ ‫َى‪٩‬حز‬
‫‪١١،١٩،32‬‬
‫ظى‪ُ١‬ذ‪/‬خْ‪ٝ‬شذ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪3٩،38‬‬ ‫ؤوُف‬

‫وخْـذس‬
‫ظى‪ُ١‬ذ‪/‬خ‪٥‬ىََ‪٤‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪3٩،38‬‬ ‫ؤوُف ‪٠٥‬‬
‫ظ‪ٞ‬شَش‪٦٥/‬ع‪٘٦٢‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪١7،١٤‬‬ ‫ّ‪ُ٦‬ٮد‬
‫وخ‪٥‬عْهٓذ‬
‫ظَُْ‪/٨‬خ‪ٝ‬ند‪ٜ٥‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪3‬‬ ‫‪١١،١3،32‬‬ ‫سذٓ‬
‫ظى‪ُ١‬ذ‪/‬خ‪٥‬ع‪ٚ‬دٗ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪١٤‬‬ ‫خ‪٥‬غد‪ٛ‬‬
‫عد‪ ٍٝ‬خ﵀عنش زْذ‬
‫خ‪ٞ‬نىض‬
‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش ّي٘‪/‬ؤدخش خ‪٥‬شزو‬ ‫‪١1‬‬ ‫‪١،١،٤،١3،١8١‬‬ ‫و‬
‫‪7،١١،١٩،١7،١‬‬
‫‪،١،١٤،3١،3١‬‬
‫‪3٤‬‬
‫‪ٝ‬غ‪ ،٨‬ظى‪ُ١‬ذ‪،‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪1‬‬ ‫‪١،١،١1،١8،٩2‬‬ ‫ذ‬
‫‪66‬‬
‫وب‪٥‬قد‪ٛ‬‬
‫بعع‪ٚ‬هد‪ ٧‬ب٭‪٢‬دسٌ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪3,31,37,٩2‬‬ ‫ؤ‬
‫‪٥‬عن‪ٌ٪‬ن ‪ْ٩‬ىن‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪3‬‬ ‫‪٩,١٩,٩2‬‬ ‫ّ‪ً٦‬‬
‫خ‪ٞ‬ن‪ٞ‬دسزص‬
‫و‪ٕ٥‬ععشخ‪ٟ‬‬
‫ظى‪ُ١‬ذ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3،٩،١8،31،٩2‬‬ ‫ؤ‪٫‬‬
‫ظى‪ُ١‬ذ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪١7،١٤‬‬ ‫ب‪ّ٫‬‬
‫ٍشٗ ‪٪٦٥‬غع‪ٞ‬س‪٤‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7،١١،١1‬‬ ‫برخ‬
‫وٍشٗ ‪٩‬ن‪٬٪‬‬
‫‪ْ٩‬ىن خ‪٥‬ؾشه‬
‫‪ٝ‬غ‪ ٖ ،٨‬خ‪٥‬ٮدٱُص‪،‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪1‬‬ ‫‪١،١،١١،١1،3١‬‬ ‫ٖ‬
‫ٖ خ‪٥‬ٮد‪ُٙ‬ص‬
‫ٔ‪ٙ‬ددش خ‪ٜ‬نقش‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪١١،١3،32،3١‬‬ ‫بُف‬
‫‪ٗ٥‬مشخذ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8،١٩،١2‬‬ ‫ز‪٤‬‬
‫‪٦٥‬عشخخٍ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪٩‬‬ ‫‪،١٤،33،38‬‬ ‫ؼُ‪٨‬‬
‫‪3١‬‬
‫ّي٘ ‪٥‬ع‪ٚ‬شَِ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪٤‬‬ ‫‪،3١ ،١١، 7‬‬ ‫ٗ‬
‫خ‪ٛ‬نىخذ خ‪٥‬غاخ‪٣‬‬ ‫‪،3١ ،38 ،3٩‬‬
‫‪3٤‬‬
‫ظ‪ٞ‬شَش‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪١1‬‬ ‫زٰ‬
‫ظ‪ٞ‬شَش‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١8‬‬ ‫‪،١٩ ،8 ،٩ ،3‬‬ ‫ٱ‬
‫‪،١7 ،١1 ،١8‬‬
‫‪،١١ ،١٤ ،١١‬‬
‫‪67‬‬
‫‪3٤ ،33‬‬
‫ظ‪ٞ‬شَش‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪١3،١8‬‬ ‫ٱد‬
‫ظ‪ٞ‬شَش‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪8‬‬ ‫‪،32 ،١1 ،١١‬‬ ‫‪ٟ‬‬
‫‪38 ،3٩‬‬
‫ظ‪ٞ‬شَش‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪3‬‬ ‫‪١7،١١،١٤‬‬ ‫٭د‬
‫ظ‪ٞ‬شَش‪ٓ/‬ن‪ٌُٚ‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ـضجٍ‬ ‫‪3‬‬ ‫‪١7،١١‬‬ ‫‪ٝ‬شؤ‪ٝ-‬شآ‪٫‬‬
‫وخ‪ٞ٥‬شخءش‬
‫ظى‪ُ١‬ذ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ـضجٍ‬ ‫‪3‬‬ ‫‪١٤،32‬‬ ‫خ‪٥‬غد‪-ٛ‬‬
‫وظ‪ٞ‬شَش‪/‬خ‪٥‬ع‪ٚ‬دٗ‬ ‫خ‪ٞ‬نغد‪ٛ‬‬
‫عد‪ ٍٝ‬خ﵀عنش زْذ‬
‫خ‪ٞ‬نىض وخٔلندس‬
‫وخَٔقد‪٣‬‬
‫ظ‪ٞ‬شَش‪/‬خععيدُ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ـضجٍ‬ ‫‪١‬‬ ‫‪٩،٩2‬‬ ‫‪ٝ‬ددسَ‪ٝ-٬‬ددس‬
‫‪١31‬‬ ‫خجمل‪٪‬ىُ‬
‫‪62‬‬
‫ـذو‪َ ٣‬ىمك ؤ٭ىخُ خ‪٥‬عشخدٗ و‪ْ٩‬د٭ُٰ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪( :‬خ‪ٛ‬نذو‪)٩.١ ٣‬‬
‫خ‪ٞ‬نْىن‬ ‫٭ىُ خ‪٥‬عشخدٗ‬ ‫س‪ ٨ٝ‬ؤَص‬ ‫خ‪٥‬عشخدٗ‬
‫فٮِ خ﵁ خ‪ٞ‬نخ‪٦‬ى‪ٛ‬‬ ‫ظشخدٗ ـضجٍ‬ ‫‪3١،3٤‬‬ ‫خ‪-ٜ٦‬ـْ‪-٤‬‬
‫عىٓي‬
‫ظش‪ ٟ‬خ‪ْ٥‬سددش‬ ‫ظشخدٗ ـضجٍ‬ ‫‪١3،١١‬‬ ‫ؤخٓش‪-‬ظزسو‪٫‬‬
‫‪١‬‬ ‫خجمل‪٪‬ىُ‬
‫ـذو‪َ ٣‬ىمك ؤ٭ىخُ خ‪٥‬عندد و‪ْ٩‬د٭ُٰ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪( :‬خ‪ٛ‬نذو‪)٩.3 ٣‬‬

‫خ‪ٞ‬نْىن‬ ‫٭ىُ خ‪٥‬عندد‬ ‫س‪ ٨ٝ‬ؤَص‬ ‫خ‪٥‬عندد‬
‫خ‪٥‬شـ‪ ٤‬وخ‪٥‬ٮغدء‬ ‫ظندد لدد‬ ‫‪3٤‬‬ ‫خ‪٥‬ز‪١‬ش‪-‬خْ٭ؽً‬
‫دخس خ‪ٚ٥‬ٮدء وخ‪٥‬س‪ٞ‬دء‬ ‫ظندد لدد‬ ‫‪١2،١١‬‬ ‫خ‪ْ٥‬دـ‪٦‬ص‪-‬خِخشش‬
‫خ‪٢٥‬ىخ‪١‬ر خ‪٥‬ٮهدسٌ‬ ‫ظندد لدد‬ ‫‪٤‬‬ ‫خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ‪-‬خ‪٪ٞ٥‬ش‬
‫وخ‪٢٥‬ىخ‪١‬ر خ‪ُ٦٥‬دِف‬
‫عس‪ ٜ‬وظش‪ٟ‬‬ ‫ظندد ّ‪٢‬غٍ‬ ‫‪١3‬‬ ‫‪ٝ‬ذٓ‪-٧‬ؤخٓش‬
‫خ‪٥‬ىدود وخ‪٥‬عش‪ٟ‬‬ ‫ظندد ّ‪٢‬غٍ‬ ‫‪١2،١١‬‬ ‫ٓنسٓى‪-٫‬ظزسو‪٫‬‬
‫ؤٱ‪ ٤‬عْددش وؽ‪ٞ‬دوش‬ ‫ظندد ّ‪٢‬غٍ‬ ‫‪١١،١٩‬‬ ‫٭دمشش‪-‬زدعشش‬
‫فذ‪ ٛ‬زد‪ٞ٥‬شآ‪ ٫‬و‪١‬زذ‬ ‫ظندد ّ‪٢‬غٍ‬ ‫‪3١،3١‬‬ ‫فذٓ‪١-ٛ‬زّذ‬
‫زد‪ٞ٥‬شآ‪٫‬‬
‫بّددش خ‪ٜ‬نُدش بُف خ‪ٛ‬نغ‪٨‬‬ ‫ظندد ّ‪٢‬غٍ‬ ‫‪٩2‬‬ ‫َُمٍُ‪-‬خ‪ٞ‬نىظً‬
‫زْذ خ‪ٞ‬نىض‬
‫‪١‬‬ ‫خجمل‪٪‬ىُ‬
‫‪69‬‬
‫ـذو‪َ ٣‬ىمك خٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬ول‪ ٰ٦ٞ‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪( :‬خ‪ٛ‬نذو‪)٩.٩ ٣‬‬
‫ل‪ ٤ٞ‬خٖؽع‪٪‬د‪٣‬‬ ‫٭ىُ خٖؽع‪٪‬د‪٣‬‬ ‫س‪ ٨ٝ‬ؤَص‬ ‫خْ‪ٚ٥‬دً خ‪ٞ‬نشظسو ّنىمىُ‬
‫‪ٌْ٩‬ن‬
‫ّٗ‪٩‬دض خ‪ُ٥‬ى‪٧‬‬ ‫ؤ‪ٚ‬ندء وؤ‪ْٙ‬د‪٣‬‬ ‫‪١١-7‬‬ ‫زش‪ ،ٛ‬خ‪٥‬سقش‪ ،‬خغ٘‪،‬‬
‫خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‬ ‫خ‪٪ٞ٥‬ش‪ٗ ،‬نِ‪ ،‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ‪ ،‬خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬ش‪،‬‬
‫ٖ وصس‪ ،‬خ‪ٞ‬نغع‪ٞ‬ش‬
‫خٱع‪٪‬د‪ ٧‬زنسو‬ ‫ؤ‪ٚ‬ندء وؤ‪ْٙ‬د‪٣‬‬ ‫‪١٤-١1‬‬ ‫ٖ ٓنش‪٥ ،ٟ‬غد٭‪٥ ،٠‬عْف‪،٤‬‬
‫خ‪ٞ٥‬شآ‪٫‬‬ ‫ٗنِ‪ٝ ،‬شؤ٭د‪ ،‬خظسِ‪ٝ ،‬شآ‪،٫‬‬
‫زُد‪٫‬‬
‫خ٭‪ٞ‬غد‪ ٧‬خ‪٥‬ٮدط يف‬ ‫ؤ‪ٚ‬ندء‬ ‫‪١8-١١‬‬ ‫٭دمشش‪ ،‬٭دٍشش‪ ،‬زدعشش‪،‬‬
‫خِخشش‬ ‫‪ٙ‬د‪ٝ‬شش‬
‫لد‪ ٣‬خ‪ٞ‬نشء و‪ٝ‬ط‬ ‫ؤ‪ٚ‬ندء وؤ‪ْٙ‬د‪٣‬‬ ‫‪33-١1‬‬ ‫خ‪٥‬عٖشَخ‪ ،ٍَٔٝ‬سَخ‪ ،ٍٛ‬خ‪ٔٚ٥‬شَخ‪،ُٛ‬‬
‫خٖلعندس‬ ‫خ‪٥‬غٖد‪ ،ُٛ‬خ‪ٞ‬نَغَد‪ ٖ ،ُٛ‬فذٓ‪،ٛ‬‬
‫ٖ ف‪١ ،ًّ٦‬زّذ‪ ،‬ظى‪،ًّ٥‬‬
‫َع‪٪‬يًّ‬
‫خ‪ ٜ٦‬خٔ٭غد‪٫‬‬ ‫ؤ‪ٚ‬ندء وؤ‪ْٙ‬د‪٣‬‬ ‫‪٩2-31‬‬ ‫َعش‪ ،ٟ‬عذي‪ ،‬خ‪ ،ٜ٦‬ـْ‪،٤‬‬
‫وبؼسدض خ‪ٜ‬نؾش‬ ‫عىٓي‪ ،‬٭ي‪ٚ‬ص‪٩ ،‬ينٓ‪ٞ٦ّ ،‬ص‪،‬‬
‫وخ‪ٞ‬نْدد زدْد‪٥‬ص‬ ‫خ‪٥‬ضوـٌن‪ ،‬خ‪٥‬ز‪١‬ش‪ ،‬خْ٭ؽً‪،‬‬
‫وخ‪٥‬ربخٱٌن خ‪ُ٦ْٞ٥‬ص‬ ‫حيٍُ‪ ،‬خ‪ٞ‬نىظً‬
‫‪8‬‬ ‫خجمل‪٪‬ىُ‬
‫‪71‬‬
‫ـذو‪َ ٣‬ىمك ؤ٭ىخُ خ‪ٞ‬نقدلُص و‪ْ٩‬د٭ُٰ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪( :‬خ‪ٛ‬نذو‪)٩.8 ٣‬‬
‫خ‪ٞ‬نْىن‬ ‫٭ىُ خ‪ٞ‬نقدلسص‬ ‫س‪ ٨ٝ‬ؤَص‬ ‫خ‪ٞ‬نقدلسص‬
‫ل‪٘٦‬‬ ‫‪٩‬قدلسص ‪٥‬نىَص‬ ‫‪١-١‬‬ ‫ؤ‪ٝ‬غ‪ ٨‬ذ‬
‫(‪+٤ْٙ‬لشٗ)‬
‫خععيدُ‬ ‫‪٩‬قدلسص ‪٥‬نىَص‬ ‫‪٩،٩2‬‬ ‫‪ٝ‬ددس ّ‪ً٦‬‬
‫(‪+٤ْٙ‬لشٗ)‬
‫عدس و‪ٝ‬قذ‬ ‫‪٩‬قدلسص ‪٥‬نىَص‬ ‫‪33‬‬ ‫رٱر بُف‬
‫(‪+٤ْٙ‬لشٗ)‬
‫وَ‪٠٥ ٤‬‬ ‫‪٩‬قدلسص ‪٥‬نىَص‬ ‫‪38-3٩‬‬ ‫ؤوُف ‪٠٥‬‬
‫(خع‪+٨‬لشٗ‪+‬م‪ً٪‬ن)‬
‫ٱٍ خ‪٥‬يت خ‪١‬عغسط زْل‬ ‫‪٩‬قدلسص‬ ‫‪١‬‬ ‫خ‪٥‬ٮ‪ٚ‬ظ خ‪٦٥‬ىخ‪٩‬ص‬
‫خ‪ٚ٥‬نُ‪٦‬ص ‪ٙ‬ع‪٦‬ى‪ ٧‬فدلسهد‬ ‫‪ْ٩‬ف‪ُ٪‬ص‬
‫برخ خسظ‪٢‬ر ‪٢٩‬شوٱد‬
‫ٓنًن ودٱؼ ‪َ ٨٦ٙ‬سقش‬ ‫‪٩‬قدلسص‬ ‫‪7‬‬ ‫زش‪ ٛ‬خ‪٥‬سقش‬
‫‪ْ٩‬ف‪ُ٪‬ص‬
‫ع‪ٞ‬و خ‪٪ٞ٥‬ش ؤي رٱر‬ ‫‪٩‬قدلسص‬ ‫‪١‬‬ ‫خغ‪ ٜ‬خ‪٪ٞ٥‬ش‬
‫مىئٯ‬ ‫‪ْ٩‬ف‪ُ٪‬ص‬
‫َع‪ ٨ّ٦٢‬خٔ٭غد‪٫‬‬ ‫‪٩‬قدلسص‬ ‫‪١2‬‬ ‫َ‪ٞ‬ى‪ ٣‬خٔ٭غد‪٫‬‬
‫‪ْ٩‬ف‪ُ٪‬ص‬
‫بّددش خ‪ٝ‬ن‪ ٜ٦‬زْذ ‪ٙ‬ٮدجه‪٨‬‬ ‫‪٩‬قدلسص‬ ‫‪٩2‬‬ ‫َُمٍُ خ‪ٞ‬نىظً‬

‫‪ْ٩‬ف‪ُ٪‬ص‬
‫‪٤‬‬ ‫خجمل‪٪‬ىُ‬
‫‪71‬‬
‫خ‪٥‬ؾ‪ :)٩.1( ٤٢‬دخجشش ٭غسُص ظىمك ٭غسص ٭ىُ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫خ‪٥‬ؾ‪ :)٩.7( ٤٢‬دخجشش ٭غسُص ظىمك ٭غسص ؤدخش خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬وظىصَْهد يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫‪ ٬٩‬خٗ‪ ٣‬خ‪ٛ‬نذو‪ ٣‬وخ‪٥‬ذخجشظٌن َىممد‪ ٫‬٭غسص ؤ٭ىُ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪،‬‬
‫‪٤‬نذ ؤ‪ ٫‬بّددش خ‪٥‬ع‪٢‬شَش زٮغسص ‪ %٤٩‬وٱى ؤّ‪ ٬٩ ً٦‬ؤ٭ىخُ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪.‬‬
‫ظؾ‪ ً٦ّ ٤٪‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس زٮغسص ‪ ،%١8‬خ‪٥‬عندد زٮغسص ‪ ،%8‬وخٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬زٮغسص ‪ ،%3‬وخ‪٥‬عشخدٗ‬
‫زٮغسص ‪ ،%١‬وخ‪ٞ‬نقدلسص ‪٤‬نذ زٮغسص ‪.%1‬‬
‫‪72‬‬
‫ؤ‪٩‬د زد‪٥‬ٮغسص ‪٥‬ٮىُ ؤدخش خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٙ ،ٍ٪‬ٮفذ ظ‪ٚ‬دوض وظسدَ‪ ٬‬يف ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬لُػ عف‪ ٤‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نسدؽش زْذد ‪ ١١١‬٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ ،%١2‬وٱٍ ظْذ خّْ‪٬٩ ً٦‬‬
‫زٌن خ‪٥‬ع‪٢‬شخسخض‪ُ٦َ ،‬هد خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نضجٍ زْذد ‪ ١‬٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ ‪ ،%8‬مث ‪٤‬نذ خ‪٥‬عشخدٗ زْذد ‪١‬‬
‫٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ ‪ %١‬وٱٍ ؤع‪ ٬٩ ٤ٚ‬ؤ٭ىخُ ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ،ٍ٪‬و‪٤‬نذ خ‪٥‬عندد خ‪ٜ‬ندد‬
‫زْذد ‪ 3‬٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ ،%١‬وخ‪٥‬عندد خ‪٢ْ٥‬غٍ زْذد ‪ 8‬٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ ،%3‬وخٖؽع‪٪‬د‪٣‬‬
‫زْذد ‪ 8‬٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ ،%3‬و‪٤‬نذ خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪٥‬ٮمىَص زْذد ‪ ٩‬٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ ،%3‬و‪١‬ز‪٠٥‬‬
‫خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص زْذد ‪ 8‬٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ .%3‬وخجمل‪٪‬ىّص ‪ ٬٩‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خ‪٥‬يت‬
‫وسدض يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص زٮغسص ‪ ١12‬ؤدخش‪.‬‬
‫‌‬
‫‪73‬‬
‫خ‪٥‬سدذ خ‪ٝ‬ند‪٩‬ظ‬
‫خدٕنص‬
‫ؤ‪ -‬خ‪ٝ‬نٗفص‬
‫زْذ خٖ٭عهدء ‪َ ٬٩‬سد‪ ٫‬خ‪ٞ‬نؾ‪٦٢‬ص وٓن‪٦ُ٦‬هد‪َْ ،‬شٗ ؽ‪ ٤٢‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش‬
‫خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ ،‬وٕنط ٭عدجؿ خ‪٥‬سمػ ‪٪١‬د َدِف‪:‬‬
‫ّٮدفش خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬ٱٍ بّددش خ‪٥‬ع‪٢‬شَش (خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‪ ،‬خ‪٥‬عشخدٗ‪ ،‬خ‪٥‬عندد‪،‬‬ ‫‪.١‬‬
‫خٖؽع‪٪‬د‪ ، )٣‬وخ‪ٞ‬نقدلسص‪َ .‬ع‪٢‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف خ‪ْ٥‬شزُص ‪ ٬٩‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نسدؽش وخ‪٥‬ع‪٢‬شخس‬
‫خ‪ٛ‬نضجٍ‪ .‬و‪١‬ز‪َ ،٠٥‬ع‪٢‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬عشخدٗ ‪ ٬٩‬خ‪٥‬عشخدٗ خ‪٥‬عد‪ ٧‬وخ‪٥‬عشخدٗ خ‪ٛ‬نضجٍ‪ ،‬و‪٬٢٥‬‬
‫وسد خ‪٥‬عشخدٗ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص بٖ خ‪٥‬عشخدٗ خ‪ٛ‬نضجٍ‪ .‬مث َع‪٢‬ى‪ ٫‬خ‪٥‬عندد ‪ ٬٩‬خ‪٥‬عندد‬
‫خ‪ٜ‬ندد‪ ،‬خ‪٥‬عندد خ‪ٞ‬نعذسؾ‪ ،‬خ‪٥‬عندد خ‪٥‬ذخجشٌ‪ ،‬خ‪٥‬عندد خ‪٢ْ٥‬غٍ‪ ،‬وخ‪٥‬عندد خٖهتدـٍ‪،‬‬
‫و‪ ٬٢٥‬وسد خ‪٥‬عندد يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص بٖ خ‪٥‬عندد خ‪ٜ‬ندد وخ‪٥‬عندد خ‪٢ْ٥‬غٍ‪.‬‬
‫وخٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬يف خ‪ْ٥‬شزُص ٱى ّٗ‪ٝ‬ص دٖ‪ُ٥‬ص زٌن خ‪٪٦٢٥‬ص خ‪٥‬يت ظن‪ٌ٪‬ن ‪ْ٩‬ٮدٱد يف خّعسدس‬
‫آخش ؤٌ خٖع‪ ٨‬خ‪٥‬زٌ خ‪ٞ‬نذسـص ٓنط خع‪ ٨‬ؤخش‪ .‬وخ‪ٞ‬نقدلسص ٱٍ ‪٪٦١‬عٌن ؤو ؤ‪١‬ؽش‬
‫‪٩‬د ظَهش ‪ّْ٩‬د يف ٭‪ٚ‬ظ زٮدء خ‪ٖ٦٥‬ص ؤو عُد‪ ٛ‬خ‪ٝ‬نيدذ‪ ،‬وظع‪٢‬ى‪ ٬٩ ٫‬خ‪ٞ‬نقدلسص‬
‫خ‪٥‬ٮمىَص وخ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص‪ .‬و‪١‬ز‪ ٠٥‬وسدض ؤ٭ىخُ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف‬
‫عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص وٱٍ بّددش خ‪٥‬ع‪٢‬شَش (خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‪ ،‬خ‪٥‬عشخدٗ‪ ،‬خ‪٥‬عندد‪ ،‬خٖؽع‪٪‬د‪)٣‬‬
‫وخ‪ٞ‬نقدلسص‪َ .‬ؾع‪ ٤٪‬خ‪ْ٥‬ذد ّ‪ ً٦‬٭ىُ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس زْذد ‪ ،)%١8( ١31‬وخ‪٥‬عشخدٗ‬
‫‪74‬‬
‫زْذد ‪ ،)%١(١‬مث خ‪٥‬عندد زْذد ‪ ،)%8( ١‬وخٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬زْذد ‪،)%3( 8‬‬
‫وخ‪ٞ‬نقدلسص زْذد ‪.)%1( ٤‬‬
‫وؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ؤ‪١‬ؽش وسودخ ٱٍ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس‪ ،‬ظؾ‪٤٪‬‬ ‫‪.١‬‬
‫ّ‪ ً٦‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نسدؽش زْذد ‪ ١١١‬٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ ،%١2‬وخ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نضجٍ زْذد ‪١‬‬
‫٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ .%8‬وؤ‪ ّ٤ٝ‬وسودخ ٱٍ خ‪٥‬عشخدٗ زْذد ‪ .)%١( ١‬مث خ‪٥‬عندد‬
‫ظؾ‪ ً٦ّ ٤٪‬خ‪٥‬عندد خ‪ٜ‬ندد زْذد ‪ 3‬٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ ‪ ،%١‬وخ‪٥‬عندد خ‪٢ْ٥‬غٍ زْذد‬
‫‪ 8‬٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ ‪ ،%3‬وخٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬زْذد ‪ ،)%3( 8‬وخ‪ٞ‬نقدلسص ظؾ‪ً٦ّ ٤٪‬‬
‫خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪٥‬ٮمىَص زْذد ‪ ٩‬٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ ‪ ،%3‬وخ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص زْذد ‪8‬‬
‫٭غسص ظ‪ٞ‬ذس زـ ‪.%3‬‬
‫و‪ ٬٩‬ر‪ ،٠٥‬ؤ‪ ٫‬ؤ٭ىخُ خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خْ‪١‬ؽش وسودخ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص وٱٍ‬
‫بّددش خ‪٥‬ع‪٢‬شَش زْذد ‪ .)%٤٩( ١8١‬ؤ‪٩‬د ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خْ‪١‬ؽش‬
‫وسودخ ‪ٙ‬هٍ خ‪٥‬ع‪٢‬شخس زْذد ‪ ١31‬ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ .%١8‬ظؾ‪ ً٦ّ ٤٪‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٞ‬نسدؽش‬
‫زْذد ‪ ١١١‬وخ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ٛ‬نضجٍ زْذد ‪ ،١‬وَ‪ ٍ٦‬ر‪ ٠٥‬خ‪ٞ‬نقدلسص زْذد ‪ ٤‬ظ‪ٞ‬ذس‬
‫زـ‪ ،%1‬وخ‪٥‬عندد زْذد ‪ ١‬ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ ،%8‬وخٖؽع‪٪‬د‪ ٣‬زْذد ‪ 8‬ظ‪ٞ‬ذس زـ ‪،%3‬‬
‫وخْ‪ ٤ٝ‬خ‪٥‬عشخدٗ زْذد ‪ ١‬ظ‪ٞ‬ذس زـ‪ .%١‬وخجمل‪٪‬ىّص ‪ ٬٩‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪٠‬‬
‫خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬خ‪٥‬يت وسدض يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص زٮغسص ‪ ١12‬ؤدخش‪.‬‬
‫ذ‪ -‬خٖ‪ٝ‬عشلدض‬
‫‪ٝ‬ذ متّ ٱزخ خ‪٥‬سمػ يف ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ٙ .‬هٮد‪ ٟ‬ظشد ؤ٭ىخُ‬
‫خْدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪٦٥ ٍ٪‬ع‪٪‬دع‪ ٬٩ ٠‬خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين‪ .‬و‪ ٬٩‬ر‪َ ،٠٥‬ٮؾإ ّ‪ ٨٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬د‪٩‬ص‬
‫٭ؾإش ؽذَذش يف خ‪ٛ‬ند‪ْ٩‬دض خ‪ْ٥‬د‪٩‬ص وخ‪ٛ‬ند‪ْ٩‬ص خٔعٗ‪ُ٩‬ص زق‪ٚ‬ص خدفص‪ .‬وؤس‪ ِٙ‬ىٗذ خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص‬
‫‪٥‬ع‪ ٤ُ٪٢‬ٱزخ خ‪٥‬سمػ خ‪ ٍ٪٦ْ٥‬خ‪ٞ‬نعىخمِ خ‪٥‬ٮىخلً خْخشي ‪٣‬ند جيزذ خ‪ٞ٥‬دسجٌن خِخشَ‪ ٬‬يف خ‪٥‬عْ‪ٜ٪‬‬
‫يف سوخَص خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص‪.‬‬
‫‪75‬‬
‫‪٩‬شخـِ خ‪٥‬سمػ‬
‫ؤزشَ‪ٙ ،٤‬يشٌ‪ ،‬خ‪٥‬عشخدٗ ّٮذ خز‪ ٬‬ـين يف ‪١‬عدزٰ "خ‪ٝ‬نقدجـ "وخ‪٥‬غُىىً يف ‪١‬عدزٰ "خ‪ٞ‬نضٱش يف ّ‪٦‬ى‪ ٧‬خ‪ٖ٦٥‬ص‬
‫‪٩‬دٖ٭ؿ‪،‬‬ ‫وؤ٭ىخّٰ "دسخعص ‪ٞ٩‬دس٭ص‪ُ ،‬نػ‪٩ ،‬دٖ٭ؿ‪ :‬ـد‪ْ٩‬ص ‪٩‬ىٖ٭د ‪٩‬د‪ ٠٥‬بزشخٱُ‪ ٨‬خٔعٗ‪ُ٩‬ص خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪٩‬ص‬
‫‪.١2١8‬‬
‫آ‪٩‬د‪ُ٥‬د‪ُ٥ ،‬ضخ‪" ،‬خ‪ٝ‬نيدذ وخ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮمىٌ يف ‪٠‬ن‪٦‬ص ؤ‪٥‬ى ب٭ذو٭ُغُد ٓنط ّٮىخ‪ ٫‬فمىش ّد‪ٞ‬نُص ‪ٗ٥‬ٱع‪٪‬د‪ ٧‬زد‪ٖ٦٥‬ص‬
‫خ‪ْ٥‬شزُص"‪ُ ،‬نػ‪ ،‬ـد‪١‬شظد‪ :‬ـد‪ْ٩‬ص ؽشَ٘ ٱذخَص خ﵁ خٔعٗ‪ُ٩‬ص خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪ُ٩‬ص‪.١2١1 ،‬‬
‫زد‪ٟ‬ندين‪ ،‬خ‪٪ْ٥‬شش‪ ،‬خٖظغد‪ ٛ‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف فمُك خ‪٥‬سخدسٌ ‪١‬عدذ خٔديد‪ ٫‬وخ‪٥‬قى‪ ٧‬ؤمنىرـد‪ ،‬خ‪٥‬ىخدٌ‪ :‬ـد‪ْ٩‬ص خ‪٥‬ؾهُذ‬
‫٘نٰ ‪ٝ‬ننش خ‪٥‬ىخدٌ‪.١2١١ ،‬‬
‫زىخ‪٥‬ؾًْن‪ ،‬ع‪٪ُ٦‬ص‪" ،‬ؤدوخض خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ يف عىسش خ‪٥‬ؾْشخء"‪ُ ،‬نػ‪ ،‬ـُف‪ :٤‬ـد‪ْ٩‬ص ‪١‬ن‪٪‬ذ خ‪٥‬قذَ‪ ٜ‬ز‪ ٬‬حيٍن‪-‬‬
‫ـُف‪.١2١٤ ،٤‬‬
‫زىؽدسذ‪ ،‬خ‪٥‬ؾشَ٘‪ٍ ،‬دٱشش خ‪٥‬عشخدٗ وخٖؽعشخ‪ ٟ‬خ‪ ٍَٚ٦٥‬يف ‪١‬عديب خ‪ٚ٥‬شو‪ ٛ‬خ‪ٖ٦٥‬ىَص و‪ ٰٞٙ‬خ‪ٖ٦٥‬ص‪-‬دسخعص ‪٥‬غد٭ُص‬
‫ظذخو‪ُ٥‬ص‪ ،‬عيُ٘‪ :‬ـد‪ْ٩‬ص ‪١‬ن‪٪‬ذ ‪ٞ‬نٌن دزدٌّن‪-‬عيُ٘ ‪.١2١8 ،١‬‬
‫زىّٗ‪ٗ" ،ٍ٦ّ ،٧‬ند‪ُ٥‬دض خ‪٥‬ع‪٢‬شخس وآ‪ُ٥‬دظٰ يف خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ ‪ٝ‬قُذش ‪٩‬ذَك خ‪ ٤َ٥‬خ‪ْ٥‬دُف ‪٦٥‬ؾدّش ‪١‬ن‪٪‬ىد دسوَؼ‬
‫ؤمنىرـد"‪ُ ،‬نػ‪ ،‬خ‪٥‬غد٭ُص‪ :‬ـد‪ْ٩‬ص وٱشخ‪.١2١1 ،٫‬‬
‫زًندخ‪ ،٫‬ؤَىذ‪" ،‬خ‪٥‬ع‪٢‬شخس خ‪ ٍَٚ٦٥‬يف خ‪ٞ٥‬شؤ‪ ٫‬خ‪٢٥‬شًن"‪٠ ،‬ن‪٦‬ص ؤدزُدء‪ ،‬خجمل‪٦‬ذ ‪ ،١١‬خ‪ْ٥‬ذد ‪.١2١2 ،١‬‬
‫خ‪٥‬عدـش‪١ ،‬نغ‪ ،٬‬خ‪ٞ‬نٮهؿ خ‪٥‬ىف‪ ٍٚ‬ؤلذ ؤزشص خ‪ٞ‬نٮدٱؿ خ‪ٞ‬نه‪٪‬ص خ‪ٞ‬نغعخذ‪٩‬ص يف خ‪٥‬ذسخعص خ‪ُ٪٦ْ٥‬ص‪ ،‬د‪:٧‬د‪.١2١١ ،٫‬‬
‫خ‪ٜ‬نسدس‪ ،‬ؤ‪ٌ٩‬ن‪" ،‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ يف عىسش خ‪٥‬ٮسإ"‪٠ ،‬ن‪٦‬ص خ‪٥‬عشزُص وخ‪ ،٨٦ْ٥‬خجمل‪٦‬ذ ‪،١٩‬خ‪ْ٥‬ذد ‪.١227 ،١‬‬
‫خ‪ٜ‬نغٌن‪٘ ،‬نددش‪ ،‬خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٖ٦٥‬ىَص وؤؼشٱد يف ٓنذَذ خ‪٥‬ذٖ‪٥‬ص يف خ‪ٞ٥‬شآ‪ ٫‬خ‪٢٥‬شًن‪ ،‬خ‪ٞ٥‬دٱشش ‪:‬ـد‪ْ٩‬ص خْصٱش‪.١227 ،‬‬
‫لغٮٌن‪ ،‬فدٌف‪ ،‬خ‪٥‬ذٖ‪٥‬ص وخ‪٥‬ٮمى‪ ،‬د‪ :٧‬ظىصَِ ‪٢٩‬عسص خْدذ‪ ،‬دض‪.‬‬
‫خيديب‪١ ،‬ن‪٪‬ذ‪٥ ،‬غد٭ُدض خ‪٥‬ٮـ ‪٩‬ذخ‪ ٤‬بُف خ٭غفد‪ ٧‬خ‪ٝ‬نيدذ‪ ،‬زًنوض ‪:‬خ‪ٞ‬نش‪١‬ض خ‪٥‬ؽ‪ٞ‬ديف خ‪ْ٥‬شزُص‪ ،‬ه‪.١٤٤١ ،١.‬‬
‫خ‪٥‬شؽُذ‪ٕ ،‬دصٌ‪" ،‬ؤع‪٦‬ىذ ٓن‪ ٤ُ٦‬خ﵀عىي خ‪٥‬ٮىٍّ ‪:‬سئَص ٓن‪ُ٦ُ٦‬ص" ‪٠ ،‬ن‪٦‬ص ‪ُ٦١‬ص خ‪٥‬عشزُص‪ ،‬خ‪ْ٥‬ذد ‪ ،٩8‬ؾ‪.١2١١ ،١ .‬‬
‫ص‪١‬شَد‪ ،‬ؤ٘نذ ‪ٙ‬دسط‪ْ٩ ،‬ف‪ٞ٩ ٨‬دَُظ خ‪ٖ٦٥‬ص‪ ،‬د‪ :٧‬دخس خ‪٢ٚ٥‬ش‪.١٤7٤ ،‬‬
‫‪76‬‬
‫ؽ‪١ ،ٍ٦‬د‪٩ ،٤٩‬ٮهفُص خ‪٥‬سمػ خ‪٘ ،ٍ٪٦ْ٥‬ندش‪ :‬ـد‪ْ٩‬ص ٘ندٯ‪.١2١1 ،‬‬
‫فسدق‪٩ ،‬شَىش‪ ،‬ؤعدعُدض خ‪٥‬سمػ خ‪٥‬ىؼدج‪ ،ٍٞ‬خ‪ْٚ٥‬شو‪: ٫‬ـد‪ْ٩‬ص خ‪٥‬س‪ُ٦‬ذش ‪.١2١٤ ،١‬‬
‫خ‪٥‬قدزىين‪ ،ٍ٦ّ ،‬ف‪ٚ‬ىش خ‪٥‬ع‪ٚ‬دعًن ‪ ،‬خ‪ٞ٥‬دٱشش ‪:‬دخس خ‪٥‬قدزىين‪ ،‬ه‪ ،١.‬ؾ‪.١22٤ ،3.‬‬
‫خ‪ ،ْٛٗ٥‬ـ‪٦ُ٦‬ص‪" ،‬خٖظغد‪ ٛ‬خ‪ٞ‬نْف‪ ٍ٪‬يف عىسش خ‪٥‬س‪٦‬ذ" ‪٠ ،‬ن‪٦‬ص ‪٩‬ش‪١‬ض دسخعص خ‪٢٥‬ى‪ٙ‬ص‪ ،‬ؾ‪٩ ،١.‬ىمىُ ‪.١2١٤. ،8١‬‬
‫ّدؽىس‪ ،‬خز‪ ،٬‬ظ‪ٚ‬غًن خ‪٥‬عمشَش وخ‪٥‬عٮىَش ‪،‬ؾ‪ ،١٤ .‬ظى٭ُظ ‪:‬خ‪٥‬ذخس خ‪٥‬عى٭ُغُص‪.١٤١٩ ،‬‬
‫ّدد‪ ،ّٗ ،٣‬ظ‪ٞ‬ذًن ْزشص ‪٩‬ٮدٱؿ ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ‪ ،‬خ‪ٛ‬نُضش‪ :‬ـد‪ْ٩‬ص خ‪ٞ٥‬دٱشش ‪.١22١،‬‬
‫ّسُذخض‪١ ،‬ن‪٪‬ذ‪٩ ،‬ٮهفُص خ‪٥‬سمػ خ‪ ٍ٪٦ْ٥‬خ‪ٞ٥‬ىخّذ وخ‪ٞ‬نشخل‪ ٤‬وخ‪٥‬عيسُ‪ٞ‬دض‪ ،‬ؤسدو‪: ٫‬دخس وخج‪ ،٤‬ه‪.١٤٤٤ ،١.‬‬
‫ّ‪ ،ُ٘ٚ‬ؤ٘نذ‪٥ ،‬نى خ‪٥‬ٮـ خْندٯ ـذَذ يف خ‪٥‬ذسط خ‪٥‬ٮمىٌ‪ ،‬خ‪ٞ٥‬دٱشش ‪٢٩:‬عسص صٱشخء خ‪٥‬ؾش‪.١22١ ،ٛ‬‬
‫ّ‪ُ٦‬ىٌ‪ ،‬ٱُد‪ٍ" ،٧‬دٱشش خ‪٥‬عندد يف ‪ْ٩‬ف‪٩ ٨‬نت خ‪ٖ٦٥‬ص دسخعص يف خ‪٥‬عًٖن خ‪٥‬ذِٖف"‪٠ ،‬ن‪٦‬ص ؤُندغ ‪ُ٩‬غد‪ ،٫‬خجمل‪٦‬ذ ‪،١1‬‬
‫خ‪ْ٥‬ذد ‪.١2١2 ،3١‬‬
‫‪ٙ‬ىصٌ‪ٙ ،‬فشَ‪" ،٬‬خ‪٥‬عم‪ ٤ُ٦‬خ‪٥‬ٮمىٌ ‪٥‬غىسش خ‪ٚ٥‬دٓنص ‪ٞ٩:‬دسزص وٍُ‪ُٚ‬ص"‪ُ ،‬نػ‪ ،‬ـد‪١‬شظد‪ :‬ـد‪ْ٩‬ص ؽشَ٘ ٱذخَص خ﵁‬
‫خٔعٗ‪ُ٩‬ص خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪ُ٩‬ص ـد‪١‬شظد‪.١2١2 ،‬‬
‫خ‪ ،ٍ٦ُٚٞ٥‬ؤسوي‪ ،‬خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪٥‬ٮقٍ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪ ،‬د‪ :٧‬٭ىس لىسخ‪٦٥ ٫‬ذسعدض وخ‪٥‬ٮؾش وخ‪٥‬عشٗنص‪.١2١٤ ،‬‬
‫خ‪٢٥‬ش‪٩‬دين‪١ ،‬ن‪٪‬ىد‪ ،‬ؤعشخس خ‪٥‬ع‪٢‬شخس يف خ‪ٞ٥‬شآ‪( ٫‬خ‪٥‬ربٱد‪ ٫‬يف ظىـُٰ ‪٩‬عؾدزٰ خ‪ٞ٥‬شآ‪ ،)٫‬د‪ :٧‬دخس خ‪ٚ٥‬نُ‪٦‬ص‪.١22١ ،‬‬
‫خ‪٪ْ٥‬ىػ‪ ،‬خ‪٦‬ىد‪ ،‬خ‪ٝ‬نيدذ خ‪ٞ٥‬شآين (دسخعص يف خ‪ْٝٗ٥‬ص زٌن خ‪٥‬ٮـ وخ‪٥‬غُد‪٪ّ ،)ٛ‬د‪ّ :٫‬دَف خ‪٢٥‬عر خ‪ٜ‬نذَؽص‪ ،‬ه‪١ .‬‬
‫‪.١2١7،‬‬
‫‪:‬‬ ‫خْ‪٥‬ى‪١‬ص‬ ‫ؽس‪٢‬ص‬ ‫خ﵀عىي‪،‬‬ ‫وٓن‪٤ُ٦‬‬ ‫خ‪ٜ‬ن‪ٍ٦ٞ‬‬ ‫خ‪ٞ‬نٮهؿ‬ ‫ّ‪،ُ٘ٚ‬‬ ‫خ‪ٞ‬نسدسصٌ‪،‬‬

‫‪https://www.alukah.net/books/files/book_13664/bookfile/tahellmohtawa_a‬‬
‫‪lukahnet.pdf‬ا وف‪٦‬ط يف خ‪٥‬عدسَخ ‪َ ١2‬ى‪ُ٥‬ى ‪.١2١١‬‬
‫خ‪ٞ‬نْيً‪ ،‬خ‪٩" ،٤ُ٦‬قدلسص خ‪ٞ‬نْف‪ُ٪‬ص يف خ‪٥‬ٮـ خ‪ٞ٥‬شآين"‪٠ ،‬ن‪٦‬ص آدخذ خ‪٥‬سقًنش‪ ،‬خ‪ْ٥‬ذد ‪.١2١7 ،7٤‬‬
‫خ‪ٞ‬نْ‪٦‬ىٗ‪٥ ،‬ىَظ‪ ،‬خ‪ٞ‬نٮفذ يف خ‪ٖ٦٥‬ص وخّْٗ‪ ،٧‬زًنوض ‪:‬خ‪ٞ‬ن‪٢‬عسص خ‪٥‬ؾش‪ُٝ‬ص‪ ،‬ه‪.١22١ ،٩8.‬‬
‫‪١‬ن‪٪‬ذ‪ ،‬٭قش خ‪٥‬ذَ‪ ،٬‬خ‪ٞ‬نقدلسص خ‪ٖ٦٥‬ىَص ودٖٖهتد يف عُد‪ ٛ‬خْلددَػ خ‪٥‬ٮسىَص ‪ ٬٩‬خٗ‪١ ٣‬عدذ ـد‪ ِ٩‬خ‪٦ْ٥‬ى‪٧‬‬
‫وخ‪ٜ‬ن‪ٖ ٨٢‬ز‪ ٬‬سـر خ‪ٜ‬نٮس‪ ،ٍ٦‬ـد‪ْ٩‬ص خ‪ٛ‬نضَشش‪.١2١8 ،‬‬
‫‪77‬‬
.١٤٤٩ ،‫دخس فددس‬: ‫ زًنوض‬،‫ْشذ‬٥‫ خ‬٫‫غد‬٥ ،٬‫ خز‬،‫ٮَىس‬٩
‫ْص‬٩‫ـد‬: ‫غُد٭ص‬٥‫ خ‬،‫شش‬ٞ‫س‬٥‫ُص يف عىسش خ‬ُٞ‫ٮـ دسخعص ظيس‬٥‫غد٭ُدض خ‬٥ ‫نيدذ يف مىء‬ٝ‫ خ‬٤ُ٦‫ ٓن‬،ٍ‫ حي‬٬‫ ز‬،‫٭دّىط‬
.١2١١ ،٫‫وٱشخ‬
.١2١2 ،‫شظد‬١‫ُص ـد‬٩‫ى‬٢‫ن‬ٜ‫ُص خ‬٩ٗ‫ْص ؽشَ٘ ٱذخَص خ﵁ خٔع‬٩‫ـد‬: ‫شظد‬١‫ ـد‬،‫نيدذ‬ٝ‫ خ‬٤ُ٦‫ ٓن‬،٬‫نق‬١ ،ٌ‫٭ىخو‬
Ardiyanti, Devi, Ririn S. "Kohesi Gramatikal dan Kohesi Leksikal dalam Cerita
Anak Berjudul Buku Mini Dea Karya Watiek Ideo dan Yuli Rahmawati".
Jurnal SeBaSa, 2(1). 2019.
Atabik Ali, Z. M. Kamus Kontemporer Arab-Indonesia (Kamus Krapyak).
Yogyakarta: Yayasan Ali Maksum Pondok Pesantren Krapyak, cet.1,
1996.
Benson, Morton, E. B. The BBI Combinatory Dictionary of English. Amsterdam:
John Benjamins Publishing Co., cet. 3, 2009.
Drisko, James, T. M. Content Analysis. US: Oxford University Press. 2016.
Dwi, Lusianti. S. "Studi Hipernim dan Hiponim dalam Bahasa Arab". Skripsi.
Universitas Sumatera Utara: 2020.
Halliday, M.A.K, R. Hasan. Cohesion in English. London: Longman Group Ltd.
1976.
Indra, Jerniati. "Analisis Wacana Terjemahan Al-Quran Surat Al-Alaq: Tinjauan
Aspek Leksikal". Jurnal Widyaparwa, 41(2). 2013.
Kamilah. "Penanda Kohesi Leksikal dan Gramatikal dalam Wacana Nasional di
Harian Jawa Pos". Skripsi. Universitas Airlangga: 2015.
KeesVersteegh, M. E. Encyclopedia of Arabic Languange and Linguistics.
Leiden: Koninklijke Brill NV. Vol. 5, 2011.
Nadia, Syifa. "Kolokasi Arab Pinjaman dalam Berita Harian Daring Internasional
BBC". Skripsi. Universitas Islam Negeri Syarif Hidayatullah Jakarta:
2018.
Rohana, &. Syamsuddin. Analisis Wacana. Makassar: CV Samudera Alif-Mim.
2015.
Sulaksono, Djoko. "Analisis Aspek Gramatikal dan Leksikal Iklan Kecik dalam
Surat Kabar Solopos". Jurnal Ilmiah Sastra dan Bahasa Daerah. 2019.
Wiratno, Tri. Pengantar Ringkas Linguistik Sistemik Fungsional. Yogyakarta:
Pustaka Pelajar. 2018.
72
Yuniati, A. "Alat-alat Kohesi pada Iklan Kolom Bidang Jasa: Studi Kasus Tabloid Nova
Juli-Desember 2008". Skripsi. Universitas Indonesia: 2009.
Zakiah, N. "Kohesi Leksikal dalam Surah Al-Kahfi: Kajian Analisis Wacana".

Alibba': Jurnal Pendidikan Bahasa Arab, 03(01). 2022
79
‫خ‪٥‬غًنش خ‪٥‬زخظُص‬
‫خ‪٥‬سُد٭دض خ‪٥‬ؾخقُص‬
‫‪ :‬ف‪ٚ‬دين ‪٩‬ى‪٥‬ذ لفص‬ ‫خٖع‪٨‬‬
‫‪١١١١2١١22222٩٤ :‬‬ ‫س‪ ٨ٝ‬خ‪٥‬عغفُ‪٤‬‬
‫‪٩ :‬دـد‪ُ٥‬ٮف‪٩ ١2 ،ً٢‬دسط ‪٧١222‬‬ ‫‪٢٩‬د‪ ٫‬وظدسَخ خ‪ٞ‬نُٗد‬
‫‪ :‬ؽدسُ ‪١‬ن‪٪‬ذ ىٰ‪١ ،‬شخوخـٍ‪ ،‬ظد‪٤‬نًنخ٭ؿ‪ ،‬زٮعد‪٫‬‬ ‫خ‪ْ٥‬ٮىخ‪٫‬‬
‫‪shifanymaulida@gmail.com:‬‬ ‫خ‪٥‬ربَذ خٔ‪٢٥‬عشوين‬
‫خ‪ٞ‬ناٱٗض خ‪ُ٪٦ْ٥‬ص‬
‫‪٧١2١١-١227 :‬‬ ‫‪ ‬خ‪ٞ‬نذسعص خٔزعذخَُص خٔع‪ُ٪٦‬ص خٖـعهدد ظد‪٤‬نًنخ٭ؿ‬

‫‪٧١2١١-١2١١ :‬‬ ‫‪ْ٩ ‬هذ دخس خ‪ٜ‬نغ‪ ٬‬خٔعٗ‪ُ٩‬ص ـُ‪ٚ‬ٮذوق‬
‫‪٧١2١١-١2١١ :‬‬ ‫‪ْ٩ ‬هذ عسُ‪ ٤‬خ‪٥‬غٗ‪ ٧‬خٔعٗ‪ُ٩‬ص ـد‪١‬شظد‬
‫‪ ‬ـد‪ْ٩‬ص ؽشَ٘ ٱذخَص خ﵁ خٔعٗ‪ُ٩‬ص خ‪ٜ‬ن‪٢‬ى‪ُ٩‬ص ـد‪١‬شظد‬
‫‪٧١2١١-١2١١ :‬‬ ‫‪ُ٦١‬ص خ‪٥‬عشزُص ‪ٝ‬غ‪ ٨‬ظْ‪ ٨ُ٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص‬

Skripsi Shifany (I-V) شديدة

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Skripsi Shifany (I-V) شديدة

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫تحليل التماسك المعجمي في سورة القيامة‬

‫‪ٝ‬غ‪ ٨‬ظْ‪ ٨ُ٦‬خ‪ٖ٦٥‬ص خ‪ْ٥‬شزُص ‪ُ٦١‬ص خ‪٥‬عشزُص‬

‫ؤ‪ٝ‬شٓ ؤ٭د خ‪ٞ‬نى‪ْٝ‬ص ؤد٭دٱد‪:‬‬

‫ظد‪٤‬نًنخ٭ؿ‪ ١٩ ،‬ؤٕغيظ ‪٧١2١١‬‬

‫ف‪ٚ‬دين ‪٩‬ى‪٥‬ذ لفص‬

Shifany Maulida Hijjah (11180120000049), “Analisis Kohesi

Peneliti memilih topik ini karena terdapat beberapa masalah, antara

Kata Kunci: Kohesi Leksikal, Piranti Kohesi Leksikal, Wacana Al-Qur'an.

‫ظد‪٤‬نًنخ٭ؿ‪َ ١١ ،‬ى‪ُ٥‬ى ‪٧١2١١‬‬

‫ف‪ٚ‬دين ‪٩‬ى‪٥‬ذ لفص‬

‫ظقذَ‪٩ ٜ‬ؾشٗ خ‪٥‬سمػ ‪...................................................................‬ؤ‬

‫ؤ‪ -‬خ‪ُٚ٦‬ص خ‪٥‬سمػ ‪١.......................................................................‬‬

‫ؤ‪ -‬٭ىُ خ‪٥‬سمػ ‪31 ....................................................................‬‬

‫ؤ‪ -‬عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص ‪3٤....................................................................‬‬

‫ؤ‪ -‬خ‪ٝ‬نٗفص ‪7٩........................................................................‬‬

‫ؤ‪ -‬خ‪ُٚ٦‬ص خ‪٥‬سمػ‬

‫زْل خ‪ٚ٥‬نُ‪٦‬ص ‪ٙ‬ع‪٦‬ى‪ ٧‬فدلسهد برخ خسظ‪٢‬ر ‪٢٩‬شوٱد‪.‬‬

‫ؤ‪ٚ٩ -‬دٱُ‪ ٨‬ؤعدعُص ‪٥‬ٮَشَص ٓن‪ ٤ُ٦‬خ‪ٝ‬نيدذ يف خ‪٥‬ع‪٪‬دع‪ ٠‬خ‪ٞ‬نْف‪ٍ٪‬‬

‫‪79‬الشاارٌف‌ٌوشااارب‪‌،‬عااامر ‌الماارادف‌واالشاامراث‌اللفعااً‌فااً‌كمااابً‌الفااروا‌الل وٌااة‪‌،‬وفتااه‌الل ااة‌–دراسااة‌لسااانٌة‌‬

‫‪ .١٩١﴾  ‌     ‌  ‌   ‬وخ‪( ٌٚ٦٥‬خٔ٭غد‪ :)٫‬ؤف‪( ٰ٦‬ؤ٭ظ) خ‪ٟ‬ن‪٪‬ضش‬

‫زٖشك خ‪٥‬عىزُخ وخ‪٥‬ع‪ٞ‬شَِ‪( ٌٚ٥ ١8١.‬ؤحيغر) َعش‪١‬ر ‪ ٬٩‬ؤ‪+‬حيغر‪ .‬لشٗ ؤ ٱى ؤدخش‬

‫‪ .١1١﴾     ‌      ‌ ‬خ‪َ( ٌٚ٦٥‬ى‪٩‬حز)‪٪٦١ :‬ص‬ ‫‪   ،  ‬‬

‫‪ .١77﴾     ‌      ‌ ‬خ‪ٌٚ٦٥‬‬

‫نسدين‬ٞ‫ لشوٗ خ‬٬٩ ‫ؽدين‬٥‫نشٗ خ‬ٜ‫ خ‬:)‫ لشٗ (ذ‬،١٤3﴾‌‌‌‌‌

٬٩ ٫‫ْؾشو‬٥‫نشٗ خ‬ٜ‫ خ‬:)ٗ( ٗ‫ لش‬، ١23﴾‌‌‌‌ ،

‫‪294‬مٌسام‌إسمانٌل‌نلٌوي‪‌،‬عامر ‌المضاد‌فً‌معجم‌مم ‌الل ة‌دراسة‌فً‌الم ٌر‌الداللً‪‌،‬ص‪‌ ‌.222‌.‬‬

‫‪َُ( ٌٚ٦ٙ‬مٍُ) و‪( ٌٚ٥‬خ‪ٞ‬نَىظً) زُٮه‪٪‬د ظندد‪ .‬خ‪َُ( ٌٚ٦٥‬مٍُ) ‪ ٬٩‬لٍََُِ‪َ-‬مٍَِ‬

‫‪ٙ .3١7﴾‌‌‬دْ‪ٚ٥‬دً (زش‪ ،ٛ‬خ‪٥‬سقش‪ ،‬خغ٘‪ ،‬خ‪٪ٞ٥‬ش‪ٗ ،‬نِ‪ ،‬خ‪٥‬ؾ‪٪‬ظ‪ ،‬خ‪ٞ‬ن‪ٚ‬ش‪،‬‬

‫ظى‪ُ١‬ذ‪/‬خْ‪ٝ‬شذ‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪١‬‬ ‫‪3٩،38‬‬ ‫ؤوُف‬

‫‪ٝ‬غ‪ ،٨‬ظى‪ُ١‬ذ‪،‬‬ ‫ظ‪٢‬شخس ‪٩‬سدؽش‬ ‫‪1‬‬ ‫‪١،١،١1،١8،٩2‬‬ ‫ذ‬

‫ـذو‪َ ٣‬ىمك ؤ٭ىخُ خ‪٥‬عندد و‪ْ٩‬د٭ُٰ يف عىسش خ‪ُٞ٥‬د‪٩‬ص‪( :‬خ‪ٛ‬نذو‪)٩.3 ٣‬‬

‫بّددش خ‪ٝ‬ن‪ ٜ٦‬زْذ ‪ٙ‬ٮدجه‪٨‬‬ ‫‪٩‬قدلسص‬ ‫‪٩2‬‬ ‫َُمٍُ خ‪ٞ‬نىظً‬

‫لغٮٌن‪ ،‬فدٌف‪ ،‬خ‪٥‬ذٖ‪٥‬ص وخ‪٥‬ٮمى‪ ،‬د‪ :٧‬ظىصَِ ‪٢٩‬عسص خْدذ‪ ،‬دض‪.‬‬

‫‪:‬‬ ‫خْ‪٥‬ى‪١‬ص‬ ‫ؽس‪٢‬ص‬ ‫خ﵀عىي‪،‬‬ ‫وٓن‪٤ُ٦‬‬ ‫خ‪ٜ‬ن‪ٍ٦ٞ‬‬ ‫خ‪ٞ‬نٮهؿ‬ ‫ّ‪،ُ٘ٚ‬‬ ‫خ‪ٞ‬نسدسصٌ‪،‬‬

Zakiah, N. "Kohesi Leksikal dalam Surah Al-Kahfi: Kajian Analisis Wacana".

‫‪ :‬ف‪ٚ‬دين ‪٩‬ى‪٥‬ذ لفص‬ ‫خٖع‪٨‬‬

‫‪١١١١2١١22222٩٤ :‬‬ ‫س‪ ٨ٝ‬خ‪٥‬عغفُ‪٤‬‬

‫‪٩ :‬دـد‪ُ٥‬ٮف‪٩ ١2 ،ً٢‬دسط ‪٧١222‬‬ ‫‪٢٩‬د‪ ٫‬وظدسَخ خ‪ٞ‬نُٗد‬

‫‪ :‬ؽدسُ ‪١‬ن‪٪‬ذ ىٰ‪١ ،‬شخوخـٍ‪ ،‬ظد‪٤‬نًنخ٭ؿ‪ ،‬زٮعد‪٫‬‬ ‫خ‪ْ٥‬ٮىخ‪٫‬‬

‫‪shifanymaulida@gmail.com:‬‬ ‫خ‪٥‬ربَذ خٔ‪٢٥‬عشوين‬

‫‪٧١2١١-١227 :‬‬ ‫‪ ‬خ‪ٞ‬نذسعص خٔزعذخَُص خٔع‪ُ٪٦‬ص خٖـعهدد ظد‪٤‬نًنخ٭ؿ‬

You might also like