2.

Ο Ηράκλειο και η δυναστεία του (610-717)

Εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας επιβίωσης
 
Ποια ήταν η κατάσταση στο Βυζάντιο το δεύτερο μισό 6ου και τις αρχές του 7ου αιώνα;
 
α. Το Βυζάντιο σε κρίση

 Το Βυζάντιο βρισκόταν σε πολύπλευρη κρίση

 Λοιμοί, κακές σοδειές, σεισμοί, εισβολές σε εδάφη αυτοκρατορίας

 Αποτέλεσμα:

α. εγκατάλειψη ή παρακμή πόλεων

β. μείωση πληθυσμού

γ. υποχώρηση εμπορίου & νομισματικής κυκλοφορίας

δ. παραμέληση του στρατού

Ποιοι επωφελούνται; 

Σλάβοι: κατακλύζουν ευρωπαϊκές επαρχίες

Πέρσες: έφτασαν στις ακτές Βοσπόρου

Ποια ανάγκη προκύπτει για την αποτροπή της καταστροφής;

α. κινητοποίηση όλων των δυνάμεων του κράτους

β. μεταρρύθμιση

β. Η αντεπίθεση του Ηρακλείου

Τι αντιπροσωπεύει ο Ηράκλειος;

Ο Ηράκλειος αντιπροσωπεύει τον τύπο του στρατηγού-αυτοκράτορα

Τι έκανε;

α. αναδιοργάνωση στρατεύματος με βοήθεια εκκλησίας

β. συνεχείς εκστρατείες κατά Περσών

γ. ανάκτηση βυζαντινών επαρχιών στην Εγγύς Ανατολή (627)

 

Πολιορκία Κωνσταντινούπολης από Αβάρους & Σλάβους

 Πότε έγινε; Το 626 σε συνεννόηση με Πέρσες

 Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Ήττα Αβάρων & Σλάβων

 Γιατί οι εκστρατείες του Ηράκλειου προσέλαβαν θρησκευτικό χαρακτήρα;

Γιατί οι Πέρσες είχαν αρπάξει τον Τίμιο Σταυρό

 Πώς εξύψωσε το φρόνημα των στρατιωτών;

Με φλογερές ομιλίες κατά των εχθρών του χριστιανισμού και της Ρωμανίας

 Ποιο ήταν το αποτέλεσμα;

Οι στρατιώτες αγωνίστηκαν με αυταπάρνηση και σημείωσαν μεγάλες επιτυχίες

Όμως και πάλι οι στρατιωτικές επιτυχίες ήταν πρόσκαιρες

γ. Θέματα και εξελληνισμός του κράτους

Νέο διοικητικό σύστημα (θέματα) 

Τι ήταν τα θέματα;

Διοικητικές περιφέρειες με δικό τους στρατό

Ποιοι υπηρετούσαν στον θεματικό στρατό;

Ελεύθεροι αγρότες που λάμβαναν από το κράτος τα στρατιωτικά

κτήματα ή στρατιωτόπια (= στρατιωτικά κτήματα)

Ποια ήταν η εξέλιξη των θεμάτων;

Προς τα τέλη του 7ου αι. το σύστημα των θεμάτων σταθεροποιήθηκε και άρχισε να
εξαπλώνεται και στις ευρωπαϊκές επαρχίες του κράτους.

Πώς αξιοποιούσαν οι στρατιώτες τα έσοδα από τα στρατιωτόπια;

α. Συντηρούσαν τις οικογένειές τους

β. Αγόραζαν τον οπλισμό τους

γ. Κάλυπταν τα έξοδα της εκστρατείας

 

Ποιος ήταν ο ρόλος του θεματικού στρατού;

α. Αντικατέστησε τους παλιούς μισθοφορικούς στρατούς

β. Αποτέλεσε ένα είδος εθνικού στρατού που αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματικός για
την άμυνα της αυτοκρατορίας

Τι άλλο αλλάζει στη διοίκηση;

Η στρατιωτική και πολιτική διοίκηση των επαρχιών ενώθηκαν τώρα στο πρόσωπο του
στρατηγού: συγκεντρώνει και ασκεί την ανώτατη εξουσία μέσα στα όρια του θέματος

Χαρακτηριστικά διοίκησης

 Εξελληνισμός κρατικής διοίκησης

 Επίσημη γλώσσα: η ελληνική και ελληνικοί τίτλοι(αντικατέστησαν ρωμαϊκούς), π.χ.

βασιλεύς

Ποιον τίτλο υιοθέτησε ο Ηράκλειος;

Βασιλεύς με τη χριστιανική προσθήκη «πιστός ἐν Χριστῷ»

Τι σηματοδοτεί αυτή εξέλιξη;

Σηματοδοτεί το τέλος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την αρχή της μεσαιωνικής ελληνικής
Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.