Friedrich Hayek, informatie, en de moderne samenleving

Kelvin Grapendaal -13751816

Friedrich August von Hayek is geboren in Wenen Oostenrijk op 8 mei 1899, hij was een econoom en
politiek filosoof en wordt veelal geprezen voor zijn bijdragen aan het klassiek liberalisme. Zijn
Politieke Theorie komt voornamelijk voort uit zijn ervaringen die hij heeft opgedaan aan het front van
de Eerste Wereldoorlog waar hij vocht. Hayek werkte gedurende zijn leven aan de Universiteit van
Wenen, London School of Economics, de Universiteit van Chicago, en de Universiteit van Freiburg.
Hij is bekend van belangrijke werken zoals: The Road to Serfdom, The Use of Knowledge in Society,
en The Constitution of Liberty.
Zijn belangrijkste Economische Theorie draait om handels- en bedrijfscycli en het
prijsmechanisme, wat tot stand komt door de natuurlijke rente als intertemporele prijs, dit
prijsmechanisme wat tot stand komt bevordert individuele besluitvorming van spaarders en beleggers
waardoor marktprijzen op een natuurlijke wijze tot stand komen (Caldwell, z.d.). Een bijkomend
voordeel van dit tot stand gekomen prijsmechanisme is dat de verdeling van arbeid en specialisatie
toeneemt doordat vraag en aanbod elkaar ontmoeten. Zijn theorie is veelal beïnvloed door de crisis van
de jaren 1930, en de opkomst van de Sovjet-Unie. Hayek was als liberaal een felle tegenstander
van het socialistische gedachtegoed, hij was dan ook van mening dat de communistische Sovjet-Unie
met haar 5-jaren plannen nooit effectief kon functioneren. De reden hierachter beschreef hij in een
ander aspect van zijn theorie, wat draaide om het beschikken over informatie. Maar zou zijn theorie in
de moderne wereld nog stand houden?
Hayek stelde dat het onmogelijk was voor een centrale overheid om de economie volledig te
kunnen controleren en te plannen omdat zij nooit over alle benodigde informatie konden beschikken
om dit te laten slagen. Een centrale overheid maakt voor hun plannen vaak gebruik van
wettenschappelijke informatie die zij verhalen bij economen en andere wetenschappers die onderzoek
doen naar productie, maar hierbij mist noodzakelijke praktische informatie die vaak tijd en plaats
gebonden is (Hayek, 1945). Deze praktische informatie waar Hayek over spreekt bestaat voornamelijk
uit veranderingen in productieprocessen door bijvoorbeeld schaarste en fouten, ook deviaties in deze
processen worden door de overheid genegeerd, terwijl dit van vitaal belang kan zijn voor het goed
lopen van een economie, en de afwezigheid van deze informatie bij de centrale overheid voorkomt dat
zij adequaat, effectief, en snel kunnen ingrijpen in de economie wanner dit nodig zou zijn.
Ingrijpen in de economie is voor overheden een tijdsintensief proces, Hayek stelde dan ook dat
pogingen om een recessie of periode van hoge werkloosheid tegen te gaan met een toename van de
geldhoeveelheid de structuur van de kapitaalvoorraad alleen maar verder zou verstoren (Caldwell,
z.d.).
In de moderne samenleving van de 21ste eeuw is het vanzelfsprekend dat iedereen beschikking
heeft tot bijna alle informatie die er beschikbaar is. Voor overheden en grote organisaties is deze
stroom van data en informatie zelfs nog groter, en dus zouden zij door deze enorme hoeveelheid aan
kennis in theorie de economie beter moeten kunnen inschatten dan dat Hayek ooit had kunnen
voorzien. In de praktijk blijkt echter dat zelfs een overheid zelden tot nooit instaat blijkt te zijn tot het
correct voorspellen van de economie, dit zien wij tegenwoordig terug in de voorspellingen die door het
kabinet gemaakt worden in de miljoenennota die op Prinsjesdag gepresenteerd wordt. Uit onderzoek
van RTL Nieuws blijkt dat de predicties over de koopkracht nog nooit zijn uitgekomen, dit komt vaak
door onverwachtse veranderingen en individuele verschillen. “Er zijn zoveel factoren die meespelen
voor je koopkracht, dat het onmogelijk is om die exact te voorspellen.” (Schippers, 2019). Een andere
blik op de influx aan informatie leert ons dat overheden misschien zelfs wel over te veel informatie
beschikken, en daardoor geen onderscheid meer kunnen maken tussen bruikbare en nutteloze
informatie voor het doen van hun predicties.
 Desalniettemin blijft het altijd het geval dat de individuen in productieketens of corporaties
over meer praktische informatie beschikken dan zelfs de directeuren van die bedrijven, laat staan de
centrale overheid. Bovendien is al deze informatie voor consumenten compleet overbodig, en zal
vraag en aanbod in een samenleving altijd de meeste invloed hebben op de totstandkoming van een
marktprijs. Dit maakt het zelfs in de moderne samenleving van nu onmogelijk voor de overheid
om correcte toekomstplanningen op te stellen voor de economie en dit stelt Hayek dus in het gelijk.
715 woorden.

Bronnen

 Caldwell, B. J. (z.d.). F.A. Hayek - Hayek’s intellectual contributions. Encyclopedia

Britannica. Geraadpleegd op 19 september 2021, van
https://www.britannica.com/biography/F-A-Hayek/Hayeks-intellectual-contributions
 Van Dijke, W. (2019, 13 september). Voorspellingen koopkracht blijken vaak niet te kloppen:
“Ze komen nooit uit”. RTL Nieuws.
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4846371/voorspellingen-koopkracht-cpb-
planbureau-cbs-hoeveel-hou-ik-over
 Hayek, F. A. & Institute for Humane Studies. (1945). The Use of Knowledge in Society.
Institute for Humane Studies.