CHAYKAMACHU CHAYASUNMAN?

Kay aranwapi parlaqkuna:

Valentina: Juk sipaku yachakuyta munaq, tatan mana yachaywasiman mana kachayta munanchu,
jinapis sapan kawsayninpi umachakuspa ñawpaqman lluqsin,
Mama Clementina: Valentinap maman, wasipi tukuy ima ruwayta ruwakun
Tata Crescencio: Valentinap Tatan, millay sunquyuq runa ayllunta maqan, warminyta maqan
Mariano: Kuraq turan
Celedonio: Sullk’a turan
Jacinta: Valentinap warmi masin
Valerio: Waynuchu Valentinap qhipanpi puriq,Valentinata munapayan
Renecu: Valeriyup masin
Tata Genaro: Valeriyup tatan
Mama Epifania: Valeriyup maman
Tata Eustaquio: awichu llaqtamanta
Tata Felipe: Kamachiq chay llaqtamanta
Ambrosio: Juk llaqtamasi tantakuymanta Mama
Asunta: warmi rankhana wasipi ranqhan mama
Severina: warmi rankhana wasipi ranqhan

1
 ÑAWPAQ KAQ PHATMA

Valentina wasinpi riqch'ariytawan chukchanta simp'aykukuchkasqa, chayllapi maman parlapiyan.

Mama Clementina (Valentinap maman): Valentina, waway riqch’ariy, jamuy yanapawanki,

tataykipaq turaykipaqpis mikhunata wakichina tiyan, utqayta jamuy.

Valentina: ay mamay, ñuqallapuniri; manachu paykuna yanapakuyta atinku? sapa p'unchaw

ñuqallapuni tukuy imata ruwani.

Mama Clementina (Valentinap maman): warmisita kanki ah, warmikunapuni wasipi wayk’unchik,
utqay, sayariy sayariy!, yanapanawayki tiyan.

Valentina: ay mamay…

Clementina (Valentinap maman): imaninki? Ama ni ima nispa jamullayña.

Chayllapi tata crecencio yaykumun

Tata Crescencio (Valentinap tatan): allintapunicha mikhunata wakichirqankichik, kunan p'unchaw

achkha llamk'anay tiyan, qhari wawakunaypis yachaywasipi sumaqta yachakunankupaq sumaqta
mikhunanku tiyan.

Valentina: Tatay, ñuqapis yachaywasiman riyta munani, imaraykutaq turaykunajina mana riyta
atiymanchu? Qayna wata rirqaniqa, imaraykutaq kunan wata mana richkanichu?.

Tata Crecencio (Valentinap tatan): Ñawiriytapis qillqaytapis yachankiñaqa, imamanña qam

yachaywasiman rinkiman? Kaypi wasipi mamaykita yanapanayki tiyan, imilla, uwijakunatapis
michimunayki tiyan, pitaq michimunqari?

Mariano (Kuraq tura): chay uyarinkiña, utqayta wakichikamuy, uwijakunata michimunaykipaq.

Celedonio (Qhipa tura kaq): Ari, utqayta riy, ama ñuqaykuwan tanqanakuwaykuchu.

Tata Crecencio (Valentinap tatan): imataq chay qampaqri, ja? Qam warmi wawa kanki, mamaykita
kay wasipi yanapanayki tiyan, qayna wata yachay wasiman kacharqaykiña.

Valentina: imaraykutaq Tatay?, ñuqapis yachakuyta munani... ( Tatan ch’inñachin)

Tata Crecencio (Valentinap tatan): mana niyki, imilla mana allinta uyariwanki? Ama parlayñachu!.

Valentina: tatay

2
Tata Crecencio (Valentinap tatan): imilla, ama iskay kutita parlachiwaychu,
maqarpachikuwankichus imacha, utqayta michimunaykipaq wakichikamuy, utqayta riy.

Mama Clementina (Valentinap maman): uyarikuy waway, yachankiña imaynachus tatayki kasqanta.

➢ qamkunataq sumaqta yachaywasipi yachakamunkichik, jank’itaykichiktataq

qunqachkawaqchik.
➢ Valentina, qamtaq uwijakunata michimullayña.

Mariano (Kuraq churi kaq): Ari Ari, yachaywasiman jakullaña, kunan p'unchaw sumaqta
yachakusunchik.

Seledonio (Qhipan churi kaq): Ari, Ari jakullaña.

Mama Clementina (Valentinap maman): Ari, ñuqapis utqayllata mikhunata apanay tiyan.

ISKAY KAQ PHATMA

Valentina chay pampapi uwijakunata michichkarqa, chayllapi warmi masin rikhurimun

jinapitaq manchayta parlaykunku.

Jacinta (Warmi masin): Valentina, Valentina, valentina; imaynalla,

Valentina: jasinta imaynalla

Jacinta (Warmi masin): imatataq ruwachkanki?

Valentina: manachu rikhuwanki imataq.., lirq’achu kanki? kaypi uwijakunata michichkani.

Jacinta (Warmi masin): Imaraykutaq yachaywasiman manaña jamunkichu?.

Valentina: llakisqa kachkani Jacinta, yachaywasiman riyta munayman, kayllapi sapa p'unchaw
uwijakunallata michini, manaña michiqlla kayta munanichu.

Jacinta (Warmi masin): ama llakikuychu Valentina yachachiqman willasaq kayjina kasqaykita,
tataykiwan pay ichapis parlarinman.

Valentina: mana kay jinata kawsakuyta munanichu, manapuni.

Jacinta (Warmi masin): imaynatataq kawsakuyta munanki?

3
Valentina: takiyta munayman, chantapis, yachachiq kanaypaq yachakuy munayman, kay tataypuni
juchayuq

Jacinta (Warmi masin): (Asirispa tapurin) takiyta yachankichu? kaypi uwijakunalla uyarisunkuman
ah jajajajaja.

Valentina: yachanipuni ah, manaraqchu uyariwanki? Qampis kay uwijajina luqt'uchu kanki?

Jacinta (Warmi masin): qamjinacha kani ah, takiriy, takiriy. (chaypi iskayninku sipakus takirinku)

jinapitaq iskay waynakuna Valeriowan, Renecuwan ima rikhurimunku, chaypitaq sipakukunaman

chinpaykunku

Valerio: (takiyta qallarin) amame si quieres no te puedo obligar, jajajaja a la macana, castellano simipi
takichhasqaniqa jajajajajajaja. (takispa Valentina sipakuta qhawarisqaqa )

Reneco (Valeriuq masin): (asispa) imata qhawachkanki? Jajajaja

Valerio: Reneco, Reneco,…..jaqaypi misk'i imillitaysina kachkan, kunan jap’ikapunay tiyan.

Jacinta (Warmi masin): qhaway qhaway, qhaway picha jamurichkan.

Valerio: imaynalla Valentinay? K'acha sipakuy

Valentina: (millaywan qhawaspa nin) imata munanki? Qhipallaypipuni purinki, tataywan

maqachiwanki.

Valerio: ama phiñakuychu, qamrayku jamuni k’acha warmisitay.

Jacinta (Warmi masin): way, achkha ruwanay kapuwan, parlariytasina munankichik, sapaykichiqta
saqisqaykichik (Valentinata ñawin ch'irmirispa ripun).

Valentina: Jacinta ama saqiwaychu, ama jina kaychu ah, ama tatayman willaykunkichu,
wañuchiwanqachus imacha. (p’inqasqa k’umuykachan).

Valerio: ama jina kaychu.. (mantanta qhichun)

Valentina: ama jinawaychu, ama qhichuwaychu, pillapis rikhuwasunchik chayqa tatay

maqawanqachus imacha, ripuy kaymanta, mana ripuqtiyki ñuqa ripusaq.

Valerio: Ama Valentina, sayay, ama ripuychu, suyaway, k’acha imillitay kayta takiripusqayki,
munasqitay qamtapuni munakuyki.

4
Reneco (Valeriuq masin): chay niykichari, mana jap'ikapuyta atinkichu jajaja, chantapis, tatan
manchay phiña runa, kaytachus yachanqa chayqa wañuchisunqachus imacha.

Valerio: jap'ikapusaqpuni, qhawarinkitaq ah. qampis yanapanawayki tiyan, anchatapuni munakuni,

paywanpuni sawachakuyta munani.

Reneco (Valeriuq masin): qhipanta jaku rina

KIMSA KAQ PHATMA

Chay p'unchawpi ch’isiyamuchkaptin Valentina wasiman chayamuytawan mamanwan

tinkuspa parlarinku.

Valentina: imaynalla mamay, (jukjinayaspa)

Mama Clementina (Valentinap maman): imanayan kunan kay imillatari? Imaraykutaq chay uyayuq
kachkankiri?.

Valentina: mana ni imapis kapuwanchu, mamay sayk'usqalla kachkani, allintapuni sayk'urpani.

Tata Crescencio (Valentinap tatan): imatapuni ruwaykurqankiri, chay jinata sayk'unaykipaq? Icha
imaykita chinkachiwanki, uwijakunatachu chinkachiwanki, mamaykita yanapay, Waaay!!!

Tata Crescencio (Valentinap Tatan): Clementina yarkhachkawan, kunan qam wayk'urqankiñachu,

chay imillaykijina sayk'usqallataqchu kachkanki?

Mama Clementina (valentinap maman): ari ari wayk’uniña, kay kunititan qarasqayki.

Tata Crescencio (Valentinap tatan): Valentina, Mariano, Celedonio jamuychik mikhukusunchik.

Mariano (Valentinap Turan:) ari Tatay, yarkhachkawayku, ñuqayku yachaywasipi sumaqta

yachakamuyku

Tata Crescencio (Valentinap tatan): utqhayta mikhuychik! (phiñasqa parlan)

Mama Clementina (Valentinap maman): imamanta kunan kay jinata phiñakuchkankiri?, qamqa
phiñasqallapuni purinki.

Tata Crescencio (Valentinap Tatan): Kay imillayki ah, sapa kuti phiñachiwan, ancha qhillaman
kutipuchkan, manaña michimuytapis munanchu, ni imata ruwayta munanchu, imallataña ruway
munan?, yachaywasillamanta parlachkan, kunampis wakjinalla kachkan, uyanta qhawariy

5
Mama Clementina (Valentinap maman): qampis payllatapuni kamachinki, tukuy ima ruwanatapis
payllatapuni ninki, kay qhari wawaykikunatari? mana yanapakuy atinku?. paykunapis ruwananku
tiyan ah.

Tata Crescencio (Valentinap tatan): ama paykunata qhawaychu, paykunaqa yachaywasipi

yachakullachunku, Valentinayki sumaq warmi jina wasipi ruwanan tiyan.

Valentina: ya, Tatay, mamay amaña ch'aqwaychikchu.

Tata Crescencio (Valentinap tatan): Kay wasipi warmikunaqa manaña ni imata ruwayta
munankuchu, qhasi uqu, sapa kuti kikillanpuni, ripusaq kay wasiymanta. (phiñasqa ch’uwata
pampaman chuqaspa wasinmanta lluqsinpun)

Mama Clementina (Valentinap maman): qamkunapis puñumullaychiqña, Valentina qamqa, q'aya

paqarin chhapu chhapumanta qhatuman rinayki tiyan, wayk’unapaq manaña arruspi makarrunpis
kanchu, chay papata chhalamunaykipaq wakichikamuy, chanta puñukanpunki. Valentina: ari ari
mamay

TAWA KAQ PHATMA

Qhatupi ranqhirakuna warmikuna qharikuna sinch’ita parlarispa ranqharichkarqanku,

chayllapi valentinapis chhalakuq chimpaykun.

Mama Asunta (juk kaq ranqhira): kayman jamuy mamitay, rantirikuway ah, tukuy ima kapuwan,
imatataq wasiykiman apayta munanki?

Mama severina (iskay kaq ranqhira): Jamuy jamuy sipaku, kaypipis tukuy ima tiyapuwan,
k’askamuy k’askamuy ch’aska ñawisita, chhalakunapaqpis tiyan, imata apumurqanki waway, jamuy,
jamuy.

Valentina: (mama Severinaman k'askaykuspa) chhalarikuq jamurqani, papitatawan ch'uñitutawan

apakamurqani.

Mama Severina (iskay kaq ranqhira): mana sara kapusunki?.

Valentina: maaana, papawan ch'uñullawan kapuwan.

Mama Severina (iskay kaq ranqhira): yaw yaw , apamuy apamuy chhalarikusunchik

Chayllapi watiqmanta Jacinta (Valentinap masin) rikhurimun, chaypitaq asirispa parlarinku.

6
Jacinta (warmi masin) : Valentina imata kaypi ruwachkanki? Qampis jamusqankiqa

Valentina: kaypi chhallakuchkani, mamay kachamuwarqa. Jacinta

(warmi masin): may, qayna valerio imatataq nisunki? Jajaja

Valentina: ay, ama chayta yuyarichiwaychu..

Jacinta (warmi masin): imaraykutaq ah? Imatapuni nisunki Jajajaja

Valentina: ancha qhalinchu kasqa, q’uñirisqachus imacha, mantaytapis qhichuwan Jacinta

(warmi masin): wajajajaja kunanpis kaypisina kachkan, maypicha rikhurparqani.

Valentina: aay ama chayta niwaychu, Kay kuntitan ayqirikapusaqchus imacha.

Valerio Valentinata rikuspa pukllapayaspa, k’askaykun.

Valerio: Valentinay, k'acha chulitay, urpilitay, imata kaypi ruwarichkanki?, pachamamasina

iskaynichik khuska kananchikta munan.

Jacinta: ñuqaqa ripullachkaqña, wayk'umunay kachkan (turiyaspa pukllapayan)

Valentina: Kay Jacintachu kanman karqa, tataywan maqachiwanki.

Valerio: Valentinay (pukllapayaspa uqllaykun)

Valentina: ripuy, tataychus rikuwasun wañuchiwanqachus imacha

Chayllapi tata cresencio (Valentinap tatan) manchay machasqa link’uykachaspa rikhurimun,

wawanta rikuytawan anchatapuni phiñarikusqa.

Tata Cresencio (Valentinap tatan): Valentina, Valentina!!! (Nispa jatunmanta qhaparin)

Valentina: tatay, tatay kaypi kachkan, ripuy, ripuy, ripuy! (manchayta mancharikusqa)

Tata Cresencio (Valentinap tatan): qhawaychik kay imillata, chaypaqchu kachamurqayki? Ja.. qhari
mask’aqchu kachamurqayki?, kay khalincha imilla anchatapuni phiñachiwanki
(machasqa Valentinaman k’askaykun umaqaramanta jap’iykusqa).

Valentina: mana Tatay, qhispichiway (manchirisqa)

Valerio : ( manchirisqa, ñak'ayllata napaykun) sumaq sukhayay tiyuy

Tata Cresencio (Valentinap tatan): lluqalla pitaq qam kanki? Ja.. Warmi waway qhipantasina
qhatiykachachkanki? ama wawaytaqa, yana qara lluqalla karaju.

7
Valerio: mana mana tiyuy, qhispichiway, pitaq chayta nisunki, masikunalla kayku. (mancharisqa
kutichin)

Tata Crescencio (Valentinap tatan): Lluqalla qhuñaykitapis pichakuy yachankichu?, kaytaraq

umachakuy yachasqankiqa, kaymanta chinkay, ch’allparpasaykichus imacha karaju, lak’aspa
uqharisqayki.

Valerio: (yachapayarispa ayqin) qhuñayki pichakuy, sinqayki pichakuy, millay runa, chaytaraq
nichkawasqa.

Tata Crescencio (Valentinap tatan): imata ninki? lluqalla kay kunititan jayt’aspa maymancha
chayarpachisqayki.

Valerio: mana, mana, mana, ni imata tiyuy (ayqispa nin).

Tata Crescencio (Valentinap tatan): Yana qara lluqalla mana wawayman k’askanaykita munanichu,
(alkula latawa ch'anqaspa urmarpachin)

Valerio: Wawaykita munakuni (ayqispa karumanta qhaparimun)

Tata Cresencio (Valentinap tatan): qamri, ja? wasiman chayaspa qhawarillanki, millay imilla
(chukchanmanta chhapaspa apakapun).

Valentina: ama tatay, ama jinataqa jinawaychu, Tatay qhispichiway (waqaspa nin).

PHICHQA KAQ PHATMA

Valentina jikuy jikuyta waqaspa, qhaparispa wasinman chayan, mamanman k’askaykuspa

jap’iyukun.

Mama Clementina (Valentinap maman): Imanantaq waway?

Valentina: mamay kay tatay maqayta munawan, machasqa kachkan. (mamanmanta jap’iykukun)

Mama Clementina (Valentinap maman): Ja.. Imaraykutaq?

Chayllapi tata Cresencio (Valentinap tatan) phiñasqa punku jayt'aspa yaykuykun, wasinman

link’uykachaspa, ñak’ayta sayaspa warminman sayaykun.

Tata Cresencio (Valentinap tatan): maytaq chay imilla, maypitaq kachkan!!!, kunititan jasut’isaq

(manchay phiña wawanta mask'aspa qhaparin).

8
Valentina: mamay, mamitay, jark’akuway

Mama Clementina (Valentinap maman): imanayasunkitaq qamtari? Imaraykutaq wawayta maqay

munanki.. Ñawpaqmantaña payta amulapuwanki.

Tata Cresencio (Valentinap tatan): qam ch'in kariyay karaju!! Qantapis Kay kuntitan qusqayki.

Paqtataq ch’allpachikuwanki.

Clementina (Valentinap maman): ariii!!!, Quway ah, atispa quway!!! Q’iwalu, sapakuti ñuqaykutaqa

maqakuwayku, wañuchiway. (mama Clementina qusanwan sayankun maqanakunapaq)

Valentina: Ama Tatay, ama jinaychu mamaytaqa (mamanta jark’akun, jinallapi paypis maqachikun)

Tata Cresencio (Valentinap tatan): Jatariy kaymanta imilla (wawantapis maqan, pampaman chuqan)

Mama Clementina (Valentinap maman): ama wawayta maqapuwankichu (wawanta jark’akusqa

qusanta tanqan)

Tata Cresencio (Valentinap tatan): mana ñuqa warmiwan maqachikuymanchu (uyanpi manchay

sinchita lakhaspa pampaman urmachin)

Mama Clementina pampaman chuqakun umanta rumiman takakun. Pampapi urmaspa mana

sayarinchu, tata Cresecio puñuña wasinman yaykupun.

Valentina: mamay, mamay sayariy mamitay, sayariy, ama jina kaychu sayariy, ñawisniyki kichariy

mamay!!! (Valentina waqaspa mamanman chiypaykun) Mariano (Valentinap kuraq Turan):

imanantaq Valentina!!!!

Valentina: Mamanchik mana sayarinchu, tatanchik maqarparin.

Celedonio (Valentinap qhepa tura kaq): Imanantaq, Imanantaq!!!

Valentina: (waqaspa nin) Umantasina takarpakun, mana riqch’ariy atinchu

chaypi manchayta waqaykunku, mamankuta richarichiyta munaspa.

9
 SUQTA KAQ PHATMA
Valerio wasinman chayan, chaypi mamanman tatanman chimpaykuytawan parlaykuchkanku

Valerio: Tatay, mamay… jukta willakusqaykichik

Mama Epifania (Valeriop maman): (papata k’alluchkarqa) imanantaq waway?

Valerio: willarisqaykichik ah... juk k'acha sipakuwan riqsinakuni, ch’aska ñawisitaraqtaq, jajajaja allin
k'achitapuni, mamay.

Mama Epifanía (Valeriop maman): aaay waway, ama niwaychu. Chay parlanaykitaqa mankata
apamuy.

Valerio: Ari mamay, k’acha imillitapuni aah.

Tata Genaro (Valeriop tatan): (Kukata pikchaykuchkarqa) waway, tukuy ima ruwanayuq kanki,
imaraykutaq chaytaraq umachakuyta munankiri..

Valerio: aaay tatay, ama chayta niwaychu aaaa, amajina kaychu.

Tata Genaro (Valeriup tatan): waway uyariway, yachaywasipi yachayniykitaraq tukunayki tiyan,
chaymantaqa cuartelmanpis rinallaykitaq tiyan.

Valerio: qhaway mamay, kayjinata tatay nichkawan, …willayta munaykichik.

Mama Epifanía (Valeriop maman): (qusanman kutipan) amajina kaychu Genaro, saqillay, juk
pachaqa ñuqanchikpis jina karqanchik, ama jinataqa niychu… Qamtaq Valerio, yachakuyta
tukunaykipuni tiyan, juk p’unchaw sumaq runa kanayki tiyan.

Reneco (Valeriop masin): (qhaparimun) Reneco, Reneco

Tata Genaro (Valeriop tatan): Valerio chayta parlanaykitaqa, pichus kasqanta riy punkuta
qhawamuy.

Reneco (Valeriup masin): mana yachanki Valerio? (manchharisqa llakikuywan nin).

Valerio: Tatáy, Mamay, jamuychik!

Tata Genaro (Valeriop tatan): Reneco!! Imanantaq?

Reneco: tata Crescencio wasinpi imachus kachkan, achkha runakuna chaypi tantakuchkanku.

Mama Epifanía (Valeriop maman): Imanantaq Reneco?

Awichu Eustaquio: (Valeriup wasin chayninta purichkan, k’ala llakisqalla t’ukurispa parlarikun)
Chaykamachu chayasunman, …. wañuchisqapuni juray.

10
Reneco: Imanantaq? tata Eustaquio Maymanta jamuchkanki

Awichu Eustaquio: Mana yachankichik? chay Crescencio wañurpachisqapuni nin

Mama Epifanía (Valeriop maman): imachus!! Jaku qhawamuna.

Tata Genaro (Valeriop tatan): mmmmm Ari, Epifania Valerio jaku, jaku, jaku (jutqayllata llakikuspa
wasinmanta lluqsinku)

Valerio: (sapanlla t’ukuspa parlayku) Imachus? juchayraykuchus kanman karqa, risaqchu.., mana,
mana, amachu? Qhipakusaq, aaaayy, imanaymantaq? Juchayrayku kayqa. Ripusaq kaymanta
chinkasaq..

Valerioqa, chay wasipi wañuy kasqanta yachaytawan, juchachakuy qallarirqa, jinapitaq ni

imanispa ayllunmanta chinkanankama ayqipurqa.

QANCHIS KAQ PHATMA

kunantaq, qanchis watamanta valentinap ayllun…

Valentinap wasinpi qanchis watamanta llawar ayllunpi mikhuchkanku, valentinapis sumaqtaña

umachakusqa, marianowan seledioniowan paykunapis ñiwasankuña.

Valentina: Mariano, Celedonio, jamuychik mikhullasunchikña, utqayta, kay mikhunata wakichiniña.

Celedonio (sullk’a churi kaq): ya ya, mikhunallachikña turay
Mariano (Kuraq churi kaq): imapí panay yanapasqayki
Valentina: ch’uwakunata taripachimuway, utqay, qutuman rinay kachkan (mmmmm) juray,
qhipatacha yaykusaq, utqayllata mikhuychik.
Tata Cresencio (Valentinap tatan): Imaynalla wawasniy, (Valentinata nin) waway kunan p'unchaw
kay llaqtanchikpi tantakuy kachkan.
Valentina: Ari ari tatay, kay rillasaqña , mikhunaykita sumaq mayt'usqata chay puñunayki patapi
saqini, chaymanta mikhukullanki.
Cresencio (Valentinap tatan): ya ya waway, allinllawan riy, ñuqaqa mikhukullasaq.
Celedonio (sullk’a churi kaq): allinllawan rinki panay,
Valentina: kay richkaniña, sumaqta k’uchunchankichik
Mariano (Kuraq churi kaq): ari ñuqayku kayta k’uchunchasqayku

11
Tata Cresencio (Valentinap Tatan): (llakisqa, waqaspa nin) Juchayrayku wawasniy mana mamayuq
qhipakunku, imaynapitaq warmiytaqa wañuchirqaniri?, chay jinatapuni waqachirqani, llakiymantaq
churarqani, ….jinapis wawasniyqa ñuqallawanpuni kanku.

PUSAQ KAQ PHATMA

Valentinap llaqtanpi llaqtamasikuna tankurqanku, qhari warmi jukmanta juk chimpaykuspa
parlaykuchkarqanku.
Tata Felipe (Kamachiq chay llaqtamanta): ya llaqtamasikuna, kay tantakuyta qallarillasunchiqña,
ch’in kakuychik!!!.
kunan wataqa, karnawal rayminchikqa kay killapi ruwakunqa. kaytataq willasaykichik, don Crescencio
mana ruwayta munachkanchu nin, imaynatataq chayta ruwasunchikman?
Valentina: (sayariytawan) tataymantasina parlachkankichikqa?
Tata Felipe (Kamachiq chay llaqtamanta): Valentina kaypi kachkachqankiqa!!
Valentina: Ari, aylluy raymita ruwanan kasqa niwanku,, Chayta tapukuq jamurqani
Tata Ambrosio (Juk llaqtamasi, qutupi kaq): imaynata paykuna ruwankuman? Chantapis mana
tatan jamunchuqa? pay sapan mana atinqachu! ( phiñasqa uyayuq nin)
Valentina: ja? Warmi kasqayraykuchu mana atinqachu niwankichik? qamkunaqa pantachkankichik,
ñuqa raymitaqa ruwasaq. runakuna qhaparinku: imaynatataq juk warmi raymita ruwanman?
Valentina: Ñuqa yachani ah, qamkuna qhawarillawankichik, warmikunapis ruway atiyku
Felipe (Kamachiq chay llaqtamanta): ya Valentina, ama phiñakuychu ah, ñuqapis munani
ruwanaykichikta, qamkuna llaqtamasikuna imaninkichiktaq? Tata Ambrosio (Juk llaqtamasi qutupi
kaq): aaa ya, ruwallachun
Runakuna: Ari, Ari, ayllunchikpi sumaq kawsayta mask’ana, valentina chay raymita ruwallachun,
saqillaychik.
Valentina: ari ari, raymillapiña tinkusunchik
Felipe (Kamachiq chay llaqtamanta): ya llaqtamasikuna, chaypi qhipasunchik,
llaqtamasikuna: ari ari, ajina kachun

JISQ’UN KAQ PHATMA

Valentina karnawal raymita wakichisqa, chaypi llaqtamasikuna, tukaqkuna raymipia kusisqa

aqhata upyasqanku, chayllapi valeriowan tinkurinku.
Valentina: kusa pacha, pachi jamusqaykichikmanta, upllariychik, kay aqhata upllariychik

12
Jinallapi Valerio chay raymipi rikhurin, Valentinata rikhuspa kusirikun, rikhuytawan masinta
tapurin.

Valerio: Reneco Imaynalla kachkanki? Imata kaypi ruwachkanki

Reneco (Valeriop masin): kay karnawalpi kusirikuchkani, waliq jamunki Valerio:

Jaqaychu Valentina!!

Reneco (Valeriop masin): paypuni ah, mana paymanta yuyarikunki imataq!!!

Valerio: riqsinipuni aah, ñuqaqa wañupun nispa nirqani.

Reneco (Valeriop masin): mana, mana, mamanmin wañupun ah, chayjina luqt’u kanaykiri.

Reneco (Valeriop masin): Utqayta parlarimuy, manchay sapitan kakuchkan.

Valerio: Valentina!! Imaynalla kachkanki?... (Valentinata Aysamun)

Valentina: pitaq qam kanki?

Valerio: qhawaychik kay k’acha imillayta

Valentina: Aaaaa, unay juk yana qara lluqalla munapayawaq, chaychu kanki?

Valerio: ja ja ja Valentina, imatachus parlachkanki, jaku tusurikamuna a.

Valentina: rakhaychik, rakhahcik.

jinallapi tususpa Valentina llustaspa valeriop pampaman urmayku.

Valerio: jinatapuni jap’iy munarqayki Valentina.

Valentina: aij Valerio, sonseras parlachkanki.

Chaypi tukukun

13