Pahambing na Pagtalakay sa Kontemporaryong Panitikan
Ipinasa ni: Werner B. Galliofen Jr.- MAED Filipino
Ang Panitikan sa Panahon ng Demokrasya
PANAHON KATANGIAN NG KULTURA
Panahon ni Corazon 1. Dito nagsimula ang kontemporaryong
Cojaunagco Aquino (1986- panitikan ng Pilipinas. Matapos anag Martial
1992) Law ay nag usbong ang makabaging kultura
ng pagsusulat ng akda.
2. Nagsimula nang maging Malaya ang mga
Pilipinong manunulat na napigilan sa
panahon ng Martial Law.
3.ang mga kritiko tulang nina Virgilio
Almario, Isagani Cruz, and Soledad Reyes ay
nagsagawa ng iba’t ibang dulog sa pabitikang
Pilipino. Ito ay ang “post-structuralist and
postcolonial” sa pagbasa at pagsulat ng
Panitikang Pilipino.
4. Maraming mga palimbagan ang nakilala
tulad ng: Anvil Publishing, New Day
Publishers, and Solidaridad Publishing
House.
5. Ang pag-usbong ng mga babae at bakla sa
larangan ng pagsusulat upang ipalaganap
ang kanilang Karapatan na matanggap sa
lipunan o tinatawag na “ Feminist” ideology.
6. Umusbong rin ang paggamit ng
“vernacular literature” na kung saan ay
naibahagi ang mga rehiyunal na kasaysayan
o pangyayari.
7. Sa panahong rin ito nagsimula ang mga
lupon ng mga manunulat at mga Academic
Institutions.
8. Namayagpag rin ang pagsulat ng mga
Maikling Kwento, alamat, kuwentong bayan.
9. Nakilala bilang mahuhusay na manunulat
ng maikling Kuwento sina, Efren Abueg,
Genevova Matute, Rogelio Sikat, Benjamin
Pascual, Edgardo Reyes, Benigno Juan, at
Pelagio Cruz.
10.
2. Fidel V. Ramos (1992- 1. Sa panahong hindi pa gaanung high-
1998) tech ang mga gamit at wala pang home
theater ayuso pa ang arkilahan ng
mobile tuwing may okasyon.
2. Ang radio station na 89 DMZ ay
popular noon sa pagpapatugtog ng
dance,hip-hop at remixed music.
3.Naging DJ dito siFrancis M. o mas
kilala sa tawag na The Mouth.
4. Masarap makinig noon ng radyo
dahilhindi pa ito nasasakop ng mga
jejemon. Ang jejemon na Baranggay LS
ngayon ay matinopa noong Dekada 90.
5. Mangilan-ngilan na lang ang juke
box sa panahong ito na nagbibigay
senyal namalalaos na ito.
3. Joseph Ejercito Estrada 1. Gaya ng isinulat ni Danton Remoto sa
(1998-2001) kanyang artikulo sa Philippine Star,
"Ang pagsusulat ng Pilipinas sa ika-21 siglo
4. Gloria Macapagal Arroyo ay nagkaroon ng bagong pagbabago."
(2001- 2010) Mula sa mga konserbatibong plot, ang mga
akdang pampanitikan sa kasalukuyan ay
5. Benigno Simeon gender-sensitive, paggalugad sa pluralidad
Cojuangco Aquino III (2010- ng kultura at
2016) mapaghamong panlipunang normativities.
Ang mga manunulat ay pinapayagan din
6. Rodrigo Roa Duterte magsulat pareho sa Ingles at Filipino.
(2016- 2022)
2. May mahalagang papel ang teknolohiya.
Mula sa mga blog, mga kuwento ay
nagkatotoo at naging mga aklat; ganyan ang
kaso para kay Bob
Ong, isang sikat na anonymous na
manunulat na gumagamit ng pseudonym na
ito.
MGA HALIMBAWA AT DETALYE NG AKDA AT SANGGUNIAN
MGA MAY AKDA (AWTOR)
1. “THE WAY WE LIVE”- isinulat ni Danton 1. Philippine Literature: A
Remoto na nanggaling sa grupo ng kabaklaan at History & Anthology, -
itinuring itong pinakaunang tula sa panahon ng Bienvido Lumbera
demokrasya.
2. Sa mga AWIT 2.
2.A- “Laban Na” ni Coritha at Eric https://www.google.com/
2.B “Bayan Ko” ni Freddie Aguilar search?q=Bonsato%2C+S.
%2C+Oliveros%2C+P.%2C
3. Pahayagan, Komiks at Magasain
3.A. “Cronny Newspaper” +et+al.%2C+(2017)%2CKa
3.B. “Magasin: Bulaklak Liwayway saysayan+ng+maikling+ku
wento.+Retrieve+from%3
4. “Ang Madilim na Langit sa akin” – na Ahttps%3A%2F%2Fwww.s
isinulat ni Consolation P. Saucon a may sagisag lideshare.net%2Fchrisbas
na Consolation F. Castro na tumalakay sa ques%2Fkasaysayan-ng-
paggamit ng bawal na gamut. maikling-kwento
5. Mga Akda ni Rogelio Sikat
> Impeng Negro- kuwento patungkol sa isang 3.
batang si Impen na palaging kinukutya dahil sa https://link.quipper.com/
kanyang pagkakakilanlan. en/organizations/5f02636
> Moses, Moses- Ang dulang ito ay b17364214cd028fdd/curri
pumapaksa sa panlipunang isyu ng pamahalan culum#curriculum
at ang maging sa sarili.
6. Mga Akda ni Efren Abueg
Antolohiya
> Bugso
> Tradisyon: Kaysaysayan ng Pilipinas Mula
Alamat hanggang Edsa
> Ang Mangingisda: Ang mga Kuwento kay
Jesus
Mga nobela
➢ Dilim sa Umaga
➢ Habagat sa Lupa
➢ Dugo sa Kayumangging Lupa
Mga Aklat
➢ Mga Piling Akda ng Kadipan
➢ Mga Agos sa Disyerto
➢ MANUNULAT: Mga Piling Akdang
Pilipino
1.“Mga Kababayan” ni Francis M. ito ang 1.
panahon ni MasterRapper dahil lahat ng https://link.quipper.com/en/
kaniyang estilo ay ginagaya, flat top na buhok, organizations/5f02636b1736
bling-bling namay peace sign na pendant at 4214cd028fdd/curriculum#cu
kakaiba niyang kasuotan. rriculum
2. “Humanap Ka Ng Panget” ni Andrew E.na 2.
buong pag aakala ng marami ay orihinal niyang Philippine Literature: A
kanta subalit, pero at datapwat aybuong-buong History & Anthology, -
kinopya at isinalin lang pala, galing ito sa Bienvido Lumbera
kantang “Finding An UglyWoman” ng Cash
Money Marvelous.
1. Iilan sa mga akda ni Bob Ong ay ang: https://www.facebook.com/
A. ABNKKBSNPLAko?! (2001), The21stLit/posts/mobile-
B. Stainless Longganisa (2005) phone-text-tula-a-particular-
C. Alamat ng Gubat (2003). example-of-this-poem-is-a-
tanaga-a-type-of-
1.1. Ang mga kwentong na-upload sa f/165393620700763/
pamamagitan ng Wattpad ay hindi lamang
nabubuo sa mga libro
pero ini-adapt din sa mga pelikula, tulad ng: https://link.quipper.com/en/
A. Diary ng Panget, organizations/5f02636b1736
B. Talk Back and You’re Dead, 4214cd028fdd/curriculum#cu
C. She's Dating the Gangster, at rriculum
D. Your Place O Mine?
2. Salin ni Remoto:
> “The Fault in our Stars”
3. Ang mga sulatin ng kababaihan, lesbian, at
bakla ay patuloy na umuunlad at kinikilala at
tinanggap.
4. Higit pang mga gawaing pangrehiyon ang
kinikilala, at ang mga tekstong pampanitikan
na ito ay ngayon
kasama sa mga workshop at parangal.
5. Sinimulan din ng mga manunulat ang
pagsasalin ng kanilang mga gawa
ibang wika o diyalekto o pagsasalin ng
dayuhang akda sa Filipino, gaya ng
pagsasalin ni Remoto ng The Fault in Our
Stars ni John Greene.
6. Ang mga graphic na nobela, kabilang ang
mga komiks, ay nakakakuha ng maraming
tagasunod. Kasama sa ilang halimbawa si
Carlo Vergara’s Ang Kagila-gilalas na
Pakikipagsapalaran ni Zsazsa Zaturnnah
(2004), Manix Abrera’s
Kikomachine Komix, and Pol Medina Jr.’s
Pugad Baboy.
7. Binubuhay ang tulang pasalita sa
pamamagitan ng mga pagbabasa ng tula o
mga pagbasa sa open mic, na nagbibigay
dito ng modernong twist.
8. Isang kakaibang uri ng genre ng tula ang
lumitaw sa pamamagitan ng textula, na
pinagkadalubhasaan ni Frank Rivera,
kung saan ang kabuuan ng tula ay isinusulat
at binabasa sa mga mobile phone.
9. Ang mga gawa ay gender sensitive,
naggalugad ang pluralidad
ng kultura at mapaghamong panlipunang
normativities.
10. Ang teknolohiya
isang may mahalagang papel
sa pamamagitan ng mga blog,
Wattpad, atbp.
11. Grapikong Novela,
kabilang ang komiks,
ay nakakakuha ng medyo a
sumusunod.
3. Text Tula - Ang partikular na halimbawa ng
tulang ito ay isang tanaga, isang uri ng tulang https://insidemanila.ph/articl
Filipino, na binubuo ng apat na linya na may e/755/mga-tanyag-na-
pitong pantig bawat isa na may parehong tula manunulat-sa-larangan-ng-
sa dulo ng bawat linya - ibig sabihin ay isang panitikang-filipino
7-7-7-7 syllabic na taludtod, na may AABB
rhyme scheme.
- Ginagamit pa rin ng modernong
tanaga ang bilang ng pantig na 7777, ngunit
ang mga tula ay mula sa dalawahang anyo ng
rhyme: AABB, ABAB, ABBA; sa mga freestyle https://www.cnnphilippines.
form gaya ng AAAB, BAAA, o ABCD. com/life/culture/literature/2
018/08/16/pinoy-
Mga Manunulat: authors.html
1. Maine Lasar
Ang wonder girl ng panitikang Filipino.
Si Maine ay taga-Laguna, nag-umpisa siya sa
blog at Wattpad (justmainey ang pangalan
niya), at doon niya hinamon ang sarili na
magsulat ng nobelang mananalo ng Palanca
award. At nanalo nga ang isinumite niyang
“Toto O.” bilang grand prize winner sa
nobelang Filipino sa Palanca, ang pinaka-
prestigious na creative writing contest sa
Pilipinas. Ordinaryo at simple ang paraan ng
pagkukuwento ni Maine. Pero umaapaw sa
katotohanan at malalalim na kislap-diwa ang
kanyang mga akda kaya before you know it,
nasa dulong pahina ka na ng kanyang libro.
Mga Naisulat na akda:
A. “Quantum Meruit” mula sa Psicom,
B. “AB Initio” mula sa LIB,
C. “Sa Kasuluk-sulukan ng Kalye Padrelima”
mula sa Balangay Production,
D. “Toto O.” mula sa Pagejump Media at
E. “A Legal Affair” mula sa ABS-CBN publishing
2. Almayrah Tiburon
- Ang tinig ng Marawi. Si Ma’am Mye
Tiburon ay isang guro sa Mindanao State
University Main Campus. Napaka-produktibo
niyang manunulat sa sariling wika, ngunit higit
lalo sa wikang Filipino.
Mga Naisulat na akda:
Mga maikling kuwento ay pinamagatang
A. “Terminal 1” at “Terminal 2” - na available
sa Buqo bookstore, isang tindahan ng mga
digital book. Hitik ito sa pananaw, buhay at
kultura ng mga Meranaw.
B. “Antolohiyang Marawi” sa loob ng Ani 40,
ang literary journal ng Cultural Center of the
Philippines (CCP).
3. Bob Ong
- The Bob Ong. Weirdo ka kung hindi ka
pa nakakabasa ng kahit isa sa labing-isang libro
ni BO. Naku, this guy deserves a lot of credit.
Dahil sa kanya ay sumigla uli ang pagbabasa
ng kabataan sa librong nakasulat sa wikang
Filipino.
Mga Akdang Naisulat:
A. “Stainless Longganisa” na tungkol sa
pagsusulat, pagkamanunulat, at publishing
industry sa Pilipinas, at “Bakit Baliktad Magbasa
ng Libro ang Mga Pilipino?” na tungkol naman
sa identidad, politika at kultura ng ating bansa.
B. Isinalin niya sa Filipino ang “The Witcher,”
isang akda mula sa Poland. Ang pamagat nito
ay “Ang Manggagaway” na siya ring pamagat
ng buong libro. Koleksiyon ito ng mga kuwento
mula sa Central Europe na isinalin sa wikang
Filipino.
C. “ABNKKBSNPLKo,”
D. “Alamat ng Gubat,”
E. “MacArthur,”
F. “Ang Mga Kaibigan ni Mama Susan,”
G. “Lumayo Ka Nga Sa Akin,”
H. “Ang Paboritong Libro ni Hudas,”
I. “Kapitan Sino,”
J.“Si,” at “56” (ang kanyang latest).
4. Manix Abrera
- Komikero sa isip, sa salita, at sa
gawa. Si Manix ay manunulat at visual artist na
naninirahan ngayon sa Baguio. Siya ang
kumatha ng komiks na Kikomachine sa
diyaryong Philippine Daily Inquirer. Umabot na
sa isang dosena ang compilation nito na
nilathala ng Visprint sa anyo ng mga libro.
- Kinakatawan ng mga tauhan ang college
students sa Pilipinas kaya sa mga libro ni Manix
ay witty and contemporary ang wikang
Filipino.

Mga Naisulat na akda:

A. “12” at ang “14.” - isang wordless graphic
novels.
B. “Mga Tagpong Mukhang Ewan at Kung
Ano-ano pang Kababalaghan,” at
C. “Die! Die, Evil, Die!”

5. RM Topacio Aplaon
- Kontemporanyong nobelista.
Minsang nakakuwentuhan ko si RM tungkol sa
pagsusulat, napahanga ako sa vision niya sa
kanyang mga akda.

Mga naisulat na akda:

A. “Lila ang Kulay ng Pamamaalam” - na
inilathala ng University of the Philippines Press
ay ikatlo lang pala sa pitong nobelang
magkakadugtong na ang sentro ay lungsod ng
Imus sa lalawigan ng Cavite.
- tungkol sa pag-ibig at pamamaalam.

B. “Muling Nanghaharana ang Dapithapon,”

handog pa rin ng UP Press.

6. Jun Cruz Reyes

-Kapansin-pansin sa mga akda ni Jun
Cruz Reyes ang mga tauhang nabansagang
baliw, abno, may toyo, may sayad, at may
tililing sa kanyang mga sulating Tutubi, Tutubi,
‘Wag Kang Magpahuli sa Mamang Salbahe,
Etsa-Puwera, Ang Huling Dalagang Bukid, Ang
Autobiography na Mali: Isang Imbestigasyon,
at sa ilang kwento sa Utos ng Hari at Iba Pang
Kwento at Ilang Taon na ang Problema Mo?

- Ipinapaliwanag dito ang

konstruksyon ng kabaliwan, partikular ang
gamit nito para sa mga nagtutunggaliang
puwersa. Sa isang banda, lumilikha siya ng
baliw para isantabi ang halaga ng buhay ng
tao at palaguin ang kaisipang nagpapababa
sa mga marhinalisado

7. Jerry Gracio
- Isang makata, scriptwriter, at
manunulat si Jerry Gracio. Ang wika ng
pagsusulat niya ay makabagbag damdamin at
madaling basahin. Tila nakikipagkwentuhan ka
sa isang kaibigan—uri ng kaibigan na nais mong
saluhin ang lahat ng salitang kanyang
binibitawan. Walang tapon maski isang salita.

Mga akdang naisulat:

A. Waray Hiunong Sa Gugma o Walang
Tungkol sa Pag-ibig, - mga tula ito na orihinal
na isinulat sa Waray at isinalin sa Filipino.

B. Bagay Tayo at Hindi Bagay - ay kwentong

tungkol sa pag-ibig na walang pinipiling
kasarian.

8. Edgar Calabia Samar

- Isang manunulat ng tula at
piksyon, nakatanggap ng parangal ni Edgar
Calabia Samar sa Palanca Awards dahil sa
koleksyon ng kanyang mga tula at nobela. Ang
kanyang librong
A. Pag-aabang sa Kundiman: Isang
Talambuhay ay napasama sa nominasyon para
sa National Book Award.

b. Ginawaran si Edgar sa kanyang kwentong

pambata na Uuwi na ang Nanay Kong si
Adarna kung saan binigyang buhay sa isang
dula at naipalabas sa Cultural Center of the
Philippines na napabilang sa Virgin Labfest
noong July 2008.

Katapusan ng Pahina. Fili 407- Kontemporaryong Panitikan