Anatomie

Begrippen:

Mediaal = dicht bij de mediaan (lijn die in de lengterichting door het lichaam loopt) gelegen

Lateraal = verder van de mediaan gelegen

Ventraal = naar voren gericht of aan de voorkant gelegen

Dorsaal = naar achteren gericht of aan de achterkant gelegen

Proximaal = dichterbij de romp gelegen

Distaal = verder van de romp gelegen

Plantair = meer naar de voetzool

Dorsaal = meer naar de voetrug

Dorsaal = meer naar de handrug

Palmair = meer naar de handpalm

Craniaal = dichter bij hoofd gelegen (enkel bij romp)

Caudaal = dichter bij ‘staart’ gelegen (enkel bij romp)

Anterior = meer naar voren (botten)

Posterior = meer naar achteren (botten)

Superior = meer naar boven (botten)

Inferior = meer naar onderen (botten)

Botten:

206

3 functies:

- Vormvastheid
- Bescherming
- Aanhechtingsplaatsen spieren

Algemene bouw botten

Diafyse (midden bot): hol en bevat compact beenweefsel en beenmerg met beenvlies

Epifyse (einde bot): compact beenweefsel met beenvlies en gewrichtskraakbeen. Doornsede van
epifyse is spnonsachtig

Kraakbeen, weinig doorbloed, -> geen of moeizaam herstel.

Bewegingsvlakken en assen.

Diepte (sagittaal) vlak -> diepte as

Breedte (frontaal) vlak -> breedte as

Horizontaal (transversaal) vlak -> lengte as

 Snijpunt is zwaartepunt mens

Gewrichten:

Botten met gewrichtskraakbeen bedekt vocht tussen de gewrichten met een gewrichtskapsel errond

1 assige gewrichten:

- Rolgewricht: gewricht waarbij de beide om elkaar heen rollen bv. Spaakbeen(radius) en

ellepijp(ulna)
- Scharniergewricht: heen en weer bewegen. Bv gewricht vingerkootjes

2 assige gewrichten:

- Eivormig gewricht: eivormige kop in een kom bv. Polsgewricht

- Zadelgewricht: twee zadelvormige gewrichtsvlakken bv. Duimgewricht

3 assige gewrichten:

- Kogelgewricht: kom en een kogel -> veel bewegingsvrijheid bv. Schouder

- Draaigewricht: hoofd.

Terminologie:

Flexie: buigen van de gewrichten

Extensie: strekken gewrichten

 In het diepte vlak en rond breedte as

Abductie: beweging weg van dieptevlak (voor vingers en tenen -> uit elkaar)

Adductie: beweging naar diepte vlak (voor vingers en tenen -> bij elkaar)

 In het breedte vlak en rond diepte as

Lateroflexie (zijwaarts buigen): beweging naar lateraal van het hoofd, de nek en de romp. Door de
beperkte bewegingsamplitude, vindt daarbij meestal een rotatie plaats

Rotatie: beweging om de lengte as en in het horizontaal vlak.

Endorotatie: rotatie naar diepte vlak

Exorotatie: rotatie weg van diepte vlak

Circumductie: beweging waarbij achtereenvolgens flexie, abductie, extensie en adductie worden

gecombineerd. Alleen in kogel, eivormig en zadelgewrichten

Hyperextensie: overdreven beweging in extensierichting aan te geven bv. De knie

 Bewegingsvlak Beweging as Beweging
Diepte vlak Breedte as Flexie
Extensie
hyperextensie
Breedte vlak Diepte as Abductie
Adductie
Lateroflexie
Horizontaal vlak Lengte as Rotatie
Endorotatie
exorotatie
Combinatie Circumductie

Spieren:

Spier -> spierbundel -> spiervezel -> contractiele deel: de myofibrille (lichtere en donkere banden) ->
sarcomeer (afstand tussen 2 zwarte lijen van lichte banden)

Sliding filament:

Prikkeling van de spiercel komen er Ca-ionen vrij en geven de aanzet om energie vrij te maken. Deze
energie zorgt ervoor dat myosine en actine in elkaar schuiven. Dit veroorzaakt spanning in de spiercel
en die verkort.

Indeling van spieren

Soorten spiercontracties:

Aanhechtingspunten: origo (oorsprong) en insertie (aanhechting)

Oorsprong: dichts bij de romp

Aanhechting verst van de romp

Lijn tussen de punten: werklijn of verloop van spier

Concentrisch contractie: spier verkort

Excentrische contractie: gecontroleerde verlenging spier

Isometrische contractie: lengte van de spier veranderd niet

Monoarticulaire spieren: werken tov 1 gewricht

Bi-articulaire spieren: lopen over twee gewrichten

Poly-articulaire spieren: lopen over meerde gewrichten

agonist: buigende spier die de beweging veroorzaakt

Antagonist: strekkende spier die tegen de beweging door een agonist inwerkt

Synergist: spier die samen met de agonist de beweging mogelijk maakt. Agonist verantwoordelijk van
hoofdbeweging en synergist voor het begeleiden
De romp en bekken:

Ontleent haar vorm aan de bouw van de borstkas en bekken:

- Borstbeen (sternum)
- Wervelkolom (columna vertebralis)
- Ribben (costae)
- Bekken (pelvis)

Borstbeen (sternum):

Plat botstuk dat gewrichtsvlakken bevat voor de ribben en het sleutelbeen.

Wervelkolom (Columna vertibralis):

24 wervels:

- 7 halswervels (vertebrae cervicales)

- 12 borstwervels (vertebrae thoracales)
- 5 Lendenwervels (vertebrae lumbales)
- Heiligbeen (sacrum)
- Staartbeen (coccycx)

Van boven naar beneden volgende krommingen:

- Cervicale lordose ter hoogte van halswervels

- Thoracale kyfose ter hoogt van borstwervels
- Lumbale lordose ter hoogte van lendenwervels
- Sacrale kyfose ter hoogte van heiligbeen en staartbeen

Kromming naar links of rechts -> scoliose

Ruggenmerg:

Binnenste: nucleus

Buitenste: annulus

Hersenen -> ruggenmerg -> zenuwen -> zenuwuiteinde -> zenuw-spiercontractie

Tussenwervelschijven (discus)

Letsels: Bulging -> lumbago -> hernia -> protrusie

Functie wervels

- Bescherming ruggenmerg en zenuwbanen

- Ondersteuning van het hoofd
- Overbrengen lichaamsgewicht op onderste ledenmaten

Ribben (costae)

12 ribben:

- Eerste 7 gehele borstholte (echte ribben)

- 3 vast aan laatste echte rib
- 2 zwevende ribben
Bekken (pelvis):

Twee heupbeenderen en heilig been

Bekken vrouwen breder -> zwangerschap

Spierwerking:

Flexie van de romp (voorwaarts bewegen romp):

- Rechte buikspier (m. rectus abdominis)

- Buitenste schuine buikspier (m.obliquus externus abdominis)
- Binnenste schuine buikspier (m.obliquus internus abdominis)

Extensie romp (achterwaarts bewegen):

- Lange rechte rugspieren (m. erector spiniae)

Lateroflexie romp (zijwaarts bewegen:

- Buitenste schuine buikspier (m.obliquus externus abdominis)

- Binnenste schuine buikspier (m.obliquus internus abdominis)
- Grote lendenspier (m. psoas major)
- De vierzijdige lendenspier (m.quadratus lumborum)
- Lange rechte rugspieren (m. erector spiniae)

Rotatie romp (nar links en rechts draaien):

- Buitenste schuine buikspier (m.obliquus externus abdominis)

- Binnenste schuine buikspier (m.obliquus internus abdominis)
- Korte diepliggende draaispieren (mm. Rotares)

Anteversie (vooroverkantelen bekken):

- Darmbeenspier (m.iliacus)
- De lange rechte rugspieren (m. erector spinae)
- Bovenbeenspier (m. rectus femoris)
- Kleermakerspier (m.sartorius)
- Spanspier van de dijfascia (m. tenor fascia latae)

Retroversie (achteroverkantelen bekken):

- Alle buikspieren
- Grote bilspier (m. gluteus maximus)
- Kleermakerspier (m. sartorius)
- Hamstrings:
o tweehoofdige dijbeenspier (m. biceps femoris)
o halfpezige spier (m. semitendinosus)
o halfvliezige spier (m. semimenbranosus)
Zijwaarts kantelen bekken:

- Grote bilspier (m. gluteus maximus)

- Middelste bilspier (m. gluteus medius)
- Kleine bilspier (m. gluteus minimus)
- Spanner van de dijfascia (m. tensor fasciae latae)
- Lendenspier (m. quadratus lumborum)

Rompstabiliteit:

= stabiliteit van het bok dat gevormd wordt tussen het bekken, lumbale wervelkolom en de heupen.

- Kleine diepe tussenwervelspieren (m. Multifidi)

- Dwarse buikspier (m. transversus abdominis)

De heup

Heupbeen:

- Darmbeen (os ilium)

- Zitbeen (os ischii)
- Schaambeen (os pubis)

Dijbeen (Femur)

Bekken – dijbeen: ligament van bertin

Spierwerking:

Flexie (buigen heup):

- Inwendige heupspier (m. iliopsoas)

- Bovenbeenspier (m. Rectus femoris)
- Kleermakerspier (m. sartorius)
- Spanspier van de dijfascia (m. tensor fascia latae)
- Kamspier (m. pectineus)
- Lange slanke spier (m. gracilis)
- Korte aanvoerder (m. adductor brevis)
- Lange aanvoerder (m. adductor langus)

Extensie (strekken heup):

- Grote bilspier (m. gluteus maximus)

- Halfpezige spier (m. semitendinosus)
- Tweehoofdige dijbeenspier (m. biceps femoris)
- Grote aanvoerder (m. adductor mangus)

Abductie (van het been):

- Middelste bilspier (m. gluteus medius)

- Kleine bilspier (m. gluteus minimus)
- Grote bilspier (m. gluteus maximus)
- Spanspier van de dijfascia (m. tensor fiscia latae)
Adductie (van het been):

- Grote aanvoerder (m. adductor magnus)

- Lange aanvoerder (m. adductor longus)
- Korte aanvoerder (m. adductor brevis)
- Kamspier (m. pectineus)
- Lange slanke spier (m. gracilis)
- Grote bilspier (m. gluteus maximus)

Endorotatie (in het heupgewricht):

- Spanspier van de dijfiscia (m. tensor fascia latae)

- Middelste bilspier (m. gluteus medius)
- Kleine bilspier (m. gluetus minimus)

Exorotatie (in het heupgewricht):

- Grote bilspier (m. gluteus maximus)

- Middelste bilspier (m. gluteus medius)
- Heupspier binnenkant grote ovale opening (m. obturatorius internus)
- Inwendige heupspier (m. iliopsoas)
- Adductoren

De knie

- Dijbeen (femur)
- Knieschijf (patella)
- Scheenbeen (tibia)
- Kuitbeen (fibula)

Gewrichten:

- Meniscus
- Uitwendige banden (collaterale banden en kniepeesligament)
- Inwendige banden (kruisbanden) (dijbeen – scheenbeen)

Spierwerking

Flexie(buigen knie):

- Tweehoofdige dijbeenspier (m. biceps femoris)

- Halfpezige spier (m. semitendinosus)
- Halfvlezige spier (m.semimenbranosus)
- Tweelingkuitspier (m. gastrocnemius)
- Lange slanke spier (m. gracilis)
- Kleermakerspier (m. sartorius)

Extensie (strekken knie)

- Vierhoofdige dijspier (m. quadriceps femoris)

Interne rotatie:

- Halfpezige spier (m. semitendinosus)

- Halfvlezige spier (m. semimembranosus)
- Knieholtespier (m. popliteus)
- Kleermakerspier (m. sartorius)

Externe rotatie:

- Tweehoofdige dijbeenspier (m. Biceps femoris)

- Spanspier van de dijfiscia (m. tensor fisciae latae)

De enkel en de voet:

- Scheenbeen (tibia)
- Kuitbeen (fibula)
- Voetwortelbeentjes:
o Sprongbeen (talus)
o Hielbeen (calcaneus)
- Middenvoetsbeentjes
- teenkootjes

Spierwerking:

Flexie (plaintairflexie) van de enkel:

- tweelingkuitspier (m. gastrocnemius)

- scholspier (m. soleus)

Extensie (dorsaalflexie) van de enkel:

- Voorste scheenbeenspier (m. tibialis anterior)

- Lange strekker van de grote teen (m. extensor hallucis longus)
- Lange teenstrekker (m. extensor digitorum longus)

Inversie (binnenkant naar boven)

- Voorste en achterste scheenbeenspier (mm. Tibialis anterior en posterior)

- Lange buiger en strekker van de grote teen (mm.flexor hallucis longus en extensor hallucis
longus)

Eversie (buitenkant naar boven)

- Lange kuitbeenspier (m. Peroneus longus)

- Korte kuitbeenspier ( m. peroneus brevis)

Schouder

- Sleutelbeen (clavicula)
- Schouderblad (scapula)
- Bovenarm (humerus)
Spierwerking schouderblad:

Elevatie (omhoog):

- Monnikskapspier (m. trapezius)

- Schouderbladheffer (m. levator scapulae)
- Ruitvormige spieren (mm. Rhomboidei)

Depressie (laten zakken):

- Monnikskapspier (m. Trapezius)

- Kleine borstspier (m. pectoralis minor)

Adductie (naar binnen):

- Monnikskapspier (m. trapezius)

- Ruitvormige spieren (mm. Rhomboidei)

Abductie (naar buiten):

- Voorste gezaagde spier (m. serratus anterior)

Laterorotatie (opwaartse rotatie):

- Monnikskapheffer (m. trapezius)

- Voorste gezaagde spier (m. serratus anterior)

Mediorotatie (naar binnen draaien):

- Ruitvormige spieren (mm. Rhomboidei)

- Schouderbladheffer (m. levator sculpae)
- Kleine borstspier (m. pectoralis minor)

Spierwerking schouder:

Flexie (arm naar boven):

- Deltaspier (m. deltoideus)

- Grote borstspier (m. pectoralis major)
- Ravenbekarmspier (m. coracobrachialis)
- Tweehoofdige armspier (m. biceps brachii)

Extensie (arm naar achteren):

- Brede rugspier (m. latissimus dorsi)

- Deltaspier (m. doltoideus)
- Grote ronde armspier (m. teres major)
- Driehoofdige armspier (m. triceps brachii)

Abductie:

- Deltaspier (m.doltoideus)
- Bovengraatspier (m.supraspinatus)
- Onder schouderbladspier (m. subscapularis)
- Tweekoppige bovenarmspier (m .biceps brachii)
Adductie:

- Brede rugspier (m. latissimus dorsi)

- Grote borstspier (m. pectoralis major)
- Grote ronde armspier (m. teres major)
- Ravenbekarmspier (m. coracobrachialis)
- Driehoofdige armspier (m. triceps brachii)
- Tweehoofdige armspier (m. biceps brachii)

Horizontale adductie

- Grote borstspier (m. pectoralis major)

- Voorste gezaagde spier (m. serratus anterior)

Horizontale abductie:

- Deltaspier (m. deltoideus)

- Kleine ronde armspier (m. teres major)
- Onder schouderbladrichelspier (m. infraspinatus)

Endorotatie:

- Grote borstspier (m. pectoralis major)

- Brede rugspier (m. latissimus dorsi)
- Voorste vezels van de deltaspier (m. deltoideus)
- Onder schouderblad spier (m. subscapularis)
- Grote ronde armspier (m. teres major)

Exorotatie:

- Onder schouderbladrichelspier (m. infraspinatus)

- Kleine ronde armspier (m. teres minor)
- Deltaspier (m. deltoideus)

Elleboog:

- Opperarmbeen (humerus)
- Ellepijp (ulna)
- Spaakbeen (radius)

Spierwerking:

Flexie (buigen arm):

- Tweehoofdige armspier (m. biceps brachii)

- Inwendige armspier (m. brachialis)
- Bovenarm spaakbeen spier (m. brachioradialis)

Extensie (strekken arm):

- Driehoofdige armspier (m. triceps brachii)

- Elleboogspier (m. anconeus)
Pronotatie (naar binnen draaien arm, handpalm naar beneden):

- Ronde draaispier (m. pronator teres)

- Vierkantie draaispier (m. pronator quadratus)

Supinatie (naar buiten draaien arm, handpalm naar boven):

- Tweehoofdige armspier (m. biceps brachii)

- Achterwaartsdraaier (m. supinator)

Nek en hoofd:

- Borstbeen-sleutelbeen-tepelspier (m. sternocleidomastoideus)

- Schouderbladheffer (m. levator scapulae)
- Scheve spier (m. scalenus)