UNIVERSITETI BUJQESOR I TIRANES

FAKULTETI I BUJQESISE DHE MJEDISIT

DEPARTAMENTI I SHKENCAVE AGRONOMIKE

 Prof.as.Dr. Valdete VORPSI

 Veshtrim ne Bioenergjitike

 Pergatiti Valdete VORPSI

 Biomasa përcaktohet si fraksion i
produkteve të degraduar, dhe mbetjeve
nga bujqësia (përfshirë substanca
bimore dhe shtazore ), pyjet dhe
industrinë e lidhur mirë me mbetjet
industriale dhe komunale.
 Biomasa përfshin një sërë lëndësh të
djegshme sic janë druri, bimët vecanërisht
të kultivuara për qëllime energjitike, pyjet
dhe mbeturina agrokulturale, është e
lidhur ngushtë me lëndët e tjera të
djegshme si p.sh mbetjet pas përpunimit
nga industria dhe qendrat e banuara ,
mbeturina nga industria e celulozës dhe
shtresat e torfës.
Bioenergjia Biokarburantet, dhe Bioproduktet me
origjine nga mjedisi kane nje kontribut tejet te
rendesishem ne :

Sigurimin e energjise
Zhvillimin ekonomik ne zona rurale
Cilesine e ruajtjes se ambjentit

Argumetimi i drejte dhe i sakte i rolit te biomases

con drejt rritjes se kerkimeve dhe studimeve te
rolit te tenologjive te biomases.
 Tredrejtimet kryesore ku duhet te
perqendrohemi jane :

 Bioenergjia

 Biokarburantet per transport

 Materialet dhe perberjet me baze
biologjike
 Puna kerkimore per aritjen e objektivave te
siperpermendur mbeshtetet ne :

 Prodhimin e rezervave ushqimore

 Proceset e Perpunimeve dhe
shnderimeve
 Gjetjen e menyrave per perdorimin e
shperndarjen e ketyre produkteve ne
destinacion.
 Per aritjen e ketyre objektivave eshte shume e
rendesishme te kemi te qarte Koncept-
strategjine drejt se ciles duhet te tentojme te
shkojme :

 Strategjiae Ekonomise se
Karbohidrateve

 Drejt saj arihet duke u kombinuar :

 Kerkimi dhe zhvillimi si dhe strategjite dhe
politikat publike te nje vendi.
 Ky implementimi siguron :

 Ritjen e kuptimit te drejte shkencor te burimeve te

biomases dhe nje perdorim me efikas te ketyre
burimeve, per aplikime te ndryshme me cikel te
mbyllur.

 Permiresimi i sitemeve te qendrueshme ne drejtim

te zhvillimit, prodhimit dhe perpunimit te burimeve
te biomases.

 Permiresimi i eficienses dhe performances ne

proceset dhe teknollogjite e shnderrimit dhe
shperdarjes te produkteve tek maresi.
 Krijimi i tregut dhe i regullave te
domosdoshme per te patur nje zhvillim me te
madh ne drejtim te perdorimit te
biokarburanteve, bioenergjise, dhe produkteve
me baze biologjike.

 Sigurohet nje mjedis me i permiresuar dhe me i

paster.

 Jane pikerisht burimet natyrore te biomases dhe

ciklet e tyre jetesore qe demostrojne
pershtatshmerine me te mire.
  BIOENERGJIA

 Perpunimi dhe shnderrimi

 Gazifikimi
 Fermentimi anaerobik
 Sistemet modulare
 Bashke-djegia
 Djegia direkte
 Piroliza
BIOKARBURANTET PER TRANSPORT
PERPUNIMI DHE SHNDERRIMI PERDORIMI I PRODUKTEVE DHE SHPERNDARJA

Perpunimet kimike Perdorimi dhe vetite e

dhe katalitike karburanteve
Perpunimi kimik dhe katalitik
Fraksionimi dhe ndarja Perdorimidhe vetite e karburanteve
Fermentiimi i biomases dhe hidroliza

Fraksionimi dhe
Shperndarja e etanolit
ndarja

Fermentimi i
biomases dhe
hidroliza
Produktet me baze biologjike

Perpunimi dhe shnderrimi

Perpunimi kimik dhe katalitik

Fraksionimi dhe ndarja

Fermentimi i biomases dhe hidroliza

 PRODHIMI I PRODUKTEVE
USHQIMORE

 Bioteknologjia, gjenetika, dhe fiziologjia e

bimeve

 Praktikat agronomike

 Trajtimi i produkteve ushqimore

 PERPUNIMI DHE
SHNDERRIMET

Koncepti i Biorafinerise

Shnderrimet termokimike

Bio-shnderrimet

Teknologjite lehtesuese
 PERDORIMI DHE
SHPERNDARJA E PRODUKTEVE

 Projekte qe :

 demostrojne
 zhvillojne Biorafineri
Masat dhe politikat shteterore
Nxitja
Arsimimi
Sigurimi i resurseve
Masat mjedisore
Standarte dhe rregullore
Asistence financiare
Prodhimi i rezervave feedstock

Puna kerkimore shkencore dhe arritjet ne

drejtim te prodhimit te feedstock do te
reduktojne koston perfundimtare te :
Bioenergjise
Biokarburanteve
Bioprodukteve
 Bioteknologjia, gjenetika dhe
fiziologjia e bimeve

 Kontribojne nê permiresimin e bazes shkencore

te Gjenetikes se bimeve dhe Biokimise.

 Permiresimi i proceseve biokimike per

permiresimin e mbeturinave te perpunueshme.
 Perdorimi i praktikave me optimale ne
drejtim te perdorimit te tokes dhe ceshtjeve te
qendrueshmerise se saj.

 Aplikimi i nje llogjistike me optimale ne

grumbullimin, ruajtjen dhe kombinimin e
llojeve te ndryshme te mbeturinave te
perpunueshme me aplikime te ndryshme.
 REZULTATET KRYESORE
(te pritshme)

 Identifikimi i bimeve dhe mbetjeve te

perpunueshme me oportunitet te larte.
 Rritja e prodhimit per njesi siperfaqeje.
 Reduktimi i kostos per ton te mbeturinave te
perpunueshme
 Rritja e vleres se autputeve me baze biologjike
 Mbrojtje e mjedisit nga prodhimi i biomases
 Bioteknologjia dhe fiziologjia e
bimeve
 Objektivi 1 : Permiresimi i biokimise se bimeve
dhe enzimave per te zhvilluar inxhinjerine
enzimatike tek bimet e dedikuara kerkon arritjen:
 Permbajtje te larte energjie

 Prodhim te larte

 Rritje te shpejte

 Qendrueshmeri ndaj thatesires dhe stresit

 Njohuri te thelluara ne cikleve metabolike qe
marrin pjese ne formimin e :
 Linjinave
 Proteinave

 Komponenteve te tjere te nevojshem

 Kerkim i thelluar ne drejtim te prodhimit te

enzimave dhe katalizatoreve kimike per :
 Kosto eficiente te shnderrimit te mbeturinave te
biomases ne
 bioenergji,
 biokarburante dhe
 produkte me baze biologjike
 Objektivi 2 – Zhvillimi i cikleve biokimike dhe kimike per te
permiresuar densitetin dhe karakteristikat kimike te mbetjeve
te biomases.

 Menyra me e vlefshme per te permiresuar prodhimin

dhe perdorimin e biokarburanteve dhe bioprodukteve
eshte zhvillimi i metodave per tejkalimin e rezistences
se fermentimit dhe trajtimit enzimatik te mbeturinave
bujqesore, pyjore, dhe urbane.

 Teknologjite e sotme per te krijuar nepermjet trajtimeve

te ndryshme produkte te fermentuara nga burimet e
biomases mjedisore nuk arijne te plotesojne nevojat
ekonomike te industrise.

 Struktura themelore
linjocelulozike e materialeve

 - Permiresimi i ritmit te kerkimeve mbi

strukturen linjocelulozike duke perfshire
perberjen kimike te murit qelizor, vetite
transportuese te tij si dhe potenciali gjenetik.

Objektivi Tre – Optimizimi i praktikave agronomike
per prodhimin e mbetjeve te biomases se qendrueshme.

 Arritja e ketij qellimi do te kerkoje kerkime qe

pemiresojne praktikat agronomike te
permiresuara.

 Bimet e dedikuara energjitike do te konkurojne

per token me bimet bujqesore dhe ato pyjore.
Objektivi kater – Optimizimi i proceseve per mbledhjen dhe
ruajtjen e mbetjeve te biomases qe do te perdoren per
aplikime te ndryshme.

 Sot ka nje numer te madh teknologjish per te

permiresuar sistmet mekanike per miremenaxhimin e
burimeve te biomases.

 Permiresimi i praktikave te korrjes dhe ruajtjes per te

ulur koston e prodhimit,

 Gjithashtu kerkohet nje permiresim i mirekuptimit

publik lidhur me aplikimet e ndryshme te mbetjeve te
kafsheve dhe impaktit ne mjedis
 Permbajtja e burimeve te
biomases
Biomasa përmban energji
kimike të depozituar, me
prejardhje origjinale nga
energjia diellore.
 Photosynthesis perdor energji diellore
per te prodhuar molekula organike

 Skeme
permbledhe
Kloroplat

Drite

se e
reaksioneve Fotosistem II
Zinxhiir
Transporti i CIKLI

kimike te Electroneve CALVIN Stroma

Fotosistemi I

fotosintezes
Cellular
respiration
Cellulose
Starch
Other organic
Reaksione DRITE CIKLI CALVIN compounds
 Vleresimi i kontigjenteve te biomases ne vend
dhe metodat industriale me te pershtateshme per
perpunimin e tyre ne vend per prodhimin e
energjise elektrike.
 Nder metodat ne shkalle te vogel perpunimi por
me efikasitet te larte pa ndikim te dukshem ne
mjedis, ka rezultuar metoda e pirolizes se
shpejtuar te biomases me karakteristika te
percaktuara te procesit.
 Biomasa pyjore;

 Biomasa me origjinë pyjore, përbëhet kryesisht nga :

 Degë, maja, lëkurë dhe mbeturina që rrjedhin nga shfrytëzimi i

pyjeve të maturuar, material drunor me origjinë nga zonat e
shkurreve, si dhe nga rrallimet e prerjet kulturale.

 Masa drunore me prejardhje nga përdorimi periodik i pyjeve.

 Plantacionet me drurë me rritje te shpejtë, të destinuara për

qëllime energjitike, të trajtuara posacërisht me cikël të shkurtër.

 Mbeturina drunore dhe skarcitet te prodhuar nga industria e

drurit.
 Biomasa agrokulturore;

 Mbetjet agrokulturale
 Kashtat,
 Zarzavatet
 Plehu organik

janë konsideruar si “biombetje“, të cilat janë

përfshirë në potencialin bioenergjitik
agrokultural.
 Bio-mbetjet si kontigjent per
perpunim
 Biombeturinat përfshijnë mbetjet dhe nënproduktet dhe mbeturinat me
origjinë biologjike nga bujqësia, industria dhe familjet.
 Më poshtë si rryma mbeturinash konsiderohen:

 Mbetjet e ngurta bujqësore – kashtat e drithrave dhe bërsitë , kërcenjtë prej

drurëve
 Mbetje të tjera bujqësore – barishte;
 Plehu organic i njomë —plehu nga lopët , derrat , mbeturinat e pulave;
 Plehu organik i — plehu nga pulat e majmura ;
 Mbetjet drusore të përpunimit të drurit – mbetjet drusore në formën e
tallashit dhe të prerjeve nga përpunimi parësor i drurit (sharrat) dhe përpunimi
sekondar i drurit (p.sh.prodhimi i mobiljeve);
 Mbetjet e nënprodukteve ushqimore – mbetjet nga industria e djathit dhe
prodhimi i verës dhe birrës
FUND