Drafti 1

Periudha e pare

Informacione te pergjithshme
 POLIMERET
Polimeret molekula të mëdha të përfshira nga një i monomereve të lidhura së bashku.
Monomerët janë një bazë ndërtuese që janë krijuar për të krijuar polimerët.
Polimerizimi është procesi i lidhjeve të monomerëve për të formuar polimere.
Ka dy tipare të polimerëve:

 Polimeret Natyrorë: Këta janë polimerë që gjenden në natyrë dhe janë krijim i
proceseve biologjike. Një shembull i një polimeri natyror është ADN-ja (Acidi
Dezoksiribonukleik), e cila është një polimer biologjik që vepron nga
monomerët e quajtur nukleotidë.

 Polimeret Sintetikë: Këta janë polimerë të krijuar nga veprimtaria e njeriut

përmes një procesi të quajtur polimerizim sintetik. Shembuj të polimerëve
sintetikë janë plastikët, polietilenin dhe polistirenin.

Disa koncepte dhe tipare të rëndësishme të polimerëve:

 Monomere: Janë molekulat themelore që lidhen së bashku për të formuar
polimerin. Për shembull, monomerët e polietilenit janë molekulat e etilenit.
 Polimerizimi: Është procesi i ndërtimit të polimerëve duke u lidhur me
monomerët. Ka dy tipare të polimerizimit: polimerizimi i adicionit dhe
polimerizimi i kondensimit.
 Masën Molekulare: Është një masë e përgjithshme e një polimeri dhe lidhet me
numrin e monomerëve të përfshirë në strukturën e tij. Masat molekulare të
polimerëve të mundshëm nga disa mijë deri në miliona.
 Termodinamika e Polimerizimit: Polimerizimi i mundshëm të jetë një proces
endotermik (absorbon nxehtësi) ose eksotermik (çliron nxehtësi), në tipin e
reaksionit dhe llojit të monomerit.
 Struktura Polimerit: Struktura e një polimeri mund të jetë lineare, gërshetuar, ose
të gjithë të gjithë. Këto tipare në shumë prej vetive fizike dhe kimike të
polimerit.

Polimerët luajnë një rol të jetës në jetën tonë të përditshme, duke përfshirë ato në
produkte të ndryshme si plastikat, fibrat sintetike, materiale izoluese dhe shumë të
tjera. Studimi i polimerëve dhe inxhinieria e tire (inzinjeria e polimerëve) janë fusha të
rëndësishme të shkencës dhe industrisë.

DENIS TANUSHI
NDERTIMI I POLIMEREVE
Ndërtimi i polimereve është një proces që krijohet nga
njëra-tjetra e madhe polimerike duke lidhur së bashku
monomere të vogla. Këto procese mund të jenë natyrale
ose sintetike, dhe janë bërë për të prodhuar një produkt të
gjerë të politikave. Këtu janë disa nga mënyrat kryesore
të ndërtimit të polimereve:

 Polimerizimi i Adicionit:
Procesi: Ky proces ndodh kur monomerët shtohen
së bashku pa ndonjë produkt anësor. Lidhja ndodh
përmes një reaksioni kimik ku lidhjet e vlerës
(double bonds) ose triplike (triple bonds) në monomere shpërblehen për të
formuar një lidhje të re në mes dy monomerëve.
Shembuj: Polimerizimi adicionit shpesh përdoret në përdorimin e polimerëve të
tillë si polietileni dhe polipropileni.
 Polimerizimi i Kondensimit:
Procesi: Ky proces ndodh kur dy monomere ndërlidhen duke liruar një substancë
tjetër si rezultat, shpesh ujë. Lidhjet ndodhin midis grupit funksional të një
monomeri dhe një grupi funksional të dytë në një monomer tjetër.
Shembuj: Polyesteret dhe nyloni janë të njohura të polimerizimit të kondensimit.
 Polimerizimi radikal:
Procesi: Polimerizimi radikal ndodh kur një radikal iniciator, si një radikal i
liruar nga një substancë që ndërvepron me monomerët, shpërblehet me
monomeret për të filluar reaksionin e polimerizimit.
Shembuj: Polimerizimi radikal përdoret në përdorimin e polimerëve si polistireni
dhe PVC (polivinilikloridi).
 Polimerizimi për transferim (Polimerizimi i transferimit):
Procesi: Në këtë rast, një grup funksional mund të transferohet nga një monomer
në një molekulë tjetër, duke u bërë në krijimin e polimerizimit.
Shembuj: Reaksionet e transferimit të mund të gjithë pjesëve të politikave të
ndryshme, duke krijuar polimere të ndryshme.
 Polimerizimi i emulsionit:
Procesi: Polimerizimi në emulsione ndodh në një mjedis të madh duke përfshirë
një monomer të papërzier një grup që përfshin një agjent emulsifikues.
Shembuj: Emulsion polymerization mund të përdoret për të përdorur polimere si
lateksi i gomës dhe polimerat akrilike në formë të disperguar në ujë.
 Këto procese janë pjesë e teknologjive të ndryshme të ndryshme të polimereve,
të cilat kanë një lojë të gjerë në industrinë kimike dhe prodhuesin e materialeve.
Ndërtimi i polimereve të mund të ndodh në kushte të tjera laboratorike ose në
shkallë industriale, duke përdorur teknologji të kontrolluar dhe katalizator.

BIANKA RASHA
Shkenca e kimisë luan një rol vendimtar në prodhimin e polimereve në mjedisin
industrial. Polimeret janë molekula të mëdha të përbëra nga njësi strukturore të
përsëritura të quajtura monomere, dhe ato janë thelbësore në prodhimin e një game të
gjerë materialesh. Këtu janë disa mënyra në të cilat kimia është integrale në prodhimin
e polimereve në industri:

 Sinteza e monomereve:
Reaksionet kimike: Kimistët përdorin reaksione të ndryshme kimike për të
sintetizuar monomeret, blloqet ndërtuese të polimereve. Këto reaksione
përfshijnë manipulimin e strukturës molekulare të lëndëve të para për të
prodhuar monomerë të përshtatshëm për polimerizim.
 Proceset e polimerizimit:
Kuptimi i mekanizmave të reaksionit: Kimistët studiojnë procesin e
polimerizimit, i cili përfshin lidhjen e monomerëve për të formuar zinxhirë ose
rrjete të gjata. Ata eksplorojnë mekanizma të ndryshëm reagimi, të tillë si
polimerizimi i shtimit ose kondensimit, dhe optimizojnë kushtet për polimerizim
efikas.
 Kimia analitike: Teknikat nga kimia analitike përdoren për të siguruar cilësinë
dhe qëndrueshmërinë e produkteve polimer. Kimistët përdorin metoda si
spektroskopia, kromatografia dhe analiza molekulare për të karakterizuar
polimeret dhe për të identifikuar çdo papastërti.
 Modifikimi dhe riciklimi i materialeve
Modifikimi kimik: Kimistët eksplorojnë metoda për modifikimin e vetive të
polimerit përmes proceseve kimike, të tilla si ndërlidhja ose përzierja me
materiale të tjera. Për më tepër, kimia është e përfshirë në zhvillimin e proceseve
për riciklimin dhe ripërdorimin e polimereve.
 Kimia e Gjelbër: Kimia luan një rol në zhvillimin e proceseve miqësore me
mjedisin për prodhimin e polimerit. Parimet e kimisë së gjelbër synojnë të
minimizojnë mbetjet, konsumin e energjisë dhe përdorimin e substancave të
rrezikshme, duke kontribuar në qëndrueshmërinë e prodhimit të polimerit.
 Hulumtimi dhe Inovacioni:

Në përgjithësi, shkenca e kimisë është thelbësore për çdo fazë të prodhimit të polimerit
në industri, nga sinteza e monomereve deri te dizenjimi i produkteve përfundimtare të
polimerit. Ai mundëson zhvillimin e materialeve që janë integrale në sektorë të
ndryshëm, duke përfshirë industrinë e paketimit, tekstilit, elektronikës, automobilave
dhe mjekësisë.

BARENC HYSENI
 PERPARESITE DHE MANGESITE E
POLIMEREVE
Perdorimi i polimereve ka shumë përparësi, por gjithashtu ka disa mangesi dhe impakte në
jetën e përditshme. Këtu janë disa nga aspektet pozitive dhe negative të përdorimit të
polimereve:

Përparësitë e Perdorimit të Polimereve:

1. Lekësi dhe Përshtatshmëria:
Përparësi: Polimerët janë të lehtë dhe mund të formohen në forma të ndryshme, duke i
bërë ata të përshtatshëm për shumë aplikacione.
2. Mbajtja e Formës dhe Forca:
Përparësi: Një prej përparësive kryesore është aftësia e polimereve për të mbajtur
formën dhe ofruar forca të ndryshme. Kjo i bën ata të përshtatshëm për konstruksion,
automjete dhe shumë fusha të tjera.
3. Izolimi Termik dhe Elektrik:
Përparësi: Polimerët kanë aftësi të mira për izolim termik dhe elektrik, duke i bërë ata
të përshtatshëm për përdorim në pajisje elektrike, izolim të ndërtesave, dhe
aplikacione të tjera të ngjashme.
4. Mbajtja e Ujit dhe Kimikateve:
Përparësi: Një numër i polimereve janë rezistentë ndaj ujit dhe shumicës së
kimikateve, duke i bërë ata të përshtatshëm për përdorim në ambjente të ndryshme.
5. Përshtatshmëria për Paketim dhe Kontenierë:
Përparësi: Polimerët janë shpesh përdorur për prodhimin e materialeve të paketimit
dhe kontenierëve, duke siguruar lehtësi të transportit dhe mbajtjen e produkteve të
freskëta dhe të sigurta.

Mangesitë dhe Impaktet e Perdorimit të Polimereve:

1. Ndikimi Ambiental dhe Problemet e Riciklimit:
Mangesi: Disa polimere mund të kenë një impakt negativ mbi mjedisin dhe janë
vështirë për të ricikluar. Ato mund të përbëjnë problem kur bien në mjedis dhe
kontribuojnë në ndotjen e oqeanit dhe tokës.
2. Toxiciteti i Disa Substancave Kimike:
Mangesi: Për prodhimin e disa polimereve mund të përdoren kimikate që janë toksike.
Kjo mund të sjellë shqetësime për shëndetin njerëzor dhe mjedisin.
3. Përdorimi i Burimeve të Kufizuara:
Mangesi: Disa polimere bëhen nga burime të kufizuara dhe jo-ripërtëritshme, siç është
nafta. Kjo mund të sjellë sfida në disponueshmërinë e tyre në të ardhmen.
4. Problemet e Shkëputjes dhe Përdorimi i Përjetshëm:
Mangesi: Disa produkte nga polimerët janë të dizajnuara për të qëndruar në mjedis për
një kohë të gjatë, duke kontribuar në problemin e mbipopullimit dhe prodhimit të
mbeturinave.
5. Rezistenca ndaj Zgjidhjeve Biodegraduese:
Mangesi: Pjesa e madhe e polimereve janë rezistente ndaj proceseve natyrale të
degradimit dhe biodegradacionit, duke kontribuar në mbeturinat dhe ndotjen
mjedisore.
JULIANA KACA
POLIMERET E DEGRADUESHME DHE JO TE DEGRADUESHME

Dallimi mes polimereve të degradueshëm dhe atyre jo të degradueshëm lidhet me aftësinë e

tyre për të pësuar procese natyrore të degradimit dhe biodegradacionit. Këtu janë disa kritere
që mund të përdoren për të daluar polimeret e degradueshëm nga ato jo të degradueshëm:

Polimeret e Degradueshëm:
 Struktura e Molekulës:
Degradueshme: Polimerët e degradueshëm kanë struktura molekulare që lehtëson
proceset natyrore të degradacionit, duke përfshirë lidhje biodegradable dhe segmente
që mund të shpërthejnë në elementë të mëtejshëm.
 Burimi dhe Prodhimi:
Degradueshme: Për prodhimin e polimereve të degradueshëm, shpesh përdoren
burime të bimëve ose biopolimerë, siç janë amidet nga midisja e patateve ose PLA
(Acidi Polilaktik) nga baza e misrit.
 Proceset e Degradacionit:
Degradueshme: Polimerët e degradueshëm mund të pësojnë procese biologjike të
degradacionit nga mikroorganizmat dhe bakteret në ambientet natyrore.
 Kohë e Mbijetesës së Produktit:
Degradueshme: Polimerët e degradueshëm kanë një kohë më të shkurtër të mbijetesës
se ata jo të degradueshëm, pasi ata kanë tendencë të shpërbëhen më shpejt në mjedisin
natyror.
Polimeret Jo të Degradueshëm:
 Struktura e Molekulës:
Jo të Degradueshme: Polimerët jo të degradueshëm kanë lidhje dhe struktura
molekulare që janë rezistente ndaj proceseve natyrore të degradacionit dhe
biodegradacionit.
 Burimi dhe Prodhimi:
Jo të Degradueshme: Për këtë kategori përdoren shpesh polimere sintetike të bazuara
në naftë, të cilat kanë një kohë të gjatë të mbijetesës në mjedis.
 Proceset e Degradacionit:
Jo të Degradueshme: Polimerët jo të degradueshëm kanë tendencë të mbeten i
pandryshuar në mjedisin natyror dhe nuk pësojnë procese biologjike të degradacionit
në një shkallë të konsiderueshme.
 Kohë e Mbijetesës së Produktit:
Jo të Degradueshme: Polimerët jo të degradueshëm kanë një kohë më të gjatë të
mbijetesës dhe mund të qëndrojnë i pandryshuar për një periudhë të gjatë kohore.

Për të bërë dallimin midis tyre, është e rëndësishme të analizohet përbërja kimike, burimi,
dhe aftësia për të pësuar procese natyrore të degradacionit. Kjo ndihmon në përcaktimin e
ndikimit potencial të tyre në mjedis dhe shëndetin.

BRIKENA RASKA