B

I
O
M
A
S
A

Bioenergjia
Bioenergjia sht energjia q rrjedh nga biomasa, e cila sht
materie organike si p.sh. druri, bimt, kafsht apo mbeturinat.
Bioenergjia mund t prdoret pr t gjeneruar energji elektrike,
pr ngrohje si dhe pr prodhimin e biokarburanteve.
Dy fushat kryesore t Bioenergjis jan:

- Biomas
- Bio karburantet

Biomasn e prbjn prodhime t numrta, m t ndryshme nga
bota bimore dhe shtazore sikurse jan degt, lvorja e drurit,
mbeturinat nga zdrukthimi n industrin e drurit, kashta, rrnjt e
lulediellit, mbeturinat e hardhis s rrushit, kores s molls, plehrat
dhe mbeturinat e blegtoris kafshve dhe mbeturinat komunale dhe
industriale...

T gjitha statistikat relevante pr energjetik tregojn pjesmarrjen e
madhe t biomass n prodhimin e ngrohtsis dhe t energjis
elektrike, ndrsa q moti edhe n komunikacion.

Cikli i rrezatimit t diellit fotosinteza -rritja e bimve thithja e CO2
lirimi i O2.

Djegia e drunjve ngrohja

Disa bim alkooli

Dekompozimi/shprbrja

N nivel t BE parashihet rritje e vazhdueshme e
prodhimtaris s energjis nga biomasa, ndrsa me
pjesmarrjen e parndsishme n bilancin energjetik jan t
njohura edhe pasojat e tjera t numrta nga shfrytzimi i
energjis nga kto burime

S bashku me shiun dhe born, rrezet e diellit bjn q bimt
t rriten. Lnda organike q prbn ato bim njihet si
biomasa. Biomasa mund t prdoret pr ngrohje, pr t
prodhuar energji elektrike, karburante pr transport ose
kimikale. Prdorimi i biomass pr cilindo nga kto qllime
quhet energji e biomass.
Shfrytzimi i biomass mundson punsimin (hapjen e
vendeve t reja t puns dhe ruajtjen e vendeve ekzistuese
t puns, rritjen e aktiviteteve ekonomike lokale dhe
rajonale, realizimin e t ardhurave plotsuese n bujqsi,
pylltari dhe industrin e drurit prmes shitjes s lndve
djegse biomas.

Prve ksaj, n vend t derdhjes s mjeteve pr shkak t
blerjes s lndve fosile, vendosen llogari parash n
njsit lokale (investime t ardhura tatime).

Ndikimi i punsimit dhe i aspekteve t prmendura sociale
ekonomike paraqesin prparsi m t madhe t
shfrytzimit t biomass n krahasim me lndt djegse,
por edhe t burimeve tjera prtrira t energjis.
Vendet e zhvilluara t BE dhe t bots jan t vetdijshme
pr kto ndikime pozitive dhe vet kjo n mas t
konsiderueshme ndihmojn projektet pr shfrytzimin e
energjis nga biomasa.
Nevoja e pranuar n nivel ndrkombtar pr ndalimin dhe
zvoglimin e emitimit t gazrave t qelqit i hapi dyert
projekteve pr shfrytzimin e biomass. Edhe pse ende
ekzistojn pyetje pa prgjegje lidhur me ndryshimet klimatike,
me mbikqyrjen e tr ciklit jetsor t biomass, bhen t
qarta prparsit e biomass n krahasim me burimet tjera t
energjis.

Biomasa
Biomasa sht resurs i pandrprer energjetik i
renovueshm q mund t prodhoj energji e cila mund t
prdoret pr ngrohje dhe ftohje, energji elektrike dhe
transport.
Lnda djegse e biomass thjesht mund t ruhet duke
bashkuar energjin baz dhe t varfr. Biomasa mund t
merr forma t ndryshme (lngt, ngurt ose t gazt) dhe
direkt mund t zvendson thngjillin, vajin ose gazin
natyral,
Bioenergjia sht neutrale pr CO2, karboni i shprndar
nga kombinimet n ajr sht marr nga atmosfera
prmes bimve.
Prodhimi i energjis elektrike nga
Biomasa
Shftyrzimi i biomass pr gjenerimin e energjis elektrike
sht rritur mjaft n vitet e fundit, fal implementimeve t
favorshme t politikave kombtare dhe evropiane.
N Komitetin Evropian gjenerimi i energjis nga biomasa
(biomasa e ngurt, biogazi dhe nga mbetjet e plehrave t
ngurt) sht rritur pr 19% n 2004 dhe 23% n vitin 2005.
Sidoqoft shumica e centraleve t biomass q sot operojn
jan t kategorizuara nga ngrohs t ujit t vegjl dhe uzina
termike efiiente dhe ato lloje t uzinave jan mjaft t
shtrenjta pr tu ndrtuar. Sfida jon kryesore sht t
zhvillojm m shum sisteme me efiienc t lart dhe mime
m t ulta
ENERGJIA E BIOMASES
Energjia termike e leshuar nga vetetimat ndonjehere
shkaton zjarr,njeriu parahistorik filloj te mbroj prushin qe I
ka mbetur nga zjarri,Zbulimi I zjarrit ishte nje cels I
shpikjeve te reja dhe te mrekullushme dhe ndihmoj
jashtzakonisht permisimin e kushteve te jeteses,

Biomasa prodhohet nga materiet organike kryesisht nga
lendet vegjetariane dhe shikohet si nje form e depozitimit
te energjise se diellit.Fotosinteza.
Nepermjete perdorimit te saj te gjere ne te shkuaren
biomasa sot perdoret kryesisht ne vendet e zhvilluara,ku
tash viteve te fundit jane futur teknologji te reja per
perdorim efikas
Biomasa eshte perdorur si burim energjise per shekuj me
rradhe duke mbetur akoma si burim kryesor I energjise ne
vendet ne zhvillim me se 35 % te sasise se pergjithshme te
burimeve te energjise,qe e perdorim kryesisht per gatim
dhe ngrohje.

Nje prej roleve me te rendesishme do te luaj biomasa ne
sistemet e ardhshme te burimeve te energjise termike
.Sistemet qe prodhojne energji elektrike dhe termike I
quajm SISTEME TE KOMBINUARA te energjise.
TERMI BIOMASE
Termi Biomase teknikisht I referohet mases se pergjithshme te
gjithe organizmave qe jetojne ne toke,kurse ne kuptimin
energjetike nenkuptohet te gjitha rruget e prejardhjes se
energjise qe vijne nga organizmat ose mbetjet e tyre.

Ne menyre te terthort nese shikohet fundi I fundit del se
energjia e Biomases eshte energji diellore,meqe kryesisht
burimet e biomases jane materie bimore,dhe quhen elemente
jo fosilizuara se se kane prejardhjen prej bimeve ose
organizmave te gjalle.
Energjia qe prodhohet nga biomasa gjithnje eshte ne rritje ne
bote,Lendet djegese si biomase digjen per te leshuar energjine e
tyre sikur lendet djegese fosile,Po nga lendet djegese biomases
drute ndikojn ne ndotjen ajrit.
Bioetanoli.
Bioetanoli, ndryshe i njohur edhe si alkool, sht
karburant i rinovueshm i prfituar nga fermentimi i
sheqerit t drithrave, kryesisht nga gruri, misri, elbi,
thekra, kallami i sheqerit.
Q nga viti 1986, rregullat e Komisionit Evropian kan
lejuar prdorimin e deri n 5% t bioetanolit n benzin,
dhe tash shumica e benzins npr Evrop kan
prbrje rreth 10%. Koncentrimi i bioetanolit mund t
jet edhe m i madh n disa automjete si jan veturat
E85 t cilat prdorin 85% bioetanol dhe 15% benzin.
Etanoli i pastr shpesh n Evrop prdoret si karburant
pr autobust dhe kamiont.
ALKOOLI SI LEND DJEGESE
Nje lend tjeter djegese eshte edhe alkooli,kjo historikisht eshte
prodhuar nga drithrat ,gruri,patatet,misri etj.Ne shume vende
sot perdoret perzierja benzin dhe alkool 10 % me 90 % qe do
te thote se motorret punojn njejt pa bere ndonje ndryshim me
mekanizem,po se shpejti pritne qe motorret te shkojne e te
punojn edhe me perzierje tjeter 20 % , 50 % edhe 100 %
alkool,Disa makina e kane hequr gaz alkoolin por megjhithe
ate ende e quajm BENZIN PA PLUMB ME ETANOL,
Ne vitin 1992 SHBA prodhuan 3,2 miljard litra etanol nga misri
drithrat e ndryshem dhe mbeturinat ushqimore.
Bio gazi
Resurset e biogazit prfshijn forma t ndryshme, si
jan produktet nga pyjet dhe agrikultura, produktet
industriale, po ashtu edhe mbetjet e produkteve
industriale.
Duke e ditur energjin nga drunjt lind ideja e mbjelljes
t sa m shum drunjve, dhe transformimi i tyre n
forma t ndryshme t energjis.
Duke prmirsuar mjetet agrikulturore dhe pyjore mund
t rrisim kapacitetet pyjore dhe ngritjen e energjis nga
pyjet.
Prodhimi i energjis
Teknologjia e biogazit ka filluar t bhet pjes tejet e
rndsishme e energjis s biomass. Biogazi prodhohet
nga materialet organike nn kushte anaerobike t natyrs,
moale, gropza t mbushura me uj, apo edhe n
przierje tjera anaerobike (p.sh. fermentimi).
Shum lloje t mikro-organizmave anaerobike prodhojn
biogas nga plehrat e lngshm, mbetjet ushqimore, mbetjet
nga materialet organike.
Biogazi mund t prdoret edhe si lnd pr prodhimin e
gazit, i cili n bashkpunim me gjeneratorin prodhon energji
elektrike dhe nxehtsi pas prpunimit t metanit t pastr
n gaz natyral, i cili i prmbush vendet e lira npr stacione
dhe n rrjete si lnd transportuese pr makina me gaz
N mnyr tipike biogazi sht prdorur pr energji t
kombinuar pr t prodhuar energji elektrike dhe nxehtsi,
por po ashtu roli i tyre si lnd transportuese sht shum i
madh dhe prdorimi i tij n kt aspekt pritet t rritet n
vitet n vijim.
Biogazi prodhon energji nga prodhimtaria e misrit,
melekuqes s mbl ose prodhimeve tjera t cilat
prodhojn energji t lart pr hektar, pr shkak se bimt
mund t prdoren si materiale t paprpunuara dhe 65-
80% t karbonit t cilin materialet e paprpunueshme e
prmbajn mund t transformohen n biogaz
Biokarburantt
Dy biokarburantt m t prdorur jan bioetanoli dhe
bionafta.Bioetanoli sht karburant themelor i cili
prdoret si prbrje e benzins pr transport rrugor,
ndrsa n ann tjetr prbrja e bionafts jan fosilet e
nafts.
Kto biokarburante kan nj avancim tejet t madh te
cilat gjat prodhimit te tyre nuk prodhojn vetm
karburante t lngta por edhe proteina, t cilat n term
t kualitetit jan t rndsishme po aq sa edhe
karburantet.
Bionafta
Biomasa sht kontribuesi m i madh i energjis s
rinovueshme. Bionafta sht karburant i rinovueshm i
cili kryesisht prdoret pr transport, prodhohet nga
luledielli, nga vaji i cili prdoret pr ushqim, dhjami si
dhe nga algat.
Pr qllime t ngrohjes, biomasa kryesisht prdoret pr
instalime individuale, p.sh. stufa t hapura t zjarrit me
efikasitet t ult dhe pluhur t lart dhe lirimin e gazrave
toksik, dhe shum m shum efektiv n nxehjet me dru.
Nj potencial i gjer ekziston pr prdorimin e biomass
s ngurt n centralet e mdha ngrohse (me mundsi
t lidhjes me gjenerues t energjis elektrike) n
kombinim me rrjetet ngrohse t rajonit.
N kt rast problemet ambientale, si jan lshimi i CO2
apo tymit, n mnyr efikase mund t zgjidhen.
Funksionimi i prodhimit t biomass s djegur mund t
rritet nse humbjet e nxehtsis mund t prdoren edhe
pr sistemet e ftohjes gjat stins s vers.
Briketa nga tallash
N nj artikull t mparshm kemi shkruar pr briketa br
kasht (Link). Sot Un do t shkruaj n lidhje me at briketa
br nga tallash nga druri, mbeturinave dmth druri.

Nse sht pr prdorim personal ose pr prodhimin n
mas, Vendimi pr t br briketa nga mbeturinat e drurit nuk
duhet t jet ndonj pr t ciln ju vjen keq. Briketa jan nj
zvendsim i shklqyer pr dru dhe qymyr dhe mund t
prdoret n kto kaldaja, soba dhe vatrat e shtpive, dhe jan
variant m t lir. Do t thot, esenc e prdorimi i tyre sht
i kursyer, duke marr parasysh mimin n rritje t t gjitha t
tjera t energjis "tradicionale". Por, briketa nga tallash
dallohen nga karakteristika t tjera q i bjn ato m t
pranueshme pr t prdorur:
Fishekve
Nj nga mnyrat m efektive pr t prdorur t biomass
pr t prpunohen do gj biomass n mnyr q t fitoni
fishekve. Fishekve jan shum m superiore si nj
karburant n lidhje me t gjitha energjit e tjera t
mbetura. Shprehur krahasimisht ata nuk jan vetm m t
mir n drejtim t performancs s tyre t prgjithshm,
por n aspektin e qndrueshmris ekonomike sht
treguar n tabeln e mposhtme.
Prgatitja e briketa prej kashte
Sot nj nga mnyrat m efektive dhe m kosto-efektive pr
t prodhuar t ngrohjes sht duke i prdorur briketa.
Briketa si i till mund t bhet i mbetjeve nga mbeturinat e
drurit, mbetet e vreshtaris dhe ovoshtartstvo dhe llojet e
tjera t biomass. E teknologjis pr prodhimin e briketa
tani sht n dispozicion pr pothuajse t gjitha me mime
t prballueshme. N nj koh kur mimi i t gjith
energjin shkon pr t ngrohur deri, mimi i briketa ka
tendenc t ulet. Nj mnyr pr prodhimin e briketa sht
duke i prdorur kasht e cila ka me bollk n bujqsi, t
cilat zakonisht dritat kt fush dhe nuk jan keqprdorur.
Briketa Strou kan avantazhe t mdha mbi karburantet e
tjera t tilla
Bioetanol
Bioethanol sht nj lloj i alkoolit, e cila sht prodhuar
nga prpunimi do lloj t biomass, e cila prmban nj
prqindje e madhe e karbohidrateve (Skrobov, sheqer, etj).
Bioethanol mund t merret nga panxhar sheqeri, Misr,
grurdhe bimve t tjera.

Bioethanol ka nj histori t gjat t prdorin si lnd
djegse. Brazil q nga fillimi 20 shekullit t ndrhyr
bioethanol me benzin, pr shkak t rezervave t nafts
n rnie. Brasil Deneska dhe S.A.D. t prodhuar 85% t
prodhimit botror t etanolit.
Energjia nga biomasa
Biomasa sht nj burim t riprtritshme t energjis. Mund
t konvertohet direkt n energji gjat djegies. Me kt lloj t
shfrytzimit t biomass sht marr si nj ngrohje, dhe
energji elektrike. Fermentimi n alkool tani sht forma m e
zhvilluar e konvertimit t biomass. Biogas Kush sht fituar
nga fermentimi pa pranin e oksigjenit, prmbajn metan dhe
t karbonit dhe pr kt arsye mund t prdoret si lnd
djegse.

.
Avantazhi kryesor i biomass n krahasim me lndt djegse
fosile sht se, biokarburanteve prdorur sht lshuar
emisionet m t ult t gazeve t dmshme dhe ujrave t
zeza. Avantazhe t tjera t biomass prdorimit t prfshij
heqjen dhe riciklimit t mbeturinave dhe mbetjeve nga
bujqsia, pylltaris dhe industris s drurit, zvoglimin e
importeve t energjis, bujqsis dhe investimet n rajonet e
pazhvilluara
Metoda t reja pr prpunimin e
biokarburanteve n njsit mobile
inxhinier kimike nga prit University kan zhvilluar nj metod
t re pr prpunimin e mbetjeve bujqsore dhe biomasa t tjera
n biokarburanteve dhe propozoi krijimin e fabrik t prpunimit
t lvizshm q do t udhtoj npr rajonet bujqsore pr t
prodhuar lnd djegse.

"Ajo q ka rndsi sht ajo q mund t prpunohen n lloje t
ndryshme t biomass bar, tallash druri, san, ushqim
stochna"- Tha Rakesh Agrawal, profesor i inxhinieris
hemisko.

.
Qasja e tyre skips nj penges t rndsishme ekonomike t
biokarburanteve - transport i biomass sht e shtrenjt, pr shkak
t shum t mdha, por derivateve t lngta nga biomasa sht
shum m ekonomike pr t transferuar.
Sipas Agraval, materiale si mish ose tallash kan densitet t ult t
energjis. Kjo sht m e logjikshme t ndryshonin biomass n
karburant t lngt me an t bimve celular dhe pastaj
transferohen n nj rafineri qendrore pr prpunim t mtejshm,
para se ajo mund t prdoret n motort me djegie t brendshme
Metoda e re, quajtur-shpejt hidropiroliza
hidrodeoksigenizacija, funksionon mbi parimin e shtuar
hidrogjenit n reaktorin pr prpunimin e biomass. qeliz
bimve hidrogjenit do t merret nga gazi natyror apo
biomasa vet. Por, Ideja e nj hidrogjen Agraval t merret
nga hidroliz prdorimit t energjis diellore, se teknologjia
do t bhet e riprtritshme.

Proces, se nj pjes quhet H2Bioil, koh q jan studiuar
nga simulimet, N prit dhe aktualisht sht duke u
implementuar pr eksperimente praktike pr t provuar t
konceptit.
TEKNOLOGJIA E SHENDRRIMIT TE MBETJEVE
PIROLIZA
Piroliza eshte degradimi termik I nje materiali ne mungese te plote te
veprusi oksidues(ajer ose O2)