ENERGJIA DHE BURIMET E

SAJ

Lenda:Fizike
Klasa:XD
Punoi:Klea Hoxhaj
 C'eshte energjia?
Energjia në fizikë, është aftësia e ndërveprimit të një
sistemi me një tjetër. Energjia ka të bëjë edhe me fuqinë e
kërkuar për të lëvizur apo zhvendosur një peshë në një
largësi të caktuar. Sa më e rëndë të jetë pesha ose sa më e
gjatë largësia, aq më shumë energji nevojitet.

LLOJET E ENERGJISE
Energjia elektrike
Energjia elektrike është energjia e
fituar nga rryma e ngarkesës elektrike
nëpër një përçues elektrik

Energjia kimike
Ushqimi na jep energjine e
nevojshme për te cilen ka nevoje
qeliza qe te funksionoje.Ajo është
energjia qe ndodhet ne lidhjet qe
bashkojne mes tyre atomet qe
formojne molekulat e ushqimeve,e
quajtur energjia kimike.
 Energjia kinetike dhe potenciale.
 Energjia kinetike është aftësia e
trupave që të kryejnë punë për shkak
se kanë një shpejtësi të caktuar. 
 Ek=1/2 mv2
Përveç energjisë kinetike, të cilën e
shkakton lëvizja, trupi mund ta ketë
edhe energjinë potenciale, e cila është
pasojë e pozitës së tij ndaj trupave të
tjerë apo pasojë e konfiguracionit të
trupit, përkatësisht e sistemit të trupit. Energjia Berthamore.
EP=mgh
Energjia Berthamore eshte energjia
e fituar nga metodat e fisionit.
Fisioni është procesi i ndarjes së
bërthamës së atomit në dy
bërthama të lehta, gjatë
bombardimit me neutrone.
Energjia termike.
Në termodinamikë, energji termike i
referohet energjisë së brendshme të
pranishme në një sistem që shkaktohet
nga temperatura e tij
 BURIMET E
ENERGJISE:
Te riperteritshme Jo te
Energjia e eres riperteritshme
Energjia diellore Thengjilli
Hidro-energjia Nafta
Energjia e biomases Gazi natyror
Energjia biotermike Lende djegse
Energjia e valeve te nukleare.
detit
Gazi nga mbeturinat
Energjia nga batizat e
zbativat
 Cfarë eshte energjia alternative?
 Me energji alternative kuptojme zevendesimin e burimit te energjise qe perdoren
sot si benzina dhe derivatet e saj, ne burime te tjera te perhershme qe na i jep
natyra dhe te cilat nuk shkaktojne ndotje ne mjedis. Kjo lloj energjie e perftuar
ne kte menyre quhet edhe energji e paster. Nje avantazh i perdorimit te kesaj
energjie eshte se nuk mbaron ndonjehere, nderkohe qe rezervat e naftes dhe
derivateve te saj jane duke u pakesuar gjithnje e me shume. Shume vende te
zhvilluara jane duke shfrytezuar kto burime te pastra per prodhimin e energjise
si energjine diellore, eren, etanolin, hidrogjenin, etj.Shkenca e sotme është duke
punuar së tepërmi mbi këtë lloj energjie duke e parë si "shpëtim" për të
ardhmen e resurseve të papërsëritshme të planetit.
Njerezit kane filluar te ndergjegjesohen ne lidhje me perdorimin e lendeve fosile
dhe disa shtete si Gjermania,Spanja,Amerika,Japonia kane filluar ta
zevendesojne pak nga pak kete energji, e cila po shkon drejt mbarimit, me
burimet e riperteritshme.
Energjia e diellit është burim i renovueshëm dhe i pakufishëm, nga i cili rrjedhin pjesa
më e madhe e burimeve të energjisë në tokë, kjo energji paraqet sasinë e energjisë e
cila mbartet me rrezet e diellit. Energjia e diellit më së shpeshti përdoret për
shëndërrim në energji të nxehtësisë në sistemet për ujë të ngrohtë dhe ngrohje dhe
në centralet solare, ndërsa për shndërrim në energji elektrike përdoren sistemet
fotovoltaike.
Energjia e eres
Energji kinetike e eres eshte proporcionale me shpejtesine e eres. Era ka qene e
shfrytezuar historikisht nga njerezimi. Ajo mund te shfrytezohet si per prodhimin e
elektricitetit, me nje dobishmeri shume te madhe, por edhe per pompa te cilat shtyjne
ujin drejt shtepive nepermjet shume mullinjve te eres.E mete e kesaj energjie eshte qe
aktiviteti i eres nuk mund te kontrollohet.
Hidrocentralet bëjnë shndërrimin e energjisë potenciale të rëniës së ujit në energjinë
mekanike me anë të turbinës hidrulike dhe pastaj gjeneratori shndërron energjinë
mekanike në atë elektrike. Kjo lloj energjie shfrytëzohet në vendet me rreshje të
 Burimet e pariperteritshme te energjise
Një burim jo I rinovueshem (i quajtur edhe një burim i limituar)
është një burim që nuk rinovojë veten në një shkallë të
mjaftueshme për te kaluar shkallen e konsumit te tij nga njeriu .
Një shembull eshte karburanti organik . Materiali origjinal organik,
me ndihmën e nxehtësisë dhe presionit, bëhet lëndë djegëse e
tille si nafta apo gazi. mineralet tokesore dhe mineralet metalike,
karburantet fosile (qymyri, nafta,gazi natyror) dhe nëntokësor në
akuiferet caktuara konsiderohen të gjitha burime jo të
rinovueshme, edhe pse elementet individuale janë ruajtur Lendet fosile
pothuajse gjithmonë.
Burime natyrore si qymyri,nafta dhe
gazi natyror duan mijera vjet per tu
formuar dhe nuk mund te
zevendesohen me ritmin e konsumit
te tyre.Keshtu konsiderohet se
Lendet nukleare burimet me baza fosile do te behen
Fuqia nukleare siguron rreth 6% te energjise shume te kushtueshme per te
boterore dhe 13-14% te elektricitetit.Prodhimi I
korrur fitim dhe njerezimi duhet ta
energjise nukleare shoqerohet kontaminim te
rrezikshem radioaktiv duke qene se mbeshtetet ne ktheje koken nga burime te tjera
elemente te paqendrueshme.Ne vecanti,impiantet energjie si energjia diellore ose e
berthamore prodhojne rreth 200,000 tone metrike eres.Sot burimi kryesor I energjise I
mbetje te klasifikuara si te parrezikshme ose me perdorur nga njeriu eshte lenda
nivel te mesem rrezikshmerie,dhe 10,000 tone fosile.
metrike te nivelit te larte,te perhapura ne gjithe
boten.Sjellin dem te madh ndaj njerezve dhe botes
se gjalle .Perdorimi I ketyre lendeve per prodhim
energjie dhe pakujdesite fare te vogla ne impiantet
EFEKTI SERRE

Lenda:Fizike
Klasa:XD
Punoi:Klea Hoxhaj
mjedisit
Në ambientin ku jetojmë ne jemi të ekspozuar nga ndotës të ndryshëm.

Ajri që e thithim, ushqimi që e hamë, sipërfaqet që prekim, uji që e pimë
të gjitha këto janë të ekspozuara nga ndotja.
Kur ka peshë të madhe të ndotësve në mjedis atëherë shfaqet 
ndotja e mjedisit
Ndotja e ujit Ndotja e ajrit
Rrjedhjet industriale Ndotja e ajrit është ndryshimi që
Mbeturinat e minierave pëson ajri nga përbërje të tjera
Pesticidet kimike, që zakonisht sjell dëme në
Ujërat e zeza mjedis.
Plehrat agrikulturore Ajrin të cilin e thithim është i ndotur
Ndotja e dheut dhe mbeturinat nga këta faktorë:
Tymet e fabrikave, 
Makinat, lirimi i gazrave, prerja e
pyjeve.

Ngrohja globale
Niveli i dioksidit të karbonit në ditët e sotme është rreth 
30 % më i lartë
S'ka aspak dyshim që ne kemi krijuar ndryshime në atmosferës nga djegia
e lëndëve fosile dhe gazrave të dëmshëm në natyrë.
 serë
Efekti serë në atmosferën e tokës është
i shkaktuar nga një numër i madh i
gazeve që sillen në mënyrë të
ngjashme sikurse xhami i një sere.
Efekti serë në planetin Venerë 
Planeti më i nxehtë i sistemit Diellor;
Temperaturë 635 K (462 gradë C);
Shtypje atmosferike 92 herë më të
madhe se Toka;
Shkencëtarët mendojnë se Venera
ishte e ngjashme me Tokën;

Shtëpija serë
Sera është një “shtëpi” e vogël që
përdoret për rritjen e bimëve dhe
kulturave të tjera
Efekti serë bujqësore. 
dhe pasojat e tij:
Ndryshimet klimatike 
Shkrirja e akullnajave
Ndikimi negativ në organizmat e gjallë
Ndikimi i atmosferës në vrojtime
astronomike
 Shkarkimet e gazrave serë
Në shkallë globale, gazrat kyçe serë të
cilat lirohen nga aktivitet njerëzore janë:
Dioksidi i Karbonit 
Metani
Oksidet e azotit
Gazrat e florit 
Karbon i zi - BC
Si ndikojnë FREONET në atmosferë?
Të njohura edhe si CFC (chlorofluorocarbons);
Përdorim të gjerë;
Nuk reagojnë, shumë të qëndrueshme;
Në lartësi të lartë rrezet ultravjollcë ndajnë molekulat CFC duke formuar mulekula të
lira të klorit;
Këto atome të lira veprojnë me molekulat e ozonit që gjenden në stratosferë prej të
cilave formohet një molekulë oksigjen dhe një molekulë monoksidi karboni;
Monoksidi i karbonit vepron me molekulat e lira të oksigjenit; nga kjo krijohet përsëri
një molekulë oksigjen dhe një klor që është përsëri i lirë ta shkatërrojë shtresën e
Çka është biomasa dhe si ndikon ajo në ndotjen e ambientit?
ozonit ; biologjik;
Material
Bazë karboni dhe është e përbërë nga një përzierje e
molekulave organike;
Karboni që përdoret për ndërtimin e biomasës
absorbohet nga atmosfera si dioksid karboni nga
bimët, duke përdorur energjinë e diellit;

Biomasa për energji mund të

përdorë një gamë të gjerë të
materialeve
Ndikimi negativ në organizmat e
gjallë
Ngritja e lartë e temperaturës në Tokë
shkakton ç'rregullime të mëdha në trupin
e organizmave të gjallë pasi që
organizmi vet përpiqet që ta kthejë në
Ndikimi i atmosferës në vrojtime
gjendje normale temperaturën e trupitastronomike
duke ngadalësuar proceset e tjera Disa nga faktorët që ndikojnë në
jetësore. vëzhgimet astronomike janë:
- Moti;
- Mjegulla;
Ç'farë të bëjmë që ta zvogëlojmë - Transmetimi;
temperaturën për 2˚C ?
Menjanimi...  Menjanimi i djegies  Menjanimi i
së lëndëve fosile deponimint të
Përdorimi i mbeturinave
energjisë alternative  Menjanimi i shumtë i
 Menjanimi i plehrave transportit
kimik,
deodorantave, Përdorimi i
freoneve. transportit publik
Menaxhimi i këtyre  Menjanimi i prerjes
gazrave së pyjeve
Kriteret e antarsimit ne BE

Lenda:Gjeografi
Klasa:XD
Punoi:Klea Hoxhaj
 Objektivat:
Nxenesi te njohin rrugen historike te krijimit te
Bashkimit Europian.
Te rendisi vendet pjesemarrese.
Analizoni organet,parimet,simbolet dhe sfidat e
BE
Nxenesit te njihen me shtetet qe jane ne prag
te antaresimit dhe rekomandimet e tyre.
QELLIMI
Nxenesi te analizoje nje projekt teorik-praktik qe te ndikoje
tek bashkemoshataret dhe publiku,mbi rendesine e
antaresimit ne BE
NENTEMAT
Rruga historike e BE-se
Harta e zgjerimit te BEse
Organet qe perbejne BE-ne dhe funksionet e tyre
Parimet themelore te BE-se
 Cfare eshte bashkimi
Europian?
Bashkimi Evropian është një bashkësi e
disa shteteve Evropiane e themeluar me
qëllim të lirisë së qarkullimit të mallrave.
Në fillim të themelimit përbëhej nga një
numër i vogël shtetesh. Me rënien e
Bashkimit Sovjetikk, u bë paraqitja e
kërkesave për anëtarësim nga shtete ish-
komuniste. Edhe pse si organizatë gjithë-
Evropiane është Këshilli i Sigurimit të
Evropës, nga shumë vende të botës edhe
BE njihet si organizatë gjithë Evropiane.
INSTRUMENTAT LIGJORE TË BASHKIMIT EUROPIAN
 Traktatet Vendimi:
a) është i detyrueshëm në të
Legjistacioni dytesor: gjithë elementët e vet
I detyrueshem  b) eshte një akt individual.
Rekomandues  Opinionet (mendimet) dhe
rekomandimet:
Rregulloret: a) të dy akte jodetyruese,.
a)Fuqine e pergjithsme te Aktet juridike hyjnë në fuqi
në të njëjtën ditë për të
veprimit gjithë qytetarët e
b)Karakterin e detyrueshemKomunitetit
c)Zbatueshmeria e Të gjitha traktatet
komunitare parashikojnë
drejteperdrejte sanksione ndaj shtetasve
dhe ndërmarrjeve, për ti
shtrënguar të përmbushin
detyrimet e tyre
komunitare.
Sanksionet e parashikuara
nga e drejta komunitare janë
 SHQIPERIA DHE KESHILLI
Shqiperia u be anetare e Keshillit te Europes ne 13 Korrik
1995
Perfaqsohet nga nje Deleglacion prej 4 deputetesh nga
Parlamenti Shqiptar
Kontributi i Shqiperise eshte 0.12% te buxhetit KE
Misioni i Shqiperise ne KE

Bashkimi europian  Gjuhet me te perdorura Instituionet kryesore te Bashkimit

Njerzit. Anglisht  Europian:
Shtetet Parlamenti Europian
Ekonimia Gjermanisht Keshilli Europian
Ligjet e saj  Italisht Keshilli i Bashkimit Europian 
Ndihmat qe Ferngjisht Komisioni Euvropian
mundeson Parlamenti Europian

Roli i BE
Lehtesimi i zhvillimit te marredhenieve politike dhe ekonomike ndermjet BE-se dhe Shqiperise, ne
kuadrin e procesit te Stabilizim Asocijimit, e cila eshte strategjia qe ndihmon Shqiperine ne rrugen e saj
drejt integrimit ne BE.
Menaxhimi i programeve te asistences se BE-se.
Shprendarja e informacionit mbi BE-ne, informimi i publikut te gjere shqiptar, vendimarresit dhe
opinion-beresit lidhur me procesin e integrimit, institucionet e BE-se dhe politikat e saj.
 Parlamenti Europian
Zgjidhet çdo pesë vite nga populli i Bashkimit Evropian për të përfaqësuar
interesat e tyre. Detyra kryesore e Parlamentit Evropian është miratimi i
ligjeve evropiane në bazë të propozimeve të paraqitura nga Komisioni
Evropian. Këtë përgjegjësi Parlamenti Evropian e ndanë me Këshillin e
Bashkimit Evropian. Parlamenti dhe Këshilli gjithashtu kanë kompetenca të
përbashkëta për miratimin e buxhetin vjetor të BE-së. Takimet kryesore të
Parlamentit mbahen në Strasburg (Francë) dhe të tjerat në Bruksel
(Belgjikë). 

Komisioni Evropian
Është organi ekzekutiv i BE-së dhe përfaqëson interesat e BE-së si tërësi.
Përpilon propozime për ligjet e reja evropiane të cilat ia paraqet Parlamentit
Evropian dhe Këshillit. Vë në praktikë politikat e përbashkëta të BE-së dhe
menaxhon fondet dhe programet e BE-së. Komisioni gjithashtu luan rolin e
"kujdestarit të traktateve" duke u siguruar që të gjithë të respektojnë
traktatet dhe ligjet e BE-së. Mund të veprojë kundër shkelësve të
rregullave, duke i dërguar në rast nevoje edhe në Gjykatën Evropiane të
Drejtësisë. 
Komisioni përbëhet nga 28 komisionerë – një për secilin shtet anëtarë të
BE-së. Presidenti i Komisionit zgjedhet nga 28 qeveritë e BE-së dhe
miratohet nga Parlamenti Evropian. Komisionerët e tjerë emërohen nga
Keshilli Europian
Perbehet nga Kryesuesit e shteteve apo
qeverive te shteteve anetare,se bashku
me Presidentin e tij dhe presidentin e
komisionit .Ne punet e Keshillit merr
pjese dhe Perfaqsuesi i Larte i Bashkimit
Europian per pune te jashme dhe
siguri .Këshilli Evropian përcakton
drejtimin e përgjithshëm politik dhe
prioritetet e Bashkimit Evropian, Këshilli
nuk ushtron funksione legjislative.
Takimet e Këshillit Evropian mbahen dy
herë në çdo gjashtë muaj, dhe thirren
Këshilli i Bashkimit Evropian
nga Presidenti i tij. Në rast nevoje, Është organi kryesor vendimmarrës i
Presidenti fton Këshillin në takime BE-së. Së bashku me Parlamentin
speciale. Mandati i Presidentit është dy Evropian bartë përgjegjësinë për
vite e gjysmë, dhe ka mundësi të
miratimin e ligjeve të BE-së. Këshilli i
përtëritet vetëm një herë. Këshilli
Evropian zakonisht mban takimet e veta BE-së përbëhet nga ministrat e
në Bruksel. qeverive nacionale të të gjitha
shteteve anëtare të BE-së. Në takime
marrin pjesë ministrat përgjegjës për
temën që diskutohet. Çdo gjashtë
muaj, një shtet anëtar i ndryshëm
merr përsipër të presidencën e BE-së,
që nënkupton kryesimin e këtyre
takimeve dhe përpilimin e agjendës
së përgjithshme politike. Presidenca e