UNIVERSITETI I PRISHTINES

FAKULTETI EKONOMIK
Lënda: Sistemi Monetar Evropian

TEMA: RUSIA

Profesor: Berat Rukiqi Punoi: Denis Bekaj

1
Pwermbajtja:

HYRJE (RUSIA)………………………………………..3
1. Sistemi Politik…………………………………….4
1.1 Kushtetuta…………………………………….4
1.2 Presidenti……………………………………..5
1.3 Qeveria……………………………………….6
1.4 Asambleja Federale…………………………..7
2. Ekonomia / Industria……………………………..8
2.1 Sektoret me te zhvilluar………………………9
2.2 Karburanti / Energjia Elektrike………………9
2.3 Inxhiniera Mekanike…………………………10
2.4 Agro-Kultura…………………………………10
3. Marredheniet Tregtare……………………………11
4. Politika Fiskale……………………………………11
5. Sistemi Monetar…………………………………..12
Referencat…………………………………………12

2
 Hyrje (RUSIA)

Me etni sllave Rusia është nje shtet transikontinental që shtrihet në kontinentin e Europes dhe
Azisë. Më shtrirje të siperfaqes është shteti me i madh në bote. Ka popullate rreth 146
milionë banorë. Kryeqyteti i Rusisë, Moska, është qyteti me i madh ne Europë.
Rreth Rusisë do të flasim per Sistemin Politik, Ekonomik, Ndikimin ne Ekonomine globale,
sektoret me të zhvilluar dhe politikat tregtare, fiskale dhe monetare.

3
 1. Sistemi Politik
Rusia është shtet federal demokratik shumë-partiak me një formë republikane të qeverisjes.
Kushtetuta e Rusisë përcakton Rusinë si një shtet shoqëror, ku në krye te shtetit ështe
presidenti, ndersa si shef i qeverise është kryeministri. Politika e Rusisë synon krijimin e
kushteve që do të garantonin një jetë dinjitoze dhe zhvillim të lirë njerëzor. Sfera sociale
është një nga fushat më të rëndësishme të veprimtarisë së qeverisë. Sfera sociale përfshin, në
veçanti, mbrojtjen e punës dhe mbrojtjen e shëndetit të njerëzve, vendosjen e një page
minimale të garantuar, mbështetjen për familjen, amësinë, atësinë dhe fëmijërinë dhe
pagimin e pensioneve shtetërore etj. Rusia është përcaktuar në Kushtetutë si një shtet sekular.
Shoqatat fetare janë të ndara nga shteti dhe janë të barabarta para ligjit.

1.1 Kushtetuta
Kushtetuta aktuale e Rusisë u miratua pas një referendumi të mbajtur në 12 Dhjetor 1993. Në
ndryshim nga Kushtetutat e periudhës Sovjetike, Kjo shënohet nga pluralizmi ideologjik dhe
politik. Ajo ngulit parimet e një sistemi shumëpartiak dhe një larmi të formave të pronësisë.
Ndryshimet në Kushtetutë bëhen në formën e një Ligji Federal Kushtetues, që miratohet nëse
të paktën fiton tre të katërtat e votave të anëtarëve të Këshillit të Federatës dhe të paktën dy të
tretat e numrit të përgjithshëm të votave të deputetëve të Dumës se Shtetit. Asnjë gjykatë ose
ndonjë organ tjetër shtetëror nuk ka të drejtë të refuzojë apo të zbatojë normat kushtetuese,
duke iu referuar mungesës së ligjeve sqaruese ose të hollësishme.
Një hap tjeter i rëndësishëm u hodh poashtu në Kushtetutën e vitit 1993 në drejtim të
përmirësimit të strukturës federale të Rusisë. Kushtetuta përshkroi qartë kompetencat dhe
juridiksionet e autoriteteve federale dhe rajonale, si dhe fushat e tyre të përgjithshme të
kompetencës. Kushtetuta parashikon parimin e epërsisë së ligjit federal.

4
 1.3 Presidenti

Presidenti i cili është kreu i shtetit, është garantuesi i Kushtetutës së Federatës Ruse,
të drejtave dhe lirive të njeriut dhe civilëve dhe gjithashtu merr masa për të mbrojtur
sovranitetin Rus, pavarësinë e saj dhe integritetin e shtetit, siguron funksionimin e
koordinuar dhe ndërveprimin e autoriteteve shtetërore. Në përputhje me Kushtetutën
e Federatës Ruse dhe ligjet federale, ai përcakton drejtimet kryesore të politikës së
brendshme. Ai emëeron, më pelqimin e Dumës, Kryetarin e Qeverisë ndersa me
sygjerimin e Kryetarit të Qeverisë emeron dhe shkarkon zevendësministra dhe
ministra federalë, Presidenti ka të drejte të drejtoje edhe mbledhjet e Qeverisë,
gjithashtu edhe mund të anuloje vendimet e Qeverisë nese ato bien në kundershtim
më kushtetuen.
Si kryetar i shtetit, ai përfaqëson Rusinë edhe në politika të jashtme dhe fusha ushtarake.
Ai përcakton drejtimet kryesore të politikës së jashtme të vendit, negocion dhe
nënshkruan traktate ndërkombëtare, instrumente ratifikimi, pranon letrat e besimit dhe
tërheqjen nga përfaqësuesit e akredituar të shteteve të huaja dhe organizatave
ndërkombëtare. Presidenti është Komandanti i Përgjithshëm Suprem i Forcave të
Armatosura të Rusisë, emëron dhe shkarkon komandën e lartë të Forcave të Armatosura,
formon dhe drejton Këshillin e Sigurimit, një organ kushtetues që përgatit vendimet e
Presidentit për sigurimin e mbrojtjes së interesat jetësore të individit, shoqërisë dhe
shtetit nga kërcënimet e brendshme dhe të jashtme. Ai miraton doktrinën ushtarake të
Federatës Ruse.
Presidenti zgjidhet në bazë të votimit universal, dhe të barabartë me votim të fshehtë.
Mandati i presidentit zgjatë 6 vite. Më 7 Maj të vitit 2018, Vladimir Putin mori detyrën
si President.

5
 1.4 Qeveria

Qeveria përfshin Kryeministrin, zëvendësit e tij dhe ministrat federalë. Kryetari i

Qeverisë emërohet nga Presidenti i Federatës Ruse me pëlqimin e Dumës së Shtetit.
Organi i përhershëm i Qeverisë është Presidiumi i saj. Presidiumi i Qeverisë përfshin:
Kryeministrin, zëvendëskryeministrat e parë, nënkryeministrat dhe një numër ministrash
federalë. Kryeministri përcakton drejtimet kryesore të veprimtarive të Qeverisë dhe
organizon punën e saj.
Funksionet e Qeverisë janë të ndryshme. Qeveria, në veçanti, zhvillon dhe paraqet për
shqyrtim nga Duma e Shtetit buxhetin federal dhe siguron zbatimin e tij, i paraqet
Dumës së Shtetit një raport mbi ekzekutimin e buxhetit federal, siguron zbatimin e një
politike të unifikuar financiare, krediti dhe monetare, ndjek një politikë të unifikuar
shtetërore në fushën e kulturës, shkencës, arsimit, kujdesit shëndetësor, sigurimeve
shoqërore dhe ekologjisë, menaxhon pronën federale, merr masa për të siguruar
mbrojtjen e vendit, sigurinë e shtetit, zbatimin e politikës së jashtme të Federatës Ruse,
merr masa të sigurojë sundimin e ligjit, të drejtat dhe liritë e qytetarëve, të mbrojë pronën
dhe rendin publik dhe të luftojë krimin.

6
 1.5 Asambleja Federale

Organi përfaqësues dhe legjislativ i Federatës Ruse është parlamenti i saj apo Asambleja
Federale. Në përputhje me parimin e ndarjes së pushteteve, ai ushtron pushtetin shtetëror së
bashku me Presidentin, qeverinë dhe gjykatat. Asambleja Federale përbëhet nga dy dhoma -
Këshilli i Federatës dhe Duma e Shtetit.
Këshilli i Federatës thirret që të pasqyrojnë në aktivitetet e saj pozicionet dhe interesat e
rajoneve Ruse. Ai përfshin dy përfaqësues nga secili entitet përbërës i Federatës.
Kompetenca ekskluzive e kësaj dhome përfshin çështje të tilla si ndryshimi i kufijve midis
subjekteve të Federatës, miratimi i dekreteve presidenciale për futjen e ligjit ushtarak dhe një
gjendje të jashtëzakonshme, përdorimin e Forcave të Armatosura Ruse jashtë vendit dhe
emërimin e zgjedhjet presidenciale.
Duma e Shtetit konsiderohet si dhoma e ulët. Duma formohet përmes zgjedhjeve të
drejtpërdrejta mbarëkombëtare dhe përfaqëson popullsinë e të gjithë vendit në tërësi.
Funksioni kryesor i Dumës së Shtetit është ligjbërja. Juridiksioni ekskluziv i Dumës së
Shtetit përfshin dhënien e pëlqimit të Presidentit për emërimin e Kryeministrit, zgjidhjen e
çështjes së besimit në qeveri, emërimin dhe shkarkimin e një numri zyrtarësh të lartë të
qeverisë, ngritjen e akuzave kunder Presidentit etj. Duma gjithashtu miraton buxhetin e
shtetit. Duma e Shtetit mund të shpërbëhet nga Presidenti në rast të një refuzimi të trefishtë të
kandidaturave për Kryetar të Qeverisë të paraqitura në të.

7
 2. Ekonomia / Industria

Rusia ka një ekonomi të perzier, Ka bërë nje rruge të gjatë pas një kolapsi Sovjetik të vitit
99’ për rimëkembje. Njihet më shume per burime natyrore të gazit dhe naftes. Me anë të
matjes me GDP është e renditur si shteti I pestë ne Europe me ekonominë me të madhe
dhe I njembëdhjeti ne botë.
Gjeografia e gjerë e Rusisë është përcaktuese e rëndësishme e aktivitetit të saj ekonomik, me
disa burime që vlerësojnë se Rusia përmban mbi 30 përqind të burimeve natyrore të botës.
Banka Botërore vlerëson vlerën totale të burimeve natyrore të Rusisë në 75 trilion dollarë
amerikanë. Të ardhurat nga energjia zënë më shumë se 80% të eksporteve ruse jashtë vendit.
Në vitin 2016, sektori i naftës dhe gazit përbënte 36% të të ardhurave të buxhetit federal.
Rusia konsiderohet si një superfuqi energjetike. Ka rezervat më të mëdha të provuara të gazit
natyror në botë dhe është eksportuesi më i madh i gazit natyror. Eshtë gjithashtu eksportuesi i
dytë më i madh i naftës. Në vitin 2005, Rusia u rendit e para në botë për sa i përket rezervave
të arit. Rusia ka një industri të madhe dhe të sofistikuar të armëve, e aftë të projektojë dhe
prodhojë pajisje ushtarake të teknologjisë së lartë, duke përfshirë një avion luftarak të
gjeneratës së pestë, nëndetëse me energji bërthamore, armë zjarri dhe raketa balistike.

8
 2.1 Sektoret me te Zhvilluar

Industria e Rusisë përfaqësohet nga një larmi industrive dhe ndërmarrjeve. Rusia është një
nga fuqitë kryesore industriale në botë dhe një nga vendet e pakta të afta për të prodhuar
praktikisht çdo lloj malli industrial. Industria Ruse perfshin; naftë dhe gaz, miniera,
përpunimi të gurëve të çmuar dhe metaleve, ndërtimi i avionëve, prodhimi i raketave dhe
hapësirës, industria bërthamore, prodhimi i armëve dhe pajisjeve ushtarake, inxhinieri
elektrike, industria e pulpës dhe letrës, industria e automobilave, transporti, inxhinieri
mekanike rrugore dhe bujqësore, industritë e lehta dhe ushqimore. Rusia renditet e katërta në
botë për nga prodhimi industrial që nga viti 2017, duke tejkaluar Japoninë dhe e dyta pas
Kinës, Shteteve të Bashkuara dhe Indisë. Ndersa në vitin 2019, vëllimi i prodhimit industrial
në Rusi u rrit me 2.4%.

2.2 Karburanti / Energjia Elektrike

Kompleksi i karburantit dhe energjisë furnizon me karburant dhe energji elektrike të gjithë
sektorët dhe siguron zhvillimin e ekonomisë. Karburantet dhe produktet komplekse të
energjisë janë aktualisht artikulli kryesor i eksportit në Rusi. Kompleksi i karburantit dhe
energjisë përfshin industritë e nxjerrjes dhe përpunimit të llojeve të ndryshme të karburantit
dhe industrinë e energjisë elektrike. Kompleksi i karburantit dhe energjisë bashkon gjithashtu
industritë e angazhuara në nxjerrjen, transportimin dhe përpunimin e burimeve primare të
energjisë (naftë, gaz, qymyr). Rusia renditet e dyta në botë pas Shteteve të Bashkuara në
prodhimin e energjisë dhe e treta në botë pas Shteteve të Bashkuara dhe Kinës në konsumin e
brendshëm. Pothuajse 40% e burimeve kryesore të energjisë së Rusisë eksportohen.
Kompanitë më të rëndësishme të naftës janë Tyumen Oil Company (TNK), LUKoil, Rosneft,
Tatneft, Sibneft, SIDanko, Slavyanneft, Bashneft etj... Rëndësia e prodhimit të gazit për
industrinë po rritet. Mbi 85% e gazit prodhohet në Siberinë Perëndimore dhe eksportohet më
pas në vendet e CIS, vendet balltike dhe shumë jashtë vendit. Për sa i përket rezervave të
qymyrit, Rusia zë një pozitë udhëheqëse në botë; potenciali energjetik i industrisë së qymyrit
tejkalon ndjeshëm atë të industrisë së naftës.

9
 2.3 Inxhineri Mekanike

Inxhinieria mekanike është industria kryesore në Rusi dhe është e përqendruar në qendra të
mëdha - Moskë, Shën Petersburg, Urale, rajoni i Vollgës dhe Siberinë Perëndimore. Ai
siguron të gjithë sektorët e ekonomisë me pajisje dhe makineri të ndryshme. Kompleksi i
ndërtimit të makinerive zë pothuajse 30% të prodhimit të përgjithshëm industrial. Përbërja
sektoriale e inxhinierisë mekanike është shumë komplekse. Përbëhet nga mbi 70 industri.
Industritë kryesore të tij janë elektronika, inxhinieria elektrike, teknologjia kompjuterike,
robotika, prodhimi i instrumenteve, inxhinieri bujqësore dhe transporti, ndërtimi i makinave,
prodhimi i avionëve, ndërtimi i anijeve, etj.

2.4 Agro-Kultura

Kompleksi agro-industrial i Federatës Ruse përfshin industri të specializuara në prodhimin e

produkteve bujqësore, përpunimin dhe magazinimin e tyre, si dhe sigurimin e bujqësisë dhe
industrisë përpunuese me mjetet e prodhimit. Bujqësia është hallka kryesore në kompleksin
agro-industrial. Karakterizohet nga një shkallë e madhe e prodhimit. Toka bujqësore në Rusi
është 219.6 milion hektarë. Të mbjellat kryesore bujqësore: drithërat, panxhari i sheqerit,
luledielli, patatet. Drithërat e kultivuar në Rusi përfshijnë thekër, grurë, elb, tërshërë, misër,
oriz, si dhe bishtajore (bizele, fasule, fasule soje, thjerrëza). Në përgjithësi, në prodhimin e
drithërave dhe kulturave bishtajore, Rusia është në vendin e katërt në botë (pas Kinës, SHBA
dhe Indisë). Bujqësia siguron rreth 40% të prodhimit bruto të bujqësisë, blegtori - mbi 60%.
Blegtoria përfaqësohet nga industria e mishit dhe qumështit.

10
 3. Marredheniet Tregtare

Rusia eksporton kryesisht burime energjetike (naftë dhe produkte të naftës, gaz, qymyr),
çelik të mbështjellë, metale minerale. Shumica e eksporteve ruse sigurohen nga nafta dhe
produktet e naftës. Gjithashtu, artikujt kryesorë të eksportit janë gazi natyror, druri, plehrat
minerale, makineritë dhe pajisjet, armët. Më shumë se 300 milion ton naftë dhe rreth 250
miliardë metra kub gaz eksportohen në vendet e afërta dhe të largëta jashtë vendit. Rusia
importon makineri dhe pajisje, automjete, mallra të konsumit, artikuj ushqimorë, produkte
kimike, mallra industriale të konsumit.
Partnerët kryesorë tregtarë të Rusisë janë: Gjermania, Italia, Kina, Turqia, Polonia, Zvicra,
Britania e Madhe, SHBA dhe Finlanda.
Rusia siguron shumicën e nevojave të vendeve të CIS për naftë dhe produkte të naftës, gaz,
lëndë drusore, makineri dhe pajisje. Për shumicën e vendeve fqinje, Rusia mbetet partneri
kryesor tregtar.

4. Politika Fiskale

Politika fiskale është komponent jashtëzakonisht I rendësishëm per politikën e ekonomike të

shtetit, luan një rol të madh në rregullimin e ekonomisë përmes taksave dhe politikës së
fitimit dhe kostove. Detyra kryesore e politikës fiskale është nëse ajo do të sjellë një ndikim
pozitiv në ekonominë e vendit apo do të jetë e pandërgjegjshme dhe e palogjikshme, e cila do
të sjellë një ndikim negativ në ekonomi. Politika fiskale ka disa objektiva, qëllimi i parë është
të stabilizohet niveli i kërkesës agregate dhe produkti i brendshëm bruto. Atëherë shteti duhet
të ruajë ekuilibrin makroekonomik, i cili mund të jetë i suksesshëm vetëm nëse të gjitha
burimet në ekonomi përdoren në mënyrë efektive. Si rezultat, së bashku me zbutjen e
parametrave të buxhetit të shtetit, niveli i përgjithshëm i çmimeve është gjithashtu i
stabilizuar. Politika fiskale ndikon si në kërkesën agregate ashtu edhe në ofertën aggregate,
Prandaj, qeveria duhet të lëvizë në një drejtim të tillë që, duke hequr kostot e panevojshme të
qeverisë, të zvogëlojë taksimin e subjekteve të biznesit, duke krijuar kështu kushte më të
përshtatshme për formimin e një biznesi. Në Rusi ekzistojnë këto taksa: tatimi mbi të
ardhurat personale, pagesa e pronës, taksa e tokës, transporti, uji, shteti dhe akcizat, tatimi
mbi vlerën e shtuar, taksat doganore, etj. Në vitin 2016, buxheti Rus mori 14.5 trilionë rubla
nga taksat. Në vitin 2017, buxheti i Federatës Ruse për tremujorin e parë mori 4.2 trilionë
rubla, që është 30% më shumë se në vitin 2016 për tremujorin e pare.

Qeveria e Federatës Ruse:

1. Redukton blerjet e qeverisë;
2. Rrit pagesat e transferit;
3.Një rritje në buxhetin e shtetit për shkak të rritjes së taksave.

11
 5. Sistemi Monetar

Politika monetare është pjesë e politikës ekonomike të shtetit që synon përmirësimin e

mirëqenies së qytetarëve Rusë. Prioriteti i tij është të sigurojë stabilitetin e çmimeve,
domethënë inflacion vazhdimisht të ulët. Stabiliteti i çmimeve është një element i
rëndësishëm i një mjedisi të favorshëm për njerëzit për të jetuar dhe për të bërë biznes, pasi
mbron të ardhurat dhe kursimet vendase nga amortizimi i paparashikueshëm. Banka e Rusisë
e mban inflacionin afër nivelit të synuar prej 4%. Kjo politikë quhet shënjestrim i inflacionit.
Instrumenti kryesor i politikës monetare është norma e interesit. Shkalla kryesore është
përqindja në të cilën banka qendrore u jep hua bankave tregtare dhe pranon para prej tyre për
depozita. Një ndryshim në normën bazë ndikon në kërkesën përmes normave në ekonomi
dhe, në fund të fundit, inflacionin. Në të njëjtën kohë, banka qendrore mbështetet në një
parashikim makroekonomik dhe merr parasysh situatën në ekonomi dhe tregjet financiare.
Sipas politikës aktuale monetare, inflacioni vjetor do të jetë 3.5-4.0% në 2021 dhe do të
mbetet afër 4% pas kësaj. Politika e butë monetare në vazhdim kufizon rreziqet e një devijimi
të ndjeshëm të inflacionit nga objektivi.

12