BUOC DAU TIM HIEU BAN CHAT, 'NGUON GOC CAC HIEN TUONG NGOAI CAM CUA CON NGUOI Pham Quang Binh Hoe vién Chink tri quan si. Con ngudi vira 14 mot tiéu vii tru v6i nhiing céu tric va céc moi lién hé (MLH) rat phifc tap bén trong, vira 1a mot phan nhé bé cua dai vi tru bao la véi nhitng MLH rat da dang, phtic tap bén ngoai. Vi vay, nghién cttu vé con ngudi, khong chi 1a nghién ctu cdi bén trong, ma cdn phai nghién cttu ca cic MLH da dang, phong phi cla con ngudi voi thé gidi bén ngoai. Trong MLH véi thé gidi bén ngoai, con ngudi vita 1a chi thé vira [A khdch thé. G tw cach chit thé - theo quan diém hoat déng - m6t mat, con ngudi thudng xuyén, tich cuc tac dong vao thé gidi khéch quan dé diéu khién hoac lam bién doi thé gidi, mat khdc, con ngudi lai chi dong tiép nhan su tac dong muén mau, mudn vé cla thé gidi dé. Ngoai su tac dong va tiép nhan thong thudng (da duoc tam LY hoc va mot sé nginh khoa hoc nghién cttw va gidi quyét), cdn c6 nhimg téc dong va tip nhan dac biét nhu: Khi cong, ngoai cam, linh cam, truc gidc... Van dé nay dang duoc nghién cifu va dan dan hinh thanh mot khoa hoc mdi: "Nhan thé hoc", "can tam Trong pham vi bai viet nay, ching 16i chi tiép can nghién cttu nhiing kha nang dac biét cla con ngudt trong viéc tiép nhan théng tin tir thé gidi ben ngoai. (Nhiing kha nang tic dong dic biét nhu: Khi cong, phat xa... sé dugc.nghién ctu trong mot chuyen dé khdc). Muc dich 1a dua ra nhiing ldi ly gidi nhim gép phan lam sng to thém ban chat cia cdc hién tugng trén theo quan diém duy vat bién chimg. Dé tign nghién clu, chang tdi chia céc hién tuong trén thanh hai nhom: Nhom mot [a nhimg hién tuong dic biét thude vé nhimg ngudi cé kha nang phi thudng nhu: doc nhanh hoc lam todn nhanh hon may vi tinh, tiép nhan duge séng v6 tuyén, nghe dugc siéu 4m, tiép nhan dugc thong tin tir rat xa... Nhém hai la 58 TAP CH TAM LY HOC, So 12 (81), 12 - 2005nhém ahimg hién tugng dic biét xdy ra trong nhiing hoan canh nhat dinh cia nhiing ngudi binh thudng nhu: truc gidc, link cam... Bai viét nay sé di sau vao ban chat, nguén g6c kha nang dac biét cla nhém thir nhat. Vé ban chat,nguén géc hay nguyén nhan cia cdc hién tugng ngoai cam, di c6 nhiéu nha khoa hoc quan tam ly giai, trong dé cé Dang Ngoc Diép, Dé Kién Cuong, céc nha nghién ctu Thé Thudng, Nguyén Phiic Gidc Hai... Tuy vay, chua c6 téc gid nao ly gidi m6t cdch hé thong cdc hién tugng ngoai cam. Cé tac gid ly giai kha sau mot hién tugng nao d6 (trong mét bai bdo riéng lé). C6 tac gia dua ra nhing "nguyén nhan” nhung thyc ra &6 chi Ia céc dang ngudi cé kha nang ngoai cm (chang han do mot trong céc nguyén nhan sau: do bam sinh; do téc dong vuot ngudng chiu dung cia con ngudi, sau thdi gian dai bj bénh hiém nghéo...) con nguyén nhan bén trong, co s6 khoa hoc dé ly giai thi téc gid chua dé cap. Vay nguyén nhan sau xa, nguén géc, hoac co sé tam sinh ly cla "ngoai cam" 1a gi? Theo chting ti, do nhiing nguyén nhan sau: Tut nhdt, "nha ngoai cam" cé hé thong than kinh rét khdc so voi ngudi binh thudng. C6 thé nfo cia ho cé trung khu than kinh hoac cdc dudng lien hé thin kinh khac v6i bé nao cia ngudi binh thudng, do dé dan téi cdc chite nang cla mot sé b6 phan hoac ciia ton bé nfo thay déi. Diéu nay lam cho ho cing c6 kha nang khdc ngudi binh thudng. Su "khdc ngudi” nay cé thé do bam sinh, cling cd thé do nhiing téc dong khdch quan hodc chi quan gay ra. Vé bam sinh, mot s6 ngudi sinh ra, sau mot thdi gian, ty nhién cé nhing kha nang di thudng nhu: Doc rat nhanh (c6 thé t6i 6.000 ti/phiit); lam todn nhanh nhu may vi tinh; nhin bang tai; nhin xa hing nghin dam; cé trudng sinh hoc I6n gép 10 nghin lan ngudi binh thudng..."” Vé téc dong khdch quan, cé thé 14 do mét vu tai nan, mét can bénh hiém nghéo fam chan thuong so nao gay nén mot sang chan tam ly... Nhitng tac dong nay da din tdi vie sap xép lai mét s6 cu tric trong nao b6, hodc Lim phuc héi (danh thitc) nhiing tiém nang cdn “ng quén", hoac Iam tang cudng kha nang hoat dong cla mot trung khu nao d6. C6 rat nhiéu vi du vé van dé nay: Ba Yulia Vorobiova sau tai nan dién giat, di cé kha nang nhin xuyén suét co thé ngudi khdc; mot phu nit Nga sau khi bi tang bang vo dap vao dau, tw nhién khong ndi dugc tiéng Nga, mA ndi bang ting Thé Nhi KY); 6 Thot Not (Can Tho), nam 1977, 6ng Nguyén Van Bé, sau ci nga dap dau, da bi cam va md (da chita ma khong Khoi). Dén thang 9/2001, ong lai bi tai nan (vap vao mot cot nha), sau d6 lai i va nhin dugc.., Trudng hyp ca ong Bé cé thé giai thich nhu sau: Ca va dap du da lam tic nghén su luu thong mau hoac sy lién he gitta cdc tung khu nao dé (ching han TK néi va nhin) fam cho 6ng bj cam va mil. Ci va dap sau, v6 tinh Jai lam Iwu thong hodc thttc tinh céc TK hodc cdc diém da "ngii quén", lam cho 6ng tré lai binh thudng, ndi duge va nhin duge. Trung hop cla ong Bé ciing 1a mét trong nhing co sé dé 1¥ giai cho Iuan cif ma toi di trinh bay 6 tren, TAP CHI TAM LY HOC, Sé 12 (81), 12 - 2005 . 59Cdn yéu td chi quan, dé 1a do su luyén tap cong phu, bén bi cla c4 nhan (cde nha khf cong, yoga). Nhimg nguai nay da chit dgng diéu khién duge ¥ thie cla minh va ding y thite diéu khién su hoat déng ctla cdc co quan trong co thé. Qua trinh lau dai, bén bi nhu nude chay lam dé mon c6 thé da lam thay déi cau tric, chtfe nang cla mét sé bé phan co thé, dan ti lam thay déi kha nang cila ho. DA c6 nhiéu thong tin vé céc nha khi cong, yoga, nhd tap luyén ma cé kha nang phi thudng. Tuy nhién, gan day, ngudi ta con cho rang, ngudi binh thuéng cing c6 thé luyén tap dé truyén va thu ¥ nghi tir ngudi khac. Ngudi dugc goi 1a mot trong nhitng nha tien phong nghién evtu vé van dé nay 1a Sidney (nguéi Anh). Ong cho ring, néu tap trung tu (wong va ¥ chi that cao (c6 gang hét site binh sinh) va khong bé ntra chimg thi két qua truyén ¥ nghi cé thé dat t6i 70%", Thut hai, hé than kinh va cdc co quan phan tich cia nha ngoai cdm cd kha nang (nang lue/chat Ivong) cao hon ngwéi binh thudng. Tie la, vé cau tric chite nang clia céc ving, cdc dung lién he t h... co ban mhur cia ngudi binh thudng, nhung co chat lugng ‘ao hon ft nhiéu; pho cam gidc, ngudng cam gide cla ho rong hon, cao hon ngudi binh thudng chit it. Ching han, ngudi binh thutng chi thu nhan dugc séng anh sdng 6 ving nhin thay (tir nh sang a6: tdi nh sang tim: tir 380" - 770") con nha ngoai cim cé thé tiép nhan duge séng 4nh sing 6 ving héng ngoai hoac ti ngoai (dudi 380" va trén 770"), hodc cé thé thu nhan duge séng vo tuyén. Tuong ty nhu vay, c6 ngudi nghe duge séng am thanh 6 ving ha 4m hoac siéu am; c6 ngudi chiu duge nhiét do néng hodc lanh cao hon mic binh thuong ma chting ta chiu duge, c6 ngudi cé dé nhay cam vé 4p suat khong khi va do am khéng khi rat cao; cé ngudi cé kha nang doc nhanh hon han ngudi khdc; c6 ngudi c6 tri nhé tot hon, tu duy linh hoat hon ngudi binh thuéng... Tém lai, hé thin kinh va cdc khi quan phan tich cua nhimg “ngudi khac thudng” nay c6 chat Iugng cao, do nhay cdm 1én hon ngudi binh thudng. Cac chi sé ndy, khi dat ti mot mite do nao dé thi duge ngudi ta goi 14 kha nang phi thudng, di thudng, tic 14 kha nang ngoai cam. Nhu vay, trong trudng hop nay, cé thé noi, ngoai cam 1a su siéu nhay cam. Thit ba, & mot s6 nhd ngoai cam c6 thé cdn do mét nguyén nhan dac biét nifa, d6 1 do c6 m6t kid? théng tin - néng luong diéu khién (KTT - NLDK) tir ben ngoai xam nhap vao co thé. KTT - NLDK nay, c6 thé c6 dang ciia sét hon. No vira mang mot nang luong kha Idn, vita mang thong tin ¥ nghia, vita mang thong tin diéu khién. Khi x4m nhap vao co thé con ngudi, néu nhu hé than kinh cla chi thé hoat dong yéu, hoac bi ton thuong, no sé diéu khién boat dong cia hé than kinh va co thé cia ngudi dé. Cdn néu hé than kinh clia chi thé hoat déng khoe manh, can bang, ¥ chf cla cha thé manh, thi KTT - NLDK d6 khong thé diéu khién co thé duge. Ban than KTT - NLDK dé c6 chia dug nhiing thong tin ¥ nghia, thong tin tri thc (thong tin ndi dung/biéu tuong). Nho thong tin tri thie nay ma chil thé c6 duge nhimg biéu tuong, nhimg tri thie rat khdc Ja. KTT - NLDK nay c6 thé tdi tir va try, tir song dién tir cha nguvi dang sdng, cling cé thé tdi tir song dién tir (hoac 60 TAP CH TAM LLY HOC, Sé 12 (81), 12 - 2005loai sng - hat ndo d6) cia ngubi di chét. D6 ciing 1a co sé dé I¥ gidi tai sao mot sO ngudi lai cé duge nhimg thong tin vé vi tru, vé ngudi da chét va vé nhing thong tin ma chi thé chua ting duge Tinh h6i qua con dudng thong thudng. Nguyén nhan nay cé thé l¥ giai cho cdc trudng hop sau: Ngudi bi 6m yéu dai ngay, ngudi bi tai nan chét di sOng lai, ngudi "bi" len dong... sau dé ndi chuyén thin thanh hodc tién tri... D6 1a theo quan diém duy vat. Cdn theo quan diém duy tam thi KTT - NLDK nay chinh 1a mot “linh hén” bén ngoai xam nhap vao va diéu khién chit thé, 1am cho chi thé nhu bi "ma 4m"... Va do 46, moi suy nghi va hanh déng cing nhu Wi néi cia chi thé 1a suy nghi, hanh dong va loi ndi cla mét "Linh hén" (cé thé d6 1a mot thénh nhan, cita trdi, c6 thé 14 cla mot ngudi da chét). Neoai ra, riéng ddi v6i nhing ngudi co kha nang nhin duge (hoac néi chung la tiép nhan dugc) nhimg thong tin tir rat xa (nhu chi Giuna Davitasvili c6 thé nhin xa duge 18.000km, cé bé Theodora (Bungary - 1988) nhin thay nhimg sinh vat la tir mot hanh tinh xa xm...) hién nay ciing dang duge nghién cfu va dua ra cdc gid thuyét, Gia thuyét thit nat cho ring, nhiig ngudsi c6 kha nang tren 1a do ho cé kha nang "than giao céch cém" nén thu duge thong tin tit xa. Gia thuyét thit hai cho ring, kha nang tren c6 duge 18 do hai yéu (6 sau: Mot la, khong gian vi tru khong phai 1 3 chiéu ma la 4 chiéu (hodc khong gian cong). Hai la, ban than chi thé phai co kha nang dac biét dé tiép can duge khong gian cong, khong gian 4 chiéu. Mot s6 ngudi cé kha nang dac biét da tiép can duge chiéu thit tu, hoac nhay tat qua khong gian cong. Vi vay, vat the - néu theo khong gian 3 chiéu thi cé thé 6 rat xa, nhung néu theo khong gian 4 chiéu hodc khong gian cong thi lai rat gin. Do vay, ngudi ndo c6 kha ning di vao khong gian nay, ngudi do sé tiép nhan duge théng tin tir rt xa va do vay ma thong tin dén rat sém. Ching han, vu né cia mOt ng6i sao nao dé céch ta 10 nam dnh sang, thi déi voi ngudi binh thudng, phai sau dé 10 ndm mdi nhin thay duge, con déi vGi ho chi sau mot vai tiéng 1a da tiép nhan duge thong tin. Trong tung hop nay, ho da “tién tri” truéc 10 nam. Vé khd nang tién wi. Ching ta duge nghe nhiéu chuyén vé kha nang du doan truéc cita cdc nha tién ui. Dac biét phai ké dén hai nha tién tri limg danh déu 6 thé ky XVI dé 1a: Nguyén Binh Khiém (Viet Nam) va Nottradamus (Phap). Ca hai 6ng déu co nhimng Idi tien tri tdi tan thé ky XXI (500 nam vé sau) dui dang nhiing cau tho “sdém ky". Khi ngdm lai, ngudi ta thay nhimg 1di tién tri nay rt diving. Dac biét, cé mot chi tiét: Khi bon trom dao mo cia Nottradamus dé tim cia cai thi thay c6 mot tam bién bing kim loai, tren d6 c6 ghi ngay thdng ndm sé bi bon xau dao lén. Ngay thang nam dé hoain toan tring véi ngay bon trom dao mé. Vay co 6 cita tién tri 12 gi ? Hay noi cach khdc, tai sao ngudi ta lai c6 kha nang tién tri?. C6 thé tam Iy bang 3 nguyén nhan (hoac 1 trong 3 nguyén nhan) dudi day: TAP CHI TAM LY HOC, So 12 (81), 12 - 2005 61- Mot a, do chi thé da nhan thie duge quy luat van dong cia su vat, hién twong (SV, HT). Moi SV, HT déu tén tai va van dong theo quy Iuat nhét dinh, trong nhimg thdi gian va khong gian nhét dinh. Do vay, & méi thoi diém nao do, nhat dinh chting sé c6 mot trang théi t6n tai - van dong & mot khong gian vat chat tuong ting nhat dinh. Néu nam vimg duge quy luat, thi cling sé nim ving duge & th@i gian nao thi sé cé trang thai ton tai - van dong tuong img nhu thé dy. Ngudi Trung Quéc c6 Kinh dich. Ho cho ring, cot Idi cla Kinh dich 1a "thoi". Trong Kinh dich c6 64 qué ~ tuong tig voi 64 trang thai tén tai va van dong 6 64 * “he” khdc nhau cia SV, HT. Néu nhan thtic duge “théi" cla SV, HT thi sé nhan thitc duge trang thai tén tai va van dong cua chting. Do vay, cde nha Dich hoc 6 kha nang tién tri rat cao (nhu Trinh Di - Trung Quéc, Nguyén Binh Khiém - Viet Nam). Trong nhan thic quy luat, c6 nhan thife vé méi lién hé giita cic SV, HT nhu: méi lién hé gitta cdc thién thé véi trai dat va con ngudi; moi lién hé gidta qua trinh van déng cla khi quyén, dia quyén, tiv quyén, thuy quyén véi sinh quyén... Ti d6, ngudi ta c6 thé dua ra nhiig dy bdo vé tai nan ‘vi tru, dich bénh; vé khi hau, thai tiét; vé xd hOi va cudc sOng cha con ngudi. Ngiy nay, khoa hoc da ching minh duge rang. chu ky dich chuyén vét den trén mat trdi c6é anh hudng rat 16n tdi khi hau, thoi tiét trén trai dat; chu ky van dong cua mat tring cé anh hung 16n tdi sttc khoé, sinh ly, tam ly con ngudi. Ngudi ta cing da thong ke duge su lién quan giifa cc vy né, cdc lan xuét hién sao chéi, cdc lén thién thach roi voi sy xuat hién nhing dich bénh hodc sy ra di ciia cdc vi nhan (Xéda va Napéleon déu chét vio dip cé sao chdi)... Nhu vay, khi nhan thttc duoc quy luat van dong cia cc SV, HT, chi thé sé dua ra duge nhiing 1di tién dodn chinh xdc vé ching. ~ Hai 14, do chi thé cd kha nang tiép nhan dugc thong tin tir rat xa (nhu da trinh bay é phin trén), do dé cling tiép nhan duge thong tin tir rat sém ma mai sau nay ngudi binh thuing mdi tiép nhan duge. G day, tién tri 1a do biét trudc, biét sdm hon ma théi. - Ba la, c6 thé do chit thé da tiép nhan duoc thong tin mang tinh “tién tri" tir KTT - NLDK nao do trong vii try hoac trén trai dat (nhu da trinh bay ¢ phan trén). Dang tién tri nay, néu theo cach hiéu cia nhing ngudi duy tam thi chinh 1a do mot dang "siéu nhién” nao dé mach bao. Vé kha nding doi thoai vai ngudi chét: Mot s6 nha ngoai cam c6 kha nang d6i thoai véi ngudi chét va tim mo ngudi chet. O nude ta, gin day, ngudi ta hay ni vé kha nang ky Ia nay cita co Phuong, ¢O Phan Thi Bich Hang, anh DO Ba Higp... Céc nha ngoai cam nay xéc nhan rang, ho cé thé nhin thay, nghe thay va d6i thoai véi linh hén ngudi chét. That su ho cd kha nang nay khong, chua thé két juan dugc. Nhung mot diéu duge nhiéu ngudi cong nhan 18 ho c6 kha nang tim duge m6 ngudi chét va mo ta kh chinh xéc nhiing dic diém vé co thé, tinh cach... cla ngudi chét (khi con séng). Vay ly giai vé van dé nay nhu thé nao ? Néu theo 62 "TAP CHI TAM LY HOC, $6 12 (81), 12 - 2005céch ly giai duy tam thi cdc nha ngoai cém cé kha nang goi hén, c6 kha nang tiép xtic V6i “linh hén" ngudi da chet, va do vay, cé thé hiéu duge cdc dae diém co thé, tinh cach, cing nhv noi chén cat ho. Tam thdi ta hay gat quan niém nay sang mot ben dé ly giai van dé theo quan niém duy vat. Theo dé, cd thé dua ra ba cach ly giai va cling 14 ba co sd, ba nguyén nhan sau: - Thit nhdt, theo If thuyét vé KTT - NLDK thi, sé di nha ngoai cdm c6 duge kha nang trén 1a do ho da tiép nhan duoc théng tin vé ngudi chét ttt KTT - NLDK cla ngudi chét cing nhu cla ngudi dang séng ma cé su hiéu bit vé ngudi chét. Ciing chinh thong tin trong KTT - NLDK da gitp cho nha ngoai cam biét duge nhiing dic diém cla ngudi chét va noi chén cét ngudi chét. Day 1A co sé dé nha ngoai cam c6 thé mé ta kh chinh xdc vé dac diém cting nhw noi chon cat ngudi chét. - Thit hai, dua vao két qua nghién cttu bic xa dién tr cha nha vat ly hoc Ba Lan Jamusz Slawinsky cOng b6 trong bai viét "Bitc xa dién tir va cdc tn tai sau khi chét", thi con ngudi ludn judn cé bic xa photon voi cudng do tk 100 - 1000 photon/s/em? tai thdi diém ngudi dé chét cd thé tang len 1000 Jan so V6i hic cOn song. Ong cing cho ring, trudng dién ty tai thoi diém "lo€ sang" cudi cing cd thé mang mot $6 thong tin vé co thé va lan truyén trong khong gian. Dé chinh JA cdi sau khi chét”. Bite xa dién tit nay c6 thé toa vao khéng khi; c6 thé duge luu gift & nhiing vat thé xung quanh (cay, dat, d4, cic cong trinh xay dung...), nhung theo t6i, c6 1é chu yéu 1 duoc luu gitt 6 ngay trong b6 xuong cha ngudi chét; c6 thé dugc luu gilt trong co thé, trong nao nhimg ngudi xung quanh d6 vao thoi diém “loé sing” cudi cing. Nha ngoai cam véi nhimg co quan phan tich cam gidc va hé than kinh dac biét cia minh da tiép nhan duoc nhttng thong tin ti cdc nguén bttc xa dien tirké trén. Tuy nhién, cing can thay 1a, c&c nguén bic xa dé c6 cuong do yéu-va rat nhiéu. Vi vay, cdc nha ngoai cam phai tap trung tu twong that cao m6i cé thé tiép nhan, sang loc, phan tich va dua ra két luan chinh xdc duge. Mot so nha ngoai cam phai "lén déng" dé roi vao trang thai vo thie, qua dé méi thu duge nhimg thong tin 6 cudng do yeu. + Thi ba, 6 thé do nha ngoai cim cé kha nang doc duge ¥ nghi tir nuvi song, ma trong tu tudng, ¥ nghi cla ngudi sOng cé chtta dumg nhiing thong tin vé ngudi chét. Qua dé, nha ngoai cdm cé thé "phin" kha chinh xdc nhiing dac diém cha ngudi chét ciing nhu noi chon cat md. Chi thich 1. Hang Nga, Ngoai cam ky diéu. NXB Van hod thong tin, 1999, tr. 82, 88, ISL. 2. Sdd, tr. 66. 3. Sputnhich. $6 6/1999. 4. Béo Tién Phong. SO 151 ra ngay 10/10/2001. 5. Hang Nga. Ngoai cdm ky diéu. NXB Van hod thong tin, 1999, ts. 207 - 208. 6. Sdd, tr. 61, 157. TAP CHi TAMLY HOC, Sé 12 (81), 12 - 2005 63