“Reviewer sa KomFil”

Week 1
Paksa:Kahulugan, Katangian at Teorya ng Wika
Ang wika ay gamit sa komunikasyong binubuo ng mga letra at mga panuntunan sa
balarila. Ibig sabihin, ang lahat ng bagay at kaisipang nais nating bigyang anyo ay
kinakatawan ng wika komunikasyon. Ito ay nagagamit ng tao sa iba’t ibang
pagkakataon sa buhay gaya ng: pakikiharap sa kapwa (social relation), hangaring
political (political ambition), pagtatamo ng karunungan (education), at pakikitungo sa
Lumikha (spiritual relation)
Ayon kay HENRY GLEASON:
“Ang wika ay masistemang balangkas ng mga sinasalitang tunog sa paraang arbitraryo
na ginagamit sa pakikipag-komunikasyon ng mga taong kabilang sa isang kultura”.
Ang arbitraryo ay pagsasaayos ng mga tunog sa paraang pinagkasunduan ng pangkat
ng mga taong gumagamit nito. May mga salita sa ibang lugar na iba ang kahulugan o
katawagan sa ibang bahagi.

Ayon kay Sapiro

“Ang wika ay isang likas at makataong pamamaraan ng paghahatid ng kaisipan,
damdamin at mga hangarin sa pamamagitan ng isang kusang-loob na kaparaanan sa
lumikha ng tunog. Sa madaling sabi, ito ay para sa tao na ginagamit niya sa
obhektibong pamamaraan ng pagpapahayag ng kanyang opinyon, nararamdaman,
maging ng kanyang mga pangarap o adhikain”.

Ang paggamit ng wika ay depende sa kulturang ating kinagawian at kinabibilangan. Ito’y

tinutukoy na METALINGGWISTIK na aspeto ng wika na kung saan, ang wika ay
maiuugnay sa kontekstong kultural”.
KLASIPIKASYON NG WIKA

1. Tipolohikal na klasipikasyon
A. Ang panuring ay dapat na malapit sa salitang tinuturingan.
Halimbawa:
1) Higit na maunlad ang lungsod ng Naga kaysa sa lungsod ng Iriga.
2) Ang LGU ng lungsod ng San Pablo ay laging tumutulong sa mga mamamayang
nangangailangan ng kawanggawa.

B. Iwasang maglagay ng sugnay na pang-abay (adverbial clause) sa pagitan

ng tambalang panaguri.
Halimbawa:
Mali: Ang globalisasyon ay daan tungo sa malayang kalakalan kung maisasagawa nang
matagumpay at tulong sa mga bansang nagpapaunlad ng kabuhayan.
Tama: Ang globalisasyon ay daan tungo sa malayang kalakalan at tulong sa mga
bansang nagpapaunlad ng kabuhayan kung maisasagawa nang matagumpay.
C. Gawing malinaw ang kaugnayan ng paksa at panaguri sa pangungusap.
Halimbawa:
Si Jose ay niyaya nilang maligo sa Misibis Bay sa Albay.
D. Ang panaguri/paksang gumaganap ng kilos ay di-dapat ipahayag sa pokus
na tagaganap ng pokus ng pandiwa.
Halimbawa:
Mali: Ang panitikan ay ipinaalala sa atin ang mga nagdaang pangyayari sa ating bansa.
Tama: Ang Panitikan ay nagpapaalala sa atin ng mga nagdaang pangyayari sa ating
bansa.

2. Genetic na Klasipikasyon
Ang klasipikasyong ito ay nakabatay sa pag-unlad ng wika. Ang pangkat ng mga wikang
nagmula sa iisang ninuno ng mga wika ay maituturing na kabilang sa iisang pangkat.
Ang Pinagmulan ng Wika
Ang kakayahang ito na matutunan at magamit ang wika ay bahagi ng gampanin ng utak
ng tao na gumagana bilang isang kasangkapan sa pagkatuto ng wika. Tinatawag ito ni
Chomsky na Language Acquisition Device (LAD).
1.Biblikal na Batayan
Genesis 2:20 na binigyan ng Diyos si Adan ng tungkuling pangalagaan ang lahat ng
nilikha sa mundong ibabaw. Kabilang sa tungkuling ito na pangalagaan ang lahat ng
nilalang sa daigdig. Ito ay nagpapatunay na may likas na kakayahan ang tao na
gumamit ng wika.
“Tore ng Babel”
2. Natural Evolution Theory
Sa punto ng ating ebolusyon, ipinakita na nadedebelop sa tao ang utak dahil ang
paglikha at paggamit ng wika ay natutunan. Malinaw na nag-ebolb ang kakayahan ng
isang tao sa wika. Kapag nahuhubog na ang bayolohikal at nyurolohikal na kakayahan
sa wika, ang pagbibigay depenisyon o kahulugan sa mga ito ang susunod na
matututunan tao.
Ulo: ang pagtango ay ginagamit para sa affirmative na pahaayg at pag-iling naman nito
sa negative o di-pagsang-ayon o kaya’y pagtanggi.
Balikat: Ang pagkibit-balikat ay ginagamit upang magpahayag ng kawalan niya ng
pakialam o kaya’y wala siyang alam sa pinag-uusapan o itinatanong sa kanya.
Kamay: Sa pagkumpas ng kamay naipahahayag naman ang kanilang pagtawag,
pagnanais tumugon o dahil siya’y may kailangang linawin sa pinag-uusapan.
kalikasan tulad ng:

Mga Teorya sa Pinagmulan ng Wika

1. Dingdong
Sa teoryang ito pinaniniwalaang ang unang wika ng mga tao ay nabuo mula sa mga
tunog na naririnig. Ang mga tunog na ito na ginagaya ng tao ay mga verbal icons na
nagbibigay anyo sa mga bagay na may kaugnayan dito.
Halimbawa:
Tunog Kahulugan
a. Boom - para sa pagsabog
b. Blag - kapag may nahulog
c. Ring- kapag may tumatawag
d. Pak Pak- kapag may pinapalo
2. Pooh Pooh
Sa teoryang ito pinaniniwalaang natutong magsalita ang mga tao dahil sa matinding
damdamin tulad ng sakit, saya pagtanggi, at pagsang-ayon.

3. Bow-Wow
Sa teoryang ito, pinaniniwalaang ang wika ay nabuo dahil sa panggagaya sa mga
tunog ng mga hayop.

4.Ta – ta
Ang teoryang ito ay likha ni Charles Darwin sa paniniwalang ang wika ay nag-ugat sa
mga kilos at pagkumpas kasabay ng pagbuka ng bibig. Kaya ang wika ay nadedebelop
hango sa kumpas na ginagaya ng ating bibig (first words were lip icons of hand
gestures) Ang “TA – TA” ay galing sa salitang Pranses na ang ibig sabihin ay “goodbye
o paalam”.
5. Toeryang Yum – yum
Mga salita itong nalilikha ng tao sa bawat panahon tulad ng:
Lispu - pulis erpat - ama
Jaguar - guwardiya mano’ - kapatid ng lalaki
Atik - kita mana’ - kapatid na babae

6. Yo-he-yo
Pinaniniwalaang natutong magsalita ang tao bunga ng kanyang puwersang pisikal lalo
na sa mga pagkakataong puwersahang magbubuhat ng mabigat na bagay, sumusuntok
at maging sa panganganak ng ina.

7. Teoryang Ta-ra-ra-bom-de-ay
Ito ay may kinalaman sa gawaing ritwal na kung saan, ang pakikidigma, pangingisda,
pagluluto, paglalaba, paggamot ng albularyo, paglilinis ng bahay ay sinasabayan ng
pag-awit, sayaw, bulong o incantations at pagsigaw.
8. Teoryang Primmitichus (Hari ngEhipto)
Ayon sa kanya, natututong magsalita ang tao kahit wala itong naririnig na wikang
sinasalita sa kanyang paligid.
May 2 sanggol ang binukod upang malaman kung anong wika ang kaniyang
masaslita.Mula sa pag-aaral na ito, ang unang wika na nabigkas ng dalawang sanggol
ay “BEKOS” na wikang Pyrygean na ang ibig sabihin ay “bread” o tinapay.

Mga Katangian ng Wika

 ANG WIKA AY TUNOG.
 ANG WIKA AY ARBITRARYO.
 ANG WIKA AY MASISTEMA.
 ANG WIKA AY SINASALITA.
 ANG WIKA AY NAGBABAGO.
 ANG WIKA AY KABUHOL NG KULTURA
 ANG WIKA AY MALIKHAIN
 ANG WIKA AY MAKAPANGYARIHAN
  ANG WIKA AY MAY KAPANGYARIHANG LUMIKHA
 ANG WIKA AY MAY KAPANGYARIHANG MAKAAPEKTO SA KAISIPAN AT PAGKILOS
 ANG WIKA AY MAY KAPANGYARIHANG MAKAAPEKTO SA POLISIYA AT PAMAMARAAN

Tungkulin at Gamit Wika.

Batay sa mga pag-aaral ni Jacobson (2003), may anim na paraan ng paggamit ng
wika.
1. Pagpapahayag ng damdamin (emotive) - ginagamit ang wika upang palutangin
ang karakter ng nagsasalita.
Halimbawa: Nakikiisa ako sa mga adhikain ng ating pamunuan.
2. Panghihikayat (conative) - ginagamit ang wika upang mag-utos, manghikayat o
magpakilos ng taong kinakausap.
Halimbawa: Magkaisa tayong lahat upang maging ganap ang katahimikang ating
ninanais.
3. Pagsisimula ng pakikipag-ugnayan (phatic) - ginagamit ang wika bilang panimula
ng isang usapan o pakikipag-ugnayan sa kapwa.
Halimbawa: Ikinagagalak kong makasama ka sa aming mga krusada. nagmula sa aklat
at iba pang babasahin bilang sanggunian o batayan
4. Paggamit bilang sanggunian (referential)
Halimbawa: Ayon kay Don Gabor, sa kanyang aklat na Speaking Your Pamamagitan ng
pagbibigay ng komentaryo sa isang kodigo o batas. ng pinagmulan ng kaalaman. Mind
in 201 Difficult Situation, may anim na paraan kung paano magkakaroon ng maayos na
pakikipagtalastasan,
5. Pagbibigay ng kuru-kuro (metalinggwal)
Halimbawa: Itinatadhana nang walang pasubali sa Batas ng Komonwelt Blg. 184 ang
pagkakatatag ng Surian ng Wikang Pambansa na ngayon ay Komisyon ng Wikang
Filipino.
6. Patalinhaga (poetic) – ginagamit ang wika sa masining na paraan ng pagpapahayag
gaya ng panulaan, prosa, sanaysay, at iba pa.
Halimbawa: Isa-isa mang mawala ang mga bituin sa langit, hindi pa rin niya maikakaila
na nananalaytay sa kanyang mga ugat ng dugong naghasik ng lagim sa puso ng bawat
pilipino noong panahon ng digmaan.
si M.A.K. Halliday ay nagbigay rin ng pitong tungkulin ng wika na inilahad niya sa
Explorations in the Functions of Language (1973)
1. Pang-instrumental
Ito ang tungkulin ng wika upang matugunan ang mga pangangailangan ng tao gaya ng
pakikipag-usap sa iba lalo na kung may mga katanungan na kailangang sagutin;
pagpapakita ng patalastas tungkol sa isang produkto na nagsasaad ng gamit at halaga
ng produkto; paggawa ng liham pangangalakal; liham sa patnugot, at iba pa.
2. Panregulatori.
Tumutukoy ito sa pagkontrol ng ugali o asal ng iba tao, Saklaw ng tungkuling ito ang
pagbibigay ng direksyon gaya ng pagtuturo kung saaan matatagpuan ang isang
partikular na lugar; direksyon sa pag-inom ng gamot; direksyon sa pagsagot sa
pagsusulit; at direksyon sa paggawa ng anumang bagay. Halimbawa rin ng tungkuling
panregulatori ang mga instruksyon sa mga artistang gumaganap sa drama sapagkat
kontrolado ng iskrip ang kanilang mga at galaw.
3.Pang-interaksyon.
Ang tungkuling ito ay makikita sa paraan pakikipagtalakayan ng tao sa kanyang kapwa;
pakikipagbiruan; malulungkot o masasayang pangyayari sa isang kaibigan o ng iba .
pakikipagtalo; tungkol sa partikular isyu; pagsasalaysay kapalagayang loob; paggawa
ng liham pangkaibigan
4. Pampersonal.
Naipahahayag sa tungkuling ito ang sariling pala. palagay o kuru-kuro sa paksang
pinag-uusapan. Kasama rin dito pagpapahalaga sa anumang anyo ng panitikan.
5. Pang-imahinasyon.
Tumutukoy ito sa malikhaing guni-guni ng isang tao sa paraang pasulat o pasalita.
Karaniwang mababasa imahinasyong nilikha ng isang tao sa mga akdang pampanitikan
gaya ng tula, maikling kuwento, dula, nobela at sanaysay. Makikita at pagsasalita
pagiging malikhain ng isang tao sa pagsasalaysay man o paglalarawan ang pagsulat ng
talaarawan o journal.
6. Pangheuristiko.
Ang tungkuling ito ay tumutukoy sa pagkuha o paghahanap ng impormasyon na may
kinalaman sa paksang pinag- aaralan. Kabilang dito ang pag-iinterbyu sa mga taong
makasasagot sa mga tanong na kailangan sa paksang pinag-aaralan; pakikinig sa
radyo; panonood sa telebisyon; pagbabasa ng pahayagan at mga aklat. Nakakukuha
tayo ng mga impormasyon sa mga nabanggit na sanggunian.
7. Pang-impormatibo.
Ito naman ay may kinalaman sa pagbibigay ng impormasyon sa paraang pasulat at
pasalita. Kabilang sa bahaging ito ang ulat, pamanahong papel, tesis, panayam at
pagtuturo
EBOLUSYON AT PROBISYONG PANGWIKA SA KASAYSAYAN
NG WIKANG PAMBANSA
 1,707 mga pulo sa Pilipinas
 tatlong malalaking pangkat, ang Luzon, Visayas at Mindanao na may (16)
Rehiyon
 Ayon sa listahan ni Grimes at Grimes (2000) mayroon nakatalang 168 na buhay
na wika sa bansa
 NSO noong 2000 mayroon itong 144 na buhay na wika
 Batay kay Sibayan (1974) humigit kumulang 90% ng populasyon sa bansa ay
nagsasalita ng isa sa siyam na pangunahing wika.
Tagalog Pangasinense Bicolano
Kapangpangan Bisayang Hiligaynon
Cebuano Waray
Ilocano Maranao
1897
Batay sa saligang Batas sa Pakto Biak na Bato, may ginamit na itong probisyon na
nagsasaad ng ganito: "Ang wikang Tagalog ang siyang magiging opisyal na wika
sa Pilipinas."
1903
Pagkatapos ng pananakop ng mga Amerikano, naging maalab ang pagnanasa ng
pagkakaroon ng sariling wika at maraming samahang pangwika ang lumitaw tulad ng
Kapulungan ng Wikang Tagalog, Aklatang Bayan, Samahan ng Mananagalog at iba pa.
1915
Ang Akademya ng Wikang Tagalog ay gumawa ng panghihiram ng mga salita mula
sa iba't ibang katutubong wika sa Pilipinas. Layunin nitong mapayaman ang
Tagalog.
1925
Bunga ng pag-aaral ng Monroe Educational Commission at sa pagsuporta ng
Amerikanong bise-gobernador ng Pilipinas noon, lumabas ang Panukalang Batas
Blg. 557 na nag-uutos na gamiting panturo ang mga katutubong wika simula sa
taong1932-1933
1935
Sa Saligang Batas ng Pilipinas (Seksyon 3, Artikulo XIV), nasasaad na ang kongreso
ay gagawa ng hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang
pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.
1936
Batay sa talumpati ni Pangulong Manuel L. Quezon sa Asembleya Nasyonal,
nagtagubilin siya ng paglikha ng Surian ng Wikang Pambansa (SWP) na siyang
mangunguna sa pag-aaral ng mga wikang katutubo sa Pilipinas at kanyang pinagtibay
ang Batas Komonwelt Blg. 184 na kumikilala sa kanilang mga tungkulin;
1. Pag-aaral ng mga pangunahing wika na ginagamit ng may kalahating milyong
Pilipino;
2. Pagsuri at pagtiyak sa ponetika at ortograpiyang Pilipino;
3. Paggawa ng paghahambing at pag-aaral ng talasalitaan ng pangunahing Dayalekto.
4. Pagpili ng katutubong wika na siyang magiging batayan ng Wikang Pambansana
dapat umaayon sa:
a. Pinakamaunlad at mayaman sa panitikan
b. Wikang tinatanggap at ginagamit ng pinakamaraming Pilipino.

1937
Jamie C. De Veyra Tagapangulo (Bisaya-Samar)
Cecilio Lopez Kalihim at Punong Tagapagpaganap Tagalog
Santiago Fonacier Kagawad Ilocano
Casimiro E. Perfecto Kagawad Bikol
Hadji Butu Kagawad Muslim
Filimon Sotto Kagawad Cebu-Hiligaynon
Felix Salas Rodriquez Hiligaynon Kagawad Hiligaynon

Tagalog ang halos nakatutugon sa hinihingi ng Batas Komonwelt Blg. 184 kung kayat
itinagubilin na pagtibayin na ang Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa ng
Pilipinas.
1. Mas marami ang nakapagsasalita at nakauunawa ng Tagalog kumpara sa ibang
wika.
2. Mas madaling matutunan ang Tagalog kumpara sa ibang wikain sapagkat sa wikang
ito, kung ano ang bigkas ay siyang sulat.
3. Tagalog ang ginagamit sa Maynila at ang Maynila ang sentro ng kalakalan sa
Pilipinas.
4. Ang wikang Tagalog ay may historikal na basehan sapagkat ito ang wikang ginamit
sa himagsikan na pinamunuan ni Andres Bonifacio.
5. May mga aklat na pangramatika at diksyunaryo ang wikang Tagalog Dahil sa
pagsusumikap na ito ni Pangulong Manuel L Quezon na magkaroon tayo ng
pagkakakilanlan, siya ay hinirang na "Ama ng Wikang Pambansa."

1940
Sa bisa ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263, ang pangulong Manuel L. Quezon
ay pinahintulutan ang pagpapalimbag ng Diksyunaryong Tagalog-Ingles at ng
Balarila ng Wikang Pambansa. Sa kautusan ni Kalihim George Bocobo, ipinag-utos
niya na ituro ang wikang Pambansa sa mga paaralang pampubliko at pampribado.
Sa taon ding ito pinagtibay na ang wikang Pambansa ay isa nang wikang opisyal ng
Pilipinas

1959
Sa bisa ng kautusang Pangkagawaran Blg.7, ipinag-utos ng Kalihim Jose Romero
ng kagawaran ng Edukasyon na kailan ma'y tutukuyin ang wikang pambansa, ang
salitang PILIPINO ang siyang gagamitin.

1970
Batay sa resolusyon Bilang 70, ang wikang pambansa ay naging wikang panturo
sa elementarya, kolehiyo at unibersidad.

1972
Batay sa Kautusang Panlahat Blg. 17 na nilagdaan ni Pangulong Ferdinand Marcos,
ipinag-utos niya na limbagin sa Pilipino at Ingles sa Oficial Gazette at gayon din sa
mga pahayagang may malawak na sirkulasyon bago idaos ang plebesito para sa
ratipikasyon ng Saligang Batas.

1973
Sa, ganito ang nakasaad. Ang saligang batas na ito ay dapat ipahayag sa wikang Ingles
at Pilipino, ang dapat na mga wikang opisyal at isalin sa bawat dayalektong sinasalita
ng mahigit na limampung libong taong-bayan, at sa Kastila at Arabic. Sakaling may
hidwaan, ang tekstong Ingles ang mananaig.

1974
Nilagdaan ng Kalihim Juan L. Manuel ng Edukasyon at Kultura ang Kautusang
Pangkagawaran Blg.25 na nagtatadhana ng mga panuntunan sa pagpapatupad ng
Patakarang Edukasyon bilang bilinggwal sa mga paaralan na magsisimula taong aralan
1974-1975.

1978
Nilagdaan ng kalihim Juan L. Manuel ng edukasyon ang kautusang Pangministri
Blg. 22 na nagtatadhana na ang Filipino ay bahagi ng kurikulum na pangkolehiyo,
simula sa unang Semestri nang taong 1979-1980. Ituturo ang anim na yunit ng Filipino
sa kolehiyo at 12 na yunit sa mga kursong Edukasyon sa lahat ng mataas na
edukasyong institusyon.

1986
Nang sumiklab ang Edsa Rebolusyon noong Pebrero 25, sa taong ito, nang maluklok
ang pangulong Corazon C. Aquino bilang pangulo ng Pilipinas ay nabagong muli
ang konstitusyon.
1987
Sa Konstitusyon ng Pilipinas, Artikulo XIV, Seksyon 6-9, binigyang diin ang tungkol sa
wika.
Sek. 6
Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay FILIPINO samantalang nililinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang wika.
Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang- ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng
kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang pamahalaan upang ibunsod at
itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang
wikang panturo sa sistemang pang-edukasyon.
Sek. 7
Ukol sa layunin ng komunikasyon at pagtuturo ang mga wikang opisyal Ng Pilipinas ay
Filipino at hanggat walang itinadhana ang batas, Ingles. Ang mga Wikang panrehiyon
ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi na pantulong sa mga
wikang panturo roon. Dapat itaguyod nang kusa at Opsyunal ang Kastila at Arabic.
Sek. 8
Ang konstitusyong ito ay dapat na ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat Isalin sa mga
pangunahing wikang panrehiyon, Arabic at Kastila.
Sek. 9
Itatatag ng kongreso ang isang Komisyon ng Wikang Pambansa na binubuo ng mga
kinatawan ng ibat ibang rehiyon at larangan ng karunungan na magsasagawa,
makikipag-ugnayan at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga
wika, para mapaunlad, mapalaganap at mapangalagaan ang mga wikang ito. Sa taong
din ito ipinag-utos ng Kalihim ng Edukasyon, Kultura at Palakasan, Lourdes R.
Quisumbing, sa Kautusan Big.52 ang paggamit ng Filipino bilang wikang panturo sa
lahat ng antas sa mga paaralan kaalinsabay ng paggamit ng Ingles na nakatakda sa
patakaran ng Edukasyon Bilinggwal.

Kaugnay nito, sa rekomendasyon ng Linangan ng mga Wika sa Pilipinas (SWP) sa bisa

ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 81 na nagtatakda ng Bagong Alpabeto at patnubay
sa pagbaybay ng wikang Filipino.

ANTAS NG WIKA AT PANLAHAT NA GAMIT NG WIKA

Varayti at Varyasyon ng Wika
Ayon kay Hutch (1991), ang wika ay malimit na binibigyang-kahulugan bilang sistema
ng mga tunog, arbitraryo na ginagamit sa komunikasyong pantao.
Bouman (1990) naman ang nagsabing ang wika ay isang paraan ng komunikasyon sa
pagitan ng mga tao, sa isang tiyak na lugar, para sa isang partikular na layunin na
ginagamitan ng mga berbal at Biswal na signal para makapagpahayag.
ANTAS NG WIKA
1.Pormal – Ito ay mga salitang istandard dahil kinikilala, tinatanggap at ginagamit ng
higit na nakararami lalo na sa mga nakapag-aral ng wika.
 Pambansa Ito ay mga salitang karaniwang ginagamit sa mga aklat pangwika sa
lahat ng paaralan at kadalasang gamit panturo sa mga paaralan at pamahalaan.
 Pampanitikan Mga salitang malalalim,matatalinhaga at masining at kadalasang
nakikita sa mga akdang pampanitikan tulad ng tula,maikling kwento,nobela at iba
pa.
2.Impormal – Mga salitang palasak o karaniwang ginagamit sa pang- araw-araw ng
pakikipag-usap sa mga kakilala at kaibigan.
 Lalawiganin – Mga salitang pangrehiyunal at kadalasang nakikilala sa
pamamagitan ng puntong ginamit ng nagsasalita.
 Kolokyal – Mga salitang may kagaspangan ayon sa mga taong gumagamit
nito.Maari pakinisin ng taong nagsasalita. Hindi pinapansin ang wastong gamit
ng gramatika na tinatangap sa kasalukuyang panahon.
 Balbal/Barbarismo o Jargon – Ito at katumbas ng slang sa Ingles.Hindi
sumusunod sa wastong gramatika at kadalasang sinasalita ng mga taong di
nakapag-aral,pinakamababang antas ng wika
Varayti at Varyasyon
Maraming Linggwista ang nagpapalagay na homojinyus ang wika, ang ibig sabihin ay
pare-parehong magsalita o bumigkas ng mga salita ang lahat ng taong gumagamit ng
wika. Kapansin-pansin ding may mga taga-lalawigan na iba-iba ang punto.
Bawat wika ay binubuo ng higit sa isang varayti. Ang varayti ay itinuturing na higit na
mas masaklaw na konsepto kaysa sa tinatawag na istilo ng prosa o istilo ng wika. Ang
ilang halimbawa ng varayti ay ang mga sumusunod.
Idyolek
Idyolek ang tawag sa kabuan ng mga katangian sa pagsasalita ng tao. May iba’t ibang
salik na nakapaloob dito kung bakit ito nagaganap. Ang mga salik na ito ay gulang,
kasarian, hilig o interes, at istatus sa lipunan.
Dayalek.
Ang varayting ito ay sinasalita ng mga tao sa heograpikong komunidad. Sa puntong ito,
nagkakaintindihan ang nagsasalita ng mga dayalek ng isang wika ngunit nababatid
nilang may pagkakaiba ang mga salitang kanilang naririnig. Maari ring iba ang
kahulugan ng kanilang salita sa salitang ginamit ng iba. Maari rin namang ang
pagkakaiba ay nasa pangungusap na kanilang ginagamit. Halimbawa, sa ialang bayan
ng Nueva Ecija ay may salitang hinuhunlapian ng ye. Idinudugtong ang salitang ito sa
isang salita gaya ng:
*Kumain na akoye. *Ikaw baye ay hindi sasama?
Sosyolek.
Ang varayting ito ay sinasalita ng mga tao sa isang lipunan. Pabiro niyang sinasabi na
may varayti ng wika ang grupo ng iba’t ibang uri o klasifikasyon ng mga mamamayan.
May varayti ng wika ang mga dukha, gayundin ang mga nasa matataas ma antas ng
lipunan.
Register
Ang register ay tinatawag ding istilo sa pananalita. Ang isa tao ay maaring gumagamit
ng iba’t ibang istilo sa kanyang pagsasalita o maging sa pagsulat upang maipahayag
ang kanyang nadarama.

KONTEKSWALISADONG KOMUNIKASYON SA FILIPINO

KOMUNIKASYON
Ang komunikasyon ay ang proseso ng pagpapabatid ng mensahe mula sa
tagapaghatid tungo sa tagatanggap nito. Nanggaling ito sa salitang Latin
na"communis" na ang kahulugan sa Ingles ay "ordinary" at "karaniwan" naman kapag
isinalin sa Filipino
MABISANG KOMUNIKASYON
Ayon kay DELL HYMES
Setting – (Saan ang usapan?)
Participants (Sino ang kausap, nag-uusap?)
Ends – (Ano ang layon ng pag-uusap?)
Act Sequence (Paano ang takbo ng usapan?)
Keys (Formal ba o di-Formal?)
Instrumentalities (Pasalita ba o pasulat?)
Norms (Ano ang paksa ng pag-uusap?)
Genre (Nagsasalaysay ba? nakikipagtalo o nagmamatwid? Naglalarawan? Naglalahad?

Sangkot sa komunikasyonang mga sumusunod na

makrong kasanayan sa pag-aaral nito:
1. pagsasalita
2. pakikinig
3. pag-unawa
4. pagbasa
5. pagsulat
Uri ng Komunikasyon

1. Komunikasyong Berbal
Ang komunikasyong ito ay ginagamitan ng wika na maaaring pasulat at maaari rin
namang pasalita. Sa uring ito ng komunikasyon nakatuon ang pansin sa pag-aaral ng
maraming asignaturang Filipino.
2. Komunikasyong Di-berbal
Kinasasangkutan naman ng mga kilos o galaw ng katawan ang uri ng komunikasyong
ito. Karaniwang binibigyan ng interpretasyon ang mga senyas upang maisakatuparan
ang proseso ng komunikasyon.

Anyo ng Komunikasyon

1. Intrapersonal na komunikasyon
Hindi kabaliwan ang pakikipag-ugnayan ng tao sa kanyang sarili. Ito ay isang uri ng
pagmumuni-muni upang makabuo ng isang nararapat na desisyon.
2. Interpersonal na komunikasyon
Ang interpersonal na komunikasyon ay ang ugnayang komunikasyon ng isang tao sa
iba pang tao. Nagaganap dito ang paikot na proseso ng komunikasyon kung kayat
hayag na hayag ang tugon o feedback.
3. Komunikasyong Pampubliko
Ang komunikasyong pampubliko ay ang ugnayang komunikasyon sa pagitan ng isang
tao at dalawa o higit pang katao. Sa pamamagitan nito, ipinararating ng tagapaghatid
ng mensahe o isang indibidwal ang kanyang mensahe sa dalawa o higit pang katao
subalit umaasa ang una para sa isang tugon. Linyar ang komunikasyon sa
komunikasyong pampubliko. Ang ibig sabihin, natatapos ang komunikasyon kapag
naiparating na nagpapadala ng mensahe ang kanyang mensahe sa kanyang mga
tagapakinig.
4. Komunikasyong Pangmadla
Maihahalintulad sa komunikasyong pampubliko ang komunikasyong pangmadla sa
kadahilanang parehong linyar ang komunikasyong namamagitan sa kanilang dalawa.
Nagkaiba lamang ang mga ito sa kasangkapang gamit sa pagpapadala ng mensahe.
Direktang pakikipag-usap sa tao ang sangkot sa komunikasyong pampubliko,
samantalang gumagamit pa ng kagamitang pangkomunikasyon sa komunikasyong
pangmadla.

12 URI NG KOMUNIKASYONG DI- BERBAL (senyas/movements of body parts)

1) PROXEMICS -distance/espasyo ang pinapahalagahan
Hal. Employee at Employer
2) CHRONEMICS - time/ ORAS ang pinapahalagahan.
Hal. Oras na napagkasunduan
3) HAPTICS - touch/haplos
Hal. Paghaplos sa balikat kung may problema.
4) KINESICS- galaw ng katawan/movement of body Hal. Wave of hands - means BYE
BYE
5) OBJECTICS -bagay/ things
Hal. Ang pagdala ng RULER sa tuwing nag tuturo. (RULER sumisimbolo ng GURO)
(PALAKOL sumisimbolo ng Magsasaka)
6)VOCALICS - may tunog
Hal. Igham , sut-sut (sit2x)
7)COLORICS - kulay
Hal. You can identify a police tru the color of their uniform.
8) ICONICS - symbols/simbolo
Hal. Traffic light
9) OLFACTORICS - Amoy/smell
Hal. Amoy sa pabango
10) PICTICS - Galaw ng mukha / facial expressions
Hal. Nagagalit
11) OCULESIS - galaw ng mata/ movement of eyes
Hal. Pagseselos
12) PARALANGUAGE - ungol/moan
Hal. Pagroromansa
TANONG:
Paano kung gumamit ng cellular phone ang isang indibidwal upang kausapin
ang isang indibidwal? Anong anyo ang komunikasyon ang
namagitan sa kanilang dalawa?
SAGOT NG MAY-AKDA:
Naniniwala ang may-akda na interpersonal komunikasyon ang sangkot sa
sitwasyong ibinigay at hindi komunikasyong pangmadla. Ito ay sa kadahilanang
bagamat gumamit ng kagamitang pangmadla (cellular phone
ang naturang indibidwal, dalawang katao lamang ang naging kasangkot sa
proseso ng komunikasyon.
TANONG:
Komunikasyong pangmadla ba ang kinasasangkutan ng GM o Group
Messaging, gamit ang telepono o kaya ay e-mail?
SAGOT NG MAY-AKDA:
Bagamat gumamit ng cellular phone ang tagapaghatid ng mensahe, hindi
pa rin maituturing na komunikasyong pangmadla ang anyo na namayani sa
sitwasyon. Layunin ng sitwasyon na gamitin ang komunikasyong pangmadla o
komunikasyong pampubliko, subalit hindi ito nagkaroon ng katuparan sa
kadahilanang indibidwal naman na natanggap ng bawat kasangkot ang mensahe
at hindi bilang isang grupo.

Komunikasyon at ang proseso Nito

Inihahatid ng tagapaghatid (sender) ang mensahe sa pamamagitan ng tsanel
(channel) sa tagatanggap (receiver) nito. Binubuo muna ng tagapaghatid (sender) sa
kanyang isipan ang ideya na siyang magiging mensahe na isasalin sa ibang tao upang
bigyan ito ng interpretasyon at kahulugan. Ang pagbuo ng mensahe at paghahatid nito
sa iba ay tinatawag na encoding samantalang ang pagpapakahulugan sa mensahe ay
tinatawag na decoding.

Elemento ng Komunikasyon
1. Ang tagapaghatid ng mensahe (sender) - Nagsisimula ang proseso ng
komunikasyon sa tagapaghatid (sender) na tinatawag na communicator o
source.
2. Ang tagatanggap ng mensahe - Tinatawag na tagatanggap (receiver) or
interpreter ng mensahe ang taong tumatanggap ng mensahe sa buong proseso
ng komunikasyon
3. Ang Mensahe - Ang mensahe ay tumutukoy sa impormasyon na nais
maiparating ng tagapaghatid (sender) sa tagatanggap (receiver).
4. Daluyan (Channel ng komunikasyon) - Ang daluyan o channel ng
komunikasyon ay tumutukoy sa paraan kung paanong ang mensahe ay
maipahahatid nang buong husay mula sa tagapaghatid (sender) tungo sa
tagatanggap (receiver).
5. Tugon (Feedback) - Tugon o feedback ang pinakapinal na punto upang masabi
6. Ingay (Noise/Barrier) - Ang ingay ng komunikasyon ay hindi lamang tumutukoy
sa naririnig ng tainga kundi anumang nakaaapekto sa buong sistema o proseso
ng komunikasyon.
Konteksto (Context)
Bukod sa mga nabanggit na elemento ng komunikasyon, mahalaga rin na malaman ng
mga mag-aaral ang iba't ibang konteksto o pagtingin sa komunikasyon.
1. Pisikal - Ang oras at lugar na pinagdarausan ng isang pangyayari ay
mahahalagang konteksto ng komunikasyon. Maaari itong kasangkutan ng aktwal
na lugar, oras, ilaw, antas ng ingay at mga kaugnay na salik.
2. Sosyal - Ang sosyal na konteksto ng komunikasyon ay tumutukoy sa mga
personal na ugnayan ng mga kalahok sa komunikasyon
 3. Kultural - Ang kultural na konteksto ng komunikasyon ang isa sa
pinakamahalagang salik na nakaaapekto sa buong proseso ng komunikasyon.
4. Sikolohikal - Tinutukoy ng sikolohikal na konteksyo ang ang mood at ang
emosyon ng mga kasangkot sa buong proseso ng komunikasyon.
5. Historikal - Tinutukoy ng historical na konteksto ang mga inaasahan ng bawat
kasali sa proseso ng komunikasyon batay sa mga kaganapang nangyari sa mga
nakaraan.

MGA GAWAING PANGKOMUNIKASYON AT NG MGA PILIPINO

(1) Tsismisan
(2) Umpukan
(3) Talakayan
(4) Pagbabahay-bahay
(5) Pulong-bayan
(6) Komunikasyong di-berbal
(7) Mga ekspresyong local

Ang Tiyak na Proseso sa Pagbuo ng Batas sa Pilipinas

1. Ang Paghahanda ng Panukalang Balas (Bill)

Batay sa hiling ng miyembro, kailangang gumawa o bumalangkas ng panukalang batas
(bill) ang mga kasapi ng Kapulungan o ang Bill Drafting Division ng Reference and
Research Bureau.
2. Pagsasagawa ng Unang Pagbasa ng Panukalang Batas
a) Isusumite ang panukalang batas (bill) sa Bills and Index Service na kailangang
magbigay ng mga numero at gumawa ng mga kopya.
b) Bibigyan sila ng tatlong araw pagkatapos ng naunang pagsumite ng panukalang
batas (bill) upang ito ay isama sa Order of Business for First Reading.
c) Babasahin ng Secretary General sa unang pagbasa ang titulo at inilaang numero
bilang ng panukalang batas. Ang Speaker of the House of Representative o ang pinuno
ng Mababang kapulungan ang siyang magtatalaga ng panukalang batas sa naaangkop
na Komite.
3. Pagkilos ng Komite
a) Susuriin ng Komite ang panukala upang malaman kung magsasagawa ng
pampublikong pagdinig.
b) Batay sa mga kalalabasan g pagdinig at talakayan sa Komite, maaaring
isagawa ang mga sumusunod: (1) modipikasyon sa panukala; (2) pagsasama-
sama ng mga panukalang magkakapareho ang paksa; (3) magbigay ng
panghaliling panukalang batas o substitute bill. Matapos ang prosesong ito ay
maghahanda na ng kaukulang ulat ang Komite.
C) padadala sa Plenary Affairs Bureau ang maaaprubahang bersyon ng
Komite.
4. Ikalawang Pagbasa
a) Irerehistro at lalagyan ng bilang ng Bills at Index Service ang Ulat ng Komite at
pagkatapos isasama sa Order of Business at pagtatalaga sa Committee on Rules
b) Gagawa ng iskedyul ang Committee on Rules para sa ikalawang pagbasa
c) Babasahin ng Secretary General ang iskedyul ng mga kaganapan sa ikalawang
pagbasa katulad ng pagkakahati ng kapulungan at pagtawag sa bawat miyembro para
sa kanilang boto.
5. Ikatlong Pagbasa
Kung maaaprubahan ang panukalang batas batay sa pagsang-ayon ng karamihan ng
mga kasaping dumalo, ipadadala ito sa Archives o koleksyon ng mga dokumento.
6. Paghahatid ng Bill sa Senado
Gagawin ng Senado ang tungkulin nito na busisiin ang inaprubahang panukalang batas
ng Kongreso. Magbibigay ng pagsang-ayon ang Senado kung aprubado dito ang
bersyon ng Mababatang kapulungan.
7. Pagkilos ng Senado
Dadaan din sa katulad na lehislatibong proseso ang panukalang batas (bill) sa Senado
8. Komite ng Pagpupulong
a) Binubuo ito ng mga kasapi buhat sa dalawang kapulungan ng Kongreso na layunin
ay ayusin at pag-usapang mabuti ang mga di-pagkakaunawaan sa mga probisyon ng
panukalang batas (bill).
b) Maaaring maglagay ng bagong probisyon ang mga tagapulong kung nararapat.
c) Maghahanda ng ulat ang Komite na kailangan ng lagda ng lahat ng dumalo sa
pagpupulong kasama na ang Tagapangulo o Chairman..
d) Ang ulat ng Komite ay kailangang maaprubahan ng dalawang kapulungan. Walang
anumang pagbabago ang papayagan.

MGA NAPAPANAHONG ISYUNG LOKAL AT INTERNASYUNAL

Maraming mukha ang katiwalian na patuloy na pumapatay sa itinuturing nating kakampi
sa buhay - ang pag-asa. Ang mga mukha na matatagpuan sa bawat sangay ng
gobyerno ay alinman sa mga sumusunod:
(1) Pag-abuso sa kapangyarihan; (2) Pakikipagsabwatan; (3) Pandaraya sa halalan; (4)
Pagnanakaw sa kaban ng bayan; (5) Sistemang padrino o palakasan; (6) Korapsyon sa
iba’t ibang sangay ng gobyerno.
1. Pandaraya sa eleksyon (electoral fraud).
2. Manipulasyon ng eleksyon (election manipulation).
3. Mahalaga ring matutunan ng mga mag-aaral ang konsepto ng disenfranchisement o
ang pagtatanggal sa karapatan ng isang tao na bumoto.
4. Manipulasyon ng demograpiya.