13) Asitler Ve Bazlar-Ömer Tahir Günkara

Genel Kimya – Ders 13 – Asitler ve Bazlar
Ders 13: Asitler Ve Bazlar

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara
İçindekiler
17-1 Arrhenius Kuramı

17-2 Asit ve Bazların Brønsted-Lowry Kuramı
17-3 Suyun İyonlaşması ve pH Eşeli
17-4 Kuvvetli Asitler ve Bazlar
17-5 Zayıf Asitler ve Bazlar
17-6 Çok Protonlu Asitler
17-7 Asit ve Baz Özelliği Gösteren İyonlar
17-8 Molekül Yapısı ve Asit-Baz Davranışı
17-9 Lewis Asit ve Bazları

Asitler ve Bazlar
• Asit ve baz kavramı günlük yaşamda sık karşılaşılan
kavramlardandır.
• Bir çevre sorunu olan asit yağmuru, gazete ve dergilerin güncel

konularından biridir.
• Deodorant, şampuan ve antiasit gibi ürünlerin reklamlarında

pH diye bir kavramdan söz edilir.
• Kimyacılar uzun süredir bileşikleri asit ve bazlar olarak

sınıflandırmaktadırlar.
• Arrhenius 1884’te asit ve bazlar için kuram geliştirdi.

17-1 Arrhenius Kuramı: Sunuş

H2O
HCl(g) → H+(aq) + Cl-(aq)
H2O
NaOH(k) → Na+(aq) + OH-(aq)
Na+(aq) + OH-(aq) + H+(aq) + Cl-(aq) → H2O(s) + Na+(aq) + Cl-(aq)
H+(aq) + OH-(aq) → H2O(s)
• Arrhenius kuramının temeli, nötürleşme tepkimesi hidrojen ve

hidroksit iyonlarının su vermek üzere birleşmesidir.
• Arrhenius kuramına göre bütün bazlar OH- iyonu içermelidir,
fakat NH3’te OH olmamasına rağmen amonyak bazdır.
17-1 Arrhenius Kuramı: Sunuş
• Bir Arrhenius bazı, bir solüsyondaki hidroksit iyonlarının

konsantrasyonunu yükselten herhangi bir madde olarak
tanımlanır. Arrhenius bazı için bir örnek, çözünürlüğü yüksek
olan sodyum hidroksittir Sodyum hidroksit suda aşağıdaki gibi
çözünür:
H2O

H2O

17-2 Asit ve Bazların Brønsted-Lowry Kuramı

• Proton veren madde asit,
• Proton alan madde baz’dır.
Baz Asit
NH3 + H2O  NH4+ + OH-
Asit Baz
NH4+ + OH-  NH3 + H2O
• Daha kuvvetli bir asidin eşlenik bazı daha zayıftır.

• Bir asit-baz tepkimesinde, yeğlenen tepkime, daha kuvvetli
olandan daha zayıf olan eşlenik asit-baz çiftine doğrudur.
Baz İyonlaşma Sabiti

Baz Asit
NH3 + H2O  NH4+ + OH-
[NH4+][OH-]
Kc =
[NH3][H2O]
Saf suyun aktifliği 1’dir. Denge sabitine baz iyonlaşma sabiti
de denir.
[NH4+][OH-]
Kb = Kc = = 1,8 x 10-5
[NH3]
Asit İyonlaşma Sabiti

Asit Baz
CH3CO2H + H2O  CH3CO2- + H3O+
[CH3CO2-][H3O+]
Kc =
[CH3CO2H][H2O]
[CH3CO2-][H3O+]
Ka = Kc = = 1,8 x 10-5
[CH3CO2H]
Asit iyonlaşma sabiti
• Hem asit hem de baz olarak davranan maddelere

amfoter maddeler denir.
17-3 Suyun Kendi Kendine İyonlaşması ve pH Eşeli
Hidronyum
iyonu

Su İyonları Çarpımı
baz asit
H2O + H2O  H3O+ + OH-
[H3O+][OH-]
Kc =
[H2O][H2O]
25oC’de saf suda; [H3O+] = [OH-] = 1,0 x 10-7 ise;

Suyun kendi kendine iyonlaşmasının denge sabitine su
iyonları çarpımı (Ksu) denir, 25oC’de saf suda;
Ksu = [H3O+][OH-] = 1,0 x 10-14

pH ve pOH
• Günümüzde pH, [H3O+]’un eksi logaritması diye
bilinmektedir.
pH = -log [H3O+] pOH = -log[OH-]
Ksu = [H3O+][OH-] = 1,0 x 10-14
-log Ksu = -log [H3O+]- log[OH-] = -log (1,0 x 10-14)
pKsu = pH + pOH= -(-14)
pKsu = pH + pOH = 14


Yaygın Kuvvetli Asitler ve Bazlar

• Kuvvetli asit ve bazlar suda tamamen iyonlaşır.

• Kuvvetli asitlerin çözeltilerindeki H3O+’nun tümüyle kuvvetli
asitten geldiğini kabul ederiz.
• Çözelti aşırı seyreltik değilse, suyun iyonlaşmasından gelen
H3O+ iyonlarını ihmal ederiz.
• Başlıca kuvvetli bazlar iyonik yapıdaki hidroksitlerdir.
• Bu bazlar suda çözündükleri zaman, H2O molekülleri, bazın
katyon ve anyonlarını birbirinden tamamen ayrıştırır.

17-5 Zayıf Asitler ve Bazlar
Asetik Asit HC2H3O2 veya CH3CO2H

Zayıf Asitler ve Bazlar

• Kuvvetli asitler suda tamamen iyonlaşırken, zayıf asitlerin ve
bazların iyonlaşması tersinirdir ve bir denge konumuna ulaşır.
• Zayıf asitlerin yapısında genellikle –COOH grubu bulunur.
• Zayıf bazlar da piridin hariç amonyağa benzerler.
Laktik asit CH3CH(OH) CO2H R C
OH
Glisin H2NCH2CO2H

Zayıf Asitler
[CH3CO2-][H3O+]
Ka= = 1,8 x 10-5
[CH3CO2H]
pKa= -log (1,8 x 10-5) = 4,74
• Denge sabitinin (Ka ya da Kb) değeri ne kadar

büyükse, denge konumu o kadar sağa kaymıştır.
• İyonlaşma ne denli fazlaysa, oluşan iyonların derişimi
o denli fazla olur.

İyonlaşma Yüzdesi
• Zayıf bir asit veya bazın iyonlaşmasını; iyonlaşma derecesi

veya iyonlaşma yüzdesini belirleyerek tanımlayabiliriz.
• HA + H2O  H3O+ + A- iyonlaşma tepkimesinin iyonlaşma

derecesi; asit moleküllerinin iyonlaşan kesridir.
• İyonlaşma yüzdesi ise, iyonlaşan moleküllerin yüzdesini

belirtir.
İyonlaşma HA’dan gelen [H3O+] molaritesi

Yüzdesi = x 100
[HA]’nın başlangıç molaritesi

17-6 Çok Protonlu Asitler
Fosforik asit (H3PO4):

• Üç protonlu bir asittir.
• Üç basamakta iyonlaşır.
• Taneciğin (-) yükü arttıkça
proton (H+) ayrılması
zorlaşır.
H3PO4 + H2O  H3O+ + H2PO4- Ka1 = 7,1 x 10-3
H2PO4- + H2O  H3O+ + HPO42- Ka2 = 6,3 x 10-8
HPO42- + H2O  H3O+ + PO43- Ka3 = 4,2 x 10-13

Fosforik Asit
• Ka1 >> Ka2 > Ka3 ve çözeltideki H3O+ iyonunun çok büyük bir
kısmı 1. iyonlaşmadan ileri gelir.
• 1. iyonlaşma sonunda oluşan H2PO4- nin çok az bir kısmı

iyonlaştığından, çözeltide [H2PO4-] = [H3O+] alınabilir.
• Asidin molaritesi ne olursa olsun [HPO42-] ≈ Ka2 kabul edilebilir.

Sülfürik Asit
Sülfürik asit (H2SO4):
• İki protonlu asittir.
• Birinci iyonlaşması kuvvetli asit,
ikinci iyonlaşması zayıf asit
özelliği gösterir.
• Sulu çözeltilerinin çoğunda
[H2SO4] = 0 kabul edilir.
H2SO4 + H2O  H3O+ + HSO4- Ka1 = çok büyük
HSO4- + H2O  H3O+ + SO42- Ka2 = 1,1x10-2

Çözelti Denge Hesaplamalarına Genel Bir Bakış

• Çözeltide bulunan tüm türleri belirleyiniz (H2O molekülleri
hariç). Bu türlerin derişimlerini, bilinmeyen olarak kabul ediniz.
• Bu türleri içeren eşitlikleri yazınız. Türleri içeren eşitliklerin
sayısı, bilinmeyenlerin sayısı ile aynı olmalıdır. Bu eşitlikler üç
çeşittir:
Denge sabitleri ifadeleri,
Kütle denkliği eşitlikleri,
Yük denkliği koşulu.
• Eşitlikleri, bilinmeyenler için çözünüz.

17-7 Asit ve Baz Özelliği Gösteren İyonlar

CH3CO2- + H2O  CH3CO2H + OH-
Baz(1) Asit(2) Asit(1) Baz(2)
NH4 + H2O  NH3 + H3

+ O+ [NH3] [H3O+]
Ka = =?
[NH4 +]
Asit(1) Baz(2) Baz(1) Asit(2)
[NH3] [H3O+] [OH-] Ksu 1,0 x 10-14

Ka = = = = 5,6 x 10-10
[NH4+] [OH-] Kb 1,8 x 10-5
Ka (asit) x Kb (asitin eşlenik bazı) = Ksu

• Bir asitin iyonlaşma sabiti ile onun eşlenik bazının
iyonlaşma sabitleri çarpımı, suyun iyonlaşma sabitine eşittir.
Hidroliz
• Bir iyonla su arasında meydana gelen tepkimeye çoğu
zaman hidroliz tepkimesi adı verilir.
Na+ + H2O → Na+ + H2O Tepkime olmaz
Cl- + H2O → Cl- + H2O Tepkime olmaz
NH4+ + H2O → NH3 + H3O+ Hidroliz
• Buna göre, amonyum iyonu hidroliz olur, klorür iyonu

hidroliz olmaz deriz.
17-8 Molekül Yapısı ve Asit-Baz Davranışı

• HF zayıf asit olduğu halde, niçin HCl kuvvetli asittir?
• Asetik asit (CH3CO2H) niçin etanol’den (CH3CH2OH) daha

kuvvetli, klorasetik asitten daha zayıf bir asittir?
• Bütün bu soruların yanıtları molekül yapılarındadır ve bağıl asit

kuvvetleri terimiyle açıklanabilir.
• Bağ ayrışma enerjileri çözelti fazında değil, gaz fazında ölçülür.

İkili Asitlerin Kuvvetleri

HI HBr HCl HF
Bağ uzunluğu 160,9 > 141,4 > 127,4 > 91,7 pm
Bağ ayrışma enerjisi 297 < 368 < 431 < 569 kJ/mol
Asitlik kuvveti 109 > 108 > 1,3 x 106 >> 6,6 x 10-4
HF + H2O → [F-·····H3O+]  F- + H3O+

İyon çifti Serbest iyonlar
H-bağı
İkili Asitlerin Kuvvetleri

• HF’nin diğer halojen asitlerinden daha zayıf bir asit olması
beklenmekle birlikte, bu derece zayıflığı bağ ayrışma enerjisinin
büyüklüğüne bağlanamaz.
• Hidroflorik asidin bu zayıflığı ancak kuvvetli hidrojen bağları

yapabilmesiyle açıklanabilir.
• HF(aq) çözeltileri, hidrojen bağları sonucu meydana gelen iyon

çiftleri içerirler ve serbest H3O+ derişimi, olması gerekenden
azdır.
• Polar bir bağdan proton koparmak daha kolaydır.
• HF’nin asitliği orta kuvvettedir.

Oksiasitlerin Kuvvetleri
O-H Bağı Elektronlarının Çekilmesine Neden Olan Etkenler:

– Merkez atomunun elektronegatifliği (EN),
– Asit molekülündeki O atomlarının sayısıdır.
H-O-Cl H-O-Br
ENCl = 3,0 ENBr= 2,8
Ka = 2,9 x 10-8 Ka = 2,1 x 10-9
– Cl atomu, Br atomundan daha elektronegatiftir.
– Öyleyse H-O-Cl asidi, H-O-Br asitinden daha kuvvetli asit
olmalıdır.

Organik Asitlerin Kuvvetleri
··
O
··
H H H
·· ··
H C C O H H C C O H
·· ··
H H H
Asetik asit Etanol

Ka = 1,8 x 10-5 Ka = 1,3 x 10-16
• Asetik asitteki elektronegatif O atomunun O-H bağından elektron

çekmesiyle, O-H bağı zayıflar ve proton (H+) verilmesi kolaylaşır.
Bu nedenle asetik asit etanolden daha kuvvetli asittir.

Yapısal Etkiler
H O Asetik asit
H C C Ka = 1,8 x 10-5
O - Oktanoik asit
H
Ka = 1,3 x 10-5
H H H H H H H O
H C C C C C C C C
H H H H H H H O -
• Bir karboksilik asit molekülündeki karbon zincirinin

uzunluğunun asitlik kuvveti üzerine çok az bir etkisi vardır.
Aminlerin Bazlık Kuvvetleri
H H
H N Br
··
N
··
H H
Amonyak pKb = 4,74 Bromamin pKb = 7,61
• Bir aminin bazlık kuvvetini etkileyen temel faktör, azot atomu

üzerindeki ortaklanmamış elektron çiftinin bir asitten proton
koparabilme gücü ile ilgilidir.
• Daha elektronegatif bir atom azota bağlanırsa, N atomunun
elektron yoğunluğunu azaltır. Bu durumda ortaklanmamış elektron
çifti protonu kuvvetlice bağlayamayacağından, baz zayıftır.
Aminlerin Bazlık Kuvvetleri

H H H H H H
H C NH2 H C C NH2 H C C C NH2
H H H H H H
Metilamin Etilamin Propilamin

pKb = 4,74 pKb = 3,38 pKb = 3,37
• Hidrokarbon zincirleri çok az da olsa elektron verirler. Bu

hidrokarbon zincirleri amino gruplarına bağlı olduklarında,
pKb değerleri amonyağınkinden daha küçüktür.
Rezonans Etkisi
Aromatik aminler
• Anilin, karbon-karbon bağları arasında doymamışlık olan 6

karbonlu bir halkalı molekül olan benzenden türemiştir.
• Moleküldeki bu doymamışlık ile ilgili elektron dağılımı,
dekolalize olarak tanımlanır.
• NH2 grubu üzerindeki elektron yük yoğunluğunun bu
şekilde azalması, anilinin daha zayıf bir baz olmasına
neden olur.
• Anilindeki halkaya bağlı hidrojen atomlarından biri çok

elektronegatif bir atom veya grupla yer değiştirdiğinde,
NH2 grubu üzerindeki elektron yoğunluğu daha da
çekileceğinden bazlık kuvveti azalır.
• Bu halkalı sübstitüent, NH2 grubuna yakınsa etki fazladır.

17-9 Lewis Asit ve Bazları

Lewis Asidi: Elektron çifti alabilen tanecikler (atom, iyon ya da
moleküller)’dir.
Lewis Bazı: Elektron çifti verebilen tanecikler (atom, iyon ya da
moleküller)’dir.
Lewis Bazı Lewis Asidi Koordine Kovalent Bağ

• H3N-NH3 katılma ürününde bağlanma, N ve B atomlarının sp3
orbitallerinin örtüşmesidir. Bağın elektronları N atomu tarafından
verilmemektedir. Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara
Genel Kimya – Ders 12 – Kimyasal Denge
Örnek
0,05 M HCl çözeltisinin pH sını bulunuz.
(a) 2,7
(b) 1,3
(c) 4,3
(d) 7,7
(e) 3,4

Örnek
0,05 M HCl çözeltisinin pH sını bulunuz.
Derişimi 1x10-6 Mdan daha büyük kuvvetli asit çözeltilerinde
kuvvetli asit veya kuvvetli baz tamamen iyonlaştığı için
derişimi, H3O+(hidronyum) iyonu veya OH- (hidroksit) iyonu
derişimine eşittir.
pH = -log CA dır
HCl + H2 O → H3O+ + Cl-
[H3O+] = [HCl] = 0,05 M
pH = -log 0,05 = 1,30

Örnek
Hidroksil iyonu molar derişimi 2x10-3 olan bir ortamın pH’ı
nedir?
(a) 2.7
(b) 14
(c) 11,3
(d) 7
(e) Hiçbiri

Örnek-Çözüm
Hidroksil iyonu molar derişimi 2x10-3 olan bir ortamın pH’ı

nedir?
pOH= -log([OH-])
(a) 2.7
pOH= -log(2x10-3) = 2.698
(b) 14
pH + pOH = 14
(c) 11,3
pH = 14 – 2.698
(d) 7
pH = 11.3
(e) Hiçbiri

Örnek
0,4 gram NaOH katısı 10 L suda çözülüyor.
Oluşan çözeltinin pH değeri kaçtır? (NaOH = 40)
(a) 3
(b) 5
(c) 10
(d) 11
(e) 13

Örnek-Çözüm
0,4 gram NaOH katısı 10 L suda çözülüyor.
Oluşan çözeltinin pH değeri kaçtır? (NaOH = 40)

Örnek
Derişimi 0.10 M olan Asetik asit ( CH3COOH) çözeltisinin pH
si nedir?
Ka = 1,75x10-5 (25oC)
(a) 1.72
(b) 14
(c) 2,88
(d) 6,42
(e) Hiçbiri

Örnek-Çözüm
Derişimi 0.10 M olan Asetik asit ( CH3COOH) çözeltisinin pH
si nedir?
Ka = 1,75x10-5 (25oC)
(a) 1.72
(b) 14
(c) 2,88
(d) 6,42
(e) Hiçbiri

Örnek-Çözüm
CH3COOH veya genel formülü ile HA suda
HA + H2O ↔ A- + H3O+
Başlangıç: 0,10 M 0 0
Değişim -x +x +x
Dengede: (0,10-x) M +x +x
Ka = [H3O+]2 / CHA
Ka =1,75x10-5 = x2 / (0,10-x) Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

Örnek-Çözüm
0,10 / 1,75.10-5 >103
Asidin iyonlaşması ile başlangıç derişiminin fazla değişmediği
düşünülebilir ve paydadaki H3O+ derişimi CHA yanında ihmal
edilebilir.
1,75x10-5 = x2 / 0,10
x2 = 1,75x10-6
[H3O+] = x = 1,32x10-3M
pH = -log 1,32x10-3
pH = 2,88 Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara
Örnek
Hipokloröz asit (HOCl)’in iyonlaşma sabiti değeri 3,2x10-
8’dir. Sırasıyla 1,0 M ve 0,10 M’lık çözeltilerdeki iyonlaşma
yüzdesi nedir?
(a) Her ikisi için de % 0,32

(b) Her ikisi için de % 0,57
(c) % 0,032 ve % 0,0032
(d) % 0,57 ve % 0,18
(e) % 0,018 ve % 0,057

Örnek-Çözüm
Hipokloröz asit (HOCl)’in iyonlaşma sabiti değeri 3,2x10-
8’dir. Sırasıyla 1,0 M ve 0,10 M’lık çözeltilerdeki iyonlaşma
yüzdesi nedir?
(a) Her ikisi için de % 0,32

(b) Her ikisi için de % 0,57
(c) % 0,032 ve % 0,0032
(d) % 0,57 ve % 0,18
(e) % 0,018 ve % 0,057

Örnek-Çözüm
HOCl + H2O OCl- + H3O+
1.0 M - - -
1.0 – x x x
[OCl-][H3O+]
Ka = Kc = = 3,2 x 10-8
[HOCl]
[x][x]
Ka = = 3,2 x 10-8
[1-x]
İyonlaşma x
Yüzdesi = x 100
1
Örnek-Çözüm
HOCl + H2O OCl- + H3O+
0.10 M - - -
0.1 – x x x
[OCl-][H3O+]
Ka = Kc = = 3,2 x 10-8
[HOCl]
[x][x]
Ka = = 3,2 x 10-8
[0.1-x]
İyonlaşma x
Yüzdesi = x 100
1
Örnek
Oda sıcaklığında HNO2 nin asitlik sabiti (Ka) 4×10 , HCN nin
asitlik sabiti (Ka) 6×10–10 olarak verilmiştir.
Bu asitlerin aynı sıcaklıkta eşit derişimli sulu çözeltileri ile
ilgili,
I. HCN daha zayıf bir asittir.
II. HNO2 nin pH si daha büyüktür.
III. HCN nin iyonlaşma yüzdesi daha küçüktür.
yargılarından hangileri doğrudur?
(a) Yalnız I (b) Yalnız II (c) Yalnız III
(d) I ve II (e) I ve III
Örnek-Çözüm
Aynı sıcaklıkta Ka değeri küçük olan asit daha zayıftır. HCN
daha zayıf olduğu için iyonlaşma yüzdesi daha küçüktür.
İyonlaşma yüzdesi küçük olduğu için H+ derişimi küçük ise
pH’ı büyüktür. pH’ı büyük olan HCN dir
I. HCN daha zayıf bir asittir.
II. HNO2 nin pH si daha büyüktür.
III. HCN nin iyonlaşma yüzdesi daha küçüktür.
yargılarından hangileri doğrudur?
(a) Yalnız I (b) Yalnız II (c) Yalnız III
(d) I ve II (e) I ve III

Örnek Ödev
0,375g monoprotik katı asit (HA) (Ma= 245 g/mol) 25 mL

suda çözülmektedir. Bu çözeltinin pH’ı 3.22’dir. Bu asidin
iyonizasyon sabiti Ka nedir?
(a) 8.56 x 10-3

(b) 7.4 x 10-5
(c) 6.0 x 10-6
(d) 4.5 x 10-6
(e) 2.3 x 10-3

Örnek Ödev
Kütlece %3 KOH içeren ve yoğunluğu 1,0242 g/mL olan

çözeltinin 20 mL’si ile 15 mL 0.1 MHCl çözeltisi
karıştırıldığında son çözeltinin pH’sını hesaplayınız.
(a) 13.43
(b) 10.09
(c) 11.50
(d) 8.00
(e) 6.95

Örnek Ödev
0,0025 M CH3NH2 (aq) çözeltisinin pH’ı nedir? Kb= 4.2 x 10-4

Örnek Ödev
0,375 M benzoik asit (C6H5COOH) çözeltisinin pH’sı nedir? Ka=

6,3x10-5
a) 11,7
b) 0,43
c) 2,3
d) 8,9
e) 5,1

Örnek Ödev
0,25 M bütirik asidin (HC4H7O2) pH’ı 2.72’dir. Bütirik asidin Ka

değerini hesaplayınız.

13) Asitler Ve Bazlar-Ömer Tahir Günkara

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

13) Asitler Ve Bazlar-Ömer Tahir Günkara

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Genel Kimya – Ders 13 – Asitler ve Bazlar

Ders 13: Asitler Ve Bazlar

17-1 Arrhenius Kuramı

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

• Bir çevre sorunu olan asit yağmuru, gazete ve dergilerin güncel

• Deodorant, şampuan ve antiasit gibi ürünlerin reklamlarında

• Kimyacılar uzun süredir bileşikleri asit ve bazlar olarak

• Arrhenius 1884’te asit ve bazlar için kuram geliştirdi.

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

17-1 Arrhenius Kuramı: Sunuş

Na+(aq) + OH-(aq) + H+(aq) + Cl-(aq) → H2O(s) + Na+(aq) + Cl-(aq)

H+(aq) + OH-(aq) → H2O(s)

• Arrhenius kuramının temeli, nötürleşme tepkimesi hidrojen ve

17-1 Arrhenius Kuramı: Sunuş

• Bir Arrhenius bazı, bir solüsyondaki hidroksit iyonlarının

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

17-2 Asit ve Bazların Brønsted-Lowry Kuramı

• Daha kuvvetli bir asidin eşlenik bazı daha zayıftır.

Baz İyonlaşma Sabiti

Asit İyonlaşma Sabiti

• Hem asit hem de baz olarak davranan maddelere

17-3 Suyun Kendi Kendine İyonlaşması ve pH Eşeli

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

25oC’de saf suda; [H3O+] = [OH-] = 1,0 x 10-7 ise;

Ksu = [H3O+][OH-] = 1,0 x 10-14

pH = -log [H3O+] pOH = -log[OH-]

Ksu = [H3O+][OH-] = 1,0 x 10-14

-log Ksu = -log [H3O+]- log[OH-] = -log (1,0 x 10-14)

pKsu = pH + pOH= -(-14)

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

17-4 Kuvvetli Asitler ve Bazlar

Yaygın Kuvvetli Asitler ve Bazlar

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

17-4 Kuvvetli Asitler ve Bazlar

• Kuvvetli asit ve bazlar suda tamamen iyonlaşır.

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

17-5 Zayıf Asitler ve Bazlar

Asetik Asit HC2H3O2 veya CH3CO2H

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

Zayıf Asitler ve Bazlar

Laktik asit CH3CH(OH) CO2H R C

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

pKa= -log (1,8 x 10-5) = 4,74

• Denge sabitinin (Ka ya da Kb) değeri ne kadar

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

• Zayıf bir asit veya bazın iyonlaşmasını; iyonlaşma derecesi

• HA + H2O  H3O+ + A- iyonlaşma tepkimesinin iyonlaşma

• İyonlaşma yüzdesi ise, iyonlaşan moleküllerin yüzdesini

İyonlaşma HA’dan gelen [H3O+] molaritesi

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

17-6 Çok Protonlu Asitler

Fosforik asit (H3PO4):

H3PO4 + H2O  H3O+ + H2PO4- Ka1 = 7,1 x 10-3

H2PO4- + H2O  H3O+ + HPO42- Ka2 = 6,3 x 10-8

HPO42- + H2O  H3O+ + PO43- Ka3 = 4,2 x 10-13

• 1. iyonlaşma sonunda oluşan H2PO4- nin çok az bir kısmı

• Asidin molaritesi ne olursa olsun [HPO42-] ≈ Ka2 kabul edilebilir.

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara

H2SO4 + H2O  H3O+ + HSO4- Ka1 = çok büyük

HSO4- + H2O  H3O+ + SO42- Ka2 = 1,1x10-2

Doç.Dr. Omer Tahir Gunkara