4.

Wpływ osobowości na sposób ćwiczenia i jakość występów publicznych

Chcąc zbadać wpływ osobowości na sposób ćwiczenia i jakość późniejszych występów

publicznych przeprowadziłam ankietę wśród uczniów II stopnia Szkoły Muzycznej oraz
studentów Akademii Muzycznej. Do przybliżenia osobowości ankietowanych posłużyła mi
kategoryzacja dr Taylora Hartmana. Oczywiście, całe jej założenie opiera się na określeniu
zalet i wad metod pracy każdego z czterech typów. Interesowało mnie jednak, jak ułożą
cztery kolory funkcjonują w środowisku stricte muzycznym, oraz jak szablonowy opis typu
odnosić się będzie do samooceny ankietowanych.
Ankieta składała się z sześciu pytań:
1. Co zaliczyłbyś/aś do mocnych stron swoich ćwiczeń?
2. Co zaliczyłbyś/aś do słabych stron swoich ćwiczeń?
3. Co lubisz w występach publicznych?
4. Czego nie lubisz w występach publicznych?
5. Co udało Ci się zmienić, poprawić w sposobie jakim ćwiczysz?
6. Co robisz wbrew sobie podczas ćwiczenia?

4.1 Osobowość Żółta

Co zaliczyłbyś/aś do mocnych stron swoich ćwiczeń?

Co lubisz w występach publicznych?
Według dr Hartmana do mocnych stron żółtych należy optymizm, pewność siebie,
komunikatywność i radosne podejście do życia. Żółte osobowości najczęściej wypełniały
ankietę – 30% głosów należy do nich. Czas nauki gry na instrumencie był wśród nich
najbardziej zróżnicowany – wynosił od sześciu do piętnastu lat. Żółci najczęściej chwalili się
systematycznością, wydajnością oraz sprawną pracą z nowymi utworami. Być może
zawdzięczają te zalety swojemu silnemu, ekstrawertycznemu charakterowi. Na pytanie „co
lubisz w występach publicznych” ich odpowiedzi pokrywały się – aż cztery osoby
wymieniają słowo radość. „Dawanie ludziom radości i możliwość zabawienia ich”, „Daję
radość innym ludziom” itp. Żółci podkreślali rolę, jaką w występie na scenie odgrywa
publiczność. „Lubią kontakt z publicznością”, cenią sobie „pochwały innych”, a stres
powodowany był chęcią, żeby „wypaść jak najlepiej”.
Do swoich wad w ćwiczeniu zaliczyłbyś/aś…
Co sprawia Ci największą trudność podczas występów publicznych?
Spontaniczne i wesołe osobowości Żółte do problemów w swoim ćwiczeniu zaliczają przede
wszystkim chaotyczność i brak czasu. Niektórzy wspominali również za zbyt mało
wykonywanych ćwiczeń technicznych. Ekstrawersja, która sprzyjała im na scenie i podczas
występów publicznych, w przypadku wielogodzinnych ćwiczeń w domu okazuje się być
problemem. Na scenie Żółci podobnie jak pozostali muszą mierzyć się ze stresem, niekiedy
problemami pamięciowymi. Ich wypowiedzi jednak często odróżniały się od reszty
interesującym podejściem do niepowodzeń: „trudno jest mi zejść ze sceny z uśmiechem, gdy
wiem, że mój występ nie przebiegł jak należy” jak i poczuciem humoru: „największą trudność
podczas występu publicznego sprawia mi wyjście w szpilkach na scenę”.

Co robisz wbrew sobie podczas ćwiczenia?

Co udało Ci się zmienić w sposobie jakim ćwiczysz?
Czy Żółte Osobowości rozwiązały swój problem z chaotycznością i brakiem czasu na
ćwiczenia? Według odpowiedzi udzielonych w ankiecie tak.

4.2 Osobowość Biała

Co zaliczyłbyś/aś do mocnych stron swoich ćwiczeń?

Co lubisz w występach publicznych?
Dr Hartman do zalet Białych zalicza: altruizm, opanowanie, wysoki iloraz inteligencji
emocjonalnej i zdolności komunikacyjne. Mam wrażenie, że w pytaniu o mocne strony
ćwiczenia, opanowanie właśnie uwidoczniło się u nich najmocniej. Biały „wie, kiedy zrobić
przerwę”, ale może też pochwalić się „skupieniem i cierpliwością”. Na pytanie o występy
publiczne odpowiada w sposób bardzo mądry. Najbardziej spodobała mi się ta wypowiedź
„Występy są dla mnie motywacją, żeby ćwiczyć, bardzo mnie rozwijają. Wiem potem
dokładnie co i jak mam robić”.

Do swoich wad w ćwiczeniu zaliczyłbyś/aś…

Co sprawia Ci największą trudność podczas występów publicznych?
W odpowiedzi na wady podczas ćwiczenia, osoby zaklasyfikowane przez dra Hartmana jako
Białe po raz kolejny ukazują spokojną stronę swojej osobowości. „Jestem za wolny, bo nie
lubię się spieszyć”, „brak pracy nad szybkimi tempami”. Nie chciałabym absolutnie
szufladkować, ani szerzyć stereotypów, dlatego podaję bezpośrednie cytaty. Występy
sceniczne przeżywa bardzo. Największa trudność sprawia mu „wszystko, stres paraliżujący”,
„trzęsące się ręce, wysoki puls, pandemia”. Jest to ogólnie występujący problem. Bardzo
często osoby wysoko wrażliwe i altruistyczne, którymi lubimy się otaczać przypłacają swoje
pozytywne cechy bardzo negatywnymi kosztami wewnętrznymi. Mądry nauczyciel będzie
zwracał uwagę nie tylko na warsztat techniczny ucznia o takim charakterze, ale i jego stan
psychiczny.

Co robisz wbrew sobie podczas ćwiczenia?

Co udało Ci się zmienić w sposobie jakim ćwiczysz?

4.3 Osobowość Niebieska

Co zaliczyłbyś/aś do mocnych stron swoich ćwiczeń?

Co lubisz w występach publicznych?
Niebiescy wyróżniają się: uporządkowaniem, sumiennością, samodyscypliną, precyzją oraz
analitycznym charakterem. Co ciekawe, średni czas czynnego zajmowania się muzyką przez
„niebieskich”, którzy wypełnili ankietę wynosił 12 lat. Słowo, którego najczęściej używali
opisując sposób pracy z instrumentem był czas. Typowy niebieski „potrafi poświęcić na to
dużo czasu”, chwali się „regularnością i dokładnością” i „ćwiczeniem technicznych miejsc w
utworze”. Za bardzo interesujące w ich odpowiedziach na pytanie o występy publiczne
uważam to, jak często mówią o możliwościach jaką im one dają. Możliwości zadowolenia
publiczności tak jak żółci, czy sprawdzenia własnych umiejętności. To introspekcyjne i
otwarte na nowe możliwości podejście zbliżało ich.

Do swoich wad w ćwiczeniu zaliczyłbyś/aś…

Co sprawia Ci największą trudność podczas występów publicznych?
Podobnie jak w pytaniu o mocne strony ćwiczenia, w odpowiedzi na pytanie o te słabsze
Niebiescy mówią głównie o czasie. Problem z czasem polega na marnowaniu go i
rozmyślaniu zamiast grania, albo na zbyt wolnym tempie pracy. Być może również
analityczna i logiczna strona ich charakteru wyszła trochę na wierzch, ponieważ parę osób
przejmowało się „brakiem śpiewności w grze i za mało muzycznym podejściem do utworu”.
Ciężko jednak określić, czy jest to faktycznie problem ze zbyt małym skupieniem uwagi na
interpretacji, czy zbyt krytyczną samoanalizą do której snucia Niebiescy mają skłonności.
Duży samokrytycyzm za to z pewnością uwidocznił się w odpowiedzi na pytanie o trudności
podczas występów. Trema jest przeszywająca do szpiku kości, a świadomość presji bardzo
duża, cyt. „muszę pokazać moja pracę z jak najlepszej strony”. Czytając wyniki ankiet
generalnie odniosłam wrażenie, że głównym źródłem inspiracji i motywacji Niebieskich do
pracy są oni sami. Z jednej strony taka samowystarczalność i niezależność to pozytywne
zjawiska. Z drugiej, powinny być one również ostrzeżeniem, żeby trzymać swojego
wewnętrznego krytyka na wodzy i bacznie go obserwować, żeby nie stał się zbyt surowy i
niewyrozumiały.

Co robisz wbrew sobie podczas ćwiczenia?

Co udało Ci się zmienić w sposobie jakim ćwiczysz?

4.4 Osobowość Czerwona

Co zaliczyłbyś/aś do mocnych stron swoich ćwiczeń?

Co lubisz w występach publicznych?
Czerwoni to osoby: samodzielne i niezależnie myślące, z łatwością podejmujące decyzje,
charakteryzujące się logicznym myśleniem i umiejętnością rozwiązywania problemów. Nie
jestem w stanie stwierdzić, czy długa historia czerwonych z instrumentem (wszyscy
ankietowani grają piętnaście lat lub więcej) to przypadek, czy odczuli już wyraźniej wpływ
zajmowania się muzyką na rozwój lewej półkuli mózgu i nabyli większe umiejętności
zarządzania i metodycznego podejścia do gry. Czerwoni ćwiczą w wymarzony sposób –
charakteryzuje ich skupienie, planowanie, a ich uwaga jest podzielna. Ich odpowiedzi na
pytanie o występy publiczne nie były wcale oczywiste i przewidywalne – nie pisali tylko
sucho i rzeczowo o ich technicznych aspektach. Osobowości o kolorze czerwonym jasno
wyrażają dumę ze swoich prezentacji scenicznych. „Mogę pochwalić się moja interpretacją”,
Możliwość prezentacji swojego artystycznego ja, wyrażenie emocji i myśli muzycznych” – to niektóre
z ich słów.

Do swoich wad w ćwiczeniu zaliczyłbyś/aś…

Co sprawia Ci największą trudność podczas występów publicznych?
Wśród Czerwonych, podobnie jak w przypadku Żółtych do wad w ćwiczeniu wymieniany
często był chaos, którego źródło było jednak zupełnie inne. Wynikał z pośpiechu, narzucaniu
sobie na początku pracy z utworem zbyt szybkich temp, odkładaniem ćwiczenia wprawek i
trudnych miejsc na później, a czasem niewykorzystywanie bardziej rozsądnych metod pracy,
„bo się nie chce”. Za trudności podczas występów publicznych winią tremę i stres. Z
najróżniejszych powodów, z których nie dało się wysnuć żadnego tematu przewodniego.
Czerwoni to wbrew pozorom indywidualiści, ich odpowiedzi były najróżniejsze.