8 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

9
64Β) Ν Ποια είναι η έννοια του όρου «πολιτιστικά αγαθά» με βάση
τον Αρχαιολογικό Νόμο (Ν. 3028/2002)

Πολιτιστικά αγαθά είναι οι μαρτυρίες της ύπαρξης, και της

ατομικής και συλλογικής δραστηριότητας του ανθρώπου.
Διακρίνονται σε υλικά (μνημεία, έργα τέχνης, νομίσματα κ.α.) και άυλα
(μύθοι, έθιμα, προφορικές παραδόσεις, χοροί, μουσική, τραγούδια,
δεξιότητες ή τεχνικές που αποτελούν μαρτυρίες του παραδοσιακού,
λόγιου, και λαικού πολιτισμού).
68Β) Ν Ποια είναι η έννοια του όρου «άυλα πολιτιστικά αγαθά» με
βάση τον Αρχαιολογικό Νόμο (Ν. 3028/ 2002)

Ως άυλα πολιτιστικά αγαθά νοούνται εκφράσεις δραστηριότητες

γνώσεις και πληροφορίες όπως: μύθοι, έθιμα, προφορικές παραδόσεις,
χοροί, τραγούδια, μουσική, δρώμενα, δεξιότητες ή τεχνικές που
αποτελούν μαρτυρίες του παραδοσιακού, λαϊκού και λόγιου
πολιτισμού.
65Β) Ν Ποια είναι η έννοια του όρου «μνημεία» με βάση τον
Αρχαιολογικό Νόμο (Ν. 3028/2002).

Ως μνημεία νοούνται τα πολιτιστικά αγαθά που αποτελούν υλικές

μαρτυρίες και ανήκουν στην πολιτιστική κληρονομιά της Χώρας και των
οποίων επιβάλλεται ειδική προστασία βάσει των διακρίσεων. Τα
μνημεία διακρίνονται σε ακίνητα και κινητά και ανάλογα με την
περίοδο δημιουργίας τους σε αρχαία (μέχρι το 1830), νεότερα
(μεταγενέστερα του 1830) και εκείνα που ανάγονται στην περίοδο των
εκάστοτε τελευταίων εκατό ετών.
173Β) Ν Πως διακρίνονται τα μνημεία με βάση τον αρχαιολογικό
νόμο (Ν. 3028/2002)

Τα μνημεία διακρίνονται σε:

Α) Αρχαία μνημεία :είναι τα πολιτιστικά αγαθά που ανάγονται στους
προϊστορικούς, αρχαίους, βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς
χρόνους και χρονολογούνται έως και το 1830.
Στα αρχαία μνημεία συμπεριλαμβάνονται, τα σπήλαια και τα
παλαιοντολογικά κατάλοιπα για τα οποία υπάρχουν ενδείξεις
ότι συνδέονται με την ανθρώπινη ύπαρξη.
Β) Νεότερα μνημεία : είναι τα πολιτιστικά αγαθά που είναι
μεταγενέστερα του 1830 και επιβάλλεται η προστασία τους λόγω της
ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασίας τους.
Γ) Ακίνητα μνημεία: είναι τα μνημεία που υπήρξαν συνδεδεμένα με το
έδαφος και παραμένουν σε αυτό ή στο βυθό της θάλασσας ή στον
πυθμένα λιμνών ή ποταμών, καθώς και μνημεία που βρίσκονται στο
έδαφος ή στο βυθό της θάλασσας ή στον πυθμένα λιμνών ή ποταμών και
δεν είναι δυνατόν να μετακινηθούν χωρίς βλάβη της αξίας τους ως
μαρτυριών.
Στα ακίνητα μνημεία συμπεριλαμβάνονται οι εγκαταστάσεις, οι
κατασκευές και τα διακοσμητικά και λοιπά στοιχεία που αποτελούν
αναπόσπαστο τμήμα τους καθώς και το άμεσο περιβάλλον τους.
Δ) Κινητά μνημεία : είναι τα μνημεία που δεν θεωρούνται ακίνητα πχ.
αγάλματα, επιγραφές, αρχαιολογικά ευρήματα.
66Β) Ν Ποια είναι η έννοια του όρου «αρχαιολογικοί χώροι» με
βάση τον Αρχαιολογικό Νόμο (Ν. 3028/2002).

Ως αρχαιολογικοί χώροι νοούνται εκτάσεις στην ξηρά ή στη θάλασσα,

ή στις λίμνες ή στους ποταμούς, οι οποίες περιέχουν ή υπάρχουν
ενδείξεις ότι περιέχονται αρχαία μνημεία ή αποτέλεσαν ή υπάρχουν
ενδείξεις ότι αποτέλεσαν από τους αρχαιότατους χρόνους έως το
1830 μνημειακά, οικιστικά ή ταφικά σύνολα.
Περιλαμβάνουν και το απαραίτητο ελεύθερο περιβάλλον που
επιτρέπει στα σωζόμενα μνημεία να συντίθενται σε ιστορική,
αισθητική και λειτουργική ενότητα.
67Β) Ν Ποια είναι η έννοια του όρου «ιστορικοί τόποι» με βάση τον
Αρχαιολογικό Νόμο (Ν. 3028/2002).

Ως ιστορικοί τόποι νοούνται είτε εκτάσεις στην ξηρά, ή στη θάλασσα,

ή στις λίμνες, ή στους ποταμούς, που αποτέλεσαν ή που υπάρχουν
ενδείξεις ότι αποτέλεσαν το χώρο μεγάλων ιστορικών ή μυθικών
γεγονότων ή εκτάσεις που περιέχουν ή υπάρχουν ενδείξεις ότι
περιέχονται μνημεία μεταγενέστερα του 1830, είτε σύνθετα έργα του
ανθρώπου και της φύσης μεταγενέστερα του 1830 τα οποία συνιστούν
χαρακτηριστικούς και ομοιογενείς χώρους που οριοθετούνται
τοπογραφικά και επιβάλλεται η προστασία τους λόγω της εθνολογικής,
λαογραφικής, κοινωνικής, τεχνικής, βιομηχανικής, αρχιτεκτονικής και
γενικά της ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασίας τους.
69Β) Ν Πως διακρίνονται τα ακίνητα μνημεία με βάση τον
Αρχαιολογικό Νόμο (Ν. 3028/2002).

Τα ακίνητα μνημεία διακρίνονται σε :

Α) Αρχαία που χρονολογούνται έως και το 1830
Β) Νεότερα πολιτιστικά αγαθά που είναι προγενέστερα των εκάστοτε
τελευταίων 100 ετών πχ. 1831 – 1918.
Γ) Νεότερα πολιτιστικά αγαθά που ανήκουν στην περίοδο των
εκάστοτε τελευταίων 100 ετών πχ. 1918 – 2018.
Και τα δύο (Β,Γ) χαρακτηρίζονται μνημεία λόγω της ιδιαίτερης
αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής, κοινωνικής,
εθνολογικής ,λαογραφικής τεχνικής, βιομηχανικής και γενικά
ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασίας τους.
70 Β) Ν Ποιες είναι οι υποχρεώσεις του προσώπου που ανακαλύπτει
ή βρίσκει ακίνητο μνημείο με βάση τον Αρχαιολογικό Νόμο
(Ν. 3028/2002).

Κάθε πρόσωπο που ανακαλύπτει ή βρίσκει ακίνητο μνημείο οφείλει να

το δηλώσει χωρίς δική του καθυστέρηση στην πλησιέστερη
Αρχαιολογική Αστυνομική ή Λιμενική Αρχή.
Η δήλωση πρέπει να περιέχει την ακριβή τοποθεσία όπου βρίσκεται ή
ανακαλύπτεται το αρχαίο και κάθε άλλη χρήσιμη λεπτομέρεια. Τα
στοιχεία της δήλωσης καταγράφονται σε έκθεση από την παραπάνω
αρχή.
Αν το αρχαίο ανακαλύπτεται ή βρίσκεται σε ακίνητο όπου εκτελούνται
έργα ή εργασίες αυτές πρέπει να διακόπτονται αμέσως, μέχρι να
αποφασίσει η Υπηρεσία.
71) Ν Σε ποιες περιπτώσεις δικαιούται χρηματικής αμοιβής και σε
ποιες όχι ένα πρόσωπο που ανακαλύπτει ή βρίσκει ακίνητο μνημείο
με βάση τον Αρχαιολογικό Νόμο (Ν.3028/2002).

Με απόφαση του Υπουργού Πολιτισµού ύστερα από γνώµη του

Συµβουλίου παρέχεται χρηµατική αµοιβή στο πρόσωπο που δηλώνει
την ύπαρξη ακινήτου αρχαίου.

Αµοιβή παρέχεται επίσης σε όποιον υποδεικνύει τον τόπο όπου

υπάρχουν άγνωστα στην Υπηρεσία ακίνητα αρχαία.

Αν το αρχαίο ανακαλύπτεται ή βρίσκεται μέσα σε ιδιωτικό ακίνητο

και αυτός που το δηλώνει δεν είναι ο κύριος ή μισθωτής του ακινήτου
η αμοιβή επιμερίζεται και στους δύο σε ίσα μέρη.

Για ενάλια αρχαία αν αυτός που τα δηλώνει δεν είναι κύριος ή

μισθωτής του μέσου με το οποίο εντοπίστηκαν τότε η αμοιβή
επιμερίζεται μεταξύ εκείνου που το δηλώνει και του κυρίου ή
µισθωτή του µέσου σε ίσα μέρη.

Δεν καταβάλλεται αμοιβή:

1. Εάν το αρχαίο είναι ήδη γνωστό στην Υπηρεσία
2. Εάν βρίσκεται ή ανακαλύπτεται σε οριοθετημένο ή υπό οριοθέτηση
αρχαιολογικό χώρο ή κατά την ανασκαφή ή κατά την εκτέλεση
άλλων εργασιών στις οποίες πρέπει να παρίσταται εκπρόσωπος της
Υπηρεσίας
3. Εάν εκείνος που το δηλώνει ή υποδεικνύει τον τόπο όπου βρίσκεται
είναι υπάλληλος του Δημοσίου , ΟΤΑ, ή άλλου ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ του
ευρύτερου δημοσίου τομέα και ενεργεί μέσα στο πλαίσιο των
υπηρεσιακών του καθηκόντων.
4. Σε όποιον ανακαλύπτει ή βρίσκει αρχαίο με μη νόμιμο τρόπο και σε
όποιον επιχειρεί να αποκρύψει αρχαίο ή προβαίνει σε ενέργειες που
μπορεί να το βλάψουν.
73Β) Ν Τι γνωρίζετε για τη «κατάχωση» ενός ακινήτου αρχαίου με
βάση τον αρχαιολογικό νόμο (Ν. 3028/2002)

Στην περίπτωση που αποφασιστεί να καταχωθεί ή να μην διατηρηθεί

στον τόπο όπου βρίσκεται το αρχαίο ακίνητο, απαιτείται η
προηγούμενη φωτογράφηση, αποτύπωση και τεκμηρίωση του, καθώς
και η κατάθεση εκτενούς επιστημονικής έκθεσης συνοδευόμενης από
λεπτομερή κατάλογο ευρημάτων.
204Β) Ποιες ενέργειες σε ακίνητα μνημεία απαγορεύονται με βάση
τον αρχαιολογικό νόμο (Ν. 3028/2002)

Απαγορεύεται κάθε ενέργεια που είναι δυνατόν να επιφέρει με άμεσο

ή έμμεσο τρόπο καταστροφή, βλάβη, ρύπανση ή αλλοίωση της
μορφής του μνημείου.

Επίσης χωρίς έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού απαγορεύεται

 Η εκμετάλλευση λατομείου και μεταλλείων, ο πορισμός
οικοδομικών υλικών, η διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών και η
εκμετάλλευση μεταλλείων, καθώς και ο καθαρισμός λατομικών
περιοχών.
 Η εγκατάσταση ή η λειτοργία βιομηχανικής, βιοτεχνικής ή
εμπορικής επιχείρησης, η τοποθέτηση τηλεποικοινωνιακών ή
άλλων εγκαταστάσεων, η επιχείρησης οποιουδήποτε τεχνικού ή
άλλου έργου ή εργασίας καθώς και η οικοδομική δραστηριότητα
κοντά σε αρχαία.
 Κάθε εργασία, επέμβαση ή αλλαγή χρήσης σε ακίνητα μνημεία.
205 Β) Ν Με ποιο τρόπο και διαδικασία προστατεύονται οι
αρχαιολογικοί χώροι που βρίσκονται εντός των οικισμών με βάση
τον αρχαιολογικό νόμο (Ν. 3028/2002)

Σύμφωνα με τα άρθρα 13 και 14 οι αρχαιολογικοί χώροι εντός

οικισμών προστατεύονται με τον καθορισμό ζωνών προστασίας όπως
και στους αρχαιολογικούς χώρους εκτός οικισμών.

Στις περιοχές που υπάγονται στη Ζώνη προστασίας Α΄ (μη κεντρικοί

οικισμοί) απαγορεύεται η ανέγερση νέων κτιρίων και επιτρέπεται η
αποκατάσταση ερειπωμένων κτισμάτων καθώς και η κατεδάφιση των
ετοιμόρροπων κτιρίων εφόσον συνάδουν και δεν αλλοιώνουν τον
χαρακτήρα του οικισμού. Εφαρμόζονται οι διατάξεις που ισχύουν για
τους ενεργούς οικισμούς.

Ζώνη Προστασίας Β’ ενεργοί οικισμοί : Εδώ απαγορεύονται οι

επεμβάσεις που αλλοιώνουν τον χαρακτήρα και τον πολεοδομικό ιστό
ή διαταράσσουν τη σχέση μεταξύ κτιρίων και των υπαίθριων
χώρων.
Επίσης απαγορεύονται δραστηριότητες και χρήσεις των κτισμάτων
και των ελεύθερων χώρων τους και των κοινόχρηστων χώρων τους,
οι οποίες δεν εναρμονίζονται με το χαρακτήρα και τη δομή των
επιμέρους κτισμάτων ή χώρων ή του συνόλου.

Για τον καθορισμό της χρήσης κτίσματος ή του ελεύθερου ή του

κοινόχρηστου χώρου απαιτείται άδεια με απόφαση του Υπουργού
Πολιτισμού η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου.
72Β) Ν Πως τιμωρείται η φθορά μνημείων με βάση τον
αρχαιολογικό νόμο (Ν. 3028/2002)

Όποιος καταστρέφει, βλάπτει, ρυπαίνει, κάνει ανέφικτη ή δύσκολη τη

χρήση ή αλλοιώνει τη μορφή του μνημείου που ανήκει σε συλλογή
μουσείου με πολιτιστικά αγαθά ή έχει τοποθετηθεί σε ανοιχτό ή κλειστό,
δημόσιο ή δημοτικό ή κοινόχρηστο χώρο τιμωρείται με φυλάκιση
τουλάχιστον 2 ετών.
Εάν η πράξη τελέσθηκε από αμέλεια τιμωρείται με φυλάκιση έως 2
ετών.
Εάν το μνημείο ανήκει στον δράστη επιβάλλεται φυλάκιση μέχρι 3 έτη.
Εάν το μνημείο είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας και η πράξη έγινε στο
πλαίσιο οργανωμένης εγκληματικής δραστηριότητας ή από πολλούς
ενωμένους για την τέλεσή της, επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι 10 ετών.
74Β) Ν Πως τιμωρείται η παράνομη ανασκαφή και παράνομη
αρχαιολογική έρευνα με βάση τον αρχαιολογικό νόμο (Ν. 3028/2002).

 Όποιος χωρίς προηγούμενη άδεια διενεργεί ανασκαφή με σκοπό την

ανεύρεση ή αποκάλυψη αρχαίων τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι 10
ετών.
 Αν αυτές οι πράξεις έγιναν μέσα σε αρχαιολογικούς χώρους ή αν ο
υπαίτιος τις επιχειρεί κατ’ επάγγελμα ή κατά συνήθεια τότε
 επιβάλλεται κάθειρξη
 Όποιος χωρίς προηγούμενη άδεια διενεργεί άλλης μορφής
παράνομη αρχαιολογική έρευνα με σκοπό την ανεύρεση ή
αποκάλυψη αρχαίων τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους
 Αν ο δράστης διαπράττει αυτή την πράξη κατά συνήθεια ή κατ’
επάγγελμα, επιβάλλεται κάθειρξη έως 10 ετών.
95.(Β) Ν Πως τιμωρείται η παράνομη χρήση ανιχνευτή μέταλλου, με
βάση των αρχαιολογικό νόμο (Ν. 3028/2002).

Σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο όποιος χρησιμοποιεί ανιχνευτή

μετάλλων ή άλλα όργανα για διερεύνηση του υπεδάφους η του βυθού
η πυθμένα χωρίς την άδεια της αρχαιολογικής υπηρεσίας τιμωρείτε με
φυλάκιση τουλάχιστον 3 μηνών.
Αν η πράξη τελέστηκε μέσα σε αρχαιολογικούς χώρους ή αν ο
υπαίτιος της πράξης την επιχειρεί κατ’ επάγγελμα ή κατά συνήθεια
επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον 3 ετών.
96. Ν Πώς τιμωρείται η φθορά μνημείου από αμέλεια, με βάση
τον Αρχαιολογικό Νόμο (Ν.3028/2002);

Όποιος από αμέλεια καταστρέφει, βλάπτει, ρυπαίνει, καθιστά ανέφικτη ή

δυσχερή τη χρήση ή αλλοιώνει τη µορφή µνηµείου ή ανήκοντος σε
συλλογή µουσείου πολιτιστικού αγαθού ή πολιτιστικού αγαθού που έχει
τοποθετηθεί σε ανοικτό ή κλειστό δηµόσιο, δηµοτικό ή κοινόχρηστο χώρο
τιµωρείται µε φυλάκιση µέχρι δύο (2) ετών.
97.(Β) Ν Πως τιμωρείται η πλημμελής φύλαξη, διατήρηση η
συντήρηση μνημείου, με βάση τον αρχαιολογικό νόμο 3028/2002

Ο κύριος, ο νομέας ή ο κάτοχος μνημείου ο οποίος εκτελεί τις υποχρεώσεις

του για τη φύλαξη, διατήρηση η συντήρηση πλημμελώς και έτσι εκθέτει το
μνημείο σε κίνδυνο τιμωρείτε με φυλάκιση μέχρι 3 ετών.
206Β) Ν Πως τιμωρείται η κλοπή μνημείων με βάση
τον αρχαιολογικό νόμο (Ν. 3028/2002).

Με κάθειρξη μέχρι 10 ετών τιμωρείται η κλοπή, αν το μνημείο είναι

ιδιαίτερα μεγάλης αξίας ή είναι μνημείο που αφαιρέθηκε από χώρο
ανασκαμμένο, από μουσείο, από αποθηκευτικούς χώρους αρχαίων
ευρημάτων ή από χώρο όπου φυλάσσεται συλλογή.

Εάν η πράξη έγινε από πρόσωπα ενωμένα για τη διάπραξη

κλοπών, ληστειών ή εγκλημάτων που προβλέπονται από τον
παρόντα νόμο επιβάλλεται κάθειρξη.

Η ίδια ποινή επιβάλλεται εάν ο δράστης διαπράττει κατά συνήθεια ή

κατ’ επάγγελμα κλοπές μνημείων.