İTFAİYECİLERİN BAŞ DÜŞMANI DUMAN Ahmet Sertkan DUMAN
Küçük katı, sıvı ve gaz parçacıklarından oluşan bir koleksiyondur.
Duman yüzlerce farklı kimyasal ve duman içerebilse de, görünür duman çoğunlukla karbon (kurum), katran, yağ ve küldür.
Yanma tamamlanmadığında duman oluşur (yakıtı tamamen
yakmak için yeterli oksijen yoktur). Tam yanma sırasında her şey yanar ve sadece su ve karbondioksit üretir. Eksik yanma meydana geldiğinde, her şey yanmaz. Duman, bu küçük yanmamış parçacıkların bir koleksiyonudur. Her parçacık gözlerinizle görülemeyecek kadar küçüktür, ancak bir araya geldiklerinde onları duman olarak görürsünüz. Duman tehlikelidir Duman soluma, iç mekan yangınlarının kurbanlarında birincil ölüm nedenidir. Evdeki yangın mağdurlarının yaklaşık % 85'i yangından ziyade dumanın etkileri nedeniyle ölmektedir. İçeriğine bağlı olarak, üretilen duman aşırı derecede toksik veya tahriş edici olabilir. Örneğin, yanan plastikler genellikle karbon monoksit ve hidrojen klorür gibi zehirli gazlar üretir. DUMAN OKSİJEN İÇERMEZ
( CANLLILAR İÇİN % 20.9 OKSİJENE İHTİYAÇ VARDIR.
% 17.5 İN ALTI TEHLİKELİDİR.) YANMA İÇİN % 16 OKSİJENE İHTİYAÇ VARDIR. OKSİJEN AZ OLDUĞUNDAN YANMA YERİNE DUMAN OLUŞMUŞTUR. DUMAN ASİTLER İÇEREBİLİR.
CİĞERLERDE SÖNMELERE NEDEN OLUR.
ASİTLİ HAVANIN TAŞA OLAN ETKİSİ
DUMAN ÇOK MİKTARDA KARBONDİOKSİT İÇERİR.
CANLILARI OKSİJENSİZ BIRAKARAK BOĞAR.
DUMANDAN BOĞULDU DEĞİMİ BURADAN GELİR.
6400 ppm 1-2 dakika içerisinde baş ağrısı, halsizlik ve
bulantı,5-30 dakika içerisinde ölüm. 12,800 ppm 1-3 dakika içerisinde ölüm DUMAN KARBONMONOKSİT YATAGIDIR.
YANMAMIŞ GAZLAR KARBONMONOKSİT ÜRETİR.
CO DİĞER MOLEKÜLLERE, ÖZELLİKLE MİYOGLOBİN VE MİTOKONDRİYAL SİTOKROM OKSİDAZA BAĞLANIR., KALP VE SİNİR SİSTEMİNDE ÖNEMLİ HASARA YOL AÇAR. YANGINLARDA DUMANDAN ÖLÜMLERİN % 60 I KARBONMONOKSİT KAYNAKLIDIR. DUMAN SICAKTIR
( YANMANIN ÜRÜNÜ OLAN DUMAN
65 C den İTİBAREN CİĞERLERİ KAVURUR CİĞERLERDE SU TOPLANMASINA NEDEN OLUR.) DUMAN HIZLIDIR.
ISIDAN ÖNCE GELİR.
ÇOK HIZLI ÖLDÜRÜR.
DUMANI BAŞLAMA SAFHASINDA YAKALAYACAK
DUMAN SENSÖRLERİ KULLANMAKTA YARAR VAR. DUMAN GÖRÜŞÜ ENGELLER.
( YÖN BULMAYI ZORLAŞTIRIR. KAÇIŞI ENGELLER )
SICAK DUMAN GÖZLERİ AŞIRI ETKİLER, YAKAR YAŞARTIR, ASİTLİDİR YAŞARTIR. BİR NEVİ KÖRLÜK DURUMU YAŞATIR. DUMAN ZEHİRLİDİR.
( SANAYİ YANGINLARINDA 5000 DEN FAZLA
ÇOK DEĞİŞİK ZEHİRLERE MARUZ BIRAKIR. ) BİRÇOK İTFAİYECİNİN KALP KRİZİNİN SİYANÜR ZEHİRLENMESİNDEN KAYNAKLANDIĞI BİLİNMEKTEDİR. SİYANÜR KONSANTRASYONU NE KADAR YÜKSEK OLURSA ÖLÜM O KADAR HIZLI OLUR. DUMAN CAN DÜŞMANIDIR.
ÖLÜMLE KOLKLA DOLAŞIR.
HAYAT SÖNDÜRÜR. İTFAİYECİ TANIMAZ. GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALSAYDIN DER. DUMAN YANICI VE PARLAYICIDIR.
( ANİDEN PARLAR –PATLAR VE YANAR )
ÇÜNKÜ TAM YANMAMIŞ GAZLAR İÇERİR. BU GAZLAR OKSİJEN YAKALADIĞI AN FLASH OWER -PARLAMA VE BACKDRAFT - PATLAMA OLUŞUR. DUMAN SİNSİ VE SESSİZDİR.
HAVADA ÇOK UZAKLARA ULAŞABİLİR.
HER ZAMAN SYAH DUMAN OLARAK GELMEZ. ALKOLLER DUMANSIZ GİBİ YANAN MADDELERDİR. YA DA MUTFAKTAKİ ATEŞİN ÇATIRTISI VARDIR AMA; YATAKODASINA SIZAN DUMANIN HİÇ SESİ ÇIKMAZ. UYUR İKEN ETKİLER VE BİR DAHA UYANAMAZSINIZ. DUMAN ASIL KATİLDİR.
YANGINLARDA ÖLÜMLERİN % 90 DAN
FAZLASI DUMANDANDIR. DUMAN ÇEVRE DÜŞMANIDIR.
ZEHİRLER, ASİT YAĞMURLARINA NEDEN OLUR.
KARBONDİOKSİT SALINIMINI ARTTIRIR. ÇEVREYİ TAHRİP EDER. DUMAN MARATON KOŞAR.
İNSANLAR HER ZAMAN YANGININ ISI
FAKTÖRÜNDEN KORKARLAR. YANGINLARDA YANARAK ÖLEN ÇOK AZDIR. DUMAN ZEHİRLİ GAZLARI TAHMİN EDİLENDEN ÇOK DAHA UZAKLARA TAŞIR. ÖLÜMCÜL TEHLİKESİ YANMANIN ISISINDAN DAHA GÜÇLÜDÜR. DUMAN USTA AVCIDIR.
MASKE VE SOLUNUM EKİPMANINI KULLANMADAN;
YANGIN YERİNDE DOLANAN AMİR, MEMUR, İŞ YERİ SAHİBİ, EV SAHİBİ, MAL SAHİBİ KİM VARSA HERKESE DÜŞMANDIR. KORUNMASIZ YAKALADIKLARINI AVLAR.
Tekirdağ'ın Şarköy ilçesinde, bir evde çıkan yangını
söndürmeye çalışan itfaiye çavuşu yoğun dumandan etkilenerek, zehirlendi. DUMAN KİNDARDIR.
ONUNLA ŞAVAŞANLARI DA ALT ETMEYE ÇALIŞIR.
ADI ÜZERİNDE DUMAN MASKESİNDE EN UFAK BİR DELİK BULSA, İTFAİYECİNİN BİLE CİLDİNDE AÇIKLIK FARKETSE ANINDA ZEHİRLER.
Sultanbeyli'deki bir halı fabrikasında çıkan yangına
müdahale ederken dumandan etkilenen 3 itfaiyeciden 1'i şehit oldu. Evinize erken uyarı veren duman sensörü takmak hayat kurtarablir.
Duman dedektörü, tipik bir yangın göstergesi olan dumanı
algılayan bir cihazdır. Ticari, endüstriyel ve toplu konut dedektörleri yangın alarm sistemine bir sinyal yollarken, ev dedektörleri olarak adlandırılan tiptekiler genellikle dedektörün kendisinden yerel bir sesli ya da görsel alarm yayarlar. EĞER DUMANA YAKALANDIYSANIZ,
DUMANI SOLUMAYIN. SICAK ZEHİRLİ VE BOĞUCUDUR.
DUMAN AYNI ZAMANDA SİZİ KÖR EDER. YERE ÇÖKÜN AŞAĞIDA TEMİZ HAVA SERİN HAVA VE OKSİJEN BOLDUR. GİDECEĞİN YERE GÖREREK ULAŞABİLİRSİN. EV YANINLARININ % 50 Sİ GECE 23:00 İLE SABAH 07:00 ARASI MEYDANA GELMEKTEDİR.
YATAK ODANIZIN KAPISI SİZ UYURKEN SÜREKLİ KAPALI
OLMALI. BU SİZE KAÇMANIZ İÇİN GEREKEN FAZLADAN ALACAĞINIZ HAVAYI SAĞLAYACAKTIR. HEM ATEŞ HEM DE DUMAN DIŞARIDA KALCAKTIR. YANGIN ANINDA ;