Yakup Kadri Karaosmanoğlu - Ankara

Kitabın Adı : ANKARA

Kitabın Yazarı : Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU
Yayın Evi : İnkılap
Basım Yılı : 1982

1-)Kitabın Konusu :
Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU'nun Ankara romanı ütopik bir romandır.
Bu romanda yazarın özlediği, özlemini çektiği geleceğin Ankara'sı
dolayısı ile Türkiye'sidir.
2-)Kitabın Özeti :
Cumhuriyet inkılabı ile birlikte Anadolu'nun yeniden dirilişi yeniden
yapılanması gerekmektedir. Bu yeni yapı üzerine acil bir şekilde bina
inşaa edilmelidir. Bunu yapacak olanlar ise dönemin idealist vatansever
insanları olacaktır. Ankara romanında ise bunu gerçekleştirecek idealist
insanların verdiği mücadele anlatılmaktadır. Bu idealist insanlar inkılap
hareketini özümsemiş, milli şuura sahip karakterlerdir. Bu insanlar hayat
serüveni içerisinde karmaşık yollardan geçerek romanın son bölümünde
bir araya gelirler. Kendi hayatlarını geleceğin çağdaş, modern, öz benliği
ile çelişmeyen maddi ve manevi varlığını kaybetmeyen, değerleri ile
övünen yeni Türk toplumu yaratma mücadelesi içinde geçer.
Ankara romanı üç bölümden oluşmaktadır.;
Birinci bölüm : Sakarya savaşı öncesi ( 1922'ye kadar ).
İkinci bölüm : Cumhuriyetin ilanını izleyen yıllar ( 1926'ya kadar ).
Üçüncü bölüm : Cumhuriyet sonrasının 14 ve 20. Yılları (1937-1943'e
kadar ).
Bu üç bölümdeki olaylar yazarın her bölümde ayrı bir kişilik olarak
karşımıza çıkardığı Selma Hanım'ın çevresinde geçer. Selma Hanım'ın
arayışı Ankara'nın arayışıdır. Yazgısı Ankara'nın yazgısıdır. Yaşamı da
Ankara'nın yaşamıdır. Selma Hanım'ın ilişki kurduğu erkekler ise birer
simgedirler.
Birinci bölüm: Kurtuluş Zaferi ile sonuçlanan, savaş yıllarındaki
Ankara'yı kısa hatlarla açıklamaktadır. Romanın kahramanı olan Selma
Hanım hayatını bu üç bölümde üç ayrı erkekle geçiriyor. Milli mücadele
yıllarında bir banka şefinin karısıdır. Kocası Nazif'le Ankara'nın
yabancısıdır. İstanbul'lu hanım için Ankara'da hayat tek düze ve sıkıcıdır,
yoksulluklarla doludur. Boş zamanlarında Hatice Hanım ve Halime
Hanım ile sohbet eder. Bu sohbetlerinde gündelik Ankara hayatını tüm
çıplaklığı ile gözler önüne serer. Daha sonraları Nazif Bey'in vekil
arkadaşı Murat Beyle tanışırlar. Bu sırada binbaşı Hakkı Beyle de
tanışırlar. Bu dönemlerde Hakkı Bey'in milli mücadele ruhu ve azmi
kendisini fazlasıyla etkiler. Bütün ümitlerin zafer'e bağlandığı, başka
hiçbir şeyin ehemmiyetli olmadığı bu devirde, herkesin mütevazı bir
hayatı vardır. Yalnız kocası Nazif Bey'in milli davaya bir erkekten
beklediği heyecan ve alaka ile bağlanmadığını gören Selma Hanım yavaş
yavaş kocası Nazif Bey'den kopmaya başlar. Erkân-ı Harp Binbaşı'sının
fikir ve hareketlerine yakınlık duyar. Birinci bölüm Selma Hanım'ın
binbaşının cazibesine kendisini kaptırdığı bir zamanda sonuçlanır.
İkinci bölümde Selma Hanım Nazif Bey'den boşanmıştır. Bu bölüm
zaferden sonraki Ankara'dır. Selma Hanım eski binbaşı emekli Miralay
Hakkı Bey'in karısıdır. Ancak koşullar değişmiş değişen koşullar
Cumhuriyet öncesinin kişilerini de değiştirmiştir. Hakkı Bey ordudan,
Murat Bey vekillikten ayrılmışlardır. Vurguncu harp zengini şirket meclisi
idarelerinde dolaşan, ecnebi gruplarla komisyon işleri yapmaya çalışan
Hakkı Bey'in yeni yüzüyle karşılaşırız. Hakkı Bey milli idealleri bir tarafa
bırakmış, maddi refah içerisinde sadece kendi hesabına çalışan birisine
dönüşmüştür. Bu zümreye göre artık halkçılık diye bir dava kalmamıştır.
Bu bölümde halk ile bu zümre arasında nasıl doldurulmaz bir uçurum
açıldığını, inkılabı böyle anlayanları, hep kendi lehlerine çekenlerin
eleştirisi yer alır. Selma Hanım yeni kocasından da uzaklaşır. Bu sırada
muharrir olan Neşet Sabit genç kadını görmek için onların bazı
alemlerine iştirak eder. Selma Hanım bu hayatın acılarını onunla paylaşır.
Binbaşı Hakkı Bey'den boşanır. Bundan sonraki hayatında toplumsal
hizmetlerin en değerlisi olan öğretmenlik görevine atılır.
Son bölüm yazarın hayalindeki Ankara'dır. Yazarın bu hayali
Cumhuriyet'in Onuncu Yıl Dönümü Bayramıyla başlar. Gazi Mustafa
Kemal'in Türk milletine hitabesi, bir devir başlangıcının, bir yeni sabahın
ilk işareti gibi olmuştur. Ankara'nın çehresi değişmiştir. Bundan sonra
egoist bir zümrenin zevkine ve menfaatine karşı şiddetli matbuat
hücumu başlamıştır. Halk evleri, Toplumsal Mükellefiyet Teşkilatı yeni
hayatın odakları olmuştur. Selma Hanım Neşet Sabit'le evlenmiş, bu iki
insan yeni hayatın imar ve inşasında elele vererek büyük bir aşkla
çalışıyor, yeni değerleri halk yığınlarına götürürler. Harf İnkılabı, Tarih
Cemiyeti, Yüksek İktisat Enstitüsü, Halk Evleri gibi daha bir çok alanda
büyük atılımlar, büyük yenilikler gerçekleşir. Selma Hanım ve Neşet Sabit
fırsat buldukça Anadolu'nun muhtelif yerlerine seyahat eder, bu
seyahatlerinde gördükleri yerlerin yeni çehresiyle karşılaşırlar. Anadolu
toprağı, suyu, kırı, bayırı, dağı, taşıyla eşsiz güzelliğiyle cennetten bir
parça gibi tasavvur ederler, bundan doyumsuz bir haz alırlar. Hele
Pınarbaşı'nda düzenledikleri eğlencelerde halk ezgileri ve türküleri
çalınır söylenir, sabaha kadar hoşça vakit geçirirler. Roman yazarın bu
tasavvuruyla son bulur.
3-)Kitabın Ana Fikri :

Yeni kurulan bir devletin buhranlı dönemlerinde insanların kendi

menfaatlerinden çok devletini ve milletini düşünmesi gerekir.Bu zor
dönemin atlatılmasında her ferdin yürek yüreğe, el ele çalışması;
engelleri, ne kadar güç olsa da, beraberce aşması gerekmektedir.

4-)Kitaptaki Olayların ve Şahısların Değerlendirmesi :

Selma Hanım : İyi bir öğrenim görmüş, haksızlıklara boyun eğmeyen,

vatansever, vatan sevgisi uğrunda oradan oraya koşan; hep bir şeylet
arayan, aradığını bulamayan; azimli ve hoş görülü, halden anlar, olgun
bir kişidir.
Nazif Bey : İyi bir öğrenim görmüş banka şefidir. Sessiz, sedasız,
vatanından çok canını seven kişidir.

Binbaşı Hakkı Bey : Milli mücadele yıllarında atılgan ve yiğit bir

askerdir. Milli mücadele bitince tavır ve hareketlerinde değişmeler olur.
Milli mücadele vurguncusudur, sömürücüdür, vurdumduymaz biridir.

Neşet Sabit Bey : İyi bir öğrenim görmüş, genç bir yazardır. Milli
mücadelenin yanında yer almış, gönülden desteklemiş, inkılabın yanında
canla başla çalışan; sorumluluğunu bilir, azimli, hoşgörülü, halden
anlayan bir kişidir.

Murat Bey: Kendisi Anadolu'nun bağrında yetişmiş, milli mücadelenin

yanında yer almış, tutucu, kendi çıkarını herşeyin üstünde tutan bir
insandır. Milli mücadele vurguncusudur. Milli mücadele sonunda zengin
olmuş, harvurup harman savuran bir kişidir. Ailesi ile Avrupa'ya
kaçmıştır.

Ömer Efendi ve Ailesi : Kültür düzeyleri düşük insanlardır.Kendilerinin

ayıp saydıkları şeyleri başkaları yaparsa ayıp sayarlar. Kendileri yaparsa
olağan karşılarlar. Tutucudurlar. İş hayatında başarılıdırlar.

Yıldız Hanım : Tiyatro sanatçısıdır.

Şeyh Emin : Dini bir kişidir, tutucudur.

5- )Kitap Hakkında Şahsi Görüşler :

Anlatımı güzel ve yalın bir kitap. Cumhuriyetin kuruluş yıllarında ki

karmaşada, insanların tutum ve davranışlarının, kendilerini nasıl
yansıttıkları hakkında örnekler sunuyor. Türkiye'nin geleceği hakkında, o
yıllarda ki endişeleri ve yapılanmayı aktarıyor.Okunulması faydalı
olacağını düşünüyorum.

6-)Kitabın Yazarı Hakkında Bilgi :

27 Mart 1889'da Kahire'de doğdu. İlköğrenimine ailesiyle birlikte gittiği

Manisa'da başladı. 1903'te İzmir İdadisi'ne girdi. Babasının ölümünden
sonra annesiyle yine Mısır'a döndü, öğrenimini İskenderiye'deki bir
Fransız okulunda tamamladı. 1908'de başladığı İstanbul Hukuk
Mektebi'ni bitirmedi. 1909'da arkadaşı Şehabettin Süleyman aracılığıyla
Fecr-i Âti topluluğuna katıldı. 1916'da tedavi olmak için gittiği İsviçre'de
üç yıl kadar kaldı. Mütareke yıllarında İkdam gazetesindeki yazılarıyla
Kurtuluş Savaşı'nı destekledi. 1921'de Ankara'ya çağrıldı ve bazı
görevler verildi.
1923'te Mardin, 1931'de Manisa milletvekili oldu. Bir yandan da
gazeteciliğini ve roman yazarlığını sürdürdü. Kadro Dergisi 1932'de
Vedat Nedim Tör, Şevket Süreyya Aydemir, Burhan Asaf Belge ve İsmail
Hüsrev Tökin ile birlikte Kadro dergisinin kurucuları arasında yer aldı.
Savunduğu bazı görüşler aşırı bulunduğu için Kadro dergisinin 1934'te
yayımına son vermek zorunda kalmasından sonra Tiran elçiliğine atandı.
Daha sonra 1935'te Prag, 1939'da La Haye, 1942'de Bern, 1949'da Tahran
ve 1951'de yine Bern elçiliklerine getirildi. 27 Mayıs 1960'tan sonra
Kurucu Meclis üyeliğine seçildi. Siyasal hayatının son görevi 1961-1965
arasındaki Manisa milletvekilliği oldu. 13 Aralık 1974'te Ankara'da öldü.

ESERLERİ Roman: Kiralık Konak, Nur Baba, Hüküm Gecesi, Sodom ve

Gomore, Yaban, Ankara, Bir Sürgün, Panaroma, 2 cilt, Hep O Şarkı.
Hikaye Bir Serencam, Rahmet, Milli Savaş Hikâyeleri. Anı: Zoraki
Diplomat, Anamın Kitabı, Vatan Yolunda, Politikada 45 Yıl,
Gençlik ve Edebiyat Hatıraları.