Abang Jo

Memenuhi janji, menaikkan Sarawak

ke pesada dunia
2 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
 Yang Amat
Berhormat Datuk
Patinggi (Dr) Abang
Profil Haji Abdul Rahman
Zohari bin Tun Datuk
Abang Haji Openg,
atau lebih mesra dikenali sebagai “Abang
Johari” atau “Abang Jo” dilahirkan di Limbang
pada 4 Ogos 1950. Beliau merupakan anak
bongsu Tun Abang Haji Openg bin Abang
Sapiee, Gabenor Sarawak yang pertama.
Abang Johari menerima pendidikan awal
di Sekolah Rendah Merpati Jepang di
Kuching sebelum meneruskan pembelajaran
menengah di Sekolah St. Joseph. Beliau
kemudian melanjutkan pengajian di
Henley College, Brunnel University di
United Kingdom dan memperolehi Sarjana
Pengurusan Perniagaan.
Pembangunan Wilayah dan Masyarakat pada
tahun 1983.
Abang Johari dilantik Menteri Pembangunan
Perindustrian pada tahun 1987, diikuti
sebagai Menteri Pelancongan (2000); Menteri
Perumahan (2004); Menteri Perumahan dan
Urbanisasi (2009); dan Menteri Perumahan
dan Menteri Pelancongan (2011).
Pada tahun 2016, beliau dilantik sebagai
Timbalan Ketua Menteri, sambil menggalas
portfolio Menteri Perumahan dan Urbaniasi
dan Menteri Pelancongan, Seni dan Budaya.
Pada 13 Januari 2017, Abang Johari
mengangkat sumpah sebagai Ketua Menteri
Sarawak ke-6 setelah Pehin Sri Adenan
Satem, Ketua Menteri Sarawak ke-5 kembali
ke rahmatullah.

Abang Johari mula berkecimpung dalam

bidang politik seawal tahun 1977, apabila
menjadi pemimpin sayap Pemuda Parti Pesaka
Bumiputera Bersatu (PBB). Empat tahun
kemudian, pada tahun 1981, beliau dipilih
sebagai Ahli Dewan Undangan Negeri Satok
dan berterusan mengharungi pilihan raya
negeri di kawasan berkenaan pada tahun
1983, 1987, 1991, 1996, 2001, 2006, 2011,
2016 hingga sekarang.

Setahun selepas bergelar wakil rakyat, pada

tahun 1982, beliau dilantik sebagai Ketua
Setiausaha Politik kepada Ketua Menteri,
sebelum dilantik sebagai Menteri Muda

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 3

 Pemimpin
berjiwa rakyat
Abang Johari lahir di Limbang, namun membesar
di kediaman keluarganya di Kampung Bandarsah,
Kuching. Bapanya pernah menjawat Pegawai
Hal Ehwal Bumiputera sebelum dilantik sebagai
Pengerusi Majlis Islam Sarawak dan kemudiannya
diangkat sebagai Gabenor yang pertama.
Kehidupan bermasyarakat dan kedudukan bapanya
menyebabkan beliau mudah menyesuaikan dirinya
dengan masyarakat sejak usia muda. Ia menjadikan
beliau tidak kekok untuk berdampingan dengan
rakyat. Malah, beliau sentiasa memenuhi undangan
kahwin di kampung-kampung, menziarahi kematian
malah bersolat di pelbagai masjid apabila tiada
acara rasmi yang perlu dihadiri. Apabila diperlukan,
terutama ketika kecemasan, Abang Johari segera
turun padang ke lokasi untuk melihat sendiri
keperluan dan bantuan yang diperlukan. Senario ini
mendapat perhatian rakyat negeri ini yang sempat
merakam gambar ketika Ketua Menteri muncul
mengunjungi mangsa bencana banjir dan kebakaran
di beberapa tempat di Sarawak.

Saya ingin menyatakan bahawa sebagai seorang Islam yang taat

kepada ajaran agama kita sedar bahawa apa-apa yang kita ada dalam
bentuk harta tidak akan dibawa ke kubur apabila kita dipanggil oleh
Ilahi; cuma yang dibawa ialah amalan kita ketika hidup.

Rekod saya sebagai Ahli Dewan Undangan Negeri selama 38 tahun

sejak tahun 1981, dan ahli pentadbiran negeri dan cabinet selama 34
tahun sejak 1984 adalah sebagai saksi kepada integriti yang ada pada
saya dan keluarga. I fear no one, but I fear God.

- Datuk Patinggi (Dr) Abang Haji Abdul Rahman Zohari bin Tun Datuk Abang Haji Openg

4 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 5
6 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
Pemimpin
Semua Kaum
Dalam perutusan sempena Hari Krismas 2019,
Abang Johari telah mengajak rakyat di negeri
ini untuk terus bersatu hati, bersama-sama
berusaha mengekalkan perpaduan dan
keharmonian sedia ada.
Sebagai pemimpin untuk semua kaum, Ketua
Menteri tidak pernah melepaskan peluang
menyertai rakyat termasuk mengunjungi rumah-
rumah terbuka semasa sambutan apa jua perayaan.
Malah, beliau sentiasa menekankan bahawa
Kerajaan Sarawak terus meraikan kebebasan
beragama dengan menyokong aktiviti-aktiviti
agama lain selain Islam melalui penubuhan Unit
Hal Ehwal Agama-agama Lain (UNIFOR).
Sarawak menjadi satu-satunya negeri di Malaysia
yang menyediakan bantuan kewangan kepada
agama lain dengan cara yang tersusun.
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 7
 Sarawak
2O2O
Keyakinan rakyat yang semakin meningkat
13 Januari 2020, genap tahun ketiga Abang Johari
sebagai Ketua Menteri Sarawak. Pengalaman luas
dan komitmen jitunya telah menyuntik keyakinan
rakyat negeri ini terhadap kepimpinan beliau.
Pendirian beliau yang konsisten untuk membawa
Sarawak mara ke hadapan turut mendapat
kepercayaan rakyat. Malah, wawasan Abang Johari
yang jelas, tegas dan didokong oleh rancangan
kewangan yang kukuh untuk membawa Sarawak ke
era digital, diyakini dapat membawa Sarawak lebih
jauh. Beliau mahu seluruh negeri ini dirapatkan
melalui teknologi digital, termasuk mengaplikasikan
artificial intelligence (AI) dan teknologi 5G.
Komitmen Abang Johari untuk merealisasikan
aspirasi ini terbukti apabila sebanyak RM400 juta
diperuntukkan dalam Belanjawan 2020 untuk
memajukan Ekonomi Digital. Ekonomi bentuk
8 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
baharu ini diyakini menjadi pemangkin kepada
transformasi ekonomi di Sarawak.
Selain itu, tumpuan turut terarah kepada
membangunkan kawasan luar bandar Sarawak.
Dalam Belanjawan 2020 lalu, Kerajaan Negeri
memperuntukkan sebanyak 67 peratus atau
RM6.597 bilion untuk aktiviti pembangunan, dan
ini termasuk pembangunan luar bandar dan sumber
manusia. Malah beliau turut memfokus beberapa
kawasan strategik yang akan dibangunkan sebagai
pusat pertumbuhan ekonomi baharu.
Agenda jelas serta perancangan kewangan yang
meyakinkan untuk tahun 2020 telah meningkatkan
lagi tahap keyakinan rakyat terhadap kepimpinan
Abang Johari.
Bermula dengan rancangan yang dikhususkan
untuk luar bandar, beliau turut memberi tumpuan
kepada keupayaan digital negeri ini. Malah
Abang Johari menjadikan strategi digital ini untuk
membuka peluang yang adil dan saksama kepada
masyarakat bandar dan luar bandar, terutama
dengan mencadangkan revolusi pertanian. Beliau
turut memberi jaminan kepada rakyat di kawasan
berkenaan untuk membantu apa-apa jua yang
mereka usahakan, sama ada mereka dalam kalangan
individu mahupun koperasi dan kumpulan tertentu.
Sejumlah RM797 juta diperuntukkan untuk tujuan
ini, yang diagihkan kepada dana pertanian, pusat
pemprosesan, dana nelayan serta apa-apa jua yang
berkaitan dengan transformasi pertanian.
• Kuching

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 9

 • Miri

Sibu •

10 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia

Komitmen ini dilihat mampu membantu
meningkatkan hasil pendapatan dan potensi para
pengusaha luar bandar yang akhirnya menjadikan
Sarawak, pengeksport utama makanan berkualiti
untuk tahun-tahun akan datang.
Selain itu, dari segi pembangunan modal insan,
Ketua Menteri pada tahun 2020, turut menyediakan
pembiayaan yang mencukupi untuk meningkatkan
tahap pendidikan, khususnya kepada golongan belia.
Menyedari pentingnya peranan belia dalam
mencorakkan masa depan negeri ini, Abang Johari
memperuntukkan sebanyak RM220 juta untuk Pusat
Kecemerlangan Teknikal Sarawak (CENTEXS), Pusat
Vokasional dan Institusi Pengajian Tinggi serta Pusat
• Bintulu
Kemahiran Pembangunan di Mukah dan Universiti
Swinburne di Kuching. Manakala RM30 juta
diperuntukkan sebagai dana bayaran balik pinjaman
PTPTN untuk mereka yang berhadapan masalah.
Semua ini termasuk dana prasekolah, program
inkubator dan Youth Venture Capital atau Modal
Teroka Belia Sarawak dilaksanakan bagi memastikan
masa depan belia Sarawak terjamin.
Bagi mengukuhkan lagi kedudukan Sarawak,
Kerajaan Negeri di bawah kepimpinan Abang Johari
mengambil langkah agresif berhubung tuntutan hasil
sumber asli negeri ini terutamanya yang melibatkan
sektor minyak dan gas. Usaha ini bakal menjana
pendapatan sebanyak RM2.87 bilion, termasuk
menerusi cukai eksport minyak sawit mentah.
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 11

Bajet 2o2o
Sarawak
Dalam membentangkan Belanjawan 2020,
Ketua Menteri bukan sahaja mengotakan
janjinya untuk membawa pembangunan
kepada Sarawak dan rakyatnya, malah
memastikan Sarawak terus mengambil
langkah-langkah yang lebih padu pada
tahun-tahun akan datang.
Ini menyuntik keyakinan kepada rakyat
yang sudah tentunya lebih teruja
12 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
untuk melihat pertumbuhan yang lebih
mampan.
Hala tuju pentadbiran Ketua Menteri
juga lebih konkrit dalam memanfaatkan
hak Sarawak terutamanya dari sumber
semula jadi menerusi hasil minyak dan
gas, selain menggerakkan ekonomi
digital yang akan membawa Sarawak ke
persada dunia.
Justeru, Belanjawan 2020 ilham Abang
Johari adalah berdasarkan landasan
yang kukuh – dengan ekonomi Sarawak
mengalami peningkatan dari tahun ke
tahun sebanyak 4.5 hingga 5.0 peratus.
Bagi sektor pembinaan, pertumbuhan
yang direkodkan adalah sebanyak 16.8
peratus, diikuti sektor perkhidmatan 6.8
peratus, pertanian dan perlombongan
2.4 peratus dan 1.4 peratus dalam
sektor eksport.
Anak-anak Sarawak juga boleh
merancang masa depan yang lebih
seimbang dengan adanya ekosistem
yang menyokong tuntutan gaya hidup
hari ini. Pasaran buruh menganggarkan
lebih 291,113 kekosongan jawatan
dengan kadar pengangguran yang
rendah sebanyak 3 peratus dan ini,
secara tidak langsung membolehkan
anak-anak Sarawak, bersama-sama
berganding bahu, menjaga dan
melindungi negeri ini pada masa depan.
Sarawak akan terus maju dengan sumber
pendapatan negeri yang kukuh hasil
sumbangan terbesar daripada cukai jualan
yang dianggarkan bernilai RM2.878 bilion
terutamanya daripada minyak mentah,
gas cecair dan produk petroleum lain.
Manakala RM445 juta lagi dijangkakan
daripada hasil sawit mentah, minyak
bijirin, minyak dan minyak sawit mentah.
Sumber pendapatan lain termasuk RM80
juta daripada loteri, RM58 juta daripada
aluminium dan RM30 juta daripada tayar.
Hasil pendapatan terbesar seterusnya
adalah daripada royalti air mentah yang
dijangka membawa masuk RM500
juta manakala pendapatan perhutanan
dijangka menjana RM299 juta daripada
royalti dan RM184 juta daripada premium
kayu dan tarif. Sektor perlombongan
pula dijangka menyumbang RM127 juta
daripada royalti, sewa tanah dan lain-lain.
Pendapatan tambahan pula akan dijana
 daripada pampasan hak minyak dan gas
(RM1.839 bilion), dividen (RM1.784 bilion)
dan faedah (RM1.058 bilion).

Lebih RM250 juta dijangka diperoleh

daripada premium tanah manakala
pampasan duti import dan eksport
ke atas produk petroleum dijangka
mencecah RM120 juta pada tahun 2020.
Dianggarkan juga sebanyak RM137
juta boleh dijana daripada lesen, yuran
perkhidmatan, permit dan penyewaan.

Semua hasil pendapatan ini, memberi

inspirasi kepada Ketua Menteri
untuk merancang Belanjawan
2020 yang bersifat rakyat dengan
meletakkan keutamaan kepada usaha
mempercepatkan pembangunan luar
bandar dan masa depan generasi akan
datang, yang lebih terjamin. Daripada
peruntukan belanjawan sebanyak
RM9.891 bilion, RM6.597 bilion atau
67 peratus diperuntukkan untuk
perbelanjaan pembangunan manakala
RM3.294 bilion (33 peratus) adalah untuk
perbelanjaan mengurus. Perbelanjaan
pembangunan untuk tahun ini akan
memberi fokus kepada luar bandar
dengan ekonomi digital sebagai model
dan penghubung untuk transformasi
ekonomi dalam semua sektor.

Penekanan juga akan diberikan kepada

penjanaan ekonomi yang didorong oleh
pelaburan asing dan tempatan selaras
dengan sasaran pertumbuhan masa
depan negeri yang lestari. Sektor swasta
dijangka akan menjadi ejen utama bagi
pertumbuhan ekonomi Sarawak dengan
sokongan penuh dan penyampaian dari
sektor awam melalui Artificial Intillegence
(AI) dan teknologi yang berkaitan.

Secara amnya, menerusi Belanjawan 2020

terdapat banyak insentif dan peluang
disediakan untuk rakyat antaranya:-

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 13

14 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
• Perkhidmatan bas PERCUMA untuk
pelajar di bandar-bandar utama
• Penggunaan elektrik PERCUMA
kepada 5,000 rumah panjang di 192
kawasan luar bandar
• Subsidi air PERCUMA untuk
penggunaan sehingga 11,300 liter
air, bernilai RM5 bil air sebulan untuk
setiap isi rumah
• RM30 juta untuk graduan membayar
balik pinjaman PTPTN
• RM4 juta sebagai Sarawak Youth
Venture Capital atau Modal Teroka
Belia Sarawak
• RM450 untuk ibu dengan bayi yang
baharu lahir mulai Januari tahun ini
• Kumpulan B40 berhak mendapat
pinjaman perumahan daripada
Perbadanan Pembangunan
Perumahan (HDC)
• RM300 sebulan dana khas pemberian
elaun semasa musim landas untuk
kumpulan nelayan
• RM20 juta untuk peralatan
menangkap ikan serta keperluan lain
• RM100 untuk kumpulan JKKK
menjalankan aktiviti
• Subsidi sehingga 70% bil
elektrik RM5,000 – rm10,000
yang digunakan untuk aktiviti
pembangunan
• RM30 juta untuk komuniti usahawan
menerusi Skim Kredit Mikro
Untuk meningkatkan lagi ekonomi negeri
(dan mengurangkan pergantungan
kepada pendapatan minyak dan gas),
kerajaan menetapkan RM797 juta untuk
pembangunan pertanian di negeri ini
dengan RM265 juta diedarkan di bawah
Dana Fasilitasi Pertanian (AFF). Stor
tanaman dan kemudahan penyimpanan
(CPPC) juga akan dibina di Serian, Betong,
Lawas, Limbang, Samarahan dan Miri di
bawah IRSDA.
Misi Abang Johari yang jauh ke
hadapan juga terbukti apabila beliau
mahu memastikan pertumbuhan
aktiviti pertanian di pelbagai bahagian
di negeri ini dirancakkan menerusi
jaringan perhubungan yang sistematik.
Untuk itu, beliau memperuntukkan
sejumlah RM1.526 bilion untuk
pembinaan Laluan Utama Kedua
manakala sebanyak RM1.173 bilion
pula diperuntukkan untuk projek Jalan
Pesisir sementara RECODA menerima
RM1.148 bilion untuk aktiviti tahunan,
bagi merangsang usaha pembangunan
luar bandar.
Bagi memastikan rakyat dapat
memanfaatkan tanah Hak Adat
Bumiputera (NCR), Ketua Menteri
memperuntukkan jumlah RM40 juta
untuk kerja-kerja penyukatan tanah
NCR pada tahun ini.
Dalam sektor pelancongan, sejumlah
RM118 juta diperuntukkan untuk
aktiviti berkaitan agar bilangan pelawat
asing bertandang ke negeri ini, terus
meningkat.
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 15
Untuk itu juga, peruntukan RM6.1 juta
diagihkan kepada STATOS (Pejabat
Perdagangan dan Pelancongan Sarawak
Singapura) manakala geran RM65.9
juta disediakan bagi melaksanakan
projek-projek pelancongan termasuk
pengubahsuaian bangunan DUN lama,
penambahbaikan kemudahan di Taman
Negara Gunung Mulu, menaik taraf
kawasan sekitar Tebingan Kuching dan
Kampung Boyan ke Kubu Margherita
serta membina jeti di Santubong untuk
memudahkan aktiviti Taman Negara
Wetland Kuching.
Selain meningkatkan kemudahan di
Taman Negara Niah, lima kubu di negeri
ini, iaitu Kubu Hose di Marudi, Kubu Lily,
Betong; Kubu Emma, Kanowit; Kubu
Brooke, Julau dan Kubu Sylvia, Kapit
akan menerima dana berjumlah RM12.4
juta untuk kerja-kerja pemuliharaan dan
pemeliharaan.
Persekitaran sekolah yang kondusif
di peringkat awal merupakan antara
perjuangan pentadbiran Ketua Menteri.
Oleh itu, sejumlah RM40.5 juta juga
diperuntukkan untuk membina sekolah terkemuka dengan peruntukan
di Maludam, Betong dan Ulu Segan, sebanyak RM21.2 juta diberikan bagi
Bintulu serta membaiki sekolah di menaik taraf pelbagai kemudahan
beberapa kawasan. sukan dan institusi di negeri ini.

Tadika dan pusat pendidikan kanak-

kanak yang lain juga diperuntukkan
dengan dana sebanyak RM36 juta untuk
pelaksanaan aktiviti. Manakala RM35
juta lagi untuk program ke arah menaik
taraf pendidikan sains dan matematik.

Ketua Menteri juga tidak meminggirkan

sektor sukan yang akan melahirkan
modal insan bertenaga dan berpotensi
untuk berjaya dalam bidang berkenaan.
Untuk itu, beliau menyasarkan agar
Sarawak bakal menjadi Pusat Sukan

16 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 17
18 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
81
I nisiatif
Abang Jo
Tiga tahun selepas mengangkat sumpah sebagai Ketua Menteri
Sarawak, Datuk Patinggi Abang Johari Tun Openg terus konsisten
dalam melaksanakan amanah untuk rakyat Sarawak. Ini untuk
memastikan semua agenda dan inisiatif yang beliau cetus dapat
dimanfaatkan sebaiknya oleh rakyat di segenap pelosok negeri
ini. Abang Johari telah menggerakkan 65 inisitiaf sejak dua tahun
pentadbiran beliau. Tahun ketiga kini menyaksikan beliau tampil
dengan pertambahan sebanyak 26 inisiatif, menjadikan 81 jumlah
keseluruhan inisiatif yang beliau ilhamkan:

1. Mempertahankan kepentingan hak 4. Menurunkan kadar premium tanah untuk

dan kedudukan Sarawak, seperti
yang termaktub dalam MA63 dan
Perlembagaan Persekutuan melalui
penubuhan Jawatankuasa Perundingan
untuk menasihatkan wakil Sarawak dalam
Jawatankuasa Khas Kabinet Perjanjian
Malaysia 1963 (MA63).
2. Peruntukan kewangan yang
tertinggi untuk pembangunan dalam
Belanjawan Negeri Sarawak 2019, bagi
mempercepatkan pembangunan sosio-
ekonomi negeri Sarawak untuk faedah dan
kesejahteraan rakyat.
3. Memperkasa integriti dalam pengurusan
projek kerajaan, melalui tender terbuka dan
melatih Pegawai Integriti.
kawasan Skim Penempatan Semula dan Skim
Pembesaran Kampung sebanyak 50 peratus.
5. Mempertahankan hak tanah rakyat melalui
pengiktirafan Native Territorial Domain,
melalui pindaan Kanun Tanah 2018.
6. Membentuk Majlis Penyelidikan dan
Pembangunan Sarawak (SRDC). Diluluskan
pada 9 November 2017 bagi memantau
promosi, penyelarasan, dan kemajuan
penyelidikan dan pembangunan (R&D).
7. Memperkasa pemantauan projek rakyat
yang berimpak tinggi. Jawatankuasa
Penyelarasan Pembangunan Negeri
ditubuhkan bagi memantau pelaksanaan
projek rakyat yang berimpak tinggi bagi

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 19

 memastikan projek dilaksana dan
disiapkan mengikut jadual untuk
faedah rakyat.
8. Menganjur Persidangan
Antarabangsa Tahunan Ekonomi
Digital Sarawak (IDECS). Diadakan
pertama kalinya pada dari 3 ke 4
April 2017. Lapan tindakan utama
dilaksanakan ke arah Ekonomi
Digital Sarawak (Penubuhan DBOS,
pewujudan SMA, pewujudan
SDEC, meningkatkan kelajuan
infrastruktur ICT, Kampung Digital,
promosi e-pembelajaran kepada
generasi muda, promosi Sarawak
sebagai lokasi Pusat Data, dan
Pelan Digital untuk Sarawak.
9. Melaksanakan Dokumen Strategi
Ekonomi Digital Sarawak 2018-
2022. Dilancarkan 13 Disember
2017, ia mengandungi 47
tindakan strategik pembangunan
Ekonomi Digital.
10. Menubuhkan Lembaga Multimedia
Sarawak (SMA). Ordinan SMA
diluluskan oleh DUN pada bulan
November 2017. SMA dilancarkan
pada 13 Disember 2017 dan kini
sedang beroperasi. Penubuhan
20 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
anak syarikat Perbadanan Ekonomi
Digital Sarawak (SDEC) sebagai
agensi peneraju pelaksanaan
inisiatif ekonomi digital di Sarawak.
11. Menubuhkan Hab Inovasi Sarawak
bagi membudayakan kreativiti dan
inovasi dalam kalangan generasi
muda melalui Hab Inovasi TEGAS,
Kuching (dilancarkan pada 28
Ogos 2017) dan Pusat Inovasi
Sarikei (dilancarkan pada 17
September 2017).
12. CENTEXS sebagai pusat
pembangunan bakat dalam bidang
digital. Memorandum perjanjian
antara CENTEXS dan Huawei
ditandatangani pada 10 November
2017. Menyediakan peluang bagi
golongan belia menyertai latihan
dan pembangunan bakat dalam
bidang digital.
13. Sistem identiti digital Sarawak ID
diperkenalkan bagi memudahkan
urusan rakyat dengan kerajaan
dan membantu peralihan ke arah
kerajaan digital.
14. Digital Kenyalang. Dilancarkan
pada 14 November 2017 sebagai
platform untuk membantu usahawan
mikro memasarkan produk bagi
meningkatkan pendapatan mereka.
15. Sarawak Pay. Dilancarkan pada 15
November 2017 bagi menggalakkan
penggunaan aplikasi pembayaran
tanpa tunai.
16. Forum e-Dagang Sarawak telah
diadakan pada 7 November
2017 sebagai platform untuk
menggalakkan perniagaan atas
talian dalam kalangan usahawan.
17. Aplikasi Sarawak Gov telah
dilancarkan pada 13 Mac 2017
bagi menyediakan maklumat terkini
mengenai perkhidmatan Kerajaan
Sarawak.
18. Pelan Transformasi e-Dagang 2030
(E-Com Y30) dilancarkan pada 5
April 2017 untuk meningkatkan
kemahiran digital para belia dan
memberi peluang kepada mereka
menyertai e-Dagang.
19. LASIS Mobile App. Dilancarkan pada
24 Julai 2018 untuk menambah baik
perkhidmatan rakyat berhubung
pentadbiran tanah.
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 21
22 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
20. Memperkukuhkan pendidikan
Sains, Teknologi, Kejuruteraan
dan Matematik (STEM) dan
Latihan Teknikal, Pendidikan
dan Vokasional (TVET), melalui
pewujudan projek perintis makmal
pendidikan STEM serta kecekapan
dan kursus singkat TVET.
21. Membaik pulih dan membina
semula sekolah-sekolah daif di
Sarawak melalui peruntukan khas
sekolah daif.
22. Memberi bantuan kewangan
kepada Sekolah Bantuan Kerajaan
(SJKC dan sekolah Mubaligh) bagi
menaik taraf infrastruktur, bangunan
dan kemudahan sekolah.
23. Memperkasa penguasaan Bahasa
Inggeris bagi menguasai bidang
sains dan teknologi dan kebolehan
berkomunikasi dengan masyarakat
antarabangsa.
24. Meneruskan sokongan untuk
sekolah Cina dengan mengiktiraf
Sijil Perperiksaan Bersepadu (UEC).
25. Menambah dana biasiswa
pendidikan di negeri Sarawak.
26. Meningkatkan bilangan doktor di
Sarawak melalui pemberian biasiswa
dalam bidang perubatan di Universiti
Malaysia Sarawak (UNIMAS).
27. Menambah baik kualiti pendidikan
awal kanak-kanak. Pemberian
geran tahunan untuk pendidikan
prasekolah dan tabika mulai
Januari 2019.
28. Membina asas terbaik dalam
pendidikan awal kanak-kanak,
menerusi pengambilalihan
pengurusan prasekolah dan tabika
SeDidik mulai tahun 2019.
29. Membekalkan elektrik dan air bersih
ke sekolah luar bandar yang masih
belum menerima bekalan air bersih
(33 buah sekolah) dan elektrik
daripada grid (113 buah sekolah)
dengan anggaran kos RM59 juta.
30. Memperluaskan liputan air
terawat melalui pelaksanaan
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 23
projek bekalan air bersih terawat
mulai tahun 2019.
31. Melaksanakan program grid bekalan
air Sarawak. Peruntukan khas telah
diperuntukkan bagi menangani
secara keseluruhan isu bekalan air
supaya dapat membekalkan air
bersih terawat yang mencukupi ke
seluruh negeri Sarawak.
32. Melaksanakan program bekalan air
alternatif Sarawak (SAWAS), untuk
membekalkan air bersih kepada
komuniti luar bandar terpencil,
yang tidak dapat disambung
melalui sistem bekalan air grid yang
sedia ada.
33. Memiliki sepenuhnya Empangan
Bakun (2,400 megawatt) di Ulu
Belaga. Diambil alih oleh Kerajaan
Sarawak pada 16 Ogos 2017.
34. Meningkatkan liputan bekalan
elektrik luar bandar ke seluruh
negeri Sarawak, melalui Skim
Bekalan Elektrik Luar Bandar (RED),
Skim Bekalan Kuasa Luar Bandar
 (RPSS) dan Skim Bekalan Elektrik
Alternatif Luar Bandar (SARES).
35. Membina lima buah jambatan
baharu, iaitu Jambatan Muara
Lassa (Mukah); Jambatan Batang
Rambungan (Lundu); Jambatan
Bintulu-Jepak (Kuala Kemena,
Bintulu); Jambatan Batang Lupar
(Samarahan/Betong) dan Jambatan
Batang Igan (Mukah).
36. Membina Jalan Utama Kedua dan
melengkapkan rangkaian Jalan
Pesisir Pantai bagi memudahkan
pergerakan penduduk dan
barangan, khususnya di kawasan
pesisir pantai dan luar bandar.
37. Membina lapangan terbang baharu
di kawasan Bukit Sadok dan Bukit
Mabong, bagi memudahkan
penduduk kawasan luar bandar
memasarkan dan mengeksport
hasil pertanian mereka terus ke
pasaran utama.
24 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
38. Memodenkan sistem pengangkutan
awam. Cadangan pembinaan LRT
yang akan dilaksanakan dalam
tempoh 10 tahun.
39. Memperkasa UNIFOR (Unit Hal
Ehwal Agama Lain). Ditubuhkan
pada 27 Mei 2017 untuk
mempromosi keharmonian
antara agama. Mencadangkan
dan merumuskan dasar, undang-
undang dan peraturan yang
berkaitan dengan hal ehwal agama
bukan Islam di Sarawak.
40. Modal terbuka untuk usahawan
belia. Diumumkan pada 17
November 2018 sebagai modal
teroka untuk membantu usahawan
belia yang baru menceburi bidang
perniagaan yang berunsur kreatif
dan inovatif.
41. Menaikkan gaji ketua masyarakat
dan elaun ketua kaum sebanyak
RM100 pada tahun 2018 bagi
menghargai jasa dan sumbangan
ketua masyarakat dan ketua kaum.
42. Menjamin masa depan generasi
muda melalui sumbangan
RM1,000 untuk setiap bayi baru
lahir, berkuat kuasa 1 Januari
2019. Sebagai simpanan untuk
tujuan pendidikan dan masa
depan anak Sarawak.
43. Service Sarawak yang dilancarkan
pada 2 Disember 2018 merupakan
perkhidmatan one-stop centre di
UTC Kuching, Sibu dan Miri.
44. Memastikan pengurusan alam
sekitar yang bersih dan mampan,
melalui penggunaan bas hidrogen
dan bas elektrik pada tahun 2019,
bermula dengan bandar raya
Kuching.
45. Mengenal pasti punca pendapatan
baharu melalui carbon trading.
Bekerjasama dengan Shell
dalam pembangunan usahawan
pemuliharaan dan pemulihan
semula alam semulajadi.
46. Memperkukuhkan penguatkuasaan
undang-undang hutan.
Meningkatkan kerjasama
antara agensi penguatkuasaan
dan pelaksanaan pengesahan
STLVS (Sarawak Timber Legality
Verification System).
47. Memperkukuhkan penyelidikan
kepelbagaian biologi. Bekerjasama
dengan institusi penyelidikan
terkenal seperti LUKE (Institut
Sumber Asli Findland).
48. Menubuhkan Bank Pembangunan
Sarawak (DBOS) pada 3 November
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 25
26 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
 2017 untuk membiayai projek-
projek strategik di Sarawak.
49. Menubuhkan Petroleum Sarawak
Bhd (PETROS) pada 6 Ogos 2017
untuk membangunkan industri
minyak dan gas di Sarawak.
50. Membentuk agensi baharu di
bawah Lembaga Pembangunan
Koridor Wilayah (RECODA) –
Agensi Pembangunan Ulu Rajang
(URDA), Agensi Pembangunan
Tanah Tinggi (HAD), dan Agensi
Pembangunan Wilayah Utara
(NRDA) – bagi mempercepatkan
pembangunan di kawasan Koridor
Tenaga Diperbaharui Sarawak
(SCORE) mulai 2019.
51. Menubuhkan Agensi Pembangunan
Wilayah Bersepadu Samarahan
(IRSDA) bagi memacu dan
merancakkan lagi pembangunan di
Bahagian Samarahan.
52. Pemilikan 10 peratus saham
dalam Petronas LNG Train 9 dan
penambahan pemilikan saham
dalam MLNG daripada 10 peratus
kepada 25 peratus. Meningkatkan
pelaburan Kerajaan Negeri dalam
industri minyak dan gas, dan
menjana pendapatan tambahan
Kerajaan Negeri.
53. Meningkatkan hasil negeri melalui
pelaksanaan cukai jualan 5
peratus ke atas produk petroleum
berkuat kuasa 1 Januari 2019 bagi
meningkatkan hasil negeri untuk
membiayai pelaksanaan projek
utama pembangunan di negeri ini.
54. Menubuhkan pejabat perdagangan
Sarawak. Sarawak dan Singapura
bakal bekerjasama dalam usaha
memperkukuhkan bidang
pertanian dan pelancongan. Pejabat
Perdagangan Sarawak di Singapura
kini dalam proses penubuhan. Dua
lagi pejabat turut dirancang dibuka
di Brunei Darussalam dan Pontianak,
Indonesia.
55. Membina semula Jambatan
Gantung Satok. Pembinaan semula
jambatan yang ikonik dan bersejarah
sebagai produk pelancongan
khususnya di bandar raya Kuching.
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 27
56. Membangunkan Old Kuching
Heritage sebagai produk
pelancongan yang menarik. Empat
komponen utama Old Kuching
Heritage ialah Heritage Trail,
Kampung Heritage, Riverfront
Heritage dan Business Heritage.
57. Memperkasakan pertanian untuk
meningkatkan hasil keluaran dan
pendapatan rakyat. Mewujudkan
kerjasama dengan syarikat
peneraju (anchor company)
bagi membantu petani kecil
memasarkan hasil pertanian
mereka.
58. Membiayai pembangunan
pertanian. Dana teroka pertanian –
mengukuhkan modal perniagaan
untuk sektor pertanian dengan
menawarkan dana teroka kepada
petani dan mereka yang terlibat
dalam industri pertanian. Program
bantuan pertanian – pelaksanaan
pelbagai jenis bantuan berbentuk
subsidi kepada petani, inisiatif
pembiayaan kepada usahawan
tani, syarikat swasta dan
pertubuhan peladang.
59. Melaksanakan program
pembangunan pertanian
bersepadu melalui Agro Park,
Pusat Pengumpulan, Pemprosesan
dan Pembungkusan (CPPC)
dan Taman Kekal Pengeluaran
Makanan (TKPM).
60. Membangunkan kapasiti
pertubuhan peladang. Pembinaan
bangunan pejabat baharu
Pertubuhan Peladang Negeri
Sarawak (PPNS). Menambah
peruntukan tahunan kepada setiap
Pertubuhan Peladang Kawasan
(PPK).
61. Membeli pesawat khas kargo
melalui Hornbill Skyways untuk
membolehkan hasil pertanian di
kawasan pedalaman dipasarkan di
luar Sarawak.
62. Membina lebih banyak rumah
mampu milik. Kerajaan Sarawak
komited untuk menyediakan
rumah mampu milik kepada
golongan berpendapatan rendah
(B40) dan golongan berpendapatan
sederhana (M40) melalui program
Rumah SPEKTRA Permata:
termasuk Skim Pembesaran
Kampung [SPK] Lundu, Kuching;
SPK Sematan, Kuching; SPK Igan,
Mukah; dan SPK Tian, Matu),
dan Rumah Mampu Milik (RMM):
28 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
termasuk RMM Darul Hana,
Kuching: RMM Kampung Tabuan
Melayu & Foochow, Kuching; RMM
Kemunyang, Sibu; RMM Kampung
Kapit Baru, Kapit; dan RMM
Kampung Datu Baru, Sibu.
63. Menaik taraf kemudahan
infrastruktur dan ameniti kampung
tradisi di bawah Urban Renewal
Programme, di mana tiga buah
kampung tradisi di bandar raya
Kuching telah dikenal pasti, iaitu
Kampung Kudei, Kampung Segedup
dan Kampung Sungai Maong.
64. Mengurangkan kos pembinaan
rumah menggunakan IBS. Dalam
memastikan harga rumah tidak
membebankan rakyat terutama
golongan berpendapatan
rendah (B40) dan golongan
berpendapatan sederhana (M40),
Kerajaan Sarawak menyarankan
pemaju untuk menggunakan
Sistem Binaan Berindustri (IBS)
dalam pembinaan rumah.
Perbadanan Pembangunan
Perumahan (HDC) telah mengorak
langkah untuk membina kilang IBS
di Kuching dan majlis pecah tanah
kilang telah diadakan pada 20
Mac 2018.
65. Menyediakan kediaman yang
lebih selesa melalui program
penambahbaikan Rumah Rakyat
Miskin Sarawak (PPRMS).
66. Bas Sekolah Percuma untuk pelajar
sekolah. Ia bertujuan membantu
meringankan beban kewangan
ibu bapa dan mengurangkan
kesesakan lalu lintas.
67. Bantuan Kewangan RM30 Juta di
bawah Skim Mikro Kredit Sarawak,
yang bertujuan memberi pinjaman
kepada usahawan untuk membantu
meringankan beban mereka.
68. Peruntukan Negeri Untuk Modal
Teroka Belia Sarawak sebanyak
RM5 juta untuk meningkatkan
kemahiran golongan belia dalam
pelbagai bidang.
69. Peruntukan RM30 juta Untuk
Graduan Bayaran Balik PTPTN untuk
membantu graduan anak Sarawak
membayar balik pinjaman PTPTN.
70. Pinjaman perumahan untuk
membantu golongan B40 untuk
membeli rumah yang dibangunkan
oleh HDC.
71. Subsidi bil air dengan isi rumah
di Sarawak akan menikmati air
percuma bagi RM5 pertama bil air
yang bersamaan dengan kira-kira
11,300 liter air percuma.
72. Memperluaskan bekalan elektrik
24 jam untuk 13,000 isi rumah luar
bandar dan 7000 isi rumah dengan
menggunakan sistem off-grid.
73. Bantuan Khas Musim Tengkujuh
Nelayan RM300 sebulan untuk lima
bulan dan bantuan input peralatan
perikanan.
74. Bantuan kewangan ibu bersalin
sebanyak RM450 Yang bertujuan
membantu meringankan beban
kewangan ibu bersalin.
75. Menyediakan bekalan elektrik
percuma untuk kampung dan
rumah panjang di luar bandar
dengan menggunakan sistem off-
grid (SARES dan Hybrid).
76. Bantuan subsidi penyambungan
bekalan elektrik bagi penduduk
berpendapatan rendah di bawah
skim projek rakyat yang dicaj
RM5,000 akan mendapat subsidi
penuh. Manakala caj melebihi
RM5,000 ke RM10,000 mendapat
subsidi 70 peratus.
77. Peruntukan Kerajaan Negeri untuk aktiviti pengawalan pantai. Ini
Jawatankuasa Kemajuan dan bertujuan melindungi perairan dan
Keselamatan Kampung (JKKK) menjaga sumber perikanan negeri
sebanyak RM100 juta, yang dan aktiviti nelayan.
disediakan untuk menjalankan
program dan pemberian elaun JKKK. 80. Graduan Pulang Sarawak
merupakan inisiatif untuk
78. Peruntukan Kerajaan Negeri untuk meringankan beban pelajar Sarawak
Projek Tukun Tiruan di sepanjang bagi membeli tiket penerbangan
pesisir perairan Sarawak berjumlah balik pada musim perayaan.
RM60 juta untuk meningkatkan
sumber ikan. Sekali gus akan dapat 81. Pembayaran pendahuluan
meningkatkan hasil dan pendapatan ke atas pinjaman Kerajaan
golongan nelayan di Sarawak. Persekutuan bagi baik pulih
sekolah daif di Sarawak sebanyak
79. Penguatkuasaan maritim di RM1 bilion yang bertujuan
perairan pantai Sarawak dengan menyediakan peruntukan untuk
Kerajaan Negeri menyediakan mempercepatkan kerja-kerja baik
dana khas untuk memperkasakan pulih sekolah daif di Sarawak.
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 29
30 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
Ke arah
ekonomi
digital
Salah satu inisiatif terawal
Abang Johari ketika selepas
mengangkat sumpah sebagai
Ketua Mentero adalah untuk
mentransformasikan ekonomi
Sarawak ke arah digital. Bagi
memastikan transformasi
ekonomi digital ini berjaya,
sebanyak 47 tindakan strategik
telah diperkenalkan. 29
daripada tindakan strategik ini
dikhaskan untuk sektor ekonomi
di Sarawak manakala baki 18
adalah untuk sektor industri
yang berkaitan.

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 31

32 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
47 tindakan
strategik ke
arah Ekonomi
Digital
Tindakan strategik pembungkusan pusat, pengurusan rantaian bekalan
untuk pertanian cerdas serta logistik.
PERTANIAN adalah untuk Tindakan 3: Membangunkan pasaran baharu
meningkatkan dan memperluas produk sedia ada untuk produk
produktiviti dan pertanian dan produk.
kecekapan sektor serta mengakses pasaran baru
untuk mengeluarkan hasil tani serta produk asas tani.
Dengan tujuan
Tindakan 1: Menyesuaikan teknologi ICT dan untuk meningkatkan
digital untuk mengubah sektor pertanian dan
PEMBUATAN - daya saing
memacu inovasi. Ini termasuk melaksanakan IoT INDUSTRI 4.0 pembuatan
(Internet of Things) dan teknologi sensor untuk menggunakan alat
pertanian pintar, dsb. teknologi dan perniagaan dan mewujudkan lebih
Tindakan 2: Mewujudkan sistem pengedaran banyak Usahawan Kecil Kecil (SME) yang didorong
yang cekap untuk input dan produk pertanian, oleh teknologi, tindakan strategik untuk sektor ini
yang termasuk IoT untuk koleksi, pemprosesan dan termasuk:

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 33

 Tindakan 4: Menyesuaikan Industri 4.0 untuk memacu
transformasi digital sektor industri.
Tindakan 5: Meneroka peluang untuk tenaga alternatif
dengan menjalankan penyelidikan dan pembangunan
teknologi dan aplikasi sel bahan api hidrogen.
Tindakan 6: Menyediakan insentif untuk mengembangkan
PKS tempatan dan memberi peluang kepada globalisasi.

Teknologi digital akan

membantu menjadikan
PELANCONGAN Sarawak sebagai destinasi
pelancongan utama.
Tindakan strategik
berikut membantu untuk memperlihatkan produk dan
perkhidmatan pelancongan kami yang lebih baik, yang
menawarkan pengalaman pelancong yang dipertingkatkan
menggunakan teknologi digital.

Tindakan 7: Mempromosikan Sarawak melalui media

digital (blog, laman web, Facebook, dll.).
Tindakan 8: Menyediakan platform digital untuk
produk pelancongan dan penyedia perkhidmatan untuk
meningkatkan perniagaan mereka. Tindakan strategik berikut
Tindakan 9: Peribadikan pengalaman pelancong dalam SMART CITY diperkenalkan dengan
talian. (Membangunkan portal dan aplikasi standard, (Prasarana tujuan menyediakan
meningkatkan laman web dan portal sedia ada, merancang dan utiliti fizikal) perkhidmatan yang berkualiti
lawatan mesra pengguna serta menawarkan pengalaman dan efisien kepada rakyat,
AR dan VR). dan mewujudkan persekitaran hidup yang lebih sihat dan
pengurusan sisa yang lebih cekap.

Tindakan 10: Menyediakan tenaga yang bersih, boleh

dipercayai dan kos efektif menggunakan teknologi pintar
seperti aplikasi pemantauan masa nyata, sensor dan
perancangan pembangunan pintar bersepadu.
Tindakan 11: Menyediakan perkhidmatan bekalan air yang
cekap memanfaatkan teknologi pintar, seperti pemeteran
air pintar dan pengurusan bekalan air cerdas.
Tindakan 12: Membangunkan sistem pengurusan sisa
pepejal pintar (pusat pelupusan sisa hijau, Smart Bin, Smart
Garbage, IoT).
Tindakan 13: Meningkatkan kecekapan pengurusan air
sisa untuk mencegah pencemaran dan penyakit bawaan air.
Tindakan 14: Membangunkan sistem pengurusan dan
respon banjir.

34 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 35
36 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
 Dalam mencapai kehidupan Tindakan 17: Mewujudkan mobiliti yang selesa dan
SMART CITY yang lebih bijak dan lebih selamat untuk pengguna menggunakan teknologi pintar
(Pembangunan selesa, dan mewujudkan (pemilihan laluan pintar, cahaya pintar pintar, papan
perumahan dan bandar) ruang hidup dan ruang kerja tanda maklumat digital, bas pintar, Sistem Maklumat Bas
yang mesra alam, perkara- (BIS),ART dan kenderaan elektrik).
perkara berikut perlu dilakukan: Tindakan 18: Membangunkan penyelesaian logistik
bersepadu untuk menyokong e-dagang, seperti
Tindakan 15: Memastikan pembangunan perumahan e-pergudangan, zon perdagangan bebas bersepadu, sistem
mampan yang cekap dan meningkatkan kemudahan, pengesanan dan pengurusan kapal serta sistem maklumat
keselamatan dan keselesaan penduduk bandar. perkapalan dan kargo.
Tindakan 16: Melaksanakan Indeks Bangunan Hijau (GHI)
di bangunan baharu kerajaan dan swasta bukan kediaman
di bandar-bandar utama dan bandar-bandar biasa. Teknologi digital mempunyai
peranan yang penting dalam
KESIHATAN sektor kesihatan, yang
Objektif ini adalah untuk DIGITAL membolehkan peningkatan
SMART CITY meningkatkan pergerakan kebolehaksesan, kecekapan
(Pengangkutan, logistik dan pengalaman pengguna dan kualiti perkhidmatan perubatan dan kesihatan, dan
dan rantaian bekalan) dalam perkhidmatan pengurusan penyakit berjangkit yang lebih baik. Kesihatan
pengangkutan, dan untuk digital akan membantu Sarawak untuk mencapai hasil yang
membangunkan sokongan logistik yang lebih cekap untuk lebih tinggi daripada pelancongan kesihatannya. Terdapat
aktiviti ekonomi digital, dapat dicapai dengan: tiga tindakan strategik di bawah Kesihatan Digital, iaitu:

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 37

 Tindakan 19: Meningkatkan aksesibiliti dan meningkatkan
tahap perkhidmatan perubatan dan kesihatan dengan
sambungan Internet dan peranti pintar.
Tindakan 20: Menjaga kesihatan orang yang tinggal,
tinggal dan bekerja di Sarawak menggunakan sistem
pemantauan bersepadu untuk semua pekerja asing dari
segi rekod kesihatan dan imigresen.
Tindakan 21: Memberi perkhidmatan penjagaan kesihatan
pakar bertaraf dunia dan mengembangkan pelancongan
kesihatan di Sarawak.
Semakin relevan pada
hari ini, e-dagang dapat
E-DAGANG membantu meningkatkan
jualan dan hasil daripada
eksport produk Sarawak
secara global, dan meningkatkan pemasaran produk
tempatan melalui strategi dan platform e-Niaga. Tindakan
strategik untuk e-dagang termasuklah:
penjenamaan mereka menggunakan platform digital dan
rangkaian digital.
Tindakan 24: Meningkatkan penggunaan e-dagang,
seperti bantuan perniagaan, pendidikan dan R & D.
Tindakan 25: Buat platform FinTech seperti Sarawak Pay
yang menyediakan alat teknologi dan perniagaan untuk
mendapatkan kelebihan daya saing dalam pasaran semasa
dan masa hadapan.
Satu lagi komponen utama
dalam pengkorporatan
KERAJAAN Sarawak ialah Kerajaan Digital
DIGITAL yang lancar yang menyediakan
penyampaian perkhidmatan
kerajaan yang lebih baik dan inovatif, dengan:
Tindakan 26: Memulakan Kerajaan Digital berdasarkan
prinsip kerajaan terbuka, kerajaan yang berpusatkan
data, kerajaan inovatif, penyampaian perkhidmatan yang
cemerlang dan pentadbiran digital yang cemerlang.

Tindakan 22: Untuk meningkatkan ekosistem e-dagang

dan perkhidmatan Sarawak dengan mewujudkan Teknologi digital boleh
pengurusan rantaian bekalan cerdas, dasar, hab digunakan untuk
pemenuhan, aplikasi untuk lelongan dalam talian dan SEKTOR SOSIAL meningkatkan kesejahteraan
membeli-belah serta eMarket Place melalui produksarawak. masyarakat Sarawak dan
com. mengekalkan budaya dan
Tindakan 23: Meningkatkan kesedaran mengenai produk warisan Sarawak. Berikut ini akan memastikan objektif ini
dan perkhidmatan Sarawak dengan pemasaran dan dipenuhi.

38 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 39
40 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
Tindakan 27: Melancarkan teknologi digital pintar dalam
sukan untuk meningkatkan pengalaman penonton dan
kehadiran di stadium, dan memupuk pembangunan
permainan, eSports, pemasaran dan sains sukan.
Tindakan 28: Mengekalkan nilai warisan dan budaya
kita secara fizikal dan digital untuk meningkatkan sektor
pelancongan negara.
Tindakan 29: Sokongan pembangunan sosial yang pantas
untuk orang kurang bernasib baik menggunakan teknologi
digital dan data.
Sarawak menyediakan
pelbagai infrastruktur
INFRASTRUKTUR digital dengan tujuan
DIGITAL meningkatkan liputan jalur
lebar dengan kelajuan dan
kebolehpercayaan yang lebih tinggi, mengoptimumkan
penggunaan infrastruktur telekomunikasi dan rangkaian
sedia ada dan baharu serta mencapai aliran masuk
pelaburan yang lebih tinggi dalam perniagaan digital.
Berikut adalah tindakan strategiknya.
Tindakan 30: Membangunkan infrastruktur yang lebih
efektif dengan menggunakan konsep pembangunan Hub
dan Spoke di semua bandar di Sarawak menjelang akhir
tahun 2020.
Tindakan 31: Membangunkan gerbang dalaman
global di Sarawak dan sistem kabel dasar laut baharu
untuk menghubungkan terus ke pintu masuk Internet
antarabangsa.
Tindakan 32: Liberalkan sektor infrastruktur untuk menarik
perniagaan digital asing ke Sarawak.
Tindakan 33: Menyediakan akses internet berkelajuan tinggi
yang berpatutan untuk semua orang melalui perkhidmatan
penghantaran data backhaul dan backbone yang bebas.
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 41
 Objektifnya adalah untuk
KEMAHIRAN DIGITAL membangunkan sumber
DAN PEMBANGUNAN manusia untuk Ekonomi
BAKAT Digital Sarawak dan
meningkatkan sistem dan
infrastruktur pendidikan negara, terutamanya dalam STEM.
Tindakan strategiknya adalah:
Tindakan 34: Untuk membina dan membangun tenaga
kerja digital yang cerdas, tangkas dan siap sedia industri.
Latihan Digital CENTEXS-HUAWEI adalah salah satu inisiatif
yang telah menjadi kenyataan di bawah tindakan ini.
Tindakan 35: Mengukuhkan pendidikan STEM dan ICT
semasa di institusi rendah, menengah dan tinggi dengan
menaik taraf kemudahan, membangunkan minat dan
kapasiti pelajar, dan sebagainya.
Dengan tujuan membangun
PENYELIDIKAN DAN dan mengumpul
PEMBANGUNAN pengetahuan dan keupayaan
(R & D) penyelidikan untuk
menyokong ekonomi digital
di Sarawak, tindakan strategik untuk R & D adalah untuk:
Tindakan 36: Mewujudkan Pusat Kecemerlangan (CoE)
untuk terlibat dalam penyelidikan asas dan translasi dalam
42 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
bidang teras ekonomi digital dan sektor ekonomi lain
dengan kerjasama universiti, industri, kerajaan dan komuniti.
Ini bertujuan untuk
INOVASI DIGITAL menanamkan budaya
DAN inovasi, meningkatkan
KEUSAHAWANAN bilangan usahawan tekno
yang berjaya termasuk
keluaran sampingan dan permulaan serta mencapai
pemindahan teknologi dan pengkomersilan berterusan.
Ia juga bertujuan untuk mengenal pasti, melindungi,
mengurus dan mengekalkan sumber Harta Intelek Negara
yang dimiliki oleh Kerajaan Negeri. Untuk mewujudkan ini,
berikut adalah atau akan dilaksanakan.
Tindakan 37: Mewujudkan satu pusat inovasi di setiap
bahagian dan memudahkan orang lain (sektor swasta,
universiti dan komuniti).
Tindakan 38: Mewujudkan Kampung Digital untuk
memudahkan pemindahan teknologi dan pengkomersialan
dan mempercepat kematangan permulaan melalui
perkongsian akselerator global.
Tindakan 39: Mewujudkan program “Pelancaran
Sarawak” di Desa Digital untuk menyediakan laluan
transformatif untuk menyokong inovasi, penciptaan harta
intelek dan produk sampingannya.
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 43
44 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
Tindakan 40: Sediakan “Pad Pendaratan Digital” di luar
negara untuk mempromosikan Sarawak sebagai destinasi
untuk inovasi teknologi tinggi dan keusahawanan.

Matlamat di sini adalah

untuk menggunakan analisis
DIGITAL DAN data untuk membuat
DATA keputusan yang lebih
baik, lebih bermaklumat,
dan untuk membangun dan menggunakan data sebagai
“minyak seterusnya” kami dengan:

Tindakan 41: Mengumpul data dari perkhidmatan digital

semasa dan masa depan untuk menyokong membuat
keputusan berdasarkan data. Tindakan strategik yang
Tindakan 42: Mendapatkan Data Raya. disenaraikan di sini bertujuan
Tindakan 43: Membangunkan Ekosistem Data Terbuka.
KESELAMATAN meningkatkan kesedaran
SIBER dan pengetahuan dalam
kalangan individu dan
organisasi tentang keselamatan siber dan meningkatkan
daya tahan terhadap ancaman keselamatan siber. Mereka
adalah untuk:

Tindakan 44: Membangunkan kod amalan keselamatan

siber untuk meningkatkan kesedaran mengenai
keselamatan siber.
Tindakan 45: Mewujudkan rangka kerja undang-undang
yang berkesan untuk menangani risiko siber di Sarawak.
Tindakan 46: Melindungi Infrastruktur Maklumat Kritikal
Negeri (CII).

Tindakan strategik
terakhir adalah di bawah
KETERANGKUMAN Keterangkuman Digital,
DIGITAL dengan matlamat untuk
meningkatkan kecekapan
dan kesediaan semua komuniti untuk ekonomi digital
dengan:

Tindakan 47: Mewujudkan komuniti sedia digital dengan

membangun kemahiran dan kecekapan digital dan
mempromosikan penyertaan digital yang inklusif.

memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 45

 Momen
Istimewa
Dengan
rakyat
46 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 47
48 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 49
50 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 51
52 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 53
54 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 55
56 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 57
58 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 59
60 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 61
62 | Abang Jo - memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia
memenuhi janji, menaikkan Sarawak ke pesada dunia - Abang Jo | 63
 Prospek yang stabil mencerminkan jangkaan kami bahawa
Sarawak akan mengekalkan prestasi belanjawannya yang menakjubkan, fleksibiliti
belanjawan yang tinggi dan kedudukan mudah tunai.
- S&P Global Ratings. S&P mengesahkan penarafan kredit penerbit jangka panjang ‘A-’
ke atas negeri Sarawak, dengan prospek yang stabil -